Book Title: Rushidattras
Author(s): Jayvantasuri, Nipuna A Dalal, Dalsukh Malvania
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001581/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JAYAVANTA SURI'S RSIDATTA RASA EDITED BY L. D. SERIES 53 GENERAL EDITOR DALSUKH MALVANIA NIPUNA A. DALAL bhAratIya 3) L. D. INSTITUTE OF INDOLOGY AHMEDABAD 9 Selain Education International ahamadAbAda Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JAYAVANTA SURI'S RSIDATTA RASA EDITED BY L. D. SERIES 53 GENERAL EDITOR DALSUKH MALVANIA NIPUNA A. DALAL HREIRO HL, D. INSTITUTE OF INDOLOGY AHMEDABAD - 9 smaTAnA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Printed by (1) Text only Time Printers Pvt. Ltd. Binani Chambers, Opp. Ellisbridge Station Ahmedabad-9. (2) Introduction, etc. Swami Tribhuvandas Shastri, Shree Ramananda Printing Press Kankaria Road, Ahmedabad-22. Published by Dalsukh Malvanja Director L. D. Institute of Indology Ahmedabad-9. FIRST EDITION August, 1975 "Published with the financial assistance from the Government of India, Ministry of Education and Social Welfare (Department of Culture)." PRICE RUPEES Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavaMtari racita RSidattA rAsa saMpAdaka nepuNA a. dalAla pragatI lipalamAla [prakAzaka 'lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira ahamadAbAda-6 asmadAbAda Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purovacanaM RSidattA rAsanaM prakAzana bhArata sarakAranI sahAyatAthI karavAmAM AvyuM che. te sahAya mATe ame bhArata sarakAranA zikSAvibhAganA AbhArI chIe. kavi jayavaMtasUrie aneka graMthonI racanA saM. 1614 thI 1652nA gALAmAM karI haze evaM temanA keTalAka graMthone aMte Apela racanA saMvata uparatho jaNAya che. prastuta racanA RSidattA rAsanI jUnAmAM jUnI prati saM. 1659mAM lakhAyelI maLe che. paraMtu te suvAcya na hovAthI prastuta saMpAdanamAM saM. 1665 mAM lakhAyela pratano mukhyapaNe AdhAra levAmAM Avyo che. tethI ApaNe kahI zakIe ke lekhakanA samayanI bhASAthI vahu dUra nahi evI jUnI gujarAtI bhASAnuM rUpa ApaNane prastuta kRtimAM prApta thAya che. kRtinA saMpAdaka Do. nipuNA dalAle ghaNI kALajI laha aneka pratonAM pAThAMtaronI noMdha lIdhI che ane kavi jayavaMta tathA temanI kRtiono vigate paricaya Apyo che. prastuta RSidattA kathAnu mULa cheka 13mA saikAmAM maLe che ane te AkhyAnakamaNikoSanI vRttimAM che. te pachI prastuta kRti sivAya 28 RSidattA viSenI kathAo ane rAsa Adi racAyA tenI noMdha saMpAdake lIdhI che. A uparathI sUcita thAya che ke A kathA keTalI lokabhogya banI che. AmAM satIcaritranu citraNa che ane aneka kaSTa paDavA chatAM RSidattA potAnuM zIla ane pratiSThA kevI jALavI rAkhe che tenuM nidarzana che. eka ja kathAmAM judA judA lekhakone hAthe kevAM kevAM parivartano thatAM rahyAM che tenI paNa noMdha saMpAdake lIdhI che. chaMda ane alaMkAra uparAMta A kRtigata kahevatono saMgraha paNa pariziSTamAM saMpAdake karI dIdho che. namUnArUpe judA judA lekhakonAM varNano paNa tAravI ApyAM che ane zabdasUcI paNa ApI che. AzA che ke jUnI gujarAto bhASanA abhyAsone A kRti bahu upayogI thaI paDaze. A kRtinuM saMpAdana karI DaoN nipuNA dalAle esa. ena. DI. TI. yunivarsiTI (muMbaI) nI pIeca. DI. nI padavI prApta karI che. A kRtinA prakAzananI maMjUrI ApavA mATe uparyukta yunivarsiTInA ame AbhArI chIe. lA. da. bhA. saM. vidyAmaMdira amadAvAda 380009 15 ogasTa 1975 dalasukha mAlavaNiyA adhyakSa Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya nivedana esa. ena. DI. TI. yunivarsiTI (muMbaI) mAMthI i. sa. 1970 mAM mane gujarAtI vibhAgamAMthI pIeca. DI. nI padavI prApta thaI. pIeca. DI mATe meM jUnI gujarAtImAM lakhAyela kavi jayavaMtasUrinI " RSidattA rAsa" nAmanI hastaprata pasaMda karela. kavi jayavaMtasUri madhyakAlIna gujarAtI sAhityamA agatyanA kavi thai gayAM che ane emaNe nAnI moTI aneka kRtio racI che " RSidattA rAsa" mAM kavie eka satInuM jIvanacaritra Alekhya che ane meM A rAsanu saMpAdana karyuM che. A saMpAdana kAryamA mane ghaNI vyaktio tema ja saMsthAnI kiMmatI madada maLI che. hastapratone mATe mAre amadAvAdanA lA. da. bhA. saMskRti vidyAmaMdiranA saMcAlakono, devasAnApADAnA upAzrayamAM AvelA bhaMDAranA vyavasthApakano, zrI goDIjInA upAzraya ( muMbaI ) nA bhaMDAranA vyavasthApakano ane mahAvIra jaina vidyAlayanA saMcAlakano AbhAra mAnavAno che. istapratonA vAcanamA atyanta madada rUpa bananAra paMDita zrI aMbAlAla premacaMda zAhano tathA saMskRta hastapratanA vAcana ane anuvAda mATe sva. munizrI puNyavijayajIno mAre atyaMta AbhAra mAnavo ghaTe meM taiyAra karela zabdakoSa kALajIpUrvaka joi jaI keMTalAMka upakogI sUcano ane sudhArA karI ApavA badala huM vayovRddha paMDita zrI becaradAsa dozInI RNI chu. gujarAta yunivarsiTI, gujarAta vidyApITha, phArbasa gujarAtI sabhA ( muMbaI )nAM pustakAlayono meM kacAreka upayoga karyo che ane te saMsthAonI huM AbhArI chu ate A pustakanA prupha vAMcIne sudhArI ApavAmAM madada karanAra paM0 zrI bAbubhAI tema ja AkhAye pustakane jhINavaTathI tapAsI janAra lA. da. vidyAmaMdiranA niyAmaka zrI mAlavaNiyAsAhebanuM RNa svIkAryA vinA kema ja cAle ? A rAsanA saMzodhanakAryamA mane protsAhana ApI saMzodhananI AMTI ghuTIthI pUratI mAhitagAra karIne mAruM kArya jhapATabaMdha pUruM karAvavAmAM madadarUpa thanAra DaoN. zrImatI anasUyAbahena trividI tathA bhUpendrabhAI trivadIno huM atyaMta AbhAra mAnuM chu badala bhArata sarakArano paNa A pustakanA prakAzana mATe moTI rakamanI sahAya ApavA aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnuM buM. nipuNA a. dalAla Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayanirdeza 1. prastAvanA 2. RSidattA rAsa 3. pAThAMtara 4. pariziSTa - 1 'RSidattA rAsa'nA chaMda 5. pariziSTa - 2 'RSidattA rAsa 'mAMnA keTalAka alaMkAro 6. pariziSTa - 3 'RSidattA rAsa 'mAMthI sUktio ane kahevato 7. pariziSTa - 4 'RSidattA rAsa'mAnAM keTalAMka varNanonI sUcI 8. pariziSTa - 5 jayavaMta sUrimAM na hoya tevAM purogAmIoe ApelAM varNanomAMthI kiMcit109-116 116-117 9. pariziSTa - 6 jImUtavAhananI kathA 10. pariziSTa - 7 kavijayavaMtasUrie kAvyaprakAzanI TIkAnI nakalane aMte Apela prazasti 118 11. zabdasUcI 12. zuddhipatraka 13. saMdarbhagraMthasUci 119-133 134- 136 137-138 pRSTha 1-53 1-60 61-100 101-102 103-104 105-107 108 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA prataparicaya 1) a-lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA hastaprata.saMgrahanI 15265 kramAMkavALI prata, patra 32, patradITa paMkti 12, paMktidITha akSaro Azare 40. lekhana varSa vi. sa. 1665. pAnAnu mApa 26.1411 se.mI. che. banne bAju hAMsiyo 3 se.ma.nA rAkhelo che. upara-nIce 1.2 se.mI. jagyA korI rAkhelI che. __ A prata koI vidvAna lahiyAnA hAthe lakhAyelI lAge che, jethI vAkyaracanA susaMgata che ane artha kADhavAmAM muzkelI nathI paDatI. anI puSpikA nIce pramANe che : "saMvata 1665 varSe vaizAkha vadi 12 dine zrI gaMdhAravAstavya paTuA pAsavIralikhita sakalavAcava.maMDalItilakAyamAna - vAcakacakracakravarti-mahopAdhyAyazrIvimalaharSa. gaNicaraNavaJcarIkAyamANa-devavijayAmivAcavArtha zuma bhavatu // kalyANamastu // zrIstu zrIzramaNasaMghasya" (2) ba-devasAnA pADAnA bhaMDAra saMgraha, amadAvAdanI prata. patra 21, patra dITha paMkti 12, paMktipITha akSarI 40. (3) ka-devasAnA pADAnA bhaMDAra saMgraha, amadAvAdanI prata. patra 30, patradITha paMkti 14, paMktidITha akSaro 35. pAnAnu mA5 22.3410.2 se.mI. che. Da-mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaInA ha.li. pratibhaMDAranI prata. kramAMka saM. 442, patra 27, patradITa paMkti 13, paMkti dITha akSaro 37. (5) I-mahAvIra jaina vidyAlaya, mubaInA ha.li. pratibhaMDAranI prata, kramAMka 443, patra 26 padITa paMktio 13, paktidITha akSaro 45. pAnAnu mApa 26.2411.2 se.mI. che. (6) pha-goDIjI upAzrayanA ha.li. bhaMara, muMbaInI prata, kramAMka 1203, patra 25, patradITa paMktio 13 thI 14, paMkti dITha akSaro 40, lekhana varSa 1659. pAnAnu mApa 26411.1 se.mI. che. upalabdha pratomAM A prata sauthI jUnI che, paraMtu enI sthiti sAmAnya che. prata pANIthI bhIjAyelI che, jethI patronu lakhANa jhAMkhu ane Achu thaI gayu che, kyAMka akSaro paNa bhuMsAI gayA che, chatAM bIjI pratanA AdhAre vAMcI zakAya, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anI puSpikA nIce pramANe che : iti satIziromaNi RSidattA AlyAna sapUrNamiti // bhadra mahopAdhyAya zrI kalyANavijayagaNi paMDita zrI zubhavijayagaNi zi. lAlavijaya likhita N / svaparopakArAya staMbhatIrthe // zrIH // saMvata 1659 varSe poSa sudi 4 dine ciraM jaya // zrI // "" (7) ga-lA. da. bhA. saMvidyAmaMdira, amadAvAdanA ha. li. bhaMDAranI prata, kramAMka 3368, patrasaMkhyA 44, patradITa paMkti 24, paMkti dITa 13 akSaro. A pratanAM patro chUTAM nathI. guTakA * sAijhamAM bIjI aneka pratonI sAthe graMthAkAre dhAlI che. pratanAM pRSTha naMbara 54 thI 98 che. pAnAnu mApa 22.1x12.7 se.mI. che. aMte puSpikA nIce pramANe che : "bhaTTAraka zrIvijayadevasUrIzvara AcArya zrI vijayasiMhasUrirAjye paMDita zrI supatigaNiziSya hIrasAreNa likhita zrIgalakuMDAnagare AzIrvAda paMcamIdine zrI / " saMpAdanamAM pAThanirNaya ane pAThasaMkalana " RSidattA rAsa "nA saMpAdana mATe je sAta pratono upayoga karyo che temAMthI aka prata 'a' ne Adarza gaNI bIjI cha pratonA pAThabheda noMdhyA che. mULa lekhakanA hAthe ja lakhAyelI prata patra * A guTakAmAM nIce pramANe bIjI kRtio che : ( 1 ) zAzvata jina stavana- kartA lakSmIvijaya, (2) vikramAditya paMcadaMDa copAI -racanA saMvata 1556,,, (3) pArzvanAthagIta --nannasUri ( 4 ) kAyAgIta - padmatilaka (5) munipati copAI - racanA saMvata 1550, (6) nesarAjula bAramAsa - jayavaMtasUri (7) sthUlabhadrakozA premavilAsa phAga -- (8) kunAra chaMda (9) zaMkhaNI chaMda (10) sImaMdhara gIta nannasUri (11) nebhigIta ( 12 ) padmAvatI stotra (13) haMsAulI asAIna (14) dinarAcinAM coghaDiyAM Adi (15) mAdhavAnala kAmakaMdalA copAI - (16) betAla paMcaviMzatikA copAI - jJAnacaMdra le. sa. 1708 - kuzalalAbha "" 33 22 " " " "3 33 37 23 y, " " "" " 10 - 12 saMpUrNa che. 21-53 98 dw 1-48 48-55 55-58 58 58-59 59-60 60 60-63 63-94 94-95 95-135 135-193. "" Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLe to pAThAMtara levAnI jarUra na paDe, paNa lekhakanI pachI 10-15 ke 50 varSa lakhAyelI pratomAM lahiyAnI yogyatA sabhajIne tene mahattva Apa paDe. sAMya yogyatA na jaNAya to pATho mATe tatkAlIna bhASApravAhane dhyAnamA rAkhI bIjI prato uparathI mULa pAThane zuddha karavo paDe. upalabdha pratomAMthI samayanI, joDaNInI ke bhASAnI prAcInatAnA dhoraNe prAcInatama TarAvI zakAya tevI teja te suvAcya hAya avI pratane mukhya prata gaNI che ane saMpAdita graMthapATa tene AdhAre taiyAra karavAmAM AvyA che. A prata lA.da. vidyAmaMdaranA ha.li. bhaMDAranI che. AnA karatA jUnI prata goDIjI upAzrayanA ha.li. bhaMDAramAMnI che, paraMtu te prata pANIthI bhIMjAyelI che ane temAM kyAMka akSaro bhuMsAI paNa gayA che. prAcIna gujarAtI kRtionA saMpAdanamA pAThAMtaronI neAMdha oka khUba ja gUMcave avA prazna che. aneka kAraNe pratomA joDaNI bAbata saMpUrNa arAjakatA pravartatI jovAmAM Ave che. ghaNI vAra arbu bane che ke lahiyo jo vidvAna na hoya ane maLa pATha barAbara Ukalyo na hoya to potAnI samaja pramANe aNe pheraphAra karIne prata utArI hoya che aTale lahiyAonI maryAdAo svIkArI laIne mULa pAThane zuddha karavAno prayatna ko che. bIjI cha pratonAM pAThAMtaro kRti pUrI thatAM pAchaLa oka sAthe ja ApyAM che. saMdarbha mATe Avazyaka hoya te tema ja bIjI pratAmA saLatA vadhArAnA pAThane paNa tyAM neAMdhyA che. mukhya pratanI aka ke vadhAre va.DIo bIjI kAI paNa pratamA na maLatI hoya to paNa te kaDI saMpAdita graMthapAThamAM aucityapuraHsara te te rathaLe mUkI che... kavi jayavaMtasUrinuM jIvana RSidattA rAsanA kartA kavi jayavaMtasUri AcArya vinayamanasUri sthApita vRddhatapagacchanI para. parAmAM thaI gayA jevI mAhitI tapAgaccha paTTAvalImAMthI maLe che.* ___lagabhaga caudamA saikAnI zarUAtamAM vRddhapauSAlika tapAgaccha ane laghupoSAlika tapAgaccha ama be gaccho vicArabhedanA kAraNe astitvamAM AvyA hatA. temAMthI vRddhapauSAlika tapAgacchanI sthApanA saMvata 1300 thI 1325nA gALAmAM thaI hatI. kavi jayavaMtasUrinA jIvana upara prakAza pADe tekI koI sAmagrI hajI sudhI upalabdha thaI nathI. saMsArIpaNAnA tyAga karI dIkSA laI lenAra jaina sAdhuo potAnA pUrvajIvana upara bhAgye ja prakAza pADe che-amanA dIkSita jIvana viSe paNa bahu AchI mAhitI maLI zakatI hoya che. kavi jasavaMtasUrio potAnA gItasaMgrahamAM pAtAne mATe nIce mujaba labyUche ane tene AdhAre ApaNe kahI zakIe ke teo bALabrahmacArI hatA: " neminAtha jayaMtI rAjali puhatI gaDhagiranArI re, jayavaMtasUri sAmI tihAM milITa, AbAla brahmacArI re." * : zrI tapAgaccha paTTAvalI, bhAga 1le '-kartA-upAdhyAya zrI dharmasAgarajo, saMpAdaka-panyAsa zrI kalyANavijayajI mahArAja, prakAzaka-zrI vijayanItisUrizvarajI jana lAibrerI, amadAbAda, i.sa. 1940, puSTa 5-6. 'zatrujaya tIrthoddhAra prabaMdha'nI prastAvanA-vatazrI jinavijayajI, AtmAnanda prakAza, mAghamAsano aMka, pRSTha 156. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA letAM pahelAM temaNe keTalo ane konI pAse abhyAsa ko hato te bile zujANavA maLatu nathI, paNa amanI kRtio jolA amano abhyAsa sAro avo haze ama anumAnI zakAya. mammaTa AcAryanA 'kAvyaprakAza' upara lemaNe saMskRta TIkA lakhelI hoIne seo saMskRtanA sArA vidvAna hatA ane alaMkArazAstranA siddhAMtAthI suparicita hatA ana niHsaMkocapaNe kahI zakAyakavi jayavaMtasUri potAnA guru vinayamaMDana upAdhyAyano ullekha potAnI kRtiAmAM karatA rahe cha : " vaDatapagaccha sohAkarU ho, zrI dhinayamaMDana gururAji; ratnatraya ArAdhakI ho, je jagi dharmasahAya, Taka je jagi dharmasahAya guNAkara, suvihitanaI dhuri kidha; tasa sIsa guNasobhAga sulAmaI, jayavaMtasUri prasiddha." -RSidattA rAsa ha. li. prata, lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira, kramAMka 1218, pRSTha 31. "zrI vinayabhaMDana uvajhAya anopama, tapagaccha gayaNacaMda, tasu sIsa jayavaMtasUrivara, vANI suNatAM haI ANaMda." -nemarAjula bAramAsa vela prabaMdha ha. li. prata, lA. da. vidyAmaMdira-guTako " zrI vinayapramodamuru sIsa, ima bujhabaI vacana rasAla jayavaMtapaMDita bInaveI, ima jApI re viSayarasa TAli." -rAjulagItAni-itisparkendriyajIta. ha. li. prata, lA. da. vidyAmaMdira-guTako. " sAdhu sirAmaNi jANIitu, zrI vinaimaMDana uvajhAyA re tAsa sIsa guNa AgalA tu, bahulA paMDitarAyA re." - zrI sImaMdharasvAmI lekha. "phala lIu narabhavatarutaNAM, zrI vinayabhaMDaNa guru sIsa jayavaMta paMDita vInavaI, kara saphala dharSii deha re..? ___ -- gItasaMgraha-iti aMtaraMga gIta. kavi jayavaMtasUrikha pAtAnA graMtha zRGgAramaMjarImA je keTalIka vizeSa mAhitI ApI che te uparathI nIcenI bigato jANI zakAya che : zrI vinayamaMDana upAdhyAyane vivekadhIragaNi ane jayavaMtasUri be ziSyA hatA. amAM vivekadhIragaNi zilpazAstramA atyaMta nipuNa hatA ane temaNe zatrujayatIrthoddhAranA kAryamAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpoAnA nirmANa para pUrI dekharekha rAkhI hatI. zatrujaya tIrthoddhAskI prazasti temaNe. saMskRtamA racI che. temanA gurubhAI jayatavasUrinu aparanAma guNasaubhAgyasUri hatuM. amaNe guruparaMparAno ullekha nIce mujaba zRGgAramaMjarImAM ko che : " zrI tapagacha udyotakara, zrIvijayadharmasUriMda jima surapati surabandamAM, jina grahagaNamAM caMda zrI vijayaratna sUriMda guru, paTTa mahodaya bhANa zrI dharmaratna sUrIzvara, ketU karu vakhANa zrI vidyAmaMDana sUrIzvara, zrI vinaya maMDana svajjhAya zrI saubhAgyaratna sUrIzvara, vijayamAna guNadhAra vijayamAna kulapaMDanaha, zrI vivekama una uvajhAya zrI saubhAgyamaMDana paMDitaha, catura saubhAgI sAra. zrI vinaya una muNIMda, laghu sIsa bhUmiprasiddha, jayavaMtapaMDita abhinavI, zRGgAramaMjarI kIdva." uparanA avataraNane AdhAre guruparaMparAnu vRkSa nIce mujaba thAya : vijayadharmasUri vijayaratnasUri dharmaratnasUri hai vidyAmaMDanasUri . vinayamaMDana upAdhyAya vikkadhIragaNi jayavaMtapaMDita (1) jayamaMDana (2) vivekamaMDana (3) ratnasAgara (4) saubhAgyaratnasUri (5) saubhAgyamaMDana Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavi jayavaMtasUrinI kRtio "SidaktA rAsa" uparAMta nAnI moTI thaIne jayavaMtasUrinI nava-nasa kRtio upalabdha che, jamAMdhI be-aka jainagRhasthonA jIvanaprasaMgane lAtI che, to ye-oka jaina saMto-sAdhupuruSo viSe che. taduparAMta be-traNa kRtio stabana ane sajjhAya rUpe che, jenAM jainatIrtha karanu guNadarzana kareluche, A sarva kRtiojhA "RSidanA" ma ja "zadvAramajI, banne kRtio sArI rIte moTI tema ja kavinI kavitvazaktine chatI karatI, temanI vidvattAne navAjatI muMdara kRtio che. kRtionAM nAma nIce pramANe cha : (1) zudbhArapaJjarI (zIlavatI caritra) sa. 1614. (2) sthUlabhadakozA premavilAsa phAga-1614 AsapAsa 29 kaDI (3) RSidattA rAsa-sa. 1643 (4) nema rAjula bAramAsa velaprabaMdha (5) sIdhara stavana (6) rAjulagItAni (7) sthUlabhadra mohanaveli-graMthAna 325 (8) sIdharanA caMdrAulA-27 kaDI (9) gItasaMgraha (10) locana-kAjala saMvAda-18 kaDI (11) nemanAtha stavana. kRtiparicaya (1) zRMgAramaMjarI : jayavaMtasUrio " zRGgAramanjarI(apara nAma "zIlavatIcaritra )nI racanA sa. 1614mAM aTale ke amanA yauvanakALa daramyAna karelI che. lagabhaga sADAbArasA lokamAM racAyelI A kRtinAM kavi aka satI strIna jIvanacaritra sacoTa zabdomAM AlekhavAno prayAsa ko che. zIla a svonu sauthI vadhAre mUlyavAna ratna che ane ane koI paNa saMjogomA sAcavI rAkhatru o strInA jIvananu kartavya thaI paDe che a davivAne kavinA uddeza che. kavile nAyikA zIlavatInA zRMgAranu varNana teja te samayanu jIvanadarzana, rAjakIya sthiti, lokonI dharmabhAbanA bagerenu paNa varNana karyu che. " saMvata sola caudotarai, Aso sudi guru bIja .. kavi kIdhI zRMgAramaMjarI, jayavaMta paMDita heja." (2) sthUlibhadrakozA premavilAsa phAga : prastuta "sthUlibhadra-kozA premavilAsa phAga" kavio saM. 1614nI AsapAsa scyA che. A 45 kaDInI amanI saMkSipta paNa rasapUrNa kRti che. A kAvyamAM kavi jaina samAjamAM khUba ja prasiddhi pAmelA zrAvaka sthUlibhadra ane vezyAkozAnA jIvananu varNana karyu Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. pATaliputranA rAjA nada mahArAjanA maMtrI zakaTAlanA putra sthUlibhadra gRhatyAga karIne vAra varSa sudhI kozA nAjanI vezyAne ghera premavilAsamAM jIvana vyatIta kare che. pitAnA mRtyu pachI nAnA bhAIne maMtrIpada soMpe che ane pote saMsAra pratye vairAgya utpanna thatAM sAbhu pAse dIkSA grahaNa kare che. dIkSA daramyAna apanA gura asanA cAritranI parIkSA karavA vezyA kozAne tyAM cAturmAsa gALayA okale che. jyAM sthUlibhad vezyAlI sAtha raheba utAM paNa jaLAlavat rahI potArnu zuzca cAritra sa.bita kare che. te daramyAna sthUlibhadanA viyoga sAye kozAne Rtuo kevA saMtApa Ape che tenu varNana ane sthUlibhadranA milane anu heyu keQ kAla samAna vikasita thAya che te varNavyu che. A phAgamA 41mI kaDI sudhInAM sthalibhadra ke kozAna nAma paNa Avata nathI. tyAM sudhInI racanA sAMsArika prema kAvyanI ja che. pAtra chevaTanI cAra kaDIomAM ja kavi achaDato ullekha ko che ane racanAne jaina phAgunI paraMparAgata koTimA mUkabAnA aupacArika prayatna ko che. (3) RSidattA rAsa : sa. 1643 mAM racAyela 41 DhALanA A rAsanu saMAina ahI karyu che aTale o aMge vigatavAra mAhitI pachInAM prakaraNomAM ApI che.. (4) nemarAjula bAramAsa vela prabaMdha : ___ A bAramAsI kAvyamAM kavi jainonA bAvIsamA tIrthakara ne pranAthe muktirUpI strIne manamA dhAraNa karI rAjulakumArIne paraNavA jatAM ano kevI rIte tyAga ko tenu varNana karyu che. nemanAthanA viraha daramyAna bAre Rtuo rAjulane kevI rIte virahathI satApe che ane anyane sohAmaNI lAgatI Rtuo rAjulakumArIne kevI pIDA Ape che te varNavyu che. "bIjalIyAM carata ki kalapala hAi haiyAM re dAdhA upari lUNa lagAvai bappaiyAM re." aMte nemanAthe je mukitanA guNa gAyA te sAMbhaLIne rAjule paNa jinezvara pAme sayamanI yAcanA karI ane zivapurIne varI. (5) sImaMdhara svAmI lekha : __ 39 kaDInA A stavanamAM kavizre hAlamAM mahAvidehakSetra bicaratA jaina tIrthaGkara sImadharasvAmInI stuti kI che : "bhAraH guNavAna adA sImadhara svAmI : tara nAma bolatAM moDhAnAMthI amRta jhare che, temaja tAraH guNarUpI kAle mAraH anarUpI bhraparane vIdhyo che. tane makavAne mAru maja khUba ja vihavaLa che paNa zu kara? tu khUba ja dUra che. tArA mukharUpI caMdrane jovA jATe mArA nayano Atura che. tArA guNa gAvA mATe to mArI pAse akSara paNa olA che." " akSara bAvana guNa ghaNA tu, ketA lakhIi lekha re thoDai ghaNauM karI mAMnayo, sukha hosii tumha dekhiI re." Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 (6) rAjuLAvatAtiH : A gItamAM nemanAtha vinA rAjula kevI jhUre che ane ane viraha keva bALe che te kavi varNavyuM che. kavi salAha Ape che ke he bhavika jano! tame viSayamAM vilubdha na yo viSayane utpanna karanArI A paMcendriya upara saMyamaH keLavo: kAraNa, viSaya to kaSAya karAve che. nAka, kAna, AMkha, jIbha ane sparza A sarve indriyo viSayarasane vadhAranArI che tethI sukha pAmavA senA upara jIta meLavo. kavia A gItane pAMca judAM gItomAM vacyuM che. prathama gItamAM kavi nemanAthanA virahamAM rAjalanA mukhe bolAve che ke je mANasa snehathI baMdhAyelA hoya tene viraha sahevo muzkela che. bIjA gItamAM cakSune doSa dai kavi kahe che ke "pApI avAM nayanone dhikkAra ho ! jene svapnamAM paNa malyAM na hoya tene joIne sneha ghare che ane anA virahathI jhUrI mare che." vIjA gItamAM bhramara nAsikA dvArA rakhanI sugaMdha mANI kevI rIte kamalanA baMdhanamAM jakaDAya che te varNa vyu che. cothA gItamAM hAthInuM dRSTAMta ApIne kahayuM che ke sperzendriyathI hAthiNIo je vilAsa racyo teyAM hAthI sanaDAI gayo, mAMTa tame viSayarasane TALo. pAMcamA gItamAM popaTa pratIka * lai kavi kahe ke pharunI AzAo te piMjarAM purAyo Ama jANI viSayarasa tyAgo. Ama moha ja ApaNane duHkhI kare che jevI rIte nemanAthanA snehamAM rAjula duHkhI thAya che tevI rIte. mATe indriyonA sukhaneA tyAga karo avo kavinA upadeza che. ( 7 ) " sthUlabhadra mohana veli" -- prathAya 325 : A kRtinI hastaprata prApta thaI nathI. (8) sImaMdharanA caMdrAulA : A 27 kaDInu kAvya che. AmAM paNa kavio hAlamAM mahAvidehakSetramAM viharatA jainonA tIrtha kara sImaMdharasvAmInI stuti karI ke. "suNajye! vInatIre, olagADI re sauMdese mAnyo dUrithI re atizaya sayala alaMkAra, sImaMdhara jinarAyeo: " ( 9 ) gItasaMgraha : A gItasaMgrahamAM kavi racelAM 53 gItAno saMgraha che: kavia sarasvatI - lakSmI padmAvatI vagere debIonA guNagAna gAtAM gIto racyAM che, to keTalAka tIrtha karAna varNana ka che taduparAMta prakhyAta zrAvakonAM caritro upara paNa gIta racyAM che. sarasvatI devInI mahattA gAtAM kavi kahe che ke "vAMNI nirmala ApatI re, kApatI astiNAM mUla mahIali mahima vadhAratI re, zAradA thaI sAnukUla. cothA gItamAM covIsamA tIrthaMkara. "mahAvIrasvAmI" nI stuti karo che : "ughaDyA AnaMda rahAM hATa, tuM doTaI savi vlyAre ucATa." Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamA gItamAM jainonA mahAtIrtha zatrajayagirinu varNana karatAM kavi kahe che: ____"kaNeya bhuvanamA vimalA cala jaMbu koI tIrthara thAna nathI. yAM devaM sa jinedara samosaryA che ane pAMcakoDi munio parivaryA che." soLA gItamA kavi tRSNAno tyAga karavA vinave che. akatrIsamA gItamAM kavi nemanAthanA vicAre caDhatI rAjImatInI vyathA varNave che. te bicAre che ke " mArA nemajI Avaze tyAre amane thALabharI mAtIthI vadhAvIza. je mArA vAlibhanI vAta karaze tene vadhAmaNI rUpe hAra ApIza." tevIsanA gItamAM sthUlibhadra jyAre pAchA kozAne tyAM Ave che tyAre kozAnA dilamAM je AnaMda thAya che te vyakta ko che. aMte vepanamA gItamAM kavile rAjulanI nemanAthanAM darzana karavAnI abhilASA varNavI che. Apa gItasaMgrahamAM aneka chaTAMchavAyAM gItAnI lahANa kaviokarI che.. (10) locanakAjala saMvAda : A aDhAra kaDIna suMdara gIta che. AmAM kavi locana ane kAjala bacceno suMdara saMvAda rajU ko cha : " nayaNAre guNa rayaNAM nayaNAM, maNaghaTatI joDi, kAlA kajjala kerai kAraNi, tujhanai moTI khoDi re." A uparAMta, kavi kAvyaprakAzanI TIkA saMskRtamAM lakhI che tenI prazasti nIce pramANe che: " TIkA kAvyaprakAzasya Alilekha pramodataH / guNasaubhAgyasurINAM gurUNAM prApya zAsanam // saMvata 16,2 varSe poSa sudi 13 budhe samAptoyaM granthaH // Ama kavi padyasAhityanA vividha prakAro jevA ke rAsa, bAramAsI, phAgu, stabano, gIta vagere kheDyA che. (11) nemanAtha stavana : 4. kaDInI A nAnakaDI kRtina saMzodhana karI munizrI saMpatavijayajInA ziSya mani dharmavijaye o kRti tAjetaramAM bahAra pADI che ama jANavA malyaM che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAsa ( saMkSipta svarUpacarcA ) : . prAcIna gujarAtI sAhityamA 'rAsa', 'phAgu', prabaMdha, pavADa, bAramAsI, pada vagere je aneka sAhityaprakAro kheDAyA che temAM rAsaprakArane ApaNe sothI dhAre mahattvano raNI zakI. 