Book Title: Vidyut Prakashni Sajivta Ange Vicharna
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Yashovijay of Bhuvanbhanusuri
Publisher: Divya Darshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005015/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laga niskich wa HilkRed RECHARGEABLE CADMIUM BATTERY GAR For Private at Ersonal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * balbamAM saMpUrNa zUnyAvakAza nathI. * balbamAM nAITrojana - Argana vage2e vAyu che. * AMksijana vinA paNa Aga lAge che. * zuM tame jANo cho ?... * AkAzIya vIjaLI ane IlekaTrIsITI eka che. ilekaTrIsITImAM paNa teukAya jIvanA lakSaNo jaNAya che. vidyutaprakAza paNa sajIva che. * dIvo ane teno prakAza teukAya jIva che. garamI sAkSAt ke paraMparAthI jIva AdhArita che. * vIjaLI nizcayathI sava che. .... * tapelA lokhaMDanA goLAnA madhyabhAgamAM paNa agnikAya che. * agnikAyane samajavA sUkSma buddhinI AvazyakatA che. * svIca ona karavAmAM paNa aMdara taNakho thAya che. * ilekaTrIsITInI utpattimAM paNa mahAhiMsA che. * ApaNe sajIva-nirjIvano nirNaya zrutajJAnanA AdhAre ja karAya. juo pRSTha 20/23 25 29 * 40/47 x 9 ? OM OM OM chu 3 Dra na noMdha : Apa AkhuM pustaka kadAca vAMcI na zako to phakta pRSTha-40 thI 49 vAMcavAthI paNa IlekTrIsITI ane vidyutaprakAzanI sajIvatA aMge pAko nizcaya karI zakazo. kura Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ motI . . ke . hiidAtAprAchAMTALI TI)Clill wgI. viANIel % lekhaka has pa.pU.sva.gacchAdhipatizrI bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanA praziSya muni yazovijaya prakAzaka phi divyadarzana TrasTa Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya AvRti : vi.saM.2058 Avati : 3000 nakala kiMmata : rU. 10-00 prAptisthAna : (1) zrI vAsupUjya svAmI jaina derAsara peDhI, (4 - wwwww naherunagara cAra rastA, 19/1, borA bajAra sTrITa, AMbAvADI, amadAvAda-380015. phorTa, muMbaI. phona : 2612847 zrI kalpezabhAI vI. zAha (4) zrI divya darzana TrasTa, C/o. Ara. azokakumAra enDa kuM. 39, kalikuMDa sosAyaTI, 86, ajanTA komarzIyala senTara, maphalIpura cAra rastA, dhoLakA, Azrama roDa, amadAvAda-380014. ji. amadAvAda-387810. Te.naM. 7540297 (5) zrI vardhamAna AMbela bhuvana, zatruMjaya geTa sAme, taLeTI roDa, pAlitANA. saujanya che, AMbAvADI zrAvikA saMghanA Gheno taphathI zrImatI zAradAbena dipakabhAI zAha (dIpakalA parivAvALA) zrI cInubhAI zAMtilAla zAha parivAra dejavALA zrI manubhAI DI. jhaverI (.A.) zaMkhalapuravALA, mudraka : zrI pArzva komyuTarsa, 58, paTela sosAyaTI, javAhara coka, maNinagara, amadAvAda-380008. phona: 5470578 (c) sarva hakka lekhakane svAdhIna che. ( 2) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvamuni saMmelananA adhyakSa, suvizuddhasaMyamI, zrIsaMghasthavira AcAryadevazrImad rAkSasUrIzvarajI ne sAdara savinaya samarpaNa Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * athAto vidyujijJAsA * 1444 graMthasarjaka suripuraMdara zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja yogabindumAM eka mahattvanI vAta kare che. tasmAtsadaiva dharmArthI, zAstrayatnaH prazasyate / loke mohAndhakAre'smin zAstrAlokaH pravartakaH / / 24 / / zAstre bhaktirjagadvandhairmukterdUtI paroditA / atraiveyamato nyAyyA, tatprAptyAsannabhAvataH / / 230 / / (dharmamAM avidhi karavAthI mahA-anartha thAya che mATe sadA dharmI jIva zAstramAM AdaravALA hoya che, kAraNa moharUpI aMdhakArathI chavAyelA A jagatamAM paraloka sAdhavA zAstra ja ekamAtra prakAza che. mATe tIrthakaroe zAstraviSayaka bhaktine muktinI dUtI batAvI che. zAstra pratye bhakti hoya to ja muktino samAgama thAya, mukti najIka Ave. jenI mukti dUra hoya te zAstra pratye bhaktivALo banI zakato nathI.) kevuM sacoTa mArgadarzana ! paraMtu zAstra karatAM vijJAnane ane svamatine ja prAdhAnya apAya to jIva usUtra prarUpaNA karIne anaMtakALa bhavabhramaNa kare. zrI bRhatkalpabhASya (cheda graMtha) mAM kahyuM ja che ne ke, "samayaparasamave..... nutto pavayasAra rahevuM ||ra44' (sva-para zAstrono jANakAra hoya.... te ja prarUpaNA karI zake.) paNa Aje zuM dazA che ? svaparanA zAstrane UMDANathI jANyA vinA paNa prarUpaNA karAya che. jo usUtraprarUpaNAnA doSathI bacavuM hoya to koI paNa navI vicAraNA vigere samAcAra-patro AdinA mAdhyame jAheramAM mUkatAM pUrve vidyamAna bahuzruta saMvigna-gItArtha mahApuruSo pAsethI teozrInA anivArya abhiprAyo-abhimato meLavIne pachI ja AgaLa vadhavuM zuM jarUrI nathI ? jainadarzana SaDUjIvanikAyanA eka bheda tarIke teukAyane paNa jIvarUpe batAve che. A mATe zrI pannavaNAsUtra vigere jenAgamomAM vistRta varNana che. temaja tenA AdhAre ja lokahitArthe mahApuruSoe racelA prakaraNAdi graMthomAMnA eka graMtha-zrI jIvavicAramAM paNa teukAyanA bhedo batAvyA che. 'DuMgati natti muskura urvAsana viSNunArU I mniyA mevA nAyabbA nikaLavuddhiA dda ' (aMgAra... vidyuta vagere agnijIvonA bhedo sUkSmabuddhithI jANavA) ahIM teukAyanA prasaMge Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja 'sUkSma buddhithI jANavA' ema kahela che. kAraNa-pRthvIkAyAdinI apekSAe teukAyamAM sajIvatA svIkAravI muzkela che. mATe ja tenI siddhi hetu zrI AcArAMgasUtra vigere pU.AgamagraMthomAM aneka sacoTa tarko ApyA che. koI ahIM dalIla kare ke 'A to AkAzanI vIjaLInI vAta che- kRtrima (utpanna karAtI) vIjaLInI nahIM;' to temane samajavAnI jarUra che ke 'A be vIjaLImAM vatvanI apekSAe koI pharaka nathI.' (juo pR.31) Agama, suvihita paraMparA, saMvigna-gItArtha pUrva mahApuruSonA graMtharatno tathA sAdhaka tarkonA AdhAre vidyuta sacitta ja siddha thAya che je prastuta pustikAnA vAMcanathI jaNAze. chatAM vartamAnamAM Agama ke vijJAnanA paramArthane pAmyA vinA potAnA manamAM ke zuSka zodhamAM je Ave te vagara vicArye chapAvIne bahAra pADavAnI prathA cAlu thaI che te unmArga/utsUtranI poSaka eka bhayaMkara prathA pratIta thAya che. AvI ja kaMIka pratIti AcAryazrI mahAprajJajI preSita "vidyuta : sacitta ke acitta ?" lekha vAMcyA pachI thaI. (1) temAM teo lakhe che : 'evI ghoSaNA paNa gurUdeve karI dIdhI ke vIjaLI amArI dRSTie acitta che.' tAtparya e ke A. zrI tulasIjIe svamAnya vizuddha paraMparAne lopIne nUtana utsUtra-sAvagha mAnyatAne AdarI. emanA pUrvAcAryo to vIjaLIne sajIva svIkArIne ja teno upayoga karavAno vicAra suddhAM karatAM na hatAM. to teozrIne A navIna ghoSaNA karavAnI AvazyakatA kema paDI? - (2) 'vidyuta acitta che' e mATe kayAMya Agama-vijJAnano samanvaya karyA vagara ja bedhaDaka rIte AvuM vidhAna keTaluM ucita kahevAya ? 'anusaMdhAnanA AdhAre sArI rIte nizciMta thaI gayuM ke A mAtra pudgala che, urjA che, eka zakti che, agnikAyika jIva nathI.' AvuM kema lakhAya ? are ! vijJAna jaDakendrita che; tene sUkSmatAthI jIvanI kayAMthI khabara hoya ? AgamapAThono AdhAra ane vijJAnanI vAstavikatAnA anusaMdhAna vinA ja eka bhavabhIrU AtmA Ama ne Ama ja vidyutane acitta jAhera kare? koI utsUtrabhASaNano Dara nahIM ? (3) 'hAthamAM ghaDiyALa bAMdhI che tene paNa kahe che ke sajIva che. ghaDiyALamAM beTarI che. beTarI, che zuM ? urjAnuM eka spaMdana mAtra to che. vaijJAnika dRSTie vicAra karIe to beTarI mAtra urjAnuM spaMdana che.' Ama kahevuM eTale zuM ? phakata vaijJAnika dRSTie ja vicAravuM ke AgamadRSTie paNa ? jo vaijJAnika dRSTie vicAravuM hoya to zrI 5 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pannavaNA-sUtramAM sacitta batAvela AkAzanI vIjaLI paNa urjAnuM eka spaMdana mAtra ja che ne? to tene paNa zuM acitta gaNIzuM ? ane jo tema gaNIe to AgamazAstrano apalApa nahIM thAya ? AvI to aneka vAtonI spaSTatA A pustikAmAM karavAmAM AvI che. juo pRSTha.53 vIjaLI-vidyutane acitta jAhera karatAM pahelAM zrI pannavaNAsUtrano A pATha jovA jevo che : "naI.. pUratamamiiA ne vAva taUTRTI (patra 9/97) TIkA - sUryAnnamaniskRta: sUryavirakira saMparka sUryAntimartha: samupanIyate,..." (sUryakAntamaNine acitta evA sUryakiraNono saMparka thAya tyAre temAMthI je nIkaLe che te sacitta agnikAya che.) nathI A maNi agnikAya ke nathI sUryakiraNa paNa agnikAya. toya benA saMparka mAtrathI agnikAya utpanna thAya che. Solarcell, drycell, battery vigeremAM paNa A prakAranI ja prakriyA thAya che. mATe enAthI cAlatA sAdhano temaja mAIka, e.sI., paMkhA vigere vIja-sAdhanomAM paNa agnikAyanI utpatti-virAdhanA mAnavI paDe ane teno upayoga saMyamI AtmAoe karavo na ja ghaTe. (4) "have prazna e che ke bhale mAIka hoya, bhale ghaDiyALa hoya, ApaNe tene sacitta mAnI zakIe nahi. AgamanA AdhAre temane sajIva siddha karI zakAya nahi." kharekhara Azcarya thayuM A vAMcIne ! A zrI mahAprajJajInA A zabdo ! uparokta pATha, pustikAmAM Apela saMkhyAbaMdha pAThonA AdhAre ApaNe jANIzuM ke vidyuta sajIva siddha karI zakAya che, sajIva ja che. pRSTha-40 thI 40 A to thayuM saMkSipta digdarzanaparaMtu jaina jagatanA viziSTa bahuzruta munirAja zrI yazovijayajI ma.sA. pAse jyAre A zrI mahAprajJajIno lekha Avyo tyAre temane lAgyuM ke samAjane A utsutra prarUpaNAnI asarathI ugAravAno prayatna karavo ati Avazyaka che. mATe pote mahAmahopAdhyAyazrI yazovijayajI ma.sA.nA gahana graMtho upara saMskRta TIkA AlekhananA jaTila kAryamAM lAMbA samayathI magna hovA chatAM lokopakAramatie khUba mahenata karI atyalpa samayamAM A kRtinuM kAma pAra pADyuM. sAthe sAthe sudIrgha samayathI saLagatI sajIvatAnI samasyAnuM sarvAgI-savistAra samAdhAna ApyuM che. - AcAryazrI mahAprajJajIno mukhya muddo che ke vAyu vagara agninuM astitva azakya che. mATe Bulb mAM agni asaMbhava ! A vAtane pR.19 thI 27 upara vaijJAnika dRSTikoNathI sAva nirAdhAra banAvI dIdhI che. te uparAMta pR.49 thI -(6) Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 upara vidvAna munirAjazrIe aneka AgamapAThonA AdhAre vaijJAnika dRSTikoNathI ja vidyutane vizada rIte samajAvI kevala svakalpanAthI vidyutane acitta kahevAnA prayAsane radiyo Apyo che. AgaLa vadhatAM pR.79-81 upara nizIthasUtranA pATho dvArA ane pR.8890 upara tattvArthasUtravRttinA saMdarbho ApI agni ane tenA prakAzanI sajIvatA siddha karAI che. jema apakAyano varasAda thato hoya temAM javAya nahi te ja rIte jyAM (agni,dIvo, balba vigerenA prakAza svarUpa) agnikAyano varasAda cAlu hoya tyAM kaI rIte javAya ? (juo pRSTha-85) zAstrIya maryAdA e che ke anya sthAna na hovuM vagere kAraNasara teukAyanA prakAzamAM besavuM paDe to kAmaLI oDhI, koI paNa ceSTA karyA vagara sthira besIne manamAM zAstraciMtana karavuM. kevI che zAstrIya maryAdA ? ane zuM AjanI sthiti ? dareke A vAta sUkSmatAthI vicAravA jevI che. Ama virya munirAjazrInI A lAjavAba pustikA-vidyutamAM sajIvatAnI siddhi mATe eka ananya-anupama AdhAra banI raheze. ghaNA dAyakAothI A bAbatanI je zaMkAo cAlatI AvI che te zaMkAonuM samyak ane sacoTa rIte samAdhAna, AgamajJAna ane vijJAnano sumeLa karIne, A pustikAmAM karavAmAM AvyuM che. nirvikalpapaNe, bahuvidhapratibhAsaMpanna lekhaka munirAja zrI khUba khUba dhanyavAdane pAtra che, temano parizrama stutya che. A "vicAraNA'ne vAMcI, vicArI A. zrI mahAprajJajI pavitra svanAmadheyane yathArtha karaza? sarvajJa bhagavaMtanI AjJAviruddha kaMI paNa lakhAyuM hoya te badala aMtaHkaraNathI micchAmi dukkaDam.' zrI pArzvaprabhu nirvANa kalyANaka, zrA.su.8saM.2058 zrI bhuvanabhAnusUri smRti maMdira paMkaja sosAyaTI, amadAvAda, dadIkSAdAnezvarI papU.A.bha. zrI guNaratnasUrIzanA paramaviyaratna svaparazAstravettA pa.pU.paM.pravarazrIpuNyaratnavi.ma.sA.nA ziSyANa yazoratnavijaya gaNI ( 7 ) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja aMtaranI vAta ja 20 varSanA saMyamaparyAyamAM 20 kalAka paNa chApuM vAMcela na hovAthI vartamAna samAcArapatranI badhI vigato mArA khyAlamAM na hoya e hakIkata svAbhAvika che. A bAbatane sArI rIte jANatA sajja naziromaNi zrIkumArapALabhAI vI. zAha dvArA tA.9-6-2002nA gujarAtasamAcAranuM vidyutaprakAza saMbaMdhI kaTIMga tA. 12-7-2002nA roja mane maLyuM. tenA vize zAstrIyatA-azAstrIyatAno vicAravimarza lakhANarUpe taiyAra karavAnuM temanuM sUcana paNa hatuM. tA. 16-1-2002nA gujarAta samAcAranuM vidyutaprakAzasaMbaMdhI kaTIMga zrI mahAvIra jaina vidyAlaya (amadAvAda)nA sekreTarI tathA bhagavAna zrI mahAvIra 2600 janmakalyANaka mahotsava samitinA membarazrI kalpezabhAI vi. zAha dvArA mane maLyuM. ANaMdajI kalyANajI peDhInA pramukhazrI zreNikabhAIe paNa vidyutaprakAzanI sajIvatA-nirjIvatA aMge mArA vicAro maMgAvyA. akhila bhAratIya tIrtharakSaka samitinA ekajhIkyuTIva DAyarekaTara tathA zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha mahAmaMDaLa (bRhad muMbaI)nA menejIMga TrasTI zrI prakAzabhAI jhaverIe paNa gujarAta samAcAra- dainikapatramAM pragaTa thayelA terApaMthI AcAryazrI nathamalajInA vicAro vize mAruM maMtavya pUchAvyuM. - jinazAsananI adbhuta sevA karanArA zrAvakonI lAgaNIbharelI mAgaNIne jANIne tathA viSayanI gaMbhIratA ane tenA saMbaMdhI nirNayanI AvazyakatA vicArIne eka prAthamika lakhANa vijJAna ane AgamanA AdhAre kSayopazama mujaba taiyAra karyuM. amArA pUjyapAda gacchAdhipati AcAryadevazrI jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. upara te lekha mokalI Apyo. teozrI taraphathI vistRta lakhANa taiyAra karavAno Adeza maLyo. zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMghanA vartamAna anya gacchAdhipatizrIo-AcArya bhagavaMto upara paNa vistRta lekha taiyAra karIne mokalavAmAM Avyo. sarvamuni saMmelananA adhyakSa saMghasthavira AcAryadevazrI rAmasUrIzvarajI DahelAvALA taraphathI A bAbatamAM haju vistRta lakhANa taiyAra karI eka pustikArUpe prastuta vigatane pragaTa karavA aMgeno saMdezo maLyo. zAsanasamrATa-samudAyanA vidvAna AcArya bhagavaMtazrI pradyumnasUrijI mahArAja taraphathI paNa lakhANa jhaDapathI pragaTa karavA mATe preraNA-protsAhana maLyA. (8) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ InTaraneTanA mAdhyamathI maLI zake tevI sAmagrI eka nikaTanA zrAvaka pAsethI meLavI. Agamo, AgamaAdhArita zAstro, yukti ane morDana sAyansa - A cAreyano samanvaya karIne taiyAra thayela vidyutaprakAzasaMbaMdhI lakhANane AgamaniSNAta pU.paMnyAsapravarazrI puNyaratnavijayajI ma.sA. ane mahAtArkika pU.paM zrI yazoratnavijayajI ma.sA. tathA sAyansanipuNa pUjya munirAja zrI ajayasAgarajI ma.sA.- A mahApuruSoe tapAsIne, yogya sUcano jaNAvIne prastuta pustikAnI upAdeyatAmAM vadhAro karyo che. pUjyapAda dezanAdakSa AcAryadevazrI kIrtiyazasUrIzvarajI ma.sA., pUjyapAda prAjJaziromaNi AcAryadevazrI jayasuMdarasUrIzvarajI ma.sA., pUjyapAda sUkSmaprajJAsaMpanna AcAryadevazrI abhayazekharasUrIzvarajI ma.sA., pUjya Agamavid munirAja zrI akSayacaMdrasAgarajI ma.sA. vagere taraphathI aneka kiMmatI sUcanamArgadarzana protsAhana paNa maLyA. A mATe uparokta tamAma mahApuruSo-mahAtmAo-dharmAtmAono khUba AbhArI chuM. Agama, AgamaAdhArita zAstro, yukti ane vijJAnanuM saMtulana jALavIne tathA adhikRta saMyamIo pAse parimArjana karAvIne taiyAra thayelI pustikAmAM kayAMya paNa skUlanA jaNAya to sujJo avazya mane nIcenA eDrese jaNAvI zake che. prastuta pustikAnA mAdhyamathI koIne halakA cItaravAno leza paNa Azaya nathI. paraMtu vartamAna zrIsaMgha IlekTrIkasITI ane vidyutaprakAzanI sajIvatAno ni:saMdigdhapaNe hRdayathI svIkAra karIne samyagdarzana nirmaLa banAve, yathAzakti teukAyanA jIvonI rakSA kare, sAdhu-sAdhvIvarga vidyutaprakAza AdhArita sAdhanono vaparAza karIne mahAvratane dUSita na kare tathA virAdhanAnI paraMparAne na laMbAve - A ja eka vizuddha Azaya rahelo che. vijJa vAcakavarga mArA saAzayane nyAya ApI vahelA parama padane saMprApta kare e ja maMgalakAmanA. jinAjJA viruddha lakhAyuM hoya to micchAmi dukkaDam. - lekhaka 1. muni yazovijaya, C/o. kalpezabhAI vI. zAha, Ara. azokakumAra enDa kuM., 86, ajanTA komarzIyala senTara, Azrama roDa, amadAvAda-380014. Te.naM. 7540297 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI AvRti prasaMge mUrtipUjaka zvetAMbara jaino, sthAnakavAsI jaino tathA amuka terApaMthI bhAIonI mAgaNInA lIdhe be mAsa bAda 'vidyuta prakAzanI sajIvatA aMge vicAraNA' pustikAnI bIjI AvRti prakAzita thaI rahI che. 'vidyutaprakAzanI sajIvatA aMge vicAraNA' pustikAnI prathama AvRtinI prathama kopI sau prathama terApaMthI A. mahAprajJajI upara suzrAvaka kalpezabhAI vi. zAha dvArA rUbarU mokalAvI. prathama AvRtine prakAzita thaye be mAsa thayA. chatAM paNa mahAprajJajI taraphathI tenA javAba rUpe koI patra ke koI zAstrapATha ke koI navo lekha mane maLela nathI. darzanazAstranA abhyAsI eka mumukSubhAIne mahAprajJajI pAse rUbarUmAM vidyutaprakAzanI sajIvatA vize jijJAsAbhAve vicAraNA karavA mATe mokalyA. paraMtu teozrIe tene maLavAno samaya ja na Apyo. tathA temanA nAnA sAdhuone to A viSayamAM tadana mauna rahevAno ja Adeza temanA taraphathI apAyela hoya tevuM jaNAya che. eka vakIla zrAvakane mahAprajJajI pAse prastuta viSayamAM vicAra vimarza karavA mATe mokalyA. paraMtu 'sau apanI apanI mAnyatA' Avo javAba ApIne vakIla zrAvakane temaNe ravAnA karyA. eka pApabhIru terApaMthI zrAvaka candranamala ciMDAlIyAne A bAbatamAM vicAra-vinimaya karavA mahAprajJajI pAse mokalyA. paraMtu tene paNa temaNe dAda ApI nahi. chevaTe temanI pAse zAradAbena TorenTavALA, seTelAITa saMghanA pramukha hasamukhabhAI cUDagara, AMbAvADI saMghanA pramukha cinubhAI detrojavALA, operAsaMghanA pramukha azokabhAI zAha, dharaNIdharasaMghanA pramukha zAMtilAlabhAI, jainanagarasaMghanA sekreTarI surezabhAI, kumudabhAI velajI, dIpakalAvALA prakAzabhAI, DaoN. hemaMtabhAI parIkha, darzanazAstravit umaMgabhAI vagerene Aje vijayAdazamInA divase vidyutaprakAzanI sajIvatA aMge vicAraNA karavA mATe mokalyA to carcAne aMte mahAprajJajIe jaNAvyuM } 'tuma tumhAre AcArya kI paraMparA anusAra clo| hama hamArI paraMparA anusAra calate haiM| apanI paramparA jo choDanA nahIM vAhid / ' AgamanA AdhAre kazo javAba prApta na thayo. eTale 'vidyutaprakAza nirjIva che' A vAta AgamamAnya nathI. paraMtu temanI aMgata mAnyatA che- evuM phalita thAya che. mATe prastuta pustikAnI prathama AvRtimAM mahAprajJajI mATe 'AgamaniSTha', 'bAhoza-kuzaLa AgamavettA' 'vicakSaNa AgamavettA', 10 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamavizArada', "AgamamarmajJa' ItyAdi je - je vizeSaNo prayojelA che te prastuta mahAprajJajI mATe arthahIna sAbita thAya che. A vAtanI sahue gaMbhIratAthI noMdha levI ja rahI. "AgamAnusAra vIjaLI Adine sajIva mAnanArA ApaNe satya mArge/paramAtmAnA mArge ja chIe" evI pratIti have vadhune vadhu daDha banI rahI che. mUrtipUjaka jaina saMghanA je AcArya bhagavaMtone huM kyAreya rUbarU maLela nathI teo taraphathI paNa prastuta pustikAnI prathama AvRti vize suMdara abhiprAyo ane vistRta upabRhaNA karatA tathA protsAhana ApatA patro AvyA. sthAnakavAsIaMcalagacchIya sAdhu-sAdhvIjI vagerenA paNa vidyutaprakAza ane IlekTrIsITI-bannenI sajIvatA aMge svIkRti vyakta karatA patro maLyA. zAsana mATe, zAstrIya tattvonI rakSA mATe, bhAvI mahA anarthone TALavA mATe darekanA aMtaHkaraNamAM kAMIka karI chUTavAnI tamannA taravaratI jaNAI. jinazAsana pratyenI vaphAdArInA darekamAM darzana karIne khUba pramoda anubhavyo. sAmAcArI ane pravRtti vibhinna hovA chatAM prAyaH dareka samudAyanA gacchAdhipatizrIo, variSTha AcArya bhagavaMta vagereno ekamata prApta thayo che ke "IlekTrIsITI ane vidyutaprakAza - A banne sajIva ja che. teukAya jIva ja che' A muddAe mUrtipUjaka tapagaccha, aMcalagaccha jaina saMpradAyanA prAya: tamAma gacchAdhipatizrIono/variSTha AcAryono/prabhAvakono ekamata jANI saghaLA pApabhIru jinazAsanapremIonA aMtaHkaraNa prasanna bane te svAbhAvika che. sonAmAM sugaMdha maLe tema pAkA pAye tapAsa karAvatAM jANavA maLela che ke "sthAnakavAsI jainasaMghamAM paNa (1) sAdhumArgI jaina zrAvaka saMgha - AcAryazrI rAmalAlajI ma.sA. (2) vardhamAna sthAnakavAsI jainasaMgha - jJAnagaccha saMpradAya - caMpAlAlajI ma.sA. (3) darIyApurI sthAnakavAsI saMpradAya (4) vaTavAlA sthAnakavAsI saMpradAya, (pa) goMDala sthAnakavAsI saMpradAya, (6) kaccha AThakoTi nAnI pakSa (7) lIMbaDI sthAnakavAsI saMpradAya (8) khaMbhAta sthAnakavAsI saMpradAya paNa IlekTrIsITI ane vidyutaprakAzane sajIva mAne che." te ja rIte terApaMthI AcAryazrI raMgalAlajI svAmI tathA temanA ziSya zrI basantIlAlajI svAmInuM maMtavya paNa "IlekTrIsITI ane vidyutaprakAza sajIva che.' A pramANe jANavA maLela che. vartamAnamAM temanA anuyAyI pApabhIru terApaMthI aneka zrAvaka-zrAvikAo paNa IlekTrIsITI ane vidyuprakAzane sajIva ja mAne che tathA sAmAyika-pratikamaNa AdimAM lAITa-paMkho, e.sI., TI.vI. vagereno upayoga nathI ja karatA. TuMkamAM suvidhA-sagavaDa sukhazIlatAne phagAvI jIvarakSAnA pariNAmane Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcavavA / vadhAravA IcchatA jaino IlekTrIsITI ane vidyutaprakAza bannene sajIva ja mAne che. ATaluM to nizcita ja che. prathama AvRti prakAzana bAda aneka vAcako taraphathI vividha jijJAsAo mArI pAse AvI. te jijJAsAonuM zamana karavA pUrvaka, Avazyaka zAstrapAThonA umerA sAthe, parimArjana-pariSkAra sahita, prathama AvRtithI Dabala karatAM vadhu kadamAM A bIjI AvRti pragaTa thaI rahI che. aneka vidvAna gacchAdhipatizrIo ane AcArya bhagavato vagerenA je protsAhaka abhiprAyo AvyA teno AMzika nirdeza pariziSTa-3 mAM karelo che. tA. 9-6-2002 tathA 16-6-2002 nA gujarAta samAcAra" ravivArIya pUrtimAM "jANuM chatAM ajANyuM kolamamAM mahAprajJajInA je vicAro pragaTa thayA te prastuta pustikAmAM chelle pariziSTa - 45 mAM Apela che. tenI vAcakoe noMdha levI. pUjyapAda vidratna AcAryadevazrI zIlacaMdrasUrIzvarajI mahArAja, pUjyapAda darzanazAstravid AcAryazrI abhayazekharasUrijI mahArAja, pUjyapAda paMDita mahArAja, vidvAna munirAjazrI ratnakativijayajI mahArAja, zrAddhavaryazrI candraprakAza zAha vageree paNa vidyutaprakAzanI sajIvatAne siddha karavA mATe suMdara lekho taiyAra karelA che. tathA temAMnA amuka lekho vividha vartamAnapatro/megejhIna vagerenA mAdhyamathI pragaTa thayA che. "samyam darzana' megejhInamAM paNa A aMge zrI nemicaMda bAMThiyA dvArA lakhAyela suMdara vistRta lekha pragaTa thayela che. jijJAsuo tyAM paNa AdarabhAve daSTipAta karaze to vizeSa jANakArI maLaze. prastuta pustikAnA mAdhyamathI teukAya jIvonI yathArtha jANakArI meLavI, teukAya ane anya jIvonI yathAzakti rakSA karIne, sahu ArAdhaka jIvo vidhi jayaNA-ahobhAva ane upayogasahita jinAjJA ArAdhIne vahelI take parama pada prApta kare e ja maMgala kAmanA. vi.saM. 2058 - lekhaka Aso suda -10, vijayAdazamI, AMbAvADI, amadAvAda. tA.ka. mUrtipUjaka jainasaMghanA aneka AcArya bhagavaMto, aneka sthAnakavAsI ane terApaMthI jijJAsuonI lAgaNIbharI mAgaNIne lakSamAM rAkhIne tathA vartamAna ane AvanArA bhaviSyakALanI paristhitine lakSagata karIne prastuta pustikAnuM hindI bhASAmAM prakAzana karavAnuM kArya satvare zarU karela che. --(12) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 7. 28 ......... ja viSayAnukrama 1. A mULa vAta che ........... teukAyanA lakSaNa ane prakAro............... yogya sAdhanathI yogya jANakArI .......... zAstranuM mahattva ....... lAlabattIne joI laIe, bhagavatIsUtrano saMdarbha............ vidhutaprakAza mAtra bhAvasvarUpa nathI - mAIkala phereDe ................ 8. IlekTrIsITI dravya-bhAva ubhayasvarUpa che ............ 9. Agama ane vijJAnano samanvaya ......... 10. tUTelo balba kema prakAzato nathI ?...... ......... 11. TyubalAITamAM kArbana kyAMthI Avyo ?. 12. ebsolyuTa vekyuma ImposIbala - TorIselI .......... 13. balbamAM zUnyAvakAza nathI -- uttarAdhyayanasUtra ......... 14. balbamAM nAITrojana ane Argana vAyu che - sAyansa ... ....... 25 15. jyAM polANa hoya tyAM vAyukAya hAja2 - malayagirisUrijI....... 16. oNksijana vinA paNa Aga lAge ! . 17. IsaronA sAyanTisTano abhiprAya .. 18. AkAzIya vIjaLI ane IlekaTrIsITI eka che-pheMkalIna ........... 19. vaijJAnika Do. dolatasiMhajIno abhiprAya..... 20. pannavaNA ane jIvAbhigama Adi sUtranI sAkha ...... 21. IlekTrIsITInI utpattinI prakriyAne samajIe.... 22. IlekTrIsITInI sajIvatA tarkasiddha ...... 23. IlekTrIsITImAM uSNatA paNa che ja............ 45 24. vijJAna ane AgamathI vidyutaprakAzanI sajIvatA............ ........ 49 25. teukAya zarIranuM upAdAna aniyata sUyagaDAMgasUtra ..... 29. teukAya ane teno prakAza eka che - tattvArthavRtti..... . 5) 27. kArya dvArA IlekTrIsITInI sajIvatA siddha ......... 51 28. lakSaNa dvArA padArthasiddhi . ....... 51 29. acitta prakAza aMge vicAraNA ... ........ 54 30. mahAprajJa chaLakapaTathI na chetarAya............. ...... 59 31. nizcayathI sacitta bAdara agnikAyanI oLakhANa........... 32. iMdhaNarahita agnine oLakho- zrIjinadAsagaNI mahattara ...... 33. prakAza-prakAzamAM pharaka 95 34. jo jo zAstrasApekSatA ghAyala na thAya................ ...... 35. phoTAnA mApa mujaba phrema ........ 36. zAstrokta acitta agnikAya mAnya ............... jI che jI che o ra jI 4 : ) ..... chaO *.. 7ra -- -(13) Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37. AvazyakaniryuktinA AdhAre prakAzanI sacittatA 38. prakAza aMge haribhadrasUrijI ane mAnavijayagaNIno mata 39. kAmaLInuM eka prayojana- teukAyayatanA, 40. nizIthacUrNinA pariprekSamAM prakAzanI sajIvatA 41. IlekTraoNna ane phoTonano pragADha saMbaMdha . 42. oghaniryukti AdinA abhiprAya prakAza sajIva 43. agnikAyane samajavA kuzAgrabuddhinI AvazyakatA 44. paMcAMgI Agama pramANabhUta che 45. pahelA Agama, pachI yukti. 46. tattvArthe TIkAmAM prakAza aMge praznottarI.. 47. vijJAnamAnya aNu sthUla skaMdha che 48. agninI utpattimAM mahAAraMbha - bhagavatIsUtra 49. teukAya sarvajvaghAtaka- AcArAMga 50. mahAprajJajI bhavabhIru ja hoya ne !. 51. 52. 53. aitihAsika anusaMdhAna 54. zrutajJAnanI baLavattA-bhadrabAhusvAmIjI 55. zaMkA paNa jokhamI ! tamAma IlekTrIka sAdhanonA vaparAzamAM virAdhanA che ja vijaLInI utpattimAM ati mahAAraMbha zAsanaprabhAvanAnA nAme utsUtra ane unmArga 56. 57. mithyAtva keTaluM dUra che ? A temane na zobhe. 58. 59. zithilatA ApoApa siddha 60. sAdhananA upayogamAM viveka ane maryAdA. 61. IlekTrIsITInA vaparAzanI bhayAnakatA 62. vAyukAyane to bacAvo ! 63. mahAvilakSaNatA ! 64. mULa terApaMthI paNa IlekTrIsITIne sajja mAne che 65. terApaMthIno paNa virodha 66. TI.vI.ne to choDo ! 67. pracAra ane prasAra kono ? 68. zuM terApaMthI mApha ka2ze ? 69. suzIla ke kuzIla pariziSTa-1 sAkSI graMthonI yAdI pariziSTa-2 vizeSa nAonI sUci pariziSTa-3 pUjya AcArya bhagavaMta vagerenA abhiprAya pariziSTa-4-5 'A.mahAprajJajI'nA vicAro 14 74 77 66 79 82 83 85 86 87 88 ... 91 94 96 96 ................. 62 ... 98 100 101 103 103 105 106 107 107 108 110 111 111 112 114 115 113 117 119 121 123 141 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sava | jIvonuM tAttvika ane pAramArthika kalyANa thAya, sthAyI Atmahita sadhAya e AzayathI tAraka tIrthakara bhagavaMtoe kevalajJAna saMprApta karyA bAda jaDa-cetana jagatanuM vAstavika svarUpa batAvyuM. zrI jinazAsananI sthApanA karI. vItarAga bhagavaMte jagatane syAdvAda ane karmavAda vagerenA amUlya siddhAnto ApyA. sAtho sAtha viratimArga ane mokSamArga svayaM Acaryo ane batAvyo. pratijJA svIkArIne hiMsA, jUTha, corI, abrahma vagere pAponA karAyelA tyAgane vizvamAM viratimArga svarUpe paramAtmAe pratiSThita karyo. tAraka tIrthakara bhagavaMta dvArA samagra vizvane A adbhuta upahAra maLyo temAM paramAtmAnI karuNA kendrasthAne goThavAyelI che. hiMsA vagere pAponI viratine sArI rIte pALavA mATe jIvonI hiMsA kevI rIte thaI jAya ? kaI rIte jIvonI rakSA thAya? jIva kone kahevAya ? jIvonA prakAra keTalA ?" ItyAdi bAbata jaNAvavI paNa anivArya banI. mATe paramAtmAe te bAbato paNa sUkSmatAthI sacoTapaNe batAvI. temanA upadezonI manohara gUMthaNIrUpe AgamonI racanA thaI. pajIvanikAyanI oLakhANa karAvAI. temAM paNa pRthvI, pANI, agni, vAyu, nigoda vagere jIva che. A bAbatamAM to jaina zAstronI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ monopolI che. A bAbatanI siddhi mAtra jaina zAstrathI ja atyAra sudhI thayela che. matalaba ke jIva-ajIva padArthanI sUkSmAtisUkSma prAmANika jANakArI mukhyatayA jainAgamathI ja meLavI zakAya ema che. che A mULa vAta che prastuta mAM viSaya che- vijaLInA sAdhano jaina sAdhu mATe varya gaNAya ke nahi ? gujarAta samAcAra dainikapatranA mAdhyame tA. 9-6-2002nA divase uparokta veDIMgavALA lekhanA mAdhyamathI terApaMthI AcAryazrI nathamalajInA urphe mahAprajJajInA vicAro "jAyuM chatAM ajANyuM" kolamamAM prasArita thayA. "A saMdarbhamAM anya vyakti ane mahAnubhAvonA vicAro jarUra AlekhIzuM. A lekhano abhyAsa karyA pachI jemanA manamAM jAgatI zaMkA ke samasyA jarUra jaNAve." A pramANe te lekhamAM jaNAvela che. tathA tA. 16-6-2002 gujarAta samAcAra pUrtinI te ja kolamamAM "mAIka ke ghaDiyALane sacitta mAnI zakAya nahIM !" AvA heDIMgamAM mahAprajJajInA vicAro punaH prasArita thayA. "A viSayamAM jemanA vicAro anyathA ke bhinna hoya teo jarUra emanI vicAradhArA lakhI mokale A mujaba te lekhanI paMkti jAhera AhvAnane ADakatarI rIte sUcave che. tethI vidvAno mATe A paDakArano viSaya che. vidvattAnI parIkSAno avasara che. tarkazakti ane Agamazaktino rUDI pere samanvaya karavAno A prasaMga che. jo ke mArI mati to khUba alpa che. chatAM 'ame thathAza ivatanIyam' A uktine lakSamAM rAkhIne A pavitra kAryamAM zakti mujaba prayatna karI rahyo chuM. ahIM ApaNe nIce mujaba vicAraNA karazuM. (1) sauprathama teukAya jIvanA lakSaNa-prakAra vagere vize samajaNa meLavIzuM. - - - - - Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) te mATe zAstranI AdaraNIyatAne lakSagata karazuM. (3) IlekTrIsITI ane vidyutaprakAzanA svarUpanI vijJAna ane Agama anusAra vistArathI vicAraNA karazuM. (4) acitta prakAzanA svarUpa, prakAra ane kAraNonI mImAMsA karazuM. (5) dIvAnA prakAza (ujeNI) aMge zAstrakAronA abhiprAyane samajIzuM. (9) IlekTrIsITInI utpattimAM rahelI mahAhiMsakatAne samajIzuM. (7) IlekTrIka sAdhanonA vaparAzamAM paNa sarvatra virAdhanA nirvivAda che. A bAbatano paNa vicAra karazuM. ATalA mukhya sAta muddAo kramasara samajIzuM. tathA prAsaMgika anya upayogI bAbatono paNa vicAra karaze. A vAtano vAcakavarge khyAla rAkhavo. * teukAyanA lakSaNa ane prakAro che sAmAnyathI dAha, prakAza, uSNatA vagere bAdara agnikAya jIvanA lakSaNa che. evuM bRhatkalpabhASya (gA.ra149), sUyagaDAMgasUtra (1/1/1/7) vageremAM batAvela che. tathA saLagato aMgAro, rAkhathI DhAMkelo saLagato kolaso, dhUmADAvALo agni, dhUmADA vinAno agni, vAlAvALo agni, vAlA vinAno agni, jyota, prakAza, ulkA, saLagatuM uMbADIyuM, vIjaLI, agnikaNa, sphaliMga-taNakho, IMTanA bhaThThAno agni, kuMbhAranA nibhADAno agni, atyaMta tapelA lAlacoLa lokhaMDanA goLAno agni, cUlAno agni, kASThano agni, chANano agni, sUryakAntamaNi vageremAMthI utpanna thayelo agni, gharSaNathI utpanna thayelo agni, rAkhathI mizrita agnikaNa, dIpakazikhA, agninI sAthe na saMkaLAyelI jvAlA, zuddha agni, nidhina agni, 3. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkAzIya agni ItyAdi bAdara agnikAya jIvonA prakAro pannavaNAsUtra (1/31), 'jIvAbhigamasUtra (pratipatti 1/sUtra 33), AcArAMganiryukti (14/118 zloka), ThANAMgasUtra (pa/3, 482), uttarAdhyayanasUtra (36/109-110), dazavaikAlikasUtra (adhya. 4/43), vagere AgamagraMthomAM prasiddha che. prastutamAM pannavaNAsUtra ane dizavaikAlikasUtramAM batAvela zuddha agni, vIjaLI, niridhana = IMdhaNazUnya agni, gharSaNajanya agni, tapelA lokhaMDanA goLAnI aMdarano agni- A agnikAyanA vilakSaNa prakAro noMdhapAtra che. te aMge vizeSa vicAraNA ApaNe AgaLa karazuM. taduparAMta je pahelI daSTie spaSTapaNe na dekhAya paraMtu IMdhaNanA saMparkamAM Ave to bhaDabhaDa baLato-prakAzato spaSTapaNe jovA maLe te agni vidhyAta (suSupta) agnikAya jIva kahevAya. bUjhAyelA jevo hovA chatAM paNa kaMIka pILAza paDato agni ardhavidhyAta kahevAya. A pramANe je agnikAyanA sAta bhedo 1. sa kiM taM vAdarataUkAjhyA ?, bAdarata jakAiyA aNagavihA pannattA. taM jahA- iMgAla jAla mummura accI alAe sundrAgaNI ukkA vijJa asaNI nigyAe saMgharisasamuTTie surkNtrmaannnnigi || (vasUtra ( ra 3, navamAmasUtra pratata 312 rUpha) 2. iMgAla agaNi accI jAlA taha mumbhara ya vATavya / vArita vinA paMvaTA Tu II (kAvAranA 1/4/638). 3. paMcavihA vAyara tar3akAjhyA pannattA, taMjahA- iMgAla jAlA mummura accI alAta / / (TAiiAsUtra be rU/482) 4. vAyarA je u pajjattA, nagahA ta viyAhiyA / iMgAle mummura agaNI, acci jAlA tahava ya / / ukkA vijjU ya vAddhavvA, naMgahA evamAyaA / egavihamanANattA, suhumA ta viyAhiyA / / (uttarAdhyayanasUtra 36/109-110) 5. se agaNiM vA iMgAlaM vA mummuraM vA acci vA jAlaM vA alAyaM vA suddhAgaNiM vA ukkaM vA / / (dazavaikAlikasUtra 4/43) 6. vidhyAta' nAmanA agnikAya jIvane vistArathI samajavA juo pRSTha:41+47 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - "piMDaniryuktimAM (gAthA. 591-92-93) batAvela che te paNa agnikAyanA vilakSaNa prakAro che. sUkSma-bAdara, paryApta-aparyApta vagere agnikAyabhedo to jIvavicAra prakaraNano (gA.) abhyAsa karanAra mATe paNa sugama ja che. tathA nizcayathI sajIva agni ane vyavahArathI sacitta agni, acitta agni, mizra agni - A pramANe paNa agninA bhedo oghaniryukti (gA359) ane piMDaniryukti (gAthA-36) vagere graMthamAM jaNAvela che. A rIte vicAravAmAM Ave to agnikAya khUba ja sUkSma buddhithI ja oLakhI zakAya tema che - eTaluM nizcita thAya che. upara-chellI vicAraNAthI ke adhakacarA saMzodhanothI agnikAya jIvano yathArtha nirNaya thAya tema nathI. # yogya sAdhanathI yogya jANakArI # prastutamAM eka vAta samajI levA jevI che ke mANasano cahero, dekhAva, AkarSakatA, cAmaDIno varNa vagere bAbatano nizcaya karavA mATe ariso, kemero, cazmA vagere pramANarUpa banI zake. paraMtu tenA lohImAM raktakaNa-zvetakaNa pUratA pramANamAM che ke nahi? tenI sAcI jANakArI mATe to sUkSmadarzaka mAIkroskopane ja pramANabhUta 1. 