________________
સપ્તભંગી પ્રદીપ.
અથવા જગતની અંદર રહેલા સર્વ જિનદત્તની અંદરથી જે છનદત તમારા લક્ષ્યમાં હેય તે જિનદત્તને જેવો આકાર હોય તે તેનું સ્વરૂપ જાણવું અને એથી બીજે આકાર પરરૂપ સમજ. અથવા બાલ્યાવસ્થા, યુવાવસ્થા, વૃદ્ધાવસ્થા,વાળા જિનદત્તમાંથી જે અવસ્થાવાળા જિનદત્તની વિવેક્ષા રાખીએ તે અવસ્થાવાળા૫ણું તે જિનદત્તનું સ્વરૂપ કહેવાય અને એથી બીજી અવસ્થાપણું તે પર રૂપ કહેવાય.
અથવા તે ઋજુસૂત્ર નયની અપેક્ષાએ વર્તમાનકાલીનપણું જનદત્તનું સ્વરૂપ કહેવાય અને અતીત અનાગતપણું તે તેનું પરરૂપ કહેવાય. અથવા સમ્યજ્ઞાનાદિ અનન્ત ધર્મવાળા જીનદત્તને ચૈતન્યપણુની વિવક્ષાથી ચૈતન્યપણું, તે તેનું સ્વરૂપ કહેવાય અને તેથી ઈતર ધર્મો તે પરરૂપ કહેવાય.
આવી રીતે સ્વરૂપ તથા પરરૂપ બતાવવાના અનેક પ્રકારો છે. તેજ સ્વરૂપથી જિનદત્તમાં સત્વ માનવામાં આવે છે અને પરરૂપથી તેમાં અસત્ત્વ માનવામાં આવે છે.
હવે સ્વપદ્રવ્યાદિચતુષ્ટયને લઈને સત્તાસત્વ સમજાવવામાં આવે છે.
જિનદત્તનું સ્વદ્રવ્ય જે ચિતન્યરૂપ દ્રવ્ય, તેજ ચેતન્યરૂપથી જિનદત્તમાં સત્ત્વ છે અને પરદ્રવ્ય પુદગલાદિની અપેક્ષાએ જિનદત્તમાં અસવ છે. અર્થાત ચિત રૂપથી જિનદત્તમાં સર્વ છે અને પુદગલાદિરૂપથી અસત્ત્વ છે. સારાંશ કે ચૈતન્યરૂપે જિનદત્તની સત્તા છે અને જડત્વરૂપે જિનદતમાં અસત્ત્વ માનવામાં આવે છે. જેમ ચત રૂપથી જિનદત્તમાં સર્વ માનવામાં આવે છે તેવી જ રીતે રૂપાન્તરથી પણ સત્ત્વ માનવામાં આવે તે જડ-ચેતનના ભેદનેજ