'rAsa' ke 'rAsA' aTale prAsayukta padyamAM (duhA, copAI ke 'dazI' nAme oLakhAtA vividha rAgopAMnA koImA) racAyelu, dharmaviSayaka ne kathAtmaka ke caritAtraka, sAmAnyataH kAvyaguNI thoDe aMze hoya che tevu, paNa samakAlIna dezasthiti tathA bhASAnI mAhitI sArA pramANamAM ApaNane ApatuM, lAMbu kAvya. * 'rAsa' kAvyono adhyakAlamA moTo pracAra hato. 'rAsa' ramatro ane 'rAsa' racavo asa ve bhinna bhinna kriyAoM paratve rAsa zabdanA bhinna bhinna artha thAya che. 'rAsa' ranavo aTale rAsa nAmanA nRtyaprakArakA samAraMbhabhAM bhAga levo te. ne 'rAsa' scavo aTale rAsa nAmano kAvyaprakAra racavo te. Aja 'rAsa' nRtyaprakAra che tela kAvyaprakAra paNa che. x A rathaLe ApaNe rAsanA kAvyaprakArane dicArIzu. 'rAsa' ke 'rAsA' nAmathI oLakhAtA A kAvyaprakArano prayoga sauthI pahelo jaina munioo karelo jaNAya che. apabhraMza bhASAmAM mahAkAvyo scAtAM tene rathAne madhyakAlIna gujarAtIbhAM rAsa' racAvA sAMDyA. mahAkAvyonI sarganI paddhatine badale kaDavAM, bhAsA, ThavaNI ke kALamAM vibhAjita avo A geya kAvyaprakAra hato. ama jaNAya che ke AraMbhamAM * rAsa'nu svarUpa abhikAvya javu haze. paNa pachIthI te vistRta varNanAtmaka kAvyasvarUpa banI gayu ane 'rAsau' ke 'rAso'nI saMjJA pAmyu. ___ madhyakAlIna gujarAtImAM jUnAmAM jUno upalabdha rAsa te saM. 124 1mAM racAyela zAlibhadrasUri kRta "bharatezvara bAhubali rAsa'. _hemacaMdra AcAryatA samayamAM rAsa athavA rAsaka oka geyarUpaka tarIke lokone paricita kAvyaprakAra hato. utsava TANe maMdiromAM tathA jaina derAsaromAM rAsa ramAtA ane gavAtA. khAsa prasaMgane mATe jaina sAdhuo navA navA rAsa lakhI paNa ApatA. "tAla rAsaka' ane "lakuTA rAsaka" o be nAmo uparathI lAge che ke rAsa geya ane abhinayakSama sAhityaprakAra ja hato. bhajavAtA rAsane samayamaryAdA naDe aTale te TraeNkA gIta javA hoya; paraMtu temAM kathAnu tattva khadhu ne badhu pramANAM umerAtAM o prakAra varNanAtmaka ane pAThya banI gayA. geyatA bhale kAyama rahI paNa abhinayakSatA ghaTI gaI. A kAvyaprakAra vistRta banatA racanAbaMdha koI paNa aeka ja Dhaka puratA mayAdita na rahayo, racanAnA khaMDa paDyA ane te khaMDo bhAsa, ThavaNI, hALa ityAdi nAmo pAmyA ane temanI geyatA darzAvavA bhATe loka pracalita dazIono ullekha khaMDone madhALe thavA mAMDyo. * vedya vijayarAya ka. : "gujarAtI sAhitpanI rUparekhA" AvRtti 1lI, 1943, pRSTa 10-20. x ThAkara dhIrubhAI : " gujarAtI sAhityanI vikAsaMgkhA" (kha 1 --madhyakALa), cAthI AvRtti, 19.9, pRSTha 110-111. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 je vistRta rAsAo jainamunio dvArA racAyA temAM jana Agamo sUtro ane aMgonAM AvatAM paurANika pAtrone anulakSIne kathAnako racelAM maLe che. ghaNA rAsomA dIpaka zaGgArarasanAM varNano maLe che, paNa tenI sAthe kavine upadezavAno hoya che viSayopabhogato tyAga oTale kAvyo aMta hamezAM zIla ane sAttvikatAnA vijayAM Ave che rAsanI racanAno uno bodha hoya che ane amAM saMyamazrIne baravAnI vAta AvatI hoya che. - rAsAono mukhya hetu dharmopadeza ApavAno rocaka kathAnaka dvArA jo the kArya thaI zake to janatA upara se upadezanI sacoTa asara thAya baLI ghaNA rAsAo tIrthakaro, rAjavaMzI jaina sAdhuo ke jaina zreSThIonA jIvanacaritrane viSaya banAve che. koIka rAsa tIrthanu sAhAtmya paNa varNavato hoya che. Aya jaina munioo racelA rAsamAM jainadharmanuM mAhAtmya batAvavu a ja pradhAna hetu che. varNano, prasaMgo ane dharmopadeza uparAMta sAhityanuM tattva paNa ghaNA rAsAomAM saLe che. saMskRtamAM pravINa sevA ghaNA sAdhuoo racela rAsAomAM zabdAlaMkAra ne arthAlaMkAra banne moTA pramANama maLe che. A rAsAomAM karmano siddhAMta TasAvanA sAre AgaLapALanA bhavanI kathA kavi Ape che. kavibhAM pAMDitya hoya paNa kavitvanI UNapa hoya tyAM anI kRti rocaka na bane ne kevaLa dharma kathA ja banI rahe a paNa aTa ja sAdhuM che. pALadhI racAyelA keTalAka rAsAobhAM paristhitile Avo vaLAMka lIdho hovAnuM jaNAya che. sAmAjika dRSTi paNa rAsAo upayogI bane che, kesa ke temAM vyaktigata, atihAsika, sAmAjika, bhaugolika ke rAjakAraNa saMbaMdhI upayogI mAhitI paNa bharavAmAM AvI hoya che. A hisAbe jaina rAsA - sAhityanu aMtihAsika dRSTile paNa sahattva che.* zrI jayavaMtasUrio racela " RSidattA rAsa "nu kathAvastu ( DhAlAnukrame ) : paMca parameSThIne namaskAra. sarasvatI RSidattAnA AkhyAnadI racanA sAThe nirmaLa vANI Apo. rasikajanonA Agrahe RSitA caritra AlekhavAno A usa kIdhA che. (1) rathamardanapura nAme aka suMdara zahera hatu tyAM hemastha nAme rAjanItimAM nipuNa rAjA rAjya karato hato. tene suyazA nApanI rUpavatI paTarANI hatI. teno dIkaro kanakaratha kAMtiyAM kAmadeva sarakho hato. (2) kAverI nAmanI aka ramaNIya nagarInAM suMdarapANi nAme baLavAna rAjA rAjya karato hato. tenI paTarANI vasudhAne rukhamaNI nAmanI svarUpavatI dIkarI hatI. te ummaralAyaka thAne tene lAyaka vara zodhavAnI ciMtA thaI. katakaratha ja vara tarIke sarvottara lagatA hemaratha rAjA pAta kRtinuM saMpAdana ahIM pradhAna hoI tenA prakAra aMge ATalI saMkSipta carcA ucita gaNI che. DaoN. bhAratI vaidyakRta " madhyakAlIna rAsa sAhitya ". DaoN. saMjulAla majamudAra gujarAtI sAhityanAM svarUpa " DA. caMdrakAnta mahetAnu " madhyakALA sAhityaprakA" zrI ke. kA. zAstrInuM " gujarAtI sAhityanuM rekhAdarzana " tathA DI. harivalmsa nAdAgInA dekhI rAsanA svarUpa ane vikAsanI vigate carcAvicAraNA nahI rahe che. - Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 mArakate mAgaM sokalyu pitAnI AjJA mAthe caDAvI kuMvara kanakaratha rUkhamaNIne paraNavA sainya sAthe kAverI javA zubha zukana joI nIkalyA. AgaLa jatAM mArgabhAM aka jaMgala AvyuM tyAM pIvAnA pANInI murakelI UbhI thaI. pANI zodhavA gayelA sevako aka asaMbhava vAta lai AlyA. (3) kanakarathane teo kahevA lAgyA : pANInI zodhasAM bhaTakatAM ame aka pANIthI bharelu vizAla sarovara joyuM jAta jAtanAM paMkhI tyAM khelatAM hatAM ane aneka jaLacaro pANImAM viharatAM hAM, sarovarane kinAre Amravana hatu teSAM hRIMcake hoMcatI aka adabhuta suMdarIne ame joI. amane jor3ane te tarata ja alopa thaI gaI. bahu bahu zodhavA chatAMya se amane na maLI. konI A bAta sAMbhaLI kuMvara Azcaryacakita thA ane te suMdarIne jovA mAMTa sevakoo dekhADela mArge AturatAthI AgaLa vadhyA. raste yeNe vRkSo ane phaLaphUlothI sabhara avo aka suMdara bagIcA joyo. bagIcAnI zobhA joto te oka AMbAnA jhADa taLe ArAma karavA beTho tyAM akAoka teNe te suMdarIne joI. rUparUpanA aMbAra samI te suMdarI najare paDatAM kuMvara tenA para mohI paDyo. ane zI rIte bolAvatrI ano vicAra karato hato tyAM pAula AvatA sainyano kolAhala sAMbhaLI te suMdarI adRzya thaI gaI. kuMvara bahAvaro banI gayo. sainyane tyAM ja utAro AdhI te suMdarIne zodhavA, kuMvara te kAnanamA pharavA lAgyo. dUra aMka suMdara maMdira najare paDatAM te tyAM jaI maMdiramAM peTo maMdiralA garbhAgAranuM saundarya nihALI harSa pAmelA teNe tenI pradakSiNA karI. ( 4 ) F " gabhArAmAM RSabhadevanI mUrti joI stavana gAI teNe pUjA AdarI ne te pAvI raMgamaMDapAM beTho, tyAM koI tApasa pelI kumArikAno hAtha jhAlI AvI pahAMcyA kuMvare tApasane praNAma karyA. RSi AziSa ApI samAcAra pUchyA baMdIjanoo kuMvaranI vaMzAvali kahI saMbhaLAvI. vinayapUrvaka kumAra tApasane tenI sAthai AvelI kanyA aMge prazna kaye. jinapUjA patAvIne a lAMbI kathA kumArane saMbhAvavAnI tApase khAtarI ApI. tApase stavanasahita jinezvaranI pUjA AdarI. (5) pUjA pUrI karI te RSi rAjakuvara beTho hato tyAM raMgamaMDapamA Avyo. tenI sAthenI sukomala suMdarI snehapUrvaka kuMvarane joI rahI. kuMbare paNa tenA pratye jabaru AkarSaNa anubhavyuM kuMvarane potAnI sAtha laI tApasa potAnI paDIo Avyo ane vidhipUrvaka teno satkAra karo. pachI teNe potAno vRttAMta kahevA mAMDyo : " mitrakAvatI nAmanI nagarImAM rAja karatA hariSeNa rAjAnI rANI hatI priyadarzanA teno putra ajitasena bheTamAM maLelA aka sapheda atha para savAra thaI rAjA hariSeNa dUra dUra pharavA nIkalI paDyo. (6) avane rokI na zakAtAM hariSeNe mArgamAMnA oka vRkSanI DALI pakar3I lIdhI ane ghoDAne doDI javA dIve. jhADa parathI UtarI vanavAM pharatAM teNe aka sarovara joyuM tyAM pahAMcI hAthapaga ane meM dhoI pANI pIdhu, vanaphaLa khAghAM. AgaLa jatAM te tApasa vizvabhUtine Azrame jaI pahoMcyo. RSi praNAma karyA Rvi AzIrvAda ApyA. tyAM to anu sainya ane zodhatu AvI pahoMcya. munisevA karA te tyAM aka mAsa rahyo, ane vanamAM suMdara RSabhezvara maMdira baMdhAtryaM munio khuza thaI hariSeNa rAjAne zera utAravAno maMtra Apyo rAjA te pachI potAne mahele pAcho pharyo. (7) aka divasa sabhA bharI te beTho hato tyAM yeka dUta Avyo, kahevA lAgyo : " maMgalAvatI nagarIyadarzana rAjAnI dIkarI prItimatIne nAga karaDyo che. bApane dIkarI prANadhI paNa vadhu Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pyArI che. vaidonA ilAja niSphaLa gayA che. tame paropakArI cho aTale rAjAo mane tamArI pAse mokalyo. tame AvI maMtrabaLe tenu jhera utAro. sajjano pArakA mATe javaro bhoga ApatA hoya che.. vilaMba na karatAM Apa abaLAnI bahAre dhAo.' __ hariSeNe jaIne prItimatInu jhera utAryu. priyadarzana rAjAo khuza thaI prItimatIne tenI sAtha paraNAvI. haripaNa sukhI dAMpatyajIvana gujAravA lAgyo. keTaleka kALe tene putra thayo, te juvAna thatAM tene rAjyabhAra sAMbhI daMpatI tApasavrata lIdhu ne vizvabhUti muninA AzramamAM naI rahayAM. sapaye prItimatIne garbhavRddhi thatI jaNAI. AzramamAM AvyA pahelAMno garbha rahayo hovo joIle ama prItimatI) hariSaNane samajAvU. paNa bInA tApaso AghAnA niyano bhA thayeko gaNI Azrama choDI. jatA rahayA. Azranane nirjana joI dUra jaI rahelA aka vRddha tApasane rAjAle prazna ko ane taNe tApaso cAlyA gayA tenu kAraNa davyu. rAjA khinna thaI gayo. jematema cAra mAsa vitAcyA ane pUre dahADe niSidattA janmI. sUArogamAM prItimatI mRtyu pAmI. bApe ja dIkarIne ucherIne bhaNAvI. dIkarI ATha varSanI thaI tyAre anA rUpane kAraNe ne mATe koI duSTa vicAra na karI zake aTalA khAtara teNe adRSTIkaraNanu aMjana kayu. te praSikttA te A kanyA, ane huja teno bAda chu. te tana joIne moha pAmI che. " (7) kuMvara kanakaratha paNa RSidattAnA premamA paDyo. banneno paraspara preta joIne tApasa hariSaNe vannenAM lagna kayA. AnaMda bA. putrIno viraha nahIM ja sahevAya ama mAnIna hariSeNe baLI marI ApaghAta kaoN. kalpAMta karatI RSidattAne kanakarathe samajAvI, manAvI lIdhI. kALavaLa AgaLa koInu kazu cAlatu nathI, mATe jhAjho zoka na karavAnu tene kahayu. (8) praSiksA javI sadguNI ane ra nehA 2 patnI maLatAM kanakara dhanyatA anubhavI. puNyamahimA ane prItanI rIta darzAvatAM kavi bahupatnItvanI TIkA karatAM jaNAve che ke ave prasaMge puruSa karatAM strInI dazA bUrI thAya che. zokayanA sAlanA vicAra AvatAM kanakarathe rukhamaNIne paraNavA javAna mAMDI vALayu ne rathamardanapura pAchA pharavAno nirNaya lIdho. ( A prasaMge kavi zAkuMtalamAMnA " zakuMtalAnI vidAya" nA prasaMgarnu spaSTa smaraNa karAve o rIte RSidattAne vananAM vRkSo, pazupakSIo, latAvelIo vagerenI vidAya letI cItarI che.) have sthamardanapura jatAM RSidattA raste thoDe thoDe aMtare sadA phUlanAM bI ropatI cAlI. (9) kanakaratha-RSidattA keTaleka divasa rathamardanapura paheAMcyAM tyAre rAjA hemarathe nagaramA moTo utsava karAvyo. banne mukhathI rahevA lAgyAM. uttarottara amanA snehamAM vRddhi thatI gaI. (10) kanakarathanAM RSidattA sAthenAM lagnanI bAta keTaleka bakhate kAverI nagarInAM paheAMcI. suMdarapANi rAjAne jhALa lAgI. rakhamaNI sTI. pAtAnA patine bhoLavI, tene paraNI besanAra RSidattA upara pUra vera levAnI aNe nirNaya karyA. kUDakapaTamAM kuzala avI mulasA yogiNIne teNe sAdhI. RSidattA upara khATu Aka Ave ane te duHkhI duHkhI thaI jAya abu karavA sulasA kabUla thaI. rathamardanapura jaI teNe pahelI taka RSidattAne joI lIdhI. (11) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 rathamadanapuramA AvI mulasA trAsa phelAvavA mAMDyo ghera ghera loko maravA lAgyA. zerIme zerIo hAukAMnA gaMja khaDakAyA. nagaramAM rokakaLa thaI rahI. AAhera muDadAMnI durgandhe bharAI gayu. bALako, vRddho, yuvAno, strIo koI bAkI na rahayu. RSidattAne abasvApinI nidrA ApI mANasone mArI temane kanakarathanA AvAsamAM nAMkhavA mAMDyA. RSidattAnA hoTha ane vastro lohIthI rayAM ane tenI zayyA pAse mAMsathI bharela karaMDiyA goTavyA. bAraNe lokono hAhAkAra sAMbhaLatAM savAre jAgelA kuMvare RSidattAnA mAM para lohI joyu, hAtha lohIvALA dIThA, mAMsanA karaMDiyA tenI pathArI pAse dIThA ane te vahemAyo. potAnI nirmaLa patnInI bAbatamA zaMkA jAgI. RSidattAne teNe jagADI. te jAgI. (12) kanakarathe tene prazno kA. sAcI hakIkata saMkoca vagara kahI devA pharamAvyu. RSidattAo duHkhapUrvaka jaNAvyu ke pote koI indrajALano bhoga thaI paDI che. lohIthI jane UlaTI Ave, mAMsanI gaMdhamAtrathI je dUra nAse, charI dekhatAMya jene Dara lAge ovI te janmathI dayALu ane dharmavaMta hoI koI pUrvakarmanA pariNAme A pIDA sahI rahI che ane pati icche te kasoTIo caDI zakaze mevI khAtarI ApI. pati ane aparAdhI gaNato hoya to potAne hAthe ano ziraccheda karI zake che ama kahA. kanakarathane patnInI nirdoSatAnI pratIti thaI. potAne hAtha patnInAM AMsu lachI tene AvAsana Apyu. (13) nagaramAM macelA hAhAkArane kAraNe gusse thagralA hemaratha rAjAo nagararakSakane bolAvyo ane tene sakhata Thapako ApI vigato mAMgI. bhayathI tharathara kAMpatA talAre potAnI badhI zakti kAme lagADyA chatAM tapAsamAM niSphalatA maLI hovAna jaNAvyaM. rAjAo DhaMDhero piTAvI nagaramAMdhI badhA pAkhaDIo ane kAmaNaTamaNa karanArA, joSI, daraveza, gaNikA, sanyAsIo vagerene kADhavA mAMDyA. A takano lAbha laI, mulasA rAjasamAmA paheAMcI ane niSone sajA na karavA tathA pote gunegArane zodhI Apaze ama rAjAne kahevaDAvyu. rAjAo ane bolAvI. (11) __bhayaMkara dekhAvavALI sulasA yoginI rAjasabhAmA gaI ane ADaMbarapUrvaka rAjAne saMnyAsIone herAna na karavA jaNAvyu. svapna Avyu temAM rAjakuMvaranI bahu ja A upadavana kAraNa che ama svAnamA AvelI devI kahIne adRzya thaI gaI-vI mulasAnI vANI sAMbhaLI rAjA cakita thayo ne tene mAnapUrvaka vidAya karI. (15) rAjAo te rAte kuMvarane potAnI pAsa rAkhI putravadhanu caritra jobA aMka mANasane chAno tene ghara bhokalyo. patnInu have zuM thaze tenI phikara karato kuMvara rAtre UMghI zakyA nahIM. tene ghara jAsUsa pahAMcyo te samaye sulasA tene koi dekhe nahIM le rIte mAMsa vagere rAjyu. jAsUsane ama ja lAgyu ke A badhAM kArastAna RSidatta nAM ja che. teNe rAjA pAse jaIne te pramANe jAhera karyu. rAjA kopyo. kuMvarane teNe sakhata Thapako Apyo. kuMvare RSidattAno bacAva ko tyAre rAjA vadhu gusse thayo. khinna badane kuMvara pAtAne AvAse Avyo. AtrIne teNe yogiNIo rAjAne je kahUyu hatu tenI tathA rAjA cara bhAraphate karAvelI tapAsanI bAta RvidattAne karI. pote 'maSidattAnu duHkha dekhI nahIM zake ne prANatyAga karaze aba kaMbare kahaya tyAra RSidanA tene dhIraja ApI. (16) Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 gusse thayela hemarathe potAne sevakone RSidattAne keza jhAlI pakaDI, bAMdhI ane gAma bahAra kAhabAno hukama ko, tene sthaLe sthaLe pheravIne, tenu khUba apamAna karI ate smazAnamAM laI jaI haNavAnI AjJA karI. te pramANe RSidattAne vikRta karI gadheDe besADI gAmamAM pheravyA pachI smazAnamAM lar3a gayA. tene haNavAne mArAo talavAra kADhI. teNe RSidattAne aMtakALe iSTadevane smarI levA kahayu. AkuLavyAkula zrayelI RSidattA te samaye mUrchita thai jamIna para par3I. tene marelI jANI rAjAnA mANaso cAlyA gayA. thoDI bAra pachI RSidattAne bhAna Avyu ane te nAThI. (17) patinu vahAla saMbhArI vilApa karatI RSidattA potAnA karmane doSa devA lAgI. (18) bhalabhalA rAjA, RSivaro ne tIrtharone paNa karma nayAM che ama mAnI AzvAsana meLavyu. (19) athaDAtI-kuTAtI, aneka kaSTa veThatI RSidattA dakSiNa dizAmAM Aga vadhI. mArgamA pote ropelAM vRkSo jotAM tene kAMika zAMti thaI. o aMdhANI te pitAnA AzramamA AvI. (20) AzramamAM pitAne saMbhArI te khUba raDI. pote akalI kevI rIte raheze me prazna bhayo vicAra karavA lAgI. pitAo batAvela aka auSadhi avI hatI ke jenI madadathI strI puruSa banI jAya. te auSadhi kAnamAM ghAlI RSidattA nararUpa banI gaI ne AzramamAM dharmadhyAna karatI rahevA lAgI. (21) RSidattAne saMbhArI kanakarathe puSkaLa vilApa karyA ane tenI pAchaLa pote maravA taiyAra bhayo. kuMTubIjanobhe rokyo. (22) patnInA guNa saMbhArI kanakaratha duHkhamAM divasa gALavA lAgyo. (23) sulasA yoginIle pote karela RSidattAnI avadazAnI vAta rukhamaNIne karI. o vAta jAgI suMdarapANi rAjAo hemaratha rAjA pAse dUta mokalyo. dUte hemarathane pUchayu ke tamAro putra paraNavA Avato hato te pAcho kema vaLI gayo ? amArA rAjA to vATa jube che, bhATe kanakarathane vivAha mATe mokalo. hemarathe kuTuMbIone bhegAM karI putrane vAraMvAra samajAvyo. chekTe, mana mAnatuM na hatu chatAM, kanakaratha pitAnu vacana TelI na zakyA. (24) potAnI jAtano tiraskAra karato kanakastha sainya sAthe kAberI tarapha cAlyA. mArgamAM zubha zukana thayA. manamAM dhIraja dharato te te ja vanamAM AvyA jyAM pote RSidattAne paraNyo hato. (25) te vana jotAM kuMvaranu mana bharAI Avyu. vanamA judA judA snehasaMbhAraNA rUpa rathako joI tene gharo viSAda thayo. (26) priyAnA samAgamane sUcatratA iMgito kuMvarane thatA rahyA. kanakasya jinamaMdiramA gayo. tyAM rahetI muniSadhArI RSidattA tenA hAthamAM puSpAdika mUkatAM thayela spothI kuMvarane AnaMda thayo. kuMvara rukhamaNIne paraNavA jAya che se vAta RSidattA samajI gaI. jinasevA patAvI banne AzramamA AyA. kumare pUcha paracha kI. muniveSadhArI RSidattA rAjA hariSeNano ullekha kI pate pAMca varSa tIrthayAtrA karI pAcho pharyA cha ama jagAvyu. (27) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munine malyAthI potAne ghaNo AnaMda thayo che ane munine jotAM potAnI AMkha dharAtI ja nathI ama kuMbare munivezadhAriNI RSidattAne kahayu. teNe pUrvajanmanA RNAnubaMdhanI vAta karI. kuMvara tene potAnI sAtha kAverI nagarI AvavA Agraha ko. RSidattAo nA pADI. (28) / kuMdarano ati Agraha joI RSidattA javA kabUla thaI. banne kAberI pahacyA. suMdarapANi samAo kuMbarano sAro satkAra ko. joSIoo AnaMdapUrvaka kanakaratha ane rukhamaNInAM lagna karAvyAM. suMbharapANije thoDA divasa kuMvarane potAne tyAM rAjyo. (29) have priya pati potAne vaza che ama mAnatI rukhamaNI aka vAra harSathI kuMvarane pUchyu ke tase te tApasakanyAne kama pAyA hatA? tenAmAM zu dIThu ke mane tyajI dIdhI ? (30) kuMbare jagAvyu ke pote RSidattAnA guNone vaza hato. RSidattA jevI rUpALI strI jagatamAM nathI ja. kayAM ratna ne kyA kAMkarA amRta na maLe to kAMjI pIne saMtoSa levo paDe tema RSidattAnA birahe rukhamaNI jevI patnI devasaMjoge ane maLI. (31) rukhamaNI A sAMbhaLI kopI. gura sAmAM ne ISyAMne kAraNe te bolI gaI ke jyAre RSidattA tenA mArgamAM AvI ne tenI kubarane paraNavAnI AzA kApI nAkhI tyAre pote tene kevI duHkhI duHkhI karI dIdhI ! vera vALavA pote ja tenA para hiMsAnu ALa caDAvelu. RSidattA game tevI kulIna paNa tenu zu vanyu mAtA sulasAne dhanya ke teNe potAne mATe badhA ja upAya karyA ne RSidattA kalaMkiNI sAvita thaI. (32) rukhamaNInA bola sAMbhaLI kanakaratha gusse thaI gayo. svArthI rukhamaNIne sakhata zabdomAM teNe Tapako Apyo. rukhamaNI RSidattAne Ama haNI tethI te kuMvaranI vairaNa thaI cUkI. jo RSidattA rabarga sidhAnI to potAne jIvIne have zukAma che ama karI kuMvara citA khaDakAvI baLI maravA taiyAra thayo. baMdha kolAhala macI gayo. rAjA suMdarapANi Avyo. teNe kuvarane vAryA paNa te kyo nahIM tyAra manivezadhArI RSidattA tene ApaghAta na karavA mIThAzapUrvaka samajAvavA mAMDyo. jIvato nara bhadrA pAme ama kahayu. (33) kuMvare RSidattA mATenA potAnA utkaTa premano akarAra ko ane tapanI zaktithI muni RSidattAno meTApa karAvI de to pote teno dAsa banI jaze ama jaNAvyu. (34) munivezadhArI RSidattAe kuvarane kahA ke jJAnanA prabhAve potAne tribhuvana pratyakSa che ane RSidattA yamane ghera kallola kare che. kuMvare potAnI pAse te kevI rIte pAchI Ave te pUchyu. jaba va malyo ke huM tyAM jaI tene tArI pAse mokalaM chu. kuMvare adhIrAIthI te pramANe karavA kahaya. muniveSadhArI RSidattA pUchayu ke adhI tene zo lAbha ? kuMbare kahayu ke mitrapremane kAraNe mANasa zu. nathI karato ? tAra mATe hu prANa ApavA paNa taiyAra chu. prANa ApavAnI jarUra nathI ama kahIne pote bhaviSyamA je mAge te ApatrAnu bacana laI munivezI RSidattA paDadA pAchaLa gaI. (35) te pachI RSidatta potAne asala svarUpa pragaTa thaI. anAM rUpa ane kAMti joI baMdIjanA ane loko jaya bolAvI prazaMsA karavA lAgyA. anI sarakhAmaNImAM rukhamaNI dAsI jevI cha ama jaNAvI loko kuMvaranA RSidattA mATenA premane yogya gaNavA lAgyA. (36) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSidattA maLI te samAcAra jANI suMdarapANi AnaMda pAmyo. kuMvara tathA RSidattAne hAthI para basADI potAne maMdira lAvyo. rukhamaNIne aparAdhI gaNo tene khUba upako Adhyo. sulasAnu nAka kApI tene dezabahAra kADI mUkI. (37) aMka divasa kuMvara potAnA munibhitrane saMbhAravA lAgyo ne teno viraha potAne khUba sAle che ama RSidattA ne kahA. kuMvaranA premanI parIkSA karavA pote ja muniveSa dhAraNa ko hato ama jaNAvI RSidattAo kuMvarane tenA vacananI yAda ApI ane rukhamaNIne mApha karI tene potAnA sarakhI ja gaNavA mAgaNI karI. kuMvarane AnaMda thayo ne teNe rukhamaNIne svIkArI. sasarAne ghera thoDA divasa rahI have teo rathamardanapura gayA. hemarathe temanA satkAramA moTo utsava karyA ne dAna ApyAM. sulasAnA kapaTanI vAta sAMbhaLI hemarathe potAno aparAdha saMbhArI pharI pharIne RSidattAnI kSamA mAgI. pachI zubhamuhUrtamA kanakarathane gAdI besAThI tene sapakI saMpatti sAMpI hemarathe bhadrayazosUri pAse dIkSA lIdhI ne trikaraNazudhiyI saMyana pALI nokSane vo. rAjA tarIke kanakarathe uttama rIta rAjya calAvyu ane RSidattA thI tene siMhastha nAmano kAMtivAna putra thayo. (37) aka divasa kanakastha RSidattA sAthe AnaMipUrvaka nagaranI zobhA joto hato tevAmAM aMkA - oka AkAza vAdaLAMthI chavAyu ane thoDI ja vAramAM vAdaLa cAlyAM gayAM. A vAte kanakarathane vairAgya ANyo. saMsAranu svarUpa paNa AQ ja kSaNabhaMgura che ama ane thaI gayu.. a samaye muni bhadrayazo vanamAM AvyA. RSidattA sahita kankaratha temane vAMdavA gayo, o sanaye RvidattA potAne kayAM pUrvakarmo naDyAM hatAM te munine pUchyu. (38) gaNadhare kahA: "jambUdvIpamA bharatakSetramA gaMgApura nAme nagara che. tyAM rAjA gaMgasena ane rANI gaMgAdevInI tu gaMgasanA nAme putrI hatI. tyAM caMdrayazA nAme mahAsatI hatI. temanA upadezanI asara vyApaka hatI. (39) temanI pAse hatI te saMgA nAmanI guNavAna sAdhvInA loko ghaNAM vakhANa karatA hatA. te sAMbhaLI tane IrSyA thaI. te ALa caDhAvyu ke te divase tapa kare che paNa rAtre mAMsano AhAra kare che. satIne Avu kalaMka lagADyu tenu pApa tane lAgyu ane tenu Avu bhayaMkara pariNAma tAre bhogavayu paDyu. karma koIne choDatAM nathI. pAparnu prAyazcitta te na karyu, tethI aneka bhava tAre duHkha veThavu paDyu. te gaMgasenA tarIke dIkSA laI tapa karyu hatu ane anazanathI tAra mRtyu thayu hatu bheTale te pachI tuM IzAnendranI indrANI thaI hatI. te pachI tuM hariSeNanI putrI thaI ane karmano lavaleza bAkI hato te te bhogavyA." (40) ___ gurunA upadezathI RSidattAne jAtismaraNa jJAna thayu. karmano bhayAnaka vipAka joI DarI jaine teNe guru pAse sIdhI dIkSA ja lIdhI. kanakarathe paNa tena kayu. teno putra siMhastha rAjA thayo. RSidattA ne kanakaratha guru sAthe bhaddilapura jaI rahayAM. tyAM tapa tapI kevaLajJAna pAmI' mokSa gayA. nirmaLa janonI AvI kIrti ane amanu uttama caritra sAMbhaLatAM mAnavI pavitra thAya che, ane zubha dharmane apanAvI te A loka ane paralokamAM badhAM sukha pAme che. .' Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 tapAgacchanA gururAya zrI vinaya maMDananA ziSya guNasaubhAga athavA jayavaMtasUrio, rasika janonA AgrahathI, satInu A caritra saM. 1643mAM mAMgazara suda caudasane ravivAre pUra karyu. kavi aMtamAM lakhe che : 46 nyUna adhika je huI AgamathI, micchA dukkaDa tAsa, kavitA vaktA zrotA jananI, phalayo dina dina Asa. ( 41 ) RSidattA rAsa " mAMnA kathAghaTako ane temano rasalakSI vistAra (1) amuka rAjakuMvarI sAthe lagna karavAnuM nakkI thayA pachI lagna mATe jatAM vATamAM prathama dRSTi prema thatAM rAjakuvaranA aka tApasa kanyA sAthe lagna. (2) dIkSita sAdhu-sAdhvIne peTe janmelI tApasakanyA. (3) rAjAnuM ajANyA ghoDA para besavuM ne ajANyA AzramamAM jaI caDavu munisevA ne jinamaMdiranI sthApanA. munio Apela viSahara maMtra. ( 4 ) viSahara maMtrane baLe koI rAjakuMvarInuM jhera utAryA bAda tenI ja sAtha lagna savALe dIkSita thayA bAda AzramamAM putrIjanma ane RSibhAnA Azrama tyAga, ne mAtAnu mRtyu. ( 5 ) kanyAnA rakSaNa mATe adRSTIkaraNanu aMjana. (6) kanyAnA lagna bAda tene pratibodha ane bhAvI putrIviyogane kAraNe pitAnI AtmahatmA. (7) dhanAra pati anya koIne ane te paNa tApasakanyAne paraNI beTho te jANatAM te kanyA para vera levAnI icchAthI rAjakuvarIo melI vidyAnI sAdhaka yoginIne sAdhavI. (c) duSTa yoginI dvArA macelo utpAta ane te kAraNe nAyikAne mAthe mAMsabhakSI rAkSasI hovAnu Avela Ala. ( 9 ) nyAyapriya rAjA dvArA kalaMkinI sAbita thar3e cUkelI putravadhUne apamAnita karI smazAne hagavAno hukama . (10) smazAnanAM nAyikA asahAya dazAnAM bemAna thaI paDI jatAM te mRtyu pAnI che ama mAnI mArAo cAlyA javu . (11) mUrchAmAMzrI jAgelI nAyikAnI akalavAyI dazA ane tene veThavI paDatI hADamArI tathA tenu kalpAMta. (12) agAu ropelAM vRkSone AdhAre nAyikAnu pitAnA AzramamAM javu tathA tyAM auSadhInA baLe puruSa banI rahe. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 (13) patnI virahe jhUratA rAjakuMvaranI AtmahatyA karavAnI icchA ane kuTuMbIjanothe tene pharI saMsArAbhimukha karavo ane pharIvAra mULa rAjakuMvarIne paraNavA mokalabo. (14) raste pharI aMka vAra nAyaka ane puruSaveSI nAyikAnu milna ane AkarSaNa. puruSadeSI nAyikAne Agraha karI sAthe levI. (15) lagna bAda, pote tApasa kanyAne kevI rIte mahAta karI dhAye pati meLavyo tenI rAjakuvarIo kuMvara AgaLa hAMkelI baDAza. (16) kuMvarano gussA, kuMbare karelo rAjakuMbarIno tiraskAra ane kuMvarano AtmahatyAno prayAsa. puruSadveSI nAyikAo vacce paDI tene vAkho ane pote nAyikAne yamane gherathI, pote tyAM rahI jaI, mokalI Apaze oma kahI kuMvaranA mannu samAdhAna karI tenI pAthI aka vacana mAgavu. (17) koI na jANe a rIte auSadhinI asara dUra karI nAyikA asalanA nArI rUpe chatI thaI sau koine AnaMda Apavo. (18) prasaMga maLatAM rAjakuMvarI pratye paNa kuMvara potAnA jevA ja bhAvadhI juo bhevaM vacana nAyikA mAgI levu. ( 19 ) saMsAranI kSaNabhaMguratA samajAtAM, umaralAyaka putrane rAja sopI rAjArANIo dIkSA levI. (20) A janme AvelA ALa mATe pUrvajanme koika sAdhvI upara caDhAve a ja ALa kAraNabhUta che bhevI gurunI spaSTatA. (21) nAyaka-nAyikAne guruupadezathI kevalajJAna ane mukti. A sau kathAko kavi kevI rote rasAnvita karyA che teno khyAla ApatrA, punaruktine bhoge paNa amAMnA thoDAMka ghaTako vistArathI laio. vara-kanyAnAM mAtApitAo nakkI karyA pramANe rAjakuMvara kanakaratha rAjakuMvarI rukhamaNIne paraNavA rathamardanapurathI kAberI javA nIkaLe che. raste pANInI taMgI paDatAM pANInI zodhamAM gayelA sevako samAcAra lAve che ke temaNe vanamAM apsarA jevI aka kanyA joI je tarata ja avazya thaI gaI. kutUhalapreye rAjakuMvara sevako nirdezela mArge AgaLa gayo. teNe paNa te kanyAne joI, ne te tarata ja adRzya thaI gaI. kanyAnI zodhamAM AgaLa gayelA rAjakuMvare RSabhezvara oka maMdira jo ane pradakSiNA karI raMgasaMmAM beTo. tyAM koI vRddha tApasa pelI kanyAno hAtha jhAlI Avyo. AchA paricayavidhi bAda kuMvare kanyAnI bAbatamAM pRcchA karatAM, pote jinapUjA patAvI bigato Apase ama tApase jaNAvyaM tApase udAra jina stavana sahita jinapUjA karI ane pachI kuMvarane laI potAnI jhupaDIo gayo. a gALAmAM to kuMvara ane kanyA paraspara pratye prabaLa preme AkarSAI cUkayAM hatAM tApasa pAsethI kanyAno vRtAMta sAMbhaLayA bAda kuMbare te kanyAne paraNavAnI icchA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CC dazavita anekanyA paNa lajjita mukha jota tApase bannenAM lagna karAvI dIghAM ane putrIne sAsaravAsane ucita upadeza kaye. putrI paraNI gaye potAnA jIvanano have zo khapa che karI tApase agnimAM jhaMpalA. pitA pAchaLa putrI roI, khUba roI. kuvara manAvI. vananAM pazupaMkhI ne latA - velIonI dardabharI vidAya laI navoDA RSidattA kanakaratha sAthe cAlI. kanakarathe vicArya : samaju puruSe ka ja lagna karavu joIo, jene guNanI parIkSA na hoya te te kAMI mANasamAM ? somAnI jagAo ratnanI prApti thaI to have phaphaDATa zAne ? be nArIno vallabha sAco premI na hoI zake. zokayanuM sAla strInA jIvanane duHkhI duHkhI banAvI de mAMTe have rAjakuMvarI rukhamaNIne paraNavA kAberI java yogya nathI ja" RSidattA sAthai kanakaratha rathamardanapura pAcho phaye. che 20 tApasakanyA RSidattAnAM kanakaratha sAthainAM lagna, tApasano navoDhA putrIne upadeza ane vanamAMnA saMgIonI vidAya letI RSidattA ApaNI samakSa kaNvamuninA AzramamAthI vidAya letI zakuMtalAnuM kAlidAse zAkuMtala nATakamAM karela Alekhana khaDuM kare che. RSidattAnI janmakathA paNa nadhipAtra che. mAnAne garbha hato a na jANatAM pitA-mAtAo dIkSA lIdhI ane AzramamAM bALakI janmI pariNAme RSio Azrama choDI gayA. meM tApasa mAtApitA koNa tenI kAMIka avAntara lAgatI kathA kavi mUlakathAnAM sarasa rIte vaNI le che. kanakarathanI tApasakanyA aMgenI pRcchAnA anusaMdhAnAM teno tApasa pitA pUrvavRttAMta rajU kare che : mitratAvatI nagarInA hariSeNa rAjAne koike aka uttama sapheda azva bheTa Apyo. tenA para rAjA savAra thayo tyAM to aba pavanavege dADyo ane rokyo rokAyA nahI. raste jaMgala AbyuM. hariSeNe mArgamAMnA oka vRkSanI DALI pakar3I lIdhI ane avane javA dIghA vRkSa parathI nIce UtarI AgaLa jatAM te muni vizvabhUtinA AzramamA Avyo ne satkAra pAnI tyAM rokAyo. pote tyAM mahino rahayo ane munisevA karI. RSabhezvaranu aka maMdira paNa tyAM baMdhAvyu vizvabhUti prasanna dhayA ane tene viSahara maMtra Apyo. hariSeNa potAnI nagarImAM pAcho pharyo. aka divasa sabhA bharI te beTho hato tyAM aka dUta Avyo. kaddevA lAgyo, maMgalAvatI nagarInA priyadarzana rAjAnI dIkarI prItimatIne nAga karaDyo che, vaidonuM kazu vaLayuM nathI. Apa paropakArI cho to AvIne maMtrabaLe kuMvarInu zera utAro. " hariSeNe jaI prItimatInuM jhera utAryu. priyadarzana rAjA khuza thai gayo ane teNe prItimatIne hariSeNa sAthai paraNAvI. daMpatInA divasa sukhapUrvaka vItavA lAgyA. keTaleka samaye prItimatIne putra thayo. te yuvAna thatAM tene rAjyadhurA soMnI daMpatI tApasadIkSA levA vizvabhUtine Azrame gayA bemAMthI akene khyAla na hato ke prItimatIne pharI garbha rahayo che. dIkSA lodhI te pachI keTaleka vakhate khyAla Avyo have zuM thAya ? samaya pUrI thatAM putrI janmI rAjArANIne kukarsanu bhraSTatAnuM kalaMka cAMTayu RSio Azrama choDI gayA. prItimatI paNa suvArogamAM gujarI gai. tApasa pitAne mAthe putrInA ucherano bojo AtrI paDyo ane te teNe niSThApUrvaka uThAvyo. kanyA moTI thatI gaI ane rUpasuMdara thatI cAlI have. lolupa puruSonI najarathI ane bacAvatrA ane bhayamukta rAkhavA pitAo se kanyAne aSTIkaraNanu aMjana karyu jethI icche tyAre te adRzya thaI jAya. a kanyA te RSidattA ane pitA te tApasa hariSeNa. 66 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 RSidattAnA janmanI A kathA "valkalacIrI"nI kathA sAthe sAmya dharAve che. o kathAlAM paNa mAtApitA dIkSA le che ane tenane dIkSA pUrve rahelA garbhathI putra thAya che ane valkalacIrIne janma ApI tenI mAtA mRtyu pAme che aTale teno uchera paNa AzramaNAM thAya che. aka muddo ahIM ja carcako ThIka lAge che. te o ke RSiittAne paraNAvyA bAda, tene zIkha ApI, tApasa hariSeNa je AtmahatyA kare che the yogya che ? jainadharvAnI dRSTile to A rItanI AtmahatyA sarvathA ayogya. paNa kavine to pAchaLathI patithI vikhUTI par3atI RSidattAnA ava.lavAyA paNAnu sacoTa Alekhana karavAnu che bheTale amaNe A paristhiti rasadRSTile yojI jaNAya che. adabhuta. zRGgAra ane karuNa baNe rasane sugrathitapaNe nirUpabA mathatA kavi ahIM dhArmika mAnyatAno vicAra karavA thobhanA jaNAtA nathI. dharmopadezAne asaNe antamA pravavivAnA upAma kezAMtarasane mATe saMgharI rAkhelo gaNavAmAM bAdha nahIM Ave. potAne varavA Avato kanavaH / bIjI ja koI kanyAne paraNI jAya ane te paNa tApasakanyAne, aq te kuMvare RSidattAyAM zuM do ke pote khAnadAna rAjakuLano utA oka tApasanI kanyAne paraNI beTho ?-Apna vicAratI rukhamaNI iAthI sa ThagI UThI. teNe RSidattAne jera karavA sulasA yoginIne sAdhI, tADanA trIjA bhAga samI, bhayAnaka dekhAvavAlI, mulasA khuzIthI RSidattAnI khAnAkharAbI karavAju kAla svIkAryu. rathamardanapura jaI teNe hAhAkAra macAvyo. sarakIthI mANaso Tapa maravA lAgyAM. zerImA zabonA DhagalA thayA ane nagara Akhu durgadhathI dhagadhaNI UThya. RSidattAne avasvAminI nidrA ApI sulasA tenA hoTha lohIthI raMgyA, tenAM karaDAM para lohInA DAgha pADyA, tenA ozIkA AgaLa mAMsathI bharela karaMDiyA mUkayA. savAre jAgela kamakaratha patnInI A sthiti joI gabharAI uThyo. tene uThADI prazno karyA. RSidattAje pote sarvathA nirdoSa hovAna jaNAvyu. kahayu, janmathI ja koI jIvane pote pIDA ApI zakatI nathI, lohImAMsanI gaMdha khamI zakatI nathI, khullI pALI joIne paNa ane Dara lAge che to a AtrI hiMsA kaI rIte Adare ? nakkI pUrvajanmanAM koI karma naDatAM hovAthI koI ane AvI pIDA ApI rahathu che. kuMvara mAnI gayo. sulasA nagaramAM mahA utpAta macAvyo. rAjAne bahema AvatAM teNe pAkhaMDIo, sAdhako ne saMnyAsIone nagara bahAra kaDhAvavA mAMDyA. sevA nirdoSa mAnavIonA bacAva arthe ane kharA gunegArane zodhI ApavAne bahAne sulasA hemaratha rAjA samakSa gaI. potAne svapna Avyu hatu temAM koI devI avu kahI gaI ke rAjAnI putravadhU rAkSasI che ane teNe ja A utpAta macAvyA che avu rAjAne teNe kahathu. rAjAo rAjakuvara kanakarathane bolAvI potAnI pAse rAjyo ane rAte RSiittA para najara rAkhavA cara mokalyo. sulasAo adRzya rahI mAMsanA karaMDiyA, lohI, vagerenI yojanA RSidattAnA AvAsamAM kI ane carane RSidattA gunegAra bhAsI, ane rAjAne teNe te pramANe kahayu. rAjA kopyo. vicAro kanakaratha ! o zo javAba Ape ? patnI nirdoSa che se jANavA chatAM se paristhitimAM teno bacAva paNa zI rIte thAya ? hemaratha rAjAo RSidattAne apamAnita karI ramazAnamAM laI jaI teno vadha karavA pharamAvyu. rAMka svabhAvanI asahAya RSidattA rAjAlA khophano bhoga thaI paDI. tene virUpa karI gadheDe besADI gAmamAM pheravavAmAM AvI. aMte tene smazAnamA laI gayA, mArAoo tene iSTadevanu ra maraNa karI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ levA jagAnpu thAka ane bIkanI sArI RSiratA mUrchita bhaI bhaya upara paDI. sArAone lAgya ke anA rAma strI gayA che. teo pAchA pharI gayA. . 22 RSidattA mAnavAM AvI ane nirjanatAno lAbha laI nAsavA maMDI. rI pIDA pApatI, asahAya ane kSekAkinI te rudana karatI AgaLa vadha vRkSo AvavA lAgyAM the avANIo AgaLa vadhatI te vitAnA Azrama saMbhArI saMbhArI teNe kalpAMta kI mUkayuM na vRkSavelIo ane pazupaMkhI paNa anA rudana sAthe raDI UThyAM. jema tema zAMta paDI. vicArakhA lAgI : " akalI strIne satata bhaya. strIne akalI jotAM puruSonI DADha sakavaLe. zukavu ? yAda Ayu ke pitAo aka auSadhi batAtrI che je kAnamAM rAkhavAthI strI puruSa banI jAya. ane RSidattA puruSa tApasa banI dhyAna karatI AzramamA rahI. haripeNa pakSe raudra, gulasAne pakSe bhayAnaka, abhuta ane vIbhatsa, RSi dattAne pakSe karuNa ane chetraTanA bhAgatAM adbhuta ane zAMta ama rasayojanA karI che. "" kathAnakatA A khaMDAM kavi jagatAM sAco prema ghaNIye vAra AkarI kasoTIo caDhe che. vanakarathano prema paNa kasoTIo caDavo. priyAvirahe prItama vilApa karI rahayo. kAMtAnAM rUpa ane sadguNone saMbhArI saMbhArI, tedI sAthe gALelA sukhanA divasone yAda karato te devanI nindA karavA lAgyo. virahanI pIDA na sahebAtAM te maravA taiyAra thayo tyAre samAMsabaMdhIoo jenatena samajAvI rokI rAkhyo. paNa tenI sthiti dayAjanaka thaI paDI duHkhadhI daLatA tene AnaMda mohanI koI bAta rucatI na hatI. nahoto te khAI zakato, nahoto sukhe sUI zakato. priyatamAnu smaraNa karI karIne potAnI jAtano tiraskAra karI rahetA tene sau dhIraja ApavA lAgyA. athadAtI-kuTAtI, aneka mArgAM pote ropelAM pahoMcI gaI. pitAne a gALAmAM sulasA pahoMcI rukhamaNI pAse ane tene badhI vAtathI vAkepha karI, kuMvarIo rAjAne vAta kI ane teNe pharI vAra paraNavA AvavAnuM kanakaratha mATe kaddeNa mokalyu. hemarathe putrane khUba samajAvyo ne pitAnI AjJA mAthe caDAvI pharI aka vAra kalakaratha rukhamaNIne paraNavA cAlyo mArgamA zubha zukana thayA. raste jatAM pote RSidattAne paraNyo hato te Azrama Avyo. pUrvanAM smaraNa jAgRta thayAM haiMyu phATavA lAyu vana khAvA dhAyuM dhIme dhIme te jinamaMdira pAse Avyo. priyasaMgala-sUcaka iMgito anubhavatAM vicAramAM paDyo. tyAM to tApasaveSI RSidattA puSpAdika laIne AvI. kanakarathane te ApatAM hAthano sparza thayo ne banene romAMca thayo kuMvara tene joI rahayo. pattA samajI gaI ke prItama hatre rukhanagIne paraNavA jAya he praznottara thA. RSittAo tApasa tarIke ja potAno paricaya Ayo, tApasane jotAM potAnI AMkha gharAtI ja nathI ma kuMbare kaha ne pUrvajanmanA snehane kAraNarUpa gaNI tApasane potAnI sAthe kAverI nagarI AvA dANa ka. RSiratA mUMjhAI. kArI kasoTInAM mUkAI gaI. bahAnAM kAya paNa Akhare kuMvaranA Agraha vaza thaI ja ja paDyu prItibaddha se ve jIvo kAverI pahoMcyA. vipralaMbha zRMgArane paDakhe kavi ahIM karuNano paNa asarakAraka sAkSAtkAra karAvI dIgho che. kanakaratha ane rukhamaNI paraNyAM sasarAo Agraha karI jamAIne rokyo piyu potAne have vaza che ama jANI madamatta rukhamaNI patine prazna karI veThI ke te mArgamAM tApasakanyAne kAM paraNI beTo hato ? avu te tenAmAMzu hatu ke kAMcanIcano bheda paNa na parakhAyo ? jene kAraNe kAberI javAnuM ja mAMDI vAlyu. te tApasakanyA avI te kevI hatI ! udAsa haiye chatAM aMtaranA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 preme prerelI utkaTatAthI kuMvare RSidattAnAM rukhamaNI AgaLa bhArobhAra bakhANa kayAM ane rukhamaNIne halakI pADI. krodhAgnithI dhagadhagatI rukhamaNI have pota prakAzyu ne pote RpivattAne kevI ne keTalI saMtApI te vAta khullI karI dIdhI. mulasA bhajavelA bhAgano paNa spaSTa ullekha ko. te sAMbhaLI kanakaratha kopyo. tiraskAranA AkarA zabdo teNe rukhamaNIne kahayA. RSidattA jebI niraparAdha strIne bhayAnaka saMkaTamA sapaDAvavAne kAraNe rukhamaNIne vairiNI TharAvIne pote citA racAvI baLI saravA taiyAra thayo. RSidattA mATenA sAcA premano paricaya pharI oka vAra aNe Apyo. RSidattA niSpApa hatI se vAta jAhera thaI gaI. RSidattAne paristhiti samajAI jatAM potAne sAtha lu ulaMka dUra thayu jANI tene AnaMda thayo. __ RSidattAne saMbhArI tenI pAchaLa AtmahatyA karavA tatpara thayelo kuMvara sasarA muMdarapApilo aTakAvyo paNa aTakato na hato tyAre tApasa RSidattAje mIThAzathI tene samajAdhavA mAMDyo ane pote jIvato rahe ze to kyAreka potAnI priyAne melabaze ava AzvAsana ApyaM. malA te kaI pAchA Ave ?-kuMvaranI zaMkA o hatI. virahanI vedanA have kebha veThavI ? tApasa potAnI dAnI zaktithI jo priyAne meLavI Ape to tenA dAsa banI rahevAnI tayArI batAvI. prasanna thayelA tApase kuMvaranA o sAhasathI tenI priyatamA prasanna thaI che ana jaNAvatAM kuMvara pUchayu ke tApase tene kyAMya dIThI che ? jJAnanA baLane AgaLa kI tApase jaNAvyu ke tenI niyatamA yamane ghera kallola karI rahI che. kuvarane aka ja raDha hatI.-ta pAThI kema Ave ? tApase jaNAvyu ke pote tyAM jaI tene mokalaze-kuMvarane sukhI karavA pote aTalo bhoga Apaze. paNa ana karye ane zo phAyado ? kuvara potAnA prANa paNa ApI chUTavAnI vAta karavA lAgyo tyAre samaya Adhye pote je mAge te teNe Apavu avu vacana tApase kubara pAse lIdhu'. kubare Apyu. tApasa RSidattA paDadA pAchaLa gaI. pariNAma jANavA so adhIrA banyA. RSidattA "nijarUpe" pAchI pharI. rUparUpanA aMbAra samI tene joIne sau aMjAI gayAM. rukhamaNI paNa jhArakhI paDI gaI. baMdIjano jayajayakAra karavA lAgyA. kuMvara mATe RSidattA ja sarvathA yogya che oma sone lAgya. samAcAra rAjA sudhI pahoMcyA. suMdarapANi jAte AvI, kuMvara ne RSidattAne hAthI para besADI potAne maMdira laI gayo. potAnI dIkarI rakhamaNIne teNe sakhata Tapako Apyo ane sulasAnu nAka kApI tene gAma bahAra tageDI kADI. aka divasa kuvarane paropakArI tApasa bhitra bAda Avyo ane teno viraha ane saMtApatrA lAgyo. RSidattAne aNe vAta karI. tApasa rUpe prItamanA snehanI parIkSA pote karI hatI avI cokhavaTa RSidattAo karI. kuMvaranu haiyu AnaMdathI nAcI UThyu. sajjana ne durjananI tulanA karavA lAgyo tyAM RSidattAje vacannI yAda ApI mAgI lIdhu ke kuvara, potAno gussA choDI. rukhamaNIne paNa potAnA sarakhI ja gaNI apanAvI le. kubare tema kayu ne thoDA divasa palI sthamardanapura cAlyo. kathAnakanA praNayatrikoNanA koNa banatAM traNa pAtronA mAnasano kavio A vibhAgamAM khUba accho paricaya ApI dIdho che. gussAne kAraNe thatI patipatnI vaccenI tAtaDIne kuTubAM pragaTatA rodarasanA udAharaNa rUpa lekhI zakAya. sAco prema priya pAtrane sukhI jovAmAM ja saMtoSa mAne che. svArthI prema dakhata Avye priya pAtranA vinAzane noMtare che. sAco premI preganI kasoTImA kelI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 de bhoga ApI zake teno citAra paNa ahI. che. nAyaka-nAyikA malyAM tyAM maryAdita saMyoga zRMgAranu nirUpaNa che. kanakastha ve patnI sArtha pAcho pharatAM rathamardanapuramA mATo utsava thaI rahayo. hemarathe mulasAnI vAta jANI. potAne aparAdhI gaNI teNe pharI pharI RSidattAnI kSamA mAMgI. sAcI satIne sau koI name. zubha muharta kanakarathanA rAjyAbhiSeka barI hemarathe bhadrasari pAsa dIkSA laI lIdhI ne vikaraNazuddhiI saMyama pALI muktine vo. bakhata jatAM kanakarathane RSidattAthI putra thayo siMhastha. varSA vItyA. aMka divasa nagaranI zobhA joto kanakaratha RSidattA sArtha gokhamAM beTho hato. tyAM teNe AkAzamAM vAdaLa AvI thoDA vakhatamA vikharAI jatu joyu. A dRzya tenA vairAgyanu kAraNa banI gayu. bhavana svarUpa paNa Ayuja kSaNabhaMgura che abu bhAna tene thayu. saMsArasukhanI kSaNikatAne te vicAratA hatA tyAM vanamAM guru bhadrayazo AvyA. kanakaratha ane RSidattA harakhathI temanI pAse paheAMcI gayA. gurucaraNa vAMdI saghaLAM pApa dhoI nAtyAM. RSidattAo potAne lAgelAM kalaMkanu kAraNa pUchaca. guruoM pUrvabhavanI kathA kahI. RSidattAne tamaNe kahA : " gaMgApuramAM gaMgadatta rAjA ne gaMgA devInI dIkarI tuM gaMgasenA hatI. te nagaramAM candyazA nAme mahAsatI hatI. tenI dezanA sAMbhaLadA tu sAdhvIo bhegI besatI, tyAM AvatI vairAgaNa saMgAnAM loko bahu vakhANa karatA. tenI tane ISA thaI. te tenA para Aka caDhAvyu ke te saMgA mAMsabhakSiNI che. atrI satIne te ALa caDhAvyu tethI tArI A dazA thaI. rAgadveSathI sAdhune saMtApe tene abadazA Ave. kayA kukarmanAM phaLa bhogavavAM ja paMDe. niMdA karanAra sahuthI moTo cAMjhala che. gaMgApuramA te jinadIkSA lodhI, tapa karyu', anazanathI marI, izAnendranI indrANI thaI ne te pachI hariSeNanI putrI thaI. karmano je lavaleza rayo te kAraNe tAra Ayu ahita thayu." gurunAM vacana sAMbhaLI RSidattAne jAtismaraNa thayu. karmano vipAka joI te bhaya pAmI. guru pAsa teNe dIkSA laI lIdhI. kanakarathe paNa siMhasthane gAdI) besADI dIkSA laI, saMyama pALI, tapa Aryu. guru sAthe pharatAM pharatAM banne bhadilapura AvyAM ne tyAM dhyAnAgnithI karmanikAyane bhasmIbhUta karI kevalajJAna pAmI muktio gayA. kathAnA A aMtima bhAgamA dhapideza, saMsAratyAga ne tapa mahattvano bhAga bhajave che. karmano niyama aphara che. tethI kukarmatho sarvathA dUra rahevu se salAha dunyavI game te mAnavIne ApI zakAya, paNa saMsAranI kSaNabhaMguratA samajI cUkelI vyaktine dIkSita thaye ja sAco dharmalAbha. upazamane AlekhatA A aMta anya aneka jaina rAsAonI mAphaka aMte zAMtarasane ja AgaLa kare che. ahika baMdhano tUTI jatAM, karmanI Asakti bhasmIbhUta yatAM aMta mAM, jIvanamAM zAMta sivAya bIjo kayo rasa saMbhave? rasaprada rIte ane puratA vivaidhya samagra dRSTile avalokatAM vArtAmAnAM ghaTakone kavi sahita rajU karyA che ama kahI zakAze. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSivAthAnI paraMparA * [1] 'bhAralyAnakamaNikoSa' mAM (kartA nemicandrasR]i dRSTikartA AmradevasUri 13mA sekAmAM 29 bhAvAlyAnA locanadoSAdhikAramAM RSidattAcaritra prAkRtamAM 91mI kathArUpe 540 gAthAmAM rakhela che. prakAzana - prAkRta TeksTa sosAyaTI, banArasa saM. 2018. [2] 'vivekamaMjarI' [kartA - kavi Asa 2. saM. 1248]nA vRttikartA bAlacaMdrasUriye RSidattAkathA saMskRtamAM lakhI che. prakAzana-sauM. 1975. [3] bhajJAtakavikRta saMskRta - prAkRta mizra bhASAmAM lakhAyela RSidattAcaritra lakhyA sa. 1824. prAptisthAna -lA, 6 mA saM. vidyAmaMdiramAM vijayadevasUri saMgrahamA ha. pra. kramAMka 1047 ane 9187, ajJAta kavi kRta RSidattArAsa - saM. 1502. 'RSidattA caupaI' : kartA devakalaza. sa. 1569, patra 13, kaDI 301. prAptisthAna - [1] hAlAbhAI maganalAlano bhaMDAra, pATaNa. [2] lA. da. bhA. saM. vidyAmaMdira, amadAvAdakramAMka 1251. [3] lIMbaDI bhaMDAra. [4] koDAikenAlano bhaMDAra. [ 4 ] [ 5 ] 25 [6] 'tAsa': kartA sahajasuMdara. saM. 1572. prAptisthAna-lA. da. bhA. saM. vidyAmaMdira, kramAMka 1042. prAptisthAna - jodhapura . [7] 'RSidattAsatI copAI' : kartA raMgasAra. saM. 1626 [C] 'RSidattA rAsa' kartA jayavaMtasUri. saM. 1643. prAptisthAna - ( 1 ) lA. da. bhA. saM. vidyAmaMdira. (2) mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaI, (3) zrI goDIjI upAzraya ( muMbaI ). [9] 'RSidattArAsa ' kartA - matisAra, ra, saM. 1643. prAptisthAna --DahelAno upAzraya : [amadAvAda]. [10] 'RSidattArAsa ' : kartA guNasaubhAgya. ra. saM. 1643. prAptisthAna * koDAikenAla. [11] 'RSidattArAsa ' : kartA- saravaNa (pAyaca dagacchanA) ra. saM. 1657. prAptisthAna - abhayasAgarano bhaMDAra, pATaNa. A paraMparAnI yAdI banAvavA mATe nIcenA graMtho upayogamAM lIdhA che : " jaina gurjara kavio - bhAga 1, 2, 3 : desAI mohanalAla dalIcaMda lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA hastaprata bhaMDAranI yAdI. (3) uhelAnA upazrayanA hastaprata bhaMDAranI yAdI. * zrImad rAjendrasUri smAraka graMtha saM. nAhaTA agaracaMda. * AnaMda kAvyamahodadhi nAga 1 : saM. jhaberI jIvaNalAla sAkaracaMda. (1) ( 2 ) (5) Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] 'RSidattA copaI' : kartA-guNavinaya, ra. sa. 1663. prAptisthAna-mamayasAgarano bhaMDAra. maMdAra [13] 'RSidattA caupaI' : kartA-vinayazekhara, ra. sa. 1657 le. sa. 1709. prAptisthAna -lA. da. bhA. sa. vidyAmaMdira. [14] 'RSidattA caupaI' : kartA dayAcaMdra. ra. sa. 1699. prAptisthAna-lA. da. bhA. saM. vidyAmaMdira. [15] 'RSidattA copaI' : kartA cothamala, ra. sa. 1684. [16] 'RSidattA copaI' : kartA vegaDagacchIya mahimasamudra. ra. sa. 1698 [17] 'RSidattAno rAsa' : kartA vijayazekhara. ra. sa. 1707. prAptisthAna-mahAvIra jaina vidyAlaya. [18] 'RSidattA rAsa' : kartA jinaharSa. ra. saM. 1749. prAptisthAna-pATaNa. [19] 'RSidattA copaI' : kartA vIramasAgara. ra. sa. 1751. prAptisthAna-jesalamera. [20] 'RSidattA copaI' : ajJAtakavikRta. ra. sa. 1752. prAptisthAna-vijayadharmasUrino bhaMDAra, belanagaMja, AgrA. [21] 'RSidattA copaI' : kartA guNasAgaranA ziSya jJAnacaMda. ra. sa. 1797. prAptisthAna-surata. [22] 'RSidattA rAsa' : kartA megharAja RSi pArzvacaMdrIya, ra. sa. 17mo saiko. prAptisthAna -lA. da. bhA. sa. vidyAmaMdira, amadAvAda. [23] 'RSidattA svAdhyAya' : kartA sumatimANikaya, ra. saM. 17mA sako. prAptisthAna-lA. da. bhA. sa. vidyAmaMdira (na.)nA bhaMDAramAM. kramAMka 1373 che. [24] 'RSidattA caupaI' : kartA siMhasaubhAgyanA ziSya sumatigaNi. ra. saM. 1833. prAptisthAna -lA. da. bhA. sa. vidyAmaMdira. [25] 'RSidattA caupAI : kartA cauthamala, ra. saM. 1864. devagaDhamAM racanA karI che.. [26] 'RSidattAcaritra' : kartA bAlacaMdrasUri. saMskRta bhASA. prAptisthAna-lA. da. bhA. saM. vidyAmaMdira. (pu.) kramAMka 1456. [27] 'RSidattA caupaI' : kartA zivakalaza. prAptisthAna-lA. da. bhA. sa. vidyAmaMdira. (pu.) kramAMka 6218. [28] 'RSidattA kathAnaka' : ajJAtakavikRta. prAptisthAna-lA. da. bhA. sa. vidyAmaMdira. kramAMka 5392. noMdha : jyAM bhASAno ullekha nathI tyAM bhASA madhyakAlIna gujarAtI samajavI. ' Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 jayavaMtasUri ane amanA purogAmIoo racela RSidattAnA kathAnakamAM dekhAtA keTalAka AgaLa paDatA vastuviSayaka pheraphAro : jayavaMtasUrio RSidattA rAsanI racanA saMvata 1643mAM karI. prathama DhAlanI sAtamI nADImAM o lakhe che: "pUrvaI chaI sukavi karyA, ahanAM carita prasiddha, tau haI rasikajana AgrahaI, maI me udyama kIddha.' AgaLa RSidattA kathAnI je paraMparA ApavAmAM AvI che te jotAM satI RSidattA upara saMskRta prAkRta ane gujarAtImA sAteka kRtio jayavaMtasUri pUrve racAI cUkI hatI. amAMthI nIcenI pAMca maLI zakI che jene AdhAre ahIM neAMdhelA pheraphAro darzAvavAmAM AvyA cha : (1) 'AkhyAnaka maNikoSa' : kartA nemicaMdrasUri (teramI sadI pUrve). 