'vijjhAya mummuriM gAlamava 'appattapatta samajAle / vokkaMta sattadugaM jaMtolitte ya jayaNAe / / (piMDaniyukti,91) tatra yaH spaSTatayA prathamaM nopalabhyataM pazcAttvindhanaprakSapa pravarddhamAnaH spaSTamupalabhyate sa vidhyAta:, pAnA parthavidhyAtA... (upaniryukti-TI. S9 vRtti) 2. iTTagapAgAINaM bahumajjhe vijjuyAi nicchaio / TIMArDa pharatti muskuramArpha missA 3 || (soni-rUS) 3. tivihA teukkAo saccitto mIsao ya accitto / saccitto puNa duviho nicchaya-vavahAraA ceva / / iTTagapAgAINaM bahumajjhe vijjumAi nicchayao / iMgAlAI iyarAtti mummuramAIu missA u / / (piNDaniyukti 36,37) - 5 ) Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnI zakAya. hAtha-pagamAM phrekTara thayuM che ke nahi ? teno prAmANika nizcaya karavA mATe eksa-re ja AdhArabhUta banI zake. nADInA dhabakArAne vyavasthita tapAsavA sTethoskopa ja kAmayAba nIvaDe. magajanA jJAnataMtune tapAsavA M.R.J., sITI skena (CAT-Scan) . vagere ja othenTika sAdhana banI zake. livara vagerene jovA mATe sonogrAphI tathA enDoskopI vagere ja upayogI banI zake. A bAbatamAM ariso ke kemero kAma na lAge. barAbara A ja rIte kahI zakAya ke pRthvI, pANI, agni, vAyu vagerenI kayAre, kyAM, kyAM sudhI sajIvatA ke nirjIvatA hoya? A bAbatamAM vijJAna ke tarka pAMgaLA che. korI buddhinuM paNa A bAbatamAM kazuM gajuM nathI. A atIndriya bAbata AgamavAdano viSaya che, zuSka tarkano nahi. kevalajJAna ke Agama dvArA ja jANI zakAya tevI bAbatane zuSka vAda-vivAda ke zaMkAzIla buddhi ke mAyakAMgalI tarkazaktithI mApavAno prayatna karavAmAM to jaina siddhAntanI viDaMbanA thAya che. mATe ja mahAtArkikaziromaNi evA zrIsiddhasenadivAkarasUrIzvarajI mahArAje paNa sanmatitarka nAmanA tarkazAstramAM jaNAvela che ke "jo heuvAyapakkhaMmi heuo, Agame ya Agamio / so samayapatravo siddhaviraha kanno " (3/45) matalaba ke tarkathI siddha thanAra padArthane tarkathI tathA AgamathI siddha thanAra padArthane AgamathI siddha kare te ja jainadarzananA prarUpaka che. tenAthI UlaTuM karanAra to jainasiddhAntanI viDaMbanA karanAra che. arthAt tarkathI siddha thanAra bAbatane AgamathI ane AgamathI siddha thanAra padArthane kevaLa tarkathI siddha karanAra mANasa jaina siddhAntanA nAzaka bane che. zrIsiddhasena divAkara sUrIzvarajI mahArAjA jevA prakhara tArkika jainAcArya paNa atIndriya Agamika padArthono 6 ) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirNaya karavAmAM zuSka tarkane aMtima nirNAyaka pramANa svarUpe svIkAravAnI spaSTa manAI pharamAve che. lAITa cAlu-baMdha karavAmAM virAdhanA thAya ke nahi ? vIjaLIthI cAlatA sAdhano vAparavAthI karmabaMdha thAya ke nahi?" A bAbata mokSamArgasaMbaMdhI che; AdhyAtmika mArgasaMbaMdhI che. A atIndriya padArtha che. tethI A bAbatamAM yathArtha nirNaya karavA mATe sacoTa AdhAra to kevalajJAna ke sarvajJaprarUpita Agama-zAstro ja banI zake che, nahi ke pAMgaLo tarka ane vAmaNI buddhi. hAM zAstranuM mahattva AthI ja darzanazuddhi prakaraNa nAmanA zAstramAM jaNAvela che ke "jamhA na mokkhamagge muttUNaM AgamaM iha pamANaM / vipna cha3masthAmAM tahIM tatthava naa ||" (gAthA.105) matalaba ke jainazAsananI aMdara mokSamArgano nirNaya karavAmAM jaina zAstrane choDIne bIjuM koI nizcAyaka pramANa chabastha (= asarvajJa) jIvo mATe nathI. mATe mokSamArgasaMbaMdhI padArthano prAmANika nizcaya karavA mATe jainazAstrane ja yathArtha rIte samajavAno udyama karavo joIe. dharmanI bAbatamAM vaijJAnika pramANane aMtima nirNAyaka svarUpe na gaNI zakAya. tema chatAM ApaNI buddhinI phuTapaTTI TUMkI paDe tyAM pAMgaLI buddhinI vyartha kheMcatANa karavAnA badale AcArAMga sUtramAM batAvyA mujaba "tameva sargha niste = nihiM pa3 (5/pa/165) je jinezvara vItarAga tIrthakara bhagavaMtoe batAvela che te ja niHzaMkapaNe satya che." - AvI hArdika bhAvanA rAkhI svabhUmikAyogya AdhyAtmika sAdhanAmAM masta rahevuM e ja kalyANakArI mArga che. paraMtu ApaNI buddhinI malina camacIthI Agamika padArthonA nirmaLa nIrane DahoLavAnuM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bagADavAnuM kAma karavAmAM to leza paNa buddhimattA nathI jaNAtI. matalaba ke Agamika padArthanI siddhi karavAmAM ke tenuM nirAkaraNa karavAmAM koro tarka ke zAstranirapekSa buddhi kAma na lAge. hA, Agama dvArA Agamika padArthanI svIkRti karyA bAda zAstrane virodha na pahoMce te rIte UhApoha-mImAMsA jarUra karI zakAya. A ja to kharI ciMtanazailI che. mATe ja tarkanuM lakSaNa batAvatAM zAstrakAra paramarSione kahevuM paDyuM ke "mI virodhena 6naM tava uccate ' arthAt Agamane virodha na Ave te rIte tattvanI zodha mATe vicAraNA karavI te tarka kahevAya. AvA zAstrAnusArI sutarka dvArA ja AdhyAtmika tathyanI upalabdhi zakya che. tethI atIndriya Agamika padArthanI siddhi karavAmAM sAtha ane sahakAra Ape tevo sutarka-suyukti avazya AdaraNIya bane che. "sarvananahitAya-sarvananardvAra' nI sabhAvanAthI pragaTa thatI zAstrAnusArI yukti to pativratA satI strInI jema sanmAnya che. paraMtu korI buddhi ane zuSka tArkikatA to vezyA jevI apavitra che. teno saMga karavA jevo nathI. chelAlabatIne joI laIe che prastutamAM Agamika padArthane tarka ane vijJAnanA samIkaraNothI mUlavatI vakhate eka bAbata khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke jijJAsubhAve ane taTasthapaNe satyanI zAstrAnusAre vicAraNA karavAnA badale pahelethI pariNAma nakkI karIne tene sAbita karavA mATe je dalIla karAya te kutarka banI jAya che. vidyutaprakAza sacitta che ke acitta ?" tenuM saMzodhana karavAnA badale "IlekTrIsITI AdhArita sAdhano vAparavA che. mATe vIjaLIne acitta jAhera karavI che." evuM nakkI karIne tene puravAra karavA AcAryazrI nathamalajIe jo dalIlo karI hoya to te jarUra kutarko karyA gaNAya. paraMtu teo atyaMta 8 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamAbhyAsI tarIke prasiddha che. mATe teozrIe kutarka karyA nahi hoya- AvuM samajIne teozrInA vicArone ApaNe jarA cakAsaNInI eraNe caDhAvIe. te mATe ahIM mukhyatayA jainazAstra ane zAstrAnusArI yukti dvArA ame amArA vicArone rajU karIzuM. prAsaMgika rUpe vijJAnanA siddhAntonI paNa vAta karazuM. bhagavatI sUtrano saMdarbha che zrI bhagavatIsUtramAM kahevAmAM AvyuM che ke "vAyu vinA agni saLagato nathI." agnine haMmezA AMksijana joIe. vAyu na maLe, agni na saLage. UrjA to haze, paraMtu agni nahi saLage. jyAM vIjaLIno prasaMga che tyAM vekyuma karavuM paDe che. vAyunuM niSkAsana jarUrI che tyAM. tyAM oNksijanano suyoga sAMpaDe to te AganuM rUpa laI zake che. paraMtu jyAM Uja che tyAM agni nathI." ItyAdi bAbata te lekhamAM Alekhita karavAmAM Avela che. temano Azaya e che ke balbamAM vekyuma karela hovAthI vAyu nathI. mATe agnikAya jIva tyAM utpanna thaI na zake. e bAbatamAM vicAra eTalo ja karavAno che ke jo bahAranA vAyune aMdara javAnI koI zakyatA na hoya to bahAranI vIjaLIne aMdara javAno mArga kyAMthI maLyo? balbanI aMdara zUnyAvakAza hovA chatAM tenI aMdara tAranA mAdhyamathI jo vIjaLI jaI zake to tyAM agnikAya jIvane utpanna thavAmAM sahAyatA karanAra tathAvidha vAyu jaI zake che. tevuM mAnavAmAM vAMdho zuM Ave? prastutamAM eka vAta khAsa lakSamAM levA jevI che ke atyaMta tapelo lAlacoLa lokhaMDano goLo cArebAjuthI saMpUrNapaNe agnikAyathI pariNamI jAya che. arthAt te goLAmAM aMdaranA madhyabhAgamAM paNa agnikAya hoya ja che. A vAta pannavaNAsUtramAM nIce mujaba jaNAvela che. ___ 'ayogolo dhaMto jAo tattatavaNijjasaMkAso / savvo agaNipariNao' (pada-1 sUtra-138) te ja rIte pradeza rAjA ane kezIgaNadharanA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvAdamAM rAyapaseNIsUtramAM paNa 'Gga dhaMte samALe savve nipariNa mati ? daMtA mati|' (sU.67) A pramANe atyaMta tapelA lokhaMDanA goLAne saMpUrNatayA agnikAyathI pariNata rUpe jaNAvela che. 'vAyu vinA agni saLage nahi' A niyama mujaba lokhaMDanA goLAnA madhyabhAgamAM vAyunuM astitva svIkAravuM paDe tema ja che. jema lokhaMDanA nakkara goLAnA cheka madhyabhAgamAM vAyu pravezI zake che tema balbanI aMdara paNa vAyu pahoMcI zake ja che. A bAbatane haju vistArathI ApaNe AgaLa (pR.71) samajIzuM. OM vidyutaprakAza mAtra bhAvasvarUpa nathI- mAIkala pheDe ahIM eka bAbata khAsa dhyAnamAM rahe ke vartamAna jagatanA morDana sAyansanI dRSTie UrjArUpe mAnya evI vIjaLI kAMI kevaLa bhAvAtmaka vastu nathI paraMtu dravya che, pudgala che. phorsaphula IlekTraoNnano pravAha e ja IlekTrIsITI che. vekayumavALA balbanI aMdara rahelA TaMgasTana vAyara sudhI bahArathI phlo opha IlekTraoNna pahoMce to ja balba prakAze, lAITa cAlu thAya. karoDo IlekTraoNnono jaththo aMdara pahoMce nahi to hakIkatamAM balba cAlu ja na thaI zake. haju vadhu sUkSmatAthI vaijJAnika dRSTikoNathI vicAra karavAmAM Ave to vidyuta e zakti nathI paNa 'IlekTrIka cArja' che. A vyAkhyA vidyutanI zodha karanAra mAIkala phereDae I.sa. 1831mAM ApI che. dareka pudgala IlekTrIka cArjane vahana kare che. tethI tene dareka pudgalano svabhAva ke ghaTaka gaNI zakAya. Charge property of natter. jyAre anya vaijJAniko vidyutane zaktirUpa- enarjI svarUpa mAne che. ilekTrIsITIne mAtra enarjIsvarUpa mAnavAmAM ghaNI muzkelI Ave che. AnuM kAraNa e che ke vaijJAnika dRSTikoNathI 1. prastuta vAta sAyansanA siddhAnta mujaba che- tema samajIne vAMcavuM. 10 = Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyutazakti vidyutacuMbakIya kSetrathI banelI che. Ano artha e thayo ke vidyutanA taraMga, prakAzanA taraMga ane reDiyonA taraMgamAM mULabhUta koI ja pharaka nathI. tathA A.C. (pratyAvarta pravAha)vidyuta taraMganI phrikvansI 50/60 Hz hoya che - A vAta paNa vijJAnasiddha che. paraMtu jo vidyutane enarjI svarUpa mAnavAmAM Ave to D.C. (ekadiza pravAha) vidyuta pravAha paNa vidyuta cuMbakIya taraMga svarUpa hovAthI tenI paNa phrikvansI mAnavI paDe. paNa vastusthiti e che ke D.C. vidyuta pravAhanI phrikvansI jhIronI khUba najIka che. A pramANe to vidyutano nAnAmAM nAno kaNa phoTona bane, IlekTrona nahi. mATe vidyutane kevaLa enarjIsvarUpa mAnI na zakAya. paraMtu IlekTrIka cArja svarUpe-paudgalika dravyarUpe mAnavI joIe. A bAbata InTaraneTanA mAdhyamathI ApaNane AvA zabdomAM jANavA maLe che. "In an electric circuit, the electrical energy is composed of electrostatic fields and magnetic fields and is called Electromagnetism or "EM." Therefore, under this definition of the word, the "electricity" has to be made of Electromagnetic Fields. Electricity is the same stuff as radio waves and light. In AC power lines, the electricity is made of 60Hz electromagnetic fields. In DC circuits the electricity is still the EM fields, but their frequency is close to zero. By this definition, the smallest quantity of "electricity" is the basic particle of electromagnetism: the Photon." [URL:http://www.amasci.com/miscon/whatis.html] artha :- "vidyuta paripathamAM, vidyutIya kSetra ane cuMbakIya 1. InTaraneTanI vigata eka zrAvaka dvArA maLela che te ahIM rajU karela che. 11 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetranA samanvayathI vidyutaUrjAnuM nirmANa thAya che. tene vIjacuMbakatva kahevAya che. tene TUMkamAM 'EM' kahe che. tema A zAbdika vyAkhyA anusAra vidyuta e vIjacuMbakIyakSetrathI utpanna thAya che. vidyuta e prakAza ke reDiyo taraMganI samAna ja che. A.C. (oNlTaraneTIMga karanTa) pAvaramAM 60 harTajha vidyutacuMbakIya kSetrathI vidyuta utpanna thayelI hoya che. DC. (DAyarekTa karanTa) prakAranA vidyuta paripathamAM EM kSetra sthira che ane tenI AvRtti zUnyanI najIka che. A vyAkhyAanusAra, vidyutaUrjAnA nAnAmAM nAnI mAtrAvALA vIjacuMbakIyakSetranA mULabhUta kaNane phoTaoNna kahe che." balba philAmeMTane prakAzamAna karanAra vAyaramAM gatimAna IlekTrIka cArja eTale vidyutapravAha. (juo vijJAnakoSa-bhautika vijJAnabhAga-7, pRSTha-380) vidyutano pravAha to vIjANu (Electron) svarUpa ja che. tathA electron to dravyAtmaka ja che. tethI IlekTraoNnano pravAha (lo) paNa dravya svarUpa ja siddha thAya. prANavAyunA aNunuM daLa 5.3 x 1023 che. tathA aNunA ghaTaka evA vIjANu (IlekTraoNna)nuM daLa 9.1 x 10 che. (juo jJAnasaMhitA . pRSTha-145 pAMcamI AvRtti) AvA sUkSmakaNa svarUpa IlekTraoNna (vIjANu) karatAM ghaNo nAno kaNa phoTaoNna (=tejANu) paNa IlekTraoNnanI jema dravyasvarUpa ja che. - Avo vaijJAnika siddhAMta ahIM noMdhapAtra che. daLa, kada, AkAra, ghanatA vagere dravyanA lakSaNo IlekTraoNna, phoTaoNnamAM vaijJAnikone upalabdha thayela che ja. A IlekTrIsITI vya-bhAva ubhayasvarUpa che Dr. V.P.B. ane R.D.R. nAmanA be vidvAno vijJAnakoSabhautikavijJAna pustakamAM jaNAve che ke 'UrjA ane dravya, e be tattvo vaDe bhautika jagata racAyuM che. sApekSavAda (zodhAyA) pahelAM A be 12 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvone ekabIjAthI svataMtra gaNavAmAM AvatAM hatAM. AInasTAIne sApekSavAdane AdhAre saiddhAttika rIte sAbita karyuM ke UrjAnuM dravyamAM ane dravyanuM UrjAmAM rUpAMtara thaI zake che. Ama have dravyane UrjAnuM ja eka svarUpa gaNI zakAya." (bhAga-7/pRSTha.202) te ja rIte UrjAne paNa dravyanuM ja eka svarUpa gaNI zakAya. prastutamAM kahevAno Azaya e che ke vizvaprasiddha AlbarTa AInasTAIna nAmanA gaNitazAstrIe bhautikavijJAnamAM eka samIkaraNa Apela che. E = MC2. koI paNa dravyanuM enarjImAM rUpAMtara karavAmAM Ave to temAMthI keTalI enarjI (E) prApta thaI zake ? tenuM mukhyatayA pratipAdana karanAruM A sUtra che. A samIkaraNa vaDe teNe okasIDezana ane riDakazana prosesa dvArA enarjI ane dravyanuM paraspara rUpAMtara thaI zake che- tevuM paNa siddha karela che. tethI UrjA paNa dravyarUpe phalita thAya che, nahi ke mAtra bhAvasvarUpe. Thermo electric effects (tApa vidyuta ghaTanAo)nA sIbeka ghaTanA' nAmanA prakAramAM uSmAnuM vidyuta (electricity) mAM parivartana thAya che. (vijJAnakoSa-bhautikavijJAna bhAga-7/pRSTha.187) balbamAM e ja vidyutapravAhanuM uSmA ane prakAzamAM parivartana thAya che. tathA phoTo IlekTrIka InjamenTa dvArA e prakAzanuM pharIthI IlekaTrIsITImAM rUpAMtara thaI zake che. Ama UrjA ane dravyanuM ekabIjAmAM rUpAMtara thaI zake che. baMsIdhara zukala nAmanA vidvAna paNa "prasanikA vikramakoza'mAM jaNAve che ke "UrjA ane dravya padArthanAM be rUpa che. temanuM ekabIjAmAM tathA UrjAnA svarUponuM ekabIjAmAM rUpAMtara thaI zake che." (bhautikavizva vibhAga- pRSTha-49) jJAnasaMhitA pustakamAM paNa teozrI jaNAve che ke "UrjA jyAre sthira bane che tyAre dravyamAM rUpAMtara pAme che. dravya Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre gatizIla bane che tyAre UrjAmAM rUpAMtara pAme che." (brahmAMDa prakaraNa- pRSTha.48) vijJAnanA mata mujaba AkAzanihArikA e bIjuM kAMI nathI paraMtu UrjAnuM dravyamAM rUpAMtara che. tathA dravyanuM uSmA vageremAM rUpAMtara thAya che. Ama dravya ane UrjA paraspara InterChangeable hovAthI mULabhUta rIte eka ja che. eTale ke vidyuta svarUpa UrjA paNa dravyarUpa che ja. Ama UrjAnuM dravyamAM rUpAMtara ane dravyanuM UrjAmAM rUpAMtara- A vastusthitine lakSamAM rAkhIne vartamAnamAM sAyansa vidyuta(electricity)ne "cArja' ane "enarjI ubhayasvarUpa mAne che. kema ke dravya vinA bhAva kaI rIte rahI zake ? jainAgama mujaba to dareka padArtha dravya-bhAva ubhayasvarUpa ja che. sAyansa paNa vidyuta (electricity) aMge jainAgamanI A vAtane svIkAre che. matalaba ke Adhunika vijJAnanA siddhAnta mujaba paNa IlekaTrIsITI dravya-bhAva ubhayAtmaka che - evuM siddha thAya che. tethI vAyara vagerenA mAdhyamathI balbanI aMdara rahelA TaMgasTana tAra sudhI vidyuta dravyano praveza thAya che - Ama atyAra sudhInI vicAraNAthI nakka thAya che. have ApaNe pharIthI mULa vAta upara AvI jaIe. svIca ona karyA bAda balba prakAzane phelAvato dekhAya che. tethI IlekaTrIka balbamAM vIjaLI (Flow of Electrons) no praveza ane balbamAMthI prakAzasvarUpe tejANa (Photon) nuM bahirgamana siddha thAya che. tathA je mArgethI pudgala svarUpa vIjaLI aMdara jAya che te mArgathI tArathI ke anya koI mArgathI tene prAyogya teTalA pramANamAM jarUrI vAyu paNa tyAM jaI zake che. kArya dekhAya tyAM kAraNane avazya mAnavuM paDe. kAraNa vinA kArya utpanna thaI na zake. jema dhUmADo dekhAya tyAM AganI siddhi thAya che. tema balbamAM uSNa prakAzanI, agninI hAjarI dekhAtI hovAthI, bhagavatIsUtramAM darzAvela pUrvokta (pRSTha-9) 14. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamAnusAra, tyAM vAyunI paNa siddhi thAya che. kema ke hetu vinA kArya thaI na zake. A tarkazAstrano pAyAno siddhAnta che. pha Agama ane vijJAnano samanvaya chuM A bAbata uparathI evuM siddha thAya che ke vaijJAnika dRSTie balba, TaTyubalAITa vageremAM je vekyuma karavAmAM Ave che te skUla dRSTie che. tethI balba vageremAMthI sthUla vAyunuM niSkAsana thavA chatAM paNa lAITa cAlu karavAmAM sahAyabhUta thAya tevA vAyunuM AvA-gamana thavAmAM koI paNa prakArano bAdha nathI. pudgalanI vividha prakAranI gati-Agati-urdhvagati-adhogati vagere bAbatamAM zakti adbhuta prakAranI hoya che. tevI vAta bhagavatIsUtra, pannavaNAsUtra vagere AgamomAM jovA maLe che ja. nakkara parvato, mahAzIlAo vagerene bhedIne paramANu ArapAra nIkaLI jAya che. AhAraka zarIravALA cauda pUrvadhara mahAtmAo parvata vagerenI aMdarathI pasAra thaIne, parvatane hAni pahoMcADyA vinA, parvatanI ArapAra nIkaLI jAya. tema chatAM cauda pUrvadhara AhArakazarIravALA mahAtmAne leza paNa pIDA na thAya. AvI alaukika vAto paNa zrIjinAgamamAM siddhAntarUpe batAvelI che. mATe sthUladaSTie zUnyAvakAza karelA balba vageremAM vaijJAnika siddhAnta mujaba gatizIla karoDo IlekTronano jaththo je vAyaranA mAdhyamathI TaMgasTana tAra sudhI pahoMcIne tene prakAzita karI zake che te vAyara vagerenA mAdhyamathI TaMgasTana tAra sudhI, jaina siddhAnta mujaba, tathAvidha vAyu paNa pahoMcI zake che. kAraNa ke bhagavatIsUtranA 19mA zatakanA trIjA uddezAmAM bAdara paryApta teukAya karatAM bAdara paryApta vAyukAyanI avagAhanA asaMkhyaguNa hIna (-nAnI) batAvela che. tathA vijJAnanI dRSTie vicAra karIe to vAyaranA mAdhyamathI balbamAM kramazaH eka-eka IlekaTrona aMdara jato nathI. paraMtu karoDo (15) Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IlekaTraoNnano jaththo ekIsAthe vAyaramAMthI atyaMta jhaDapathI pasAra thAya che. je jADA vAyaramAMthI karoDo gatizIla IlekaTrono (=vIjaLIteukAya) ekIsAthe pasAra thAya tyAMthI atyaMta pAtaLA vAyune pasAra thavAmAM zuM takalIpha paDe ? morDana sAyansa kahe che ke game tevI abhedya dIvAla vageremAMthI nyuTrIno ( eka sUkSma kaNa) AsAnIthI pasAra thaI zake che. sAyansa mujaba IlekTraoNnano tIvragatizIla pravAha e vIjaLI ( teukAya) che. tathA IlekTraoNna karatAM nyuTrIno atyaMta nAno kaNa che. sAyansanA siddhAnta mujaba, nyuTrInono krosa sekazana eriyA 108 senTImITara che. tathA bhagavatIsUtra (193) mujaba teukAya karatAM vAyukAya asaMkhya guNa hIna che. mATe jyAMthI IlekTrIsITI = karoDo IlekTraoNnano jaththo (teukAya) pasAra thaI zake temAMthI vAyukAya avazya pasAra thaI zake ja che. tethI je vAyaramAMthI IlekaTrIsITI-agnikAya pasAra thAya te vAyara vagerenA mAdhyamathI balbamAM vAyukAyano praveza mAnavAmAM koI vaijJAnika siddhAnta ke jena siddhAntano bhaMga thato nathI.' mATe "te vAsada thA' (uttarAdhyayanasUtra-2/pa lakSmIvallabhasUrivRttimAM uddhata) A TaMkotkIrNa zAstravacana mujaba tathA "yatra nA tatra vApu' (zataka-16/uddezo-1/sUtra-162 vRtti) A pramANe bhagavatIsUtravyAkhyAmAM zrIabhayadevasUrijInA vacana pramANe ane piMDaniryuktivyAkhyAmAM zrImalayagirisUrijInA "yatra naH tatra vApu ti vavanAt (pi.ni.500 malayagirivRtti) A vacanAnusAra "agnikAyanA jIva vAyukAyanA jIvanI sAthe ja hoya", "jyAM agni hoya tyAM vAyu hoya ja A siddhAnta mujaba vAyuvALA balbamAM sajIva agni siddha thAya che. (5 tUTelo balba kema prakAzato nathI ? (S ahIM kadAca koIne zaMkA thaI zake ke balbanI aMdara (1) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAyunI hAjarI hoya ane vIjaLIthI lAITa-prakAza cAlu thAya to balba phUTI gayA pachI vIjaLapravAha cAlu hovA chatAM balba kema cAlu thato nathI ?" paraMtu A zaMkA asthAne che. AnuM kAraNa e che ke balbanI aMdara agnine saLagavAmAM jeTalA pramANamAM vAyunI AvazyakatA hoya che tenA karatAM ati vadhu pramANamAM bahArano vAyu athavA balbamAM prakAzamAna evA TaMgasTana tArano virodhI vAya, balba phUTI jatAM tyAM bhego thavAthI lAITa baMdha thaI jAya che. vAyu hoya tyAM ja agni saLagI zake - A siddhAnta mAnya hovA chatAM jema cImanIvALuM saLagatuM phAnasa cImanI phUTI jatAM bahAranA vegavaMtA pavananA vadhu jaththAthI bUjhAI jAya che. te rIte uparokta bAbata samajI zakAya che. mANasa bhojana-pANInA AdhAre jIve che. paNa ati vadhu pramANamAM bhojana-pANI levAmAM Ave to te ja bhojana-pANI mANasanA motanuM kAraNa banI zake che. tema vAyu hoya tyAM ja agnikAya utpanna thAya - A vAta sAcI. paNa AvazyakatA karatAM ati vadhu pramANamAM vAyunuM dabANa Ave to agnikAya olavAya jAya. DuMka mAravAthI dIvo bujhAI ja jAya che ne ! telathI cAlatA dIvA upara telano Dabbo ekI sAthe UMdho vALI devAmAM Ave to dIvo paNa bujhAI ja jAya che ne ! mATe to "ti sarvatra varjayetu' AvI kahevata paDI che. jo ke A vAta ame ahIM janasAmAnya samajI zake te AzayathI laukika dRSTie batAvela che. A vAta vAcakavarge khAsa dhyAnamAM levI. paraMtu A ja ghaTanAne sAyansanI dRSTie mUlavavI hoya to ema kahI zakAya ke vAyaramAMthI IlekaTrIsITI pasAra thatI vakhate jo balba phUTelo hoya to bahAranA anya pratikULa vAyunA saMparkathI (17) Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ balbano philAmenTa baLI jAya che. mATe tUTelo balba saLagato nathI. balbamAM TaMgasTana dhAtuthI banelo eka pAtaLo vAyara hoya che. aMgrejImAM te 'philAmenTa' tarIke oLakhAya che. svIcane 'ona' karatAMnI sAthe ja IlekTrIsITIno phlo svIcane pasAra karIne balbamAM pahoMce che. jyAre balbamAM rahelA 'philAmenTa'mAM vIjaLIno pravAha pahoMce che tyAre te philAmenTa garama thAya che. A garamI eTalI badhI ugra hoya che ke tyAM prakAza utpanna thAya che. TangasTana nAmanI dhAtu 3420deg se. tApamAne ogaLe che. tathA 5860deg se. tApamAne ukaLe che. (juo baMsIdhara zukala kRta- prasannikA vikramakoza- pRSTha.57) prakAzamAna balbanA philAmenTamAM 2760deg se. tApamAna hoya che. eTale balbamAM vIjaLInI garamIthI A vAyara ogaLI jato nathI. paNa phUTelA balbamAM bahAranI pratikULa havAnuM philAmenTa sAthe joDANa ane vIjaLInuM tyAM Agamana - A be ghaTanA thatAM philAmenTa baLI jAya che. mATe tUTelo balba saLagato nathI. A TyubalAITamAM kArbana kyAMthI Avyo ? sAyansanA becalaranI sTAIlathI balba, TyubalAITa vageremAM vekyumanI vAta karanArA AcAryazrI nathamalane eka prazna karavo che ke TyubalAITamAM jo saMpUrNatayA zUnyAvakAza hoya to jyAre TyubalAITa uDI jAya che tyAre tenI aMdaranA bhAgamAM sAIDa para je kArbananI kALAza badhAne dekhAya che te kyAMthI AvI ? ebsolyuTa vekyuma hoya to TyubalAITamAM koI paNa vAyuno praveza na ja thaI zake ne ? to pachI TyubalAITa uDI jAya tyAre TyubanI sAIDamAM kArbananI kALAza dekhAya che te kaI rIte saMgata bane ? vijJAnanA siddhAnta mujaba to phospharasanuM oNksiDezana thavAthI tyAM tenuM kArbanamAM rUpAMtara thAya che. prastutamAM oNksiDezana eTale oNksijananI sAthe 18 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joDAvAthI paramANu ke paramANusamUhamAMthI IlekTraoNna khasI javA dvArA mULabhUta dravyano nAza thavAnI prakriyA. jo TyubalAITamAM oNksijana Adi vAyuno sarvathA abhAva hoya to oNksiDezananI prosesa zarU ja thaI na zake. to pachI TyubalAITamAM phospharasanuM kArbanamAM rUpAMtaraNa kaI rIte thAya? oNksiDezananI prakriyAnA pariNAma-svarUpe je kArbana TyubalAITamAM dekhAya che tenAthI TyubamAM oNksijana Adi vAyunI hAjarI vijJAnanA siddhAnta mujaba mAnavI ja paDe. vaLI, bIjI mahattvanI vAta e che ke Tyuba uDI jAya tyAre ja oNksiDezananI prakriyA cAlu thAya che evuM nathI. paraMtu TyubamAM IlekTrIsITI jyAre-jyAre pasAra thAya, Tyuba cAlu thAya tyAre-tyAre oNksiDezananI prakriyA satata cAlu ja hoya che. eka tabakko evo Ave che ke jyAre TyubalAITano moTA bhAgano phospharasa oNksiDezanathI kArbana rUpe pariNamI jAya che, tyAre Tyuba baMdha paDI jAya che ane TyubanI sAIDamAM kArbananA kALA DAghA dekhAya che. jyAre alpa pramANamAM kArbana hoya che tyAre te dekhAto nathI. vadhu pramANamAM kArbana bhego thAya che tyAre TyubalAITanA sAIDanA bhAgamAM te badhAne dekhAya ja che. A ja ghaTanA balbamAM paNa ghaNI vAra jovA maLe che. AthI TyubalAITa vageremAM paNa kamplITa vekyuma mAnI na ja zakAya. ebsolyuTa vekyuma ImposIbala - ToriselI anya agatyanI vAta e che ke morDana sAyansanA siddhAnta mujaba balba vageremAM ebsolyuTa vekyuma zakya ja nathI. jo balba vageremAM bhautika sAdhanonA mAdhyamathI saMpUrNa zUnyAvakAza karavAmAM Ave to balba ja tUTI jAya. A yugamAM sauprathama kRtrima vekyuma karanAra sAyanTIsTanuM nAma che TorIselI. te kahe che ke mAInasa 18 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459.6 phe. arthAt zUnya nIce 273.16 se. DIgrI (=Ok) karatAM saheja paNa ThaMDaka ochI hoya to paraphekTa vekayuma zakaya nathI kAraNa ke mAInasa 273.16 DIgrI se. karatAM saheja paNa uSNatA vadhe to tyAM pArTIkalamAMthI satata phoTona chUTayA ja kare che. IlekaTrona karatAM paNa phoTona khUba nAnA hoya che. tenA lIdhe saMpUrNa zUnyAvakAza mAnavIya prayatnathI ke bhautika sAdhanathI zakaya ja nathI. ATalA varSonI mathAmaNa pachI paNa, tathA Adhunika TekanolojIno upayoga karyA pachI paNa mAInasa 273.16 se. DIgrI sudhInuM vAtAvaraNa vaijJAniko banAvI zakayA nathI. hA, mAInasa 272.99 se. DIgrI sudhI sAyanTIsTo pahoMcI zakyAnI vigata jANavA maLI che. paraMtu mAInasa 273.16 DIgrI se. sudhI to Adhunika vaijJAniko paNa pahoMcI nathI ja zakyA. tathA balbamAM to mAInasa 272.99 se. DIgrI sudhInuM paNa vAtAvaraNa nathI ja hotuM. sAmAnyathI bahAranA vAtAvaraNa jeTaluM vAtAvaraNa athavA tenAthI saheja ochuM vAtAvaraNa baMdha balbamAM hoya che. tathA balba cAlu hoya tyAre to 'vidyuta vAyariMga' pustakamAM 'bALa vAsudeva samudra' (D.E.E., D.M.E., Grad-I.E.E., D.R.E., M.I.E.) jaNAve che te mujaba philAmeMTanI uSNatA 2760 senTigreDa (pa000 phe.) sudhI hoya che. morDana sAyansanA abhyAsIo A vAtane sArI rIte jANe che. tethI ATalA garama vAtAvaraNamAM sAyansanA eMgalathI ebsolyuTa vekayuma posIbala nathI. A bAbata InTaraneTa vebasAITanA mAdhyamathI nIce mujabanA zabdomAM jANavA maLe che. Question: Is it possible to make a perfect vacuum? Asked by: Dan Klingensmith 1. InTaraneTanI vigata eka zrAvaka dvArA maLela che te ahIM rajU karela che. 20 11 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Answer : Practically, it is impossible to make a perfect vaccum. A perfect vacuum is defined as a region in space without any particles. The problem is that to maintain a vacuum in a region you have to shield it from the environment. It is not difficult to make a container that would prevent atoms from entering the region. The first problem is that the container itself will radiate photons (which in turn can create electron positron pairs in the vacuum) if it is not kept at a temperature of 0deg K. Note that a perfect vacuum has by definition a temperature of 0degK. reaching O'K is practically impossible. The second problem is that there are weakly interacting particles that could enter the region. No matter how thick the walls of the container are, there is always a finite probability that, say, a neutrino would enter the region. Answered by : Saibal Mitra, M.S., Physics Grad Student, UVA Amsterdam. [URL : http://www.physlink.com/Education/ Ask Experts/ae290.cfm] anuvAda : saMpUrNa zUnyAvakAza banAvavo zuM zakya che ? A praznano javAba e che ke "vastutaH saMpUrNa zUnyAvakAza banAvavo azakya che. saMpUrNa zUnyAvakAza eTale koI paNa kaNa rahita avakAzano vistAra. samasyA e che ke, zUnyAvakAzavALA koI paNa vistArane jALavI rAkhavA mATe te vistArane tamAre paryAvaraNathI mukta rAkhavo paDe. aNuone te vistAramAM pravezatAM aTakAvI zake tevA pAtranuM nirmANa agharuM nathI, (paNa) pahelI samasyA e che ke jo te pAtra 0deg K (kelvIna) tApamAne rAkhavAmAM na Ave to te pote ja phoTaoNna utsarjita karaze (je vaLI, zUnyAvakAzamAM IlekaTrona-pojhITrona yugma utpanna Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI zake.) noMdhI rAkho ke vyAkhyAanusAra zUnyAvakAzanuM tApamAna 0deg K (kelvIna) che ane 0deg K tApamAne pahoMcavuM vAstavamAM azakya che. (odegK -459.60 phe. 1mAInasa 273.16deg se. DIgrI) bIjI samasyA e che ke, A vistAramAM pravezI zake tevA keTalAka ekabIjA sAthe athaDAtA kaNo hoya che. te pAtranI divAla game teTalI jADI bhale hoya, (to paNa) haMmezA eka pUrepUrI zakyatA rahelI che, ke eka sUkSma kaNa (=nyuTrIno) te vistAramAM praveza karI zake ja che." = = prasannikA-vikramakoza pustakamAM baMsIdhara zukala jaNAve che ke 'samagra brahmAMDa 90% nyuTrIno kaNothI bharelu che.' (bhautika vizvapRSTha-42) A mujaba to nyuTrInono praveza balba vageremAM asaMbhava nathI ja. kAraNa ke nyuTrIno apratighAtI dravya-kaNa che. "The world book, Encyclopedia" nAmanA pustakanA 20mA bhAgamAM paNa jaNAvela che ke Vacuum is a space that has no matter in it. However, there is no such thing as a complete vacuum because no one has ever been able to remove all the air molecules in a space. (Volume-20, Page -296.) artha :'vekyuma eTale tevI jagyA ke jyAM koI paNa dravya na hoya. jo ke tevI koI cIja nathI jyAM saMpUrNa zUnyAvakAza hoya. kAraNa ke avakAzamAM rahela vAyunA jaththAne saMpUrNapaNe haTAvavA mATe koI samartha nathI.' Ano matalaba e thayo ke balba vageremAM skUla vekyuma ja karavAmAM Ave che. tethI tathAvidha pAtaLI havAsvarUpe vAyukAyanuM tyAM astitva mAnavAmAM koI virodha nathI. jo balbamAM 100% zUnyAvakAza karavAmAM Ave to philAmenTamAM utpanna thanAra prakAza ane garamI balbanA kAca sudhI 1. juo vijJAnakoSa-bhautikavijJAna pRSTha.110. 22 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pahoMcI ja na zake. kAraNa ke philAmenTamAMthI balbanA kAca sudhI pahoMcavA mATe koI vAhaka dravya ja nathI. vAhaka dravya vinA to garamI, prakAza vagere AgaLa vadhI na ja zake- AvuM sAyansa paNa mAne che. balbamAM thoDA aMze havA rahelI hoya to ja te vAhakanuM kAma karIne philAmenTanI garamI ane prakAzane balbanI kAcanI sapATI sudhI pahoMcavAmAM sahAya karI zake. kharekhara jinAgamanA siddhAntone sAyansanI dRSTie vicAravA hoya to te pUrve sAyansanI paNa vyavasthita abhyAsa karI levo joIe. jethI jinAgama ke sAyansa bemAMthI koIne paNa anyAya na thAya. AvuM thAya to ja kAMIka aMze prAmANiktA rAkhI ema kahI zakAya. astu. hai balbamAM zUnyAvakAza nathI- uttarAdhyayanasUtra che jainadarzananA siddhAnta mujaba vicAra karavAmAM Ave to prakAzamAna balbamAM ke TyubalAITamAM zUnyAvakAza che ja nahi. kAraNa ke prakAza tyAM vidyamAna che. tathA prakAza svayaM pudgala dravya che. kema ke prakAzamAM varNa, sparza vagere pudgalanA lakSaNo spaSTapaNe dekhAya ja che. uttarAdhyayanasUtranA 28mA adhyayanamAM pudgalanA lakSaNane jaNAvatAM kahela che ke 1"sabaMdhayAra-ujjoo pahA chAyA''tavei vA / vaU-rasa-righa-wiA pupatA tu taravAM || (28/12) arthAt zabda, aMdhakAra, udyota, prabhA, chAyA, tapa, athavA varNa-gaMdha-rasa-sparza A badhA pudgalanA lakSaNa che. ahIM eka vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke Adhunika vijJAna to vIjaLI, 1. 'zabdaH' dhvaniH 'andhakAraH' timiram, ubhayatra sUtratvAtsupo luk 'udyotaH' ratnAdiprakAzaH TIT' vandrAtiH 'chAyA' zaiTUTI: 'sAtapa:' ravivasvanita 3UprakAza ....... (uttarA. 28/1ra zrI zAMtisUrikRta bRhaduvRttino aMza) 23. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhvani, gurutva, cuMbakatva, prakAza, paramANu, rasAyaNa Adine paNa UrjAsvarUpa ja mAne che. (juo- baMsIdhara zukalakata- prasanikA vikramakoza-bhautikavizva- pRSTha.46) paraMtu jainAgama mujaba vIjaLI, dhvani vagere bhAva/paryAya nathI. paNa dravya che. tathA vijJAna paNa vIjaLI, zabda Adi UrjAne dravyanuM ja eka svarUpa mAne che. (juo pRSTha-13,14) AthI jainAgama mujaba paNa prakAzamAna balbamAM pudgaladravyanI siddhi thAya ja che. mATe jainAgama mujaba paNa ebsolyuTa vekyuma balbamAM mAnI na ja zakAya. svIca ona karyA pUrve balbamAM prakAza na hato. svIca ona karyA bAda balbamAM prakAza utpanna thato dekhAya che. mATe balbamAM pAchaLathI IlekTraoNna Adi pudgaladravyano praveza to siddha thAya ja che. Ama vAyaranA mAdhyamathI balbamAM IlekaTrIsITI praveza karI zake che to te vAyara-mArgathI ke anya mArgathI tyAM tathAvidha vAyu paNa pravezI zake che. ATaluM to nizcita ja che. A rahI InTaraneTanA mAdhyamathI maLatI vigata. "A light bulb also has most of the air sucked out of it. If it didn't, the wire would actually burn up instantly. When a light bulb 'burns out', it is because the filament slowly vaporizes." [URL : http://www.madsci.org/posts/archives/May97/ 864507907.Ph.r.html.]. matalaba ke "lAITa-balbamAMthI moTA bhAganI havA bahAra kADhI levAmAM AvelI hoya che. jo Ama na thayuM hoya to te tAra vAstavika rIte turaMta baLI jAya. jyAre koI vIjaLIno globa uDI jAya che tenuM kAraNa e che ke te TaMgasTanano tAra dhIme-dhIme bASpamAM rUpAMtarita thAya che." (24 ) Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM ApaNe joI zakIe ke moTA bhAganI havA' Avo ullekha karavAmAM Avela che. AnAthI phalita e thAya che ke balbamAM paNa amuka aMze havA rahela che ja. oNksijana Adi vAyu paNa tyAM amuka aMze vidyamAna ja che. bAkI to balbamAM oNksiDezananI prosesa AdhArita philormeTanuM rAkhamAM rUpAMtarakArbanarUpe pariNamana na ja thaI zake. oNksijana vinA oNksiDezana kaI rIte zakya banI zake ? oNksijana sAthe saMyogIkaraNa thavAthI paramANumAMthI athavA paramANusamUhamAMthI IlekTraoNna khaseDavA dvArA mULabhUta vastuno nAza thavAnI prakriyA vijJAnanI paribhASA mujaba oNksiDezana tarIke oLakhAya che. AnuM bIjuM nAma "DI-IlekTraoNnezana" che. jo ke vijJAnakoza-rasAyaNavijJAna (bhAga-5 pRSTha-223-230) mAM jaNAvyA mujaba klorina, phalorina, ojhona vAyumAM paNa oNksiDezana thaI zake che. paraMtu balbamAM to klorina vagere vAyu nathI. mATe tyAM thatuM oNksiDezana oNksijana AdhArita mAnavuM paDe. athavA oNksiDezana mATe jarUrI koI paNa vAyunuM tyAM astitva to mAnavuM ja paDe. tathAvidha vAyunI gerahAjarImAM to oksiDezana na ja thaI zake. mATe vijJAnanA siddhAnta anusAra paNa balbamAM vAyunuM astitva siddha thAya che ja. [, balbamAM nAITrojana ane Argana vAyu che-sAyansa V/ jo ke vartamAnakALamAM sAyanTisTo nAITrojana ane Argana nAmanA vAyunuM balbamAM astitva rAkhe ja che. A rahyA InTaraneTa upara maLatA zabdo. "Inert gases such as nitrogen and argon were later added to bulbs to reduce tungsten evaporation, or sublimation. (URL-http://www.geocities.com/ bio-electrochemistry/coolidge.html)" arthAt "TaMgasTananuM tarala (25) Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyamAM rUpAMtara thaIne gesasvarUpe bASpIbhavana (evaporation) ghaTADavA mATe athavA TaMgasTananuM sIdhesIdhuM gesasvarUpe thatuM rUpAMtara (Sublimation) aTakAvavA mATe pAchaLathI globamAM nizryi vAyuojevA ke nAITrojana ane Argana umeravAmAM AvyA." Avarta koSTakanA zUnyasamUhanA hiliyama, niyona, Argana, kripTona, jhenona, reDona, nAITrojana vagere vAyuo umadA vAyuo (inert gases) kahevAya che. A umadA vAyuo IlekTraoNna gumAvavAnuM ke meLavavAnuM ke IlekTraoNnanI bhAgIdArI karavAnuM saheja paNa valaNa dharAvatA nathI. mATe A vAyuo niSkriya vAyu tarIke paNa oLakhAya che. (DaoN. sI.bI. zAha, vijJAnakoSa bhAga-5, pRSTha.147) A hakIkatane lakSamAM rAkhIne vijJAnakoSa-rasAyaNavijJAna pustakamAM DaoN. 1. prasannikA-vizvakozamAM baMsIdhara zukala jaNAve che ke 'uSmA vadhe te sAthe aNunI gati vadhatAM tene vadhAre jagyA joIe che. padArthanuM kada vadhe che. aNunI pakaDa DhIlI paDe che. padArthanuM rUpa pravAhI ane chevaTe vAyu bane che.' (bhautika vizva-pRSTha.47) A prakriyAne bhautikavijJAna 'evaporation' = 'bASpIbhavana' zabdathI oLakhAve che. vijJAnakoSa-bhautika vijJAna (bhAga-7)mAM V.P.B. & R.D.R. lakhe che ke "pravAhInI mukta sapATI parathI pravAhInuM bASpamAM rUpAMtara thavAnI kriyAne bASpIbhavana (evaporation) kahe che." (pRSTha.303) tathA ghana padArtha pravAhI-tarala padArthamAM rUpAMtara pAmyA vinA sIdho ja gesarUpe bane to te prakriyA bhautikavijJAnanI paribhASA mujaba Sublimation kahevAya che. 