________________
550
Prakrit Verses in Sanskrit Works on Poetics
158. Jagaddhara thus comments : इह युवतिजन: पतिसङ्गमेऽपि मदनस्याकल्प उत्कण्ठा तदर्थं
प्रसाधनमलङ्कारं वहति। कीदृश: । कृतमृणालालंकार:। पद्मिनीपत्रैरुत्थगित उत्तम्भितः। आवृत इति यावत्। पीवरकुचघटो येन सः। अत्र प्रियसङ्गमे कामजनकमेव प्रसाधनं युक्तमिह तु तद्वैपरीत्येन विरुद्धार्थता। - पृ. ५२२.
162. Bhoja's Vritti on this gatha deserves to be reproduced here: : अत्र 'अद्यापि बालो
दामोदरः' इति यशोदया कृतप्रस्तावनस्य कृष्णस्य वक्त्रे विन्यस्तलोचनया तद्रहस्यवेदिन्या व्रजवधूमतलिकया यदेतन्निभृतं हसितं तत् तवाम्बा बालं त्वां ब्रूते, त्वं तु मादृशीभिर्निधुवनविदग्धाभिर्दिवानिशं यमुनानिकुञ्जोदरेषु विहरसीत्यादिनार्थजातेन साकाङ्क्षम्---| पृ. ५३९.
Jagaddhara explains : रहो रहस्यमेकान्तचेष्टा। मतल्लिका प्रशस्ता। निधुवनं सुरतम्। - पृ. ५३९.
164. Pravarasena describes the greatness of the Suvela mountain in Canto IX. The
verse under reference occurs in this canto. Bhoja thus comments upon it: 35 रसातलमपि मृनता शेषेणापि च तस्य मूलं न दृष्टम्, त्रिभुवनमप्युल्लङ्घयता हरिणापि न तुङ्गशिखराणि प्राप्तानीति यदेतल्लोकसीमातिक्रमेण विशेषव्यवस्थया पर्वतानुभावभणनं सोऽयमनुभूयमानमाहात्म्यातिशयस्यैव भेदोऽनुभावातिशय उच्यते। - पृ. ५४२.
165. Bhoja thus comments : अत्र दशास्य: (= रावण:) समरे न जीयते, सुराश्चामरत्वान्न वध्यन्ते। तयोश्च
परस्परं संघट्टक्रियातिशयात् त्रिभुवनमपि क्षयं यास्यतीति येयमन्योन्यक्रियातिशयभणनाल्लोकसीमातिक्रमण विशेषविवक्षा सोऽयं क्रियातिशयो नामातिशय एवान्योन्यातिशय उच्यते। - प्र. ५४३.
169. मंतेसि (Sk. मन्त्रयसे) महुमहपणअं (मधुमथप्रणयम्) : “You are speaking of your friendship
(pranaya) for Krsna (lit. the slayer of the demon Madhu). Jagaddhara seems to have read मण्णसिor मण्णसे महुमहपणअं since he gives the chāyā 'मनुषे मधुमथप्रणयम्', मनुषे meaning the same thing as मन्यसे "you prize or attach.importance to". Bhoja elsewhere (SP - vol. III, p. 725) reads बहुमणंसि (? बहुमण्णसि) हरिपणअं [vide SP S. No. (515.147)]. "you value greatly / prize / esteem your friendship for Hari." संदाणेसि (Sk. संदानयसि), तिअसेस (Sk. त्रिदशेश). पाअवरअणं (पादपरत्नम्) “And yet you are holding back (or withholding), O, Indra, the jewel (i.e. the best) among trees (i.e. Parijata tree)." The printed text in the N. S.edn. reads तिअसेसपाअवरअणं as one compound word. It is better to regard farti as a vocative form, rather than as forming a compound with 973737 as the stanza appears to be addressed by Satyaka to Indra himself. Jagaddhara rightly regards it as a vocative form and paraphrases it as (इह) हे सुरनाथ इन्द्र. "ओजसुis a queer form. It has been equated with अपजहि in the Sanskrit commentary of Jagaddhara. It should rather be ओजहसु, उजहसु for metre. It could be emended also as ओजह. Both these emendations