29 bhAvazalyAnAlocana doSAdhikAramA 91mI kathA RSidattAcaritra prAkRtamAM 540 gAthAmAM. (2) 'vivekamaMjarI' : kartA kavi AsaDa. ra. sa. 1248. saMskRta gadyamAM RSidattAkathA. ... (3) 'RSidattA caritra' : kartA ajJAtakavi bhASA saMskRta-prAkRta. gadya-padya mizra, . .. (4) 'RSidattA caritra' : kartA devakalaza. ra. sa. 1569. (5) 'RSidattA caupaI' kartA sahajasuMdara. ra. sa. 1572. kathAnA AraMbhamAM ja keTalAka pheraphAro maLe che. AcArya nemicaMdrasUrise A rAsanI zarUAta koI paNa ArAdhya devadevIne praNAma karyA vagara ja karI che. ajJAtakavile pAMca mahAtIrthaGkara RSabhadeva, neminAtha, pArzvanAtha ane sumatinAtha vagerene praNAma karIne karI che. jayavaMtasUrio paMcaparameSThine namaskAra karIne jyAre sahajasuMdara ane devakalaze sarasvatI devInI ArAdhanA karI temane praNAma karI potAnI kRtinI zarUAta karI che. sahajasuMdare potAnI kathAno AraMbha A pramANe ko cha : " jaMbUdvIpamA rAjagRhI nagarI che. tyAM indra samAna zreNika rAjA rAjya kare che. anA rAjyamAM aka vAra vIra bhagavAna samosA. zreNika mahArAjA vIra bhagavAnanI samakSa dharma sAMbhaLavA beThA. vIra bhagavAne dezanA ApavA mAMDI : " karma AgaLa rAjA ne raMka badhAM ja sarakhAM che. karyA karmathI koI ja chUTatu nathI. karma rAjA harizcaMdrane paNa roLayo ne bhalabhalA baLavAnane paNa nA choDyA." zreNika mahArAjAo prazna pUchyo : "kUDa-kalaMka kayA karmathI caDe ? " mahAvIra bhagavAne kathu, " RSidattA satIne kUDa-kalaMka caDhathu hatu." A pachI RSidattAnu kathAnaka Ave che. ajJAtakavinI kathAmAM kanakarathano janmotsava tema ja keLavaNInI vistRta vigato AraMbhamAM maLe che. kanakaratha rukhamaNIne paraNavA jAya che tyAre mArgamAM ane yuddha karavu paDe che ane zatruone tAbe karavA paDe che anuM vIrarasa-sabhara varNana ahIM tema ja AkhyAnakamaNikozamAM maLe che. bIjA kavioo A vigato ApI nathI, kAraNa teone rasadRSTi se ThIka nahi lAgyu hoya. jainakanio Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 yuddhamA thatI hiMsAne kAraNe yuddhaprasaMgonA varNanone TALe te samajI zakAya tevuM che. paraMtu kanakarathanA janmasamayanA utsavanI ke anI keLavaNInI vigatone, te agAunI kRtiomAM hovA chatAM temaNe potAnI kRtimAM sthAna nathI Apyu. anu kAraNa se hoI zake ke te te kavioo kanakarathanA prathame ja mahattva ApI bhinna bhinna pAtro dvArA se praNayanIja mImAMsA karavAnuM iSTa gaNyu homa bhane a paristhitiyAM madarUpa na thaI paDanAra vigatone bAju para rAkhI hoya. kanakarathakuMvaranA janmotsavanI vigata ajJAtakavikRta racanAoMAM A pramANe sache che : 'kuMvarano janma thayo che te jANI rAjAo janmotsava karAvyo. yAcakonI nirdhanatA harI lIdho mAganArane icchita dAna apAyu nAcanArIone nRtya karyA. gavaiyAoo gIta gAyAM baMdIjanA dvArA rAjAnAM vakhANa thayAM brAhmaNo vedoccAra kI kulIna strIo AzIrvAda ApyA. motI mANeka horA vagere ratno dAnamAM apAyAM hAthI-ghoDAthI ramato, sonAnA alaMkAro dhAraNa karato ane dhAtrIodhI sacavAto se pAMca varSano thayo . 88 kanakarathanI keLavaNI aMge ajJAta kavi nIce mujaba bayAna Ape che : " abhyAsalAyaka kuMvarane thayelo jANI pitAo ne jJAna ApavAno vicAra kaye. nizALe. mUkavAno divasa najadIka Avyo. je divase ane tela coLavAmAM Avyu sugaMdhita dravyo vaDe snAna karAyuM. sArAM vastro paherAvyAM kanakarathe mAthA upara kImatI ratanI kalagI dhAraNa karI sAtApitAne praNAma karyA. gaLA hAra, hAyeM muka, kavana kuMDa dagere AbhUSaNo paryA. brAhmaNe zAMtikarma patAnyu. mAMgalika AcAra thayo. kuMvara pAlakhImAM beTo mAthe chatra rAjya. rastAmAM sevako be bAjuo cAmara vIMjhavA mAMDayA. pradhAno, amAtyo, sAmaMto badhA anI sAthe cAlavA. nizALamAM praveza karyo. guru pAse zAstra ane zastranI kaLA, cheda, vyAkaraNa, alaMkAra, rathazAstra, pramANazAstra, jyotiSazAstra vagere boMtera kalA zIruyA. " kanakaratha umaralAyaka thAya che| ane yauvanavaya pAmelo joI chemaratha rAjAne ciMtA thAya che ke lene lAyaka kanyA koNa haze ? senA pANigrahaNanI ciMtAnI vAta mAtra devakalaza Ape che. khamaNI yauvana vaya pAmI che bheTale vyavahAra mAtA ane alaMkArothI sajja karI pitA pAkhe mokale che. pitA putrIne jujhe che ane vicAre che : " aho ! mArI putrI ATalI badhI moTI thaI gaI ! have ane lAyaka varanI tapAsa karavI paDale. " maMtrI rAjAne ciMtita joI kAraNa pUche bhATacAraNothI gavAto ane lAyaka vara sAMbhaLayo che. rAjA maMtrIne ja mAguM karavA mokale che. A pramANe ajJAta kavi traNeya Ape che. jayavaMtasUrinI kathAmAM << 31 che, rAjAno javAba sAMbhaLI maMtrI kahe che : te kanakaratha che. ane mATe mArga mokalo. savistara kathana nemicandra, AsaDa kavi ane ATalo vistAra nathI. kanakarathe rukhamaNIne paraNavA kAberI tarapha prayANa * tyAre cAlatA cAlatAM te aridamana rAjAnA pradezamAM pAMcyo rAjAo jyAre jANyu ke kuMvara potAnA pradezamAM pravezyo che tyAre ane devA " tu mArA dezanI sImAmA praveza nahIM karI zake temaja paDAva paNa nahIM nAkhI. AvAM ra vacano sAMbhaLI kuMvara khUba ja gusse thayo ne yuddha mATe taiyAra thayo. 1: Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddhanuM varNana : " akALe yuddha thayu. jhulavALA hAthIono samUha parara para bhIDAyelo che. ghoDAnI kharIothI dhUla uDatAM sUrya DhaMkAI gayo che. vegathI ratho cAlatA hovAthI dizAo baherI thaI gaI che. khaDagathI kapAyelA hAthInA kuMbharathalomAMthI gaLatA lohInI nadInI aMdara yAna ane jaMdhAna tare che. jaya meLavavA mATe lubdha sevA bannenu yuddha aneka jIvono jAna lenAra thayu. bhayaMkara vinAza sAyalo joI dayAlu aMvA kumAre bAhuyuddha karavA aridamanane samajAvyo. temAM kanakarathe aridamana upara vijaya meLavyA. nAgapAzathI rAjAne bAMdhIne vaza karI dIdho. aridamana hArI gayo. have rAjyamA zu moDhuM batAkvu ! tene vairAjya utpanna thayo ne dIkSA grahaNa karI." A varNana nebhicandra, AsaDa ane ajJAta kavi RNeya lagabhaga sara Ape che. aridamananA putra za zalye ugAre jANyu ke pitA dIkSA laMdhI che tyAre se amanI pAse gayo. pitAne vinaMti karI, " rAjya pArcha grahaNa karo ne zAMtithI jIvo.'' pitA jaNAve che ke " saMsAra kaDavo jhera jevo cha ane lakSmI asthira che mATe mane ano khapa nathI." tiAnI vANIthI me paNa jinadharmamAM rata thAya che ano rAjyAbhiSeka thAya che ane se rAjya kare che. bhenA rAjyAbhiSeka vakhate ghaNA rAjAo. maMtrIo hAjara rahe che. hariSeNa rAjA ajANyA ghoDA upara savAra thaIne jAya che tyAre ghoDo mene choDI de che. se vizvabhUti tApasanA AzramamAM jAya che. tyAM vizvabhUtine pUche che ke " mAre paisAno sadupayoga karavo cha to kevI rIte kara" vizvabhati samajAve che ke moTA moTAM maMdiro baMdhAvavAthI pratima padharAvavAthI, jinaprAsAda baMdhAvavAthI, prabhAvanA karavAthI paisAno sadupayoga thAya che. A pramANe yAyathI paisA kamAI je maMdira baMdhAve tene sAmrAjya prApta thAya ane tenu kalyANa thAya dhanazreSThInI jema. ajJAta kavi ahI dhanazreSThInI avAntara kathA raz2a kare che. hariSeNa rAjA maMgalAvatI nagarImAM prItimatInu viSa utAravA jAya che. maMtrathI viSa utAre cha tyAre putrI ALasa maraDIne UbhI thAya che. priyadarzana rAjA putrIne kholAmA besADI pUche che : "tane zI takalIpha thAya che|" putrIo kahA: "mane kAMI ja thatu nathI. badhAM bhegAM kema thayAM cho?', " he putrI ! tu mRtyu pAmI che ama jANI tane smazAnamA lAvyAM ne citA taiyAra karAvI che. A akAraNa paropakArI rAjAo tane prANa pAchA ApyA che." putrI) kahathu : " mArA puNyane lIdhe aNe mane sArI karI. meM paNa mArA prANa ane ApyA che." rAjAo kahA : " te yogya ja karya che." A sAMbhaLI hariSeNe javAba Apyo, "ha to dIkSA levAno cha ne tapovanamAM javAno chaM. tArI kanyA vIjAne Apa." prItimatI) kahayu : " mAre koI bIjo mANasa agni samAna che. " A uttara sAMbha kI hariSeNa prItimatIne paraNyo. A vigata AkhyAnakamaNikozamA che. hariSaNa rAjA putra ajitamenane rAjyabhAra sepI dIkSA grahaNa karavAno vicAra kare che. teNe rANIne kahayu: "tu paisA jeTalA joio teralA le ne gharamAM rahe. hu saMsArathI virakta thaI gayo chu ne tApasavrata grahaga karavAno chu." rANI AMkhamAM pANI lAvI bolI : " vRkSanI chAyA vRkSa vagara rahI zaka nahIM, mevI ja rIte tamArA bagara hupaNa gharamAM rahIza nahIM. he svAmI ! Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamArI gati te mArI gati." Ama kahI banne tApasavana grahaNa kare cha. A vAta AkhyAnakamaNikozamAM ApI che. kanakaratha hariSeNa tApasanA AzramamAM Ave che. RSidattAne jUjhe che. kanakaratha ane RSidattA banne vacce paraspara prema jAgyo che se jANI hariSeNa RSabhadevanA maMdira pAse bannene paraNAvI de che. lagna thayA pachI kanakaratha hariSeNane RSidattA viSe vRttAMta pUche che. hariSeNa sarva hakIkata jaNAve che. Ama sahajasudarakRta kathAmAM prathama kanakastha RSidattAne paraNI jAya che ne pachI me konI putrI che te hakIkata jANe che. A to " pANI pIne pUche ghara ' tenA jevI vAta che. hariSeNa tApasa kanakarathane RSidattA viSe vRttAMta kahe che temAM prathama abu jaNAve che ke " mattIyAvaI nagarInAM hariSeNa rAjA rAjya kare che, anI patnInu nAma priyadarzanA che. ane meka paNa putra nathI tena rAjAne asahaya duHkha che. duHkhI thayelo rAjA ugavALo che. patine du:khI thayelA jANI rANI sacana kare che ke " putranI prApti mATe kuladevInI ArAdhanA karo." rAjA zuddha zveta varatro paherI, brahmacaryavrata dhAraNa karI, hAthAM mALA laI kuLadevInA ziramAM gayo, tyAM abhanI pathArInAM sUto. traNa divasa upavAsavata Adarya. tapathI prasanna thayelI kaThadevIne kaha: mane patra Apa" devI kahaya : je ApavAnaM vidhile nirmANa kayuja na hoya te devo AcI zakatA nathI." rAjA kahA: mArA vaDIlonI tArA taraphanI bhakti yAda kara ne putra Apa, nahIM to talavArathI humAra mastaka uDAvI Iza". rAjAo talavAra kheMcI mAthu utAravAnI taiyArI karI tyAre prasanna thaI devI kahathu : " tane putra thaze." Ama ajitasena nAmano putra janmyo . A vigata AkhyAnakamaNikozamAM ja ApI che. . kanakaratha RSidattAne paraNIne AzramamAMthI vidAya le che tyAre RSi pAse zikhAmaNa mAge che. RSi kahe che : " tu rukhamaNIne paraNavA jA." kumAra javAba Ape che : " hamaNAM to tamArI putrIthI. ja strInA saMbaMdhamAM kRtArtha thayo.chu'. ane tethI rakhamaNIne paraNavAno vicAra mathI." A sAMbhaLI RSi jamAIne zikhAmaNa Ape cha : " he kumAra ! tu lakSmIthI ThagAto nahIM. vidyAno ahaMkAra karIza nahIM. guNano garva na karato. mArI putrI bhoLI che, te AzramabhAM ucharI che ane zaheranA kapaTathI ajJAta che tethI anA upara gusso karIza nahIM. mArI dIkarIne choDI na deto." janAIne A jAtanI tApasa hariSeNe ApelI zikhAmaNa mAtra AlyAnakamaNikoSamA ja che. . RSidattAne paraNAvI hariSeNa tApasa agtipraveza kare chetena ja, aSidattAnA janma pachI anI mAtA sUArogathI mRtyu pAnI che aghI vigata lagabhaga badhI ja kathAmAM Ave che. oka sahajasuMdara ja atrI vigata Ape che ke RSidattA smazAna pAMthI sIdhI ja RSipitAnA Azrame AzA Ave che ke ane mAtApitA maLaze ane anI sArasabhALa leze. paraMtu jyAre aNe tyAM jaI jANyu ke o to paraloka sidhAvyAM che tyAre me kalpAMta kare che. A tadna bhinna hakIkatathI ApaNe aTalaM tAravI zakIo ke RSidattA sAsare vidAya thaI ne viparIta saMjogomAM pAchI AvI o gALAmAM anA mAtApitA mRtyu pAmyAM haze. ajJAtakavikRta kathAmAM avu Ave che ke hariSeNanA mRtyu pachI bhenA jamAI kanakarathe tApasa sasarAno yAdamA caityastaMbha banAvyo Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... kanakaratha RSidattAne paraNI gayo che se vAta jyAre rukhamaNInA kAne pahAMcI tyAre te gAMDI jevI banI gaI. sulasA yogiNI rastAmA rukhamaNIne maLI jAya che. rukhamaNI potAne ghera ane' lAve che. pitA sudarapANi ane Azraya Ape che ane sAra sAra khAvApIvAna Ape che. pachI rukhamaNI ane RSidattA upara ALa caDhAvavAnu kahe che. AvI vigata vivekamaMjarImAM Ave che. nemicandrasUri avu jaNAve che ke sulasA yogiNI pharatI pharatI rukhamaNI pAse Ave che. rukhamaNIne udAsa joI pUche che ke " tu rati jetrI sudara che chatAM vara vagaranI kama che ? devone durlabha avu yauvana aLe kema javA de che ? " rukhamaNI javAba Ape cha : " mArA patine tApasa kanyAo vaza ko che, to have huM zuM kare?" sulasA pUche che : " hu avo prayatna kara jethI kanakaratha tAre vaza thAya ?" Ama sulasA sAmethI rukhamaNIne pUche che. ... kanakaratha RSidattAne - paraNI jAya che se vAta rukhamaNInA kAne pahoMce che tyAre rukhamaNI ta kare cha. me vicAre cha: "jo apane mArA upara zAkya lAvalI hatI to paramezvare ne / zA mATe meM koI kaI karasa kIdha hatake koInA para ALa cahAvyaM hatu ke koI bALakane vichoDyAM hatAM ke pachI kAcI DALo moDI hatI, jathI mAre nazIba Abu banyuM ? alyAre veza dhAraNa ko chata gasato nathI. mastaka je moDa ghAlyo che te mAthe jhADa jevo lAge che. paTolu je zarIre dhAraNa kayu che te jANe saMtAparnu mULa hoya ama lAge che. baLI cUDo tema ja sarve zaNagArano bhAra lAge che." Ayu anu kalpAMta sAMbhaLI sarva sakhIo ToLe maLI. pachI sakhIonA kahevAthI mulasAne sAdhe che. AvI vigata sahajasuMdara kavi Ape che. . rukhamaNI mokalelI mulasA rathamardanapuramAM Ave che. RSidanAne oLakhI le che. anu apratima saudarya nihALI mugdha thaI. jAya che. vicAre che, " AvI saudaryavatI nikhAlasa strIne kema sarAya ? pAchI haThI jAya che. vaLI pAcho vicAra Ave che, . " rukhamaNI A. kArya sepyu che to karI ja nAkhu. nahIM to mene zu moTu batAvIza?' Ama vicArI RSidattAnA adhara lohImAMsathI kharaDe che. AvI vigata vivekamaMjarImAM ApIche. sulasA yogiNI RSidattA para ALa caDhAvavA mATe anA mukha upara lohImAMsa kharaDe che. A vAtanI rAjAne khabara paDe che. caro pAse tapAsa karAve cha ne RSidattA ja rAkSasI che arbu sAbita thAya che. rAjA ane mArI nAMkhavAno hukama Ape che. rAjAnI AjJAthI sevako mene zUlI pAse lAve che. corane jena bAMdhavAmAM Ave tema ane bAMdhavAmAM AvI. loko hAhAkAra macAvyo. A zorabakora sAMbhaLI RSidattA mULa pAmI. lokoo mene marelI jANI choDI dIdhI, AkI vAta sahajasuMdaranI kathAmAM Ave che. AkhyAnakamaNikoSamAM avu Ave che ke RSidattAno vikRta veza karI ane smazAnamA lAvavAmAM AvI. jyAre mArAomAMyI oke talavAra kheMcI tyAre o vinaMti karavA lAgI. " he pitA ! he bhAI ! huM tamane page lAgu chu. mane nA mAro. mArAM ghareNAM laI lo ne mane jIvatI mUko." A sAMbhaLI eka cAMDALe kahA, " A chokarI duSTa kApta kare tevI lAgatI nathI. mATe mAro jIva laI lo ne ane choDI do." A sAMbhaLI badhAo RSidattAne kahA: " ame tane choDI daIo chIo. pAchI dekhAtI nahIM. tu jyAM jAya tyAM tArI koIne jANa na thAya. jo tu dekhAze Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to rAjA amAro jIva laI leze.". Ama kahI RSidattAne choDI dIdhI, ane cAMDALo rAjA phAse gayA ne RSidattAnA jevU ja bIz2A koInu maDadu batAvyu, jedhI rAjA samajI gayo ke RSidattA mRtyu pAmI che. -- kanakaratha RSidattA mRtyu pAmI che ama jANI rukhamaNIne paraNavA jAya che. pote sulasA yogiNIne paNa potAnI sAthe ja laI jAya che. kanakarathano tApasamuni RSidattA sAthe meLApa thAya che. ane RSidattA para sneha jAge che. mitrabhAve potAnI sAthe kA berI AvavA AmaMtraNa Ape che ne potAnA nivAsasthAne cAlyo jAya che. tyAra bAda mulasA yogiNI AzramamA praveze che. tApasa. rUpa RSidattAne pUche che, " he bhagavan ! tArI AvI prathama yuvAvasthA hovA chatAM bhayaMkara vanamAM tu okalo kara rahe cha?" A prazna sAMbhako tarata ja kanakarathe varNavelA varNana parathI RSidattAne anumAna thaI jAya cha ke A pelI ja yogigi che jeNe mArA para ALa caDhAvyuM che. me kahe che : " hu~ gurunA upadeza pramANe vartu chu'. sArA upara auSadhi-tapa-vidyA koInu kaI ja cAlavAnunathI." aNe yogiNIno bhAva jANavA pUchyuM. " tuM paNa akalI zA mATe phare che ? konI celI che ?" sulasA vicAre che, "huM Ane kahuM to mane anI pAse je vidyA haze te Apaze." aTale aNe kahA, "mArI pAse avasvApinI tema ja tAlodghATanI vidyA che. jo tuM mane tArI pAse je vidyA hoya te Ape to hUM tane A be vidyA Apu." RSidattA abe vidyArnu mAhAtmya pUchyu. tenA uttaramA sulasAo javAba ASyo, " mArI vidyAthI hu rathamardanapura AvI ane tyAM avasvAminI vidyAthI kumAra kanakarathanI patnI RSidattAne rAkSasI TeravI mArI nakhAvI. have haM kumAra sAthai AvI chu ane kumAra rukhamaNIne paraNavA mane sAthe laI jAya che se mAhAtmya che." A javAba sAMbhaLI RSidasAo kaha yu. "mAre tArI AvI pApI vidyA nathI joItI." suLasA nirAza thaI cAlI jAya che. AbI badhAthI tadvana judI vigata AkhyAnakamaNikozamAM ApI che. Ama adhavacce RSidattA jANI jAya che ke pote sAce ja kalaMkarahita cha ja, ane sulasA anA ALa mATe javAbadAra che to mene jijJAsA na ja rahe, ane se badhu jANyA pachI me kanakaratha sAthe kAberI jAya se svAbhAvika nathI lAgatu. jayavaMtasUrise Alekhela vigato ja yogya lAge che. kumAre tApasa munine potAnI sAthe AvavAnu AmaMtraNa Apyu. bahu samaya sudhI anI pratIkSA karI to paNa se Avyo nahi. aTale kumAra ane bolAvabA gayo. jaIne jujhe che to muni dhyAnamAM beTelo ho. kanakaratha vivekapUrvaka ane potAnA paDAvamAM laI jAya che. rAtre banne pAse pAse sUI jAya che ane khUba snehathI vAto kare che. A sanaye tApasa RSidattAo kumAra kanakarathane pUchyu, " te RSidattA kevI hatI jenA mATe tane ATalo badho sneha che ane tuM duHkha pAme che?" kumAre kayu, "aka jIbhavI varNavI na zakAya avI ane prajApatile vanAvelI che." Ama vAto karatA karatA prAtaHkALa thayo ne tApasa RSidattA kanakaratha sAthe kAberI tarapha prayANa kare che. Avo prasaMga ajJAtakavikRta kathAmAM Ave che. rukhamaNI kanakarathane paraNe che. priyatama potAne vaza thayo che jANI RSidanA upara pote ja ALa caDhAvyu ne mArI nAMkhI che abu a spaSTa kadde che. kanakaratha A sAMbhaLI khUba ja gusse zaya che. rukhamaNIne kahe che, " teja mArI priyAne mArI nAMkhI che to tuja have mane pAchI Apa. nahi to tArA hAtha kApI nAMkhIza." kuMdhare to kAgAroLa karavA AMDI. koInu kaha mAne Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 ja nahi. moTe sAde rukhamaNI paNa raDe che ne lokone kahe che, "koNa se manuSya che je mArA kathane vAraze ? je vAraze tene hu manavAMchita phaLa ApIza." te vakhate tApasa RSidattA bole che, " hu~ tArA bharathArane vALIza. " AvI vigata sahajasuMdare ApI che. ajJAtakavikRta kathAmAM abu Apyu che ke rukhamaNI kanakarathane vAta kare che tyAre tApasa (RSidattA) tyAM hAjara nathI. paraMtu kanakaratha ane bolAvIne pote sAMbhaLelI sarva hakIkata kahe che. o samaye RSidattA pote nidapa sAbita thaI tethI khuza thAya che. jevI rIte mANasa kar3avI auSadhine phekI de che tevI ja rIte kanakaratha rukhamaNIne kADhI mUke che. tyAra pachI kanakaratha manamAM vicAre che, " bhArI patnI prASidattA niMda Sa hAvA chatAM meM ano tyAga kayeo. tethI hu narakamAM paDIza, mAre have cilA saLagAvI baLI ja saravaM joI o." Asa vicArI citAmAM paDavA jAya che tyAre suMdarapANi rAjA vInave che utAM te mAnatA nathI. tyAre loko tApasa (RSidattA ne ane manAvavA kahe che. tApasa Ane sanajAve che, " strInI pAchaLa puruSe marI na javu joIo. jo tArAmAM sattva hoya to strI marelI hobA chatAM paNa pAlI AvI jAya. bhAnumaMtrIne banyu tema. ane te pachI bhAnumaMtrInI ADakathA kavi Ape che. ___ kanakaratha RSidattA tema ja rukhamaNI sAthe rathamardanapura pahAMcyo. banne sukhapUrvaka divaso vyatIta karavA lAgyAM. RSidattAne garbha rahayo. potAne putra janmavAno che avu svapna Avyu. svapnamAM joyu ke kholAmA rahelu zaradaRtunA caMdanA jevu veta ane jenA aga upara bhUrA raMganI kezavAlI phelA yelI che abu siMhanu baccaM anA stanamAthI dUdha pI le. A svapnaphaLa uparathI rAjAo jANyu ke ane parAkramI putra thaze ne putra thayA bAda siMhastha abu nAma pADyu. siMharathano janmotsava temaja keLavaNI prasaMga : nava mahinA ne sADA sAta divasa pachI putra janmyo. me divase sArA graho hatA ne badhI dizAo prakAzita thaI hatI. priyavacanikA dAsIo rAjAne putra janmanI vadhA paNI ApI. kanakarathe dAsIne khUba ja dAna Apyu. Dhola bagaDAvyo. gaMbhIra vAjAM vAgyAM. loko navAM raMgelAM vastro dhAraNa karyA . vadhUo suMdara rIte nRtya karavA lAgI tamAma nAgarikonu sanmAna karavAmAM Avyu. jagyAo jagyAje rAsaDA levAyA, ThakaThakANa dAna levA loko bhegA malyA. ghara ghera mUsaLa UbhAM karyA toraNo baMdhAyAM, paraspara AbharaNo apAyAM. vadhAmaNImAM ratno apAyAM. abhayadAna apAyu. zuklapakSanA caMdrayAnI jena siMhastha moTo thayo ne guru pAse bhaNavA mokalyo. te sarva kaLAmAM pAraMgata thayo. A sarva hakIkata AkhyAnakamaNikoSamA che. ajJAtakavikRta kathAmAM nIce pramANe cha : " putrano janma nava mahinA ne sADA sAta divasa pachI thayo, vITI-paravALAM, sonu, cAMdI vagerenu dAna apAya AkhAya gAnamA toraNa baMdhAyAM. jelamAthI kedIone chuTA karavAmAM AvyA. bIjA rAjAone bhojana karAvyAM. vastro apAyAM. siMharathane mATe pAMca dhAtrI rAkhavAmAM AvI. zAstra ane zastranI kaLA zIkhavA tene upAdhyAya pAse mokalyA. keTalAka gauNa pheraphAro : sahajasuMdaranI kathAmAM RSi kanakaratha sAthe RSidattAne maMdira pAse paraNAvI de che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 tyArapachI kanakaratha RSidattA konI putrI che avo vRttAMta pUche che ne hariSeNa saghaLI hakIkata jaNAve che. A yogya nathI. bIjI kathAomAM kanakaratha prathama saghaLI hakIkata jANe che pachI ja RSidattAne paraNe che. rAjakuMvara hovAthI rAjakuMvarIne ja paraNI zake. rAjyanA kAyadAkAnUna mujaba, tethI pahelAM paraNI jAya ne pachI me koI sAmAnya mAtApitAnI putrI hoya to muzkelI UbhI thAya. pANI pIne pachI ghara pUchavAno zo artha ? RSidattA pitAnA AzramamAM Ave che tyAM pote strI hovAthI akalI nA rahI zake. koIpaNa puruSanI dAnata bagaDe mATe pitA batAvelo auSadhi jAMgha cIrIne temAM mUkI de che A yogya nathI. bIjI kathAomAM kAnamAM ghAle che avu darzAvyuche, jyAre AkhyAnakamaNikozamAM avaM darzAvyu cha ke DAbo sAthaLa cIrIne aNe temAM auSadhi mUkI, sAmAnyataH puruSa sAthaLamAM mUke to te samajI zakAya. sahajasuMdare ApelA kathAnaka pramANe kanakastha bhadrayazo gurune pUche che, "mArI patnI RSidattAse pUrvabhavamA kayAM pApa karyA hatAM jethI A bhave anA karme kalaMka cAMTayu?" jayavaMtasUrikRta va.thAmAM RSidattA pote ja gurune pUche che, " mane pUrvabhavanAM kayAM karma naDyAM, jethI A bhave AQ kalaMka caDyu?" ajJAtakavikRta RSidattAkathAmAM AvatI ve dRSTAMtakathAo : hariSeNa rAjA aka bAra ajANyA ghoDA upara savAra thaI nIkaLI paDayo. pharatAM pharatAM jaMgalamA AvI caDyo. tyAM ghoDAne aNe choDI dIdho. pachI khUba pharyA ane dizAo bhUlI gayoH tyAM aka tApasano Azrama joyo. o AzramamA AvIne veTho. AzramamAM kaccha-mahAkacchavaMzamAM thayelA vizvabhUti tApasa aneka ziSyothI vITaLAIne beTelA hatA. hariSeNa rAjA gurune namyo ane bolyo, " he mahAnubhAva ! tamArA darzanathI badhuja sAra thaI gayu. je mRgonI maitrI rAkhanAra cha, duHkhI prANIone sAMtvanA ApanAra che tene koNa na vAMde ?" Ama kahI gurune page lAgyo. tApasa vicAre che ke AkRtithI to A rAjA