'The World Book Encyclopedia, Part-18' mAM jaNAvela che ke 'Sublimation is the process by which a solid substance changes into gas or vapour, without first becoming a liquid' (Page-367- a Scott Fetzer Company- London-Chicago-Sydney). DaoN. ema. ema. desAI paNa Sublimation nI vyAkhyA vijJAnakoSa-rasAyaNavijJAna bhAga5, pRSTha-177mAM upara mujaba ja jaNAve che. 2. A dareka vAyu potAnA sivAya bIjA koI paNa mULa tattvanA paramANu sAthe rAsAyaNika kyiA karatA nathI. kAraNa ke temanI badhI kakSAo ane upakakSAo IlekTraoNnathI bharelI hoya che. e rIte te badhA rAsAyaNika rIte taTastha che. Ama koI bIjA mULa tattvono saMsarga nahi rAkhatA hovAthI temane utkRSTa (noble) vAyu kahevAmAM Ave che. (vijJAnakoSa-bhautika vijJAnabhAga-7/pRSTha-64, lekhaka P.A.P. mAMthI sAbhAra utkRta) 26 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema.ema. desAI jaNAve che ke "niSkriya vAyuo sthAyI hoya che" (gujarAta yunivarsiTI - amadAvAda prakAzita, bhAga-5 pRSTha-49) AthI lAMbA samaya sudhI balbane prakAzavAmAM nAITrojana vagere vAyuo sahAyaka bane che. niyona paNa nikti vAyu hovAthI vidhuta dIvA, niyona Tayuba, nIladipta prakAzanaLIonI racanA, spArka cembara vageremAM bharavAmAM Ave che. (juo vijJAnakoSabhAga-pa/pRSTha-413) helojana lempamAM helojana vAyu bharavAmAM Ave che. soDIyama vepara lempa, markyurI lempa vageremAM soDIyama vepara, markyurI vepara vagere vAyuo bharavAmAM Ave che. A vAta paNa prasiddha che. gujarAta samAcAra tA.26-602 budhavAranI pUrtimAM "IlekTrIka lAITa kevI rIte kAma kare che ? AvA heDIMgavALA lekhamAM paNa jaNAvela che ke "zuM tame jANo cho ke balbamAM vAyu paNa hoya che ? hA, balbamAM vAyu paNa hoya che. jenuM nAma che Argana. A vAyu TangasTana sAthe joDAI zakato nathI. Gip Electricity eTale ja tene balbamAM bharavAmAM Ave che." juo citra ) Tungsten wire filament S Gas Switch Gases support nAnA To Matal Electricity From main 1. 1920 sudhI Argana vAyuno upayoga uddIpta dIvo (incandescent lamp) bharavAmAM thato. Arka velDIMgamAM thatA anicchanIya oNksIDezana rokavA mATe pratidIpta dIvo (flourescent lamp), IlekTraoNnika naLIo vagere bharavA mATe teno upayoga thAya che. vijJAnakozarasAyaNavijJAna bhAga-5 pRSTha.55 ku. sI.vI.vyAsa kata- "Argana' prakaraNamAMthI sAbhAra uddhata) (27) Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 jyAM polANa hoya tyAM vAyukAya hAjara-malayagirisUri : lokaprakAza graMthanA pAMcamA sargamAM pUjya upAdhyAyazrI vinayavijayajI mahArAje tathA paMcasaMgrahanI vyAkhyAmAM zrImalayagirisUrijIe to spaSTapaNe jaNAvela che ke "toSNa di ya vipa suparaM tatra sarvatra api paryAptabAdaravAyavaH prasarpanti / yat punaH atinibiDanicitA'vayavatayA suparahIne nakkaramadhyaka tatra na " (paMcasaM. vRtti-dvAra-2 gAthA 25) arthAtu jyAM polANa hoya tyAM bAdara paryApta vAyukAya avazya hoya che. meruparvatanA polANazunya ane atyaMta nibiDa evA madhyabhAgamAM vAyukAya na hoya. te sivAya samagra vizvamAM jyAM jyAM polANa hoya tyAM tyAM avazya bAdara paryApta vAyukAyanuM athavA vAyu dravyanuM astitva zAstra-siddha che. jIvasamAsavyAkhyAmAM maladhArI hemacaMdrasUrijI mahArAje paNa A ja vAta karI che. panavaNAsUtravyAkhyAmAM paNa AcArya zrImalayagirisUrijI mahArAje spaSTa jaNAvela che ke "yatra supiraM tatra vAyu:" (pada-2 sUtra40 pRSTha-78) arthAtuM jyAM polANa hoya tyAM vAyu hoya. balba kAMI aMdarathI nakkara-ghana nathI. tethI balbanI aMdara vAyunuM astitva siddha thAya che. tethI bAdara vAyukAyavALA athavA acitta vAyuvALA balba vageremAM agnikAyane utpanna thavAmAM koI paNa bAdha AgamanI dRSTie paNa Avato nathI. A rIte balbamAM saMpUrNa zUnyAvakAza to vijJAna ke jenAgama bemAMthI ekane paNa mAnya che ja nahi. to pachI "balbamAM zUnyAvakAza hovAthI vAyu nathI ane vAyu na hovAthI agni utpanna thaI na zake AvuM kevI rIte kahI zakAya ? svIca ona karyA bAda 1. lokasya hi yAvat kipi zupiraM tAvati sarvasminnapi vAyavaH maJcarantyava / yatpunaH zupAM dhanaM nanffzanAmaupa tatra te na ghasarvAnta (avasamAsa-gA.180 vRtti) Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ balbamAM IlekaTrIsITIno praveza ane prakAzanI utpatti- A banne bAbatano to sAyansa paNa svIkAra kare ja che ane te anubhavasiddha paNa che. to pachI tulyayuktithI balbamAM jarUrI vAyuno praveza mAnavAmAM vAMdho zuM hoI zake ? tathA te vidyutaprakAzane sacitta mAnavAmAM Agavirodha paNa kaI rIte AvI zake ? kema ke tenA lakSaNo tyAM jovA maLe ja che. atyaMta tapelA lokhaMDanA goLAnA madhyabhAgamAM vAyunuM astitva zAstramAnya che ja ne ! (pRSTha-10) * oNksijana vinA paNa Aga lAge ! jaoNsepha prisTalI (Joseph Priestly) nAmanA vaijJAnike 1774mAM oNksijananI zodha karI. zvAsocchvAsa tathA dahaniyA mATe oNksijana anivArya che. AvI vijJAnanI jUnI mAnyatAne yAda karIne keTalAka vidvAno kahe che ke balbamAM oNksijana na hovAthI te kaI rIte prakAzI zake ?' paraMtu A dalIla paNa barAbara nathI. kAraNa ke prAcIna vijJAna dahanayiAmAM AMksijanane Avazyaka mAne che, balbamAM thanAra prakAza-garamI vageremAM nahi. vaLI, morDana sAyansanA prinsIpala mujaba prastutamAM eka vAta yAda rAkhavA jevI che ke 'oNksijana vinA Aga na ja lAge, dahanakriyA na ja thAya' tevo paNa koI niyama nathI. oNksijananI gerahAjarImAM paNa klorina vAyumAM hAIDrojana baLe che. 'Infoplease Enyclopedia' mAM jaNAvela che ke 'Combustion need not involve Oxygen; e.g., hydrogen burns in Chlorine to form hydrogen chloride with the liberation of heat and light...' artha :- baLavAnI kriyAmAM oNksijana hovo jarUrI nathI. dA.ta. hAIDrojana vAyu klorinamAM baLe che. tenAthI hAIDrojana 29 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ klorAIDa Hcl taiyAra thAya che. te vakhate garamI ane prakAza utpanna thAya che. - gujarAta yunivarsiTI amadAvAdathI prakAzita vijJAnakoSarasAyaNavijJAna-bhAga pamAM Do. (zrImatI) esa. ema. desAI (M.Sc, P.H.D.) jaNAve che ke - "oNksijana karatAM phalorinamAM kArbana vadhu jorathI baLe che. C + 2H, > CF, hAIDrojana phalorina ane klorinamAM baLe che. H, + F, > 2HF H, + CI, ) 2HCI lokhaMDa phlorinamAM baLe che ane tene garama karatAM sahelAIthI klorina tathA salphara sAthe saMyojAya che. 2Fe + 3F > OFer, 2Fe + 3C, > OFeC,, Fe + S > Fes" (bhAga-5 pRSTha-227) te ja rIte oNksijananI gerahAjarImAM soDiyama paNa klorina vAyumAM baLIne soDiyama klorAIDa banAve che. 2Na + Cl, 2 2Na*d Ama ApaNe joI zakIe chIe ke oksijananI gerahAjarImAM paNa baLavAnI, prakAzavAnI, Aga lAgavAnI, garamI utpanna thavAnI kriyA thaI zake ja che. mATe balbamAM oNksijana na hoya to paNa Argana vagere vAyunI sahAyathI tyAM teukAya utpanna thavAmAM sAyansanI dRSTie paNa koI virodha Avato nathI. isR0 nA sAyanTisTano abhiprAya bIjI eka mahattvanI vAta e che ke zUnyAvakAzamAM mokalela seTelAITomAM paNa aMdara mazInanA amuka vibhAgamAM Arking -(30) Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avAra-navAra thAya ja che. nAnA nAnA taNakhAo tyAM utpanna thaye ja rAkhe che. Arking nuM pramANa vadhI jAya to vAyara paNa saLagI jatA hoya che | baLI jatA hoya che. A vAta ISRO (Indian Space Research Organization) - P.C.E.D. vibhAgamAM kArya karanArA spesa-zaTalanA progrAmamAM bAhoza vaijJAnika zrI paMkajabhAI zAha ane zrI kizorabhAI domaDIyA (sAyanTIsTa ejInIyara S.F.) dvArA jANavA maLI che. bahu sarasa vAta che. oksijanAdithI rahita zUnyAvakAzamAM paNa seTelAITanI aMdara paNa taNakhA svarUpe agnikAya jIvo utpanna thaI ja jAya che. zUnyAvakAzamAM paNa seTelAITamAM arking ghaTADavA mATe sAyanTisToe paNa ghaNI mathAmaNa karavI paDe che. kharekhara, utpanna thato agnikAya potAne prAyogya vAyu koI paNa sthAnamAM, koI paNa rIte meLavI ja le che. AvuM jaNAvavAnA AzayathI ja zrI abhayadevasUrijI mahArAje bhagavatIsUtravyAkhyAmAM "yatra naH tatra vAyu?' (zata. 16/u.1/sU.362) AvuM jaNAvela che. ATaluM nizcita thAya che. ja AkAzIya vIjaLI ane IlekTrIsITI eka che - kalIna vaijJAnika dRSTikoNathI vicArIe to comAsAmAM AkAzamAM utpanna thatI vIjaLI ane vAyaramAMthI pasAra thatI vIjaLInA svarUpamAM koI ja pharaka nathI. banne vidyutanuM AMtarika baMdhAraNa eka sarakhuM che. comAsAmAM vAdaLAnA gharSaNathI utpanna thatI vIjaLI to AgamAnusAra sacitta ja che, sajIva ja che. A to nirvivAda satya che. tathA kRtrima prayatnathI TarabAIna AdinA mAdhyamathI utpanna karavAmAM AvatI vIjaLInuM svarUpa kudaratI vIjaLI jevuM ja che. avakAzI vIjaLI ane IlekTrIsITI- A bannenuM baMdhAraNa, bannenA kAryo ane bannenuM svarUpa samAna ja che. sAyansanI daSTie AkAzamAM (31) Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thatI vIjaLI, TarabAInanA mAdhyamathI thatI vIjaLI, beTarI-selanA mAdhyamathI thatI vIjaLI ke anya koI paNa prakriyAthI utpanna karAtI vIjaLI ekasarakhAM ja svarUpanI che. Kite & Key experiment karanAra benjAmIna pheMkalIna nAmanA vaijJAnike 17paranI sAlamAM zodha karIne jAhera karela che ke AkAzamAM thatI vIjaLI ane vAyaramAMthI pasAra thatI IlekTrIsITI -A banne eka ja che. A vigata InTaraneTa dvArA jANI zakIe chIe. Franklin Institute, Philadephi, U.S.A. "He did make the important discovery that lightning and electricity are the same." [http:/sln.fi.edu./tfi/ exhibitr/ franklin.html] pheMkalInanA maMtavya mujaba AkAzamAM thatI vIjaLI e IlekaTrIsITInuM ja eka prakAranuM utsarjana che. A rahI InTaraneTa dvArA maLatI vigata. Info please Encyclopedia "... which proved that lightning is an electrical discharge." - (http:/www.info.please.com/cl6/people/ A085 8229.html) 'Tell me why ?' HHH 420 541 'Who first flew kites ?' prakaraNamAM Arkady Leokum jaNAve che ke "In 1752 Benjamin Franklin flew a silk kite in a thunderstorm and he used it to prove that lightning and electricity are the same thing' (peIja-237) artha : "175nI sAlamAM benjAmIna pheMkalIne rezamI pataMga tophAnI vAtAvaraNamAM uDADyo ane teno upayoga teNe AkAzIya vIjaLI ane IlekaTrIsITI- A banne eka ja cIja che- tenI siddhi mATe karyo hato." (32) Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Science Encyclopedia 42rl8 Hi Electricity Chapter (pRSTha-228) mAM jaNAvela che ke 'Lighting is a form of electricity.' arthAt AkAzIya vijaLI e IlekTrIsITIno ja eka prakAra che. Ama vijJAnanI dRSTie to AkAzamAM thatI vIjaLI ane vAyaramAMthI pasAra thatI IlekaTrIsITI eka ja che. ATaluM nizcita thAya che. vaijJAnika Do. dolatasiMhajIno abhiprAya tA.5-7-2002mAM prakAzita "samyagdarzana' mAsikamAM jaNAvyA mujaba dilhI vizvavidyAlayanA kulapati, vizvavidyAlaya anuyoga AyoganA adhyakSa, ucca koTinA vaijJAnika Do. dolatasiMhajI koThArI paNa spaSTa zabdomAM jaNAve che ke vijJAna sacitta-acittanI paribhASA vicAratuM nathI. mATe ja vaijJAnika draSTikoNathI vidyutane acitta kahevAno koI adhikAra nathI. hA, eTaluM jarUra kahI zakAya che ke AkAzIya vidyuta ane prayogazALAnI vidyuta- A banne eka ja che. jo zAstrIya dRSTithI AkAzanI vIjaLI sacitta hoya to prayogazALA vagerenI vijaLI paNa sacitta che." (samyagdarzana- mAsika, tA.5-7-200ramAMthI sAbhAra uddhata) * pannavaNA-jIvAbhigama mujaba IlekTrIsITI sacita cha tathA AgamanI dRSTie vicAra karavAmAM Ave to vIjaLI sacitta ja che. kema ke pannavaNA sUtramAM prathama padamAM tathA vAbhigamasUtra (prathama pratipatti-sUtra-25)mAM "3aa, viSna, sI....." ItyAdirUpe vIjaLIne bAdara teukAya jIva tarIke ja oLakhAvela che. 9. THE USBORNE INTERNET- LINKED SCIENCE ENCYCLOPEDIA Published by : USBORNE Publishing Ltd., Usborne House, 83-85 Saffron Hill, London ECIN SRT, England. (33 - - Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI uttarAdhyayanasUtranA 36mA adhyayanamAM paNa "DavA ya vinga vorbaLuM pAda jIvAyo' (utta.30/110) AvuM kahevA dvArA spaSTapaNe vIjaLIne bAdara agnikAya tarIke ja oLakhAvela che. zvetAMbara, digaMbara, sthAnakavAsI, terApaMthI-cAreya phirakAnA tamAma jaino AkAzIya vIjaLIne nirvivAdapaNe teukAya jIvasvarUpa ja mAne che. mahAzaktizALI AkAzIya vIjaLI jyAre nIce paDe tyAre tenA nimitte thatuM nukazAna aTakAvavA mATe moTI phekaTarI, totIMga bilDIMga, mahAkAya maMdiro, virATa hospITala vageremAM uparanA khullA bhAgamAM arthiMga karavA mATe trizULa vagere AkAramAM tAMbAnA vAyara vagerenI viziSTa goThavaNa karavAmAM Ave che. tathA te vAyarane jamInamAM nIce UMDe sudhI pahoMcADela hoya che. nIce paDatI vIjaLIne potAnA tarapha kheMcIne A vAhaka tAra jamInamAM nIce pahoMcADe che. tethI phekaTarI vagerene nukazAna thatuM aTakI jAya che. A bAbatamAM tamAma dharmAtmAo-mahAtmAo ane sAyanTisTo saMmata che. AkAzIya vIjaLI tAramAM pravezIne jamInamAM jAya te avasthAmAM tene zuM terApaMthI mahAprajJajI nirjIva mAnaze ? zakya ja nathI. kAraNa ke AkAzIya vIjaLI potAnA upara paDavAthI mANasa jema dAjhI jAya che, baLI jAya che, kadAcit marI paNa jAya che tema AkAzIya vIjaLI tAMbAnA tAramAMthI pasAra thaI rahI hoya tyAre te tArane pakaDI rahenAra mANasa paNa dAjhI jAya che, baLI jAya che, kadAcit marI paNa jAya che. AthI mAnavuM ja paDe ke AkAzamAM utpanna thatI vIjaLI jema sajIva che tema te vIjaLI tAramAM pasAra thatI avasthAmAM paNa sajIva ja che. A prakriyA taddana IlekaTrIsITI jevI ja che. pharaka phakta eTalo ja che ke AkAzIya vIjaLI sauprathama prakAza svarUpa hoya che, pachI tAramAM pravezIne te adRzya IlekTrIsITI svarUpa bane che. jyAre 24 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TarabAIna vagerenA mAdhyamathI utpanna thatI vIjaLI sauprathama adazya IlekTrIsITI svarUpe utpanna thaIne tAramAM praveze che ane pachI balbanA philAmenTamAM prakAzasvarUpe jaNAya che. Ama TarabAIna vagerenA mAdhyamathI utpanna thatI kRtrima vIjaLI = IlekTrIsITI ane AkAzIya vIjaLI banne eka svarUpa ja che- ema siddha thAya che. AkAzIya vIjaLI to sajIva che ja. tethI tenA samAna kRtrima vIjaLI = IlekTrIsITI paNa teukAya jIvasvarUpe ja siddha thAya che. AkAzamAM utpanna thatI vIjaLI nukazAna na kare te mATe je prakAre earthing karavAmAM Ave che te ja prakAranuM arthiMga kRtrima vIjaLI dvArA bahumALI makAna-phekaTarI vagerene nukazAna na thAya te mATe karavAmAM Ave che. AkAzanI vIjaLI arthiMga vAyaramAMthI pasAra thatI hoya tyAre jo te tAranI joDe balbanuM yogya joDANa karela hoya to te balba paNa prakAze che ja. A vAta vijJAna prayoga dvArA siddha karela che. Ama AkAzIya vIjaLI ane kRtrima vIjaLI (electricity) vacce aneka prakAre samAnatA ja jovA maLe che. tethI AkAzIya vIjaLInI jema vAyaranI vIjaLI-IlekTrIsITI paNa sajIva ja che. A IlekTrIsITInI utpattinI prakyiAne samajIe anya eka bAbata paNa ahIM dhyAnamAM rAkhavI jarUrI che ke mahAnadI upara Dema bAMdhIne TarabAIna dvArA je IlekTrIsITI utpanna karavAmAM Ave che tyAM prakriyA evI hoya che ke dhasamasatA pANIno pravAha TarabAIna upara vegathI paDe che. tethI atyaMta phorsathI TarabAIna ghUme che. te samaye TarabAIna sAthe joDAyela DAyanemAmAM goThavelA megneTavALA caMdrakonI vacce Coil paNa jhaDapathI goLa-goLa phare che. A rIte kanDakTIMga roDa Coil)ane megneTIka lAInsanI vacce eka Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtanuM prabaLa gharSaNa UbhuM thavAthI tyAM IlekTrIsITI utpanna thAya che. pANI jeTalA vadhu vegathI paDe tema TarabAIna vadhu jhaDapathI phare. jema jema TarabAIna vadhu vegathI ghUme tema tema megneTIka philDamAM goThavAyela kanDakTIMga roDa vadhu jhaDapathI phare. jema jema kanDakaTIMga roDa vadhu vegathI ghUme tema tema megneTIka lAInsa opha phorsamAM prabaLa gharSaNa UbhuM thavA dvArA cuMbakIya preraNarekhAo (megneTIka lAInsa) jhaDapathI kapAya che. jema jema megneTIka philDamAM goThavAyela megneTIka lAInsa opha phorsamAM jhaDapathI prabaLa gharSaNa UbhuM thavAthI cuMbakIya rekhAo jhaDapathI kapAya che tema tema vadhu pramANamAM IlekTrIsITI utpanna thAya che. ahIM bIjI eka vAta noMdhamAM rAkhavI ke cuMbakIya rekhAo (Magnetic lines) paNa prabhA, chAyA, Atapa, udyota, prakAza, taraMga, zabda vagerenI jema, jainamatAnusAra dravyasvarUpa ja che. cuMbakIya rekhAo kAMI bhAvasvarUpa paryAyasvarUpa nathI. kema ke bhAva kAMI dravyamAMthI chUTo paDIne bahAra nIkaLI zakato nathI. kApaDano zveta varNa (=paryAya) kAMI kApaDa (dravya)ne choDIne bahAra nIkaLato nathI. jyAre cuMbakIya rekhAo to megneTanI bahAra nIkaLe che. mATe te paryAya (bhAva) svarUpa nathI paNa dravyAtmaka ja che. jainAgama mujaba, jema ApaNA zarIramAMthI dravyAtmaka chAyAparamANuo nIkaLe che ke jenA lIdhe pratibiMba-phoTo vagere paDI zake che, tema lohacuMbakamAMthI dravyAtmaka cuMbakIya rekhAo nIkaLe che ke jenA lIdhe lohacuMbaka lokhaMDane kheMcI zake che. ahIM anya eka vAta dhyAnamAM rahe ke gati ane gharSaNa banne judI vastu che. paraMtu koI paNa mUrta padArtha gati kare to te gharSaNa avazya utpanna kare ja che. pudgalanI gati ochI hoya to gharSaNa ochuM hoya tathA gati vadhAre hoya to gharSaNa vadhAre hoya. 36 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA koI paNa padArthane kApavA mATe game te prakAranI gati kAma na lAge paNa cokksa prakAranI gatithI utpanna thayela viziSTa gharSaNa ja upayogI bane che. kanDakaTIMga roDa jema vadhu jhaDapathI gati kare tema gharSaNa vadhu utpanna thAya ane megneTIka lAInsa vadhu jhaDapathI kapAya ane IlekTrIsITI vadhu utpanna thAya. kanDakaTIMga roDanI gati, cuMbakIya rekhAonI kapAvAnI spIDa ane megneTa pAvara- A traNanA guNAMka mujaba IlekTrIsITI utpanna thAya che. megneTa jema vadhu pAvaraphula hoya tema cuMbakIya rekhAo vadhu hoya che. jo A cuMbakIya baLarekhAo kapAya nahi to IlekTrIsITI utpanna thAya nahi. cuMbakIya rekhAo ane kanDakaTIMga roDa vacce jo gharSaNa na thAya to cuMbakIya rekhAo kapAya ja nahi. jema karavata ane lAkaDA vacce yogya rIte gharSaNa thAya to ja lAkaDuM karavata dvArA kapAya che tema kanDakaTIMga roDa ane cuMbakIya rekhAo vacce yogya gharSaNa UbhuM thAya to ja cuMbakIya rekhAo kapAya. te banne vacce gharSaNa atyaMta jhaDapathI thAya to megneTIka lAInsa jhaDapathI kapAvAnA lIdhe IlekTrIsITI vadhu utpanna thAya. jo tyAM gharSaNa maMda hoya to megneTIka lAInsa dhIme dhIme kapAvAthI IlekTrIsITI ochI utpanna thAya che. ilekTrIka janareTaramAM paNa A ja prakAranI prakriyAthI IlekTrIsITI utpanna thAya che. The World Book, Encyclopedia mAM AvatI nIcenI vigato jovAthI A vAta vadhu spaSTa thaze. "The stronger the magnet, the greater the number of lines of force. If you rotate the loop of wire between the Poles of the magnet, the two sides of the loop "cut" the lines of force. This induces (generates) electricity in the loop. 39 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ In the first half of the turn, one side of the loop of wire cuts up through the lines of force. The other side cuts down. This makes the electricity flow in one direction through the loop. Halfway through the turn, the loop moves parallel to the lines of force. No lines of force are cut and no electricity is generated." (Part-6, Electric-generator- Page 146 - London) sAyakalanA paiDAmAM goThavela DAyanemAmAM paNa te ja rIte kanDakTIMga roDa (Coil) dvArA prabaLa dharSaNa UbhuM thavAthI megneTIka lAInsa kapAya che ane IlekTrIsITI utpanna thAya che. Ama eka prakAranA gharSaNathI utpanna thavAnA lIdhe paNa IlekTrIsITI citta teukAyasvarUpa siddha thAya che. kema ke pannavaNA sUtranA prathama padamAM bAdara teukAya jvanA je prakAro batAvelA che temAM tathA vAbhigamasUtra (prathama pratipatti-sUtra-25)mAM paNa 'saMtasamudri' Avo nirdeza maLe che. matalaba ke amuka prakAranA agninA vo saMgharSathI gharSaNathI paNa utpanna thAya che. amuka prakAranA gharSaNathI agnikAyanA jvone mATe yogya yoni (utpatti sthaLa) pedA thAya che ane agnikAyanA jIvo tyAM utpanna thAya che. tethI jema mAcisokSanI banne sAIDamAM enTImanI salphAIDa, phospharasa salphAIDa, retI ane guMdaranA mizraNanA lepavALI kAgaLanI paTTI upara (soDiyama nAITreTa athavA emoniyama phospheTanA drAvaNamAM boLIne sUkavelI tathA siMdUra, poTeziyama kloreTa, enTImanI salphAIDa ane guMdaranuM mizraNa jenI Toca upara lagADela che tevI, 1852mAM sviDananA kuMDasTrome zodhelI) dIvAsaLInA vegapUrvakanA gharSaNathI utpanna thato agni sacitta che tema TarabAInanI aMdaramAM goThavela megneTa ane koIlanI viziSTa goThavaNanA lIdhe megneTIka philDamAM ghUmatA kanDakTIMga roDa dvArA 38 = Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cuMbakIya rekhAo (Magnetic lines) ne kApavA mATe UbhA thatA prabaLa gharSaNathI utpanna thatI dAhaka IlekaTrIsITI paNa bAdara teukAya jIvasvarUpa che- evuM phalita thAya che. jo gharSaNa vinA ja tyAM IlekTrIsITI utpanna thatI hoya to TarabAIna baMdha hoya to paNa tyAM vIjaLI utpanna thavI joIe. paraMtu tenuM thatuM nathI. mATe "saMgharisamuddhiA' padathI pannavaNA ane jIvAbhigamasUtramAM je bAdara sacitta teukAyano eka prakAra batAvela che temAM ja prastuta IlekaTrIsITIno samAveza karavo jarUrI che. mahAprajJajI jarUra A hakIkatane sArI rIte samajI zakaze - tema huM mAnuM chuM. ahIM eka vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke "mATIthI ghaDo utpanna thAya' AvuM koI kahe teno artha evo samajI na zakAya ke mATIthI utpanna thAya te badhI ja cIjane ghaDo kahevAya. kAraNa ke mATIthI ramakaDA, culo, tAvaDI vagere paNa bane che. tathA "mATIthI ja ghaDo utpanna thAya evo paNa uparokta vAkyano artha na karI zakAya. kAraNa ke mATInI jema sonuM, cAMdI, tAMbu vageremAMthI paNa ghaDo utpanna thaI zake che. paraMtu uparokta vAkyano artha eTalo ja thaI zake che ke "amuka prakArano ghaDo mATIthI utpanna thAya che." mATIthI utpanna thatI amuka coksa AkAravALI cIjane "mATIno ghaDo' kahevAya. AvuM ja arthaghaTana sarvamAnya che. te ja rIte "gharSaNathI agni utpanna thAya' AvuM jaNAvanAra "risAmugi" AvA pannavaNAsUtrano artha evo na samajavo ke gharSaNathI utpanna thatI badhI ja cIja sacitta agnikAya che." kAraNa ke hatheLI ghasavAthI je garamI utpanna thAya che te kAMI agnikAya nathI. tathA badhA ja prakAranA agnikAya jIvo gharSaNathI ja utpanna thAya tevo paNa artha uparokta zAstravacanano karI nA ( 9 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakAya. kAraNa ke gharSaNa vinA paNa sUryaprakAza ane megnIphAIMga glAsanA mAdhyamathI tathAvidha teukAyayoni thatAM tyAM teukAya jIva utpanna thAya ja che. paraMtu uparokta Agamavacanano artha eTalo ja karavo abhipreta che ke "amuka prakAranA agnikAyanA jIvo gharSaNathI utpanna thAya che.' gharSaNathI utpanna thatA je padArthamAM garamI, dAhakatA vagere mahattama guNadharmo jovA maLe tene gharSaNajanya agnikAya tarIke samajavA- AvuM ja arthaghaTana pannavaNAsUtranA "saMgharisamudri' vacana dvArA zAstrakArone mAnya hoya tevuM nizcita thAya che. bhale TarabAInanA mAdhyamathI eka viziSTa prakAranA gharSaNathI utpanna thatI vIjaLInI = teukAyanI pannavaNAstromAM ke jIvAbhigamasUtramAM nAma laIne, vAta karI na hoya. paNa pannavaNA sUtramAM pUrvadhara zyAmAcAryajIe bAdara teukAyanA aneka prakAro vistArathI batAvyA bAda chelle atyaMta spaSTa zabdomAM jaNAvela che ke "ne vAvane taUTIR...' arthAt "je bIjA paNa padArtho uparokta rIte uSNatA, dAhakatA vagere lakSaNavALA hoya te bAda teukAyarUpa samajavA." keTalI dIrghadRSTithI spaSTa zabdomAM agnikAya jIvanI oLakhANa pannavaNAsUtramAM maLe che ! jIvAbhigamasUtranI prathama pratipattinA rUpamAM sUtramAM paNa A ja zabdo jovA maLe che. ja IlekTrIsITInI sajIvatA tarkasiddha vaLI, bIjI eka vAta paNa ahIM samajavA jevI che ke puSkaLa rAkhathI DhAMkelA saLagatA aMgArAmAM prakAza-garamI vagere teukAyanA lakSaNo spaSTapaNe na dekhAvA chatAM te sacitta bAdara agnikAya svarUpe ja nirvivAdasvarUpe tamAma jainone mAnya che. A 1. ahIM ATaluM dhyAnamAM rAkhavuM ke sUryaprakAza, caMdraprakAza, AgiyAno prakAza, jaTharAgni, tAvanI garamI vagere sacitta teukAyasvarUpa nathI. Avo ullekha anya zAstromAM maLe che. mATe tenI ahIM bAdabAkI samajI levI. vizeSa spaSTatA mATe juo pRSTha-54 thI 28 40 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agnine vidhyAtaagni (=suSupta agnikAya jIva) svarUpe piMDaniryukti (gAthA-pa91) graMthamAM zrI bhadrabAhusvAmIjIe jaNAvela che. tyAM sacitta bAdara agnikAya vidyamAna hovAthI ja rAkhathI DhAMkelA saLagatA aMgArA upara ghAsaleTa ke peTrola reDavAmAM Ave to tarata ja tyAM bhaDako-prakAza-garamI utpanna thAya che. te ja rIte tIvratama DC (Direct Current) IlekTrIsITI ke AC (Alternating Current) jemAMthI pasAra thAya che tevA khullA vAyarane pUratA pramANamAM ojhona vAyuno saMparka thAya to te khullA vAyaramAMthI bhUrA (Blue) raMgano prakAza koronA IphekTathI ApameLe pragaTa thato jovA maLe ja che. jaMgalanI AsapAsanA vAtAvaraNamAM kudaratI rIte utpanna thatA pracura ojhonanA lIdhe khAsa karIne ziyALAnI rAte atyaMta vahelI paroDhe tIvratama AC pAvaravALA khullA vAyaramAMthI bhUrA raMgano prakAza nIkaLato dekhAya che. khullA TvasTeDa vAyaramAMthI atyaMta vegathI pravAhamAna gharSaNayukta IlekTrIsITI pUrvokta (juo pRSTha-4) vidhyAta agnikAya jIva ja che. tethI ja ojhona svarUpa IMdhaNanA saMparkamAM AvatAveMta te bhUrA prakAza svarUpe dekhAya che. tathA tIvra vegathI gharSaNapUrvaka AC pAvara jemAMthI pasAra thAya che tevA vAyaranA mAdhyamathI balbamAM rahela philomenTamAM vIjaLI AvatAM ja tyAM tarata uSNatA-prakAza vagere pragaTe che. zorTa sarakITathI Aga lAgavAnA kissAo paNa banatA ja hoya che. lIkeja thayelA ke tUTI gayelA be vAyara jo bhegA thAya ane temAMthI IlekaTrIsITI pasAra thatI hoya to temAMthI bhaDako thato-taNakhAM jharatAM dekhAya ja che. tethI IlekTrIsITI teukAyajIva svarUpa ja siddha thAya che. kharekhara AvI bAbato dvArA teukAyajIvane samajavA mATe sUkSmabuddhinI jarUra paDe tema che. (41) Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. abhayadevasUrijI mahArAje bhagavatIsUtravyAkhyAmAM tathA jJAtAdharmakathAvRttimAM 'mahmacchannoDagniH dirdhvanyA tenorahito'ntavRttvA tu dmati' (bhAga-2/1 114, zA.1/1/40 meghakumAra) AvuM kahevA dvArA tathA praznavyAkaraNasUtravyAkhyAmAM 'bhasmanno vanaH antaH gvati, diH mtAno tti' (2/545) arthAt 'rAkhathI DhAMkelo agni bahArathI nisteja jaNAvA chatAM aMdaramAM to te saLage ja che.' AvuM kahevA dvArA jaNAvela che ke rAkhathI DhAMkela agnimAM bahArathI tevI uSNatA-prakAza-dAha-garamI vagere lakSaNo dekhAtA na hovA chatAM aMdaramAM saLagato hovAthI te teukAya svarUpa ja che- Ama sUcita karela che. tema prastutamAM kahI zakAya ke vAyaramAMthI pasAra thatI IlekTrIsITImAM prakAza vagere lakSaNo na dekhAvA chatAM paNa aMdaramAM to te vilakSaNa prakAre saLage ja che. mATe to tene aDatAM ja bhayaMkara dAha thAya che. mATe te sacitta agni ja che. moTA moTA thAMbhalAo upara rahelA hAITeMzana vAyaramAMthI A.C. ke D.C. pAvara pasAra thato hoya tyAre tenI nIcethI pasAra thatAM e TvIsTeDa vAyaramAM puSkaLa pramANamAM satata utpanna thatA spArkano avAja ApaNe sAMbhaLI zakIe ja chIe. varasAda paDato hoya tyAre to e A.C. ke D.C. pAvaravALA khullA vAyaramAM thatA spArka atyaMta moTA avAje saMbhaLAya che. e spArka agnikAya nathI to zuM che ? hAITenzanavALA khullA be vAyara najIka Ave to paNa temAMthI prakAza-bhaDako utpanna thAya ja che. te avasthAmA je vAyaramAM volTeja (vidyutadabANa) vadhu hoya temAMthI ochA volTejavALA vAyaramAM ApameLe prakAzasvarUpe IlekTrIsITI jatI dekhAya ja che. hAI IlekTrIsITInA moTA guMbajamAM paNa vAyunA saMsargathI 4ra Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkAya takhaNAo utpanna thAya che. InTaraneTa dvArA maLatI vigata ane nIcenA citro jovAthI A bAbata atyaMta spaSTa thaI jAya che. (I) These Pictures show our van de Graaff producing sparks. The Sparks are going from the big domes to one of two small spheres that are on telescoping, grounded poles. The sparks are produced when the voltage on the domes gets large enough that it ionizes the air, turning it from an insulator into a conductor. This does not all happen at once, but it does happen very quickly- a typical spark (or lightning flash) lasts less than 1/1000 of a second ! citra naM.1 "vAna-De-grApha" taNakhA kevI rIte utpanna thAya? te dekhADe che. taNakhA moTA guMbaja parathI nAnA goLA tarapha jAya che. jyAre guMbaja parano volTeja (=vidyutadabANa) khUba vadhI jAya tyAre te AjubAjunI havAne AyanIkRta (AyonAIjhDa) karI de che. tethI havA avarodhakamAMthI vAhaka banI jAya che. A prakriyA khUba jhaDapathI thAya che. eka sekanDanA hajAramAM bhAgamAM te taNakhAo utpanna thAya che. Only one spark can be produced at a time, although sparks can come very quickly. Each spark drains the elec 1. paramANu athavA mUlakaNa, eka athavA vadhu ilekTraoNno meLavIne ke gumAvIne vidyutabhAra prApta kare tyAre uddabhavatI racanA Ayana kahevAya che. (vijJAnakoSa-rasAyaNavijJAnabhAga-5, IONS le. zrImatI ela.esa.desAI-pR.42) 43 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (I) tricity off the domes and the machine must then re-charge itself. In this our machine differs somewhat from a lightning storm where the cloud has such a massive charge that most lightning strikes are actually two to ten or more strokes using the same chan nel. [http://www.mus.org/slm/tvc/ssparks.html). citra naM.ramAM eka samaye eka ja taNakho thAya che, paNa prakriyA khUba jhaDapI hoya che. taNakhAthI guMbajanI vidyuta zakti vaparAI jAya che. tethI te yaMtrane pharI cArja karavo paDe che. tophAnI vAtAvaraNamAM AkAzamAM thatI vIjaLI karatA A yaMtramAM taphAvata phakata eTalo che ke vIjaLInA samaye vAdaLAmAM eTalo puSkaLa cArja hoya che ke prAyaH dareka vIjaLInA kaDAkAmAM 2 thI 10 camakArA hoya che ke je ekaja pravAhamAM vahe che. zAMta citte A bAbata upara UMDo vicAra karavAmAM Ave to 'ionised havA sAtheno saMparka thatAM vidyutapravAha-gharSaNajanya evA A mahAkAya spArkasa IlekaTrIsITIne teukAya jIva rUpe svIkAravA mATe ni:saMdigdha moTo purAvo che. guMbajamAM rAkhelI IlekTrIsITI aMdaramAM to bhaDabhaDa baLe ja che. mATe ja te volTeja vadhI jatAM ApameLe taNakhA svarUpe bahAra nIkaLI Ave che. mATe te teukAya jIvasvarUpa ja che. A vAtane have to kadApi paDakArI zakAya tema nathI ja. 9. Ion is an atom that has either gained or lost electrons and is electri cally charged. (The World Book, Ency. Part-6/Page 168) Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che IlekTrIsITImAM uSNatA paNa che ja che zaMkA - jo vAyaramAMthI pasAra thatI IlekaTrIsITI kharekhara agnikAya jIva hoya to jema dAhakatA nAmano guNadharma temAM hoya che tema temAM uSNatA paNa jovA maLavI joIe. kAraNa ke dAhakatAnI jema uSNatA/garamI paNa teukAya jIvanuM lakSaNa che. samAdhAna :- vAyaramAMthI pasAra thatI IlekTrIsITImAM uSNatA/ garamI paNa hoya ja che. mATe to e.sI., komyuTara, TI.vI. cenala, lAITa vagere 3/4 kalAka satata cAlu rAkhavAmAM Ave to dukAna, ghara vageremAM phITIMga karelA baMdha vAyara paNa bahArathI garama lAge ja che. vAyaranI aMdara tIvra gatithI vahetI IlekTrIsITInI A uSNatA paNa gharSaNajanya che. mATe te gharSaNajanya teukAya jIvano ja eka prakAra che. jo ke pAvarahAusavALAo dukAna-ghara vageremAM phakata pAMca empIyaravALI (be pInavALA plaga mATe) ke paMdara empIyaravALI (traNa pAnavALA plaga mATe) IlekTrIsITI saplAya karatA hoya che. tethI garama thavA chatAM te vAyara ogaLato nathI. paraMtu jo pacAsa empIyaravALI IlekTrIsITI dukAna ghara vageremAM phITIMga karelA vAyaramAMthI pasAra karavAmAM Ave to avazya te vAyaranuM Isyulezana tarata ja ogaLI jAya | pIgaLI ja jAya ane spArka thaIne Isyulezana saLagavA mAMDe. tathA hAITenzanavALA khullA TvasTeDa vAyaramAMthI je 500 thI 80) empIyaravALI tIvratama pAvaranI IlekTrIsITI pasAra karavAmAM Ave che te jo dukAna/gharamAM phiTIMga karela vAyaramAMthI pasAra karavAmAM Ave to te tAMbAno tAra ane tenI uparanuM bahAranuM rabara-kavara tAtkAlika saLagI ja jAya, bhaDako thaI jAya. moTo dhaDAko thAya. are ! tevI pAvaraphula AThaso 1. epIyara = karanTano ekama-yuniTa. 45) Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ empIyaravALI IlekaTrIsITI to zaheramAM roDa paranA thAMbhalAnA jADA vAyarane paNa saLagAvI nAMkhe ogALI nAMkhe. tevI bhayaMkara uSNatA temAM hoya ja che. mATe IlekTrIsITI agnikAya jIvasvarUpa ja che. 370 thI 80) empIyaravALI IlekaTrIsITI jemAMthI pasAra thAya che tevA khullA TvasTeDa vAyarane jo jhADa aDI jAya to tarata ja te jhADa baLavA mAMDe che, kolaso thaI jAya che. jo te hAITenzana vAyara lAInsanI najIkamAM koI moTuM jhADa hoya to te jhADane te khullA vAyaramAMthI pasAra thatI IlekaTrIsITI potAnA tarapha kheMcI le che ane tene bALI nAMkhe che. AvuM G.E.B. sAbaramatI-amadAvAdanA DepyuTI ejInIyara zrI mukezabhAI saMghavI jaNAve che. AthI IlekTrIsITI teukAyajIvarUpe ja siddha thAya che. te ja rIte khullA hAITenzana vAyara nIce jo kapAsano khullo Dhagalo 5/6 phUTa dUra rAkhavAmAM Ave to te tarata saLagavA mAMDe che. mATe ja kapAsa-jananI mIlomAM hAITenzana vAyaranI AjubAjumAM rUno Dhagalo karavAnI manAI hoya che. tevA avasare tevA prasaMgamAM Aga lAgavAnA aneka prasaMgo dAhoda vagerenI jInIMga mIlamAM banI cUkelA che. A hakIkata paNa IlekTrIsITIne teukAya jIvasvarUpe siddha kare che. ghara vageremAM vaparAtI phakata pAMca ke paMdara empIyaravALI IlekTrIsITInI garamI | uSNatA alpa hovA mAtrathI tene nirjIva kahI na ja zakAya. bAkI to dAvAnaLa ke TATA sTIlanI bhaThThInI apekSAe atyaMta ochI uSNatAvALI mINabattI-agarabattI vagerenI Agane paNa nirjIva mAnavI paDaze. ANAMgasUtramAM "saMto saMto liyayaMti' (8/702) A pramANe kahevA dvArA tathA jIvAbhigamasUtramAM "saMto saMto duhumAruM' (3/2 105) AvA zabdo dvArA aMdaramAM ne aMdaramAM bhaDabhaDa baLatA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane IMdhaNa maLe to bahAramAM paNa prakAza-bhaDako-taNakhA vagerene utpanna karatA evA agninI vAta Ave che. zrI bhadrabAhusvAmIjIe piMDaniryukti (gAthA-pa92) graMthamAM agnikAya jIvanA sAta prakAro jaNAvelA che. temAM vidhyAta (=suSupta) agni' nAme je sauthI prathama prakAra batAvela che tenI oLakhANa paNa upara jaNAvela agnine paNa maLatI ja Ave che. aMdaramAM saLagato hovA chatAM bahArathI tenA lakSaNo pragaTapaNe na jaNAvAthI jANe bUjhAI gayelo dekhAto hovAthI te vidhyAta (=suSupta) agnikAya jIva kahevAya. paNa yogya IMdhaNa-vAtAvaraNa Adi sAmagrI maLe ke tarata temAMthI bhaDako utpanna thAya. tevuM lakSaNa vAyaramAMthI pasAra thatI IlekaTrIsITImAM paNa jovA maLe ja che. tethI piMDaniyukti mujaba vAyaramAM vahetI vIjaLIne pUrvokta (pRSTha 4,41) vidhyAta nAmanA sacitta agnikAya jIva svarUpe paNa svIkArI zakAya che. te kAMI aMdaramAM bUjhAI gayela nathI. aMdaramAM ne aMdaramAM te bhaDabhaDa baLe che ja. mATe to tene aDatAM ja bhayaMkara dAha thAya che. zorTa sarakITa thatAM AganA bhaDakA paNa pragaTe che. balbanI aMdara philAmenTamAM te prakAza paNa utpanna kare che. skuTara vagerenA spArkaplagamAM IlekaTrIsITI taNakhAne paNa utpanna kare ja che. spArkaplagamAM eka vAyaranA cheDethI kudako mAratI-chalAMga lagAvatI IlekaTrIsITI spaSTapaNe taNakhA svarUpe bIjA vAyaranA cheDe jatI dekhAya che ja. A bAbata atyaMta nizcitapaNe siddha kare che ke IlekTrIsITI agnikAya jIvarUpa ja che. High D.C./M.C. pAvara jemAMthI pasAra thAya che tevA khullA vAyaranA sIdhA ja saMparkamAM jo jamIna upara Ubhelo mANasa thoDo samaya rahe to tenI rAkha thaI jAya che. jo IlekTrIsITI teukAya jIva na hoya to tenAthI mANasanI rAkha kevI rIte thaI zake ? IlekTrIsITIne kAMI tejolezyA to mAnI na ja zakAya. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IlekTrIsITImAM Atapa nAma karmano paNa udaya nathI. mATe uSNa sparzanAma karmanA udayavALA teukAya jIva tarIke ja teno svIkAra karavo vyAjabI jaNAya che. A rIte mANasane bhasmIbhUta karatI IlekTrIsITI kArya dvArA teukAyanA ja eka vilakSaNa prakAra svarUpe siddha thAya che ke je sAmAnya saMyogomAM dRzyamAna banatI nathI. paraMtu ojhonanA saMparkamAM AvatAM tIvratama IlekTrIsITIne vahana karatA khullA vAyaramAMthI bhUrA raMgano prakAza dekhAya ja che ke je gharSaNajanya agnikAya jIva ja che. A vAta hamaNAM ja ApaNe joI gayA chIe. temaja High A.C. IlekTrIsITI jemAMthI pasAra thAya che tevA khullA TvIsTeDa jADA be vAyarane ekadama najIka rAkhavAmAM Ave to eka vAya2mAMthI te IlekTrIsITI vIjhIbala renjamAM AvIne prakAza svarUpane dhAraNa karatI bIjA vAyaramAM jhaDapathI jatI jovA paNa maLe ja che. TuMkamAM, InavIjhIbala renjamAM rahelI pravahamAna IlekTrIsITI vIjhIbala renjamAM Ave to spArka, jvALA vagere svarUpe dekhAya che ja. jema atyaMta kredhI mANasa nAnI-sunI bAbatamAM bhaDakI uThe che tema atyaMta tIvratama IlekTrIsITI svarUpa dhagadhagato teukAya atyaMta saMvedanazIla (Sensitive) hovAthI jarA-tarA nAnuM sarakhuM paNa nimitta maLe ke tarata ja bhaDako-Aga-prakAza-uSNatA-dAha vagerene pragaTa karavA dvArA potAnuM teukAyapaNuM jAhera karI ja de che. eka prakAranA agnikAya dvArA bIjA prakArano agnikAya jarA vAramAM ja pragaTI zake che- A vAta to jagajAhera ja che. yogya vAtAvaraNa saMyoga sAdhana-sAmagrI maLatAM ja atyaMta jhaDapathI IlekTrIsITImAMthI taNakhA ane bhaDakA utpanna thatA aneka mANasone anubhavAya ja che. zorTa sarakITathI maMDapa vageremAM Aga lAgavAnA kissAo paNa suprasiddha ja che. 48 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vijJAna ane AgamathI vidyutaprakAzanI sajIvatA balbamAM vIjaLInA mAdhyamathI utpanna thato prakAza paNa ilekTrIsITInI jema sacitta teukAyasvarUpa ja che. AnuM kAraNa e che ke vaijJAnika dRSTie karoDo IlekTraoNnano jaththo atyaMta jhaDapathI sthUla vAyaramAMthI pasAra thaIne jyAre ekadama pAtaLA TaMgasTana dhAtunA philAmenTamAMthI pasAra thAya che tyAre jagyA ati ochI hovAthI temaja IlekTraoNnono jaththo puSkaLa mAtrAmAM hovAthI tathA teno vega atijhaDapI hovAthI balbamAM rahelA philAmenTamAM atyaMta gharSaNa thAya che. tenA lIdhe tyAM prakAza ane garamI utpanna thAya che. AvuM vaijJAniko kahe che. tathA hamaNAM ApaNe pannavaNAsUtra ane jvAbhigamasUtrano 'saMgharatasamudri' A pramANeno pATha vicArI gayA te mujaba balbamAM thato uSNa prakAza kharekhara gharSaNathI utpanna thayela bAdara agnikAya svarUpa ja che, sacitta ja che - evuM nakkI thAya che. A dIvA jevI nahi, sUrya jevI cokkhI ane spaSTa hakIkata che. vaLI, agnikAyanA guNadharmo vidyutaprakAzamAM jovA maLe ja che. prakAza, garamI, dAhakatA vagere agnikAyanA lakSaNo temAM jovA maLe che ja. viDIyo zuTIMga cAlatuM hoya tyAre je lAITa cAlu ka2vAmAM Ave che tenI bAjumAM UbhA rahenArane garamIno sakhata anubhava thAya ja che. lAMbA samaya sudhI balba cAlu rahe to balba, markyurI lempa vagere tapI jAya che. prakAzamAna lempa upara jo lAMbA samaya sudhI lugaDuM rAkhavAmAM Ave to te paNa, bilorI kAca vagerenI sahAya vinA ja, baLI jAya che. A badhA lakSaNo vIjaLInA prakAzane teukAya svarUpe ja jaNAve che. 49 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che teukAyazarIranuM upAdAna aniyata-sUyagaDAMga sUtra che balbamAM rahelA philAmenTamAM teukAyanA jIvonI utpatti mAnavAmAM koI zAstrIya khAdha paNa Avato nathI. kAraNa ke traNa ke sthAvara koI paNa jIvanA sacitta ke acitta zarIramAM tathAvidha karmavaza teukAyanA jIvo utpanna thaI zake che. evuM sUyagaDAMgasUtramAM jaNAvela che. A rahyA te zabdo- "rUAtiyA saT nAnAvinoLiyA jAva kammaniyANeNaM tattha vukkamA nAnAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM sarIresu savitta vA vitta, va HTTLavAyattA, vikruti' (sUya zrutaskaMdhara(adhyayana 3 sUtra-17) matalaba ke pANI vagere jIvo coksa prakAranA pudgalane ja zarIra rUpe svIkAre che. paraMtu tevo niyama agnikAyanA jIvo mATe AgamamAnya nathI. gesa, lAkaDA, rU, kAgaLa, plAsTIka, peTrola, oIla, ghI, tela, mATI, patthara, IMTa, kerosIna, kApaDa, rabara, kolasA, ghAsa, rasAyaNo, maDadA, lokhaMDa, prakAzasvarUpa (ujeNIrUpa) phoTona vagerene potAnA zarIrarUpe svIkArIne temAM teukAya jIvo utpanna thatA dekhAya ja che. agnikAyanA jIvo gesa-lAkaDA vagere vividha padArthone potAnI yonisvarUpe banAvIne temAM utpanna thAya che. mATe philAmenTa vageremAM teukAya jIvonI utpatti mAnI zakAya che. kharekhara, sUyagaDAMgasUtranI uparokata vAta zrImahAvIrasvAmI bhagavAnanI sarvajJatA siddha karavA mATe eka mahattvanuM pAsu gaNI zakAya tema che. che teukAya ane teno prakAza eka che-tatvArthavRti che tattvArthasUtranI vyAkhyAmAM zrIsiddhasenagaNIvarazrI to spaSTapaNe kahe che ke tena:prAzayoranvAkhyumAn !' (5/24) arthAt teukAya (=dIvAnI jyota vagere) ane teno prakAza (= ujeNI = kRtrima prakAza) banne eka ja cIja che- evuM zAstramAnya che. mATe 'balbamAM 5 o Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to mAtra prakAzapuMja ja che. balbanI bahAra paNa mAtra acitta prakAzapuMja ja phelAya che' evuM mAnI zakAtuM nathI. Ama zAstrAnusAra, tarkonusAra, anubhavAnusAra tathA vijJAna mujaba vicArIne paraspara samanvaya karavAmAM Ave to balbamAM thato vidyutaprakAza paNa vIjaLInI jema sacitta agnikAyasvarUpa ja siddha thAya che. * kArya dvArA IlekTrIsITInI savatA siddha AcArAMganiryuktimAM zrIbhadrabAhusvAmIjIe 'dahaNe payAvaNa- pagAsaNe ya see ya bhattakaraNe ya / vAyara teDANa vALanuLA majussAnuM / / ' (gAthA-121) A pramANe bAdara teukAyanA upayogane batAvela che. bALavuMtapAvavuM-prakAzavuM-parasevo pADavo-rAMdhavuM vagere svarUpe manuSyanA vaparAzamAM jema baLataNano agni upayogI bane che tema vIjaLI-IlekTrIsITI paNa tevA kAmamAM vadhu sArI rIte upayogI bane che. Ama teukAya ane kRtrima vIjaLInA guNadharmo, svarUpa, svabhAva, kArya, lakSaNa vagere paraspara mahadaMze samAna hovAthI kRtrima vIjaLI = IlekaTrIsITI citta teukAyasvarUpa ja siddha thAya che. tathA vidyutaprakAza to (pRSTha.49mAM jaNAvyA mujaba) lakSaNa dvArA teukAyasvarUpa siddha thaI cUkela che ja. teukAyanuM kAraNa vAyu che. tethI uparokta kArya-kAraNabhAva ja balbamAM tathAvidha vAyunI hAjarI siddha karavA mATe paryApta che. * lakSaNa dvArA padArthasiddhi sAmAnyathI eka niyama che ke je vastunA lakSaNa jyAM dekhAya te padArtha te vastusvarUpe mAnya karavo paDe. jIvanA lakSaNa jyAM dekhAya teno jIva tarIke svIkAra thAya. jaDanA lakSaNa jyAM dekhAya teno jaDa tarIke svIkAra thAya. bRhatkalpabhASyapIThikAmAM 'jo tu tti 51 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja utte, viktavavo ? vara-vayA' (buka bhA.pI.gAthA304) A pramANe dahana-pacana-prakAzana vagerene teukAya jIvanA lakSaNa tarIke jaNAvela che. bRhatkalpabhASyanA prathama udezAmAM paNa agninA lakSaNa batAvatAM "DhaMADine varavo jA' (bhAga3/gA.2149) jaNAvela che. tenI vyAkhyAmAM paNa "danAghaneonkSaNaH agniH / dahanaM bhasmIkaraNaM, tallakSaNaH / AdizabdAt pacana-prakAzanalakSaNazca' (bhAga-3/gAthA-2149 vRtti) AvuM kahevA dvArA dahana, pacana, prakAzana vagerene agnikAyanA lakSaNa tarIke spaSTapaNe jaNAvela che. sUyagaDAMgavRttimAM paNa tenaH 3UrUpa' (sUya.1/1/17 vRtti) AvuM kahIne uSNa sparzane teukAyanA lakSaNarUpe jaNAvela che. AcArAMgasUtravyAkhyA mujaba je padArtha sarva jIvone bALe tathA rasoI vagere aneka kArya karavAnI zakti dharAve temaja zreSTha maNinI jema jhaLahaLato hoya te padArthane agni kahI zakAya che. A rahyA AcArAMgavRttimAM zrIzazAMkAcAryanA zabdo "sarvasattAnAM dahanAtmakaH pAkAdyanekazaktikalApopacitaH pravaramaNiriva jAjvalyamAno vhanavyaveza:' (1/1/4 sUtra-33 vRtti) tathA tyAM ja AgaLa upara "rajjaina-pavana- prazaSStApanAghanaguNa....' (AcArAMga-1/1/435 vRtti) AvuM kahevA dvArA rAMdhavuM, pacAvavuM, prakAza, AtApanA vagerene aninA guNa rUpe jaNAvela che. prastuta mAM vidyutaprakAzamAM teukAyanA uparokta lakSaNomAMthI prakAzakatva, AtApanA, dAhakatva to spaSTapaNe jovA maLe che ja. mATe teno teukAya jIva tarIke ja svIkAra karavo rahyo. bAkI to jaDa-cetananI vyavasthA ja bhAMgI paDe. prathama karmagraMtha-vyAkhyAmAM zrIdevendrasUrijI mahArAje paNa kahela che ke agnikAyanuM zarIra ja uSNasparzanA udayathI garama hoya che. A rahyA te zabdo tenA zarIramAM pUrva 3MsparzIvacena DAni" (gA.44 vRtti) manuSyakSetra-aDhI dvIpanI apekSAe A vAta sunizcita samajavI. (52) Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI zAstra mujaba garamI ke prakAza vagere agnikAya jIvanuM ekAda lakSaNa jyAM jovA maLatuM hoya chatAM jenuM (dA.ta. zarIranI garamI, AgiyAno prakAza, jaTharAgni, tAvanI garamI, sUryaprakAza, kaLI cUno, narakano agni, caMdraprakAza, maNiprakAza vagere) nAma laIne zAstra tene teukAya jIvathI bhinnarUpe athavA acitta tarIke jAhera karatuM hoya te padArtho sacitta teukAyasvarUpa na hoya te vAta barAbara che. paraMtu te sivAyanA je je padArthomAM garamI, prakAza Adi teukAya jIvanA lakSaNa jovA maLe tene to sacitta mAnavAmAM, sajIva mAnavAmAM ja DahApaNa che. bAkI to lakSaNa dvArA lakSyabhUta padArthano prAmANika nizcaya karavAnI zAstrokta vyavasthA ja bhAMgI paDe. tethI kevaLa vijJAnane ja AgaLa karIne IlekTrIsITI vagerene acittarUpe, nirjIvasvarUpe jAhera karavAnuM duHsAhasa chadmastha jIve na karavuM joIe. kAraNa ke vijJAna to jagatanA tamAma padArthone IlekTraoNna-proTona-nyuTrona svarUpe ja jue che. to pachI jaina evA ApaNe zuM pRthvI ke pANIne paNa jIva tarIke nahi mAnIe ? sAyansanA dareka TuDanTa jANe che ke H,D = water. vijJAnanA siddhAnta mujaba to bIjamAMthI aMkuro phUTavo, vanaspatinuM ugavuM vagere paNa eka jAtanI rAsAyaNika prakyiA ja che. are ! pannavaNA vagere AgamomAM teukAya jIva tarIke darzAvelI AkAzIya vIjaLI paNa, morDana sAyansanA prInsIpala mujaba, eka jAtanuM UrjAnuM spaMdana ja che ne ! A rIte ja jo sarvatra vicAra karavAmAM Ave to jIvanuM astitva ApaNe kyAM mAnazuM ? vijJAnanA padArthathI ke sAyansanA vartamAna prinsIpalathI to pANI, agni vageremAM jIvatvanI siddhi kadApi zakya ja nathI. mATe vijJAnanA snAtakanI adAthI IlekTraoNna-UrjA-spaMdana vagere zabdo vAparavAnA badale tyAM ApaNI prAcIna-Agamika paribhASA mujaba "agnikAya" vagere zabdano prayoga karavo e ja vadhu hitAvaha che. (53) Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % acitta prakAza aMge vicAraNA | ahIM bIjI eka vAta dhyAnamAM rAkhavA yogya che ke koI paNa vastu pudgalathI banelI hovA mAtrathI acitta che- evuM siddha thaI zakatuM nathI. ApaNuM zarIra paNa dArika vargaNAnA pudgalothI baneluM che. to zuM te sarvathA acitta che? zuM ekAMte te nirjIva che ? ke pachI te pulono jIvayukta jaththo che ? tethI varNa vagere pudgalanA lakSaNothI yukta hovAnA lIdhe vidyutaprakAza paudgalika che- tevuM mAnavAmAM Ave to paNa tenI acittatA siddha thatI nathI. UlaTuM te pudgalone balbamAM koNe bhegA karyA? e prazna ubho thAya che. teno kartA jIva ja hoya. eTale tyAM jIvanI hAjarI avazya che ja. te ja rIte AgiyAno prakAza bhale acitta hoya paNa Agiyo pote to jIva ja che. bAkI marelo Agiyo kema jIvatA AgiyAnI jema jhabUka-jhabUkarUpe camakato nathI ? tathA caMdraprakAza acitta hovA chatAM te caMdrabiMbagata pRthvIkAyanA jIvone AbhArI che. ThaMDI cAMdanI caMdrabiMbagata pRthvikAyanA jIvonA udyota nAma karmane AbhArI che. pannavaNAsUtravyAkhyAmAM zrImalaya-girisUrijIe jaNAvela che ke "yahudayAt namnazarIrAzi anuprakAza udyota pharvatti, yathA yati-devottaravaikriya-candra-nakSatra-tAraka-vimAna-ratnauSadhayaH tad udyotanAma' (pada-23/uddeza-ra/sUtra-540) AthI nizcita thAya che ke caMdra, nakSatra, tArA, ratno, auSadhi vagereno prakAza paNa jIvasApekSa che, udyotanAmakarmasApekSa che. mATe svayaMprakAzita maNi vagereno paNa prakAza pRthvIkAyanA jIvane AdhAre che- evuM siddha thAya che. pannavaNAstranA prathama padamAM "marI masAra jo muyamo phaMdranIne ' (1/15) AvuM kahIne IndranIla vagere maNio bAdara pRthvIkAya jIvanA bhedarUpe jaNAvela che. tethI udyota nAmakarmanA udayathI ratna Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagereno prakAza pragaTe che. AvuM nakkI thAya che. Ama sAkSAt ke paraMparAe jIvano sahakAra mAnyA vinA to kyAMya paNa prakAza AvI ja na zake. prakAza vagere zakti AtmAnA vizeSa prakAranA prayatnathI pragaTe che. evuM AcArAMgasUtravRttimAM zrI zIlAMkAcAryajIe sunizcita anumAna pramANa dvArA jaNAvela che. A rahyA te zabdo pravAzaziranamIyate nIvaprayo vizeTTSSviIvitA' (A niryukti. gA.119 vRtti). sUryaprakAza 100% nirjIva che, paNa te jemAMthI nIkaLe che te to sUryamaMDalagata sacitta pRthvIkAya ja che- Ama prathama karmagranthanI (gAthA-44) TIkAmAM zrIdevendrasUrijI mahArAje spaSTapaNe jaNAvela che. sUryamAMthI nIkaLato uSNaprakAza to sUryamaMDalagata pRthvIkAyanA jIvonA AtapanAmakarmanA vipAkodayane AbhArI che. ApanAmakarmano udaya sUryamaMDalagata pRthvIkAyanA jIvomAM ja hoya che. A vAta pannavaNAsUtravyAkhyAmAM zrImalayagirisUrijIe spaSTapaNe jaNAvela che. A rahyA te zabdo "tapivizva mAnumaveI tevu pRthivIyiSyava' (23 2/540 vRtti). jaTharAgni bhale acitta hoya paNa mANasa to jIvato che ne! marelA mANasamAM to jaTharAgni nathI ja raheto ne ! jyAM sudhI zarIramAM jIva che tyAM sudhI ja te khorAkane pacAvI zake che. zarIramAM jaTharAgninI uSmA hoya ke tAvanI garamI hoya, te banne jIvayukta zarIramAM ja hoya che, maDadAmAM nahi. mATe te jIvane ja AbhArI che. A vAta AcArAMgasUtranI vyAkhyAmAM zrIzIlAMkAcAryajIe nIce mujaba ja NAvI che "kvarokhA nIvArojha nAtivartate, nIvASTatazarIravAnupAtreva mavati' (adhyayana-1 niryuktigAthA-119 vRtti) arthAt tAvanI garamI jIvanA prayatna vinA thatI nathI. - jIvanA prayatnanI te apekSA rAkhe ja che. kAraNa ke te jIvayukta (55 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIramAM ja jovA maLe che. jo kevaLa pudgalane AdhAre jaTharAgni vagere hoya to maDadAmAM paNa jaTharAgni-tAva vagere jovA maLavA joIe. AcArAMgaTIkAmAM zrIzIlAMkAcAryajI to spaSTapaNe jaNAve che ke 'sarvopAmAtmayopUrva yata 3_pariNAmamAa tamAtrAneAntaH' (prathama adhyayana-niryuktigAthA-119 vRtti) arthAt tamAma uSNapariNAma jIvanA prayatnane ja AbhArI che. te prayatna sAkSAt hoya ke paraMparAe hoya- te vAta alaga che. "narakamAM agnikAya nathI' - evI teozrInI vAta sAcI che. paNa dravya lokaprakAzanA pAMcamA sargamAM upAdhyAyazrI vinayavijayajI mahArAje spaSTapaNe jaNAvela che ke "pRthavyATriputAnAM svarAma tAddazaH" (lo pra.sarga-5 gAthA.182) arthAt narakamAM anubhavAtI e uSNatA pRthvIkAya vagerenA jIvono pariNAma che. bhagavatIsUtranI vyAkhyAmAM zrI abhayadevasUrijI mahArAje paNa kahela che ke "da tenAthava paramadharmanirmitanvanarazavatUnAM sparzaH = tejaskAyikasparzaH... athavA bhavAntarAnubhUtatejaskAyikaparyAyapRthivI vivAtisparzAvakSayA vyAdheya' (bha.za.13/ udezo-4 vRtti pRSTha-607) matalaba ke "paramAdhAmIe vipharvalI agnitulya vastuno sparza jANe ke agnikAyano ja sparza hoya tema nArakIne lAge che. athavA koI anya bhavamAM anubhavelA agnikAyanA paryAyavALA pRthvIkAya vagerenA jIvono uSNa sparza narakamAM hoya che... bhagavatIsUtranI vyAkhyAmAM zrIabhayadevasUrijI mahArAjanA uparokta zabda dvArA phalita thAya che ke narakamAM nArakI jIvone je garamIno anubhava thAya che temAM paramAdhAmI devAno prayatna kAma kare che athavA pRthvIkAyanA jIvano ja te uSNa sparza che. ahIM mahattvanI noMdhapAtra vigata e che ke bhagavatIsUtranI vyAkhyAmAM "pRthivIpultAvizapakSaya...' Ama kahevAnA badale thavI -- Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivisvargApekSavA....' Ama kahela che. matalaba ke acitta pRthvInA pudgalono garama sparza nahi paNa sacitta pRthvIkAya vagere khvono uSNa sparza narakamAM hoya che. Ama 'narakamAM anubhavAtA uSNa sparzano Azraya jIva ja che ane jIvanA prayogathI ja te uSNa sparza utpanna thAya che' -AvuM siddha thAya che. te uSNa sparzano Azraya jIva hoya to ja 'mavAntarAnubhUtatenaOAviparyAya' AvuM vizeSaNa pRthvIkAyane lagADI zakAya. narakanI garamInuM varNana karavAnA prasaMge vAdIvetAla zAMtisUrijI mahArAje uttarAdhyayanavRttimAM 'akho tevamAyAte' (1549) AvuM kahevA dvArA 'narakamAM je uSNasparza anubhavAya che te devamAyAkRta hoya che'- tevuM jaNAvIne tyAM kRtrima uSNa sparza paramAdhAmI devanA prayatnane AbhArI che- AvuM sUcita karela che. tathA tyAM ja AgaLa upara teozrIe 'tatroLaH pRthivyanumAva' (19/50) AvuM kahIne narakamAM je svAbhAvika garamI hoya che te pRthvIkAya jIvono uSNasparza cheevuM jaNAvela che. pannavaNAsUtranI vyAkhyAmAM zrImalayagirisUrijI mahArAje paNa 'narAvAsapu sparzaminipapAnakSetrapna' (56-9 sU.150pRSTha.225) AvuM kahevA dvArA 'narakanI garamI tyAMnA kSetrano pariNAma che'- Ama jaNAvela che. tenAthI siddha thAya che ke narakanI te svAbhAvika garamI pRthvIkAyanA jIvono guNadharma che. bhagavatIsUtranA 10mA zatakanA bIjA uddezAnI TIkAmAM paNa zrIabhayadevasUrijI mahArAje kahela che ke 'nArALAM thavupapAtakSetra tanusparzaritam' (pRSTha 496) arthAt narakamAM upapAtakSetranI uSNatA hoya che. A rIte pRthvIkAyanA jIvano ja te uSNa pariNAma sAbita thAya che. paNa jIvanA sahayoga vinA to tyAM uSNa sparza-dAha vagere thaI na ja zake. ATaluM to nizcita ja che. 57 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM bIjI eka vAta karI levI Avazyaka che ke bhagavatIsUtramAM 'kayare NaM bhaMte ! acittA vi poggalA obhAsaMti ujjoveMti taveMti pabhAseMti? kAlodAI ! kuddhassa anagArassa teyalessA nisaTTA samANI dUraM gaMtA dUraM nipatai desaM gaMtA desaM nipatai jahiM jahiM ca NaM sA nipatai tahiM tahiM ca je te vistAdri potA mAti nAva pati' (bhagavatI.1/10/380) AvuM kahevA dvArA je svayaM prakAze, bIjAne paNa prakAzita kare, bIjAne tapAve tathA potAnA utpattisthAnathI dUra jaIne paDe ane bIjAne bALe tema chatAM svayaM nirjIva hoya tevA padArtha tarIke tejovezyAno ullekha karelo che. paNa vIjaLI vagere anya koI paNa padArthano ullekha karelo nathI. jo vijaLI vagere padArtho kayAreka acitta hovAnI saMbhAvanA hoya to bhagavatIsUtramAM sarvajJa bhagavaMta teno te rIte nirdeza avazya karyo hota. paraMtu tevA acitta pudgalarUpe vijaLI vagereno ullekha nathI karyo. A khAsa noMdhapAtra bAbata che. vaLI, tejolezyA acitta hovA chatAM paNa tejolezyAnA pudgalone bhegA karIne choDe che to jIva ja ne ! paraMtu balbamAM nathI to tejovezyA ke nathI tejalezyAvALA jIvo, ke jenA pratApe tyAM acitta prakAza-garamI vagere utpanna thaI zake. prastutamAM jIvanA sahakAra vinA to balbamAM prakAza ke garamI vagere kevI rIte pedA thaI zake ? kAraNa ke tamAma uSNa pariNAma jIvanA prayatnathI ja utpanna thAya che AvuM hamaNAM ja (pRSTha-57) AcArAMga vyAkhyA anusAra ApaNe jANela che. balbamAM to AgiyA vagerenI jema athavA narakamAM pRthvIkAya vagerenI jema anya koI jIvano sahayoga maLavAnI saMbhAvanA nathI ja ne ! sUryanA vimAnamAM rahela pRthvIkAyanA jIvanI jema Atapa-nAma karmano udaya ke ratna, maNi, caMdranA vimAna ane AgiyA vagerenI jema udyota-nAma karmano udaya kAMI balbamAM hoto - - 58 - - 58 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. tethI sUryaprakAza, caMdraprakAza, AgiyAno prakAza vagerenI jema balbanA prakAzane acitta mAnI na zakAya. AtapanAma karma, udyotanAma karma, tejalezyA ke uSNasparzanAma karmanA udaya vinA anya koI prakAre to garamI-prakAza vagerenI utpatti zakaya ja nathI. balbamAM kAMI phakta visasApariNAmajanya garamIprakAza vagere to mAnI na ja zakAya. bAkI to te mANasanA prayatna vinA paramANugatinI jema game tyAre athavA vAdaLanI jema coksa samaye balbamAM ApameLe te utpanna thAya ane ravAnA thAya tevuM mAnavuM paDe. paraMtu hakIkata tevI nathI. mATe pArizeSanyAyathI uSNasparzanAma karmanA udayavALA bAdara agnikAyanA jIvonuM ja tyAM astitva mAnavuM rahyuM. kAraNa ke "3uTuidrinAmA dvIdhyate' A pramANe bRhatkalpabhASyavRtti (bhAga-3/gA.2146 vRtti) nA vacana mujaba uSNasparzAdi nAma karmanA udayathI agni prakAze che- A vAta zAstrasiddha che. OM mahAprajJa chaLakapaTathI na chetarAya che bIjI eka mahattvanI vAta ahIM karI levI Avazyaka che. koI mANasa bhIMDA, dUdhI, TIMDoLA, galakA vagere zAkane pratyeka vanaspatikAya siddha karavA mATe jIvAbhigama Agamano pATha Ape. sapharajana, kerI, cIku, mosaMbI vagere phaLone pratyeka vanaspatikAya siddha karavA mATe pannavaNA sUtranI sAkSI darzAve. kothamIra, methI, 1. prastutamAM Agamavid prAjJa puruSoe khAsa eka vAtanI noMdha levA jevI che ke AkAzamAM thatI vIjaLI paNa mAtra visasApariNAmajanya nathI. kAraNa ke te pannavaNA, bhagavatIsUtra vagere mULa Agama mujaba teukAya jIvasvarUpa hovAthI vIjaLInI utpattimAM jIvano prayatna paNa bhaLelo che ja. bhagavatIsUtra AThamA zatakanA prathama uddezAmAM mizrapariNAmayukta (vaiRsika + prAyogika) je dravya batAvela che temAM ja AkAzIya vIjaLI vagereno samAveza karavo vyAjabI jaNAya che. (59 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAMdalIyA vagerenI bhAjIne pratyeka vanaspatikAya rUpe sAbita karavA mATe bhagavatIsUtrano pATha Ape. ATaluM karyA bAda anaMtakAya evA baTeTA vagerene pratyeka vanaspatikAya tarIke siddha karavA mATe jAhera kare ke "zAstrAdhAra mujaba A badhI vanaspatio jema pratyekakAya che tema baTeTA, DuMgaLI, gAjara vagere paNa pratyeka vanaspatikAya che - tevuM siddha thAya che. to A vAta ajJAnI bALa jIvonI AMkhamAM dhULa nAkhI zake. paraMtu je mahAprajJa che, je vicakSaNa che te to tarata ja prazna karaze ke "bhIMDA, sapharajana, kothamIra, caNA vagerene pratyeka vanaspatikAya siddha karavA mATe jema alaga alaga zAstrapATho ApyA tema baTeTA, DuMgaLI vagerene pratyeka vanaspatikAya siddha karavAnI vAta kayA zAstramAM karI che ? jarA teno zAstrapATha batAvazo ?' A prazna sAMbhaLIne pelA pothI paMDite cUpa rahevA sivAya bIjo koI vikalpa raheto ja nathI. tevI ja rIta terApaMthI AcAryazrI nathamalajIe IlekaTrIsITIne nirjIva siddha karavA mATe vAparelI hoya tevuM madhyastha bhAvathI vicAratAM jaNAya che. "sUryanA kiraNo garama hovA chatAM te agni nathI. Agiyo camake che chatAM te agnikAya jIva nathI. ApaNA zarIramAM garamI che, jaTharAgni che. paNa te teukAya jIva nathI.' ItyAdi bAbatane AgaLa dharIne balba, markyurIlempa vageremAM garamIprakAza jaNAvA chatAM tyAM teukAya jIva nathI - AvuM jAhera karI dIdhuM. paNa IlekaTrIsITImAM jIva nathI' - evuM siddha karato koI zAstrapATha to jaNAvyo ja nahi. te lekhamAM teo lakhe che ke AgamonA AdhAre vIjaLI acitta che- evo nirNaya karyo. chatAM te lekhamAM IlekTrIsITIne, vIjaLIne, vidyutaprakAzane spaSTapaNe acitta tarIke jaNAvato hoya tevo koI AgamapATha to teozrIe jaNAvyo Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja nahi. te lekhamAM tevo vajanadAra mahattvano AgamapATha mUkavAno teozrInA khyAla bahAra rahI gayo hoya tema lAge che. paraMtu je bAbatamAM vivAda na hoya te bAbatanA AgamapATha ApyA pachI je bAbata aMge vivAda hoya te mATe zAstrapATha ApyA vinA ja te bAbata zAstrasiddha che - evuM kahI devAmAM prAmANikatA keTalI kahevAya ? temanA jevI AgamavizArada tarIke prasiddha vyaktie AvuM kema karyuM haze ? te samajI zakAtuM nathI. # nizcayathI sacitta bAdara agnikAyanI oLakhANa che jo ke ghaniryukti vageremAM acitta teukAyanA nAmo maLe che. paraMtu te acitta teukAyanA nAmomAM kayAMya paNa vIjaLInuM nAma to jovA ja nathI maLatuM. UlaTuM, vIjaLIno nizcayathI sacitta tarIke ullekha oghaniryuktimAM "viSNuyI nicho " (gAthA-359) AvA zabdo dvArA tathA piMDaniryuktimAM "viSNuyAr3a nijIyo' (gAthA-36) AvA zabdo dvArA maLe che. ghaniryuktivyAkhyAmAM bahuzrutasabhA zRMgAra droNAcAryajI lakhe che ke "vizuddhio naiSThio mati' (gA.359 vRtti) tathA piMDaniryuktivyAkhyAmAM samarthaTIkAkArazrI malayagirisUrijI mahArAje paNa atyaMta spaSTa zabdomAM lakhela che ke "vidhudutva-pramuva: tanAvI niravata: savitta:' (gA.42 vRtti). haju vadhu mahattvanI eka vAta e che ke atyaMta lAlacoLa tapelA mahAkAya lokhaMDanA goLAnI ekadama aMdaranA bhAgamAM zuddha agnikAyanA jIvo tathA IMTanA nibhADAnA nIcalA madhya bhAgamAM nizcayathI bAdara teukAyanA jIvo hoya che. tevI vAta AgamajJo mATe prasiddha che. zrI jJAtAdharmakathAvyAkhyAmAM zrIabhayadevasUrijI mahArAje 'zuddhAna: sauivettatA nA' (1/16/163) AvuM jaNAvela che. tathA jIvAbhigamasUtravyAkhyAmAM ane pannavaNAvyAkhyAmAM zrImalayagirisUrijI mahArAje jaNAvela che ke "zuddhAna: laya:piTTA' ( 41 ) Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jIvA.1/33 + panna. pada-1/31 vRtti) arthAt "lAlacoLa tapelA lokhaMDanA goLA vageremAM zuddha agnikAya jIvo hoya che. mAladhArI zrI hemacaMdrasUrijI mahArAje jIvasamAsavyAkhyAmAM "aspiugdhanuviddo vAtAdrirahitaH niH' (gAthA-32) AvuM kahevA dvArA tapelA lokhaMDanA goLAmAM agnikAya jIva hovAno mata jaNAvela che. dazavaikAlikavRttimAM zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAje "naM ya vijJAnatam' (da.vai.8 18 vRtti) AvuM kahevA dvArA atyaMta tapIne lAlacoLa banelA lokhaMDanA goLAmAM bAdara agnikAyanA jIvo hoya che- Ama sUcavela che. mATe ja tyAM tevA tapelA lokhaMDanA goLAno saMghaTTo vagere na thaI jAya te mATe kALajI rAkhavAnI sUcanA sAdhu bhagavaMtane apAyela che. piMDaniryuktimAM atyaMta spaSTapaNe zrIbhadrabAhusvAmIjIe kahela che ke "TApA II vaidumatte, vinumADu nicchathayo" (gA.31) arthAt IMTanA nibhADA vagerenA madhya bhAgamAM nizcayathI sacitta bAdara teukAya hoya che. oghaniryuktimAM paNa zrIbhadrabAhusvAmIjIe "TTApaITvi vaghumakke, viSNuyADu niccho " (gA.359)- AvuM jaNAvela che. tadanusAra gacchAcArapayannAvyAkhyAmAM zrIvArSigaNoe paNa rUTachA vADhimadhya vidyutAdriva taiya:' (gAthA-75) AvuM kahevA dvArA IMTanA nibhADA vagerenA madhyabhAgamAM rahelo agni tathA vIjaLI vagere naizcayika sacitta agnikAya jIva che. AvuM spaSTapaNe jaNAvela che. 'jattha iMgAlA kajjati sA iMgAlakArI, tattha ya vAUkkAto' (17/1/962) A pramANe bhagavatIcUrNinA vacana mujaba "jyAM aMgArA karavAmAM Ave tyAM vAukAya hoya" A prakAranA siddhAnta anusAra tathA bhagavatIsUtramAM na viNA vAyuvA maIiC umbelaDuM (zataka-13/udezo-1/sUtra-992) A pramANe jaNAvyA mujaba "vAyu 62) Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinA agni saLagI na zake" A niyama anusAra lAlacoLa tapelA lokhaMDanA mahAkAya goLAnA madhya bhAgamAM, ITanA nibhADAnA aMdaranA madhyabhAgamAM, kuMbhAranA nibhADAnA madhya bhAgamAM amuka prakAranA bAdara vAyukAyanuM astitva AcAryazrI mahAprajJajIe paNa mAnya karavuM paDaze ja. tyAM vAyukAya kevI rIte pahoMce ? ApaNA anubhavamAM AvatA vAyuono to dIvAla vagere dvArA pratighAta/pratibaMdha/avarodha thAya che. tethI atitapta nakkara lokhaMDanA moTA goLAnA madhyabhAgamAM tathAvidha apratighAtI (lokhaMDa vagere nakkara dhAtuo paNa jene AvavA-javAmAM aTakAyata-avarodha na karI zake tevA) vAyunuM astitva siddha thAya che. sAta lAkha yonivALA vividha vAyuonA sApekSabhAve pratighAtI-apratighAtI vagere prakAra mAnavAmAM koI Agamavirodha Avato nathI. lAlacoLa tapelA moTA lokhaMDanA nakkara goLAmAM koI paNa rIte lokhaMDa dvArA jeno pratighAta/avarodha na thaI zake tevA vAyuno praveza thAya to polA balbamAM tathAvidha apratighAtI vAyuno praveza kema na thAya ? jema lAlacoLa tapelA lokhaMDanA moTA goLAnA madhya bhAgamAM, mahAkAya nibhADAnA UMDANavALA madhya bhAgamAM bAdara vAyukAyano praveza thaI zake che tema prakAzamAna balbanA madhya bhAga sudhI bAdara vAyukAyano praveza paNa siddha thaI ja zake che. jevA prakArano vAyu atyaMta tapelA mahAkAya lokhaMDanA goLAnA madhya bhAgamAM, nibhADAnA aMdaranA bhAgamAM hoya tevA prakArano koIka vAyu balbamAM mAnI zakAya che. temAM koI zaMkAne sthAna nathI rahetuM. gDhavI | mana mA vijhava sattano vizvAvo" (gA. 968) AvuM kahevA dvArA pravacanasAroddhAra graMthamAM mahanIya zrInemicaMdrA u3) Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAryajIe agnikAyanI jema vAyukAyanI paNa sAta lAkha yoni batAvela che. tethI vividha prakAranA vAyumAMthI amuka coksa prakAranA vAyunuM astitva ane praveza to lAlacoLa tapelo lokhaMDano goLo, nibhADAnI aMdarano madhyabhAga, balba vageremAM AgamAnusAre paNa mAnyA sivAya chUTako ja nathI. jo ke bhagavatIsUtramAM to spaSTapaNe vAyukAyane agnikAya karatAM alpa avagAhanAvALA batAvela che tathA vAyukAya karatAM agnikAya to sthUla ja che. A rahyA bhagavatIsUtranA zabdo "khate ! teukkAiyassa vAukkAiyassa kayare kAe savvavAyare kayare kAe svvvaayrtarAI ? joya ! teDavA saMbaeNvavare teDavA sabdhavAvatarAI' (bhaga. 