Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5 “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧ મિથ્યાદૃષ્ટિને પાંચે ક્રિયાઓ છે - આરંભિકી, પારિગ્રહિકી, માયાપ્રત્યયા, અપ્રત્યાખ્યાન, મિથ્યાદર્શના પ્રત્યયા. મિશ્રદષ્ટિઓને પણ પાંચે ક્રિયાઓ છે. વાણવ્યંતર, જ્યોતિષ્ક, વૈમાનિકોને અસુરકુમારની જેમ જાણવા. વિશેષ એ કે વેદનામાં ભેદ છે. જ્યોતિષ્ક, વૈમાનિકમાં માયિ મિથ્યાદષ્ટિરૂપે ઉત્પન્ન થાય તે અલ્પવેદના છે અને અમાયિ સમ્યગદષ્ટિરૂપે ઉત્પન્ન થયેલાને મહાવેદનાવાળા જાણવા. ભગવન્! સલેશ્યક નૈરયિકો બધા સમાન આહારવાળા છે ? ગૌતમ ! સામાન્ય જીવો, સલેશ્ય અને શુક્લ લેશ્યાવાળા જીવો, આ ત્રણેનો એક સમાન આલાવો કહેવો. કૃષ્ણલેશ્યા અને નીલલેશ્યાવાળાનું વર્ણન સામાન્ય જીવ સમાન કહેવું. વિશેષ આ - વેદનાથી માયી મિથ્યાદૃષ્ટિ ઉત્પન્ન થયેલા અને અમારી સમ્યગદષ્ટિ ઉત્પન્ન થયેલાનો ભેદ જાણવો. મનુષ્યોને ક્રિયામાં સરાગ-વીતરાગપ્રમત્ત-અપ્રમત્ત સંયત આદિ ભેદ ન કહેવા. કાપોતલેશ્યાવાળામાં પણ આ જ આલાવો છે. વિશેષ એ કે નૈરયિકોને ઔઘિક દંડકની જેમ કહેવા. જેઓને તેજોલેશ્યા અને પદ્મવેશ્યા હોય તેમને સામાન્ય દંડકની જેમ કહેવા. વિશેષ એ કે તેમાં સરાગ, વીતરાગ ન કહેવા. 28. કર્મ અને આયુ જો ઉદીર્ણ હોય તો વેદે છે. આહાર, કર્મ, વર્ણ, લેગ્યામાં સમપણે પૂર્વે કહ્યા મુજબ જાણવું. સૂત્ર—૨૯ ભગવન્! શ્યાઓ કેટલી કહી છે ? ગૌતમ ! વેશ્યા કહી છે- કૃષ્ણ લેશ્યા યાવત્ શુક્લ લેશ્યા. તે પન્નવણા સૂત્રના ૧૭માં લેશ્યાપદનો ઉદ્દેશો-૨, ના ‘ઋદ્ધિની વક્તવ્યતા સુધી કથન કરવું. સૂત્ર-૩૦ ભગવન્! અતીતકાળની અપેક્ષાએ જીવનો સંસાર સંસ્થાન કાળ કેટલા ભેદે કહ્યો છે? ગૌતમ ! સંસાર સંસ્થાન કાળ ચાર પ્રકારે કહ્યો. નૈરયિક, તિર્યંચ, મનુષ્ય, દેવ-સંસાર સંસ્થાનકાળ. ભગવન ! નૈરયિક સંસાર સંસ્થાનકાળ કેટલા પ્રકારે કહ્યો. ? ગૌતમ ! ત્રણ પ્રકારે - શૂન્યકાળ, અશૂન્યકાળ અને મિશ્ર-કાળ. તિર્યંચયોનિક સંસારનો પ્રશ્ન - ગૌતમ ! બે પ્રકારે છે - સર્વથી થોડો અશૂન્યકાળ, અને તેથી અનંતગુણો મિશ્રકાળ છે. મનુષ્ય અને દેવોનો સંસાર સંસ્થાનકાળ ભૈરયિકવત્ જાણવા. નૈરયિક સંસારસંસ્થાનકાળમાં શૂન્ય, અશૂન્ય, મિશ્રમાં કોણ કોનાથી ઓછો, વધુ, તુલ્ય કે વિશેષાધિક છે ? ગૌતમ ! સૌથી થોડો અશૂન્યકાળ, તેનાથી મિશ્રકાળ અનંતગુણ, તેનાથી શૂન્યકાળ અનંતગુણ છે. તથા તિર્યંચયોનિક સંસાર સંસ્થાનકાળમાં અશૂન્યકાળ થોડો, મિશ્રકાળ તેનાથી અનંતગુણ છે. મનુષ્યો અને દેવોના. સંસાર-સંસ્થાનકાળની ન્યૂનાધિકતા નૈરયિકવત્ જાણવી. ભગવન્! નૈરયિકથી દેવ પર્યન્ત સંસાર સંસ્થાનકાળમાં યાવત્ કોણ વિશેષ છે? ગૌતમ ! સૌથી ઓછો મનુષ્ય સંસાર સંસ્થાનકાળ છે, નૈરયિક તેનાથી અસંખ્યાતગુણ, તેનાથી દેવનો અસંખ્યાત ગુણ, તિર્યંચયોનિકોનો તેનાથી અનંતગુણ છે. સૂત્ર-૩૧ ભગવન્! શું જીવ અંતક્રિયા કરે ? ગૌતમ ! કોઈ કરે છે, કોઈ નથી કરતા, તે માટે પ્રજ્ઞાપના સૂત્રનું અંતક્રિયા' નામે ૨૦મું પદ જાણવું. સૂત્ર-૩૨ હે ભગવન્! ૧.અસંયત ભવ્યદ્રવ્યદેવ, ૨.અવિરાધિત સંયત, ૩.વિરાધિત સંયત, ૪.અવિરાધિત સંયતા મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 15
