________________
(૧૧૪) ચળી દીધું–તેલના એક ટીપાને એ રીતે વ્યર્થ જતું બચાવ્યું. પણ આ વ્યાપારની પેલા પરીક્ષકોના મન ઉપર ભળતી જ અસર થઈ. તેમના માં એક વિચાયું:–“જે રાજા આટલે કંજુસ, કૃપણ અને લોભી હોય તે આપણી રાજકુંવરી લીલાવતી જેવી ઉદાર હૃદયવાળી કન્યાને માટે એગ્ય ભત્તર તરીકે નિષ્ફળ જ નીવડે. જે રાજા તેલના એક ટીપા માટે આટલી કંજુસાઈ ધરાવે તે બીજે કીમતી વસ્તુઓને ભેગ કેઈ કાળે ન આપી શકે.” એ પ્રકારનો વિચાર કરતાં તેઓ ત્યાં થોડીવાર બેસી રહ્યા. પછી રાજાને જ્યારે સ્નાન કરવાને સમય થયે ત્યારે વિવેકપૂર્વક નમન કરી ત્યાંથી ચાલી નીકળ્યા. મહેમાનેના મ્હારથી પ્રફુલ્લ દેખાતાં દેખાવ ઉપરથી મહારાજાને તેમની નિરાશાની ગંધ સરખી પણ ન આવી.
પેથડકુમારે કળવિકળથી મહેમાનોના અંતરમાં ચાલતી ચળવળ જાણી લીધી. તેને થયું કે “મહારાજા વિજયસિંહદેવને ત્યાં આવેલા મહેમાનો આ રીતે નાસીપાસ થઈને પાછા જાય એ તે માંડવગઢનું નાક કાપી લીધા બરાબર જ ગણાય. તેલના એક ટીપાને લીધે જે અનુચિત અસર થઈ છે તે મારે એક વફાદાર મંત્રી તરિકે કોઈ પણ ઉપાયે ભૂંસી નાખવી જોઈએ. કાન્યકુજના મહારાજાની કુંવરી-લીલાવતી જેવી સુચતુર કન્યા આવા એક નજીવા કારણે માંડવગઢની મહારાણું બનતાં અટકી જાય તે એકંદરે એ માંડવગઢનું જ મંદભાગ્ય ગણાય.”
કાન્યકુબ્સના મંત્રીઓને તે મળે, ત્યારે પણ તેમણે