193763). Ama tapelA lokhaMDanA goLA vageremAM skUla agnikAyano ane vAyuno praveza zAstrasiddha hovAthI prakAzamAna balbamAM Avazyaka vAyuno praveza thavAmAM koI zAstravirodha jaNAto nathI. ke IMdhaNarahita agnine oLakho- zrIjinadAsagaNImahAra re kadAca koIne zaMkA thaI zake che ke "cUlo, dIvo, phAnasa, gesa vageremAM je agni utpanna thAya che te IMdhaNanA AdhAre utpanna thAya che tema ja IMdhaNanI vadha-ghaTa mujaba tenI vadha-ghaTa thAya che. mATe tene sajIva mAnI zakAya. paNa IlekTrIsITIne to koI IMdhaNanI jarUra rahetI nathI. to pachI tene sajIva kaI rIte mAnI zakAya ? IMdhaNa (khorAka) vinA to jIvanI utpatti-sthiti-vRddhi kaI rIte zakya bane ? paraMtu A zaMkA vyAjabI nathI. kAraNa ke tamAma prakAranA agnine IMdhaNa (vyakta khorAka)nI AvazyakatA hoya tevo koI niyama nathI. cUlA vageremAM utpanna thatA agnine iMdhaNanI AvazyaktA (64) Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. paraMtu AkAzIya vIjaLI, IlekTrIsITI, badhdhaprakAza vage2e svarUpa teukAyanA jIvo mATe IMdhaNanI AvazyakatA pratIta thatI nathI. kema ke te zuddha agni che. zrIdazavaikAlikacUrNimAM zrIjinadAsagaNImahattare 'raMdharvAdo subrAnti' (4/12) AvuM kahIne IMdhaNarahita agnine zuddha agni tarIke jaNAvela che. zrIdazavaikAlikasUtravyAkhyAmAM zrIharibhadrasUrijI mahArAje paNa 'iirandhanaH = zuddhaH niH' (adhyayana 4/12 vRtti) AvuM kahevA dvArA IMdhaNa vinAnA agnine zuddha agnikAya jIva tarIke oLakhAvela che. zvetAMbaramAnya vasamAsa graMthamAM tathA digaMbaramAnya mulAcAra graMthamAM 'phaMgAta-nAta-gaLI mukSu-muddhAALI ya sALI ya' (jI.sa.32 + mUlA.gA.221) ItyAdirUpe je agnikAya jIvanA prakAra batAvela che temAM AkAzIya vIjaLIne zuddha agni tarIke oLakhAvela che. maladhArI zrIhemacaMdrasUrijI mahArAje vasamAsavyAkhyAmAM 'zuddhagniH = vidyumnaH' (gA.32) A pramANe vIjaLI svarUpa agnine zuddha agnisvarUpe ja spaSTapaNe jaNAvela che. tethI avakAzIya vidyuta, IlekTrIsITI, balbanA philAmenTamAM utpanna thato prakAza, balbaprakAzanI jyoti (=ujehI), dUra sudhI phelAtI dIvAnI ujehI vagere IMdhaNazUnya hovAnA kAraNe zuddha agnirUpe nakkI thAya che. Ama IMdhaNa vinA ja tenI utpatti, sthiti, vRddhi dekhAtI hovAthI Agama mujaba te zuddha agnikAya vasvarUpe siddha thAya che. tri prakAza-prakAzamAM paNa pharakatu bIjI mahattvanI vAta e che ke jIvasRSTinI utpatti ane sthiti paNa vividha prakAre jovA maLe che. tathA havA, pANI ane khorAkanI AvazyakatA paNa aneka prakAre dekhAya che. dA.ta. mANasa, 65 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAchalI ane magara vagere prANIo oNksijanathI jIve che. paraMtu temAM paNa pharaka che. (1) mANasa havAmAMthI oNksijana le che. (2) jyAre mAchalI pANImAMthI oNksijana laIne jIve che. pANInI bahAra havA - oNksijana pUratA pramANamAM hovA chatAM paNa mAchalIne pANInI bahAra lAvavAmAM Ave to te marI jAya che. pANImAM oksijana hovA chatAM pANImAM sAmAnya mANasane DUbADavAmAM Ave to te mAchalInI jema jIvavAnA badale marI jAya che. (3) jyAre deDako vagere ubhayacara prANIo to sAgara ane jamIna banne sthaLe pANImAM ane khullI havAmAM oNksijana laIne jIve che. te ja rIte agnikAyanI bAbatamAM paNa samajI zakAya che. pannavaNAsUtramAM agnikAyanI sAta lAkha yoni batAvavAmAM Avela che. sAta lAkha yonivALA teukAyanA jIvomAMthI (1) mINabattI, agarabattI, dIpaka, gesa, lAkaDA vagereno agni to khullA vAtAvaraNamAMthI ja DAyarekaTa maLI zake tevI havAnA AdhAre potAnuM astitva TakAvI zake che. mATe prastutamAM "saLagatI mINabattI, agarabattI vagere upara kAcano glAsa UMdho vALavAmAM Ave to thoDA samayamAM te kema olavAI jAya che ? jo tAranA mAdhyamathI balbamAM vAyu pahoMcI zakato hoya to glAsa ane jamIna vaccethI aMdara jaI zake tevA vAyuthI mINabattI kema saLagatI rahI na zake ?" - AvA praznane koI ja avakAza raheto nathI. kAraNa ke tamAma prakAranI paddhatithI maLatA saghaLA bAdara vAyukAya agniutpAdaka hoya ja - tevuM AgamamAnyarUpe jaNAtuM nathI. bAkI to khullI havAmAM rahelA oNksijananA AdhAre pANInI bahAra mAchalI lAMbo samaya kema jIvI na zake ? tathA pANImAM rahelA oNksijananA AdhAre darIyAmAM DUbelo sAmAnya mANasa lAMbo samaya kema jIvI na zake ?" -AvI samasyA moM phADIne UbhI rahe tevI che. -16) Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samasyAnuM samAdhAna to ubhayapakSe samAna ja ApI zakAya ne ! tathAvidha zArIrika racanA/jhAlarayukta phephasAtaMtranI viziSTa goThavaNa mujaba mAchalI jIvavA mATe pANImAMthI oNksijanane chUTo pADIne grahaNa kare che. jyAre mANasa khullI havAmAMthI ja nAITrojanamizrita oNksijana laIne jIve che. te ja pramANe mINabattI vagere khullA vAtAvaraNamAMthI oNksijananA mAdhyamathI saLagatI rahe che. jyAre balbanA philAmeMTamAM utpanna thatA prakAza (-bAdara teukAya) mATe ema kahI zakAya che ke (2) balba-markyurIlempa vagerenA philAmenTamAM utpanna thatA agnikAyanA jIvo khullI havAnA badale IlekaTrIsITI je vAyaramAMthI pasAra thAya che te vAyaranA mAdhyamathI ke anya koI rIte tyAM Avela vAyu dvArA athavA balbamAM rahelA vAyu dvArA potAnuM astitva TakAvI zake che. potAnI sacittatA TakAvI rAkhavA, jIvananirvAha karavA mATe balbaprakAza potAne prAyogya vAyune vilakSaNa paddhatie meLavI ja le che- ATaluM to sunizcita ja che. atyaMta tapelA lokhaMDanA nakkara-nicchidra goLAmAM rahelo agni potAne yogya vAyune koI paNa rIte meLave ja che ne ! (3) temaja hITarano agni, IlekTrIka sagaDIno agni vagere khullA vAtAvaraNa ane sthUla vekyuma- bannemAM potAnuM astitva TakAvI zake che. Ama agnikAyanA paNa sthUladRSTie AvA traNa bheda to samajI zakAya tema che ja. mATe balba tUTI jatAM philAmenTa baLI javAnA kAraNe, khullI havAmAM utpanna na thaI zakatA balgaprakAzane nirjIva kahI na zakAya. amuka lokonI mAnyatA evI che ke 'agnine saLagavA mATe ksijana vAyu jarUrI che. mATe ja saLagatI mINabattI vagere 6 7 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara glAsa UMdho vALavAmAM Ave to te bUjhAI jAya che. jo ke pUrve (pRSTha.30) ApaNe oNksijana vinA paNa Aga lAgI zake che tenA aneka udAharaNo vicArI gayA ja chIe. chatAM paNa oNksijana vinA Aga na lAge" A vAtane ApaNe eka vAra satya mAnI laIe to prastutamAM ema kahI zakAya che ke mINabattI, agarabattI, telano dIvo, kolaso vageremAM je agni utpanna thAya che te IMdhaNavALo che. te oNksijana nAmanA vAyu dvArA potAnuM astitva TakAvI zake che. mATe tenA upara glAsa, tapelI vagere DhAMkavAmAM Ave to te navo oNksijana na maLatAM bUjhAI jAya che . paraMtu AkAzIya vIjaLI, IlekTrIsITI, vidyutaprakAza vagere to pUrve (pRSTha. u5) jaNAvyA mujaba IMdhaNarahita - niridhana agnikAya che. niriMdhana agnikAyane potAnuM astitva TakAvI rAkhavA oNksijana ja jarUrI che tevuM mAnavAnI AvazyakatA nathI. oksijana sivAyanA upayogI evA anya vAyuthI paNa te potAnuM astitva TakAvI zake che. tevuM mAnI zakAya che. zAstramAM to "jyAM agni hoya tyAM vAyu hoya' ATaluM jaNAvela che. "jyAM agnikAya hoya tyAM oNksijana nAmano vAyu hoya' - AvuM jaNAvela nathI. mATe "oNksijana na hovAthI balbamAM agnikAya jIva utpanna thaI na zake' - AvuM kahI na zakAya. anya eka mahattvanI vAta e che ke nAITrojana, Argana vagere umadA vAyumAM oNksijana vAyunuM thoDuM pramANa hoya ja che. A vAta vijJAnakoza-rasAyaNavijJAna' nAmanA pustakamAM DaoN. sI.bI. zAha (M.Sc. P.H.D.) dvArA jaNAvavAmAM Avela che. te oksijanane zoSI zakAya che. e vAta alaga che. nAITrojana vagere vAyu umadA-niSkriya hovAthI game tevA UMcA 1. vijJAnakoza-rasAyaNavijJAna-bhAga-5, gujarAta yunivarsiTI, amadAvAda. -- 68), Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tApamAne paNa potAnA IlekTraoNna gumAvIne lAkaDA vagerenI jema nAza pAmI jatA nathI, vaparAI jatA nathI. mATe ja te lAMbA samaya sudhI balbamAM prakAza-garamI vagerene utpanna karavAmAM upayogI banI zake che. A vAta vijJAnakoza (bhAga-5/pRSTha.412) pustakamAM DaoN. (zrImatI) ema. esa. desAIe spaSTapaNe jaNAvela che. tethI pUrve (pRSTha.23) jaNAvI gayA te mujaba philAmenTa saLagI na jAya, baLI na jAya te mATe balbamAM nAITrojana vagere umadA vAyunuM astitva to vijJAnanA siddhAnta mujaba paNa siddha thAya ja che. A rIte vicAra karavAmAM Ave to nAITrojana ane Argana nAmano vAyu balbamAM agnikAyane pragaTavAmAM utpanna thavAmAM sahAya kare che, nahi ke anya sthUla vAyu- ema mAnI zakAya che. mAchalI oNksijananA AdhAre jIve che paNa pANImAMthI ja oNksijana maLe to tene te svIkAre che tema "agni hoya tyAM vAyu hoya' - A vAta sAcI. paNa balba vageremAM IlekaTrIsITInA mAdhyamathI je agnikAyanA jIvo uSNatA ane prakAzasvarUpe utpanna thAya che tenA astitva mATe bahAranI khullI havA pratikULa che. paNa ekadama pAtaLI havA, vAyara vagerenA mAdhyamathI maLanArI havA athavA nAITrojana, Argana svarUpa ja vAyu upayogI banI zake che. Ama kahI zakAya che. evuM mAnavAmAM koI zAstravirodha, sAyansavirodha, anubhavavirodha ke yuktivirodha Avato nathI. vijJa vAcakavarge ahIM eka vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavI ke'vijJAna mujaba, balbamAM rahelI havAne lIdhe balba prakAze che - Ama huM nathI jaNAvato. 'balbane prakAzavAmAM vAyu upayogI cheAvuM morDana sAyansa mAne che ema paNa huM nathI kaheto. paraMtu "Agama mujaba, agnikAyane pragaTavA vAyu jarUrI che' - Ama huM jaNAvuM chuM. tathA philAmenTa baLI na jAya te mATe morDana sAyansanA siddhAnta mujaba, balbamAM praveza karAvela nAITrojana vAyu ane Argana vAyu -- 69, Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM hAjara che ja. tethI agnikAyanA lakSaNo balba prakAzamAM jaNAvAnA lIdhe tathA balbamAM vAyu vidyamAna hovAthI tyAM AgamAnusAra sacitta teukAyane utpanna thavAmAM koI paNa prakArano Agamavirodha Avato nathI. ATaluM ja jaNAvavAno ahIM Azaya che. . jo jo zAstrasApekSatA ghAyala na thAya , Adhunika vijJAna to agnine paNa jIva mAnavA taiyAra nathI to pachI vIjaLIne te jIva mAne-sacitta mAne tevo to prazna ja asthAne che." AvuM tathya te lekhamAM AcAryazrI nathamalajIe svIkArela che. AgamazAstro pratye temanI niSThArUpe ene gaNI laIe. paraMtu tyAra bAda AgaLa upara "... vaijJAnika draSTie vicAra karIe to beTarI mAtra UrjAnuM spaMdana che. rAsAyaNika prakriyA thAya che. tenAthI te cAle che." AvuM kahIne vijJAnane ja pramANabhUta mAnIne nirNaya ApI devAmAM teozrInI zAstrasApekSatA ghAyala thatI hoya tevuM lAge che. vijJAna to minarala voTarane nirjIva kahIne Ape, IMDAne zAkAhArI kahIne Ape, DuMgaLI-lasaNane bhakSya ( khAvA yogya) kahIne Ape, pepsIne peya ( pIvA yogya) kahIne ApaNane vahorAve to zuM ApaNAthI tene vAparI zakAya ? zuM vijJAna pAse sajIva-nirjIva, bhakSyaabhakSya, peya-apeya, gamya-agamya vagerenI tAttvika vyavasthA che kharI ? vijJAna pAsethI A badhA praznonA javAba kyAMthI maLaze? varSothI je satata parivartanazIla che, jenA siddhAntamAM avAranavAra sudhArA-vadhArA thayA ja kare che, je svayaM saMpUrNa satyane nahi pAmI zakyAno ekarAra kare che tevA AjanA vijJAnane othenTika mAnIne tenA samIkaraNa mujaba zAstrIya satyane mApavAnA badale sarvajJa bhagavaMte niHsvArthabhAve karuNAdaSTithI batAvelA zAstrone, 99 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrIya tathyone, atIndriya padArthone satya tarIke hRdayathI svIkArIne sarvajJakathita tattvonI sAthe morDana sAyansa keTalA aMze ane kaI rIte zeka-henDa kare che ? A bAbatanI sUkSma dRSTie zodhakhoLa karavI te ja sAco-salAmata ane saraLa mArga che. AvuM umadA tathya mahAprajJajInA dhyAna bahAra rahI gayuM hoya tevuM mAnavA mATe mana taiyAra thaI zakatuM nathI. kema ke teozrI khUba bAhoza AgamavettA che- tevuM sAMbhaLela che. chatAM AgamapradhAnatAne badale temanI vijJAnaparastatA kheda janmAve che. do. phoTAnA mApa mujaba phrema che, tA.9-6-2002 gujarAta samAcAranA te ja lekhamAM AcAryazrI nathamalajI AgaLa upara lakhe che ke "agara koI zodha na kare to paraMparAthI je cAlyuM Ave che te mAnavAmAM Ave che. ame to ciMtana karyuM, zodha karI, anusaMdhAna karyuM, pramANo zodhyA...' ityAdi. A bAbatamAM paNa prazna e upasthita thAya che ke zuM trikAlaabAdhita AgamomAM zodhane avakAza che kharo ? ane te paNa vijJAna dvArA Agamane zuddha karavAnA ? zuM sarvajJakathita Agamo pAMgaLA che ke teNe potAnI satyatA puravAra karavA vijJAnano sahAro levo paDe ? vijJAnanA AdhAre AgamamAM zodhakhoLanI AvazyakatA hoya to mukhyatA vijJAnanI sAbita thAya ke AgamanI ? tIrthakara bhagavaMto sarvajJa hovAthI sAkSAt pratyakSarUpe traNa jagatanA tamAma padArthone jANe che - jue che. jyAre vijJAna pAse to jANavAnA sAdhano paNa pAMgaLA che. vijJAnanA game teTalA UMcA sAdhano hoya to paNa tenA dvArA atIndriya padArthano sAkSAtkAra thaI zake tevI koI ja zakyatA nathI. jo ke gujarAta samAcAra tA.1pa-8-2002nI agama-nigama (71) Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmapUrtimAM mahAprajJajI ja jaNAve che ke "ApaNI pAse jANavAnA jeTalA sAdhano che te zeyane sAkSAt jANavA mATe samartha nathI. ApaNe joyane parokSarUpe jANIe chIe. Indriya tathA hetunA mAdhyama dvArA jANIe chIe." eka bAju ApaNA-vijJAnanA sAdhanone pAMgaLA svIkAravA ane tema chatAM paNa vijJAnanA AdhAre AgamamAM zodhakhoLa karavI e to phemanA mApa mujaba aitihAsika citramAM kApakUpa karavA jevuM thayuM. AmAM prAjJapaNuM paNa kaI rIte jhI zakAya ? vAstavamAM to phremanA mApa mujaba phoTAne kApIne dIvAlamAM laTakAvavAnA badale phoTAnA mApa mujaba phrema taiyAra karAvavI e ja DahApaNanI nizAnI che. phoTo eTale sarvajJa- vItarAgakathita tattvo. phrema eTale morDana sAyansanA samIkaraNo. AtmA, karma, svarga, naraka, nigodamAM anaMtA jIvo, mokSa, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA vageremAMthI eka paNa tattvane mApavAnI phuTapaTTI je morDana sAyansa pAse nathI tenA AdhAre sarvajJakathita AdhyAtmika atIndriya tattvone mApavA-tapAsavA eTale janmAMdha vyaktie Apelo rUpano cukAdo mAnya karavA jevI vAta thAya. hajAro janmAMdha vyaktinA cukAdA karatAM ekAda dekhatA mANasano rUpanI bAbatamAM cukAdo mAnya karavAmAM buddhimattA che. chadmastha jIvo buddhizALI hoya to paNa atIndriya bAbatamAM to kevaLa sarvajJa vItarAga bhagavaMtano ja nirNaya mAnya thaI zake. A satya hakIkata mahAprajJajI jevA AgamavettAnA khyAla bahAra rahI gaI hoya tevuM kaI rIte mAnI zakAya? chatAM du:kha sAthe kahevuM paDe che ke tevuM mAnyA sivAya chUTako nathI. che. zAstrokta acita agnikAya mAnya che bIjI eka mahattvanI vAta e che ke ghaniryukti, AcArAMgasUtra vagere AgamomAM batAvela acitta agnikAya, acitta aSkAya vagere Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padArthone nirjIva mAnavAmAM ane amArA prastuta vizleSaNamAM koI ja virodhAbhAsa Ubho thato nathI. sUtrakRtAMga (zrutaskaMdha-1 adhya.pa/uddezo1 gA. 10 thI 39) ane uttarAdhyayana (1924-44-45) sUtramAM jaNAvyA mujaba narakamAM agnikAya jIva na hovA chatAM puSkaLa garamI hovAno ame svIkAra karIe ja chIe. sUryanA garama kiraNone zAstravidhAna mujaba ame nirjIva ja mAnIe chIe. A bAbato nirvivAdarUpe amane mAnya ja che. ame AgiyAne agni nathI mAnatA. tathA zarIranI garamIne ke candranA kiraNone ke svayaMprakAzaka maNi-ratna vagerenA udyotane sacitta agnikAya nathI mAnatA. paraMtu 'vIjaLI acitta agni che' Avo koI paNa zAstrapATha batAvyA vinA tene acitta nirjIva tarIke kaI rIte jAhera karI zakAya? zAstrAdhAra vinA Ama ne Ama vidyutaprakAzane nirjIvarUpe jAhera karI devAno adhikAra asarvajJane kaI rIte maLI zake? bAkI to hajAro janmAMdha mANaso bhegA thaIne, carcA karIne, lAMbA samayanI mITIMga pachI sUrajane kALo jAhera kare to te vAtane paNa vadhAvavI paDaze. hajAro gAMDA mANaso bhegA thaIne pADAne bheMsa tarIke jAhera kare teTalA mAtrathI pADo kAMI dUdha Ape nahi. ahIM koIne halakA cItaravAno Azaya leza paNa nathI. paraMtu je viSayamAM vivAda hoya te viSayano zAstrapATha ApyA sivAya, vivAdazunya viSayanA zAstrapATha darzAvI 'vivAdAspada vastu aMge amAro nirNaya zAstrAnusArI che. ame saMzodhaka-vRttivALA hovAthI bIjA karatAM AgaLa chIe. amArA sivAyanA bIjA gatAnugatika vRttivALA hovAnA lIdhe amArA karatAM pachAta che.' AvuM jANye-ajANye vicitra citra upasAvavAnuM je aghaTita kRtya jAheramAM thayela che te zrIjinazAsananI koI maryAdA nathI. ATaluM ja jaNAvavAno ahIM Azaya che. 'AcArya 93 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAprajJajI jevA maryAdApuruSa jANIbUjhIne AvuM karI zake tevI kalpanA paNa huM karI zakato nathI. chatAM hakIkata kAMIka judI ja jaNAya che. IlekaTrIsITI nirjIva che. vidyuta prakAza acitta che." A bAbatano spaSTa zAstrapATha hoya to khuzIthI terApaMthI AcAryazrI nathamalajI jAheramAM jaNAve. te aMge yogya vicAra-vimarza avazya karavAmAM Avaze. jaina Agama ane AgamaAdhArita prAcIna graMtho to ApaNe sahu svIkArIe ja chIe. tenA arthaghaTanamAM AmnAyabheda saMpradAyabheda gacchabhedanA lIdhe tAttvika rIte koI saiddhAttika navo matabheda Ubho karavAnI koI ja jarUra jaNAtI nathI. sajIva-nirjIvanI vicAraNA karavAmAM paraMparAbheda ke saMpradAyabhedano muddo taddana arthahIna che. kuM AvazyakaniryuktinA AdhAre prakAzanI sacitatA vAstavamAM to vIjaLInA dIvAnI ujeDI/dIpakaprakAza sacitta hovAnA haju bIjA paNa aneka aNasAra-IMgita ApaNane AgamamAM ane prAcIna jainagranthomAM upalabdha thAya che. tenA vize have ApaNe vicAra karIe. mokSane meLavavA mATe saMvara ane nirjarA dharmanI ArAdhanA pradhAna gaNAya che. cAritra dvArA saMvara dharmanI sAdhanA tathA tapa dvArA nirjarA dharmanI upAsanA viziSTa rIte karI zakAya che. temAM paNa tapanA bAhya ane atyaMtara- be prakAra zrI dazavaikAlikaniryuktimAM (gAthA-47-48) zrI bhadrabAhusvAmIjIe batAvelA che. atyaMtara tapanI puSTi mATe bAhya tapa AdaraNIya hovAthI atyaMtara tapa mukhya che. atyaMtara tapanA cha prakAra che. prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane kAyotsarga. uttarottara A tapa Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caDhiyAtA che. atyaMtara tapamAM aMtima ane utkRSTa prakAra che kAyotsargasAdhanA. kAyAno amuka saMkalpa karavA sAthe tyAga karIne AtmAne vizuddha AlaMbanamAM joDI rAkhavAnI adbhuta sAdhanA svarUpa kAryotsargamAM 16 prakAranA AgAra (apavAda-chUTa) AvazyakasUtramAM batAvela che. temAM eka AgAra che dIvAnI ujehI. AvazyakaniryuktimAM zrIbhadrabAhusvAmIjIe 'agaNIo chiMdijja va bohiyakhobhAi dIhaDakko vA / AreniMgamano gusso vamArdi||' (gA.1516) ItyAdirUpe kAyotsarganA AgAra (=apavAda) batAvela che. temAM 'sIe' pada dvArA je AgAra batAvela che tenI vyAkhyAmAM zrI haribhadrasurIzvarajI mahArAjA jaNAve che ke 'yadA jyotiH spRzati tadA prAvaraNAya tvagrahanuM rvato na hrAyotsarnama:' (gAthA-1516) matalaba ke kAyotsarga cAlu hoya tyAre koI mANasa mINabattI, phAnasa, dIvo, lAITa vagere cAlu kare ane teno prakAza = ujehI jo kAyotsarganA sAdhaka upara paDe to kAyotsarga karanAra potAnA zarIrane unanI kAmaLIthI DhAMke, kAmaLI oDhe to kAyotsarga bhAMgato nathI. jo dIvAnI ujehI, lAITano-teukAyano prakAza acitta hoya to cAlu kAyotsarge kAmaLI oDhavAnI vAta zAstrakAra paramarSi zA mATe kare ? cAlu kAyotsargamAM kAmaLI oDhavAnI je vAta karela che te siddha kare che ke zarIra upara Avato lAITano-teukAyano prakAza, mINabattI-phAnasa-dIvA vagereno prakAza sacitta = sajIva che. mATe ja tenI rakSA karavA mATe cAlu kAyotsarge unanI kAmaLI oDhavAnI zAstrakAra paramarSio pharaja pADe che. moTA doSathI 75 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bacavA mATe prastutamAM anivAryapaNe karavuM paDatuM nAnA doSanuM sevana kSamya bane che. dehAdhyAsane daphanAvavA mATe karavAmAM AvatI kAyotsarga jevI mahAna sAdhanAmAM jIvahiMsA na thaI jAya tenI kALajI rAkhavAnI vAta ApaNA haiyAmAM kotarAI jAya te mATe karavAmAM AveluM uparokta vidhAna vIjaLInA dIvAnA prakAzane = bahmaprakAzane paNa sacitta siddha kare che. kAraNa ke vIjaLI paNa dIvAnI jema teukAya ja che- A vAta hamaNAM ApaNe (pRSTha-71 u52) oghaniryukti vagere zAstranA AdhAre vicArI gayA chIe. tathA vijJAnane AgaLa karIe to paNa phreMkalInanA mata mujaba (juo pRSTha-32) AkAzIya vIjaLI ane IlekTrIsITI A banne eka ja che. temaja teukAya (dIvAnI jyota) ane teno prakAza- A banne tattvArthavRttikA2nA mata mujaba eka ja che- A vAta ApaNe pUrve (pRSTha-50) samajI gayA chIe. jinAgama mujaba AkAzIya vIjaLI, dIvAnI jyota, dIvAno prakAza sacitta che. vijJAna anusAra telanA dIvAno dUra sudhI phelAto prakAza ane ilekTrIkabalbano prakAza- A banne phoTona (tejANu) svarUpa che; arthAt te banne eka ja che. tethI uparokta vAtane samIkaraNarUpe samajavA mATe ema kahI zakAya che ke (1) telanA dIvAnI jyota = sacitta teukAya jIva - vAbhigamasUtra (prati.1/25). dIvAnI jyota (Flame) = dIpakaprakAza (ujehI) - tattvArthavRtti (524). tailIyadIpakaprakAza IlekTrIka balbaprakAza (= phoTona-tejANu) sAyansa. = . balbaprakAza paNa sacitta teukAyarUpe siddha thAya che. (2) AkAzIya vIjaLI = sacitta teukAya padmavaNAsUtra (1/31) AkAzIya vIjaLI = IlekTrIsITI - benjAmIna phreMkalIna. . IlekTrIsITI paNa sacitta teukAyarUpe siddha thAya che. 96 - Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama Agama ane vijJAnano samanvaya karavAthI IlekTrIsITI ane balba prakAza sacitta ja siddha thAya che. ke prakAza aMge haribhadrasUrijI ane mAnavijayagaNIno mata che annattha' sUtranA vivecana prasaMge lalitavistarA graMthamAM paNa zrIharibhadrasUrijI mahArAje jaNAvela che ke "thavA tiH pRti taddA pravira Fpradavi kRrvanaH pa na thAyaT:' arthAt kAyotsargamAM dIvAno prakAza jyAre zarIrane aDe tyAre oDhavA mATe kAmaLIne levA chatAM paNa kAyotsarga bhAMgato nathI. nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAyazrI yazovijayajI gaNivare saMzodhita ane pramANita karelI dharmasaMgrahavRttimAM "annatya sUtranA vivecana prasaMge mahopAdhyAyazrI mAnavijayajI gaNivaryazrI paNa "mane vidyuto vA khyAtipa: svane pravarai JLatADapi na ma:' (bhAga./gA.91 vRtti pRSTha.61) AvuM kahevA dvArA jaNAve che ke "agnino prakAza (ujeNI) athavA vIjaLIno prakAza zarIrane aDe to zarIrane DhAMkavA mATe kAmaLIne grahaNa karavAmAM Ave to paNa kAyotsarga bhAMgato nathI." jo teukAyano prakAza utpattisthAnathI dUra phelAya tyAre sacitta na hoya to potAnA zarIra upara dIvA vagereno prakAza paDe tevI avasthAmAM cAlu kAyotsargamAM kAmaLI oDhavAnI AvazyakatA ja rahetI nathI. mATe dIvAno prakAza, ujeNI, lAITaprakAza, balba prakAza vagere potAnA utpattisthAnamAM ane utpattisthAnathI dUra jyAM phelAya tyAM- ema banne sthAnamAM sacitta = sajIva che- evuM ja siddha thAya che. kAmaLInuM eka prayojana- teukAyayatanA eka zaMkA :- Avazyaka niryuktivRtti, lalitavistarA ane dharmasaMgrahavRtti Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthamAM cAlu kAyotsarge ujehI AvavAnA samaye kalpaprAvaraNanI (kAmaLI oDhavAnI) je vAta che te teukAyanA jIvonI rakSA mATe che, anya koI prayojanathI nahi- tevuM mAnavAmAM pramANa zuM che ? koIka anya ja prayojana tyAM kema mAnI na zakAya ? samAdhAna :- pUrve (pRSTha-50) tattvArthasUtravRttinA AdhAre ApaNe joI gayA chIe ke teukAya (dIvAnI jyota) ane teno prakAza banne eka ja che. arthAt teukAya (dIvAnI jyota) jema sacitta che tema teno prakAza ujehI paNa citta ja che. tathA pUrvadhara maharSi zrI jinabhadragaNI kSamAzramaNe vizeSAvazyakabhASyamAM 'yAdrAnimitte' (vi.A.bhA.2576) A pramANe kAmaLI rAkhavAnuM je prayojana batAvela che tenI vyAkhyAmAM zrIhemacaMdrasUrijI mahArAje 'ropi sacittaM iSadAtAmranabhasaH patati pra-tItameva / AdizabdAt pradIpatejaHprabhRtInAM parigrahaH / eteSAM ca mahAvAtAdi - gatAnAM rakSAnimittaM kalpAH saJjAyante' (vi.A.bhA.maladhAravRtti) AvuM kahevA dvArA kAmaLI rAkhavAnuM eka prayojana dIvAnI ujehInA jvo vagerenI rakSA darzAvela che. = mahAtArkika nyAyAcArya mahopAdhyAyazrI yazovijayajI gaNivare paNa syAdvAdakalpalatA (zAstravArtAsamuccayavyAkhyA)mAM navamA stabakamAM 'zuddhAhArAdiva zuddhopakaraNAdanekaguNasambhavastu nirapAya eva / .... sacitta - pRthivI-dhUmikA- vRSTi- avazyAya- rajaH- pradIpatejaHprabhRtInAM rakSA api tai: ( vastra:) dhrutA mati / ' (syA.ka.latA stabaka 9/gAthA-4 pRSTha.46) AvuM kahevA dvArA kAmaLI oDhavAnuM eka prayojana dIvAnI ujehInA jvonI rakSA jaNAvela che. adhyAtmamataparIkSAvRttimAM paNa mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje 'cittavRthivI-bhUmiA-vRdyavazyAya-ranaHprIpatenaHpravRtInAM rakSApi taiH (=vastraH) tA mati' (gAthA-13 vRtti) AvuM kahevA dvArA dIvA vagerenI ujehInA jvonI rakSA kAmaLI 18 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere dvArA thAya tema jaNAvela che. Ama cAlu kAyotsargamAM dIvAnI ujahI AvatAM kAmaLI oDhavA dvArA zakaya teTalI teukAyanA jIvanI yatanA thAya te ja mukhya prayojana tarIke jaNAya che. tethI dIvAnI ujeNI sacitta ja siddha thAya che. mahAnizIthasUtranA cothA adhyayanamAM pApabhIru sumati ane nAgila nAmanA be bhAIonI vArtA Ave che. tyAM zithilAcArI sAdhune joIne vivekI sumati tenA zithilAcAranuM varNana karatAM kahe che ke "so vaM racanag movaDo pasutto viSNujA, limo | VT te chappA kya" (pRSTha.101) arthAt "A sAdhu rAtre upayoga vagara sUtA hatA. tethI teukAyano (vidyutkAyano) saMghaTTo thayo. chatAM teNe kAmaLI oDhavA mATe na lIdhI. ahIM teukAyano saMghaTTo eTale te sAdhunA zarIra upara koIe saLagato kolaso mUkyo- Avo artha na karI zakAya. kAraNa ke tevuM thAya to sAdhu jAgI ja jAya. paraMtu teukAyano saMghaTTo eTale zarIra upara dIvA vagerenI ujehI paDavI athavA vIjaLInA camakAro zarIra upara thavo. AkAzamAM vIjaLInA camakArA thatA hoya, bArI-bAraNA khullA hoya, zarIra upara teno prakAza paDato hoya chatAM sAdhu kAmaLI na oDhe to tevI bedarakArI zithilAcAra tarIke oLakhAvela che. AnuM kAraNa bahu spaSTa che ke tenAthI teukAya jIvone pIDA thAya che. kAmaLI na oDhavAthI teukAyanA jIvonI yatanA rakSA na karavI e eka prakArano zithilAcAra hovAnuM mahAnizIthasUtra kahe che. AnAthI paNa siddha thAya che ke kAmaLI teukAyanA jIvonI rakSAnuM sAdhana che/upakaraNa che. ja nizIthacUrNinA pariprekSamAM prakAzanI sajIvatA ja A ja rIte nizIthasUtra nAmanA chedagraMthamAM paNa vidyutaprakAza sajIva hovAnA aneka eMdhANa jovA maLe che. nizIthasUtra 79) Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIThikAnI cUrNimAM jaNAvela che ke 'nti tti ni pedAvILi karatassa jhI virAdannati' (ni.bhASya.209 cUrNa) arthAt je makAnamAM, upAzrayamAM dIvAno prakAza phelAyelo hoya, lAITa AvatI hoya tyAM jo vastrAdinuM paDilehaNa vagere karavAmAM Ave to agnikAya jIvanI virAdhanA thAya che. mATe khullI lAITa-dIvo vagere cAlu hoya tyAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto paDilehaNa vagere karI na zake. jo ujehImAM vastrAdinuM paDilaheNa karavAmAM Ave to teukAyanA saMghArUpe vizeSa prakAranuM prAyazcitta nizIthacUrNimAM 'satiyA varAM niMdati mAsalava' (gA.209) AvA zabdo dvArA jaNAvela che. te ja rIte makAnamAM, upAzrayamAM potAnA upara dIvAno prakAza Avato hoya, lAITa AvatI hoya to upAzrayanI bahAra nIkaLatAM ke aMdara praveza karatI veLAe paNa agnikAyanI virAdhanA na thAya te mATe sAdhu bhagavaMto pagane pUjavAnuM kArya na kare, upAzrayamAM kAjo na kADhe, moDhethI 'Avasahi-nisIhi' vagere na bole. upAzrayamAM potAnA upara lAITa paDatI hoya to sAdhu bhagavaMta teukAyanA jIvonI rakSA mATe vaMdana vagere paNa na kareAvuM nizIthapIThikAnI cUrNimAM jaNAvela che. A rahyA te zabdo 'NiggacchaMtA pavisaMtA vA vasahiM na pamajjati tti vRttaM hoi / mUgA saMti vAyA aNuccaraNaM, vaMdaNagahINaM vaMdanaM na dadAtItyarthaH ' (nizIthabhASya.223 cUrNi). AcArAMgasUtranI prathama cUlikAmAM 'JaLA! vA unnatiyapurvya bhavad... yamAtAM ! mahAsAva...jiriyA yAvi mavad' (adhya.2 udeza-2) AvuM kahevA dvArA agni saLagato hoya tevI vasati (=upAzrayAdi) mahAsAvadyakyiA nAme oLakhAvela che tathA bRhatkalpasUtramAM 'vasavasta aMto vagaDAe savvarAIe joI jhiyAejjA, no kappai niggaMthANa vA niggaM - 80 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thALa vA yahAsaMmavi vasthA' (sUtra-pa6) AvuM kahevA dvArA AkhI rAta dIvo saLagato hoya tevA upAzrayamAM kSaNavAra paNa rahevAnI sAdhu-sAdhvIne nA pADI che. tathA ujeNIvALA upAzrayamAM makAnamAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto rahe to temane prAyazcitta Ave tevuM bRhatkalpabhASyanI 3433mI gAthAmAM spaSTapaNe jaNAvela che. AnAthI siddha thAya che ke teukAyanA jIvonI saMpUrNa rakSA to te sthAnano tyAga karavAthI ja thAya che. chatAM anya jagyA maLI zake tema na hoya to ujeNIvALA sthAnamAM garama kAmaLI oDhIne beThA-beThA pratiSpaNa karavAnuM kahyuM che tenAthI siddha thAya che ke kAmaLI dvArA zakaya teTalI teukAya jIvonI rakSA thAya ja che. jo makAnamAM lAITa cAlu hoya ane potAnA zarIra upara prakAza-lAITa paDe tevI avasthAmAM pratikramaNa karavuM paDe to teukAyanA jIvanI rakSA thAya te mATe garama kAmaLI oDhIne sAdhu bhagavaMto beThA-beThA pratikramaNa kare. tathA pratikramaNanA sUtro paNa atyaMta dhImethI bole AvuM nizIthasUtrapIThikAnI cUrNimAM jaNAvela che. A rahyA te zabdo _ "AlAyaNA taM jayaNAe karati, vAsakappapAuyA NiviTThA ceva ThitA maLati, saMsidatti" (ni.bhASya gAthA-224 cUrNi). tathA pratikramaNa pachI rAtri svAdhyAya paNa jyAM lAITa na AvatI hoya tyAM jaIne sAdhu bhagavaMto kare. jo upAzrayamAM lAITa, dIvo, phAnasa vagere cAlu hoya, bahAra yogya jagyA na hoya to makAnamAM-upAzrayanI aMdara paDado karIne potAnA upara lAITa na Ave te rIte sAdhu bhagavaMto svAdhyAyano dhoSa kare. upAzrayanI bahAra svAdhyAya karavA yogya jagyA na hoya ane upAzrayamAM rAtre lAITa cAlu hoya tathA paDado karI zakAya tevI jogavAI na hoya Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to sAdhu bhagavaMto moTethI bolIne svAdhyAya karavAnA badale kAmaLI oDhIne, besIne manamAM zAstraciMtana kare tevI vAta nizIthasUtranI cUrNimAM jaNAvela che. zabdo A pramANe che ke ___'suttatthaporisIo sati ThANe bAhiM kareMti / asati bahiTThAgassa aMto cilimiliM kAUNaM jharaMti / vA vikalpe / cilimilimAdINaM asati gvedArI karatItyartha' (nizIthabhASya-224 cUrNi). ujeNIvALA upAzrayamAM pratikramaNa bAda sUtrapArasI na bhAMge te mATe sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto jo bolIne svAdhyAya kare to ujeNInI virAdhanA thAya tevuM nizIthacUrNimAM spaSTapaNe jaNAvela che. A rahyA te zabdo "amo pu notI virahinnati' (gA.ra09) nizIthasUtracUrNi AdinA uparokta ullekho dvArA siddha thAya che ke balbamAMthI ke dIvAmAMthI ApaNA zarIra upara je sIdho prakAza Ave che te paNa vIjaLInI jema, dIvAnI jema sacitta ja che. tenI virAdhanA na thAya te mATe uparokta vizeSa prakAranI sAvadhAnI-jayaNA-vidhi zAstrakAra bhagavatoe batAvelI che. A che IlekTraoNna ane phoTonano pragADha saMbaMdha che sAyansanA siddhAnta mujaba phoTona zaktinA paDIkArUpa (Packet of energy) che. phoTona (tejANu) vaDe prakAza bane che. phoTona svayaM prakAzarUpe pariName che. tathA IlekTrona (vIjANu) ane phoTona (tejANu) vacce pragADha saMbaMdha che. tejANu(Photon)nA saMparkamAM AvavAthI vIjANu (Electron) atyaMta jhaDapathI Avezita (charged) thaI jAya che, Avezita vIjANuno gatizIla pravAha (Flow of charged electrons) ugl 4104 aldia291 Hudi prakAza-uSmA vagere svarUpe tejANa (Photon)nuM utsarjana kare che. tathA prakAzathI cAlatA sAdhano (Photo-electric instruments) Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvArA te prakAzasvarUpa tejANa (Photon) pharIthI vIjaLI (Electricity) svarUpe rUpAMtarita thaI zake che. IlekTraoNnano pravAha (= electricity) to haju sthUla che. phoTona to tenA karatAM paNa sUkSma che. vijJAnanI dRSTithI vicArIe to mazAlamAMthI nIkaLato bahAra phelAto prakAza phoTonamaya che. tathA nizIthacUrNi vagere zAstradRSTie Avo prakAza nirvivAdapaNe sajIva ja che. jo laghutama mAtrAsvarUpa prakAza (Photon) sajIva hoya to enI ja bRhatuM mAtrAsvarUpa vIjANu (electron)nI banelI IlekaTrIsITI zuM kAma sajIva na hoI zake ? tenI nirjIvatAno cukAdo ApanArA ApaNe koNa ? kAraNa ke prakAza-garamI-dAha vagere to agnikAyanA lakSaNa che. AvuM ApaNe pUrve (pRSTha-3) zAstrAdhAre samajela che. tathA spArka plaga, khullA hAITenzanavAyara vageremAMthI pasAra thatI IlekTrIsITImAM prakAza-garamI vagere lakSaNo spaSTapaNe dekhAya ja che- A vAta ApaNe pUrve (pRSTha-42/47) vicArI gayA chIe. mATe uparokta aneka dRSTAMto tarko dvArA Agama ane vijJAnanA siddhAntono samanvaya karavAmAM Ave to IlekTrIsITI paNa bAdara teukAya jIva svarUpe ja nizcita thAya che. mATe "IlekTrIsITI ane balbaprakAza- nirjIva che - A mahAprajJajInI svakalpita mAnyatA jaNAya che, AgamaAdhArita nahi- ATaluM nizcita thAya che. >> oghaniryukti AdinA abhiprAye prakAza sajIva AgamazAstro bhaNavA mATe jaina sAdhu bhagavaMtoe kAlagrahaNanI mahattvapUrNa kriyA karavAnI hoya che. Agama bhaNavA mATe je ati Avazyaka gaNAya che tevA kAlagrahaNanI vidhinuM nirUpaNa Avazyakaniyukti-cUrNi, ghaniryukti vagere graMthomAM vistArathI Ave che. Avazyakaniyukti graMthamAM 14 pUrvadhara zrI bhadrabAhusvAmIjI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAje lakhela che ke 'na pukhta chaMtALa chIya norpha tato niyAMti' (A.ni.gAthA-1372) arthAt kAlagrahaNa mATe jatA sAdhuone chIMka saMbhaLAya ke temanA upara dIvA vagereno prakAza Ave ke lAITa paDe, vIjaLI camake to kAlagrahaNa karavAnA badale pAchA phare. caMdraprakAza ke maNino udyota zarIranA saMparkamAM Ave to zAstravihita kAlagrahaNanI kriyA baMdha karavAmAM nathI AvatI. paraMtu vIjaLIno prakAza ke dIvAnI ujehI vagere zarIra upara paDe to kAlagrahaNanI kyiA baMdha karAya che. te kAlagrahaNa radabAtala thAya che. zarIra upara dIvAno prakAza, lAITa vagere paDe to kAlagrahaNanI pavitra kriyA nahi karavAnuM kAraNa bahu spaSTa che ke tenAthI agnikAyanA jIvonI virAdhanA thAya che. agnikAyanA jIvonI virAdhanA thavI te saMyamajIvanamAM eka prakArano khUba moTo doSa hovAthI sAdhuo kAlagrahaNa karavAnA badale pAchA phare che. A ja pramANe oghaniryuktimAM paNa kAlagrahaNanI vidhi batAvatAM lakhela che ke 'narphe puLa vacchaMtALa chIya norpha gha to niyati' (gA.643) arthAt kAlagrahaNa mATe jatAM jo vacce chIMka saMbhaLAya ke agniprakAza thAya, zarIra upara lAITa paDe to sAdhu bhagavaMto pAchA phare che. tenI vyAkhyAmAM zrIdroNAcAryajI spaSTapaNe lakhe che ke 'yadi punaH vrajatAM kSutaM jyotiH vA = agniH udyoto vA bhavati tato nivartanne.' kAlagrahaNa mATe jatA sAdhu bhagavaMto upara lAITa-prakAzaujehI paDavAthI thatI virAdhanAnA lIdhe ja kAlagrahaNanI pavitra kriyA sthagita karavAmAM Ave che. zrIdroNAcAryajIe 'udyota' zabdathI prastutamAM ujehInuM grahaNa karIne tenI sajjatA aMge sahunuM dhyAna dorela che. aupapAtikasUtramAM zramaNanA vizeSaNa tarIke 'viSNumaMtaravA' 84 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (sUtra-41/pRSTha-104) AvuM jaNAvela che. tenI vyAkhyAmAM navAMgI TIkAkArazrI abhayadevasUrijIe vidyuti satyAM antara mikSA grAhya reSAmati te vidyudvantariAH | vidyutsatpAte mikSa naTintIti bhAvArtha " AvuM kahevA dvArA "vIjaLInA camakArA thatA hoya tyAre zramaNa gocarI na jAya -AvuM jaNAvela che. AnAthI paNa siddha thAya che ke vIjaLIno prakAza ApaNA zarIra upara paDe to teukAya jIvanI virAdhanA thAya che. Ano artha e thayo ke vIjaLI, dIvA, lAITa, balba vagerenA mULabhUta utpattisthAnamAM je prakAza hoya che te to sacitta = sajIva hoya ja che. paraMtu vIjaLI, balba, dIvA vageremAMthI je prakAza dUra sudhI phelAya che te paNa sajIva ja hoya che. matalaba e che ke jema AkAzamAM rahelA vAdaLAomAMthI pANIno varasAda paDe che tema dIvA, balba, sTrITa lAITa vageremAMthI agnino varasAda cArebAju thAya che ane te sajIva ja che, nirjIva nahi. * agnikAyane samajavA kuzAgrabuddhinI AvazyakatA che mahattvanI vAta to e che ke jIvavicAraprakaraNamAM agnikAyanA aneka bhedo jaNAvIne "nAyavvA nivRddhi' AvuM kahIne kuzAgra buddhithI agnikAyanA jIvone oLakhavAnI zrI zAMtisUrijI mahArAje bhalAmaNa karI che. pRthvIkAya vagerene samajavA mATe sUkSma buddhinI AvazyakatA na darzAvI. paraMtu agnikAyane jANavA nipuNa buddhinI AvazyakatA jaNAvI. vicAra karavAthI khyAla Ave che ke vIjaLI to agnikAya jIvasvarUpa che ja. paraMtu ApaNA zarIra upara teno prakAza Ave che te paNa agnikAya jIvarUpa ja che- evo svIkAra karavAmAM khUba sUkSma buddhinI jarUra paDe tema che. sAyansanI paribhASA mujaba vicArIe to vAyaramAMthI pasAra thatI IlekTrIsITI karoDo IlekTronanA phorsaphula pravAha svarUpa che. tathA balbanA TangasTanasvarUpa philAmenTamAM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ philAmenTamAM utsarjita thato je prakAza jovA maLe che te phoTona svarUpa che. IlekTraoNna karatAM paNa phoTona to khUba ja sUkSma hoya che. vijJAna mujaba sUkSma evA je phoTona prakAzasvarUpa che te paNa jinAgama mujaba agnikAya jIva che- evuM hamaNAM AvazyakaniryuktivRtti, lalitavistarA, nizIthacUrNi, oniyukti AdinA vacano dvArA ApaNe joI gayA chIe. Ama sAyansa jene IlekTraoNna karatAM paNa atisUkSma phoTona svarUpa mAne che te prakAzane jIva tarIke jANavA mATe sUkSma buddhinI atyaMta AvazyakatA hoya te svAbhAvika ja che. TM paMcAMgI Agama pramANabhUta che uparokta Agama Adi pramANanA AdhAre vidyutanI jema vidyutaprakAzanI sajIvatA siddha thAya che. tethI tenI virAdhanAthI bacavuM pratyeka sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMta mATe atyaMta anivArya bane che. kAraNa ke adhyAtmanI sAdhanA karavA nIkaLelA sAdhaka mATe AtmAnuM zuddhikaraNa ane UrdhIkaraNa khUba ja agatyanI bAbata che. jANatAM ke ajANatAM pApano ke virAdhanAno bhAraboja AtmA upara ladAI na jAya tenI sAvadhAnI adhyAtmamArganA yAtrIe rAkhavI ja rahI. te mATe avAra-navAra zAstranuM AlaMbana levuM anivArya banI rahe che. mATe ja zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja jevA samartha vidvAna AcArya bhagavaMta paNa paMcavastuka nAmanA graMthamAM jaNAve che ke 'jamhA na dhammamagge mottUNaM AgamaM iha pamANaM / vinnara chasthAAM taddA gheva nartanavaM ||'(gAthA 1707) matalaba ke ApaNA jevA asarvajJa jIvo mATe to dharmamArgano nirNaya ka2vAmAM jainAgamane choDIne bIjuM koI pramANa nathI. mATe Agamano abhyAsa karavAmAM, AgamanA hArdane samajapUrvaka svIkAravAmAM satata prayatnazIla rahevuM joIe. 86 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo ke gaNadhara bhagavaMtoe racelI dvAdazAMgI ane pUrvadharoe racela anya Agamo khUba ja gahana, gUDha ane rahasyamaya che. tethI ja uttarakAlIna tIvamedhAvI parArthavyasanI pUrvAcAryoe bhaviSyakAlIna jIvonA kalyANa mATe gahana AgamonA padArtha ane paramArthone niyukti, bhASya, cUrNi, TIkA, vyAkhyA, vivaraNa, TippaNa, paMjikA vagerenA mAdhyamathI samajAvavAno bhagIratha puruSArtha karelo che. paMcAMgI Agama ane AgamaAdhArita sAhityanA avalaMbanathI tAraka tIrthakara bhagavaMto ane gaNadhara bhagavaMtonA Azaya sudhI pahoMcavAmAM nizcitatA-nirbhayatA ane sugamatA rahe che. mATe te paNa mUlaAgamatulya pramANa che. "paMcAsanI va mahAprajJanI za rUnTaravyuM (sAkSAtvAra) mAM mahAprajJajIe svayaM jaNAvela che ke "maine cetAvara jaina sAhitya paDhA hai / prAcIna sAhitya to zvetAmbara maMdiramArgiyoM kA hI ke / anya namratAtha aa mautika sAhitya vahata nahIM hai !" (7 ogasTavijJaptipatra-terApaMthI) AcAryazrI mahAprajJajIe potAnA vizALa sAhityamAM avasare Agama ane AgamaAdhArita cUrNi-niryukti vagere sAhityano AdhAra levA dvArA kharekhara cUrNi-niryukti vagere sAhityanI paNa vizvasanIyatA ane prAmANikatAne sUcita karela ja che. temAM koI ja zaMkAne sthAna nathI. 