________________
સપ્તભંગી પ્રદીપ.
સ્થિત થશે. કેમકે જેવી રીતે પ્રથમ એવકારને બીજા એવકારની અપેક્ષા રાખવી પડી, તેવી રીતે બીજા એવકારને પણ અનિષ્ટ અર્થની નિવૃત્તિ કરવામાં જરૂર ત્રીજા એવકારની અપેક્ષા રાખવી પડશે. ત્રીજાએ ચેથાની. એમ અંતે કોઈપણ સ્થળે વિશ્રાતિ નહિ મળે. બીજા પક્ષમાં એટલે બીજા એવકારની અપેક્ષા રાખ્યા વિના અનિષ્ટ અર્થની નિવૃત્તિ કરતે માનવામાં અવધારણ અર્થના વાચક એવકારના પ્રયોગની નિષ્ફળતા થઈ જવાની. જેમાં પ્રથમના એવકારને પ્રયોગ બીજા એવકારની અપેક્ષા વિના પણ પ્રકરણને લઇને અન્ય અર્થની વ્યાવૃત્તિ કરાવે છે, તેવી જ રીતે દરેક શબ્દના પ્રયોગે પણ ભોજનાદિ પ્રકરણને લઈને અન્ય અર્થની વ્યાવૃત્તિ કરાવી શકે છે. એથી કરી અન્ય અર્થની નિવૃત્તિ માટે એવકારને પ્રયોગ કરવો બિલકુલ નકામો છે. આ ઠેકાણે જણાવવાનું એ છે કે શાસ્ત્રમર્યાદાને ભંગરૂપ વિરોધ દોષ આવવાથી એવકારને. પ્રયોગ તેના રક્ષણ માટે સમજવો. જે શબ્દો અનવધારિત સ્વાર્થ માત્રમાં સત રૂપે બતાવવામાં આવેલા છે તે શબ્દો અર્થના અવધારણની વિવક્ષાના વશથી એવકારની અપેક્ષા રાખે છે. જેમ ચકાર સમુચ્ચયાદિ અર્થનો જ્ઞાપક હોય છે તેમજ એવકાર આવધારણાર્થને જ્ઞાપક હોય છે.
જેમકે કોઈ સ્થળે ઘણી વસ્તુઓ એકત્ર પડેલી હોય, તેમાંથી એકલા ઘટને જ મંગાવવો હોય. બીજી વસ્તુની બિલકુલ અપેક્ષા ન જ હોય તો તેવા સ્થળમાં ઘટવાના એ વાચ્યારણથી તે વસ્તુના સમૂહમાંથી એક માત્ર ઘટનેજ લાવે એ બોધ થાય છે. પરંતુ જે શબ્દો અવધારણ અર્થ માત્રમાં સંકેત રૂપે નિમાયેલા હોય તે શબ્દો અવધારણ અર્થના બોધકથવામાં એવકારની અપેક્ષા બિલકુલ કરતા નથી. જેમ સમુચ્ચય અર્થને જણાવવા માટે સંકેત રૂપે મૂકેલે “ચ” શબ્દ બીજા “ચ” કારની
