________________
(૧૭૩ ) કેમ?” રમાદેવીએ પેથડકુમારને પિતાનું તેજ બતાવવા કૃત્રિમ સત્તાવાહી સ્વરમાં કહ્યું.
“વિજ્યમાં હસવું અને પરાજ્યમાં રડવું એ કાયર જનનું કામ છે. ગુરૂની આજ્ઞા અને જીનેશ્વરને સિદ્ધાંત એજ મારે મન સર્વસ્વ છે.” પેથડકુમારે સ્વસ્થતાપૂર્વક વિવાદમાં ઝુકાવ્યું.
તો પછી તમારા આ હાસ્યનું શું કારણ?”
સંદર્ય અને અધિકાર–જેને શાસ્ત્રકારોએ વિજળી અને તરંગની ક્ષણભંગુરતા સાથે સરખાવ્યાં છે તે સંદર્ય અને સત્તાના મેહમાં કેટકેટલાં બાળજી અંધ બની સંસારની ઉંડી ખાઈમાં ગબડતા જાય છે તે જોઈ મને ઘણીવાર દયા મિશ્રિત ઉપહાસ છૂટે છે. એ સિવાય મને પિતાને તો સંસારને બીજે કઈ મલિતભાવ સ્પશી શકે તેમ નથી. પેથડકુમારની આંતરિક પવિત્રતા જાણે રાજમહેલને પણ ધર્મસ્થાન બનાવી મુકતી હોય એમ લાગ્યું.
કુમારના મંદ હાસ્ય રમાદેવી જેવી અભિમાનીની રાજકન્યાનું ગૌરવ કયારનુંયે લુંટી લીધું હતું. તે પાછું મેળવવા તેણીએ વ્યર્થ પ્રયત્ન કર્યો-પણ એ અભિમાન આઘે ન આઘે નાસતું જતું હોય અને પોતે એકલી પડી જતી હોય એવી મુંઝવણ થવા લાગી એક અપમાનિત નારીની જેમ રમાદેવી ઉભી રહી.
મંત્રીશ્વર? આપ રાજા નથી, રાજાના દાસ છો. આપ