4 pahelAM Agama, pachI yukti che A rIte mUla Agama, paMcAMgI AgamasAhitya ane uttarakAlIna bahuzruta pUrvAcAryonA graMthasvarUpa zAstradarpaNamAM atIndriya padArthano nirNaya karyA bAda tene vadhu daDha karavA mATe zAstrAnusArI tarka-anubhavAnusArI yukti vagereno sahakAra maLe to te paNa avazya AvakArya bane che. paraMtu tarkane pakaDavA jatAM Agama choDavA paDe to te mUDI khoIne vyAja meLavavAnA vyartha phAMphA mAravA jevuM gaNAya. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te ucita na gaNAya. Agama sAme mAthuM ucake tevA tarka ke dalIla karavAthI kAMI buddhimattA sAbita nathI thatI. mahAprajJajI jevA mahApuruSa AvuM kare tevI kalpanA paNa duHkhadAyaka lAge che. haka tattvArthaTIkAmAM prakAza aMge praznottarI thaI paraMtu dareka kALamAM Agama sAme, zAstra sAme potAnI tarkazaktino upayoga karIne zAstrIya tattvone vicalita karanArA jIvo prAyaH vidyamAna hoya che. tathA te te samayanA bahuzruta AcArya bhagavaMto teno javAba paNa ApatA AvyA che. tenA aneka prasaMgo zAstromAM jovA maLe che. teukAya aMge tattvArthasUtravRttimAM zrIsiddhasenagaNIe tevI ja koIka suMdara vAta pUrvapakSa-uttarapakSarUpe rajU karela che. ziSya evI dalIla kare che ke "muzaLadhAra varasAda paDato hoya. rAtano samaya hoya. gharanA jharukhAmAM dIvo rAkhela hoya. tevI avasthAmAM te dIvo gharanI bahAra prakAza phelAve che. jo uje hIsvarUpa prakAza ane teukAya jIva eka ja hoya to agnikAya ane pANIno virodha hovAthI bahAra paDatA muzaLadhAra varasAdathI teukAyanA jIvo khatama thaI jaze. jo evuM hoya to bahAra prakAza (Photon) dekhAvo ja na joIe. kAraNa ke AcArAMgasUtranA prathama adhyayananI niyuktimAM zrIbhadrabAhusvAmIjI mahArAje 'puDhavI AukkAe ullA ya vaNassaI tasA pANA / vAyarataiDavApUrva tu samAnato saEUR I' (gA.123) A pramANe je jaNAvela che te mujaba to muzaLadhAra varasAdamAM jalakAyanA jIvo agnikAyanA jIvonuM parakAyazastra banI javAthI agnikAyanA jIvo marI ja gayA haze. agnikAya jIva ja hAjara na hoya to prakAza kayAMthI maLe ? AvuM mAno to muzaLadhAra varasAda - Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDato hoya tevA saMyogamAM khullA jharukhAnA bahAranA bhAgamAM rahelA dIvAno prakAza bahAra paDavo na joIe. sAmenA makAna upara ke rastA upara jarA paNa teno prakAza na ja paDavo joIe ne !" A dalIla bahu ja tarkapUrNa che. paraMtu samartha yugapuruSa tArkikaziromaNi zrIsiddhasenagaNIjI A dalIlano khUba ja sacoTa, yuktisaMgata ane AgamAnusArI javAba Ape che. teozrI kahe che ke "jharukhAmAM bahAranA bhAgamAM rahelA dIvAnA pudgalo muzaLadhAra varasAdamAM bahAra nIkaLe che tyAre varasAdanA saMparkathI potAno tathAvidha caLakATa, ugratA, bIjAnI AMkhone AMjI nAMkhavAnuM sAmarthya vagere avazya gumAve che. paNa potAnA mULabhUta agnikAya svabhAvanemaulikasvarUpane to bahAra khullA vAtAvaraNamAM phelAvA chatAM paNa teo gumAvatA nathI. agnikAya tarIkenuM potAnuM astitva gumAvyA vinA ja te varasAdamAM bahAra phelAya che. tathA viziSTa caLakATa, ugratA vagere potAnA guNadharmone te khullA varasAdamAM phelAtI vakhate jyAre gumAve che tyAre ja te dIvAnI jyotamAMthI bIjA agnikAyanA pudgalo khullA AkAzamAM phelAI jAya che. atijhINo evo te agni to sthUla evI pANInI dhArAmAMthI jhaDapathI nIkaLI jAya che. te tejodravya (Photon) kAMI jalavRSTithI khatama thatA nathI. kAraNa ke teno pariNAma viziSTa prakArano hoya che. arthAt pANIthI khatama thavAno pariNAma te agnimAM nathI. dareka pANI badhA ja prakAranA agnikAyane avazya bUjhAve evo kAMI niyama nathI. dA.ta. samudramAM Aga lAge tyAre te vaDavAnalane dariyAnuM pANI bUjhavI zakatuM nathI. UlaTuM sAgaranuM pANI ja vaDavAnalane vikarALa svarUpa dhAraNa karavAmAM sahAya kare che. tethI agnikAyane mATe jalakAya parakAyazastrasvarUpa hovA chatAM (89) Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDavAnalano nAza kAMI samudranA pANIthI thato nathI. tema muzaLadhAra varasAdamAM rAtre dIvAno prakAza bahAra phelAya che teno paNa nAza karavAnuM sAmarthya varasAdanA pANImAM nathI. agnikAya mATe jalakAya parakAyazastra bane che- te vAta sAmAnyathI samajavI. agnikAyanI sAta lAkha yonimAMthI utpanna thayelA tamAma agnikAya jIvo mATe tamAma prakAranA pANI zastra bane ja evo ekAMta kAMI vItarAga sarvajJa bhagavaMtoe prarUpela nathI." keTalo adbhuta-sacoTa-akATya chatAM zAstrAnusArI ane dRSTAMtasaMgata evo javAba zrIsiddhasenagaNIvarazrIe Apelo che ! A rahyA tattvArthavRttimAM teozrInA zabdo- "cAvAreLA- nirantaradhAra varSati balAhake pradIpaH alindakAdivyavasthApitaH pradyotata eva bahiH / yadi ca virodhaH syAt ? na vahiH prajAzo vimAbveta, nalapAtena apanItatvAvitti / atrocyate- prAdIpAH pudgalAH tAthAtmyamaparityajanto niHsRtAH tathAvidhatAmudabindusamparkAd vijahati tatsamakAlaM cApare pradIpazikhAyA vikIrNAH kRzAnupudgalAH tamAkAzamaznuvate / na ca te jalapAtena vidhyApayituM zakyAH rinAmavevijhAvuM, vaDavAnAvayavA " (tattvArtha 5/24). kharekhara zrIsiddhasenagaNIva2no javAba khuba ja sacoTa che. avakAzIya citta vIjaLIno paNa nAza muzaLadhAra varasAdathI nathI ja thato ne ! IMdhaNa vinAnA agnino nAza pANI dvArA thAya tevuM zakya nathI jaNAtuM. dIvArUpe jaNAtI agnijyota IMdhaNayukta agnirUpe hovAthI pANI dvArA teno nAza thaI zake te samajI zakAya tema che. paraMtu dIvAno dUra sudhI phelAto prakAza = ujehI to pUrve (juo pRSTha-64) jaNAvyA mujaba IMdhaNarahita agnikAya jIva svarUpa hovAthI AkAzIya vIjaLInI jema teno nAza pANI dvArA na thAya te yuktisaMgata paNa jaNAya che. vartamAnamAM paNa amuka prakAranA rasAyaNomAM Aga lAge 90 , Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre tenA upara pANI nAMkhavAthI e Aga vadhu vikarALa svarUpa dhAraNa kare che. tene olavavA mATe khAsa prakAranA vAyuno/rasAyaNono prayoga karavAmAM Ave che. peTrolapampa ke kemIkala phekTarI vageremAM peTrola, Alkohola, mithenola, Ithenola, spIrITa vagerenI Aga lAge tyAre jo tenA upara pANI chAMTavAmAM Ave to te Aga pANI vaDe ja vadhu vikarALa ane bhayAnaka svarUpa dhAraNa kare che. A vAta to phAyara brigeDanA mANaso dvArA paNa ApaNane jANavA maLI zake tema che. mATe pANI tamAma prakAranA bAdara teukAyano nAza kare ja tevo koI niyama siddha thato nathI. kharekhara niHsvArtha karuNAbuddhithI te te kALanA jIvonI dalIla, zaMkA, gerasamaja, ajJAna vagerenuM nirAkaraNa pUrvAcArya bhagavaMto sacoTa rIte karatA ja AvyA che. ahIM eka vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevI e che ke vijJAnanA mata mujaba prakAza to phoTona (tejANu) svarUpa che. phoTonano nAza pANIthI thaI zakto nathI. tethI dIvAno prakAza bahAra phelAya to dhodhamAra varasAda dvArA teno nAza thaI zake nahi- AvI siddhasenagaNIvarazrInI vAta vijJAna mujaba paNa saMgata thaI zake ja che. aneka IlekTraoNna-proTona-nyuTronathI banela aNune toDavA mATe atyAra sudhI sAyanTisTo sakSama thaI zakyA che. paNa IlekTrona to aNuno ghaTaka che. aNu karatAM te khUba nAno che. IlekTrona (vIjANu) karatAM paNa phoTona (tejANu) to atyaMta sUkSma dravyakaNa che. tethI pANI dvArA teno nAza thaI zakato nathI. - vijJAnamAnya aNu sthUla skaMdha che ? vijJAnamAnya IlekTraoNna-proTona-nyuTronathI banelo aNu Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgamamAnya vyavAhArika paramANu karatAM paNa khUba ja moTo/sthUla che. kAraNa ke DAlTananA siddhAnta pramANe judA judA tattvonA paramANuonuM vajana juduM-juduM hoya che. (juo vijJAnakozarasAyaNavijJAna bhAga-5 pRSTha-422) Ama jinAgamasaMmata aneka paramANuothI Tita evA sthUla skaMdhane ja vijJAne 'paramANu' nAma dharI dIdhuM che. bAkI aMtya avibhAjya evA paramANunA vajanamAM ke daLamAM pheraphAra kaI rIte paDI zake ? AthI vijJAnamAnya paramANu to sthUla skaMdha ja sAbita thAya che. mATe ja vijJAnamAnya aNune toDI zakAya che. jinAgama mujaba vyAvahArika paramANune zastrAdi dvArA toDI zakAto nathI. A vAta anuyogadvArasUtramAM prasiddha che. 1. se kiM taM paramANU ? paramANu duvihe pannatte, taM jahA- suhume a vavahArie a / atthaNaM je se sahame se Thappe / tattha NaM je se vavahArie se naM anaMtAnaMtANaM suhumapoggalANaM samudayasamitisamAgameNaM vavahArie paramANupoggale niSphajjai / se NaM bhaMte ! asidhAraM vA khuradhAraM vA ogAhejjA ?, hantA ogAhejjA | se NaM tattha chijjejja vA bhijjejja vA ?, no phaLaduM samake, no vastu tatva satyaM mar1 me naM aMte ! tatva hennA ? na rUTTe samaTTe, no khalu tattha satthaM kamai / se NaM bhaMte ! pukkharasaMvaTTagassa mahAmehassa majDAMmajjheNaM vIivaejjA ?, haMtA viivaejjA / se NaM tattha udaulate siA ?, no iNaTThe samaTTe, no khalu tattha satyaM kamai / se NaM bhaMte ! gaMgAe mahAnaIe paDisoyaM havvamAgacchejjA ? haMtA havvamAgacchejjA | se NaM tattha vinighAyamAvajjejjA ?, no iNaTTe samaTTe, no khalu tattha satyaM kamai / se NaM bhaMte! udagAvattaM vA udagaviMdu vA ogAhejjA ? haMtA ogAhejjA | se NaM tattha kucchejjA vA ?, variyAvangeA vA ?, to phaLake samake, no hatu tatva satyaM vamar / (anu.mU.268) artha :- paramANu zuM che ? paramANu be prakAranA kahyA che. sUkSma paramANu ane vyAvahArika paramANu. AmAM sUkSma paramANu prakRtamAM anupayogI hovAthI avyAkhyeya che. vyAvahArika paramANu che te anaMtAnaMta sUkSma-52mANuonA samudAya-samitinA samAgamathI utpanna thAya che. te vyAvahArika pudgala paramANu talavAra ke charAdhArane avagAhita karI zake che ? hA, ema thaI zake che. zuM te tenAthI chedAI-bhedAI zake che ? A artha samartha nathI. kAraNa ke vyAvahArika pudgalapa2mANu yadyapi skaMdharUpa che chatAM sUkSma-pariNata hovAthI chedAto-bhedAto nathI. te vyAvahArika paramANu zuM agninA madhyabhAgamAM thaine pasAra thaI jAya che ? hA, pasAra thaI jAya che. te temAM baLI jAya che ? A artha samartha nathI. kema ke agnirUpa zastranI tenA para asara thatI nathI. te vyAvahArika paramANu zuM puSka2saMvartaka nAmaka meghanI ra Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMta naiyika paramANuothI banelo sthUla-skaMdhasvarUpa vyavahArika paramANu paNa jinAgama mujaba zastra dvArA chegha nathI to zastra dvArA toDI zakAya tevo vijJAnamAnya aNu to tenA karatAM skUla ja hoya - ATaluM spaSTapaNe nizcita thAya che. vijJAnajagatanI dRSTie to aNu pachI paramANu, pachI nyuTraoNna, pachI proTaoNna tathA IlekTraoNna (vIjANu) ane phoTona (tejANu) evA mazaH vadhune vadhu sUkSmatara kaNo zodhAtA gayA che. 1935mAM jApAnI vaijJAnika mukAbAe tenA karatAM paNa vadhu sUkSma kaNonA astitvanI jAherAta karI. atyAre paramANunA ghaTako rUpe 256 kaNo ane 256 pratikaNo noMdhAyA che. enA be varga che : lepTona (vIjANu, nyuTrIno, myuona Adi) ane heDarona (nyukliyona, pAyona vagere) 1963mAM mare jela-mananA kavArka siddhAnta mujaba, 3 kvArkanA banelA beriyonanuM proTANumAM ane 2 kavArkanA banelA mesonanuM lepTona tathA prakAzANumAM rUpAMtara thAya che. atyAra sudhI AvA kula 18 kvArka ane 18 pratikvArka zodhAyA che. dravyAtmaka padArthanA ghaTakasvarUpa prAthamika kaNo tarIke vIjANu (Electron), myuona, nyuTrIno, kavArka, tAuM manAya che. tathA balakaNo svarUpe Dyuona, gurutvANu, tejANu (Photon) ane bosona manAya che. A pramANe baMsIdhara zukalajIe jJAnasaMhitA (AvRtti pAMcamI, pRSTha madhyamAMthI pasAra thaI zake che ? hA, te pasAra thaI jAya che. tenA pANImAM te bhIno thAya che ? A artha samartha nathI. kema ke pANIrUpa zastranI tenA para asara thatI nathI. zuM te vyAvahArika paramANu gaMgA mahAnadInA pratisrotamAM zIghratAthI gati kare che ? hA, te pratikUla pravAhamAM zIghra gati karI zake che. zuM te temAM pratiskhalanA pAme che ? A artha samartha nathI. kAraNa ke tenA para pratiskhalanA rUpe zastranI asara thatI nathI. zuM te vyAvahArika paramANu udakAvarta-jaLabhramamAM athavA jaLabiMdumAM avagAhita thaI zake che ? hA, te thaI zake che. to zuM te temAM kohavAI jAya che athavA jaLarUpa pariNamita thaI jAya che ? A artha samartha nathI. kAraNa ke A zastranI tenA para asara thatI nathI. 93 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144) pustakamAM jaNAvelI morDana sAyansanI vAto vAMcyA pachI to kharekhara "sarvajJa vItarAga tIrthakara bhagavaMte anaMtA naizcayika paramANuothI banelA vyavahArika paramANune paNa achedya-abhedyaadAhya kahela che te vAta upara ApaNI zraddhA-vizvAsa vadhune vadhu daDha bane tema che." have pharIthI mULa vAta upara AvIe. agninI utpatimAM mahAAraMbha- bhagavatIsUtra che adhyAtmamArgamAM ahiMsA pAyo che. mATe AraMbha-samAraMbha choDavA e dareka sAdhakanuM mahattvanuM kartavya banI jAya che. tamAma AraMbha na chUTI zake to paNa mahAAraMbha to nAnA-moTA dareka sAdhake choDavA jarUrI bane che. uparokta aneka Agama pramANonI sAkSIthI vidyutaprakAza sacitta siddha thavAthI tenI virAdhanA choDavI e dareka sAdhakanuM kartavya bane che. taduparAMta jIvanikAyanI virAdhanAmAM paNa agnikAyanI 1. gujarAta yunivarsiTI- amadAvAda dvArA prakAzita vijJAnakoSa-bhautikavijJAna bhAga7mAM J.M.P. lakhe che ke "mULa kaNa (Elementary Particle) : dravyanA je kaNo svataMtra astitva dharAvatA hoya tathA aMtargata guNadharmono ananya samUha dharAvatA hovAnuM mAnavAmAM Ave to temane prAraMbhamAM mULa kaNo tarIke oLakhavAmAM AvatA hatA. paraMtu te pachI AmAnAM keTalAka eka ke vadhAre kaNomAM athavA vikiraNamAM rUpAMtara pAmatA mAlUma paDayA che. eTale have to IlekaTrona, proTona, nyuTrona, pojhITrona, judA judA mesona, hAIperona, nyuTrino vagerene mULa kaNo gaNavAmAM Ave che. phoTonano svina (bhramaNa) ane tenI periTI vikiraNa kSetra upara AdhAra rAkhatI hovA chatAM temane paNa mULa kaNa gaNavAmAM Ave che." (pRSTha.32526). AnAthI paNa siddha thAya che ke IlekTraoNna, proTraoNna vagere aneka kaNothI banela vijJAnamAnya aNu vAstavamAM nAgamanI dRSTimAM skUla skaMdha svarUpa ja che. bhagavAna mahAvIra svAmIe batAvela paramANuvijJAna sudhI sAyanTisTo kayAreya paNa kharekhara pahoMcI zakaze ke kema ? e ja eka prazna che. paraMtu aMte to prabhu mahAvIranA tattvajJAnano ja vijJAna AgaLa vijaya puravAra thaze- ATaluM to niHzaMkapaNe kahI zakAya che. (94) Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virAdhanA mahAAraMbha svarUpa hovAthI atyaMta tyAjya banI jAya che. bhagavatIsUtramAM bhagavAna zrI mahAvIra svAmIjI kAlodAyIne jaNAve che ke "ne te purate kArya 3MAnerU te purise mahAvamUtarA, ceva, mahAkiriyatarAe ceva mahAsavatarAe ceva mahAveyaNatarAe ceva / ... je se purise agaNikAyaM ujjAlei se NaM purise bahutarAgaM puDhavikAyaM samAraMbhati, bahutarAgaM AukkAyaM samAraMbhati, appatarAyaM teUkAyaM samAraMbhati, bahutarAgaM vAUkAyaM samAraMbhati, bahutarAgaM vaNassaikAyaM samAraMbhati, bahutarAgaM tasakAyaM samAraMmati' (bhagavatIsUtra 7muM zataka, 10mo uddezo sUtra-307). matalaba ke "agnikAyane saLagAve che te jIva ghaNA pRthvIkAya, jalakAya vagere jIvono kaccaraghANa vALe che. mATe te mahAkarma bAMdhe che, mahAAraMbhakriyA kare che, mahAAzravano bhoga bane che, pajIvanikAyane mahAvedanA Ape che." AnAthI agnine saLagAvanAra, balba vagerene cAlu karavA dvArA vidyutaprakAzane utpanna karanAra mANasa kharekhara mahAAraMbhane ja kare che. tevuM siddha thAya che. kAraNa ke pUrve (pRSTha.49) vidyutaprakAza paNa teukAya jIva svarUpa che. evuM nizcita thaI cUkela che. nizIthabhASyamAM paNa kahe che ke "3MAto vo hu vahu " (gA.219) arthAt agnikAyane peTAvanAra bahu karma bAMdhe che. nizIthasUtracUrNimAM paNa kahe che ke "ghaMAyanto puraso vadutophataro' (ni.bhA.ra19-cUrNi, eTale ke agnikAyane saLagAvanAra mANasa mahAkarmabaMdha-mahAAzrava vagere doSono bhoga bane che. Ama jIvanikAyanI virAdhanAmAM agnikAyanA AraMbhane - prAraMbhane mahAAraMbha kahIne tenI atyaMta tyAjyatA jaNAvela che. praznavyAkaraNasUtramAM paNa vaLI ghUro na vAvo' (pra.vyA. 2/2/38) AvuM kahIne macchara vagerene dUra karavA sAdhu agni ke 95 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUmADo na kare tema jaNAvela che. A rahyA praznavyAkaraNavRttinA zabdo "vaMzApanayanAthe nidhUma vA na jhartavya:'. , teukAya sarvajIvaghAtaka-AcArAMga - agnikAyanI utpatti vageremAM mahAhiMsA hovAthI ja AcArAMgasUtramAM "vIdato sintha" "dIrghalokazastra' AvA zabdathI agnikAyanI oLakhANa ApelI che. AcArAMgavRttimAM zrIzIlAMkAcAryajIe A bAbatanuM rahasyoddhATana karatAM jaNAvela che 3 'utpadyamAno jvAlyamAno vA havyavAhaH samasta-bhUtagrAmaghAtAya pravartate' (AcA. 1/4/32 vRtti) arthAt "utpanna thato athavA saLagAvAto agnikAya samasta jIvasamUhanA nAza mATe pravarte che." uttarAdhyayanasUtramAM paNa "vivI sarvomavI' (20/47) AvuM kahevA dvArA agnikAyane sarvabhakSaka jaNAvela che. gacchAcArapannAvRttimAM zrIvArSigaNIe paNa "ninA sarva masatu cA (gAthA-63 vRtti) AvuM kahIne agnine sarvanAzaka kahela che. mATe ja zrIdazavaikAlikajImAM paNa 'jAyateaM na icchaMti pAvagaM jalaittae / tivamatravaraM satye savvo vi TurIsarca I' (933) A rIte agnikAya tIkSNa zastra hovAthI, sarvataH zastra hovAthI sAdhuo agnikAyane peTAvavA na Icche- Ama svayaMbhavasUrijIe jaNAvela che. tethI je pApabhIru sAdhu AgamajJa hoya-mahAprajJa hoya te to vidyutaprakAzanA upayoganI-vaparAzanI kalpanA paNa na ja karI zake. to pachI teno upayoga karavAmAM koI doSa nathIAvI prarUpaNA ke tathArUpa pravartana to kaI rIte zakya bane ? A mahAprajJajI bhavabhIru ja hoya ne ! . jo ke mahAprajJajIe lAITanI svIca kayAreya ona ke opha ( 9 ) Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI nahi hoya athavA svIcanuM uparanuM kavara kADhIne, khAsa karIne aMdhArAmAM, svIcane ona-opha thatI joI nahi hoya. bAkI to teozrIne spaSTapaNe khyAlamAM AvI ja jAya ke koI paNa prakAranI svIca cAlu karIe tyAre svIcamAM ja spaSTapaNe nAnakaDo taNakho jhare che. svIca ona karavAmAM nAno paNa spArka thAya ja che. mATe paNa tyAM virAdhanA che ja. prAmANika tapAsa karyA bAda A bAbatanI satyatA khyAlamAM AvatAM ja trividha-trividha sarvahiMsAtyAganA jIvanabhara paccakhANa karanArA mahAprajJajIe "mAIka-lAITa-phona-phena-pheksa-TelekSa vagere IlekTrIsITI AdhArita sAdhanone sAdhu vAparI zake tevuM phalita thatuM, nirjIva IlekTrIsITI-saMbaMdhI, potAnuM sTeTamenTa avazya pAchuM kheMcI levuM joIe tevuM jaNAvavAnI ahIM koI jarUra rahetI nathI. teozrI jarUra tevuM sTeTameMTa pAchuM kheMcI leze ja- emAM koI zaMkAne sthAna nathI. teozrI jevA mahApuruSa mATe A ja ucita che ne ! zrIhari bhadrasUrIzvarajI mahArAjanI dazavaikAlikavRttinuM "na: irnIvaniyati' (10/2) AvuM vacana teozrIne upasthita haze ja. A tamAma IlekTrIka sAdhanonA vaparAzamAM virAdhanA che ja ! - IlekTrIsITInA vaparAzamAM teukAyanI to virAdhanA che ja. taduparAMta prakAzamAna balbanI garamInA lIdhe tenI bahAranI sapATI upara sparzamAM AvanArA vAyukAyanA jIvonI paNa hiMsA thAya che. tathA rAtre lAITanA kAraNe kheMcAI AvatA aneka trasakAyanA jIvonI paNa virAdhanA thAya ja che. vaLI, mAIkanA emplIphAyara upara lAgelI lAITo avAjanA Aroha-avaroha sAthe jhabUkyA ja kare che ane temAM anya paNa lAITo cAlu hoya che. e sivAya TrAMjhIsTarsa, rajIsTarsa, DAyoksa vagere paNa temAM lAgelA hoya che. tathA mAIka cAlu hoya tyAre emAMthI -97) Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amuka pArTas to puSkaLa garama thAya che ja. tathA pUrve (pRSTha.57) jaNAvela AcArAMgavRttinA pAThanA AdhAre ApaNe joI gayA chIe ke "tamAma uSNa pariNAma jIvanA prayatnane ja AbhArI che. tethI mAIkanA garama thayelA TrAMjhIsTarsa vageremAM je puSkaLa garamI jovA maLe che te paNa jIvakRta ja siddha thAya che. tathA atyaMta tapelA evA te TrAMjhIsTarsa vagerenA saMparkamAM AvatA bahAranA vAyukAya vagere jIvonI paNa virAdhanA thAya ja che. A bAbata mAtra mAIkanA emplIphAyaramAM ja nahi paraMtu IlekTrIsITI AdhArita phona (mobAIla paNa), pheksa, komyuTara, kekyuleTara vagere tamAma vastumAM eka sarakhI rIte lAgu paDe che. temAMnA TrAMjhIsTara game teTalA jhINA hoya to paNa te garamInuM to utsarjana kare che ja. A bAbata vijJAna ane anubhava-bane dRSTie nirvivAda che. peTIyama vagere komyuTarsanI mukhya cIpa paNa garama thAya ja che. mATe ja tene ThaMDI pADavA mATe hITa-sika ane paMkho lagADavAmAM Ave che. AthI tyAM paNa jIvavirAdhanA spaSTa ja che. kharekhara AnA nimitte potAnA jIvanamAM, potAnA AzritomAM ane anya sAdhu bhagavaMtomAM anavasvAsvarUpe UbhI thanArI mahAvirAdhanAnI aprAmANika ane anarthakArI paraMparAnA bhayAvaha bhArabojathI bacavA mATe mahAprajJajIno aMtarAtmA jhaMkhI ja rahyo haze ! "agnisamAna bhayaMkara zastra bIjuM koI nathI." AvI hakIkatane jaNAvanAra "nasthi notine santha' (35/12) AvuM uttarAdhyayanasUtranuM vacana teozrInI prabaLa smRtimAM upasthita ja haze ! vIjaLInI utpattimAM mahAAraMbha che vaLI, bIjI eka mahattvanI vAta e che ke vidyutaprakAzanA (98 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe koNa ? tathA IlekaTrIsITIne nirjIva kahIne jAheramAM mAIkalAITa vagereno upayoga sAdhu thaIne karavo-karAvavo te unmArga nahi to bIjuM zuM che ? zAsanarakSA-prabhAvanAnA hulAmaNA nAmathI paNa jo potAnI buddhithI kalpanA karIne usUtraprarUpaNA ane unmArgapravartana karavAmAM Ave to tevuM karanAra sAdhu yathAzkenda bane, svecchAcArI bane che. AvuM vyavahArasUtrabhASyamAM 'ussuttamAyaraMto ussuttaM ceva pannavimANo / eso u ahAchaMdo icchAcchaMdo ya egaTThA / / ' (vyavahArasUtra bhASya bhAga-3/234, pRSTha.112) A rIte jaNAvela che. A ja vAtane jarA judA zabdomAM nizIthabhASyamAM 'ussuttamaNuvaiTuM sacchaMdavigappiyaM aNaNuvAdI / paratatti vatte niMtine ya rUmo hAiDro ||' (gA.3492) A rIte jaNAvela che. AvI gaMbhIra vAta temanA jevA AgamamarmajJa tarIke vikhyAta zuM bhUlI gayA haze ? potAnI vyaktigata nabaLAIthI azuddha-virAdhanAmaya sAdhanano upayoga karavo te judI vAta che. te bAbatamAM haju anya koI yogya vicAra ke Avazyaka nirNaya adhikRta vyakti dvArA karI zakAya. jo ke virAdhanAmaya sAdhanano upayoga paNa sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto mATe ucita to nathI ja. paraMtu aneka pramANathI sajIva siddha thatA vidyutaprakAzane acitta kahevo tathA IlekTrIsITI AdhArita sAdhanonA vaparAzane nirdoSa-niravadya kahevo ane badhAne temAM joDAvAnI suvidhA karI ApavI te to temanA jevA paMDitasabhAgAra mATe jarA ya ucita na ja kahevAya. ATaluM to sunizcita ja che. mithyAtva keTaluM dUra che ? sajIvane nirjIva mAnavAmAM paNa mithyAtva lAge to pachI tevI ( 15) Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prarUpaNA to karI ja kema zakAya ? vijJAnaparastatA eTalI hade to na pahoMcavI joIe ke je Agamo pratyenI/dharma pratyenI zraddhAne hAni pahoMcADe. jo ke tA. 16-6-2002 gujarAta samAcAramAM "mAIka ke ghaDiyALane sacitta mAnI zakAya nahi !' AvA heDIMgavALA lekhamAM AcAryazrI nathamalajIe "Aje vaijJAnika jagata jeTaluM spaSTa thayuM che, kadAca dhArmika jagata eTaluM spaSTa nathI." AvuM kahevA dvArA dharma karatAM vijJAnane vadhu AdhArabhUta mAnavAno potAno pakSa parokSa rIte ADakatarI rIte sUcita karI ja dIdho che. mAre AcAryapada upara ArUDha thayelA teozrIne prazna karavo che ke vijJAnane jinAgama karatAM vadhu spaSTa ane zraddheya mAne tenAmAM zuM samyagdarzana Take kharuM ? ApazrIne vijJAna zuM sarvajJakathita Agama karatAM vadhu othenTIka lAge che ?' paraMtu AvA sTeTamenTa ApavAnuM tyAre ja zakya bane che ke jyAre vyaktimAM mULabhUta mArgathI khasIne lokamArganuM anusaraNa karavAnI ane potAnI vAchaTA ane kutarkazaktithI lokaprasiddhine meLavavAnI tamannA tIvra banI cUkI hoya. paraMtu mahAprajJajI jevA AdhyAtmika prekSAdhyAnayogI mATe AvI kalpanA paNa karatI vakhate dila khUba ja dubhAya che. mArI A vyathAne mahAprajJajI khUba sArI rIte samajI zakaze tevuM huM mAnuM chuM. ha A temane na zobhe che taduparAMta te lekhamAM temaNe prAcIna paraMparA pratye janamAnasamAM azraddhA utpanna karavAno je prayAsa jANye-ajANya karyo che te temanA jevA javAbadArInA sthAna upara beselA mahApuruSane mATe to taddana anicchanIya, ayogya ane avyavahAru ghaTanA che. koI paNa dhArmikaAdhyAtmika vyaktinI aMtaHcetanAne atyaMta bhAre AghAta janmAve tevI te durghaTanA che. mAre mahAprajJajIne A bAbatamAM eTaluM ja kahevuM che ke -10 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacitta agnikAyarUpe ja asaMdigdha rIte jaNAya che. zaMkA paNa jokhamI ! ! piMDaniryuktimAM 3 vimavano prAvINA' (gA.para1) AvuM kahevA dvArA zrI bhadrabAhusvAmIjIe jaNAvelI anya eka vAta anivAryapaNe ahIM yAda AvI jAya che. gocarI vahoravA gayelA sAdhune "sAme rahelI bhojanAdi sAmagrI sacitta che ke acitta ?' tevI zaMkA paDe ane te zaMkAnuM nivAraNa na thavA chatAM te cIjane vahore to te sAdhune sacittabhakSaNanimittaka karmabaMdha thAya che, nahi ke acittabhakSaNanimittaka lAbha. teM dRSTikoNathI vicAratAM kahI zakAya ke uparokta aneka Agama pramANa vagere dvArA koI vyaktine IlekTrIsITI ane vidyutaprakAza- banne sacitta che" tevo nirNaya na thavA chatAM te sacitta che ke acitta ?' AvI zaMkA paNa thAya to zaMkAgrasta tevI vyaktine mAIka-lAITa vagere vAparavAthI teukAya-virAdhanAnimittaka karmabaMdha ja thAya. ATalI vAta to nizcita ja che. atyAra sudhI ahIM je vicAraNA karavAmAM Avela che tenAthI prAjJone IlekTrIsITI ane balDaprakAza vagerenI sajIvatA aMge zaMkA paNa na thAya tevuM zuM zakya jaNAya che ? 9 zAsana prabhAvanAnA nAme usUtra ane unmArga : uparokta aneka zAstrapramANa, tarka, anubhava vagerenA AdhAre madhyasthapaNe vicAravAthI IlekTrIsITI ane vidyutaprakAza sacitta cheevuM amane sunizcita rUpe samajAyela che. tathA IlekaTrIsITInI utpattimAM paNa mahAAraMbha vagere thAya che- A to sarvamAnya nirvivAda satya che. tethI IlekaTrIsITI AdhArita sAdhanono vaparAza sarvahiMsAnA tyAgI jaina zramaNa-zramaNIo na karI zake evuM phalita thAya che. A utsargamArga che. 10) Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have prazna upasthita thAya che zAsananA pracAra-prasArano ane zAsana-prabhAvanAno. IlekaTrIsITI AdhArita mAIka, TI.vI., viDIyo, muvI, oDiyo keseTa vagerenA mAdhyamathI jhaDapathI jinazAsananI prabhAvanA karavAno muddo avazya vicAraNIya che. anekavidha AraMbhasamAraMbhamAM rahelA zrAvaka-zrAvikA-gRhastha paMDito zAsanaprabhAvanA mATe Adhunika miDiyAno upayoga vivekapUrvaka kare to temanA mATe alpa doSa ane adhika lAbha hovAthI tenI upayogitA-lAbhakAritA samajI zakAya tema che. paraMtu tamAma virAdhanAdinA jIvanabharanA tyAgI evA jaina zramaNa-zramaNI bhagavaMto zAsanano pracAra-prasAra karavA mATe jAte ja mAIka, lAITa vagereno upayoga kare ane te paNa vidyutaprakAzane acitta-nirjIva jAhera karIne ! A to taddana anicchanIya ane atyaMta anucita bAbata che. atimahattvanA prasaMgamAM, viziSTa vyakti, vivekapUrvaka kayAMka, kayAreka Adhunika sAdhanono zakya jayaNAthI upayoga kare to te haju apavAdamArgamAM gaNI zakAya. jema ke "sabUtya saMgama, saMgama ppAmeva ravizvanA' (o ni.46) A pramANe oghaniryuktinA vacanane dhyAnamAM rAkhIne, gaMbhIra ekasIDaMTa, prasaMge AtmarakSA mATe asahiSNu sAdhune ebyulansamAM besADIne hospITala laI javA paDe athavA viSNukumAre zAsana rakSA-saMgharakSA mATe namucinuM visarjana karyuM te apavAdapade gaNAya. paNa koI paNa sAdhu mAIka vagereno upayoga saMkoca vinA jAheramAM chUTathI karI zake te mATe sacitta vidyutapravAhane koI paNa prakAranA sunizcita vicAravimarza vagara ja acitta jAhera karavo te utsutra nahi to bIjuM zuM che ? kadAca acitta pRthvIkAya vagerenI jema electricity nA paNa sacitta acitta bheda saMbhavatA hoya to paNa electricity nI nirjIvatAno nirNaya karanArA - 10 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcita thaI zake tema na hatuM. tema chatAM jo tRSAtura sAdhuone te pANI pIvAnI bhagavAna chUTa Ape to bhaviSyakALamAM aneka jIvo potAnI pAse rahelI sAdhanasAmagrIthI acitta tarIke na jaNAtI cIja vastuno paNa prastuta dRSTAntanA AlaMbanathI utsargamArge vaparAza karavA mAMDe tevI khoTI paraMparA UbhI thAya. paramakRpALu paramAtmA AvuM kaI rIte thavA de ? mATe temaNe te acitta paNa pANI pIvAnI anujJA na ApI. A samagra ghaTanA AcArAMgavRttimAM zrIzIlAMkAcArye A mujaba darzAvela che. __'kAlatastvacittatA svabhAvataH svAyu:kSayeNa vA, sA ca paramArthato'tizayajJAnenaiva samyak parijJAyate, na chAdmasthikajJAneneti na vyavahArapathamavatarati / ata eva ca tRpA'tipIDitAnAmapi sAdhUnAM svabhAvataH svAyu:kSayeNA'cittIbhUtamapi taDAgodakaM pAnAya vardhamAnasvAmI bhagavAn nAnujJAtavAn, itthaMbhUtasyA'cittIbhavanasya chadmasthAnAM durlakSyatvena mA bhUt sarvatrA'pi taDAgodake savaoNgavi pAzcAtyAdhUnAM pravRttiprasa ti kRtvA' (AcArAMganiyuktiadhyayana-1 pRthvIkAya/gA.13nI vRtti). A atiuttama aitihAsika ane Agamika Adarzane najara samakSa rAkhIne, prakAza-dAhakatA vagere teukAyanA lakSaNo jemAM jaNAya che tevI IlekTrIsITIno, vidyutaprakAzano, IlekaTrIsITI AdhArita tamAma sAdhanono sargika vaparAza sarvahiMsAnA jIvanabhara tyAgI evA sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto kaI rIte karI zake ? te lAkha Dolarano vaNaukelyo prazna Ubho ja rahe che. zrutajJAnanI baLavatA-bhadrabAhusvAmIjI , AnAthI phalita thAya che ke- kevalajJAnathI nirjIva tarIke nizcita thatuM pANI paNa zrutajJAnanI dRSTie nirjIvarUpe siddha thatuM na hoya to teno sacittarUpe ja vyavahAra karavo e ja sarvajJa - 101 - Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakara bhagavaMtone mAnya che. matalaba ke citta-acittano vyavahAra tathA nirNaya karavA ApaNA mATe kevalajJAna karatAM paNa zrutajJAna baLavAna pramANa siddha thAya che. A apekSAe kevalajJAna karatAM paNa zrutajJAna baLavAna siddha thAya che to pAMgaLI buddhi ke zuSka tarka karatAM to zruta vadhu baLavAna ja bane ne ! ApaNA mATe to zrutajJAnanI ja sauthI vadhu vizvasanIyatA-upAdeyatA-pramANarUpatA cheAvuM jAhera karavA mATe to "zrutadhara gaveSaNA karIne, zrutanA upayogathI nirdoSa tarIke jANIne je gocarI lAve te gocarI kevalIne doSita jaNAtI hoya to paNa kevalajJAnI te gocarIne vApare che. bAkI to zruta apramANa banI jAya- AvuM bhadrabAhusvAmIjIe piMDaniryuktimAM jaNAvela che. A rahI te gAthA Aho suovautto suyanANI jai vi giNhai asuddhaM / te vartI vi muMgaphu sAmAna surtha bhave DuMdarI || (gA.524) Ama ApaNA mATe to koI paNa atIndriya padArthanA svarUpa vagere vizenI mUMjhavaNa dUra karavA mATe zruta ja atyaMta AdaraNIya, parama vizvasanIya, daDha AdhArabhUta ane prabaLa pramANabhUta che. vartamAnamAM upalabdha paMcAMgI Agama ane AgamAvalaMbI zrutanA mAdhyamathI uparokta rIte vicAravimarza karatAM amane to IlekTrIsITI ane balba prakAza vagere sacitta agnikAya tarIke ja nizcitarUpe jaNAya che. bhavabharu-pApabhIru munio-mumukSuozraddhALu ArAdhako A bAbatamAM madhyasthatAthI AgamAnusAre nirNaya karI zake te mATe AgamAdinA vacano tathA vijJAnane paNa AdarathI jotA ArAdhako vijJAna ane AgamanA samanvayathI nizcaya karI zake te mATe morDana sAyansanA paNa saiddhAttika vacano prastuta vicAraNAmAM AdhArarUpe batAvela che. banne eMgalathI vicAraNA karatAM amane IlekTrIsITI ane vidyuta balbano prakAza- A banne Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaparAzamAM ja mAtra sthAvarakAya ane trasakAya jIvonI virAdhanAno doSa lAge che- evuM nathI. IlekTrIsITInI utpattimAM paNa DhagalAbaMdha trasakAya paMcendriya jIvonI hiMsAno mahAdoSa lAgu paDe ja che. je mahAnadIomAM Dema bAMdhIne TarabAInanA mAdhyamathI vidyuta utpanna karavAmAM Ave che tyAM TaMrabAInanA dhAradAra dAMtAothI lAkho mAchalAonI hiMsA thAya che. TarabAInanA dAMtAomAM phasAyelAkapAyelA mAchalA vagerenA mAMsanA moTA jaththAnA lIdhe TarabAIna baMdha paDI na jAya te mATe dara cha-ATha kalAke tenA dAMtAone sApha karavA paDe che. temAMthI TanabaMdha mAMsa nIkaLe che. TarabAInanI najIkamAM vahetuM pANI paNa lohIyALa banI jatuM hoya che. ATalI ghora hiMsAnA bhoge IlekaTrIsITI taiyAra thAya che. tenI hiMsAnuM ghora pApa IlekaTrIsITIno upayoga karanArane avazya lAge ja che. Ama IlekTrIsITInA utpAdanamAM hiMsA ane te sacitta hovAthI tenA upabhogamAM paNa hiMsA doSa spaSTapaNe ubharAI Ave che. kharekhara trasa-sthAvara banne prakAranA DhagalAbaMdha jIvonI hiMsAthI kalaMkita thayelA mAIka-lAITa-phena-phona-pheksa vagereno sIdho vaparAza jIvanabhara sarvahiMsAnA tyAgI evA jaina sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto kaI rIte karI zake? tema kare to temanuM ahiMsA mahAvrata kaI rIte nirmaLa rahI zake ? mATe 'IlekTrIsITI AdhArita sAdhanono upayoga sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto mATe niSiddha che'- evuM mAnanArI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina sAdhu bhagavaMtonI je paraMparA cAlI Ave che te suvihita ja che - evuM siddha thAya che. A koI aMdha paraMparA nathI. paraMtu AgamaAdhArita pavitra ane vizvasanIya praNAlikA che. 