Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 17 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२८ उ.३ सू०१ उद्देशकपरिपाटिकथनम् १९ देशकत आरभ्याचरमपर्यन्ता एकादशोद्देशका भवन्ति । ननु पथममाके सर्वे जीवाः तिर्यग्भ्य आगत्य समुत्पन्ना इति कथं संभवेत् आनतादिदेवानां तीर्थकरादि मनुष्यविशेषानां च तिर्यग्भ्य आगतानामनुत्पत्तेः एवं द्वितीयतृतीयादि भङ्गकेऽष्टापि प्रश्नाः, इति चेदत्रोच्यते वाहुल्यमाश्रित्य एते भङ्गा ग्रहीतव्या इति । 'सेव भंते ! सेव भंते ! ति जाव विहरई' तदेवं भदन्त ! तदेवं भदन्त ! इति यावद्विहरति, हे भदन्त ! गतप्रकरणे यदुदेवानुपियेण कथितं तत् सर्वम् एवमेवउद्देशक तक इस प्रकार से यहां सर्वत्र ग्यारह उद्देशक हो जाते हैं।
शंका-प्रथम भंग में जो ऐसा कहा गया है कि समस्त जीव तियंग्योनिकों में से आकर के उत्पन्न हुए हैं-सो यह कथन कैसे संभवित हो सकता है ? क्यों की आनतादि देवों की एवं तीर्थकर आदि विशेष मनुष्यों की उत्पत्ति तिर्यग्गति से आये हुए जीवों में से नहीं होती है। अर्थात् तिर्यग्गति से आये हुए जीव आनतादि देवों के रूप से और तीर्थंकरादि के रूप से उत्पन्न नहीं होते हैं। इसी प्रकार से द्वितीय तृतीयादि भंगो में भी यह प्रश्न होता हैं।
उत्तर-समस्त जीव तिर्यग्योनिको में से आकरके उत्पन्न हुए हैंविवक्षित पर्यायरूप से जन्मे हैं-ऐसा जो कहा गया है वह बाहुल्य को आश्रित करके कहा गया है इसलिये वाहुल्य को आश्रित करके इन भंगों को ग्रहण करना चाहिये, 'सेव भते! सेवं भंते ! ति जाव विहरह' हे भदन्त ! गत प्रकरण में जो आप देवानुप्रियने कहा है वह સુધીમાં અહિયાં બધા મળીને અગિયાર ઉદ્દેશાઓ થઈ જાય છે. __!--५२al Aw२ मे युछे -स! ! तिय"4 નિકમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થયા છે. તો આ કથન કેવી રીતે સંભવિત થઈ શકે છે? કેમ કે-આનત વિગેરે દેવે અને તીર્થંકર વિગેરે વિશેષ મનુ
ની ઉત્પત્તી તિર્યગતિથી આવેલા જીવમાંથી થતી નથી. અર્થાત તિર્યંચ ગતિથી આવેલા છ આનત વિગેરે દેવપણાથી અને તીર્થકર વિગેરે રૂપથી ઉત્પન્ન થતા નથી. એજ રીતે બીજા અને ત્રીજા વિગેરે સંગેમાં પણ આ પ્રશ્નો સમજવા.
ઉત્તર--સઘળા જ તિર્યંચ નિકે માંથી આવીને ઉત્પન્ન થયા છે. વિલક્ષિત પર્યાપ્ત પણાથી જન્મ્યા છે. એવું જે કહેલ છે, તે બહુલ પણાને આશ્રય કરીને આ અંગે ગ્રહણ કરવા જોઈએ.
'सेव भंते सेव भते ! त्ति जाव विहरइ' मगवन् मा ४२५. માં આપ દેવાનુપ્રિયે જે કથન કરેલ છે, તે સર્વ કથન સર્વથા સત્ય છે,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