lAge che. AzIrvAda Apyo, "jyAM sudhI A svairaMgaMgAno pravAha cAle che, jyAM sudhI sUrya AkAzamAM cAle che, jyAM sudhI meru parvata zobhe che tyAM sudhI tu svajana, putra, potrathI vITaLAyelo rahe. jyAM sudhI kAcabAnI pITha para bhujagapati che tyAM sudhI tu rAjya kara." aka vAra rAjAo vidvadgoSThimA pUchathu, " paisA kamAvAmAM duHkha che, kamAyA pachI sAcavavAmAM duHkha che. paisAne vAparavo duHkhakara che. aka janmane mATe pasArnu pApa Ubhu thAya che. hu paiso kevI rIte vApara jethI mAro janma saphaLa thAya ? muni) kahayu, "je mANaso nyAyadhI paisA kamAI maMdira baMdhAve tenu kalyANa thAya che-dhanadheSThinI jena." dhanazreSThInI A dRSTAMtakathA nIce pramANe che : " dhanada nAmano zeTha nAma pramANe guNavAna hato. ane dhanazrI nAme patnI ane dharma, artha kAma ane mokSa jevA cAra putro dhanadatta, dhanapATha, dhanasAra ane dhananAyaka nAme hatA. rAjAo bhene zeThanI padavI ApI. sArA vratavALA zeThe gurunI dezanA sAMbhaLI. dezanA sAMbhaLI zeThe RSabhadeva bhagavAnanu moTu maMdira baMdhAvyu. AkhA gAmane se zubha prasaMge neAMtaryu: For Private & Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darekanA badhA divaso sarakhA nathI jatA. dhanada zeTha nirdhana thaI gayA. teo vicAre che, " kuTubamAM dhana vagara rahe yogya nahi." tethI teo saMghapuranI pAsenA gAmamA rahevA cAlyA gayA. cAreya putro zadderamAM dhana kamAya ane avAranavAra pitA pAse AvI thoDughaNu Ape jethI temanu gujarAna cAle. patnI pArakAnu kAma-khAMDavA daLavAnu-kare. Ama divasA pasAra thAya. oka vAra zeTha putranI mAthe saMghapura gayA. zeThe maMdira baMdhAvyu hatu tyAM teo gayA, caityavaMdana kayu', bhAvanA bhAvI. mALI) jUnA snehathI phUla ApyAM. Ama dharmanI kriyA lAjazaramI karI. pachI upAzrayatAM guru mahArAjane vaMdana karabA gayA. tyAM besIne pUchA, "hu saMpattivAko hato te nirdhana zAthI thaI gayo ? " guruo pUrvabhavano vRttAMta jaNAvyo. " ratnapura zaheramAM ratnazeTha ane ratnAvatI daMpatIne tuM dhana nAmano putra hato. tu ATha varSano thayo tyAre paraNAvI dIdho. aka vAra jyAre tuM jamavA beTho hato tyAre bhANAmAM vadhAre dUdhapAka nakhAI gayelo. te sAMbhaLelu ke yati meghasamAna che, Apyu hoya anA karatAM sAgaNu thAya. tethI tAre AMgaNe mUrkha tapasvI Ubho hato tene teM dUdhapAka vahorAvyo. paraMtu jena dArUnA ghaDAmAM nAMkhelu dUdha paNa nakAmuM tebha kupAtramA Apelu nakA, jAya. varasAdanupANI chIpamAM paDe to motI thAya ne sApanA moDAmAM paDe to jhera thAya. Ama tane saMkalpavikalpa thayA ne kupAtre dAna Apyu tethI tuM nirdhana thaI gayo. leka vAra kALI caudase te maMtranI sAdhanA karI. maMtra siddha thayo ne sAkSAt yakSa Avyo. yakSe kahayu, " tuM je mAMgIza te maLaze" teM kaha', ' meM je bhagavAnanI pUjA comAsAmA karI che tenu' phaLa Apa." yakSa kahayu', "hu~ se phaLa kevI rIte ApuM ? je sarvajJa hoya te ja Ape." se rAtre tane svapna Avyu, svapnamAM koIke kahA, ' cAra ratno mUkyAM che te tu laI jaje." A pramANe savAre ratno malyAM. putrojhe pUchyu, " paisA kyAthI lAvyA ? koNe khuza thaIne ApyA ?'" sarva hakIkata jaNAvI. paiso Avyo aTale chokarAo pitRbhakta thayA, mithyASTivALA hatA te jinabhaktivALA thayA. dhanada zeThe te pachI jinamaMdira baMdhAvyu. dRSTAMtakathA-2 : kanakaratha rukhanaNInA meDhe sAMbhaLe che ke RSidattA upara age ja ALa cADhAvyu hatu ne mArI naMkhAvI. je khUba ja kopAyamAna thAya che. potAne have jIvIne zuM kAma ? oma vicArI citA taiyAra karAve che. suMdarapANi rAjA tema ja gharanA anya mANasothI bAyo aTakato nathI tyAre tApasa RSidattA ane vInave che ke " jo tArAmAM sattva hoya to marelI strI paNa pAchI AvebhAnumaMtrInI jema." A bhAnumaMtrInI kathA nIce mujaba cha / "vArANasI nagarImAM surasena rAjA hatA. tenI zrIdattA patnI hatI. me rAjAne bhAnu nAmano maMtrI hato, je sanmArga cAlanAro hato ane jene guNavALI, kalAyukta, sulakSaNA, priyabhASiNI patnI sarasvatI hatI. banne vacce zaMkara-pArvatI jevo, kRSNa-rukSamaNI jevo sneha hato. banne sogaThAMbAjI ramatAM, AnaMda-krIDA karatAM, divasA pasAra karatA hatAM. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. aka divasa rAjAle pradhAnane bolAvyo, paraMtu te moDo gayo. rAjAo Thapako Apyo, "tu buddhizALI che chatAM te ThapakArnu kAraNa kema Ubhu kayu?" pradhAne javAba Apyo, " mArI patnI bahu premALa che. me mAro viraha sahana karI sakatI nathI." rAjAo kahayu, ". paNa adhikArI tarIke tAre kAma to karavuja joIne ?" Avu sAMbhaLI maMtrI potAne ghera gayo. rAjAo maMtrInI parIkSA karavA mATe ane yuddhamA mokalyo. rAjAne page lAgI se yuddha karavA nIkaLI praDyo. rAjA anI pAsa anI mudrAnI mahora gherathI maMgAvI lIdhI. maMtrI sainyamAM zobhavA mAMDyo. jabara yuddha jAmyuM A bAju rAjAo maMtrIno prema jANavA ane ghera anI strI pAse cara mokalyo. A joI strI samajI gaI ke " nakkI bhAro pati yuddhamA mRtyu pAmyo che, nahi to vITI tema ja muguTa akalAM ja kema AvyAM ? " Apa vicArI sarasvatI paNa mRtyu pAmI. yuddhamA vijaya melavI maMtrI pAcho Avyo. aNe jANyu ke potAnI strI viyogathI mRtyu pAmI che. A sAMbhaLI mUrchita thaI gayo. ThaMDA upacArathI jAgRta thaI ghera gayo. vilApa karavA mAMDyo, " he priye ! tArA vinA badhI dizAo AMdhaLI thaI gaI che." Ama vilApa karatA karatAM te sAva mUDha banI gayo. potAnAM mANaso ke pArakAMnAM koIne oLakhato nathI. Ama gAMDA banI gayo aTale rAjAo ane pradhAnapadethI chUTo karI mUkyo.. meka vAra se bahAra nIkaLayo. rastAmAM gaMgA tarapha jato koI yAtrI maLayo tenI sAthe cAlavA lAgyo. gaMgA nadImAM jaI " sarasvatI, sarasvatI, sarasvatI, " ama traNa vAra volI snAna karavA lAgyo. aka divasa dhyAnI, jJAnI, ane mauna rAkhanAro sAdhu tyAM nahAvA Avyo tene bhAnumaMtrI) namaskAra karyA. munine pUchyu, "mArI strI marIne kyAM gaI che ? ' muni vibhaMga. jJAnathI joyu ne kahathu, " gaMgApura gAmamAM siMhadatta nAmanA dhanavAnanI te putrI thaI che. atyAre anuM nAma suMdarI che je bahu ja dayAvAna che. umaramAM bAra varSanI thaI che. anA pitA paNa ane viSe ciMtAtura che ke Ane yogya vara koNa maLaze ? yaza ane buddhimAna tu me sudarI pAse jaIza to ane jAtismaraNa jJAna thaze ane se tane paraNaze." koIkavAra sudarI tyAM nahAvA AvI. bhAnumaMtrIne snAna karato joyo ne jAtismaraNa jJAna bhava joyo aTale anA gaLAmAM mALA nAMkhIne paraNI gaI. mAtApitAo jANyu aTale daMpatIne ghera laI gayAM. AvA sAhasika kArya mATe satkAra ko. Ama bhAnumaMtrI gaMgA nadI pAse gayo ne anI strI mene tyAM maLI gaI." __bhinna bhinna kavionI kathAomAM maLatA AvA nAnAmoTA pheraphAro, RSidattAnI kathAmAMnAM te te kavine jarUrI lAgelAM rasasthAnonA sUcaka gaNavA karatAM to lokamAM puSkaLa pracAra pAmyAne kAraNe sahajabhAve je keTalIka vigato kathAmAM badalAtI cAle senA sAkSIrUpa gaNavA se vadhu ThIka lAge che. badhI vigatono samagrapaNe vicAra karIo to te jamAnAnA prajAmAnasane tathA lokarUDhione jANavA-vicAravAnI savizeSa sAmagrI ApaNane A badhAmAM maLe che ja. ___ pAtronAM ane sthaLanAM nAmonI bAvatamA agAunI ane jayavaMtasUrinI racanAmAM kevA pheraphAra che te have pachI ApelA koThA parathI dhyAnamA Avaze. jayavaMtasUrinA purogAmIoo ApelA keTalAMka vadhArAnAM varNano cheTe pariziSTomA ApyAM che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinna bhinna lekhakonI kRtiomAM maLatAM sthaLo ane pAtronAM nAma 6 hemaratha ruppiNI hariSeNa RSidattArAsa AkhyAnakamaNikoSa vivekamaMjarI RSidattA RSidattA caupaI RSidattAcaritra jayavaMtasUri nemicandrasUri .. AsaDa ajJAtakavi sahajasuMdara. devakalaza rathamardanapura rathamaInanagara rathamardananagara rathamadanapura vijayapurI . rathamardanapura hemaratha hemaratha hemaratha hemaratha hemaratha suyazA sujazA suyazA suyazA hemavatI sujisA kanakaratha kanakaratha kanakaratha svarNaratha kanakaratha kanakaratha kAberI kAberI kAberI kAberI ayodhyA kAberI suMdarapANi suMdarapANi suMdarapANi surasuMdara suMdarapANi suMdarapANi vasudhA vAsudevI vAsulA vAsulA suMdarI vasudhA rukhamaNI ruppimaNi rukabhiNi rukamiNi rukamiNi mitratAvatI mattiyAvayI maMtritAvatI amarAvatI gajapura maMtrItAvatI hariSeNa hariSeNa hariSeNa hariSeNa sunayaNANaMda priyadarzanA priyadarzanA priyadarzanA zrIdevI priyamati ajita sena ajitasena jayasena ajitasena maMgalAvatI maMjulAvayI maMgalAvatI maMgalAvatI lIlAvatI priyadarzana priyadarzana priyadarzana priyadarzana priyadarzana vidayutprabhA vidayutprabhA priyamati prItimatI prItimatI prItimatI prItimatI kanakAvalI vizvabhUti vizvabhUti vivabhUti vizvabhUti RSidattA RSidattA RSidattA RSidattA RSidattA riSidattA sulasAyogiNi sulasAyogiNi sulasAyogiNi sulasAyogiNi yogiNi yoginI bhadrayazosUri bhadrayazosUri bhadrayazosUri bhadrayazosUri guru bhadrasUri siMhastha siMhastha siMhastha siMharatha siMhastha gaMgApura gaMgApura gaMgApura gaMgApura : vaNArasI gaMgadatta gaMgadatta gaMgadatta gaMgadatta -. gaMgadatta gaMgAdevI gaMgAdevI gaMgAdevI gaMgAdevI - gaMgasanA gaMgasenA gaMgasenA gaMgasenA masivAsaNIgaMgasenA caMdrayazA caMdrayazA caMdrayazA caMdrayazA vairasuMdara (mahAsatI) caMdrayazA saMgA saMghA saMghA saMghA-- -.. saMmA tAra gaMgApura gaMgAdevI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Feng Song " RSidattA rAsa "mAMthI khaDuM tu tatkAlIna samAjacitra ApaNe joyuM te pramANe RSidattA rAsanAM mukhya pAtro rAjakuTuMbanAM ja che ane te paNa rAjAorANIo-rAjakuMvara-rAjakuMvarIo che. A uparAMta kathAno mukhya viSaya praNaya - trikoNanuM nirUpaNa karavAno che. amAM traNa lagnanI vAta Ave che. kavine se badhAnI rajuAta karatAM je kaI kaddevAnuM thayuM che temAMthI tatkAlIna jIvananI keTalIka AchI pAtaLI rekhAo upalabdha thAya che. o rekhAo jevI maLe che tevI ApaNe joIo. rathamardanapuranA varNanamAM kavi se nagarIne suMdara kahe che. tyAM moTA pramANamAM dhanADhya zeThiyAo vase che. amAMnA ghaNA dAnavIro che. puruSo atyaMta dekhAvA ane vilAsamAM rAcanArA che. strIo gauravarNI ane gajagAminI che. zaramAM aneka cetyo ane paudhazAlA che ane munio tyAM saMyama pALatA sukhapUrvaka jIvana vitAve che. alabatta gAma hoya tyAM badhI ja jAtanI vastI hoya bheTale nagaramAM ghaNA pAkhaMDIo, kAmaNaramaNa karanArAo, samarapaMthI jogIo, gaNikAo, daravezo, maThavAsIo, saMnyAsIo vagere paNa che. paMDito ne jozIo paNa nagaramAM che. nagaranA rakSaNa mAMTe talAra ke nagararakSakanI yojanA jaNAya che ane gAmamAM kazuM aniSTa thAya to tene mATenI javAbadArI onI che. koI paNa guno na pakaDAto hoya to rAjA talArane bolAvIne tene tataDAvI nAMkhato jaNAya che. utsava TANe nagaravAsIo jAtajAtanI rIte AnaMda karatA jaNAya che. rAjAne tyAM lagnotsava hoya te prasaMge AkhA nagaramA utsavanuM vAtAvaraNa jAme che moTA moTA maMDapa bAMdhavAmAM Ave che ane uttama jAtanAM toraNothI- kamAnothI zahera zobhI UThe che. raMgaberaMgI patAkAo maMDapa upara laherAya che. bhAtRbhAtanA caMdavA vaidhAya che. kuMkumanA chAMTA devAya che, phUla - pagaranI sugaMdhathI vAtAvaraNa maghamaghe che. kRSNAgaranA dhUpa thAya che. prabaMdho gavAya che. yAcakone manavAMchita dAna apAya che. nAcanArIo ThAmeThAma nAce che ane vArjitrono dhvani vyApI rahe che. bhATacAraNo birudAvalI vole che. suhAsiNI nArIo ToLe vaLI gIto gAya che. bIjI aneka strIo gokhe caDhIne varaghoDo jovAne mATe utsuka banatI hoya che. varaghoDo AvatAM vara-kanyAne motInA thALa bharI vadhAvavAmAM Ave che. sAdhuo AziSa Ape che. oma sarvatra AnaMda AnaMda thaI rahe che. lagno vicAra karIe to moTe bhAge mAtA-pitA ja te nakkI karatAM jaNAya che. kanyApakSa mAguM mokale che. kayAreka evaMya banatuM lAge che ke chokarA - chokarIne paraspara prema udbhave ne paristhiti sAnukUla hoya to teo paraNI jAya che. alabatta AvAM lagnanI bAbatamAM chokaro vadhAre svataMtra lAge che. rAjA hariSeNa prItimatIne sApa karaDyo tenuM jhera utAre che ane upakAravaza thaI prItimato hariSeNane ja paraNe che. o paNa aka nodhanAtra hakIkata che. rAjavIo akathI vadhu patnI karI zakatA, paNa kavi bahupatnItvano virodha kare che--strInA sukhanI dRSTi. kahe che : "sUlI rUDI saukithI " akAkinI ane nirAdhAra strIne hamezAM puruSono Dara raheto, ane lagna a dRSTi Avazyaka banI jatAM puruSa strIvirahe ApaghAta karavA jAya to te hAMsIpAtra gaNAtuM. temaja nakkI thayela kanyA jo koI bIjAne vare to te lajjAspada gaNAtuM. rAjAonI bAvatamAM oma jaNAya che ke teo prajAvatsala rAjavIo che. hemaratharAjAne nyAyanipurA - nyAyaraMjana anyAyagaMjana tarIke varNatravAmAM Avyo che. rAjA suMdarapANine to - Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 kevaLa talavAra bahAdura ja kahevAmAM Avyo che, jyAre hariSeNa mATe 'zubhamati' bhevu bheka ja vizeSaNa kavi mUkyuM che. prajA pIDAtI hoya tyAre rAjA pIDAnu kAraNa zodhavAne mathe che ane kAraNa jaNAya to te tatkALa game te bhoge paNa dUra karavA mATe mathato hoya che. RSidattA upara Avelu ALa sAcu lAgatAM hemaratha rAjA te potAnI putravadhU che se vicAre aTakato nathI paNa ane dehAMtadaMDanI bhAremAM bhAre zikSA pharamAve che. RSidattAnA bacAva karavA mATe tatpara thayelA potAnA putrane laba dhakke le che ane tene nyAyanA mArgamAM ADe Avato aTakAve che. a ja pramANe rAsanA pAchaLanA bhAgamAM rukhamaNIo sulasA dvArA RSidattAne herAna karI hatI te bheda khUlI jatAM jamAI banelA kanakarathane tathA RSidattAne satkAravA uparAMta suMdarapANi potAnI putrIne Tapako paNa Ape che. A rAjavIo badhA ja haiyAnA udAra che ane svabhAve nikhAlasa jaNAya che. tApasa banI cUkelo hariSeNa rAjA kanakarathanA praznanA javAbamAM RSidattAnI utpatti aMge potAno pUrva itihAsa nikhAlasabhAve rajU kare che. RSidattA nirdoSa che ane pote tene khoTI rIte AkarI zikSA karI teno aparAdha karyA che aima lAgatAM rAjA hemaratha te putravadhUnI vAraMvAra kSamA yAce che. paTarANIo kevaLa rUpasuMdara hovA uparAMta kathAnakamAM kazo sakriya bhAga nathI letI te uparathI ama tAvI zakAya ke samAjamAM khoono darajjo nIco hato ane dIkarA - dIkarIne paraNAvavAnI bAbatamAM paNa amano abhiprAya nahoto puchAto. lAighelI rAjakuMvarIo pitAnA vAtsalyane baLe dhA karatI ane karAvatI jaNAya che. rukhamaNI jevI kuMvarI manovAMchitanI siddhi mATe sulasA yoginIne sAdhe che ne RSidattAno kAMTo kADhI kanakarathane paraNe che tyAre ja jaMpe che. kanakaratha paraNavA jAya che tyAre kulIna yuvatIoM maMgalagIto gAya che. kuMvara potAnI sAthe caturaMga senA laIne paraNavA mATe kAberI tarapha prayANa kare che. anAM mAtApitA ane paraNAvavA nathI jatAM, paNa a paraNIne Ave tyAre ano satkAra karI utsava manAve che kharAM kanakarathane jovA mArgamAM loko bhegA maLe che ane ane jAtajAtanI bheTa Ape che. kanyApakSe suMdarapANi rAjA sAme AvIne sAmaiyuM kare che ane kuMvarane sArI jagAo utAro Ape che ane uttama maMDapama jozIoo kADhI ApalA zubha muhUrtamAM potAnI kanyAne paraNAve che ane jamAIrAjane thoDo vakhata potAne tyAMja rAkhe che. A pahelA jyAre kanakaratha RSidattAne paraNyo hato ane tene sAsare vaLAvavAnI hatI tyAre tApasa hariSeNa putrIne sAsaravAsane lAyaka zikhAmaNa Ape che ane jamAIne potAnI dIkarInI saMbhALa rAkhavAnuM kahe che. A badhA prasaMgo ApaNA jUnA lagnaTANAnA rItarivAjo ane te vakhate anubhavAtA vAtAvaraNano khyAla Ape che. te jamAnAmA loko zukana - apazukana, kAmaNa-TUmaNa, camatkAro, svapna vageremAM zraddhA rAkhatA jaNAya che. kanakarathanA lagna mATenA prasthAna vakhate ane jamaNu aMga pharakavA jebA zubha zukana thAya che. to RSidattA upara ALa AvavAnuM che te ThANe apazukaniyALa bInA bane che. sulasA kAmaNahama pAradhI che ane rathamardanapura AkhAne herAna-parezAna karI mUkI aneka lokono bhoga le che. hemaratha rAjAnI pAse sabhAmA javAnI paravAnagI metrI laI tyAM jaIne te potAne AvelA svapnanI bAta dvArA RSidattAne kalaMkinI TharAve che. RSidattA auSadhine baLe rUpaparivartana karI zake che, ane 'tApasa tarIke te divaMgata gagAtI RSidattAne potAnA tapane prabhAve yamagherathI pAchI ANI ApavAnu bIDuM jhaDape che. A badhAmAM tatkAlIna lokamAnyatAnAM darzana thAya che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... gunegArane thatI AkarI zikSAnA prakAra paNa ahIM maLe che. rAkSasI gaNAtI RSidattAne apa. mAnita karI tene haNavAno hukama hemaratha Ape che. te pachI RSidattAne pakaDI tene mAthe sAta pATA. pADavAmAM Ave che, mAthe cUno copaDavAmAM Ave che. bIlAMnu jhumakhu tyAM rAkhavAmAM Ave che, vikRta veza karavAmAM Ave che. sUpaDAna chatra dharavAmAM Ave che, gadheDe besADavAmAM Ave che, lImaDAnAM pAMdaDAnI mAchA paherAvavAmAM Ave che. zarIre hIMgano lepa karavAmAM Ave che. mAM para meMza copaDavAmAM Ave che ane gAmamAM pheravI smazAnamAM vadha mATe laI javAmAM Ave che. vAtAnA pAchaLanA bhAgamAM sulasAyoginI aparAdhI jaNAtAM rAjA suMdarapANi tenu nAka kapAvIne tene nagaranI bahAra kADhI mUke che. ... koI mahattvanI jAherAta karavAnI hoya to rAjA gAmamAM Dhola piTAvI te karato jaNAya che. - loko dharmamAM atyaMta zraddhAvALA jaNAya che. sAdhu-sAdhvIo pratye amane atyanta pUjyamAva che. yAcakone zubha prasaMge dAna ApavAnI cAla jaNAya che. paisAdAro potAnA dravyano vyaya maMdiro baMdhAvavAmAM paNa karatA hoya ama jaNAya che. - akaMdare prajAjIvana sukhI ane samRddha hatu ane rAjA prajAnA saMbaMdhI ghaNA sArA hatA avI chApa A rAsa UbhI kare che. . jaMgalamAM Azrama bAMdhI rahetA tApaso pratye lokone ane khuda rAjAone paNa bahumAna jaNAya che. mukhya tApasanI rajA vinA rAjA paNa AzramamA pravezato nathI. AgaMtukonu uttama Atithya tApaso kare che. potAnA AcAravicAranI bAbatamA teo khUba ja kaDaka jaNAya che, ane Azramane abhaDAve tevo kAi doSa thatAM Azrama choDI jAya che. AcAra se prathama dharma che ane parama dharma che sevI AvaNI rUDha mAnyatA ahIM pragaTa thAya che. - putro umaralAyaka thatAM vyavahArabhAra temane sepI mAbApa koI AzramamA jaI zeSa jIvana dIkSA laI caritra pALavA-pUrvaka vitAvI aMte muktine varatAM dekhAya che. Ama bALaka ne kaumAradazAmAM vidyAbhyAsa, juvAnImAM gRhasthAzrama ane ghaDapaNamAM vAnaprasthAzramanI vyaktijIvananI purANI ghareDa ahI rajU thaI che. RSidattA rAsa racavA pAchaLano kavi jayavaMtasUrino uddeza : kavi jayavaMtasUri RSidattA jevI satInuM satcaritra rasikajanonA Agrahe race che. amanI kAvya. racanAnA A prerakabaLano ullekha asaNe prathama DhAlanI sAtamI kaDImAM ane chellI 41 mI DhAlanI pAMcamI kaDInAM ko che. satIcaritra suNatAM ane bhaNatAM janma pavitra thaI jAya che ane manamAM uttama dharmalAbha sevatAM uttama jano A lokamAM ane paralokamAM badhAM sukha prApta kare che ama omaNe kahayu che. Ama RSidattAnu kathAnaka sAcI rIte che to oka satInA satcaritranu romAMcaka citra, romAMcaka aTalA mATe ke pUrvajanmonA kamenA AdhAre A janmamAM paNa cAritryazIla manuSyone aneka jAtanAM kATo sahana karavA paDe che tenu se udAharaNa che. pUrvajanmanA karmane pariNAme nirdoSa RSidattA upara ALa Avyu ane ane bhayaMkara apamAna sahevu paDyuo A kathAno mukhya muddo gaNI zakAya. Na kaviNe je rocaka rIte A kAvyanI racanA karI che te jotAM ApaNe Ane praNayatrikoNanA kathAnaka tarIke paNa oLakhAvI zakI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rAsanAM mahattvanAM badhAM pAtrone dhyAnamA laIo to praNayanAM kaTalAMka bIjAM svarUpo paNa A rAsamAM jovA ma che dA.ta. pitA-putrIno aTale ke hariSeNa -RSidattAno prema ane kuMvara kanakaratha ane tApasaveSI RSidattAno mitraprema. rAjA hemasthano putraprema atyaMta gauNa svarUpe make che ane te nAyaka-nAyikAnA mULa premamA bAdhaka banato hovAthI rucikara nIvaDato nathI. praNayatrikoNa racAya che kuMara kanakaratha, RSidattA ane rukhamaNI bacce. amAM kanakastha ane RSidattA kathAnAM nAyaka-nAyikA che jyAre rukhamaNIne kahevI hoya to upanAyikA kahI zakAya. joke aka rIte to o mULa nAyikA sAthe spardhAmAM UtaratI ane kAvAdAvAthI tenA jIvanane kaluSita banAvatI strI che. paNa nAyikAnu ahita sIdhI rIte ane hAthe nathI thayu. te to thayu che sulasAyogiNi dvArA. aTale khalapAtra tarIke to sulasAnu nAma ja AgaLa karI zakAya ane kavinyAya mujaba je kaDaka zikSA khalapAtrane khamavI paDe te khamavI paDe che sulasAne ja. praNayano mArga kAMTALo gaNAyo che. jagatano vyavahAra ja koIka avA prakArano cha ke jamA sAcA prAyane hamezA sahana karacupaDatu hoya che. praNayIo hamezA AkarI kasoTIo caDe ane o kasoTImAthI ao pUrapUrA pAra Utare ta pachI ja apanA praNAyanI kadara jagata karI zake che. paristhiti AvI hobAne kAraNe ApaNA kavi juda juda rathaLe praNayanI prasaMgocita mImAMsA kare cha. RSidatAne jaMgalamA prathambAra jotA va kuMvara. kanakaratha anA premI paDe cha. RSidattAnu sauMdarya joI moha pAmelo kuvara "nAI badhyA nAga jima laya pAMmgau abhaMga" karA upAyathI ane prApta karavI ado ae vicAra kara che tyAM to RSidattA adRzya thaI jAya cha ane kucaranu heyu onA pharI darzanne mATe talasI rahe che. thoDA ja samaya bAda maMdiramA pharI akavAra, kanakastha ane tApasa hariSeNanI sAthe jujhe che. A prasaMga kuMvarane joIne RSidattAnA aMtaramA prena jAge che. ane kavi ladrI lAlamAM kaDI 3 zrI . mAM RSidattAnI praNayaceSTAonu tAzA nirUpaNa kara che. a varNana bAda kavi navamI kaDImAM vadhanI vAta nyArI che ama darzAvavA judAM judA udAharaNo Ape che ane kaDI 11-14 mAM premanI pIDAnu varNana kare che. te panchI lakhe cha : " behanaI prema hue sAkhiDa, pUrava puNyataNau pArikhau, meNaI saMsAraI atala sAra, premataNau moTau AdhAra. " (6.5) ahIM kavi A prathamadRSTinA praNayane mATe pUrvajanmanA puNyanAM pArakhAnI vAta kara che. Ana kanakaratha ane RSidattA bannenA pUrvajanma amanA A prathama pazciyanA praNayanA mULamA cha tevU jaNAya che. paNa jayavaMtasUrio atamAM kevala RSidattAnA ja pUrvajanmanI kathA ApI che ane te paNa ane AgalA janmanAM kayAM pApa naDyAM te jaNAMvavA mATe kanakarathano pUrvabhava amaNe jaNAvyA nathI. aTale kanakastha RSidattA bakacenI praNayotpatti mATe pUrvajanmanu koI kathAnaka ahI sahAyabhUta banata nathI. vanakarathane tApasa hariSeNa RSidattAnA janmanI kathA kahe che, ane teSAM pote bhivatAvatIno rAjA hato, amuka saMjogomAM teNe tApasadrata grahaNa karyu ane te pachI RSidattA janmI, sUArogamA tenI mAtA kRtyu pAmatAM pote tene uccherI moTI karI vagere bAbato spaSTa kare ke Ama RSida varaso sudhI jANe tAsa hariSeganAM dhyAna kendra banI rahe che. te pachI tene pANAvI kanakasthane sopyA bAda ano viraha sahI sakavAnI potAnI azakti jAhera karI de cha ane saravALe agnipraveza karI ApaghAta kare cha, Ama akale hAthe putrIne ucheravAnAM mAtA tema ja pitA bannenu kArya Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 42 tAsa hariSega kare che ane puSIno bhAtri viha sahI ja sakato nathI a anA pitA tIkenA vAtsalyanI parAkASThA batAve che. RSidattAno jiprema paNa aboja jalana che. janmatAM mAtA gumAvI aTale mAtAnAM to bilakula smaraNo ne nathI, paraMtu kevaLa pitAnA sAnnidhyamAM amanA pUrNa vAtsalyano anubhava karyA bAda paraNatAM veta a tene gumAve te ane mATe bIjo jabaro AghAta che. pitAnA mRtyu pachIno ano vilApa kavi AThamI DhALamAM trIjI kaDIthI AgaLa je nirUpyo che te heyaM balovI nAMkhanAro cha. paNa patina sAMtvana one A prasaMge svastha karI zake che. kanakaratha-RSidattAnA sukhI dAMpatyanu citra kavi navamI dvALamAM khar3a kare che, ane tyAM praNayapAtra aMgenI keTalIka lITIo neAMdhapAtra bane cha : " khAMDanaI ThAMmai sAkara, pAMmI puNyathI re, kalpaveli lahI alavi tu, kArelI khara nahIM re. lIMbU nIra taNI pari, sahU syara sArikhu ra. te syau mANasa jamu mani, nahIM guNa pArikhu re, phaTika sarIkhAM mAMNasa, teha syau kuMga milaI re, te viralA. jagamAMhiM ki, prItii je palaI re. bhujabali udadhi ullaMbana, nAga khelAvanA re. kharA dohilA tehathI, prItikA pAlanA re. zasi syaDa nahIM saneha, kamalinI ravi vinA re, mANasa teha pramANa je, prItaI akamanA re. (hAla 2.5-8) A sthaLe kavi be nArInA kaMpanI premI tarIke vicAraNA kara cha ane avo premI sAco na hoya ama bhArapUrvaka jaNAve che. bahu nArIno vallabha strInI avadazA kare che kema ke strIne mATe to "zokyanA sAla karatAM zULI vadhAre sArI." je mANasa potAnI patnIne kharekhara cAhato hoya tene aMge bIjI patnInI zakyatA ja nathI. Ama to kanakaratha rakhamaNIne paraNavA jato hoya che paNa mArgamAM RSidattAne joI ane tene pariNAme aMtaramA