'sarvajana-hitAya' ane 'sarvajana-sukhAya'nI uttama bhAvanA dharAvanAra jaina sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto IlekaTrIsITInA sAdhanono vaparAza karI mUDhatAthI dharmano pracAra ane prasAra kare tenA badale karmanirjarA 99 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe jIvanabhara trasa-sthAvara sarva jIvonI ahiMsA pALavAnA mahAvratane pUrNa niSThAthI vaphAdAra rahe te ja vadhu vyAjabI lAge che. kAraNa ke dharmanA pracAra ane prasAra karatAM paNa vizuddha saMyamano prabhAva vadhu baLavAna che. mahAvratapAlananI vaphAdArIne AtmasAta karIne, saMyamane kendrasthAne goThavIne zAsananuM RNa cUkavavA mATe dharmano-jinazAsanano pracAra ane prasAra kare to kevuM sAruM ! teno prabhAva paNa keTalo UMco hoya ! tenuM pariNAma paNa kevuM nakkara hoya ! tAraka zrItIrthaMkara paramAtmAnA jIvana upara dRSTipAta karavAthI khyAlamAM AvI zake tema che ke teozrI dharmanA AMdhaLA pracAra ane prasAra karatAM saMyama dharmanA prabhAvane vizuddha banAvavAnA vadhu himAyatI hatA. tethI vItarAga tIrthaMkara bhagavaMtanA anuyAyI mATe paNa te ja mArga vadhu hitakArI bane te svAbhAvika ja che. mahAnano yena AtaH sanyAH| x aitihAsika anusaMdhAna vaLI, mahattvanI vAta to e che ke sacitta teukAyanA lakSaNo jemAM dekhAya che tevI IlekTrIsITImAM ane balgaprakAzamAM nirjIvatAno nizcaya asarvajJane kaI rIte thaI zake ? mATe asarvajJa vyakti to tevo vyavahAra na ja karI zake. jo potAnI pAse rahelI sAdhana-sAmagrI dvArA koI paNa cIjamAM nirjIvatAno abhrAnta nirNaya na thAya to chadmastha sAdhaka te cIjano vaparAza-upabhoga utsargamArge na ja karI zake- AvuM jaNAvavA mATe to zramaNa bhagavAna mahAvIre kevalajJAnanA baLathI taLAvanA pANIne acitta jANavA chatAM paNa atyaMta tRSAtura thayelA sAdhuone te prAsaka-nirjIva jaLa vAparavA mATenI anujJA na ApI. kAraNa ke kevaLajJAnathI nirjIva dekhAtuM te pANI chadmastha jIva pAse rahelI jJAnasAmagrI dvArA nirjIva tarIke 100 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI hiMsA ho rahI hai / mAre jA rahe haiM / paMca mahAvrata dhArI sAdhu khuda mAIka meM bolate haiM / lAITa ke nIce baiThate haiM / dina-rAta paMkhoM ke nIce baiThe-soye rahate haiM / erakaMDIzana meM beThate haiM / TI.vI. para ratha yAtrA dekhate haiM / jisameM vAyukAya evaM teUkAya donuM ke asaMkhya jIvoM kI hiMsA kara rahe haiM / prati dina leTrIna kA prayoga karate haiM |...... subaha se lekara zAma taka aura zAma se lekara subaha taka hiMsA hI hiMsA kA daura cAlU rahatA hai / to sArA jaina samAja ciMtana kare ki kaisI hai yaha ahiMsA yAtrA ? ahiMsA nagara kobA - jo nagara cha kAyoM kI hiMsA se nirmita huA hai, saikaDoM paMkheM-saiMkaDoM batiyA~ nagara meM jala rahI haiM / rAta ko hajAroM jAnavara battI ke prakAza se mara rahai haiM / vAyukAya va agnikAya ke jIvoM kI pUrNa rUpa se virAdhanA ho rahI hai / phira isakA 'ahiMsA nagara' nAma denA kahA~ taka ucita hai ? sArA jaina samAja ciMtana kareM / .... AcArya zrI tulasIne aNuvrata prArthanA meM kahA hai- "bhautikavAdI pralobhanoM meM / kabhI na hRdaya lubhAye hama" Aja vartamAna meM dekhateM hai Apa kitane bhautikavAdI sAdhanoM meM lipta ho rahe haiM / mAIka, paMkhA, erakaMDIzana, TI.vI., lAITa, phauTU, Tepa Adi kA prayoga Apa khulama khulA kara rahe haiM / yaha sabake saba bhautika sAdhana hai / phauTU ke vIDIyoM kemare to 365 dina hI Apake sAmane lage rahate haiM / .... zuddha sAdhya ke lie zuddha sAdhana kA honA anivArya hai / yaha terApaMthI kA akATya siddhAMta hai / ..... terApaMtha samAja kA bhojanAlaya :- jainadharma meM mUrtipUjaka samAja va bAIsa saMpradAya samAja ke bhojanAlayoM meM dekhate haiM to ve AlU, pyAja (jamIkaMda) kA bilkula prayoga nahIM karate haiM / pA~coM tithiyoM ko harI sabjI kA sAga nahIM banAte haiM / sUkA sAga banAte haiM / unhoMne jaina dharma ke AdarzoM ko kAyama rakhA hai / isake viparIta vartamAna meM terApaMtha samAja meM (113 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dekhate haiM to bhojanAlaya meM sabase pahale AlU kA sAga banatA hai / yahA~ taka ki caudasa- AThama ko bhI TAlA nahIM jAtA hai / pA~coM tithiyoM ko harI sabjI bhojanAlaya meM banatI hai / ve jaina dharma ke AdarzoM ko bhUla gaye haiM / jaina dharma ki saMskRti ko bhUla gaye haiM / - jaina zve. terApaMthI bhikSu anuyAyI zrAvaka saMgha, kalakattA dvArA prakAzita va pracArita. T.V. ne to choDo ! A naTanA khelane jovAmAM vyavahArathI koI hiMsAnuM pApa na dekhAvA chatAM kalpasUtravRtti vagere graMthomAM nAcatA naTane jovAnI sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone manAI pharamAvela che. Aja kAla to T.V. mAM hiroInonA azlila aMgapradarzano, zRMgArika saMvAdogIto ane kAmottejaka jAherAto Dagale ne pagale puSkaLa pramANamAM Ave che. tethI TI.vI ne terApaMthI sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto kaI rIte joI zake ? te paNa samajAtuM nathI. A mahAvaktA ane mahAmohano vilAsa nahi to bIjuM zuM che ? khAnadAna gRhastha paNa na joI zake tevA bibhatsa dRzyo Aja kAla TI.vI.mAM Ave che. terApaMthI sAdhusAdhvIjIo kaI rIte TI.vI. joI zakatA haze ? TI.vI.mAM teo zuM jotA haze ? AmAM zIla ane maryAdApAlana kevI rIte TakI zake teo TI.vI., viDIyo, cenala na jovAno upadeza devA dvArA gRhasthane sanmArge vALavAnuM kAma kaI rIte karI zakaze ? jemAM dravyahiMsA thaI rahI che tevI jinapUjA na karavAnI gRhasthone bAdhA ApanArA terApaMthI sAdhu-sAdhvIjIo jenA mAdhyamathI bhAvahiMsA pracurapaNe thaI zake che tevA TI.vI. cenala vagerene jAte kaI rIte joI zake? dravyahiMsA karatAM paNa bhAvahiMsA to apekSAe vadhu nukazAnakArI che. vivekahIna pravRttithI vAstavamAM to sadgahasthapaNuM paNa na TakI zake to sAdhupaNuM to kaI rIte paramArthathI TakI zake ? kharekhara -11 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvilakSaNatA ! tema ja bIjI bAju vicAra karIe to atyaMta duHkha e vAtanuM thAya che ke 24 kalAka AraMbha-samAraMbhamAM ja rahelA gRhasthone jinapUjAmAM hiMsA batAvIne dharma koI paNa prakAranI hiMsA vaDe to na ja thaI zake' -AvI prarUpaNA karanArA tathA jinapUjA na karavAnI pratijJA gRhasthone ApanArA terApaMthI sAdhu bhagavaMtonA vyAkhyAnamaMDapa vageremAM gRhastho dharmazravaNa (ke je eka prakAranI dharmakriyA ja che) sArI rIte karI zake te mATe DhagalAbaMdha paMkhAo lagAvavAmAM Ave che. A pravRttino terApaMthI sAdhu bhagavaMto paNa virodha karatA nathI ke temanA zrAvako paNa virodha karatA nathI. eka bAju thoDAka paNa vAyukAya jIvanI hiMsA na thaI jAya te mATe moDhe muhapatti bAMdhIne vilakSaNa prakAre vAyukAyanI rakSA karavA IcchatA terApaMthI sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto vAyukAyanA jIvonI ghora hiMsA jenA dvArA thaI rahI che tevA paMkhA vagereno upayoga potAnA mATe paNa zA mATe karatA haze ? e samajAtuM nathI. khALe DucA ne daravAjA mokaLA' jevI A dayAjanaka sthiti che. mULa terApaMthI paNa IlekTrIsITIne sajIva mAne che. jo ke terApaMthanI AThamI pArTa AvanArA AcAryazrI kAlugaNI to zrAvakone 'dukAna-gharamAM lAITanuM kanekazana ja na rAkhavuM' evI pratijJA ApatA hatA. IlekTrIsITInI utpattimAM ane vaparAzamAM mahAbhayaMkara hiMsA hovAthI ja IlekTrIsITI-vAyaraphiTIMga zrAvako dukAna-ghara vageremAM na karAve tevo Agraha teozrI rAkhatA hatA. emanA hRdayamAM nirava nirdoSa jIvanazailI pratye AMtarika AkarSaNa keTaluM uccakoTinuM haze ! tenI kalpanA AnA uparathI karI zakAya che. paraMtu terApaMthanI navamI pATe AvelA A. tulasIjIe IlekTrIsITI 111 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagerene nirjIva kahIne IleTrIsITI AdhArita sAvadya sAdhanono upayoga chUTathI zarU karyo. temanI A pApayukta virAdhanAmaya pravRtti ane prarUpaNA joIne keTalAya pApabhIru terApaMthI zrAvakoe A. tulasIne sAvaghatAgrAhI tarIke jAhera karyA. tathA AcAryazrI kAlagaNInI navamI pATe AcAryazrI raMgalAlajIne pratiSThita karyA. teo paNa IlekaTrIsITI vagerene sajIva mAnatA hovAthI temaja pApabhIru hovAthI niravaghatAgrAhI AcArya tarIke prasiddha thayA. niravaghatAgrAhI AcAryazrI raMgalAlajIsvAmInA ziSya basaMtIlAlasvAmIjI vagere paNa vartamAnakALe IlekTrIsITIne teukAya jIvarUpa mAnIne IlekaTrIsITI AdhArita sAdhanono vaparAza karatA nathI. paraMtu mahAprajJajIe A. tulasInuM "sAvaghatAgrAhI' biruda jhaDapI lIdhuM hoya tevuM jaNAya che . terApaMthI zrAvaka madanacaMdajI cIMDAlIyA (saradAra zahera, rAjasthAna) dvArA uparokta hakIkatane jANIne aMtaramAM vedanA sAthe eka prazna udbhavyo "pApabhIru AcAryazrI kAlagaNInA paTTadhara AcAryazrI raMgalAlajI svAmInuM niravaghatAgrAhI biruda levAnuM zA mATe mahAprajJajIe mAMDI vALela haze?' A samasyAnuM samAdhAna zuM mahAprajJajI Apaze kharA ? terApaMthIono paNa virodha ! , jo ke jIvadayApremI amuka terApaMthI bhAIo taraphathI mahAprajJajInI pravRttino virodha thaI rahyo hoya tevuM jANavAmAM Avela che. A bAbata mahAprajJajI sAme bahAra pADelA nIcenA paripatra dvArA spaSTa thAya che. AcArya bhikSu ne "ughAr3e mukha bolyA dharma nahIM aisA kahA hai / " to phira ahiMsA yAtrA meM sabase Age TraMka para do lAuDaspIkara, Tepa jorajora se bola rahA hai / jisameM vAyukAya va teUkAya donuM ke asaMkhya jIvoM Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM koI vyakti nizcitapaNe kAyama mATe adA karI zake tema che ? eka vAta to khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke jIvamAM sukheSaNA-sukhazIlatA-pramAdavRtti anAdikALathI rahelI ja che. tathA temAM mohane utpanna karavAnI gajabanAka tAkAta che. ane mohamAM sAdhakanuM zatazaH vinipAta karavAnI kalpanAtIta kSamatA che. A to bakaruM kADhatAM, uMTa nahi, mahArAkSasa pesI jaze. kharekhara A bAbatanI vadhu pAradarzaka vicAraNA karavI hoya to eka anya svataMtra graMtharacanA tenA vize thaI zake tema che. jo ke AvA graMthanI racanA to mArA badale mAnanIya mahAprajJajI ja vadhu sArI rIte karI zake tema che. kAraNa ke teozrI AvanArA aneka dAyakAo vize sacoTa kalpanA karavAnI ghaNI sArI kSamatA dharAve che - evuM sAMbhaLela che. tethI temaNe A bAbatamAM gaMbhIratAthI nukazAnono vicAra karIne sAdhu-sAdhvIjI mATe IlekTrIsITI-IlekaTronika sAdhanonA vaparAza aMge atyaMta jhaDapathI manAI hukama AgamAnusAre bahAra pADavAnI tAtI jarUrIyAta jaNAya che. kharekhara 21mI sadImAM jo A rIte navA navA sAdhano zodhAtA ja jaze ane jo teno upayoga tamAma sAdhuo karatA ja raheze, to pachI saMsArI ane sAdhunI bhedarekhA pArakhavI paNa muzkela banI jaze. mATe amuka prakAranA kaTokaTInA saMyogamAM ane sAmAnya saMyogamAM, sAdhu ane zrAvaka mATe, azuddhasAdhananA vaparAza mATe amuka hada-maryAdA-sImA nakkI rAkhavI ja joIe. Adhunika sAdhanonA vaparAzathI pracAra-prasAranI gatimAM kadAca jhaDapa AvI zakaze. paNa tenAthI AtmapariNAmanI vizuddhi-pragati-Urdhvagati sadhAze ke azuddhi-avanati ane adhogati sarjAze ? e koyaDo to vaNaukelyo ja rahe che. 109) Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAyukAyane to bacAvo ! ! vaLI, mahattvano eka prazna e che ke terApaMthI sAdhu-sAdhvI paMkhAno upayoga kare che temAM zAsanaprabhAvanAno Azaya che ke kevaLa zarIranI sukhazIlatAne poSavAno Azaya che ? paMkhAnA upayogamAM vAyukAyanI virAdhanA to spaSTa che ja. taduparAMta ghaNI vAra uDatA kabutara vagerenI paNa virAdhanA tyAM thatI hoya che. to pachI paMkhAno upayoga terApaMthI sAdhuo zA mATe karatA haze ? te samajI zakAtuM nathI. zuM AmAM jIvanabhara SajIvanikAyanI hiMsAno tyAga karavAnuM mahAvrata dUSita na thAya ? terApaMthI zrAvako paNa teno jAheramAM virodha nathI karatA, evuM jANIne to atyaMta navAI lAge che. 14 pUrvadharazrI svayaMbhavasUrijI mahArAje to dazavaikAlikasUtramAM 'celeNa vA celakaNNeNa vA hattheNa vA muheNa vA appaNo vA kAyaM bAhiraM va vi << na mengI na vaLA' (da.vai.4/4) AvuM kahevA dvArA vastrathI ke vastranA cheDAthI ke hAthathI ke moDhethI potAnA zarIrane ke bahAranI koI paNa cIjane phUMkavAnuM ke vIMjhavAnuM kArya sAdhu manavacana-kAyAthI karaNa-karAvaNa-anumodanathI choDe -AvI vAyukAyanI rakSAnI vAta jaNAvela che. 14 pUrvadharazrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAje paNa AcArAMganiryuktimAM 'viyaNe a tAlavaMTe suppasiyapatta celakaNNe ya / abhidhAraNA ya bAhiM gaMdhaggI vAusatthAI / / ' (A ni zra.1/a.1 1.7/gA.170) AvuM kahevA dvArA vIMjhaNA-paMkhA vagerene vAyukAyanI hiMsAnA sAdhana tarIke oLakhAvIne tenAthI dUra rahevAnI bhalAmaNa karelI che. ahiMsAnI A vAtane ahiMsAyAtrA kADhanArA A zrI mahAprajJajI jevA bhUlI jAya e vAta khUba UMDo AghAta janmAve che. 11) Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo ApaNe kuzAgra tarka-kutarkathI, dAkhalA-dalIlathI ke ApaNI tIkSNa buddhithI pavitra prAcIna paraMparAne arthahIna siddha karI batAvIzuM to AvatI kAla kadAca evI gojhArI Avaze ke koI nAstika mANasa ke buddhimAna mANasa sAdhunI sAdhutAne ja vyartha sAbita karI deze. ApazrInA saMpradAyanI moDhe muhapatti bAMdhavA vagerenI cAlI AvatI paraMparAne ane sAdhujIvananI loca-vihArAdi saMbaMdhI AcArasaMhitAne ja arthahIna sAbita karI deze. kevaLa tarkazaktithI keTalI Takkara jhIlI zakAze ? Ama thaze to anuzAsana-hInatA ane zithilatA kyAM jaIne aTakaze ? ji. zithilatA ApoApa siddha zi vaLI, te ja lekhamAM potAnI zithilatAne DhAMkavA mATe AcArAMgasUtranuM sarasa dRSTAMta teozrI zodhI lAvyA che. eka vastravALA sAdhu be vastravALA sAdhune ema na kahI zake ke "tuM DhIlo che" A vAta barAbara che. kAraNa ke eka vastranI sAmAcArI jema zAstramAM batAvela che tema be vastranI paNa sAmAcArI zAstramAM ja batAvelI che. eTale banne AcaraNA zAstrAnusArI ja che. paraMtu koI Agama ema kahetuM nathI ke vijaLI ke vidyuta AdhArita sAdhano sAdhuthI vAparI zakAya." tethI vIjaLIno ke vidyutaAdhArita mAIka, phona vagere sAdhanono upayoga karanAra sAdhu kharekhara vIjaLIno ke IlekTrIsITI AdhArita sAdhanono upayoga na karanArA sAdhu karatAM ApoApa DhIlo sAbita thaI ja jAya che. tenA mATe anya koI pramANane zodhavAnI jarUra rahetI nathI. astu. para sAdhananA upayogamAM viveka ane maryAdA vaLI, zAsanarakSA-prabhAvanA karavAnI AzayazuddhithI azuddha sAdhanano upayoga keTalI hada sudhI, koNe, kyAre, kyAM, kevA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyogamAM karavo ? teno paNa vivekapUrvaka AgamAnusAre nirNaya karavAnI vartamAnamAM jarUra che. Azayazuddhi ane sAdhanazuddhi banne jaLavAya te utsargamArga che. Azayazuddhi hoya chatAM zakya jayaNA ane ucita vivekathI sAMyogika sAdhanaazuddhi amuka kakSA sudhI hoya to te apavAda kahevAya. prastutamAM sAdhanaazuddhinI paNa amuka maryAdA to hovI ja joIe. IlekTrIsITIne nirjIva kahIne zAsanarakSA-prabhAvanAnA zuddha AzayathI Aje mAIkano upayoga thAya to AvatIkAle e ja AzayathI lAITa, phona, mobAIla phona, pheksa, phalAITa, vAhana, paMkho, InTaraneTa, komyuTara, erakanDIzana vagereno paNa sAdhu bhagavaMto jAte ja upayoga karavA mAMDaze. A viSama vamaLa kyAM jaIne aTakaze ? IlekTrIsITInA vaparAzanI bhayAnakatA daE vaLI, mahattvano prazna to e che ke mahAprajJajIe phonapheksa-InTaraneTa vagere sAdhanono upayoga karavAthI sarjAnArI bhayaMkara honAratanI kalpanA kadi karI che kharI ? phona-InTaraneTa vagereno sIdho upayoga vijAtIya vyakti sAthe eka rIte salAmata ekAMta pUruM pADI zake ja che ne ! karmAdhIna jIvane to nimitta maLe eTalI ja vAra che. pachI to uttama jIvonuM paNa patana thaI ja zake che. A mATe zuM udAharaNo zodhavA paDe tema che ? tathA sAdhuo mobAIla phona, InTaraneTa vagere adyatana sAdhano vasAvavAno Agraha rAkhavA mAMDe to emanA pAMcamA mahAvratanuM zuM ? tema ja tenAthI zrAvaka saMgha upara AvI paDanAro bojo zuM zrAvakasaMghamAM sAdhuo pratye aruci UbhI nahi kare ? tamAma sAdhusAdhvIjI bhagavaMto phona vagereno sIdho upayoga karavA mAMDe to IlekTrIsITInA upayogane vivekanA vADAmAM pUrI rAkhavAnI javAbadArI u0) Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI beDhaMgI ane kaDhaMgI jIvanazailI jotAM hoThethI sahajabhAve udgAra nIkaLI jAya che ke "aho ! varNa, sado ! , tattva na jJAyate param !' hR5 pracAra ane prasAra kono? taduparAMta mahattvano prazna to e che ke AcAryapravarazrI nathamalajI Adhunika sAdhanonA mAdhyamathI pracAra ane prasAra zrIjinazAsanano karavA mAMge che ke potAnA paMthano-terApaMthano karavA mAMge che ? enI paNa spaSTatA thavI jarUrI che. potAnA maTha-mata-saMpradAya-paMthanI puSTi mATe ATalI hade nIce utaravAnI vAta kyA AgamamAM jovA maLaze ? tathA agatyanI vAta to e che ke Adhunika sAdhanonA miDiyAthI terApaMthanA mULabhUta siddhAnto jo jagajAhera thAya to terApaMthano saMpradAya vizvamAM dharma tarIke potAnuM astitva TakAvI zakaze ke kema ? e paNa lAkha Dolarano prazna che. 'dayA, dAna, mUrtipUjA vagere karavAthI pApa lAge che'- A terApaMthanI 1. A bAbatanI vistArathI vigata meLavavA mATe juo (1) "manu TAImsa' megejhInamAM "thothumala tulasI aura bhodumala nathamalajI' lekha tathA (2) "terApaMthanA AcArya tulasIrAmajIne 75 prazno" (pustikA prakAzaka- zrI dayAdAnapracAraka samiti dilhI taraphathI dhIrajalAla kezavalAla turakhIyA.) 2. ava jainoM ke bIca paMtha hai eka- terApaMtha / AcArya tulasI kA paMtha / vahA~ ahiMsA kI vyAkhyA ThIka ahiMsA ke viparIta calI gayI hai / tarka ke bar3e maje haiM / cIjeM itanI khIMcI jA sakatI hai ki apane se viparIta ho jAe~ / terApaMtha kahatA hai ki agara rAha se tuma cala rahe ho aura koI AdamI maratA ho kinAre, pyAsa ke mAre cillAtA ho- 'pAnI,pAnI,' to bhI pAnI mata pilAnA / kyoM ? kyoMki usa AdamI ko apane karmoM kA phala bhoganA par3a rahA hai / usane kucha pApa kiye hoMge, jisake kAraNa vaha mara rahA hai| tumhArI yaha ahiMsA hai ki tuma usake isa karmaphala ke bhogane meM vAdhA na do / kyoMki vAdhA DAlane se ar3acana hogI use / tuma cupacApa apane rAste para calo / yaha ahiMsA to prema ke vilakula viparIta ho gayI ! aura tarkayukta mAlUma par3atI hai / tarka khoja liyA / tarka yaha khoja liyA ki vaha AdamI agara mara rahA hai pyAsA, to kisI pApa ke kAraNa 115) Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULabhUta mAnyatA che. jo terApaMthanA A siddhAntano pracAra samagra vizvamAM mAIka-TI.vI., viDIyo-oDiyo keseTanA mAdhyamathI thAya to terApaMthano dharma kaI rIte vartamAna kALamAM potAnuM astitva TakAvI zakaze ? A muddo paNa terApaMthIoe khUba ja gaMbhIratAthI vicAravA yogya che. | zuM terApaMthI mApha karaze ? khuda prastutamAM Agamika aneka pramANothI ane yuktithI IlekTrIsITI ane IlekaTrIsITIthI utpanna thanAro prakAza sacitta che - tevuM siddha thavA chatAM mAIka vagerenA upayogathI zAsanaprabhAvanAnA bahAne vAstavamAM to gautamabuddhanI vipazyanA ane rajanIzanI dhyAnaprakriyA Adi anekavidha sAdhanApaddhationuM mizraNa karIne prekSAdhyAnanA nAme teno pracAra karavAmAM Ave tathA svakalpita aNuvrata vagerenA phelAvA mATe IlekaTrIsITI AdhArita sAdhanono vaparAza karavAmAM Ave ane "dayA-dAna-mUrtipUjAthI pApa karma baMdhAya che' AvI terApaMthanI mULabhUta mAnyatAno Adhunika miDiyAthI pracAra jANI-bUjhIne na karavAmAM Ave to terApaMtha pratye paNa AcAryazrI nathamalajInI vaphAdArI kevI rIte kahevAze ? A paNa mara rahA hai / usako usakA karmaphala bhoga lene do / tuma vAdhA mata do / koI AdamI kue~ meM gira gayA hai, to tuma use nikAlo mata / kyoMki vaha girA hai apane karmoM ke kAraNa / phira kue~ meM gire AdamI ko tuma nikAla lo aura kala vaha jAkara kisIkI hatyA kara de, to phira tuma para bhI hatyA kA bhAga lagegA / na tuma nikAlate, na vaha hatyA kara sakatA / na rahatA bA~sa, na bajatI vA~surI / aba bA~surI vajI, to bA~sa meM tumhArA hAtha hai / tumane nikAlA isa AdamI ko / yaha gayA aura kala isane jAkara hatyA kara dI kisIkI, to isa kala hone vAlI hatyA meM tumane sahabhAgI, sAjhedArI kI / anajAne sahI, jAnakara nahIM, socakara nahIM, lekina pariNAma to burA huA ! isalie tuma pariNAma se bAhara rahane ke lie cupacApa apanI rAha para HTT-thanA | vada to prema che TIva viparIta vAta do 1thI ! (jinasUtra-lekhaka : rajanIza, prathama AvRti, prakaraNa "prema kA AkharI vistAra : ahiMsA' pRSTha-245mAMthI sAbhAra uddhata) (11) Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ terApaMthI anuyAyIo mATe vicAraNIya bAbata che. kema ke AvuM ka2vAmAM zrIjinazAsananI rakSA ke prabhAvanA to nathI ja thatI. paraMtu terApaMthanA mULabhUta siddhAntono paNa pracAra ke prasAra nathI ja thato. terApaMthIo kharA arthamAM jo dhArmika hoya to zuM AvI ghora virAdhanAmaya sAdhanasAmagrInA vaparAzane teo calAvI zake kharA ? potAnA svArthane sAdhavA A rIte thatI utsUtraprarUpaNA, unmArgapravartana, mithyAtvapoSaNa vagere mahAdoSane bhaviSyanA taTastha terApaMthIo zuM mApha karaze kharA ? * suzIla ke kuzIla ? sUyagaDAMgasUtramAM to spaSTapaNe jaNAvela che ke mAtA-pitA vagereno tyAga karIne zramaNajIvanamAM je potAnI sukhazIlatAsuvidhA mATe agnikAya jvonI virAdhanA kare che te suzIla nahi paNa kuzIla che. A rahyA zabdo 'je mAyaraM vA piyaraM ca hiccA samaNavvae agaNi samArabhijjA 1 ahAhu se loe kusIladhamme bhUtAiM je hiMsati Asate / / ' (zrutaskaMdha-1 adhya.7/gAthA-5) prastutamAM lAITa, mAIka, paMkho, erakanDIzana, TI.vI., viDIyo... vagerenA mAdhyamathI mAtra potAnI sagavaDa poSavA sivAya ane potAnI vyaktigata prasiddhi meLavavA sivAya bIjuM bahumUlya prayojana IlekaTrIsITIne-vidyutaprakAzane nirjIva tarIke jAhe2 ka2vAmAM zuM hoI zake ? teno nirNaya vijJa vAcakavarga upara choDavAmAM Ave che. prAnte, he mahAprajJajI ! huM to alpajJa chuM. jo ke pUjyapAda umAsvAtijI mahArAja, siddhasenadivAkarasUrIzvarajI mahArAja vagere 117 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa potAne alpaprajJa tarIke ja jaNAve che. eTale huM to atialpaprajJA ja chuM. Apa to mahAprajJa tarIke prasiddha cho ! tethI A atialpaprajJa ApazrIne samajAvavA mATe saMkSepamAM Agamadigdarzana ke vijJAnapathadarzana karAvavAnI bAlaceSTAthI vadhu zuM karI zake ? taraNatAraNahAra zrIjinAjJAthI viruddha kazuM paNa lakhAyuM hoya to trividha trividha micchAmi dukkaDam. tA.ka. prastuta pustikA vAMcyA pachI ApanA manamAM koI zaMkA jAge to lekhakano saMparka karI zako cho. jo Apa lekhakanA vicAra sAthe saMmata ho to terApaMthI AcAryazrI nathamalajI urphe mahAprajJajIne "ahiMsAnagara, kobA, gAMdhInagara roDa, ji. amadAvAda- Pin. - 382009", A eDrese yogya ane saumya bhASAmAM IlekaTrIsITInI nirjIvatAnI prarUpaNA baMdha karavAnI vinaMtI patra lakhavAnuM cUkazo nahIM. 11) Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-1 sAkSIrUpe lIdhelA graMtha AdinA nAma 1. 2. 3. adhyAtma mata parIkSAvRtti anuyogaddArasUtra AcArAMga-sUtra AcArAMga-sUtra-niryukti AcArAMga-sUtra-vyAkhyA 4. 5. 6. Avazyaka sUtra 7. 8. 9. Avazyaka niryukti vRtti uttarAdhyayana-vRtti uttarAdhyayana bRhadavRtti 10. oghaniryukti 11. oghaniryukti vRtti 12. aupAtika sUtra 13. aupapAtikavyAkhyA 14. karmagranthaTIkA 15. kalpasUtra vRtti 16. gacchAcAra payajJA 17. gacchAcAra payajJA vRtti 18. gujarAta samAcAra 19. jinasUtra 20. jIvavicAra 21. jIvasamAsa vyAkhyA 22. jIvasamAsa 23. jIvAbhigamasUtra 24. jIvAbhigama sUtra vyAkhyA 25. jJAnasaMhitA 26. jJAtAdharmakathAvRtti 27. ThANAMgasUtra 28. tattvArthavRtti 29. dazavaikAlika sUtra 30. dazavaikAlika vRtti 31. dazavaikAlika cUrNi 32. dazavaikAlika niryukti 78 92 7, 72, 80, 88, 96 4, 11, 110 52, 55, 56, 58, 96, 98, 101 75, 84 70 4, 23, 34,57, 72, 96, 98 23 5, 61, 62, 72, 76, 84, 104 61 84 85 52, 54 114 62 94 27, 71, 106 116 5, 85 28, 62, 65 65 4, 33, 38, 39, 40, 46, 49, 76 61. 12,13,93 42, 61 4, 46 10, 76, 78, 88, 90 4, 65, 96, 110 62, 97 65 74 118 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 33. darzanazuddhi prakaraNa 34. dharmasaMgrahavRtti 35. nizIthabhASya 95, 105 36. nizItha sUtra 37. nizIthacUrNi 80, 82, 83 38. nizItha sUtra pIThikA cUrNi 80, 81 39. paMcasaMgrahavyAkhyA 28 40. paMcavastu 86 41. pannavaNAsUtra 4,9,28,33,38,39,40,49,54,57,65,76 42. pannavaNAsUtra vRtti pa4, 61 43. prasannikA vikramakoza 13, 18, 22, 24, 26 44. praznavyAkaraNasUtra vyAkhyA 42, 95 45. piMDaniryukti 5,15,41, 47, 61,62,10, 103 46. pravacana sAroddhAra 47. piMDaniryuktivyAkhyA 16, 61 48. bRhatkalpabhASya pIThikA pa1 49. bRhatkalpabhASya 3, para, 80, 81 50. bRhatkalpabhASya vRtti 51. bhagavatI sUtra 9, 14, 15, 16,41,pa6,57,58,62,64,95 pa2. bhagavatI cUrNi 53. bhagavatI sUtra vRtti 31, 42 54. manu TAImsa papa. mUlAcAra 65 pa6. mahAnizItha pa7. rAyapAseNIsUtra 10 58. lalitavistarA 77 59. lokaprakAza 28, pa6 60. vijJAnakoSa - bhautikavijJAna 12,13, 22, 26,94 61. vijJAnakoSa-rAsAyaNika vijJAna (bhAga-5) 25, 26, 30, 68, 92 62. vyavahArasUtra bhASya 105 63. vidyuta vAyariMga 20 64. vizeSAvazyaka bhASya 78 65. vizeSAvazyaka vRtti 59 115 78 12 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66. sUtrakRtAMgasUtra 3, 50, 72, 117 67. sUyagaDAMga (vRtti) para 68. saMmatitarka 69. samyagdarzana 33 70. dvAdakalpalatA 78 71. Infopelase Encyclopedia 72. Internet 11, 20, 21,32, 24, 25,43,44 93. Tell Me Why? 32 74. The Wold Book, Encyclopedia 22, 26, 37 94. Science Encyclopedia 33 pariziSTa-2 vizeSa nAmonI sUci - 1. abhayadevasUrijI 16, 31, 42, pada, pa7, 61, 85 2. AInasTAIna 13 3. umAsvAtIjI 117 kAlagaNI 11 2 kAlodAyI 95 kizorabhAI domaDiyA 31 7. kezI gaNadhara 8. gautamabudhdha 116 9. jinadAsa-gaNi-mahattara 10. jinabhadragaNi-kSamAzramaNa 78 11. ToriselI 19 12. devendrasUrijI para, pa6 13. dolatasiMhajI 33 14. droNAcArya 61, 84 15. namuci 16. nAmila 17. nemicaMdrAcArya 18. paMkajabhAI zAha 19. pradezI rAjA 20. bALa vAsudeva samudra 21. benjAmIna phrekalIna 31, 32, 76 22. baMsIdhara zukla 13, 18, 22, 24, 26, 93 23. basaMtIlAlasvAmI 112 (21) 65 104 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. bhadrabAhusvAmIjI 25. malayagirisUrijI 26. mare jela-mana 27. mahAvIrasvAmI 28. madanacaMdajI cIMDAlIyA 29. mukAbA 30. mukezabhAI saMghavI 31. mAIkala phereDe 32. mAnavijayajI 33. mahopAdhyAya yazovijayagaNi 34. raMgalAlajIsvAmI 35. rajanIza 36. lakSmIvallabhasUri 37. luMkasTroma 38. vAnarSi-gaNI 39. vinayavijayajI 40. viSNukumAra 41 zAMtisUrijI 42. zIlAMkAcArya 43. zyAmAcArya 44. siddhasenadivAkarasUri 45. siddhasenagaNI 46. sumati 47. svayaMbhavasUri 48. haribhadrasUrijI 49. hemacaMdrasUrijI 50. Dr. C.B.Shah 51. Dr. M. S. Desai para. Dr. M. M. Desai 53. Dr. R. D. R. 54. Dr. S.M.Desai 55. Dr. V.P.B. 56. J. M. P 57. Joseph Priestly 41.47,51,62,74,75,88,102,103,110 16, 28, 54, 57, 61 93 95 112 93 46 10 33 77, 78 112 116 16 38 62, 96 28, 56 104 57, 85 52, 55, 56, 96, 101 40 6, 117 50, 88, 89, 90, 91 79 96 110 62, 65, 75, 70, 86, 97 28, 62, 65, 78 26, 68 2' 26 12 30 12 94 29 122 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * pariziSTa-3 vidvAnonA malbhipAya* terApaMthI bhikSu anuyAyI Sus saMdhano abhiprAya... .... bha saradArazahara 10-1.. 2.. bhArata bhArIna bhI na verAvya lerApI nisu anumAzrI bhAvA saMgha 1.0 - sArazahara - (rAjasthAna ) jI. 52. viSaya - vidyata (pIjI bhacinI bhA samita hamAre dezapaMtha dharmasaMgha se pUrva bhAcAcI ne vidyuta (bIUlI) ko sadA sacira evaM jIva sAdara mAtA pA evaM mAnate the| Aja hama rApaMtha se navamA' - nirakyagrAhI mAcArma' kI zapAtI svAmI ne mAna saMgha niyata (bIjA) ko sAcata ena jIva sAhita mAna hai| vartamAna meM rAma ke pani vasanImA svAmI kI DIlITI ko sacita mAnare ! nideva, # OMna avatAra lazapaMbhI jisa manuprAbhI kAvana saMgha kI aura se candanamata thIMDAtamA saradArazahara (rAjalayAna ) madana canda ThAtiyA (123) Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapUjya gacchAdhipatizrI rAmasUrIzvarajI DahelAvALA taraphathI. maulika vicAraNA-sAkSIpATha sAthe siddha karela agni-vidhutanI sajIvatAnI vAta suMdara rIte prastuta karela che. hi.. pUjyazrInI jAmbannI. paramapUjya gacchAdhipati A.zrI sUryodayasAgarasUrIzvarajI taraphathI.. sujJa, vidvAna ane zAstraaidaMparyajJa vyaktioe prabhudarzita dravyo/padArtho upara zraddhA vadhu majabUta thAya tevA tarkasaMgata vivecano samAja samakSa mUkavA ja joIe. tamAro tevo prayAsa jANI AnaMda. pra. sAranA pUjya nItisUrIzvarajI samudAyanA gacchAdhipati zrI arihaMtasiddhasUrIzvarajI ma.sA. Aje divase divase vijaLI temaja vijANu upakaraNono vaparAza vadhI rahyo che. temaja te vaparAza karAya nahi tevI zraddhA jyAre osarI rahI che te samaye A pustikA kharekhara sarcalAITanI garaja sAraze- tema mAnavuM che. arada pri suri paramapUjya gacchAdhipati zrI subodhasAgarasUrIzvarajI taraphathI... ... vidyuta prakAza aMge je zAstrAdhAre sajIvatAnuM samarthana karIne ApazrIe pratyuttara ApIne sakala jaina saMghane samyagu mArgadarzana ApyuM che. te prastutya prayAsa mATe dhanyavAda ghaTe che. paramapUjya gacchAdhipati zrI vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. A pustaka prabhumArgamAM DAmADoLa thanArane zraddhA utpanna karanAra che ane maryAdAnA pAlanamAM kaTibaddha karanAra che ane je AcAromAM sthita che tene sthiratAmAM majabUta karanAra che. A pustakano hindI anuvAda- sthAnakavAsI terApaMthI vageremAM paNa lAbha thAya te mATe jarUrI che. aMgrejI anuvAda paNa jarUrI che. A rIte jaina paramAtmAnA tattvonI sAme jeTalA vaijJAnika tarko AdhArita kumato vagere che tene paNa uMDA uhApohapUrvaka nirasana karanArA pustako tamArA jevA zAstrabodhavALA ciMtako taraphathI bahAra paDe te ghaNuM uttama ane anumodanIya che. ja Ai ~ 1 12nA 24344 -12 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapUjya gacchAdhipati A. zrI rAjendrasUrIzvarajI (kalikuMDavALA) ma.sA. 'vidyutprakAzanI savratA aMge vicAraNA' prakAzana vAMcyuM. keTalAka kahevAtA jJAnI lokoe 'vijaLI nirjIva che' e vAta sAbita karavA potAnI mAnyatA pramANenI tarka-dalIlo karavA prayatna karelo teno vidvAna munizrIe tarka sAthe AgamapAThothI paNa tenuM suMdara nirasana karela che. vijaLI sacitta che e vAta sarasa rIte sAbIta karI che. bhramaNA phelAvanAra tattvo sAme lAlabattI dharanAra munizrI abhinaMdananA adhikArI che. A prakAzana sAdyaMta vAMcI javA pU. sAdhu-sAdhvIjIone khAsa vinaMtI che. paramapUjya kezarasUrIzvarajI ma.nA samudAyanA gacchAdhipati AcAryazrI vijaya hemaprabhasUrIzvarajI.......... vartamAnayugamAM vaparAtI IlekTrIsITIne 'urjAzakti'nuM rUpALu nAma ApI acitta jAhera karanAra nUtanamatavAdI sAme paDakAra mUkatuM A pustaka kharekhara zraddhALu ane dayApremI lojana mATe khUba upayogI nIvaDaze. alabatta keTaloka dharmapremI varga IlekaTrIsITIne sacitta mAnavA sAthe tenA prakAzane acitta mAne che. tevAonA mATe paNa pUratI dalIlo ane Agamika pATho prastuta pustikAmAM che. khAsIyata e che ke prativAdI mATe vaparAtA zabdo mulAyama ane maitrIsabhara che. zarvanda suzi sAMbhAra * 2 pUjyapAda adhyAtmayogI kalApUrNasUrIzvarajI mahArAjanA samudAyanA gacchAdhipati A. zrI vijayakalAprabhasUrIzvarajI ma.sA.... IlekTrIka-vijaLI sajja che. enI sajjatA zAstrapramANa, tarka ane vaijJAnika mAnyatA dvArA sAbita karavAno yathAyogya prayAsa karyo che. koI paNa buddhimAna, vicAraka puruSane bUlavuM paDe tevI rajUAta karIne munivarazrIe A bAbata yogya mArgadarzana purUM pADyuM che. 125 so khilajI brUi Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapUjya A. zrI pUchyAnaMdasUrIzvajI taraphathI... A. zrI vAriSaNasUrijI ma.sA. yazovijayajInI yazasvI klame lakhAyelI buka 'vidyuta prakAzanI savratA' pratyeka pApabhIrU AtmAe avazya vAMcI vicArI 'olDa Ijha golDa' mAnI sarvajJa vANInI vAtomAM vizvAsa keLavavA buka suMdara sahAyaka banaze. pratyeka pAnA paranI Agama pATha dalIlonI raju karavAnI kalA jotAM teukAyanI nirjIvatAnI vAtonI pokaLatA samajAya che ne rakSA karavA mATe utsAhI banAve che. yA mukhyAmahaM yUrika e vArtA khen> pula baso 52ma5jya dharmasarIzvarajI ma.sA.nA samadAyanA AcArya bhagavaMtazrI sarvodayasarijI ma.sA. namAM lagna: zrI gurudharma sUraye vihala munipravRtra zrI yauvijayajI ma...! sAdara anucaMdanA - zAtA, - vidyuta prakAzanI jIvatA aMge vicAraNA' pustikA tathA takhArI patra paNa maLyo. -nirIkSaNa karatAM evI cokakasa pratIti thaI ke kRtrima vidyutane sacitta puravAra karavA mATe tamAo prajJAna khUba tIkSNa banAvavApUrvaka atyaMta sUkSmavagrahI ciMtana manananI sarkala puruSArtha karyo che, viauSaN" vekyUmavALA kahaivAnA 9banI aMdara jo TaMgasTanatAranA mAdhyama vyAtmaka vidhuna aMdara jaI zake to teukAyanI asaMkhyakulIna avagAhanA dharAvatI vadhyuM ja aMda2 jai zake " Avo je tarka tame karyo che. te kharekhara saMcAra che, A sivAya nAiTrojana tathA Ajjaina nAmanA vAyunuM astitva baddhamAM che tethI vejJAnika mAnyatAno ullekha paNa mahattvapUrNa che. AnAthI A zrI mahApratajIe rajU karela '7 ciA vAkANaLa sami vA | e bhagavatIsUtrapAdano emaNe tAravela saMdarbha mahattva zUnya banI jAya che. saMzleSamAM kahIe to zAstro ane vijJAnanA AdhArapUrvakanI A pustikAnA mAdhyamathI tamoe, varSothI cAlI AvatI kRmi vidhuttaprakAza sUcita yA acitta'nI carcAmAM khUba spaSTatA lAvI dIdhI che kRkrima vidyuta paNa sacitta che. alabatta, dravya- kSetrAdi bhAvone najara samakSa rAkhIne amUka cokkasa sImAmAM eka yAbIjA pe vittasaMcAlitta sAdhananA upayoga aMga ApaNA zramaNasaMghamAM vividha mantavya ane pravRtti pravarte che e vAstavikatA che kharI. paraMtu emAM kayAMya jIvanikAyanA eka bharUpa krutrima vidyutamAM jIvatvanA asvIkAranI vAta nathI. kRtrima vidyutamAM jIyatvanA asvIkAranI prathru ucita na gaNAya, e mATe tame je A sarasa prayatna karyo che. ane amArA khUba khUba abhinaMdana- anumodana ane AzISda... Aso suda bIja, maMgaLavAra. vi.saM.2058/ jaina upAzraya, ghATakopara (5.) muMbai - 86 ( - 126 vijaya sUryodayasUri. gAjaratnavijaya, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanasamrATa samudAyanA pUjya AcArya zrI vijaya suzIlasUrijI ma.sA. taraphathI... vidyuta-aMge je purAvA prastuta karyA te aMgenI mahenata-parizrama stutya ti gurbA kA bhI nAsana che . pUjya AcAryazrI vijaya mitrAnaMdasUrijI ma.sA.... A mahAtmAno zAstrabodha agAdha che. smaraNazakti tIvra che. rajUAtanI kaLA anokhI che. tenA pariNAme 'vidyut prakAzanI sajjatA aMge vicAraNA' pustakanuM Alekhana thayuM. 