________________
(૨૧૧ ) પિતાને ધર્મ વેચી નાખે ? રાજન ! જરા મનુષ્ય પરીક્ષા કરતા શીખજે. માંડવગઢના કાંગરાં ધર્મથીજ અત્યાર સુધી -કી રહ્યા છે. અધર્મથી તેને જમીનદોસ્ત થવા ઘો. પછી ભલે રામશાન ભૂમિ જેવી એ રાજધાનીમાં સમા જેવા પાખંડીઓ પોતાની સત્તા ચલાવે !” પેથડકુમારને એક એક શબ્દ એક એક તણખા જેવો હતો. રાજાને તે બાળી રહ્યો હતો, એટલું જ નહીં પણ પ્રજાનું લેહી પણ ઉકળી રહ્યું હતું.
પ્રજાની દ્રષ્ટિ પણ આજે તે ફરી ગઈ હતી. કેમ જાણે પેથડકુમાર રાજા હોય અને રાજા વિજયસિંહ તેનો પ્રતિસ્પધી હોય, એક ન્યાયી હોય અને બીજે અન્યાયી હોય એવી મનોદશા વતી હતી.
પણ આ બધી ખટપટને ઉત્પાદક સેમેજ છે એમ જણાતાં લોકેનો કેટલેક ભાગ તેની તરફ ફર્યો. લાકડીઓ ઉછળી એને કેટલાક પત્થરના ઘા બરાબર સોમાની પાસે આવી પડ્યા. સોમે ગભરાયે. સશસ્ત્ર સૈનિકોને પણ કેની સામે બચાવ કરવાનો હતો તે ન સૂઝયું. નાસવા જતાં સેમાની પાઘડી પડી ગઈ. ખેસ લેકના પગમાં ભરાયા અને તેના લીરે લીરા થઈ ગયા તે પડતે આખડતો માંડમાંડ રાજમહેલમાં જઈ ભરાય.
પ્રજાના વિપ્લવ પાસે કો રાજા બૈર્ય ધરી શકે? ગમે તેમ પણ પ્રજાની શક્તિ એક પ્રચંડ શક્તિ છે. જ્યાં સુધી તે સુષુપ્ત દશામાં હોય છે ત્યાં સુધી જ રાજાઓ અને અધિકારીઓ
