________________
સપ્તભંગી પ્રદીપ,
અંદર અસતપણું આવી જાય છે કેમકે અસ્તિ શબ્દ વાગ્યાર્થમાં ત્રિપણું છે. એજ વાતનું નીચે સ્પષ્ટીકરણ કરવામાં આવે છે.
છવ શખવા અર્થ તે છેજ નહિ, કેમકે અતિ શબ્દ વાઓ જે અર્થ તેથી ભિન્ન છે તેથી. રાસવિષાણુ જેવી રીતે ભિન્ન છે તેવી રીતે. અર્થાત જેમ અસ્તિત્વની છવની સાથે ભિન્નતા છે તેમ સકલ પદાર્થની સાથે ભિન્નતા હેવાથી અસ્તિ શખવાચાર્ય હેજ ન જોઈએ.
એમ પણ ન કહેવું કે જીવાદિથી અસ્તિત્વ ભિન્ન છે. તે પણ સમવાય નામના સંબંધને લઈને જીવની અંદર રહે છે. કેમકે સમવાય સંબધ નામને પદાર્થ પૃથક્ષણે સિદ્ધ થવોજ કઠિન છે. આ પ્રકારની યુક્તિથી આવો નિર્ણય થયો કે અસ્તિ શબ્દવાઓથને છવાદિ શબ્દ વાયાર્થીની સાથે ભિન્ન માનવામાં પણ ઘણું દેને અવકાશ છે. અભિન્નતા માટે તે પ્રથમ દેનું પ્રતિપાદન કરી ગયા છીએ. આવી રીતે વ્યાવ્રતટી” ન્યાય લાગુ પડવાથી વ્યગ્ર ન બને તેટલા માટેજ ઉત્તરપક્ષ સમાધિપૂર્વક સમર્થવામાં આવે છે. હવે અતિ શબ્દવાચ્યાર્થીની સાથે ભિન્ન માનવામાં તથા તથા અભિન્ન માનવામાં આાવાદવાદિઓને અ૫માત્ર પણ શંકા જેવું નથી. કેમકે દ્રવ્યાર્થિક નયની અપેક્ષાએ અસ્તિ શબ્દ વાચ્યાર્થીને છવ શબ્દ વાચાર્યની સાથે અભિન્ન માનવામાં આવે છે અને પર્યાયાર્થિક નયની અપેક્ષાએ ભિન્ન માનવામાં આવે છે. આવી રીતે આપેક્ષિક ભિનાભિન્ન માનવામાં સ્યાદવાદવાદિઓને જરાપણ ભય જેવું છેજ નહિ. ભય તે માત્ર એકાન્તવાદિઓને ત્યાં જ નિર્વિન થઈ રહે. આનું સ્પષ્ટીકરણ આગળ ઉપર કરવામાં આવશે. આવી રીતે દરેક પદાર્થોની અંદર અસ્તિનાસ્તિરૂપ બને ભાગોની ઉપપત્તિ સ્વકીય બુદ્ધિબળથી કરી લેવી.