'vaijJAnika temaja saiddhAMtika dRSTithI vidyut nirjIva nathI paNa sajIva che' e viSayanuM akATya nirUpaNa A pustakamAM thayuM che. A pustakamAM rajU thayelA satyarUpI sUryanI sAme koI dhULa uDADI zake tema nathI. ane kadAca uDADe to e dhULa uDADanAranI AMkhamAM ja javAnI che. . vi.mitrAnaMdasUri li. AcArya zrI vijya hemabhUSaNasUrijI ma.sA.... mA pugisejanamA nale ne zAstrasApekSa puruSArtha Dya ghI tabhI ri janu Ahe nA kuMtAnA tAthI mukti - lopALano bovaga - 11 suvizudhdha mokSamArganI pra3yamA kAhi bho tathA naina zAsananI suvihita maryAdA pAlana full IzayayAmA sahupayogI kathA-paranI yuktine pUja najIka banAvyo joke dAnI zubhAtijAkA te majUULadrUpa nI jIvAda pUjya AcAryazrI vijya kIrtiyazasUrijI ma.sA. tamoe karela zAstrasAdhanA ane unmArgakhaMDanano purUSArtha kharekhara prazaMsanIya che. pustaka lakhatA tame je mahenata lIdhI che ane unmArga-mAnyatAne sacoTa radIyo zAstrAdhAre ApavAno purUSArtha karyo che te khUba anumodanIya che. ame tenI hArdika anumodanA karI paNa che. 327 vinaya dartayazasuvinI {T Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjya buddhisAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyanA AcAryazrI kalyANasAgarasUrijI ma.sA. vidyutaprakAzanI sajIvatA aMge vicAraNA karavAnI ja nA hoya. te sacitta che. ane teno upayoga karavAmAM sAdhunuM paheluM mahAvrata bhAMge che. pachI bIjA mahAvrato kevI rIte TakI zakaze ? in 496056-mAe(2013120 n56) 2050 sAla... pUjya AcAryazrI padhasAgarasUrijI ma.sA. Acharya Padmasagarsuri 8-10-2002 Rs tila minirAja4942 Arypt. "viyu y/2/ sajIva vicArA" (5stikA milA 2 ) isa lepana ke liye abhinaMdana nIyamA se 525/kI bhASAmeM lenadArA salo siMda kiyA , isase la za : dhanya 476) ilesiTI 140/AcAra zithilatA 1 + 52 // kaar| mastiArAyA4) sapa/**/2) 6. Bryan pirose #414 sela?" aisI in a recip pabhaR Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapUjya AcAryazrI vijayavallabhasUrIzvarajI ma.nA samudAyanA AcAryazrI vijaya padmacandrasUrijI ma.sA.... __ 'vidyuta sacitta hai' yaha hamAre gurudeva, pUjyapravara zrImad vijaya vallabhasUrIzvarajI mahArAjane bhI svIkAra kiyA thA / mahAjana medinI ke samakSa apanI vRddhAvasthA kI azaktatA ke kAraNa, svAbhAvika rUpa se apanI AvAja dUra taka na pahu~ca pAne ke kAraNa unhoneM vidyutacAlita dhvani vistAraka (lAuDa spIkara) ke upayoga karane para prAyazcitta bhI svIkAra kiyA thA / vidyuta meM hiMsA hotI hai, isI se prAyazcitta hai / hiMsA kA prAyazcitta hotA hai, ahiMsA kA nahIM hotA hai / yadi vidyuta kA upayoga sAdhuvarga ke liye svIkArya hotA to jJAnanidhAna AcAryadeva zrImad vijaya vallabhasUrIzvarajI mahArAja sAhava vidyutayaMtra ke upayoga ke pazcAt prAyazcitta na lete / bhAcArya padamacandI paramapUjya zrInItisUrIzvarajI ma.nA samudAyanA A.zrI hemaprabhasUri ma.sA. ApazrI dvArA khUba ja saMzodhita pustaka ghaNI ja jANakArI prApta karAvanAra banela che. jo A pustakane hindImAM bhASAMtara karI prakAzita karavAmAM Ave ane anya prAMtamAM jyAM gujarAtI bhASAnuM vAMcana ochuM che tyAM mokalI devAmAM Ave to tyAMnA ArAdhakone A bAbatamAM sAcI dizA prApta thaI zake tema che. pUccanAnI mAtAjanasAyinA dharanA pUjya AcArya zrI azokasAgarasUrijI ma.sA. atyaMta jarUrIyAta hatI tevuM pustaka jagatane ApI kharekhara tame paramAtmAnA zAsananI suMdara sevA karI che. aneka AtmAonI A aMgenI zaMkAone nirmULa karI SaDUjIvanikAyanI zraddhAne daDha banAvI che. AAtify (129) Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcArya zrI hemacaMdrasAgarasUrijI ma.sA. AkhuM ja pustaka vAMcI lIdhuM. vAMcyA bAda e abhiprAya upara Avyo ke A eka khUba ja umadA ane sarasa kAma thayuM che. vartamAnanI sakhata ane jarUrI mAMganI A pustaka pUrti karI che. mArA khyAlathI keTalAkanA jIvanamAM to pANI pahelAM bAMdhI pALa" ukti caritArtha thaI che. amArA pUjya paMnyAsapravara zrI caMdrazekharavijayajI gaNivara... ... vIjaLI (IlekTrIka) sajIva che ke nirjIva ? e viSayamAM temaNe dharmazAstro, vaijJAnikonI zodho, akADhya tarko vagere dvArA prakAMDa-sarvatomukhI pratibhAnuM sahune darzana karAvyuM che. A pustikAnI sauthI moTI phalazruti e raheze ke vIjaLIne acitta mAnIne je zramaNo teno cogaradama upayoga karavA mATe adhIrA thayA hatA, jenAthI zramaNanuM zramaNya hacamacI uThavAnI pUrI zakyatA hatI, tene sakhata breka lAgI jaze. pUjya AcAryazrI virazekharasUrijI ma.sA. zaktizALI suNe lokone unmArgamAMthI ugAravAno ke dvidhAmAMthI bahAra kADhavAno prayatna karavo joIe. ane tamoe tevo prayatna karela che. tethI te ghaNo ja stutipAtra che. hAvIrazepnara sa. pAlItApa pUjya AcArya zrI rAjazekharasUrijI ma.sA. vidyu-kAzanI sajIvatA aMge vicAraNA" pustaka vAMcIne ghaNo pramoda thayo che. tamoe A pustaka lakhIne jainazAsananI mahatI sevA karI che. A pustakamAM ApelA zAstrapAThothI tamArI bahuzrutatAnI pratIti thAya che. rAjazekharavi Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcAryazrI yazovijayasUrijI ma.sA. 'vidyutprakAzanI savratA aMge vicAraNA' pustaka maLyuM. khUba gamyuM. e vadhune vadhu prasAra pAme tema IcchuM chuM. zz. If? pUjya AcAryazrI municaMdrasUrijI ma.sA. pustikA maLI che. dhanyavAda ! ghaNo saMtoSa thayo. pUjya AcAryazrI puNyapALasUrijI ma.sA. yogya samaye yogya pratikA2-pratisAda apAyo evI lAgaNI anubhavI. Eve pUjya AcAryazrI prabhAkarasUrijI ma.sA. tame zAsanarakSA-sevA, zAstranA pAvitrya, dharmanA sattvanA saMrakSaNa kAje vIraprabhunA saputane chAje evuM kArya jinAgamonA pATho sAthe bAlavo paNa samajI zake evI gurjararaMgarAmAM A pustikA lakhI addabhuta kArya karyuM che. jenI huM bhUri anumodanA karuM chuM. bhUri A pustikA dIvAdAMDIrUpa che, bhAvatAne bhAvatuM bhojana jevI che. pAne-pAne akATya dalIlo ane zraddhApUrvakanI rajuAta che. vaMdhya bhAdaravA vadI mRnuM varga pralAya sUrinI sAhara 205 zAsanasamrATa samudAyanA pUjya AcArya zrI vijaya ajitacaMdrasUrijI ma.sA. IlekTrIka to sacitta ja hoya che. temAM koI zaMkA nathI. mATe teno upayoga jaina zAsanamAM sAdhu-sAdhvIthI karI zakAya nahIM e vAta barAbara che. 939 lahaH sAcArya vizva yAnimita dezI 5324) paM. vibhASiya bahe zubhazAna Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcArya zrI vijaya labdhisUrijI ma.sA. tamoe zAstranA pATha anusAre siddha karelI prakAzanI savatA pratyeka saMpradAya mATe vicAraNIya, adhyayanazIla temaja anukaraNIya banI jaze. tamAruM AvuM zAstrasApekSa saMzodhana kArya vadhu ne vadhu pragati pAme e ja abhyarthanA. pUjya AcArya zrI jItendrasAgarasUrijI ma.sA. durjananI sAme sajjano sAco pratikAra na kare to e sajjano paNa jainazAsananA gunhegAra gaNAya che. Ape je javAba Apyo che te yogya che. prazaMsanIya che. ApanA AvA zAstrokta javAbothI khoTA loko TakI na zake e paNa Ape eka suyogya kArya karyuM che. che tenDasAroTa & f" pUjya AcArya zrI vicakSaNasUrijI ma.sA. tamAruM pustaka tapAgaccha Adi saMghamAM aneka bhavabhIrU bhAgyavAnonI zraddhAne majabUta karavAmAM, anekanI zaMkA mITAvavAmAM ane anekane zraddhA pedA karavAmAM kAraNa bane tema che. tame pustakamAM vidhu-kAzanI sajIvatA siddha karavA mATe zAstradRSTi-vaijJAnika draSTi ane takadi dvArA prasaMzanIya prayAsa karyo che: che. - dvA 2--- RtuvenA , zAsanasamrATa samudAyanA pUjya AcAryazrI hemacaMdrasUrijI ma.sA. AcArya zrI mahAprajJajIe kevaLa tArkika dRSTie vidyutane acitta jAhera karIne IlekTronika sAdhano vAparavA mATeno je chUTTo dora ApI dIdho hato tene A pustikAmAM Agama dRSTie, suvihita paraMparAnI dRSTie tathA tarkanA AdhAre jaDabAtoDa javAba Apela che. che zAsanasamrATa samudAyanA pUjya AcAryazrI pradyumnasUrijI ma.sA. bIjI AvRti bahAra paDavAnuM jANyuM. tamAro prayAsa stutya che. AMER Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcArya zrI vijaya abhayazekharasurijI ma.sA. ---- zAstravayo ne vimAnamA pAto hAsanamalita vimAna sArI rAte syAra mAlA je citanya "yA nA kI zura rasapA mAra mAthe amana jApUra manara jepha rSa manAyA -- lekha jUna, dhaat.------ jaladhazeSa manuvana pUjya AcArya zrI vijaya guNazIlasUrijI ma.sA. - tamoe zAstra saMzodhananI ativyasta pravRttionI vacce paNa samaya kADhI, zAstrIya dRSTie, vaijJAnika dRSTie, vyavahArika dRSTie A pustakamAM je vicAraNA karI che te atyaMta spaSTa che. tenAthI bhAvamAM je anarthanI paraMparA ubhI thavAnA je bhayasthAno hatA. te aMge jijJAsujanone yogya mArgadarzana maLaze. stusone pUjya AcArya zrI naradevasAgarasUrijI ma.sA. terApaMthI AcAryazrIno kuyuktipracura-lekha vAMcIne Adhunika sAdhanono upayoga karanAra athavA karavA IcchanArA saMyamadhara AtmAone mokaLuM medAna maLavAnI anekavidha zakyatA sAme lAlabattI samAna pustikAnuM prakAzana karIne sanmArgarakSaNa mATe karelo Apano puruSArtha prazaMsanIya che. | nara sadasa04) $ paramapUjya DelAvALA rAmasUrIzvarajI ma.nA samudAyanA A. zrI vijaya ratnacandrasUrijI ma.sA. jainazAsanamAM aMdarathI thatA AkramaNone khALavA khUba jarUrI che. vIjaLInI sajIvatAnI prarUpaNA je zAstrIya AdhArapUrvaka karavAmAM AvI che te zithilAcArane jarUra khullo pADavAmAM madadarUpa banaze. prayAsa stutya che. jarUrI che. 2namawvazi Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.nA samudAyanA pU. AcArya zrI hemacaMdrasUrijI ma.sA. taraphathI.... - tamArI pustikA maLI. tame zAstrAdi aneka dRSTikoNathI "vidyuta acitta che" e vAtane juThI puravAra karI te samayocita ane yogya karyuM che. pustikAnA vyApaka pracArathI suviditAtmAo juThA bhrama-juThI mAnyatAthI bacaze. ane samyagmArganI ArAdhanA karaze. se) phaetrANAli vi. parama pUjya rAmacaMdrasUrIzvarajI ma.nA samudAyanA pUjya AcArya zrI vijaya naracaMdrasUrijI ma. taraphathI A. mahAprajJajIe potAnI mahAprajJAno asamucita upayoga karIne 'vidyuta prakAza acitta che" e rIte chApAmAM "jANyuM chatAM ajANya" kolamamAM ApIne jaina-jainetara lokone bhramamAM nAMkhavAno je prayatna karyo teno ekadama suyogya javAba tamoe Apyo che. tamArI pustikA dvArA A. mahAprajJajI potAnI thayelI mahAbhUlane jAherapatra chApAo dvArA micchAmi dukkaDe mAMge to kharekhara temanA nAmane sArthaka karanArA banaze. anyathA vacce avagraha 3 cihnavALA banI jAya tevuM spaSTa lAge che. tha bhAbhi lo. 6. aTakatanI be Tana ( acalagacchanA pUjya AcArya zrI kalAprabhasAgarasUrijI ma.sA. ApaNI paraMparA maryAdAo mujaba vidyutano vaparAza zramaNajIvanane zithila karI patita karI de. jethI maryAdAonuM pAlana ja ati jarUrI che. sudhAraka prarUpaNA zAsanane nukazAna karanArI che. kabagaLNaC merguish (134) Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcAryazrI vijaya jitendrasUri ma.sA.... Apane jo vijJAna va zAstroM ke pramANa se sAbita kiyA ki lAiTaupakaraNa sacitta-sajIva hI haiM, anumodanIya hai / pustaka likhakara jainazAsana, vItarAgazAsana kI apUrvasevA kI hai / - a. jilenDa bhUmIja pUjya AcAryazrI vijaya guNaratnasUrijI ma.sA.... gujarAta samAcAramAM A. nathamalano lekha Avyo hato. teno zAstrIya pATho sAthe jaDabAtoDa javAba Apavo ekadama jarUrI hato. je kAma tame A pustaka dvArA suMdara rIte pAra pADyuM che. aneka zAstrapATho, vijJAnanA purAvAo 'vekyuma hovA chatAM temAM saMpUrNa vekyuma nathI.' Adi dvArA khUba ja mahenata karela che. tenI anumodanA. (34nI anubhiva pUjya AcAryazrI vijaya ratnasuMdarasUrijI ma.sA. zAstrIya ane vaijJAnika baMne prakAranI dalIlo vaDe vIjaLIne acitta kahenArAonuM khaMDana sacoTa rIte karyuM che. vIjaLI vAparavI ke nahIM ? e alaga viSaya che. paNa vIjaLIne acitta ghoSita karavI e prabhuAjJAno apalApa che. evI mithyA prarUpaNAne zAstrIya dalIlo/dAkhalAothI khullI pADIne tame prabhuzAsananI suMdara sevA karI che. ane mUMjhavaNamAM mUkAyelA/bhramita thayelA ajJAnI/alpajJAnIone rAha dekhADyo che. 135 E. 2tnasuM pUjya AcArya zrI vijaya varabodhisUrijI ma.sA. "vartamAnamAM eka paricita saMpradAya dvArA je navIna prarUpaNA karIne sarvajJakathita satyo ane pUrvAcAryonI vAtone azraddheya banAvavA prayatna karyo tenI sAme munizrIe khUba ja sacoTa, mArmika bhASAmAM vijJAna AdhArita dRSTAnta dvArA paramAtmAnA vacanonI zraddhA majabUta karavAnuM kArya karyuM che. hA sadaradoSika kI sauda heA Zugeien bhA. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcAryazrI kamalaratnasUrijI ma.sA. pustikA maLI. ghaNuM sAruM lakhANa taiyAra karela che. te prazaMsanIya ane anumodanIya che. Pregian 1. pUjya AcAryazrI darzanarasUrijI ma.sA. ___mahAprajJajI ke lekhoM ko paDhakara kaI vidvAna zrAvakoM ne pauSadha meM ilekTrIka ke baTana dabAne prAraMbha kara diye / maiMne dekhane para pUchA to mujhe javAba diyA ki 'ye lekha paDho' / to maiMne pratIkAra ke bhI lekha batAye aura Apake isa pustaka ko bhI / Apane zAstrIya satya ko isa taraha pustaka rUpa meM prakAzita karake 'yAvaccandra-divAkarau' zAstrIya satya ko AbAla gopAla hetu amaratA dI hai / Apane aneka zAstrAdhAroM se siddha karane kA khUba parizrama uThAyA hai / darzanaratnAhi zAsanasamrATa samudAyanA pUjya AcAryazrI ratnaprabhasUrijI ma.sA. vAdI, kuvAdI, tarkavAdI, mithyAbhimAnInA ajJAnane ane ajJAnatAnA mArga sAme, tat prarUpaNAnI sAme je ApazrIe samyaga jJAnano, Agamano, vyavahArathI tathA anekavidha dalIlothI je viziSTa pratyuttara Apyo che te kharekhara AvakAradAyaka tathA atyaMta prazaMsanIya che. Agamane sanmukha rAkhIne mArganI je prarUpaNA ApazrIe karI che tethI amo khUba ja AnaMdita thayA che. vaMta- mana (136 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanasamrATa samudAyanA pUjya AcAryazrI jayacandrasUrijI ma.sA. "vidyut prakAzanI savatA aMge vicAraNA" pustikA vAMcI. jinazAsana teukAyane citta mAne che ja. te niHsaMdeha hakIkata che. madrasUri pUjya upAdhyAyazrI mahAyazavijayajI gaNivarazrInA ziSya pUjya munirAja zrI dhuraMdharavijayajI ma.sA. tamArI pustikA "vidyuta prakAzanI sajjatA aMge vicAraNA" atyaMta upayogI ane yogya samaye pragaTa thaI che. utpAdita vidyuta prakAza sava ke nirjIva che ? A aMge ghaNA vidvAna munio dvidhAmAM hatA. tamArU A pustaka tevA munione yogya nirNaya karavA mATe moTI sahAya karaze. vadhara pUjya paMnyAsapravarazrI vajjenavijayajI gaNivarazrI A pustakamAM 'vidyuta sacitta ja che'- te vAta Agama pATho ane samajI zakAya tevI dalIlo dvArA jaNAvI che. te vAMcatA... vijaLIne acitta mAnI unmArgamAM jatA bacI javAya. anyathA sauthI vadhu to nukazAna sAdhu-sAdhvIjI tathA pauSadha-pratikrmaNa-sAmAyika karanArA zrAvaka-zrAvikAonAM vanamAM e thAta ke 'vijaLI acitta ! to to teno upayoga karavAmAM vAMdho nahi.' A pustikAe to AvA bhayaMkara vidhAna sAme reDa signala karIne bacAvI lIdhA che . pUjya AcArya zrI vijaya kulacandrasUrijI ma.sA. pustaka yathA samaya maLela. atha thI Iti vAcyuM. vizuddha paramparAne Agama yukti ane vijJAnanI zodho ne AdhAre siddha karI. tethI sva-parapakSI vicAra karI paramparAnI AcaraNAne dRDhapaNe Acaro. (137 dA va vi. kulacandrabhUvi " Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanasamrATa samudAyanA pUjya zrI naMdIghoSavijayajI gaNivara _ki nojha vizva nI vaMdanA --sukharAta viSama lakhavA bidhata ghake vinA ut thiI zaeI nathI, ane tyAM gharSaNa hoya. co. addhikAma, hoya te mATe vidhuta yajJa che. e niHkha bAbata ,i nadIdhoLa tA - kharatA, o pUjya A. zrI dolatasAgarasUrijInA ziSya paMnyAsazrI harSasAgarajI gaNIvara pustaka maLyuM. avalokana karatAM ja tamArI kuzAgratA ane jamAnAvAda sAme zraddhA-khumArI ane siddhAMtonI saraLatApUrvakanI rajuAtathI ovArI javAyuM... tamArA A prayAsa stutya ja che. sAdhaka AtmAnA bhAvaprANone saMrakSita karanAra che. pani darIyApUrI sthAnakavAsI saMpradAyanA pUjya vIrendramunijI taraphathI (seTelAITa) AgamanI sAkha temaja Adhunika vijJAna temaja tArkika rIte paNa vijaLInI sajIvatA sAbita karavAmAM ApanI dalIlo aMge amo paNa saMmata chIe. tA aruzka on ciroun pUjya paMnyAsapravara zrI maNiratnavijayajI gaNivara kharekharA avasare jarUrIyAta hatI tyAre tame mahApuruSArtha karyo che. ane khUba ja saphaLa thayA cho. 4 nenang (138 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya paMnyAsazrI muktidarzanavijayajI gaNIvara khUba ja suMdara yukti, prayukti temaja zAstrIya pATho ApIne tame sacoTa radiyo Apyo che. jenAthI ghaNAnA manamAM rahela zaMkA-kuzaMkA-kutarko vigere dUra thaze. tamAro kSayopazama, puruSArtha, zAstrono bodha, yathAsthAne niyojana karavAnI kaLA, vinaya A badhuM dAda mAMgI le tevuM che. vartamAna kALe A viSaya upara prakAza pADavAnI AvazyakatA hatI. janma samAja nA kAkA - pUjya munirAja zrI akSayacandrasAgara ma.sA. tamArI vidvattAe kamAla karI.. pATho, dalIlo, tarko ane saphaLatAthI sabhara A pustaka che. zata zata dhanyavAda sAthe abhinaMdana.... / akSayathadkSAra zrAddhavarya zrI kumArapALa vI. zAha vidyuta prakAzanI sajIvatA aMge e Tu jheDa bolavA lakhavAnI jarUra hatI. tyAre ApazrIe vilaMba vinA vidyuta prakAzanI sajIvatA aMge vicAraNA nAmanuM pustaka lakhIne stutya kArya karyuM che. A viSayanuM TacukaDuM ApanuM pustaka AdhAragraMtha banI gayo che. huM to A pustaka eka ja beThake vAMcI gayo. kAjala ka. 26 21 paMDitavarya zrI praviNacaMdra khImajI motA zAstronA ullekhapUrvaka IlekaTrIkasITImAM jIva mATenI je yuktio ApI che te anumodanIya che kadAca ATaluM vAMcyA pachI paNa koIne zaMkA rahe ke agnikAyamAM jIvo che. paraMtu IlekaTrIkasITImAM nathI ke che ?" teo nirNaya na thAya to paNa je zaMkAnuM sthAna hoya tyAM vicArakane apravRtti ja hoya. tethI A pATho vAMcyA pachI. koIne IlekaTrIsITImAM zaMkA hoya to paNa sAdhu thaIne temAM pravRtti na karavAnI preraNA maLe che. praha >> - vada Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ operA jena saMgha (amadAvAda)nA pramukha azokabhAI samAjane usUtra prarUpaNAthI ugAravAno Apano athAga prayatna atyaMta anumodanIya che. ApazrIe atI alpa samayamAM ghaNAM dIrgha kALathI saLagatI sajIvatAnI samasyAno sarvAgI savistAra samAdhAna ApIne samagra jaina samAja mATe ati upayogI kArya karyuM che. lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA niyAmakazrI jitendrabhAI bI. zAha pU. zrI yazovijayajI e AcAryazrI mahAprajJanA lekhanI sAme jaina dharmanA zAstranA samudrane valovIne navanIta tAravI A pustakamAM rajU karyuM che. temaNe Agamokta pramANo ApI jainonI prAcIna paraMparAne zAstrIya ane vaijJAnika puravAra karI ApI che. A mATe teozrI dhanyavAdane pAtra che. temaNe ApelA aneka pramANo ja temanI vidvattA, sujha ane gaMbhIratAnA ghotaka che. navA vivAdane samajavA, sAcI samaja keLavavA tathA saMghomAM zAstrIya paraMparA sAcuM jJAna maLI rahe te mATe A pustaka avazya vAMcavA lAyaka che. 1. J. Bashah... (140) Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcAryazrI vijaya hemaratnasUrijI ma.sA., AgamanA pATho uparAMta vartamAnanA Adhunika mIDIyA inTaraneTanA sahAre saMprApta thayelI vaijJAnika mAhitInuM khUba ja sArI rIte mulyAMkana karyuM che. dharma ane vijJAna ubhayanA sahAre vijaLI sacitta ke acitta ? mananuM sarasa nirAkaraNa karavA prayatna karyo che. Apano prayAsa stutya che. la ne - pUjya AcAryazrI vijaya pUrNacandrasUrijI ma.sA., - siddhAMtane mukhya rAkhIne sAyansane paNa sthAna ApavA sArA vicAraNA thaI hovAthI zAstrapremI saMgha ane vijJAnapremI varga mATe paNa A pustikA khUba ja upayogI ane upakArI thaI paDaze, ema niHzaMka kahI zakAya. -LA , I (ka1 pUclhaja yurina anuSkA ANaMdajI kalyANajI peDhInA pramukha zekzI zreNikabhAI kasturabhAI, vidyutuM prakAzanI sajIvatA aMge vicAraNA pustikA maLI. pU. munirAjazrI yazovijayajI ma.sA. e AgamanA ane zAstranA pATho ApI paraMparAgata mAnyatAne satya pUravAra karI che. temaNe sAthe sAthe vaijJAnika AdhAro paNa TAMkyA che. tethI samagra hakIkata tarkabaddha rIte satya pUravAra thAya che. teno mane AnaMda che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-4 * gujarAta samAcAra tA.9-6-2002 ravivArIya pUrti 'jANyuM chatAM ajANyuM' kolamamAM pragaTa thayelA A.mahAprajJajInA vicAro vIjaLInA sAdhano jaina sAdhu mATe varjya gaNAya ? Aje samAjamAM eka prazna vAraMvAra carcAya che ke jaina sAdhue vIjaLIno upayoga karavo ke nahIM ? A prazna aMge ame ahIM AcArya zrI mahAprajJajInA vicAro AlekhIe chIe ane A saMdarbhamAM anya vyakti ane mahAnubhAvonA vicAro jarUra AlekhIzuM. A lekhano abhyAsa karyA pachI emanA manamAM jAgatI zaMkA ke samasyA jarUra jaNAve. prajJApuruSa AcAryazrI mahAprajJajI vIjaLI sacitta ke acitta e vize nIce mujabanA vicAro Alekhe che. Aje vijaLIno vaparAza khUba thAya che. pU. gurUdeva tulasIjInA samayamAM vicAraNA zarU thaI ke vIjaLI sajIva che ke nirjIva ? pU. gurudeva AcAryajI tulasIjI bIdAsaramAM birAjamAna hatA. tyAM ja traNa divasa sudhI hajAro vyaktio vacce ciMtana cAlyuM. pakSa-vipakSamAM ghaNA badhA tarko AvyA. Akhare nirNaya thayo ke vIjaLI sajIva nathI. vIjaLI urjA che, jIva nathI. e AdhAre vidyutane nirjIva mAnavAmAM AvI. Akhare Ano AdhAra kyo ? AdhAra baMne che. Agamano AdhAra che tenAthI paNa vIjaLI nirjIva sidhdha thAya che. vartamAna vijJAnano to che ja. vijJAne to tene eka rAsAyaNika prakriyA mAnI che. (vijJAnI) agnine paNa jIva nathI mAnatA to pachI vIjaLIno to koI prazna ja nathI. AgamanA AdhAre vicAra karIe. taijasakAyanA pudgalo samagra lokamAM vyApta che. ATha vargaNAomAM eka vargaNA che taijasavargaNA. tenA pudgalo AkhA lokamAM vyApta che. agni kevo hoya che ane kyAM hoya che ? te para AgamamAM vicAra karavAmAM Avyo. batAvavAmAM AvyuM ke sajIva agni tiryaklokamAM ja hoI zake che. na urdhvalokamAM agni che, na nimnalokamAM. tyAM agni nathI, urjA che. tene agni kahe che, paNa vAstavamAM te sacitta agni nathI. sacitta agni mAtra manuSyalokamAM, tiryaklokamAM ja hoI zake che. kahI zakAya ke 141 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narakalokamAM to khUba tejadAra agni che. sUtrakRtAMga, uttarAdhyayana vageremAM varNana maLe che ke narakalokamAM koI naiyika jIva che tene tyAMthI kADhI ahIMnA agnimAM nAkhavAmAM Ave to tene lAgaze ke jANe tene himAlayamAM nAkhavAmAM Avyo che. ATalo bhayaMkara agnino tApa che tyAM paNa te nirjIva che, sajIva nathI. kema ke tirjhA lokanI nIce sajIva agni hoto nathI. eTalA mATe sUtrakRtAMgamAM kahevAmAM AvyuM. agaNI aTTo, vaga2 IMdhaNano agni, lAkaDA vinAno agni. 'agni' zabdano prayoga to karavAmAM Avyo che. paraMtu vAstavamAM agnikAyika jIva nathI. vIjaLI paNa agnikAyika jIva nathI. eka tejolezyAsaMpanna muni che, jene tejolezyA prApta thaI che. te kyAreka gusse thaI teno prayoga kare che, jevI rIte gozAlake mahAvI2 (svAmIjI bhagavAna) para karyo hato. bhagavAna mahAvIra yAtrA karI rahyA hatA. gozAlaka temanI sAthe hato. eka saMnyAsI paMcAgnitApa tapI rahyo hato. gozAlake tenI cheDachADa karI. krodhe bharAI teNe tejolezyAno prayoga karyo. zaktino prayoga karyo. saLagavAnI hAlata AvI gaI. lAgyuM ke bhasma thaI jaze. te samaye bhagavAna mahAvIre zItalezyAno prayoga karI agni zAMta karyo. tejolabdhinI zakti eTalI che ke aneka prAMtone bhasma karI zake. eka aNuboMbathI paNa zaktizALI tejolabdhino prayoga che. paraMtu te samasta pudgala che. ajIva che, nirjIva che. have tene agni kahIe te ke AjanI bhASAmAM vidyuta ? te sajIva nathI. vIjaLI agni nathI. tenuM eka kAraNa to e che ke te vAyu vinA saLage che. bhagavatIsUtramAM kahevAmAM AvyuM che - 'vAyu vinA agni saLagato nathI. agnine haMmezA oksijana joIe. vAyu na maLe, agni na saLage. urjA to haze, paraMtu agni nahi saLage. jyAM vIjaLIno prasaMga che, tyAM vekyuma karavuM paDe che. vAyunuM niSkAsana jarUrI che. tyAM oksijanano suyoga sAMpaDe to te AganuM rUpa laI zake che. paraMtu jyAM urjA che, tyAM agni nathI. sUryano tApa keTalo bhayaMkara hoya che ? Aje to sauraurjAno prayoga paNa thavA lAgyo che cUlo paNa saLage che rasoI paNa bane che. e aneka kAryo thaI zake che. paNa te saghaLA nirjIva 142 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agni che. te sajIva agni nathI. vidyuta che. agni nathI. sauraurjA athavA to je paNa urjA che te taijasaparamANu che, yAne ke taijasavargaNA che. paramANu che. eTalA mATe AgamamAM tene agnisadaza dravya kahevAmAM Avela che. agnitulya dravya, agni jevuM dravya che. eTalA mATe tenuM nAma agni rAkhavAmAM AvyuM che. jayAcAyaeN bhagavatInI vyAkhyAmAM kahyuM - agnikAya sarIsa-agni jevuM dravya. agnikAyika jIva nathI. vidyuta eka urjAno pravAha che. A samagra nirNaya thaI gayo. A nirNayanA AdhAre pachI evI ghoSaNA paNa gurudeve karI dIdhI ke vIjaLI amArI draSTie acitta che. nirjIva che. zAstranA aneka AdhArothI te siddha thaI gayuM ke agni jIva nathI, mAtra urjA che. taijasavargaNAnA pudgalo che. eTalA mATe nirjIva che. amArI mAnyatA che. jainomAM paNa keTalAka loko Ane sajIva mAne che. A to potapotAno vicAra che. agara koI zodha na kare to paraMparAthI je cAlyuM Ave che te mAnavAmAM Ave che. ame to ciMtana karyuM, zodha karI, anusaMdhAna karyuM, pramANo zodhyA ane eTalA pramANo upalabdha karyA AgamanA, jemanA AdhAre A sthApanA karavAmAM amane koI saMkoca na thayo. A koI saMzayathI nathI karyuM ke acitta che ke nahi? anusaMdhAnanA AdhAre sArI rIte nizcita thaI gayuM ke A mAtra pudgala che, urjA che, eka zakti che, agnikAyika jIva nathI. have potapotAnI paraMparA hoya che. keTalAka loko dhyAna nathI detAM to zuM kahevuM? hAthamAM ghaDiyALa bAMdhI che tene paNa kahe che ke sajIva che. ghaDiyALamAM beTarI che. beTarI che zuM? urjAnuM eka spaMdana mAtra to che. eka rAsAyaNika spaMdana ane eka urjAnuM spaMdana. vaijJAnika draSTie vicAra karIe to beTarI mAtra urjAnuM spaMdana che. rAsAyaNika kriyA thAya che, tenAthI te cAle che. badhA IlekTrona spaMdana ja to che. Agiyo camake che to Aga jevuM jaNAya che, paraMtu te Aga to nathI. bIjAnI vAta javA daIe, ApaNA zarIramAM paNa agni che. paNa te sajIva nathI, nirjIva agni che. ApaNAM zarIramAM paudgalika agni che. (13) Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-5 * gujarAta samAcAra tA.16-6-2002 ravivArIya pUrti 'jANyuM chatAM ajANyuM' kolamamAM pragaTa thayelA A.mahAprajJajInA vicAro mAIka ke ghaDiyALane sacitta mAnI zakAya nahIM ! lAMbA samayathI eka carcA cAle che ke jaina sAdhutA dhAraNa karanAra vIjaLIno upayoga karI zake kharA ? mAIMka vAparI zake kharA ? emane vaMdana karatI vakhate vaMdanA karanAre ghaDiyALa ke evI koI vastu kADhI nAMkhavI joIe ? gatAnugatikatA eka cIja che, vicArazIlatA bIjI bAju che. A prazna aMge vartamAna jagatanA vidvAna tathA aNuvrata ane prekSAdhyAna dvArA navI vicAradhArA pragaTAvanAra AcAryazrI mahAprajJajInA vicAro prastuta karIe chIe. AzA rAkhIe ke A viSayamAM gaMbhIratAthI UMDuM citana thAya. A viSayamAM jemanA vicAro anyathA ke bhinna hoya teo jarUra emanI vicAradhArA lakhI mokale. AcArya zrI mahAprajJajInA e vicAro joIe - vidyuta eka UrjAno pravAha che. A samagra nirNaya thaI gayo. A nirNayanA AdhAre pachI evI ghoSaNA paNa AcArya zrI tulasIdAsajIe karI dIdhI ke vIjaLI amArI draSTie acitta che, nirjIva che. zAstranA aneka AdhArothI e siddha thaI gayuM che ke agni jIva nathI, mAtra urjA che. taijasavargaNAnA pudgalo che, eTalA mATe nirjIva che. A amArI mAnyatA che. jainomAM paNa keTalAka loko Ane sajIva mAne che. A to potapotAno vicAra che. agara koI zodha na kare to paraMparAthI je cAlyuM Ave che te mAnavAmAM Ave che. ame to ciMtana karyuM, zodha karI. anusaMdhAna karyuM, pramANo zodhyAM ane eTalA pramANo upalabdha karyA, AgamanA, jemanA AdhAre A sthApanA karavAmAM amane koI saMkoca na thayo. A koI saMzayathI nathI karyuM ke 'acitta che ke nahiM.' anusaMdhAnanA AdhAre sArI rIte nizciMta thaI gayuM ke A mAtra pudgala che, UrjA che, eka zakti che, agnikAyika jIva nathI. have potapotAnI paraMparA hoya che. keTalAka loko dhyAna nathI detAM to zuM kahevuM ?hAthamAM ghiDayALa bAMdhI che, 144 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene paNa kahe che ke sajIva che. ghaDiyALamAM beTarI che. beTarI che zuM? UrjAnuM eka spaMdana mAtra to che. eka rAsAyaNika spaMdana ane eka UrjAnuM spaMdana. vaijJAnika draSTie vicAra karIe to beTarI mAtra UrjAnuM spaMdana che. rAsAyaNika kriyA thAya che. tenAthI te cAle che. badhA IlekTrona spaMdana ja to che. Agiyo camake che to Aga jevuM jaNAya che, paraMtu te Aga to nathI. bIjAnI vAta javA daIe, ApaNA zarIramAM paNa agni che, paNa te sajIva nathI, nirjIva agni che. ApaNA zarIramAM padgalika agni che. Ayurvedane jANanAra jaTharAgnine jANe che. bhojana karIe te konAthI pace che ? jyAre koI bimAra thAya che tyAre vaidya tenI parIkSA karI kyAreka kyAreka kahe che - Ano agni maMda thaI gayo che. khAdheluM pacatuM nathI. agni jyAre barAbara rahe tyAre bhojana barAbara pace che. jyAre te maMda thaI jAya tyAre bhojana barAbara pacatuM nathI. ApaNA zarIramAM paNa agni che, vidyuta che. zarIra zAstranI dRSTie joIe to dareka kozikAnuM potAnuM pAvarahAusa che. abajo kozikAo ane dareka kozikAnuM potAnuM pAvara hAusa. ATalo agni bharyo paDyo chezarIranI aMdara. A ghaNI adbhuta vAta che ke, zarIrano agni kyAreya lIka thato nathI. jo thaI jAya to AkhA zarIramAM baLatarA upaDI jAya che, AkhuM zarIra aMgArA jevuM banI jAya che. prekSAdhyAna zibiromAM evA keTalAya kesa AvyA ke zarIra AkhuM saLagavA lAgyuM hoya. ApaNA zarIramAM paNa agni che. A badhA taijasavargaNAnA paramANuo che. pudgalo che. have prazna e che ke bhale mAIka hoya, ghaDiyALa hoya, ApaNe tene sacitta mAnI zakIe nahi. AgamanA AdhAre temane sajIva siddha karI zakAya nahi. A bAbatamAM pUrI spaSTatA rahevI joIe. ghaNA bhAIo Ave che ane kahe che ke ghaDiyALa bAMdhI che. saMghaTTo karIe ke na karIe? hAthamAM ghaDiyALa bAMdhelI che, baMdha karI daIe ke nahi ? na baMdha karo to tamArI IcchA. amane koI vAMdho nathI. vaMdanA karavAmAM sparza karo ke nahi, tamArI IcchA, paNa amane koI saiddhAMtika vAMdho nathI. kema ke ame tene sajIva nahIM, mAtra UrjA mAnIe chIe. AcArAMga sUtranI TIkAmAM eka ghaNI sarasa vAta kahevAmAM AvI che. eka muni evA che, je acela rahe che. eka 14che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni evA che je eka vastra pahere che, eka muni evA che je be vastra rAkhe che ane eka muni evA che ke je traNa vastra rAkhe che. have eka vastra rAkhanAra ema kahe ke be vastra rAkhanAra DhIlo che to te ekAMtapaNe mithyAvAda che. munie ema kahevuM yogya nathI. sAdhanAnA aneka prakAro che. kyo rasto pasaMda karavo? jainomAM ane bIjAomAM ghaNAM loko kriyAkAMDamAM phasAyelA rahe che. temane e vicAravAno paNa samaya nathI ke adhyAtmano vikAsa kevI rIte karavo? vicAra nathI karatA, temanI IcchAnI vAta che. paNa temane e vAtano doSa zA mATe daIe ke teo adhyAtma para koI vicAra karatA nathI? koInI ruci tapasyA karavAnI che, koInI upavAsa karavAmAM hoya che, koInI ruci sAmAyika karavAmAM hoya che, koInI svAdhyAya karavAmAM hoya che to koInI mALA japavAmAM. have temane doSapAtra kaI rIte kahevA ? sAdhanAnA kSetramAM potapotAnI ruci hoya che. prazna che kalpa ane akalpano, sacitta ane acittano. amAro e nirNaya spaSTa hovo joIe ke vastu sacitta che ke acitta? jyAre siddha thaI jAya ke sacitta nathI to pachI laIe ke na laIe, karIe ke na karIe, potapotAnI IcchA, paraMtu siddhAMtamAM ApaNe e samajI levuM joIe jethI karIne bhrama thAya nahIM. ApaNe jANIe chIe ke keTalIka rAsAyaNika kriyAo evI che ke jemanI bAbatamAM Aje vaijJAnika jagata jeTaluM spaSTa thayuM che kadAca dhArmika jagata eTaluM spaSTa nathI. jaina darzanamAM to UrjA vize ghaNA vistArathI varNana che. paNa te bAbatamAM jaina munio ja barAbara jANatA nathI to bIjAonI vAta ja zuM karavI? eTalI vargaNAo che, temanI jANakArI koIne nathI. e dhyAnamAM rahe ke thoDuMka sAhitya vAMcI levAthI temanuM puruM jJAna thatuM nathI. ghaNuM vyApaka ane gaMbhIra adhyayana karavAthI keTalAMka satyo sAme Ave che. eTalA mATe badhAnA manamAM e bAbatamAM khUba spaSTatA rahe ke ghaNAM anusaMdhAna ane zodha pachI AcArya zrI tulasIdAsajIe nirNaya Apyo hato ke, vIjaLI sacitta nathI, acitta che. eTalA mATe tamArI pAse bhale IlekTrIka upakaraNo hoya, bhale ghaDiyALa hoya ke anya koI sAdhana. temAM amArI spaSTa dhAraNA che ke temano upayoga karI ApaNe koI doSa karI rahyA nathI. evuM karavAmAM koI agnikAyika jIvanI hiMsA thaI rahI nathI. (14) Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo, siMhAvalokana karIe... agnikAya jyAM jaI zake tyAM vAyukAya jaI zake che. teukAya hoya tyAM vAyu hoya ja. garamI hoya tyAM zUnyAvakAza na ja hoya. oNksijana vinA paNa Aga lAgI zake. AkAzIya vIjaLI paNa IlekTrIsITIno ja eka prakAra che. dAhaka hovAthI vAyaranI vIjaLI paNa teukAya che. IlekTrIsITI = gharSaNajanya teukAyano eka prakAra. = TarabAIna, janareTara, DAyanemA vegeranI vIjaLI paNa teukAya che. vidhyAta (=suSupta) agni paNa jIvaMta che. IlekTrIsITI eTale vidhyAta agni. spArka plagamAM IlekTrIsITI taNakhA svarUpe dekhAya che. High A.C./D.C. pAvaravALA vAyarane coTelo mANasa rAkha thaI jAya che. dAha, bhaDako, Aga, uSNatA... A badhA teukAyanA lakSaNo che. High A.C. pAvaravALo khullA vAyara ojhonanA sAMnidhyamAM prakAze che. vAyaranI vIjaLI = H eka saMvedanazIla Aga. badhdhaprakAza = gharSaNajanya teukAyano eka prakAra. dIvAnI jyota ane tenI ujehI citta teukAya che. balgaprakAzamAM paNa teukAyanA lakSaNo dekhAya che. sUrya, candra, nakSatra, tArA, ratna vagereno nirjIva prakAza paNa jIva sApekSa che. narakanI ane tejolezyAnI nirjIva garamI paNa jIva AdhArita che. acitta prakAza-nirjIva dAhaka tattvonI yAdImAM vIjaLIno ullekha nathI. vIjaLI nizcayathI sacitta ja che. tapelA lokhaMDanA goLAnA madhyabhAgamAM ane balbamAM teukAya ane vAyu hAjara che. ujehImAM paDilehaNa,pramArjana, halana-calana, vAtacIta, vaMdanAdi sAdhu na kare. divase paNa vIjaLInA camakArA thatA hoya to zramaNa gocarI na jAya. tamAma IlekTrIka sAdhanonA vaparAzamAM virAdhanA che ja. sAdhujIvanamAM phona, paMkho ane TI.vI. to kema cAle ? juo pRSTha (9 ja " " " 8 29 37-38 41 47 47 48 4148 48 49 50 para 54 ? * 9 4 jI 1 110-114 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhaka dvArA racita-saMpAdita anuvAdita sAhitya sUci nyAyAloka (saMskRta + gujarAtI) rUA. 170-00 bhASA rahasya (saMskRta + hindI) rUA. 160-00 syAdvAda rahasya (bhAga : 1 thI 3) (saMskRta + hindI) rUA. 435-00 vAdamAlA (saMskRta + hindI) rUA. 120-00 SoDazake (bhAga : 1-2) (saMskRta + hindI) rUA. 200-00 adhyatmaupaniSat (bhAga : 1-2) (saMskRta + gujarAtI) rUA. 190-00 Fragrance of Sensation dvivarNa ratnamAlikI (saMskRta + gujarAtI) amUlya vAsanA hAre, upAsanA jIte (gujarAtI) amUlya buddhi hAre, zraddhA jIte (gujarAtI) sAdhanA caDhe ke upAsanA (gujarAtI) saMvedananI suvAsa (paramAtmA bhakti gujarAtI) amUlya saMvedananI jhalaka (paramAtmA bhakti gujarAtI) amUlya saMvedananI mastI (paramAtmA bhakti gujarAtI) amUlya saMvedananI saragama (paramAtmA bhakti gujarAtI) amUlya saMyamInA kAnamAM (sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto mATe) amUlya saMyamInA dilamAM (sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto mATe) amUlya saMyamInA romaromamAM (sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto mATe) amUlya saMyamInA sapanAmAM (sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto mATe) amUlya yazovijaya chatrIzI (prabhu stuti) amUlya dvAtrizat dvAtrizikA (bhAga : 1 thI 8) (saMskRta + gujarAtI) mudraNAlayastha amUlya amUlya noMdha : adhyayanazIla pU. sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone tathA jJAnabhaMDArone bheTa rUpe maLI zakaze. prApti sthAna 0 ( divya darzana TrasTa 39, kalikuMDa sosAyaTI, dhoLakA, ji. amadAvAda, pIna 387810. Printed by : Shree Parshwa Computers, A'bad. Tel.: 5470578