prema jAgatAM te tene ja paraNe che ane rukhamaNI pAse javAna mAMDI vALe che. kavi Ama bahupatnItvanA virodhI jaNAya che ane sAco prema oka patnI pUrato maryAdita hoya ama ahIM jaNAve che. RSidattA bananAM pazu-paMkhI-vRkSo-valIo bagairenI vidAya letI vakhate potAnI jAtane "paradesiNi" gaNAve ke ane potAnI jAtano tiraskAra karatI te kahe cha: " jehavI AbhA chAMha ki, pAMNI lIhaDI re, jhabakaI dAkhavaI cheha, videzI prItaDI re." (9.16) Aja sthaLe asapAna vyaktio vaJcenA premane aMge paNa kavi Tahuko karyA vagara rahI zakatA nathI. lambe le : " Uca UsyauM moha, vicakSaNa kuMNa karai re, nIThara mehalI jati ki, paradukha navi dharai re." (9.17) Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanakasthane paraNavA utsuka rakhamaNI rakhaDI paDI, RSidattAnA saubhAgya anA mAnasane vikRta karI mUkyu ane aNe kUDakapaTano AzarolIdho. A takanI lAbha laI kavi strIniMdA kare che te nedhipAtra bane che. "strInI jAta aMdekhI cha" oma kahIne aTakI gayA hota to bAMdho nahoto. paNa amaNe to strIne gALo ja bhAMDI che. " lobhiNI laMpaTi lUTI, nisanehI nIThara kuTI, avaguNa karI khAMNi, nArI ahavI niravAMNi.' (11.3) / hatAzAthI pedA thatA uzkarATamA rukhamaNI pratijJA karI besa che ke " UtAra jau tamu nAda, tau hu~ sAcI nArI." paNa sAcI nArInA aMtaranI udAratA ne priya pAtrane sukhI jovA mATanI anI jhakhanA te keTalAM vadhAM judA che te to ApaNane RSidattAnA pAtramAthI ja samajAya re, sulasAyogiNI jAte strI che. RSidattAje anu kazu ja bagADya nathI chatAM rukhamaNIne pakSa rahI RSidattAno sarvanAza karavA tatpara thAya che. te karatAM pahelAM sthamardanapuramA bharakI phalAvI hAhAkAra macAvI da che ane mAyaso mAratI vakhate strIo ane vALakone paNa dUra rAkhatI nathI. mulasA niSThura nArIhadayanI sAkSAt pratimA che. paNa o niSThuratA paNa bASidattAnA adbhuta sauMdarya ane nirdoSatA AgaLa kSaNabhara dUra thatI jaNAya che. potAne hAtha mulasA RSidattAne mArI zakatI nathI. mAtra anA para Aka caDhAvIne saMtoSa mAne che. sulasAnA kapaTanI RSidattA bhAMga banI ane anA adhara uparana lAhI tathA vastro paranA chAMTA vagere joIne kanakarathe ane karelA praznanA javAbamAM potAnI nirdoSatA sahajabhAve jAhera kare che. mana, vacana ane kAyAthI pote kathAreya koIne dUbhavyu nI ama jaNAvI A paristhiti pUrvakarmano vipAka che oma o kahe che. Ama karma ane punarjanmanA siddhAMtane RSidattAnA pAtra dvArA anA praNayanA AlekhananI sAthIsAtha kavi rajU karatA rahe che. kanakaratha premapUrvaka patnInu mAM lUchI nAMkhI TADhAmIThA bolathI ane AzvAsana Ape che. rakhane se mugdhA duHkhI thAya avuvicArI tenI muzkelIo dUra karavAne tatpara rahe che. kavi lakhe che : " avaguNa saghalA chAvaraI, je jasu vallabha huti, sarasaba jetA doSanaI, doSI meru karaMti." (13. dU. 5) / RSidattA upara sulasA ALa caDhAvyu ane rAjA hemaratha kopyo. aNe kanakarathane potAnI pAse bolAvI lIdho ane jAsUsa mAraphate RSidattAnI tapAsa karAvI. viSama paristhitimA mUkAyelo kanakastha vicAre che. " mAharI vATa joI joInA, sUtI hAsyaI bAlA, AjJA tAtataNI akapAsA, aka tAM prema rasAlA." aMka bAju niSi ne snehALa mugdha patnI mATeno utkaTa prema ne bIjI bAju pitAnI kaThora AjJA. banne vacce kanakaratha mUMjhAya che chatAM saravALe premanoja jaya thAya che. hemarathane a spaSTa zabdomAM kahe che ke sArI atyaMta mukunAra patnIthI Ayu thaI ja nA zake. hemaratha rAjA methI vadhu gusme thaine ane " strInA dAsa" tarIke saMbodhe che ne ravInA pralakSa avaguNa chAvaravA mATa Thako Apa che. strIno bacAva karavAmAM pote niSphala gayo che ama a strI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 " mujane samakSa ja jAhera kare che tyAre RSidattA ane dhIraja Ape che ane pharI akavAra kahe che : karama pramAMNa " DhAla 17 ane DhAla 18 mAM kavi karmano bhahimA varNave che. karma raMkane janahi paNa rAyane paNa roLI nAkhe che. RSidattA jetrI nirdoSa satIne paNa << " ne kAraNe bhayaMkara apamAna ane zikSA sahevAM paMDe che. kavi upadeza paNa AdhI de che : pUva karama cc mata karayo re mata karayo re koI garava ligAra (18.1 ) AzvAsanarUpa pUrva karama zubhAzubha dAtA, avarasya kehara dosa re. " ( 18.11) pUrvakarmanoA siddhAMtaRttAne potAnI AvI kaparI avadazA vakhate paNa banI rahe che. potAnI jAtane a A siddhAMtane baLe ja dhIraja Ape che. 19mI DhAla AkhI karmano mahimA ja pratyakSa kare che. kavi lakhe che : " karama sAthai re kuNai navi calaI, karami naDyA re aneka jI. " ame A anekamA kavi, zrI RSabhezvara, zrI rAmacandra, zrI vAsudeva, pAMDavo, matsyendrarAya, satyavAdI, rAjA haricandra, rAvaNa, sUrya-caMdra vagerene gaNAMve che. paNa vipattinI veLA pUrvanA puNyane vaza avI buddhi mANasane sahAyarUpa bane ja che ane te rIte potAnI akalavAyI ane asahAya dazAmAM pote agAU ropelAM jhADanI ghANIo pitAnA AzramamAM RSidattA pAchI AvI zake che. okalI asahAya dazAyAM bananA akAMtamAM RSidattA zI rIte rahI zake ? samAjamAM to avI paristhiti pravate che ke " pAkI borI ana strIjAti ra dekhI sUnAM sahu bAhaI hAtha re, vanitA anaI melaDI vADare, dekhI puruSAMtaNI galaI DADha re, ( 21.5-6) "zIla te strInai' parasa nidhAna" hovAthI sAvadhAna banIne RSidattA potAnuM zIla jALavA mathe che ane temAM pitAo dekhADelI auSadhi ane "strI phITI nara" banavAmAM maddarUpa banI jAya che. bAvIsamI dAlanAM kavi RSidattAnA virahamAM kanakarathe karelo vilApa Alekhe che je ApaNane kAlidAsanA "ajavilApa "nu smaraNa karAve che. ano patnI mAMTano prema keTalo vadho utkaTa che te to patnI pAcha se maravA taiyAra thAya che te upasthI jagAI Ave che. kanakarathanI AvI dazA joI ratha hai khUba dAjhe che. zu karatAM putra pAcho AnaMdamAM Ave anI a mathAmaNa karato hoya chetrI oka bAra rukhanagI mATe kaNa Ave che ane meM putrane samajAve che. " AzA vidhI rukhamaNI, ukhatAM nahIM dharma, abalA tagar3a' nIsAsaDai, puruSalAI pAuI zarmA. (24.7) 22 " nara avara jaDa ko tamu varaI, tara ApaNI nahIM mAMga, jaya mAM gaI mAMnyAtaNI, tara jIvata syaUM kAMma. " (24.8) pAlana karavu paDe che ane A paristhitino 1. mana mAnatuM nathI chata kavakAne vitAnI AjJAnu lAbha laI kabi 25mo DhAlamA puravanA ane strInA premamA rahelo taphAvata kanakarathane moMDhe raja karatA lakhe che : " neha kharu nArI tara ra, narapUuI avaTAI, nara misanehI niraguNI re, bIjI keDa thAI. (253) Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rukhamaNIne paraNavA jatAM pharI aka bAra AzramamAM banakaratha ane tApasadeSA RSitAnAmilana vakhate kavi lakhe che : 45 88 kuNa kihAMnA kihAMtho milai ho, pUravaprema saMyoga, aka dekhI mana uhalasara ho, aMka dIThar3a karai zoka. (28.6) A paMktiomAM je premano ullekha che te maitrIbhAvato. jagatAM amuka vyaktio pratye mANasane niSkAraNa prema jAge che to amuka vyakti pratye niSkAraNa tiraskAra paNa janme che. pUrvajanmanA saMskAro A paristhitine mATe javAbadAra che ama kavi mAnatA jagAya che. kanakaratha rukhamaNIne paraNe che. patnIno haka bhogavatI rukhamaNI kalakarathane teNe oka tApasakanyA sAthe zA mATe praNaya karyo obo prazna karI bese che. uMcanIcanA ne rAya- raMkanA bheda praNayanI bAbatamAM paNa ADA Ave se bAta anA prazna parathI samajAya che. paNa kavi tarata ja nIcenA zabdamAM samAdhAna paNa kare che : kanakarathe karelAM RSidattAnAM vakhANa rukhamaNI sahI zakatI nathI. gussAmAM ne gussAmAM a kahI nAMkhe che ke oNe ja sulasA dvArA pittAne mAgaNI nakhAvI. sulasAne mATe ahobhAva anubhavatI te bole che : "" * athavA jehasyau mana milyaure, te viguNAI suraMga, "" dhaturu haranaI rucara re, sasi ucchaMgaI kuraMgo re. (30.7) 88 "dhana dhana sulasA bhagavatI, pUrava janamanI sAya, mAhArai kahaiNi jeNII, kIdhA sayaka upAye. (32.7) dIkarIne sukhI karavA mATe mAtA game te upAya kare ane tene mukhI juo tyAre saMtoSa pAme te jANItI vAta che. ahIM sulasA rukhamaNIne deno prItama meLavI Apyo tethI rukhamaNI ane pUrvajanmanI mAtA gaNe che ane Ama A janmano kSaNika saMbaMdha paNa pUrvajanmanA koIka gADha saMbaMdhanuM pariNAma che tevuM sUcave che. 33 mANasa A janme khoTuM kare to Avate bhave ane duSTa karmanAM phaLa bhogavAM ja paDe tevI svAbhAvika mAnyatA pravarte che se mAnyatAne AdhAre kanakaratha rukhamaNIne kahe che : " parabhavanau bhaya avaguNI, kIghaI aMtyajan karaNI, asubha hetu jehavI bharaNI, maI viNa jAMNyai tuM paraNI. " (33.4) karma ane punarjanma tema ja karmavipAkanA siddhAMto Ama mULa praNayakathA joDe saMkaLAIne AgaLa va che. kanakaratha RSidattAno viraha sahI zakato nathI. divaMgata priyatamA pAse jatAM ane koI roke nahi ovI icchA se pragaTa kare che. o kahe che : " simI virahanI vedanA, rAMga lahai jagi soI. ' (33. dU. 3) AvA utkaTa praNayIne AghAta karato bacAvA mATe ApaghAta dharmaviruddha che ane ApaghAta karanAra vyakti anaMta bhatra duHkhI thAya che oma tApasaveSI RSitAne mukhe kavi kahevaDAve che. vaLI puruSa marai strIkAraNaI o to avaLI rIti homa paNa hone kalevAmAM Ave che. ane vanakaratha aTake che. "" Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34mI DhAlamAM " prema vivahAra (kevo) dohila" che te jaNAve che. sAco prema priya pAtranI pAchaLa prANa ApavAmAM ja che. ma kanakaratha bahe che ne premI khamIrakara joI ma jaNAvatAM kavi lakhe che: ' chalachalIyAM vahilAM UmaTaI re, cheha lagaI UDA nIra, je jana na bIhaDa maraNathI re, te pAlai neha dhIra." (34.3) .: prAMNa tijai tRNanI paraI re, nehaI bAMdhyA jeha, oka maratAM behuM marai re, sAcau kapota saneha." (34.4) . " svajana viNa je jIvIi re, te jivyau na kahevAI. " (34.6) saravALe kanakarathane RSidattA pAchI maLI. kanakarathanA snehanI parIkSA jovAne oNe puraSaveSa lIdho hato aba kahIne praSidattA patithe potAne ApelAM bacananI yAda devaDAve che ane kahe cha: "mArI mAphaka ja tame rukhamaNI upara prema rAkho ane tene svIkAro." kanakaratha pAse A TANe kavio sajjana ane durjana baccenA taphAvatanI saMkSipta mImAMsA karAvI che ane RSidattAnA udAra mAnasane vyakta kyu che. patinA presamAM ane patinA sukhamAM ja rAcatI se sAcI premikA che ane kanakaratha jevA saMniSTha premIne lAyaka a ja che ana spaSTa thaI jAya che. kanakastha-RSidattA-rukhamaNI rathamaInapuramA pAchAM phare he tyArapachI sAcI paristhitinI jANa thatAM nyAyapriya rAjA hemaratha, jeNe agAu putravadhUna ALa sAcuM gaNI tene prajAnA hitamA haNavAno Adeza Apyo hato te putravadhUnI potAnA aparAdha mATe pharI pharI kSamA yAce che. hemasthanI nyAya. priyatA ane onA aMtaranI nikhAlasatA banne ahIM pratyakSa thAya che. anA jebo nirmaka aMta:karaNavALo umadA khamIravaMta rAjavI jhaTapaTa dIkSA laI le te paNa A paristhitinu svAbhAvika pariNAma lAge che. DhAla 38sI saMsAranI kSaNabhaMguratAno citAra Ape che ane sAthe sAthe RSidattAnI pUrvakarmanI vigato bhATenI jijJAsA rajU kare che. muni bhadrayazosUri pUrvabhavakathA rajU kare che ane te dvArA karma ane punarjanmanA siddhAMta sAbita kare che. DhALa 40mAM kavi kathAkathana karatAM upadezakathana vadhAre kare che. abhyAkhyAna, vadha-mAraNa, paradhana nAza vagere duSTa kAryAno viSama vidhAka thAya che. karmano lavaleza rahayo hoya to te bhogavI karma khapAvye ja chUTako. karma khapI jatAM muktino mArga khullo thaI jAya che. sadgurunA upadezanu zravaNa o mATe uttamottama sAdhana banI rahe che. Ama, praNayakathA racatAM racatAM kavile strIpuruSanA praNayanI dakhatodakhata mImAMsA karI che. ane jIvanamAM UbhI thatI cokasa paristhitionI pAchaLa pUrvajanmanAM ko ja rahelAM che ama amane ThasAvavAnu che. A vAta dhyAnamA rahe to loko duSTa karma karatA aTake. jeNe karma khavAvI dIdhAM che temane mATe ja muktino mArga khullo thaI zake. RSidattAnI kathA " abhyAkhyAna "ne AgaLa karIne lakhAI cha. "niMdaka te cAMDAla sahuthI" ama jaNAvI kavi jagatAM bahu sAmAnya thaI paDela niMdApriyatA tarapha lAlabattI dhare che ane dhamepidezaka tarIke lokone A kathAnaka dvArA dharma ane nItine mArge vALavAno prayAsa kare che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " RSidattA rAsa "nI samAlocanA RSidattAnI kathA nathI aitihAsika ke nathI paurANika. ane ApaNe dharmAbhinivezI lokAkhyAna kahI zakIo. __potAnI prauDhAvasthAmAM jayavaMtasUrise racela RSidattA rAsa rAsanAM lagabhaga badhAM lakSaNoM dharAve che. anI racanA prAsayukta padyamAM thaI che ane anI 41 DhAlA rAga-rAgiNIo ke dezIo. mAM racAI che gasana vasta satI-caritra he. pratyakSa kathanAtmaka zailImA pata sAhityika bhASAmAM o rajU thAya che ane aneA uddeza nIti ane dharma, mahattva jIvanamA sthApavAno che. samakAlIna dezya sthitina o keTaleka aMze bhAna karAve che ane madhyakAlIna gujarAtI bhASAnAM ThIka ThIka lakSaNo amAM pratyakSa thAya che. A rAsa geya to cha ja ane AkhyAnanI sAphaka a zrotAo AgaLa rajU thato haze ana mAnI zakAya. nRtya sAthe ane saMbaMdha nathI, paNa baktA ane sAbhinaya rajU kare to sArA mANabhaTronI kathAnI mAphaka lokameinIne AkarSI zake tema che. rasanAM udopaka varNanA khAsa nathI, paNa kathAnI nAyikAnA sauMdaryanu varNana bethI traNa vakhata ApanAmAM Avyu che ane o rIte se nAyikA upara ja dhyAna kendrita karavAmAM Avyu che. kathAnu zIrSaka paNa nAyikAnA nAme apAyu che. RSidattA sola satIomAMnI aka jANItI satI che ane onA caritrana zravaNa zrotAo hAM hAMze kare, kemake te caritradvArA zIla ane sAttvikatAno jIvanamAM vijaya kavi nirUpe che. vArtAnAM nAyaka-nAyikAne saMsAranI kSaNabhaMguratA samajAya che tyAre teo gurunA upadezana zravaNa karIne dIkSA laI le che ane kevaLajJAna prApta karI mukti meLave che. jainakathAomAM aMte pragaTa thatuM A sAmAnya tattva che Ane se darzAve che ke AvI kAvyaracanAno hetu AmajanatAne dharmAbhimukha karavAno che. nAyaka ke nAyikAnA pUrvabhavanI AvatI kathA pUrvakarma ane tenA vipAkanI vigato rajU kare che ane tema karatAM sahajabhAve kuzaLa vArtAkAra nItino upadeza paNa sAthe sAthe rajU karI de che. Avo upadeza A rAsamAM hovA chatAM A rAsa vAMcatAM kevaLa dharmakathA yAMcyAno saMtoSa nathI anubhavAto, paraMtu koI pratibhAzAlI kavinI sAhitya-sRSTimAM ramamANa thatAM hovAno anero AnaMda anubhavI zakAya che. A rAsa praNayakathA che tevI dharma kathA paNa che. A rAsanI bhASAno vicAra karIo tyAre anI saMskRtamayatA tarata ja dhyAnamAM Ave che. saMrakRta tatsama zabdono kavio chuTthI upayoga ko che, aTalaM ja nahi paratu keTalAka saMskRta samAso paNa omaNe ahIM vAparyA che. prAsayukta padyamAM ghaNI DhAko racAI che ane temAM aMtyAnuprAsa uparAMta AMtaraprAsa paNa mahattvano bhAga bhajavatA jaNAya che. jhaDajhamaka ne varNasagAI kavine jyAM temanI jarura lAgI che tyAM ANavAmAM AvyAM che. potAnI samakSa bhegA thayelA rasikajanone zu ane keTalu gamaze ano aMdAja kavine cha ja. upamA, rUpaka ane utprekSA jevA sAmAnya alaMkAro A kRtimAM bahu moTA pramANamAM che. kyAreka kyAreka samucita dRSTAMta ane arthAntaranyAsI kathano AilAdaka banI jAya che to kyAreka kavi kalpanA kAvyaliMga ke vibhAvanAno paNa Azaro karI bese che. zleSa ane sajIvAropaNa kyAreka varNasagAInI sAthosAtha AvatAM bhASAmAM aka navI ja jhalaka pedA kare che. vyatireka ne vizeSoktino upayoga nAyikAnA saundarya mATe khAsa karavAmAM Avyo che. bhASAno vicAra karatAM kavio 12mI hAka hindImAM ja racI che te aka noMdhavA jevI hakIkata che. AkhI kRtimAM kyAMka kacce vacce gujarAtI ane hindI banne bhASAmAM khape avA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 vAkyakhaMDo aLe che paNa sulasAyogiNi jevA pAye je utpAta rathapardanapuramAM macAvyo tenuM Alekhana pAtrane dhyAnamA rAkhIne kavio hindImA rajU karIne bIbhatsa ane adbhuta samartha rIte aka ja DALamAM AlelyAM che. koIka zabda avA Ave che ke jethI ApaNane marAThI zabdo yAda Ave che. dA.ta. caMga, phAra, pAhuNI, dharI (=pakaDI). "moru nAha" jevA prayogamAM ApaNane rAjasthAnIno aNasAra Ave che. DarapAMNI-mUrkhANI-bharAMNI jebA zabdo saurASTrI chAMTano anubhava karAve che to "daMdolA" jevA koI zabda kacchI sudhI ApaNane pahacADe che. kayAreka 'mihanati' jedo urdU zabda anyathA saMskRtamaya bhASAmAM ucita sthAne vaparAyelo dekhAya che. kAlidAsanI asara agAu lakhyA pramANe A kavi upara cha ja ane je keTalAMka subhASito ahIM maLe cha temAM paNa avAM ja o arthanAM saMskRta subhASitonI asara jaNAya che. gujarAtI taLapadA zabdo paNa ahIM sArA pramANanAM che ja ane vibhakti pratyayono vicAra karIje tyAre gujarAtI bhASAnA vikAsanA bhinna bhinna tabakAo ahIM jovA maLe che. A kathAnakamAM saMvAdanu tattva vadhAre nathI, paNa jyAM jyAM che tyAM tyAM bhASA pAtra ane prasaMga bannene anurUpa vAparavAno ja kavile Agraha rAkhyo che. ... rasadRSTile joI to ahIM vIra ane hAsya sivAyanA bIjA badhA ja raso sAMpaDe che ane bhinna bhinna rasonu Alekhana paNa kavine hAthe khUba kuzalatApUrvaka thayu che. bAtAno AsvAda mANIo tenI sAthe sAcI sAhityika kRti vAMcyAno AhalAda ApaNe anubhavI chIo anu A paNa aka kAraNa che. kavile varNanonI bAbatomA paNa kAvyocita saMyama jALavyo che. nagaronAM varNana atyaMta dUMkAM che. rAjA-rANIonI bAbatamAM paNa temanA keTalAka AgavA guNono ullekha karI kavi aTakI gayA che. mAtra nAyaka-nAyikAnI bAbatamAM-khAsa karIne to nAyikAnA svarUpanu Alekhana karatI vakhate--be ke vaNa sthaLe vistAra kA che ane te sahetuka jaNAya che. mukhya pAtra upara ja vAcakanu dhyAna AlI kathA daramyAna kendrita thaIne rahe se jAtanu nirUpaNa kavinu che. jyAM vistAra che avAM varNanomAM 4thI DhALalA AvatAM sarovara ane bagIcAnAM varNano paraMparAgata zailInAM yAdIrUpa che, chatAM amAM rahelA zabdAlaMkArane kAraNe kaMTALo nathI ApatAM. kanakaratha ane RSidattA paraNIne AvyAM tyAre rathAmardanapuramA je utsavaDhaM vAtAvaraNa jAsyu tenu dasamI DhAlanAM maLatu varNana oja nagarImA sulasAo macAvelAM utpAtanA bAramI bALamAM maLatAM varNananI sAthe vAMcI to bhinna bhinna vAtAvaraNo ane raso sAMvavAnI kavinI zaktino uttama paricaya ApaNane thaI jAya che. karuNarasanA Alekhana kavi kamAla karatA jaNAya che. 18mI DhALamAM maLato RSidattAno vilApa, 20mI DhALamAM nirUpAtI jaMgalamAM rakhaDatI RSidattAnI asahAya dazA, 22mI DhALamAM Avato kanarathano vilApa ane 23mI DhALamAM nirUpAyelI kalakarathanI virahadazA kavinI karuNanA AlekhananI zakti kevI pragADha che te batAve che. AmAMnu pratyeka varNana marmabhedaka bane che. RSidattAne mAthe sulasA AU caDhAvIne pachI rAjA hemastha AgaLa phariyAda karavA rAjasabhAmA jAya che. tyAranu sulasAnu varNana bhayAnaka rasa sarne che. aMtasAM uparAne kAraNe utpanna thato zAMtarasa paNa aTalI ja svAbhAnikatAthI nirUpAyo che. sAhityika dRSTio saMpanna avA A rAsamAM oka-be vigato khaM ve tevI che. te vigato hari. peNanA vRttAMtane lagatI che. hariSeNa rAjAne aka rANI hatI ke be tevo prazna Ubho thAya che. jayavaMtasUri pramANe priyadarzanA ane prItimatI ovI be patnI hariSeNane hatI oma lAge che; jyAre anyatra priyadarzana rAjAnI rANI priyadarzanA ne tenI putrI te prItimatI abI vigata maLe che. putra Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 ajitasenane rAjabhAra sAMpI hariSeNa ane prItimatI vizvabhUti tApasanA AzramamAM tApasa banIne rahayAM ane te pachI cAra-9 mahinAmAM RSidattA janmI jene pariNAme RSio Azrama choDI cAlyA gayA. ahIM aka muddo vicAravA jevo che. agAu jyAre vizvabhUti tApasanA AzramamA mahino rahIne hariSeNe RSabhadevanu maMdira baMdhAvyu hatu tyAre vizvabhUti tApase ane viSaharamaMtra Apyo hato jene AdhAre aNe prItimatIne jhera utAryu ne prItimatIne paraNyo. A uparathI ama to lAge che ke tApasa vizvabhUti jainadharmanA pakSapAtI haze; paNa to pachI patnI sahita hariSeNe me muni pAse pAchaLathI kevI rIte dIkSA lIdhI ane banne jaNAM a AzramamA zI rIte rahayAM ? atyAranI paraMparA jotAM jainadharma anusAra Avu banI na zake. vaLI hariSeNa kanakarathane maLe cha te vakhate maMdiramAM bhagavaMtanI pUjA karIne jinastavana uccAre che ne caityavaMdana kare che. putrIne paraNAvIne vaLAvatAM se ja hariSeNa citA khaDakAvI baLI mare che se paNa jainadharmanI viruddha ja che; kAraNa, ApaghAta karanAra anaMta bhava rajhaLe che ane A bhava tema ja parabhava banne bhavanu ahita kare che, ama A ja kavi pAchaLathI (33 du.5) kahe che.. meka avo paNa prazna thaI zake ke RSidattA janmI ane anI mAtA mRtyu pAmI te pachI anA pitA hariSeNe ja ne ucheravAna zA mATe mAthe lIdhu 1 tAsa tarIke se jaMjALa aNe zA mATe svIkArI ? potAnA putra ajitasena pAse zizu RSidattAne se mokalI zakayo hota. tApasa hovAne badale a AzramamA raheto hovA chatAM hariSeNa vadhAre pramANamA gRhasthI jebI mAyAmamatAvAko nirUpAyo che me coksa. alabatta sAmAnya vAcakane prasaMgonI jhaDapI ane rasika paraMparAnA pravAha mAM taNAtAM Avo koI. prazna na sUjhe o svAbhAvika che. aTale samagrapaNe jotAM A vAta kRtine hAnikAraka nathI nIvaDatI. "RSidattA rAsa"nI bhASAbhUmikA : " RSidattA rAsa "nI aneka upalabdha haratapratomAMthI meM jano upayoga karI pAThAMtaro neAMdhI A kRtinu saMpAdana karyu che te prata 21 patranI che ane bhASAnI dRSTile, tema ja arthanI dRSTioM vadhAra zuddha che. racanAsAla pachInA lagabhaga bAvIseka varSanI ja lakhAyelI A prata che aTale "jayavaMtasUri" nA mULa pAThanI vadhu najIka laI javAmAM saraLatA karanArI che. A prata devanAgarI jaina maroDanI che ane amAM vartamAna paddhatio maLe che te prakAre zabdo chUTA pADelA nathI, vAkayakhaMDo tAravyA nathI, paNa saLaMga lITIo lekhana karavAmAM Avyu che. zabdane game tyAMthI toDavAnI rota cAlu che. keTalIka vAra anusaMdhAna mATa < Ayu ke - Ayu nizAna karavAmAM AvyuM che. keTalIka vAra zabdamAM kAno paNa toDavAmAM Avyo che. jyAM chaMda ke dezI badalAya che tyAM chadanu nAma tathA pratyeka kaDIo AMka mUkavAmAM AvyA che. lipi ane uccAra : . "RSidattA rAsa" samartha kavi jayavaMtasUrinI racanA che ane anu lipIkaraNa lahiyAoo ati cIvaTathI karyu che. athI anI bhASAmAM me yuganI ziSTa vANInu pratibiMba subhagapaNe jhilAyu che. A prata jene 'a' mevI saMjJA ApI che temAM vyaMjanomA AvatA a kAra ane o kAra Adhunika paddhati pramANe mAtrAmA ja lakhAyelAM he, chatAM kvacit paDipAtrAno paNa upayoga karAyo che. udA. ta. te pAMcaI (DhA. 1 ka. 1) sohakarI, sevaI (DhA. 1 ka. 2) anusvAra ane anunAsika vacce Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 koIpaNa prakArano bheda darzAvavAmAM Avyo nathI, A pratamAM anusvArono upayoga moTA pramANamAM karelo jovAmAM Ave che. vyaMjanomAM 'kha' uccAraNa thAya che tevA lagabhaga badhA zabdomAM 'Sa' lakhAyelo jovA maLa che. jema ke sasimuSa (DhA. 2 - 2 ) sariSI ( 3-5 ), deSata Sevi (4-9), drASa, aSoDa ( 4.15). AvAM sthAnomAM meM taiyAra karelI vAcanAmAM 'kha' ja vApaye cha. sAmAnya rIte tatsama zabdomAM moTa bhAge 'za' ne badale 'sa' jovA maLe cha. u. ta subha sukane (3.13) sItala ( 4.6 ) . anunAsika vyaMjano jevAM ke Na, na ane manI pUrve anusvAra jevuM biMdu A pratamAM jaNAya che. jema ke kAMmI (4.15) jAMNe (4.21). 'ya' jo zabdAraMbhe hoya to ano uccAra tadbhava zabdamAM 'ja' thAya che 'la' ne sthAne jihvAmUlIya 'ka' uccAraNa dhatuM haze to paNa 'la' svarUpe nAMghAyala maLe che. udA., suvizAla (4.25) colI (4.29). 'ha' zruti - ha vyaMjana tarIke zabdAraMbhe tema ja zabdanA madhyamAM paNa che. paraMtu jyAre a zabdanA madhyamAM vyaMjana sAthe joDAyela hoya che tyAre se laghuprayatnatara (svarane mahAprANita) karato hoya te rote Avelo hovAnI zakayatA che. "ahavalaM" (DA. 4. 35) pahila (4.39 ) tuhameM ( 5.1 ) tAharA ( 5.1 ) . lakhANamAM nu ane tu, ane ta ghaNI vAra sarakhA lAge che, jANe ke aka ja hoya avI bhrAMti thAya. jyAre akSara ke zabda chekavAnA hoya che tyAre akSara ke zabda upara || AvI lITIo dvArA nizAna karyu hoya che, athavA a akSara ke zabda haratALathI chekela hoya che. keTaleka sthaLe AvA chekavAnA zabdotuM mathALu bAMdheluM nathI hotu, ave samaye a akSara ke za trAno nathI ama samajI levAnuM hoya che bhASA bhUmikA : " RSidattA "nI hastapratamAM prApta thatuM bhASAsvarUpa se samayanI uccarita bhASAnuM pratinidhitva dharAve che ke nahi ano nirNaya karavo khUba kaThina che se samayanI bolAtI ane lakhAtI bhASAmAM khUba phera hovo joIo ane hastapratamAM lakhAtI bhASA se jUnA samayanI cAlo AvatI rUDhi - praNAlI mujabanI hotrI joIo. TraMkamAM, hastapratInAM bhASA vibhinna bhUmikAomAMyI pasAra thaI Aja sudhI UtarI AvI che. bhASAnI lAkSaNikatA : madhyakAlIna gujarAtI bhASAnI lAkSaNikatA 'RSitA rAsa'nA AdhAre nAMce pramANe tAravI zakAya : ( 1 ) saMskRta tatsama zabdono bahoLA pramANamAM upayoga thayelo jovAmAM Ave che : nRpa ( 7.1 ) turaMgama ( 7.1 ) mukha - kara-caraNa ( 7.4 ) jala ( 7.4) naMdanavana (7.5) nAbhikulodadhi (7.7) caMda (7.7) prAsAda (7.10) vallabha (7.15) lajjA (7.26) kukarma (7.31) pAyasa (7.32) darzana ( 7.38 ) sAgara (8.1 ) uttara ( 8.3) nRpatanaya (8.2 ) prakAza ( 8.3) pAvaka ( 8.3) vagere.. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) chaI no sahAyakAraka ki. tarIke upayoga thayelo jovA maLe che. taI dIdhI chaI caMga (1.3), pUrvaI chaI sukavi karyA (1.7), RSi kahaI moTI aha chaI vAta re (5.2). (3) saMyukta kriyApadonA vaparAzanA AraMbha jovAmAM Ave che. jemake bharavA thayau (17.4), jaInaI joI (16.17) joInaI Avyau (16.18), grahI gakhyau (17.4), nAsI AvI (17.21). karmaNirUpa banAvavA mATe Atra pratyayanA vaparAza vadhatI jatI jovAmAM Ave che. udA.ta. kahAvI (14,15). (5) tadbhava zabdomA antya ke upAntya svarayugmo aI ke au mAthI ke au saMyukta svaro dikasyA che. chatA keTaleka sthaLe avikasita rUpono prayoga paNa karAyelo jovAmAM Ave che. u.ta. vaIraNi (16.20), viracai (12.2), ahavauM (9. 10), balayau (9.10), syaGa (98). (6) R koIka TekANe R tarIke ja vaparAyelo che, jyAre koIka TekANe ru lakhAyo che. koIka TekANe to R, ri mAM paNa rUpAntarita thayo cha : RSidattA (1.4), ruSamaNi (3.4), riSidattAnaI (11.14). (7) kvacit svara madhyavartI I nuM pratisaMprasAraNa thayu che. u.ta. vilepyauM (17.9), copaDya (17.6) Athamya (17.14), lyAvaI (3.16) lyaI (4.18). caraNAnta prAsamAM kavijhe khUba ja sAro viveka rAjyo che. chatAM kvacit sarakhA mela vinAnI padyaracanA paNa maLe che. jema ke sapremi-tema (13-dU. 6-3) mAMhi-dAha (13-dU. 6-6) (9) kaTalAka ardhatatsama zabdomAM viprakarSa jovA maLe che. mugatii (1.8), manamatha (23) ratanAlI (4.45). (10) mULa saMskRta na no prAcIna gujarAtImAM Na thayo che. mohaNaveli (1.21) (11) saMskRta zabdomAMno za prA. guja.mAM bahudhA vikAra pAmIne sa bane che. u.ta, sora (14.1), rosaI (14.2), sIyAlau (14.5), vesa (15.1). (12) kvacit ma sAnusvAra va (=va)rUpe uccArAtA haze ama lAge che. u.ta. kuMara (saM. kumAra) no uccAra kUvara thato haze. vyAkaraNa nAma-nara, nArI ane nAnyatara traNe jAtinAM nAma A kRtimAM maLe che. bahuvacanano sAmAnya pratyaya narajAtimAM "A" ane nAnyataramAM "AM" che. mAnArthe bahuvacana paNa maLe che dA.ta. bhadrayazo guru ahavaI, puhatA bani suvicArajI. vibhakti-pahelImA pratyaya nathI. bIjImAM kyAreka naI maLe che. trIjImAM asaMyukta tema ja saMyukta 'i', 'I' tathA 'o' maLe cha : vegi, rAjAI, vaiye. 'thI' paNa tRtIyA darzAvatA maLe che : puNyathI. 'syu' 'sara' 'sAthi' ane 'karI' anugo paNa tRtIyAno artha vyakta Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che : avarasyu, gagana sya, vana sAthi, nayaNe karI. cothImAM naI maLe che : sevakanaI, tehanaI. "mATaI" "bhaNI" ane "kAjaI"no paNa upayoga thayo che : dIdhA mATaI, jotA bhaNI, jobA kAjaI. pAMcamImAM thI, thakI, thikau maLe che : nayarabArithI, vana thakI, kihAM thikau 6.11mAM "mAMhithI" maLe che. chaThThImAM nau, nA, nI, nau, nAM, kerI taNa, taNA, taNI maLe cha : tarasyAnau, tApasanA, abalAnI, tehana, zaMkha ke rI (mAlA), rUpa taNa, mayaNa taNA, jina taNI, prema taNau, saptamImAM asaMyukta tema ja saMyukta i, imaLe che : bhamatIi, saMsArai, siri, gukhi, maruthali, gabhAraI, "nayane" jaivo zabda paNa che. uparAMta madhya, madhyai, mAMhiM, mAMhai, mAMhaI, mAhe, majhAri, mAM sono upayoga cha : mani madhya, sAgara madhyai, tribhuvanamAMhi, dItA mAMhaI, mana mAMhai, mana mAhe, svapna majhAri, vanamAM aeka vAra pratyayarahita "mana' prayoga paNa che. vizeSaNa : vikArI ane avikArI banne prakAranAM saLe che. vizezyanI jena tepane paNa pratyayo lAge che : nIrasathI. saMkhyAvAcaka ane saMkhyAdarzaka zabdo : / ika, oka, cyAra, pAMca, sAta, dasa, aTottara zata, ciDu (disi), pahilaM, bIjU, akalau behuM, doI paNa maLe che. sarvanAma : sarvanAsI moTI saMkhyAmAM maLe che : huM, tu-tU, te-teha, ApaNa, amhe, tumhe, a aha, je-jeha, kaha, A, me, ko, kuNa, koI, kAI, vagaire. . nIcenAM vibhaktirUpI maLe cha : hu~, maI, muhanaI, mujhanaI, mujha, mAharaI, mAharI, mAharU, morU, amha. ApaNa, ApaI, ApaNau, ApaNI, ApaNA, ApaNau, tuM-tU, tai, tujhanaI, tAharai, tAharI, tAharU, tAharA, tumhe, tumhanai, tumhArI. te-teha, teNaI, teNai, tehanI, tehanau, teNIi . je-jeha, jeNai, jehanI, jehanauM. a-aha, aNai, ahanI mehanau, aNI, bheNIi. uparAMta, sA, soI, tasa, jasa, tAsa, jAsa, tasu, jasu, paNa che. sAdhita rUpo paNa ThIka ThIka maLe cha : jehavauM, jihavA, ahavau, ahava, tehavu, jisiu, tesiu, kisiu jevAM vizeSaNAtmaka rUpo cha. kriyApada : kriyApadomA traNe kALanAM rUpo Ave che : vartamAnakALa-pahelo puruSa : dekhu, pAMma, lahuM. bIjo puruSa : karaI. bIjo puruSa : havaI, sevaI, lyAvaI, suNAvai, jagAvai, jevA preraka. trIjo puruSa ba. ba. bachati (2.2). . Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUtakALa-bhUtakRdaMta paNa kriyApadana kAma karata jaNAya cha : pahelo puruSa : suNyu, pAMmyau. bIjo puruSa : dIdha, kIdha, thayau, kIghau, cAlyo, Avyu, dIThI, thaI, gaI, __ AvyA, avatarIA, ullaMghyAM, utAryA', bharANI, mUrchAgI, bIhanI, bholAvyo, kopavyU. .. bhaviSyakALa-pahelo puruSa : jasya, lesyau. bIjo puruSa : karisi, dharisi, karasyau. (badhAM "mA" joDe). trIjo purUSa : hosyai, jAsyai, thAsyai, karasyai. AjJArtha : khohi, suNi, che, rAkhi, kahije, bolina re, utAru, karu, suNayo, karayo, phalayo Apeyo, jAyavau. karmaNi, preraka ane vidhyartha rUpo. paNa kyAreka maLe che. saMyukta kriyApado ghaNAM che : , mehalyA joI, joI AvyA, gayau paraNI, rahI uvekhI, nAThI AvI, rovA lAgI, vagere, cha', chaI, achaI ane nathI (7.15) paNa nedhipAtra bane che. "bhU" dhAtunAM vikasita rUpo hau, ho, hoyo, hui, havI, hatI, huMtI maLe che. kRdanto : vartamAna kR. : jotau, dekhata, sUtAM, dharatu, hasaMtI, detI. bhuta kR. : vaMchita, ciMtita, ghAryau, vAryau, likhyu. hetvartha kR. : vakhAMNavA, paraNevA, pAmevA, maravA, sahivA, jipivA. saMbaMdhaka bhU. kR. : ArohI, paThAvI, pAmI, kahevi (15.8), karIya, kahAvI, karInaI, dekhInaI, joina' avyayo : ju-jau, tu-tau, jihAM, tihAM, kihAM, jAMma, tAma, kai, jima, tima, Agali, dUri, anai, mAMhi, upari, sahI, navi, havaI, prati, bhaNI, sya, paNi, vagere. prAsa meLavavA mATe kavi rUponI bAbatamAM chUTa letA kyAreka dekhAya che. nIcenA vAkyaprayogo nedhipAtra cha : rAi hu~ mokalyo tumha bhaNI. huM vecAtI lIdhI. tu dekhInaI mohI muMdhi, maI tuM paraNI. rAjAI rati pAmI kharI. tujha jIvitanai hu~ kopyo. te savii hu~ sevI. hu~ pUrava karamanai naDI kehaI! jinapUjAnaI ma hau vyAghAta. vagere. Ama bhASA ane vyAkaraNanI dRSTile paNa bhA rAsa abhyAsa mATe mahattvanI racanA banI rahe che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavaMtariracita RSidattA rAsa Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSidattA rAsa zrI jayavaMtasUri racita (racanA sa. 1643) . DhAla 1 dUhA udaya adhika dina dina huvai, jehanaiM lIdhai nAMmi ; te pAMce parameSTanai, huM nitu karuM praNAma. sAsani sohakarI sadA, zrI vidyA subharUpa; te mani samarUM jehanaiM, sevai sura nara bhUpa. mIThAI mujha vAMNIiM, taI dIdhI chai caMga; valI vizeSa vInavaU, dyai rasaraMga abhaMga. RSidattA nirmala thaI, te nija satva pramANi; tasu AravyAna vakhAMNavA, dyai mujha nirmala vAMNi. kavitA mahimA vistarai, phalIi vaktA Asa; zrotA atiraMjai jiNaiM. seA dyai vacana vilAsa. vividhi paraI kavi kelavaNa, nija nija mati aNusAri; tujha paya kamala prasAdathI, jagi vAMNI vistAri. pUrvaiM chai sukavaI karU, ehanAM carita prasiddha ; tauhai rasikajana Agrahai, e maI udyama kiddha. kevala lahI mugataI gaI, kIdha kalaMkaha cheka ; te RSidattA succarita, suNayo sahu suviveka. 8 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla 2 rAga guMDI (siddhAratha narapati kulaiM-dezI) zrI zubharati zubharatikaraM , subha rata bhUSaNa bhUta re ; . rathamarddhanapura suMdaraM , jihAM vasai ibhya prabhUta re. trUTaka prabhUta ibhya jImUta dAnaiM, rUpi parahuta suMdarA nivasai vilAsI sadA ulhAsI, kIdha dAsI iMdirA ; kAminI gajagAminI jihAM , yAminIkara samamukhI , jihAM caityamAlA pauSadhazAlA,saMyama muni pAlaI sukhI. hemaratha samaratha tiNaiM puraiM , nayanipuNo naranAtha re; sevakanaiM surataru samu, raNi cUryA ripusAtha re. _ trUTaka ripusAtha cUraNa puNya pUraNa, soma bhIma guNAkaro, anyAya gaMjana nyAya raMjana, gurugaMbhIrima sAgaro, pariNAmi suyazA, nAmi suyazA, paTTadevI bhUpanI, vachaMti amarI nAgakumarI, subhagatA jasu rUpanI. 2 kanakaratha tasu naMdano, sakalakalA guNageha re; vanitA jana mana mohataU, manamatha AyaU dehiM re. truTaka dehi manamatha rUpasuMdara, gaura ketaki tanu jisyu, ati subhaga sasimukha kamalalocana, saralatA caMpaka hasyau ; abhyasI vidyA sakala helA, udaya dina dina dIpae yauvanni pAyau suya zi gAyau, rUpi tribhuvana jIpae. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dAla3 . . . . DhAla 3 rAga kedAru (DhAla - aDhoAnI) iNi avasari nagaro kAberI, amarapurIthI je adhikerI; seobhA jasa bahuterI. 1. tiNi puri naravara suMdarapAMNI, arirAjI jasu bhaya DarapAMNI jagi jasa eka kRpANI. 2. . tasu vasudhA sAhai paTarAMNI, jasu tana sakala kalAMiM bharAMNI; puNyapaMthi saparAMNI. RSamaNi tasu tanayA guNavaMtI, rUpaiM raMbhA rati sama kaMtI; teji sadA jhalakaMtI. yovanavaya sA kanyA jAMNI, ciMtai suMdarapANi vinnAMNI; varaciMtA mani AMNI. jagi vara saghalA mehalyA joI, kanakaratha samasuMdara na kAI; joDI sarikhI doI. hemarathanaiM tava dUta paThAvI. suMdara paNaI savi vAta jaNAvI; savi kahinaI mani bhAvI. 7. tAta taNa u Adeza ja pAMmI. kanakaratha kuMara sira nAMmI; mani harakhya u atikAMmI. cAlya u RkamaNinaI paraNevA. e saMsArataNAM phala levA; vaMchita sukha pAmevA. tava maMgala gAvaI kulabAlA, baMdI bolaI biruda vAcAlA; vAgaI tUra rasAlA. 10 pAkharIA karatA heSArA, kanaka pahalAMNa rayaNa jhalakArA; tejI tarala tukhArA. 11 Hidinfor Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zRgAryA mayagala matavAlA, kAMne cA~mara jhAkajhamAlA; sohai citrita bhAlA. 12 mahocchavi nRpasuta mAragi cAlai, ThAMmi ThAMmi janavRda nibhAlai ; subha sukane mana mahAla i. 13 ciMtitathI ko lAbha aneru, aMtarAli hosyai adhikeru ; ehavau sukanau kerU. 14 jAMNai kumara zakunaphala jAMNaha, dala cAlyAM jima jeTha udhANaha; vAgA Dhola nIsANaha. ThAmo ThAMma thakI savi Avai, bheTi vividha, sImADA lyAvai ; kUmaranaI vegi vadhAvai. 16 ima dina ketai karata pIAMNa, AvyauM eka aTavI ahiThAMNa; jihAM nahIM nIra nivAMNa 17 tava kumaraI sevaka paThAvyA, sarovara thAnaka joI AvyA; vAta asaMbhama lyAvyA. DhAla 4 rAga asAuro (DhAla - velinau) dUhA lyAvyA sevaka dhasamasyA, bAta asaMbhama aka; kara joDI kahai kumaranaiM, suNi svAmI suviveka. tumha Adeza lahI karI, jovA cAlyA nIra; jotAM jotAM sajala sara, dITha uM ati gaMbhIra. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAli ati gaMbhIra sajala sarovara, paMkajavana abhirAMma; jAMNe Avyau abhi nava jalanidhi, tarasyAnau vizrAma. 1 khelai sI haMsa udArA, cakavA cakavI joDi; caMcala cAli calai vali khaMjana, catura cakorAM koDi. 2 cAtuka kekI DhIMka balAkA, madanazAla sukamAla ; zuka pika kaMka kuTila kalahaMsA, keli karaI vAcAlA. 3 pIna mIna pAThIna adInA, dhAI nIra taraMgaI; kacchapa jalacara jova anerA, dIsai karatA raMgaI, dUhA AgaI sarovara vimala jala, sItala pAdapa chAMha; jANe suMdara madhura sara, vidyAdhana ucchAhi. sarovara pAlaI aMbavana, dolAkeli karaMti; tihAM dIThI eka suMdarI, tribhuvani rUpa jayaMti. tribhuvana rupa jayaMtI bAlI, cAlatI mohaNaveli ; avaguNI amarI phaNapatikumarI, camarI kabarI beli. sahasA alopa thaI sA suMdari, amhanaI dekhata khevi ; pari pari joI kAnanamAMhi, paNi navi dIThI heva. ahavAM vacana suNI seva kanAM, kumara thayaU avadhUta ; jima ghana garajaI keki kiMgAi, premapaMki atikhUta. sevaka-darzita mAragi cAlya u, suMdari jovA kAjaiM; jAMNai jau tasu mukhazazi dekheM, tau mujha bhAgai dAjhi. 10 dUhA nAMma suNya uM java tehanauM, zravaNi sudhArasa dhAra; taba lagi. mana moha upanau, jANe milauM kivAra. nAma mAtra jasu sAMbhalyai, naranaiM lAgai moha; : strI sAcI mohanalatA, e kIdhau Apoha. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 (a) 15(ba) cAli Apoha karatau Agali cAlya u, doTha u eka ArAMma; amarapurIthI naMdana kAnana, Avya u e abhirAMma. aMba niMba bIlI bahu jaMbU, bAula bori kadaMba; olA kelA sAhala risAlA, tAla tamAla pralaMba. nAga punAga pUgI bahU UgI, caMgu prIaMgu suraMga; uttaMga tagara agara anopama, lAla lacita laviMga. phanasa prayAla bahulI bIjorI, karaNI karmadI drAkha; akhoDa badAma aMjIra anopama, kaNayara kerA lAkha. kuru baka tilaka azoka anopama, kAmI bakula apAra ; jAi jUI. caMpakanaI ketaki, mAlatI mogara sAra. pADala vAlau veli anopama, bhamara karai guMjAra; kokila kuhu kuhu zabda suNAvai, sItala pavana pracAra napanaMda na ima kAnana jotau , aMba tali lyai vizrAMma; taba sahasA te kumarI dIThI, rUpa taNa u eka dhAMma. veNI kuTila bhUyaMgama kAlI, premataNI paranAlI; gophaNau Ai rahyau nitaMbaI, sohai ati savizAlI dUhA madanasera sImaMta jasa, aThami sasi sama bhAla; sIMgiNi sAcI kAminI, bhamahi kuTila aNIAla. cAli bhamuhi kuTila aNIAlI kAlI, mohaNaveli rasAlI; locanavAMNi vedhyA jana thaMbhai, jAMNe lIdhI tAlI, mRga jItA sevai vanavAsA, paMkaja nIra paDaMti; eka ThAmi na rahai vali khaMjana, manamaI bhIti vahati. dIpazikhA sama nAsA unnata, tila kuzama anukAra; mukhasasi jItai sasiharamaMDala, dIsai kalaMka saMbhAra. 22 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arUNa adhura baMdhura navapallava, dasani vasai maNi bhUri; heji hasaMtI jAMNe varasai, phUlapagaranau pUra. . 24 26 zravaNapAsi sohai sadA, mayaNa taNA suvizAla; jItI vINA madhurimA, kala kaMThI sukamAla. cAli kalakaMThI sUkamAla zarIrA, pIna gaura kucabhArA; kanaka kalaza jItA karikuMbhA, yuvajana, mohanasArA. sarala gaura bhuja paMkaja nAlA, aMgulI jema pravAlA; kSAmodari suMdari harilaMkI, trivalI nitaMba vizAlA. raMbhAthaMbha nibha uru manohara, komala jaMghA jUlI; unnata caraNa aruNa nakhamaMDita, akuTila aMgulI kUlI. anupama gati jItA gajahaMsA, kalpaveli avatArA; pahirI colI pATa paTolI, sohai sakala zRgArA. dUhA kumarI rUpa dekhI karI, mohyau kumara suraMga; nAdaI vedhyA nAga jima, laya pAMmyau abhaMga. ciMtai e ko avatarI. amarI munivara zApi; kai kautaka jovAbhaNI, AvI ApAApi. cAli AvI ApAApaI kumarI, jIvADaMtI kAma; mohanIrupi vasI mani morai, anupama adbhuta dhAma naya nabArithI mata e jAi, sudari subhaga sarUpa; kumaranaiM premavatI thaI ehavI, jima jala lahyauM anUpi. aka puruSa te tribhuvanamAMhiM, jasa dhari dharaNI aha; nayana saphala thayAM me darasani, amIiM vUThau meha. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kisyai upAiM ahanaI bolAvalaM, ahavau ciMtai jAMma. sainya taNau kolAhala nisuNI, adRSTa thaI sA tAMma. 40 tava nRpasuta vilakha u thayau, java sA thaI alopa; nidhi dekhADI jima harai, pADai giri Aropi. aNadIThAnauM dukha nahI, dITha u vighaTa i sAla; bhUkhyAM bhojana dAkhavI, jima ko kari visarAla. cAli vizrAla karai khiNamAMhiM melo, hA hA deva tu pApI; prItiveli nayane AropI, aMkUraithI kApI. marakalaDA detI mRganayaNI, vAra vAra mujha dekhI; AgalithI pahilU moha UpAI, havai rahI kAMI UvekhI. prAMNa tijauM ju te navi pAMmauM, ehavauM citti vicArI; jovA lAgau kAnana saghalU, tiNi thali sainya UtArI. jotau jotau dUri gayau java, tava dIThau prAsAda; trikalasa sovina daMDa patAkA, gagana syauM maMDai vAda. dahA caMdra kaMti pari Ujalau, maNi toraNa jhalakati; aTottarazata phaTikama i, pAvaDIArAM paMti. cihu~disi sarikhI jhalahala i, vAtAya nanI uli; caubAra u prAsAda te, pADhI dIpai pAli. cAli pAli praveza kIyau java kautaki, dekhI caitya - sajAI; harakhya u tima jima sAgara madhya iM, mIThI kUI pAI, maNimaya thaMbha caukI ratanAlI, vividhi bhAti ulloca; maNimaya kaMduka motImAlA, nahIM vijJAna sakoca. varamaNimaMDita sevina daMDaI, cAMmaramAlA sAhai; pUtalI ubhI kari grahI dIvI, tejaI tribhuvana mohai. kesara kapUra agara AmodaI, vAsI dasai disi sAra; bhamatIiM deI pradakSiNA, pAMmyau harakha apAra. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla 5 rAga rAmagirI (IzvaranA vovAhalAnI) taba gabhArai mUrati dIThI re, RSabhajigaMdanI darasani mIThI re; pAMmya u kuMara AnaMda pUra re, jima zasi dekhI catura cakora re. trUTaka cakora jima sasi dekhi harakhai, tima te rAjaku mAra; trikaraNa zuddhadhaI praNAMma karInaiM, stavana karai vArovAri. pUjA karInaiM raMgamaMDapaI, kumara baiThau soI , kari grahI kumarI eka tApasa, Avyau tihAMkiNi koI. te kumarI ramajhimi neuri karatI, caMdravadanI caMga, nayana bhAvi AropatI sA, kUmara haiDai raMga. praNAMma RSinaiM karai kuMara, Asosa deI RSi bhaNai, kihAM thakI AvyA tumhe sajjana, avataroA kula kahi taNai. tava kumaranI vaMzAvalI kahai, baMdijana suvicAra, RSi kahai kumaranaiM, tumha darisani, thayA kRtA ratha sAra. sAra pUchai kumara RSina u, vinaya bahuvidha aNusarI, tumha pAsi svAmI kuMNa kanyA, vAta ahanI kahau kharI. cAli RSi kahaI moTI aha chai vAta re, jinapUjAnaI ma hau vyAghAta re; ima kahI zrIjinapUjA kAjaiM re, vegai puhatu te RSi rAja re. truTaka RSirAja pUjA jinataNI te. karai vividha prakAra, gaMbhIra ghana dhuni caitya vaMda na, stavana karai udAra. saphala jIvita saphala tana mana, saphala mujha avatAra, sAsanna tAharU' jau lahiu, tau Talyau duHkha pracAra. tUM deva bAtA tatva jIvita, tuM hi jigati mati svAMmi. 1 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 tuM pitA mAtA gurU sahAI, baMdhU ati abhirAma. nizi divasi sUtAM baisatAM, naI svapni saghalI veli. jinarAja ! tAharA dhyAMnanI, mujha citti hu raMgareli tujha caraNi mujha mani manna mAharU, tujha caraNa hoyo lIna jAM lahu sAsvata muktinAM sukha, akSINa amala ahIna. ahIna guNabhaMDAra jinanaI, karai praNAma RSi ima kahI, namo namo bhagavaMta tujha naI, ANa tAharI sirigrahI. DhAla 6 rAga guDImAMhaI ( cau painI DhAla ) bhagavaMtanI ima pUjA karI, bhAva bhalau manamAMhi dharI; RSi Avai maMDapa chai jihAM, baiThau rAjasuta dIThau tihAM sneha sakeAmala kumarI taNAM, capala cakorAM jima loaNAM; rAjakumAra mukhasasihara saMgi, khelai unamada raMga taraMgi madadhUmita madanAlasa hoi, ADI dRSTi iM khiNi khiNi joi; hasatI phUla khirai sasimukhI, khiNi lAjai joi saMmukhI. sneha UpAi nayanaI karI, hAvabhAva dAkhai phiri phirI; uri ANai veNI gophaNau, adhara Dasai jaMbhAI dhaNau . thaNa bhuja udara dekhAi misi, tani tribhaMgI huI madavasa iM sarala jisI hui cAMpAchoDa, kumara dekhi karai moDAmoDi. lohasilAkA jima caMbakaiM, lAgI pAchI thaI navi sakai ; bAMdhI kumara nayanadorII, kumarI jAMNI cita corI. prathama nayana karai dUtI paNa, mananaI mana pUchai akaMga NuM; saghalI paraI sahIAru karaI, jIvaI jIva prema parivarai. prIu sthauM lAgau prema manirucai, pApiNI lAja saMtApaI vicaI; jAMNai sakala vastu avaguNauM, rahI rahI jouM mukha prIu taNauM. 1 5 6 8 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedha taNI cha I vAta ja ghaNI, prAMNInai melai revaNI; nAda iM vedhyau mRgalau paDai, pataMga dIvAmAM taDaphaDai. karaNI vedhyau gaja sahai dAhi, ali pIDAi paMkaja mAMhi; mIna ma rai AMmiSanaI rasaI, prAMNI pIDAi premanai visaiM. kuhuMnaiM kahI na jAi vAta, mAMhithI prajalai sAtai dhAta; lAgu premataNa u saMtApa, te dukha bUjhai ApoApi. vayara vasAyuM kIdhaU neha, nayaNAMnaiM siri pAtaka aha; nisidina ciMtA dahai atIva, prema kIdhau tihAM bAMdhya u jIva. 12 bhUkha tarasa nidrA nIMgamI, jAMNe tapa sAdhai saMyamI; bolyaUM cAlya uM kahisya u navi ga ma i , kRza tanu dohilai dina nIMgama i 13 khAMcI rAkha i AMsU nIra, suMdari manamAhe AMNI dhIra; kumaranaI piNa ae pari thAI, manaiM mana te eka kahAyai. 14 behuna iM prema hu u sArikha u, pUrava puNyataNau pArikha u; aNai saMsAraiM etalauM sAra, premataNau moTau AdhAra puNyavata mani je citavaI, te te AgalithI tasu huvai; hiva te tApasa sAhI hAthi, kumaranaiM teDI Avyau sAthi. caityatha kI uttaranaI pAsi, uDha vauM eka achai suprakAsi; kumaranaiM tihAM deI arghapAda, pamADyau adhikau ahlAda. kahivA lAgau apUrava vAta, suNi nRpanaMdana mujha avadAta; uttama nagarI mitratAvatI, hariSeNa rAjA tihAM subhamatI. rANI tehanaiM prIyadarzanA, ati guNavaMtI prIyadarzanA; ajitasena uttama suta tAsa, madana mUrati ati lIlavilAsa rAya ravADIiM saMcaryau, ika dini caturaMgi dali paravaryau ; zukala haya ehavai Avyau bheTi- jehavau akathitakArIceTa rAjA teNaI thayau asavAra turaMgami kIdhau gati vistAra vAryau na rahai visanI jema, ullaMdhyA pura pattana sIma. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 DhAla 7 rAga vairADo ANyau kAMnani nRpa akalau, bhUkha tarasa ciMtA Akulau : ahavai avalaMbI taruDAli, turaMgama taba mehalyau bhUpAli. muDai muDaI taruthI Utarai, rAjA te vana jotau phirai; tihAM dIThauM eka sarovara caMga, madhura sasira jihAM nIra taraMga . jima cira virahI prIyu mukhadekhi, manamAMhi pAMmai harakha vizeSi tima rAjA ralIAita thayau, jima sasi dekhi cakora gahagahyau mukha kara caraNa pakhAlI karI, tripta thayau te jala vAvarI; ati mIThAM vanaphala AharI, rAjAI rati pAMmI kharI. naMdanavana sarikhuM vana teha, jotAM pAMyau adhika saneha; dIThau tApasa Azrama aMka, rAjA cAlyau dharI viveka. kaccha mahAkaccha vaMza zRMgAra, vizvabhUti tApasa suvicAra; te kulapatinaI kIdha praNAma, zrIhariSeNa rAjAI tAMma. nirmala nAbhikulodadhi caMda, RSabhadeva tumha dhau AnaMda ; ima nRpanaI RSi AsIsi dei, mAhomAMhi kuzala pUchei. ahavai kolAhala Uchalyau, tApasaloka sayala khalabhalyau; rAjA kahai mani mAMNau bhIti, ko nahIM lopai tumhArI rIti. sakala sainya mujha krama anusAri, aNi vani Avai chai niradhAra; ahavauM jAMNI UThI rAya, sakala sainya UtAryAM ThAi. munisevA kAraNa oka mAsa, tiNi vani rAjA rAu ulAsi. teNaI RSabhataNau prAsAda oha karAvyau ati AlhAdi; viSahara maMtra rAjAnaI dIyau, tapasi itithi dharma ima kIyau; hiva nija maMdira Avyau rAya, pAlai rAja harai anyAya. eka dina rAjasabhAI kAi, Avyau dUta mahAmati sAi; vinayapUrvaka te vInatI karai, manohara vAMNI mukhi uccarai. 1 3 4 5 8 e 10 11 12 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 parau pagArI suNi tuM svAMmi, o chai moTa u dharmanau kAma nayarI manohara maMgalAvatI, tihAM priyadarzana chai narapatI. prItamatI tehanai naMdinI, rupaI tribhuvana AnaMdinI; kAlI nAga DasI te Aja, tava ati vyAkula thaya u mahArAja. 14 te putro vallabha prANathI, te viNa nRpanaiM jIvita nathI; kodhA vaidye vividha upAya, paNi kimahaI tasu sukha na thAi. 15 paraupagAra sirAmaNi suNI, rAjAiM huM mAkalyau tumha bhaNI; a avasara chai upagAranu, te jIvasa i jIvasyai jana dhaNau. syauM kahI iM sajjananaI deva, te upagAra karai svayameva; prArthyA viNa va rasai meha bhari, tima ajUAlauM karai sasi sUra. 17 jyAcyA viNa taru chAyA karai, ApaNapai Atapa aNusarai; sahu ko naI sAdhAraNa aha, sajjana a sarikhA guNageha. sahijaI karai paranaI upagAra, svAratha vaMchai nahIM ligAra; tiNi sajjani a sebhiDa mahI, ravi Ugai tasu punyaiM sahI. hiva svAmI mallAvau vAra, abalAnI vegaI karu sAra; ahavAM vacana suNI te rAya, karabhi ArohI vegai jAi. RSi maMtraI viSa vAlyauM valI, maMgalavAMNI tava UchalI; te kanyA prIyadarzana rAya, tehanaiM paraNAvI ucchAya, prItimatInaiM paraNI karI, hariSeNa rAya Avyau nija purI; iMdra taNI pari bhoga bhUyAla, sukha vilasai nava nava suvizAla. ima karatAM gayau ketu kAla, suta pAMmyau yauvanaiM rasAla; rAjyabhAra tehanaiM sirI dharI, daMpatI tApasabata AdarI.. vizvabhUti tApasanaI pAiM, sevai anudina rAMNI rAya; prItimatInaI ahavai samai, garbhavRddhi pAmaI Rmi krami. 24 cinha pragaTa thrayA paMcami mAsi, nIla mukha pIna stana suprakAzi pAMhanI puSTa zarIra suraMga. gaura galla trivalIna u bhaMga... 