________________
(૪૦) પણ તે સંસારના સુખ-વૈભવ કરતાં પણ પિતાના વ્રત-ટેક અને પારલૌકીક કલ્યાણને કરડે ગણું અધિક કીમતી માને છે મારા જેવી યુવતીઓનાં હાવભાવ અને વશીકરણ પણ તેની પાસે વ્યર્થ નીવડે છે. રાજા આ મારો અંગત અનુભવ છે. અભ્યાસ નથી.” જુને પ્રણય પ્રસંગ યાદ આવતાં રમાદેવીએ એક આછો નિશ્વાસ મૂક્યું. રાજાએ તે સાંભળ્યો. નિઃશ્વાસની સંતપ્તતા રાજાને પણ આઘેથી સ્પશી પસાર થઈ ગઈ.
“જૈન શ્રાવકનું તે મેં આજ સુધી નામ જ સાંભળ્યું હતું. પણ એ શ્રાવકસંઘમાં આવા ઇંદ્રિયજીત હીરાઓ પાકે છે એ તે હું મંત્રીશ્વર પૃથ્વી કુમાર પાસેથી જ શીખી. જે વીર હદય મારા જેવી રાજપુત્રીને હસતાં હસતાં ત્યાગ કરી શકે તે રાણું લીલાવતી જેવી નારી પ્રત્યે કુદ્રષ્ટિ કરે એ કલ્પનામાં પણ અઘોર પાપ રહેલું છે ! તમને એવી અવળી બુદ્ધિ કેણે સુઝાડી?”
ત્યારે તે તમે એ ઇતિહાસ પણ જાણતા લાગે છે.” રાજાના ગળામાંથી રૂંધાયેલા સ્વર સંભળાયા.
જાણું છું, એટલું જ નહીં પણ એ ઈતિહાસનો ક્રમ ઉલટાવવામાં પણ મેં ભાગ લીધો છે. આજે દિવસના દિવસો થયાં માર્ગમાં રઝળું છું ભૂખ તરશને એક બાજુ રહેવા દઈ, ગમે ત્યાં પડી રહું છું. એ બધું કોને માટે? મને કેઈની પડી નથી, મંત્રીશ્વર પૃથ્વીકુમારના પુણ્યશાલી આત્માને
