________________
( ર૨૩) કળી જેવી રાણી ઉપર આ હાથ તે ન જ ઉપડે!બીજાએ અનમેદન આપ્યું.
નમકહરામ? જે એટલી તાકાત ન્હોતી તે શા સારૂ અમારી સાથે આવ્યા ? ઝખ મારવા? આટલે સુધી આવીને ફરી જાય છે ? શરમ નથી આવતી ?” મારાઓનો વડો ઉછળતા હૈયે બડબડે.
ચલમ ચલમને ઠેકાણે રહી અને વાતવાતમાંથી ગાળા ગાળી ઉપર ચડયા હકીકત એવી હતી કે એક મુખ્ય માણસ સિવાય બીજા ત્રણ જણ રાણુની હત્યા કરવા ખુશી ન હતા. તેમના દીલમાં માનવદયા કુરી રહી હતી એમ પણ કહેવાનો અમારે આશય નથી. તેમણે આજ સુધીમાં આવા કેટલાયે માણસોને લીલામાત્રથી સ્વધામ પહોંચાડી દીધા હતા, દયાના અંકુર જેવી કોઈ વસ્તુ એ કઠિન કાળજામાં ન હતી. પણ આ વધ તો સે કરતાં જુદા જ પ્રકારને હતે. એક રાજમાતા મૂચ્છિત અવસ્થામાં તેમની સામે પડી હતી. રાજા અન્યાય કરતો હતો અને સમસ્ત માંડવગઢની પ્રજા છ છેડાયેલી હતી એ પણ તેઓ જાણતા હતા વળી રાજમાતાએ કંઈ ભયંકર અપરાધ કર્યો હોય અને અપરાધની શીક્ષા તરીકે આ સજા થતી હોય એમ પણ માની શકયા ન હતા. પત્થર એતે પાણીને સ્થાન હોય છતાં આજે પાષાણને ભેદી કરૂણાનું પાણું વહી નીકળ્યું. પત્થર જેવા કઠિન હૈયાં કઈ કઈ વાર કેવા પીગળે છે તે આજના તેમના વહેવાર ઉપરથી જણાયું