________________
સસભગી પ્રદીપ.
સ્પષ્ટ
અસ્તિત્વની સાથે સથા નાસ્તિત્વના વિરોધ છે. આજ કારણથી સંશય ઉત્પન્ન થાય છે. અને તે કરવા માટે પ્રયત્ન કરવા જોઇએ.
re
માલૂમ પડે સંશયને દૂર
અહિ એ શંકા ઉપસ્થિત થાય છે કે—“ પહેલાં બતાવેલ સપ્તભંગી તા ત્યારેજ માની શકાય, કે જ્યારે સશયવિષયીભૂત સાત ધર્માં સિદ્ધ થતા હૈાય, પરંતુ તેમ તે થતું નથી. કારણ કે સાતથી અધિક ધર્માં પણ દૃષ્ટિગેાચર થાય છે. જેમ—
स्यादस्त्येव । स्यान्नास्त्येव । स्यादस्ति नास्ति च । આ ત્રણલગા પ્રથમ બતાવવામાં આવ્યા છે, તેની માક स्यादस्त्येव स्यादस्ति नास्ति च । स्यान्नास्त्येव स्यादस्ति नास्ति च ।
આ એ ભગ્ન અધિકતયા માનવા જોઈએ. આમાં ત્રણ પ્રથમની માફક છે, અને ચેાથામાં બે સત્ત્વ અને એક અસત્ત્વ આ ત્રણ ધર્માં વિષયીભૂત છે. તેમ પાંચમામાં એ અસત્ત્વ અને એક સત્ત્વ આ ત્રણ ધર્માં વિષયીભૂત છે. આ પાંચ ભાંગા અને સ્થાવચ્ચ વિગેરે ચાર એમ જ્યારે કુલ નવ ભાંગા પણુ સિદ્ધ થાય છે, તે પછી સસમની ન કહેતાં, તેને નવમની કેમ ન કહેવી જોઇએ ?
.
પરંતુ આ શંકા વ્યાજખી નથી. કારણ કે–એકજ વસ્તુની અક્રૂર એક ધના આલબનથી સ્વરૂપાદિચતુષ્ટયને લઇને એ સત્ત્વ અને પરસ્વરૂપાદિચતુષ્ટયને લઇને એ અસત્ત્વને રહેવાના સંભવજ નથી. નિદાન સ્વસ્વરૂપથી એકજ સત્ત્વ અને પરસ્વરૂપથી એજ અસત્ત્વ રહે છે. પરંતુ બન્નેને રહેવાને અવકાશ નથી. કેવી રીતે ? જૂઓ—
