________________
( ૨૩૦) તરસ છીનવી લીધી છે. રાજમહેલ તેને સૂના સૂના લાગે છે. પ્રજાને શાંત બળવે તેને સાલે છે. મંત્રીશ્વર વિનાની કચેરી તેને જડવત્ લાગે છે. પિતાના પ્રકાશથી આસપાસના મણિને તેજ પૂરનાર હીરે અદશ્ય થાય અને મણ ઝાંખા પડી જાય તેમ રાજસભા અને રાજગઢ પણ દૈવત વિનાનાં બની ગયાં છે. આવી સ્થિતિમાં રાજાના અંતરમાં પશ્ચાત્તાપના અગ્નિ સીવાય બીજું શું સંભવે?
પણ હજી તેને પિતાની ભૂલ નથી સૂઝી. તે માને છે કે જે કર્યા વિના ન ચાલે તેજ કરવું પડયું છે, છતાં આમાં કઈક ઉતાવળ થઈ છે, ન માનવાનું માની લીધું છે એ પ્રકારના પ્રછન્ન વદના, તેના રોમેરોમમાં વીંછીના દંશની વેદના જગાડે છે.
કમનસીબે બે દિવસ થયાં પેલા મારાઓ પણ પાછા ફર્યો નથી. લીલાવતીના પ્રાણ કઈ રીતે નીકળ્યાં હશે-છેલ્લી ઘડીએ તેના ચિત્તમાં કે વલોપાત થયે હશે એ વિચાર આવતાં રાજાની આંખ આડે અંધકાર ફરી વળે છે. લીલાવતીનાં જુનાં પ્રણયપ્રસંગે તેની સ્મૃતિએ ચડે છે અને તેનું હૈયું ભરાઈ આવે છે. પણ ખરેખર આખરે એ વિશુદ્ધ હૃદયા પણ કલંકિની નીકળી–વિશ્વાસઘાતક નીવડી એમ સમજી તે પિતાના મનને સ્વસ્થ બનાવે છે.
અને પેલે મંત્રીશ્વર? કેણ જાણે તેણે એ લાલ વસ્ત્રમાં એવી તે કઈ ભૂરકી નાખી કે રાણું લીલાવતી પોતાના રોગશોક ભૂલી ગઈ અને મંત્રાને જ ઝાંખી રહા ! કેવા પ્રપંચ ! કેવી જાદુગરી?