________________
પંચમ પ્રકાશ.
स्यादस्त्येव स्यादवक्तव्यमेवेति विधिप्राधान्येन युगपद्विधिनिषेधा निर्वचनीयख्यापनाकल्पनाविभजनया જ મારી
ભાવાર્થ-અનન્ત ઘર્મવાળી ઘટાદિ વસ્તુઓના એક અંશમાં સ્વદ્રવ્યાદિ ચતુષ્ટયની વિવક્ષાથી સત્વનું, અને બીજા અંશમાં યુગપત સત્તાસત્તવાદિ ઉભય ધર્મની પ્રાધાન્યતાની વિવક્ષાથી અવકતવ્યપણનું પ્રતિપાદન કરવાવાળું જે વાકય તેજ પાંચમાં ભાંગાનું લક્ષણ સમજવું.
અથોત જે અનન્ત ધર્મવાળી વસ્તુના એક સદેશનું આલંબન કરી સ્વપર્યાયના સદભાવનાને લઈને જ્યાં સત્ત્વનું પ્રતિપાદન કરવાની ઇચ્છા થાય, અને તેજ વસ્તુના સદંશ અસદેશનું આલંબન કરી સ્વ૫ર પર્યાયની સભાવ અને અસદ્ભાવને લઇને એક કાલમાં પ્રધાનપણે બીજા અંશમાં સત્તાસત્વરૂપ ઉભય ધર્મને પ્રતિપાદન કરવાની જયાં વિવેક્ષા થાય ત્યાં વક્તવ્ય શબ્દથી વ્યવહાર કરવો. દષ્ટાંત તરીકે જેમ અનઃ ધર્મવાળા છવામા મનુષ્ય વ્યકિતના એક સદશ સુખાદિનું આલંબન કરવાથી સ્વપર્યય સુખાદિના સભાવને લઈને સત્વની વિવક્ષા કરવામાં આવે છે. તથા તેજ જીવાત્મા મનુષ્યના સદંશ ચૈતન્ય મનુષ્યત્યાદિ ધર્મોનું આલંબન કરવાથી સ્વપર્યાય ચૈતન્ય, મનુષ્યવાદિની