25 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ata lajjA kAraNa ahavauM, rAjA dekhInaI abhinavauM; prItamatInaI pUchai bheda, akAMtaI mana dharatu kheda. atathI pahilI vAta havI, teNaI samai paNi maI navi lahI; prItimatI prIUnaI ima kahai, behu citti vimAsI rahai. 27 ApaNa ThAMNi ane rai jasya uM, IhAM sahu RSi karasya i hasuM; ima ciMti sUtAM nisi samai, jAgyAM behu praha vahisI jimai. 28 jUi tu tApasa ko nahI, sUnI dIThI Azrama-mahI; sara sUkauM paMkhI jima tijai, nIrasathI zrotA U bhajai. maMdiri jAtau munivara aMka, jarA jIrNa dekhI suviveka; rAjaRSi tehanA paya namI, pUcha i kAMi gayA saMyamI. te tApasa kahai AMNI dayA, tumha kukarma dekhI muni gayA; vAri hAra dhaTikA saMgi yathA, jhallari sahai prahAranI vyathA. 31 viSamizrita pAyasa jima heya, kuzaMgati paMDita vara jeya;. vAisa-doSi haNAyau haMsa, maMda visarpaNa matkuNa DaMsa. 32 vA paNi kuSTInau varjavau, DAhai kuzaMgati tima tarjavau; ima kahI vahilau te muni gaya u, rAjaRSi vilakha uthaI rahya u 33 nija kukarma niMdI te rahyA, cyAra mAsa yuga sarikhA thayA; prasavI putrI pUraNi mAsi, kalpaveli jaMgama savilAsa. RSiprasAdi ) putrI lahI, RSi dattA nAmaI te kahI; sUArogi pAMmI avasAna, prItimatInA puhatA prAMNa. te bAlAnaiM pAla i yatI, rupakalAMiM jaga jIpatI ATha varasanI kumarI havI, tAtaI sakala kalA sIkhavI rUpavaMta je dekhI havai, mata ko duSTa paNauM cIMtavai te bhaNI kanyA loca ni zuddha, adRSTIkaraNa maI aMjana kiddha te me kanyA te hu~ tAta, a mai tujha sadhalI kahI bAta, aNIiM Apai darzana dIdha, tuM dekhInaiM mohI muMdhi, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla8 raga-dezAkha (mAI i na parAi sara sati - o dezI) kuMaranaM mukha zasi, manamatha taNai vasi, nirakha to nehavasi, munisutA , nayana na khaMcao, prema prapaMca a, aMcao marakale guNayutA , catura cakoraDI, sasibiMba cAho, jima tima vedhi vilUdhaDI me, manasyau a vara varyau, savi guNaiM paravaryau, avaranI karI kharI AkhaDI me, trUTaka AkhaDI nara avarAMha, RSi sutA karai manamAMhi, aMgitta lahI manavAta, ati catura tApasa tAta, rUMdhyau rahai kima sUra, ulaTayAM sAgara pUra, unnayau uttara meha, tima na rahai DhAMkyau neha, tima na rahai DhAMkyau neha kahinau, nayana vayana paragaTa karai, kumara piNa tasu premi lubadha u, aMka tehanaiM mana dharai, cAli mani dharI tava muni, behuM taNau prema a, jima o dudhamAMhi, sAkara bhalyAM o, atihi umAha , karati vIvAha o, citita behuM taNAM tava phalyA me, rati anaiM manamatha, cadanaI rohiNI, lakhimI nArAyaNa jima bhajai o, kumara naI kumarIiM, beha saMyogaI , tima mani AnaMda Upajai o. THE ___ Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beTaka Upanau ati AnaMda pAlavya u prItinau kaMda, tihAM rahya ketA dIha, nRpatanaya akala abIha. ati catura kumaranai saMgi, sA mugdhi piNa huI raMgi, vara kuzamanai saMbaMdhi, ati taila hui sugaMdhi, sugaMdhi heAvati nIra nirmala, pAmaMti pADala vAsa, guNavaMta naranI saMgataiM, guNataNau hAti kAza. ___cAli prakAza premanau muni lahI behunau , AnaMda manamAMhiM ati lahai a, lADi gahilo anaiM, mana kima dukha dei , tApasa jamAInaI ima kahai a, deI bhalAmaNi, karI mokalAmaNi, samara Na navakAra taNauM karai a, putrInau viraha a, na maI sahyAu jAi me, ima kahI pAvaka aNusarai a. truTaka aNu sarai pAvaka jAMma, RSi maraNa pAMmyau tAMma, Talavala i bAlA dIna, jima nIra virahaI mIna, hA tAta ! karuNAgAra ! saujanyanau bhaMDAra ! kehI kehI hita rIti, tAharI samarUM cIMti cIti samarU tAharA guNa, dUri thA dekho karI, praNaya komala nayana vayaNe, leDa tau ati hita dharI. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 cAli hita dharI komala aMki AropInaiM sabi tana kari karI pharasatau , cuMbana deI karI, khi Ni khiNi mAhara i, mana mana bhASita harakhatau a, vana pari pATaNa, mAharai mani hatuMH aka ja taI karI tAtajI a, khiNa khiNa te guNa samaratai nisidini, prAMNa na jAi kAMi tana tijI me, Taka 4 tana tijI na jAi prAMNa, tau kaThina hu~ niravAMNi pariharI kehai dosi, ati dhayu kAM ta rosa ? mani hatI vAta anaMta, kahAM vasai tAta udaMta ? baiThI tirathi pIUpAsi, utsaMgi suta suvilAsi; suvilAsa sutasya uM harakhi Avasi, tAtajInaI pAya, te rora manoratha taNI rItaiM, savi vAta rahI manamAMhiM. cAli manamAMhaI ima dukha, pAmatI dekhonaI, madhura vacani pIu ThAravai o, sudari! mata kari avaDau soka e, sarajita anyathA navi havai a. vAsudeva cakravRtti, surapati jinavara, balavaMtaI maraNasyauM na bicalai e. koi nahIM jagamAMhi, soi vinAMNIhi. kAla kuzala naI je chalai a. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 truTaka je chalai kAlaparANa, te nahIM koi vinAMNa, navi gaNai jAMNa ajAMNa, a daiva sarisa pramANa; jehavau saMdhyArAga, kuza agre jalabidu bhAga, jehavau ca cala sAsa, naho nimiSanau vIsAsa; nahIM nimiSanau vIsAsa jIvita, ahavauM jAMNI karI; valaMba ma karu AtmasAdhani, nipuNa zoka ja pariharI. DhAla 6 rAga malhAra ( masavADAnI pahilI - o dezI) RSidatA ima kaMti ki, bUjha vI guNavatI re, ArAdhai jinadharma, vivekiNi sA satI re; premaiM pUrI padamani, pIU sAsaI sasai re, nayaNa vayaNa suprasanna ki, pIu mani ati vasai re prIyacaritA priyabhASiNi akuTila mana sadA re acapala atihiM udAra ki, vinayavatI mudA re hita vAchalya karai ati, pati parivAra naI re / kalpaveli jANe jaMgama, AvI dhari bAraNai re gaMbhIrA guNa jANi, sadA avikatthanA re, saMtoSiNi sobhAgi Ni, dharamanI vAsanA re, udaya taNI diNi hAri ki, nahI mani AMtaraM re, kumara lahai puNya pUrava, pragaTyauM mAharUM. satI sasanehI sasimukhI, subhaga sulakSaNA re, zAMmA sarvAgasuMdarI pAMmI, aMganA reM, hivai syau mAharai nyUna, manISita savi phalyau re, jeM havAnI huMtI tarasa ki, tehavauM e milyauM re. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jAMNatA huMtA kaMcaNa kimahai kari caDai re, pAMmya uM rayaNa amUla ki tu kuMNa taDaphaDai re, khAMDa naI ThAMmaiM sAkara pAMmo puNyathI re, kalpaveli laho alavitu, kArelo khapa nahIM re. lIbUnIra taNI pari sahu~ syauM sArikhu re, te syauM mAMNasa jasu mani nahIM guNapArikhu re, phaTika sarIsAM mANasa tehasyauM kuMNa milai re, te viralA jagamAMhiM ki, prItaI je palai re. bhujabali udadhi ulaMdha na nAga khelAvanA re, kharA dohilA hoi ki, prItikA pAlanA re, aMbamaMjari viNa koili, avarasyu navi ramai re, jaladhara viNa cAtaka mani, sesajala navi gamai re. zasisyauM nahIM sasanehI, kamalanI ravi vinA re, mANasa teha pramANa je, prItaI akamanA re. bai nArInauM kaMta mani, sAcai kahu kima calai re, tihAraiM tehanau hoi, jihAraI jehasyauM ramai re. bahu nArInau vallabha, upama puruSa naI re, suki taNai paNi sAlaki, prajalai strI manaiM re, sUli ruDI saukithI, vanitA hama bhaNai re, tu priya mANasanUM mana vallabha kahau kima dahai re. .. ahavau cittaiM ciMti ki naravara suta guNI re. RSidattAnai mohi ki, Rkhi miNi avaguNI re, vanathI valyau nija maMdira bhaNI re, RSidattA vanazAthi, karai mokalA maNI re. w Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 vanatarunaI kahai suMdari, nIra bhari loaNAM re, khamayo savi aparAdha ki, bAMdhava mujhataNA re, letI kuzama saMmAra ki. komala pallavA re, phala ati madhura savAdi ki dini dini navanavAM re. sahIa samAMNI komala, phUla tabake bharI re, . velisyauM deI AliMgana, valI valI hita dharI re, putra samAMNI ropa ki, sI cai AMsU jalaI re, dyai AsIsa udAra ki, phalayo bahu phalaI re. vanadevatinaiM pagi paDI, sIkha mAgai satI re, mokalAvai kelI-zuka, ke kisyauM vilapatI re, ima mata jAMNau haMsa z2e, mAyA pariharI re, milavA Avayo vegi ki, bahininaI mani dharI re, mRgalInaI kahai prIya sakhI, prAMNathI tumhe prIyA re, huM paradesiNi paMkhiNi, UtArU mata mayA re, o tAtajInauM thAnaka, tumha sArU karyaUM re, tumha hu~ vici tAta citti ki, na hatuM AMtaraM re. suta sarisAM mRgabAlaka, te savi khalabhalyA re, cAlatI jANI suMdarI tava, Tolai milyAM re, je pAlyAM ucchaMgiki vAhAlA prAMNathI re, posyAM nija kara premathI; paravaryA pAkhathI re, RSi dattA kahai tehanaiM AMsU varasatI re, mujha sarikhI ko nIThara, nArI jagi nathI re; jehavI AbhAM chAMha ki pAMNI lIhaDI re, jhabaka i dAkha vai cheha, videzI prItaDI re. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UcAUsyauM moha vicakSaNa kuMNa karai re. nIThara mehalIjati ki, paradukha navi dharai re; TalavalatAM mRgabAlika, mehalatI gahibarI .re, raDI raDI bharyA talAva ki, sasanehI kharI re. mokalAvI ima kAnana, cAlI kAMminI re, pIusyauM sohai jima, sasi saMgami yAminI re; vana viyoganau dukha ki, pIU tasu chaMDavai re, khiNi khiNi vArai citti vinodaI navanavaiM re. mAragi tarutaNI zreNi, Aropai munisutA re, harivarSakathI bIja je, lAvyau tasu pitA re; sadA phala sarasa savAdi ki, vanarAjI bhajai re, je jotAM manamAMhi ki, AnaMda Upajai re. DhAla 10 rAga dhanyAsI (videhInA dehaiM rAmaiMyA rAma-dezI) dina kete rathamardana nayaraiM, saparivAri doi AvyAM jo, hemaratharAiM paramAnaMdaI uccha va vividha karAvyA jI. talIA toraNa atihi manohara, maMDapa moTA sohai jI, maMcataNI tihAM racanA rUDI, jana baiThA mana mohai jI. vividha varNa lahalahai patAkA, maMDapa Upari sAra jI, nava nava bhAtitaNA caMdrUA, bAMdhI parIaci phAra jI. chaDA chAvaDA kuMkamarolA, phUla phagara sugaMdha jI, kRSNAgurUnA dhUpa manohara, gAyana gAi prabaMdha jI. nAcai pAtra te ThAmoThAMmaiM, vAjitra bAjai koDi jI, birUdAvalI baMdIjana bolai, gAi suhAsaNi koDi jI 3 5 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 gukhi caDhInaI kotuka joi, nArI kerA vRdAjI, kumara sohai RSi dattA sAtha iM, jima rohiNisyauM caMda jI. 6 motI thAla bharI vadhAvai, ihi vasU dIi AsIsa jI, mAya tAya parijana sahu harikhyA, puhatI sayala jagIsa jI. 7 suta guNavaMta vizArada jAMNI, jAMNI samaratha dhIra jI, yuvarAja padavI premaI ApaI, hemaratha naravara vIra jI. 8 kanakaratha RSidattA behu, vividha paraI sukha vilasai jI prema abhaMga behu pari sArikhu, dina dina udaya vikasai jI. 6 DhAla 11 rAga-paMcama hivai je hui vAta, suNau te sahu vikhyAta; adekhI strInI jAti, kUDa karatI nAMNai bhAMti. veDhAlI hoi khoTI, yavaroTI kAgaI boTI; jUThI rUDhI dhIThI, mAyAgArI muhaDa i mIThI. lobhiNI laMpaTi lUMTI, nisane hI nITha ra kuTI; avaguNa kerI khAMNi, nArI ahavI niravAMNi. kAberInayarInAha, vAta nisuNI pAmyau dAha; rUThI RkhimaNi mani citai, upAya vividha te ciMtai. kAMmaNagArI hui beTI, tApasa kerI koi ceTI; teNIiM moru nAha, bholAvya u ati hi umAha. poSyau ApasavAda, UtAruM jau tasu nAda; tau hu~ sAcI nArI, citai Rkhi maNi madi dhArI. kAMmaNagArI raMDA, yogiNI kUDakaraMDA; sIkotari nAMmaI, prasighI ThAmoThAmaiM. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 bhagataiM tehanaiM ArAdhI, Rkhi maNiiM tihAM mati lAdhI; sA jaMpai beTI mAgi, huM tUThI tAharai bhAgaI. vasi AMNauM huM trailoka, vairInaiM paDAvauM poka; AkarasI AMNauM meha, thaMmauM caMda sUrija beha. sUkAvauM nIlA jhADa, huM pAlavauM sUkA vADa, gayaNathI tArA pADauM, daMDanI pari merU bhamADauM sAtai sAgara sodhU, nikalaMkInaI hu doSauM; ciTI AMgulIiM tribhuvana tolauM, dharaNIdhara hAtha iM colauM. 11 mAyA bhavAnI devI, te sahUi hu~ cha u sevI; navi khaMDai ko mujha AMNa, navi cAlai kuMNaI prANa. 12 je mAgai te haiM Apu, likhyatraM deva taNau UthApauM; ima nisuNI citti AnaMdI, bolai rAyasutA paya vaMdI. deInai moTa uM Ala, pAThauM riSidattAnaI jhAla; pIU thAi mAharai vasya iM, kAma karUM te avazya iM. tau huM vecAthI lIdhI, bhavasUdhI celI kIdhI; mAharai atalI khapa, sauki saMtApai Tapa. aMgIkarI o vAMNI, thai sulasA te saparAMNI ratha mardana gAMmaI AvI, RSidattA dye varatAvI. DhAla 12 rAga kedAra guDI-dezI caMdAyaNanI (namaNI khamaNI naI mani gamaNo-a dezI) rathamardanapuri sulasA AI, pApiNI RkhimaNII paThAI; jUM haMsIkuM mInI khAvai, tyU chala karato yogiNi Avai. 1 jU pAradhIAM viracai pAsa, mRgake baMdhani dharai ulhAsa; mInake tAMiM dhIvara tAkai, tyUM sA yogini kapaTaiM na thAkai. 2 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ratha mardanapuri kIA re daMdAlA, sera serI karaMkakA TolA; maMdira maMdira kIMnI mArI, vilapati sabajana ThAhAro ThArI jana AMsUkI bhaI nIjharaNI, zokAnalakI bhaI tana araNI; hAhAHkAra karati saba lokA, satrajana vyAkula bhao sazokA. 4 dahanakuM pAvati nahIM avakAzA, kuNapakI gaMdhi pUrI saba AkAzA; bAlaka vRddha yuvajana mAryA, haNatai strIjana ko na UgArthaM. 5 6 yogiNi bhoganikI pari hui AI, Apai kiMuM yamadUtI; karavi na dhApai pApakI korI, RSidattAsyauM mAMDI jorI. nizi nizi prati avasvApinI, devai sA strI patikuM teNaI levai ; mAnavaku nizi samai mArI, kumarake maMdira nAMkhai sA hArI. RSidattA ke adhara yuM raMgai, zoNita le kari rosi abhaMgaI; vastra devati zoNita chaTakI, raMgati karai yuga yogiNi haTakI. 3 satI siyyA pAsai pisata karaMDA, choDai sulasAyogiNi raMDA; nidrA lekari nikasI yAvai, mAri mAri jana sAra UThAvai. ha 8 UThatau nIMda kumara tava bhurai; bhRtajanake paridevana sorai; karuNA pAyau janake dukhai, soNita dekhai satI ke mukhaI. 10 lAla bhaye kara soNita bhAsai, pizata karaMDA sijyAke pAsai; kumara AsaMkA citasyu~ pAyu, vidhinA anaratha kahA re uThAu mAri vidhura prajA hai bahu dusthA, vanitAkI duriyA hI vyavasthA; yuM viSa varaSai sasikI kaMtaI, bhora aMdhIAsa ravithI huMtaI. 12 11 zasithI niramala caritA kaMtA, kadahI na dekhyA doSa vRtaMtA ; paratakhi vAta dekhai ura isI pariNita usakI hAvaigI kaisI. 13 IuM mani citI kumara jagAvai, vanitA UThI ApasubhAvaI; jabhA pAvati saga baga alakAM, mukalita nayanAM yu caMpaka kulikAM 14 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ su0 sU0 DhAla 13 rAga rAmagirI (brAhmaNa Avyau yAcavA suNi suMdarI-a dezI) kanakaratha pUcha i tadA, suNau suMdarI, sukulINI guNa jAMNi, vAta kahau kharI. samudra maryAdA kima tijai ? suNau; chaMDa i giri kima ThAi ? vAta0 jiNi janamahi hAsu huvai, kima karai u tama teha ? vAta. rekhamAtra maI tAharu, kahIiM na dITha u vAMka, vAta. eka acaMbhau mAharai, haiDai khaTa kai sAla, vAta. kahitAM lAja mujha Upajai, kahyA viNa piNa na saraMti; vAta0 marakI suNIi dhara puraiM, loka karai pokAra, vAta. adhara lohIAlA tAharA, su0 pAsai pizata karaMDa; vAta. kahitAM lAja mujha Upajai, tuM ApaNapatraM saMbhAli, vAta0 kAMI kapaTa na rAkhIi, sU0 ApaNA vAhAlesara pAsi; vAta0 kuMNa kula kuNa rUpa tAharu, su0 o taU tujha kuMNa kAma, vAta0 su0 sU0 su0 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ima suNI RSidattA bhaNai suNa u svAmIjI, aha asaMbhama vAta, dukha pAMmIjI; iMdrajAla koi me kharaM, suNau ; kai o supana vilAsa dukha 0 hur dakha0 thAga bhAga nahIM vAtanauM, jima sAyara kAMtAra, dharmavaMta hu~ dhura lagaI, janama lagaI dayAla, sa0 dukha0 dukha 0 lohIthI UkAMTA caDaI, nAsu mAMsanI gaMdhi; pAlI doTha i dUrathI DarUM, vananI mRgalI jema, su0 dukha 0 su0 dukha0 traNAmAtra dUhavyauM nathI, maI tu AMNaiM bhavi koi; hu kuhanaI nahIM pADUI, mani vacani anaiM tani, su0 dukha0 sU0 dukha0 vilasita ko aritaNauM, pUrava karama vipAka, jau pratIti tumhanaI nahI, tau kahau te karuM divya, sU0 dukha0 dukha 0 athavA aparAdha Ni taNau , mastaka chedau hAthi; tumhanaiM mukhi syauM dAkha vauM, jau caDaghauM karami kalaMka, su0 dukha 0 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 dUhA 6 komala kaMtA vacana ima, karUNA pAyau kaMta; kahai suMdari nirdoSa tuM, mujha mani koi na bhaMti. paNi ahavauM dekhI karI, mujha mani acarija hoi, ima kahI sai hathi rAya suta, vanitAnuM mukha dhoi. uttarIa Agali karI, mukha lU hI sapremi, TADhe mIThe bolaDe, mana ThArai valI tema. jAMNai avaTAi rakhe, o mugadhA nija tritti; mAyA lubadha u kaMta te, ahavauM karai nita nita. avaguNa saghalA chAvarai, je jasu vallabha huMti; sarasava jetA doSa naiM, doSI meru karaMti. dina ketA iNi pari gayA, ratha mardanapuramAMhi, vyApI marakI ati dhaNI; janamana UThai dAha. DhAla 14 rAga vairADI (traNatiNAM tihAM pUlA dharIA-o dezI) janataNAM tihAM sora Ucha lIA, soka saMtApaiM grahIA; hemaratha rAjA vAta suNI te, krodhAruNa thaI rahIyA jI. rAiM talAra vegaI bolAvyau, dhUjatau kAMpatu Avyau jI; re re tuM sukha-lubadhu pApI, rAjA rosaI vAhya, jI, rAjalokanI ciMtA na karai; maI tAM bahu dina sAMsyuM jo; hivai tuM mani ahavauM jANe, khaMDokhaMDa kari nAMkha u jI. 3 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 pragaTa karI te upadrava kAraNa, kuMNa karai jana mArI jI; kai tujha jIvitanaiM hu kopya u, o jAMNe niradhArI jo. valatau tahalAra bolyau bhaya caMcala, tha rahara tharahara dhUjai tanna jI; jAMNe akAlai Avya u sIyAlau, gada gada kaMTha vacanna jI. 5 dIna vadana ati caMcala locana, tani varasai paraseva jI; galai zoSa paDatau te bolai, suNi karuNAkara dekha jI. 6 pari pari sodhi karI maI niratI, mAharI sakataI svAmI jI; paNi tAM pragaTa na thAi koI, joyu ThAMmoThAMmai jI. pAkhaMDI bahulA iNi nayaraiM, narati na lAbhai teNaI jI; kAMmaNa DhUMmaNa kUDa kAvaDIyA, a jaga dhUtyau jeNaiM jo. vajaDAvI rAI DhaM DherU, ThAmI ThAmithI teha jI; kADhavA mAMDyA sarva pAkhaMDI, jAMNA josI jeha jI. samarapaMthI jogI je paDIA, gaNIA naI daraveza jI; yatI satI maThavAsI kADhyA, darzanI mAtra Usesa jI. sUkuM balatAM nIlU lAgai, anyAInaiM doSI jI; sAdhujana paNi pIDA pAMmai , na gaNAI kAMI roSa iM jI. 11 iNi avasari te sulasA yogiNi, AvI rAjadUAraiM jI; pratihArI naI kahai rAyanaI vInavau, vInatI aka mujha sAra jI. 12 eka koInaI aparAdha I sahunaI, kopa na kIjii cittaiM jI; bhaiMsu mAMdau taDiMga DAMbhIi, je nahIM ruDI rIti jI. doSInaiM huM pragaTa karUM ima, rAyanaI jaNAvI vAta jI; rAya kahai je gAya bAlai, arjana teha vikhyAta jI. je kahai te kIjai dIjai, nau Apai nIbheDI jI; ahavaM kahAvI vegaI rAi, sulasAyogiNi teDI jI. www.j Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 DhAla 15 rAga sAMbharI (nemanAthanA masavADAnI trIjI - o dezI ) AvI sabhAI yogino pApiNI adbhuta vesa; tADa trIjau bhAga uMcI siri jaTA jUTA keza. AMkhi rAtI cipuTa nAza, lalATa aMgula cyAra; kAzmIramudrA zravaNi lahakai khalakaMti mekhala bhAra kaMThi mAlA zaMkha kerI, bhasma dhusara vAMna; lalATa caMdana ADi, nakhe te AMgula mAMna. mRgacarma kerI karIya kaMthA, uDhaNai citrita carma, morapicchanu grahayuM Atapa, hathaIM daMDa sudharma. bANahI cimi cimi karatI caraNe, ziSyaNI parivAra; dhyAnanai vasaI ghUmatI, karyau bhaMginau AhAra. uccaratI AsIsa ucca zabdaI, AvI rahI nRpa tIri; sabhAjananaI zAMti karatI, maMtra pAvanaI nIra. baDabaDatI vadanaI loka jAMNai, jayaI maMtra vaziSTa; sIkottarI savi jAsyai, nAsI, dekhatAM ahanI dRSTi. tava dRSTi saMjJA bhUpaI dIdhI, baiThI ti alakha kahevi; rAya kahai tava bhagavati, amha vighna TAlau heva. tava vadai sulasAyoginI, matimatA suNi naranAha, upagAra kAraNi vizvanaI, avataryAM amha pravAha. upagAra kIjai zaktisAru, ataluM sAra saMsAri; upagAra kAraNi sUra zasihara, sujana jana jaladhAra. Aja rAtaI iSTa devai, mujha kahayuM supana majhAri, darzanI sahunaI rAya kopai. janamahai jAMNI mArI. 4 5 8 ha 10 11 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 bhUpanaiM tuM jaI kahiye, syau darzanInau dosa, saMbhAli maMdira tAharu, tuM ma karisi avarasyauM rosa. 12 je vahu AMNI vana thakI, te mArirUpa vikarAla, avatarI nagaranu nAza karavA, dIsatI ati sukamAla. adRSTa thaI ahavauM kahI, mujha supanamAMhi devi; darzanI sahu naI phoka kAMI, damai nRpa tuM hevi. pratIti jau nahIM svAminaiM, tau joIi svayameva; AdarzasyauM kara kaMkaNaI, o vAta kahI saMkhevi. naranAtha vismaya citai pAya u, ima suNI sulasAvAMNi; kAMI vimAsI mokalI, yoginI deI mAMna. DhAla 16 rAga kedAru (sarasvati guNapati praNamauM-a dezI) rAiM yogiNi bau lAvI, manamAMhaiM saMkA AvI; o kasyuM khaMpaNa mujha kuli niramalai a. suta rAkhau tiNi nizi rAjaiM, vahunUM caritra jovA kAjaiM; aka jana chAMnau tasu dhari mokalyau a. oka jana chAMnau tasu dhari mokalya u, rAI jovA carita, o yogiNi sAcI kai jUThI, ahavI karavA nirati. tiNi nisi kumaranaI nidrA nAvI, citai visavA vIsai; prAMNa prIAnai dohilI velA, atAM AvI dIsai. dihADI dihADI huM chAvaratu, dITha i paratIkha vAMka iM; hA hA mugadhAnaI syu thAsya i, loka gUjha nahIM DhAMkaiM, jau adRSTIkaraNanI vidyA, mujha hui paMkha sameta; tu hivaDAM jaI te sazimukhi naiM, jaNAvauM saMketa Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAharI vATa joI joInai, sUtI hAsya i bAla, AjJA tAtataNI aMka pAsA, aMka tAM prema rasAla. kanakaratha mananu manamAMhaiM, ima rahayau avaTAI; jima paMkhI pAMjaraDai dhAlyau; paNi navi cAlai kAMI. iNi avasari te sulasAyoiiNa, chAMnI rahI karai dhAta; rAyanA cara tehanaiM navi dekha i, dekhai pizata saMdhAta. cara lahai o saha vahunAM karaNI rAyanaI jaNAvai vAta, svAmI a savi sAcauM dosai, RSi dattA avadAta. cAli tava te rAjA kopIya, trivalI lalATi AropIya.... lopIya lajjA sutanaiM, ima bhaNai je. re re pApI naMdana , tuM tAM vaMzanikaMdana... caMdana niramala kula taI dUkha vya uM a. Taka dukha vyauM kula taiM vimala pApI, kihAM rAkSasI AMNo; mAharI prajA te jIvita sarikhI, tehanI atAM dhAMNI. bAlaka vRddha yuvAjana haNIyAM, prajAnauM ANyau aMta, siddha sIkottari tAharI dharaNI, o maI lahyau vrataMta. dIna vacana bilakha u thaI, balatu bolai kumara dayAla; svAmI tehathI ahavauM nuhai , te cha i ati sukamAla. taiM sAMkhyauM paNi huM nahI sAMkhu, avaguNa sagA na hoI ; mAharai kahaNaiM vIsAsa nahIM jau, tau tuM jainaiM joi. vacana suNI ahavAM rAjAnAM, mani dharatau viSa vAda; rAjakuma ra nIcauM joInaiM, Avyau nija prAsAdaI. www.jaineli Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 . prAMNaprIyA dIThI tava jhAMkhI, jima vAda lamAMhi caMda; kumAra kahai suMNi suMdari, sAcau tujha AvyaU daMda. pUrava bhavanI vairaNi koI, yogiNi matinI UMdhI; rAya naI kahai vahu je cha i tAharI, te tau rAkSasI sUdhI. cara mUMkI rAjAMI jovarAvyauM, te tAM jANya uM sAcauM; hivai tUM pragaTa thayau janamAhi, maI tu bahu dina sAMkhya u. huM tAM tujha dukha dekhI na sakuM; vari me chaMDau prAMNa; suMdari kahai svAmI dhIra thAyau, mujha naI karama pramANa. DhAla-17 rAga sabAba jUu0 jUu0. 2 bolIu te prahalAda vAMNI- r3hAla hivai te ruTha u nareMsa, sevakanaI dIi Adeza; AMNInaI Sesa jUu karamanau mahimAya, jeNaI rolyA rAya raMka. a bhuMDInaiM kesaI dharI, baMdhani bAMdhI kharI; kADhau naI paharI. bhamADInaiM ThAMmoThAMmaI, deInaiM ati apamAni; haNau samazAMni. ima suNI kanakaratha, maravA tha ya u samaratha ; grahI rAkhya u hatthi. havaI teha satI dharI, pATA pADayA sAta sirI; duHkha vidhUrI. cunau te copaDayau sIsaI, bIlIphala jhUbakha dosaI; vikRta vesaI jUu0 3 jUu0 4 jUu0 5 jUu0 6 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 sUpaDAnauM chatra dharaiM, lahikati cUMthA cAmaraiM; Aroho kharaiM. lIMbapAMna taNI mAlA, ThavI te kaMThaI vizAlA; dosai karAlA. jUu. 8 hIMgaI te vilepyauM tanna, maSIiM kharaDyauM vadanna; dIsai viSanna. jUu. 6 ThAMmoThAmi pauraloka, gAli dIi thoki thoki; pIDyA te zoki, jUu. 10 koi karai mAri mAri, satInaI ThAhAri ThAhAri; karama saMbhAri. jUu. 11 Agali kAhAli vAgai, loka tasu keDaI lAgai ; dukhaDu jAgai. jUu. 12 satInaI saMtApI gADhI, serI serI ati tADI; bAhiri kADhI. jUu. 13 tava te Athamya u sUra, prasaryau timira pUra; thayauM asUra. jUu. 14 ahavai te AvyA samasAni, bolyau aMka nIThara vAMNi ; kADhI kRpANaiM. __ jUu. 15 samari re iSTa deva, tuMhanaiM haNasya i heva; na karuM kheva. jUu. 16 satI suNI ima vAMNI, Akula vyAkula prAMNI; paDI paDI mUrchANI. jUu. 17 tava savijana jAMNa i, rAkSasI tijI prAMNi ; gayA nija ThAMNaiM. jUu. 18 jana nija ThANai gayA, nArItaNI tijI dayA; nIThara thayA. jUu. 16 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ketI velA thaI jetaI, mIThau vAya vAyau tetai ; sA pAI ceta. jUu. 20 arahuM parahu~ joyauM jAMma, niravyaMjana dITha uM tAMma; nAThI AvI sAma. jUu. 21 baMdhanathI chUTI mRgI, nAThI jAi tima UbhagI; tima sA athagI. jUu. 22 nAThI gaI ati dUraiM, pUrava karama jhUrai ; raDai dukha pUraiM. ___jUu. 23 DhAla 18 rAga soraThI (vara varayo re vaMchita deI dAma-e dezI.) mata karayo re, mata karayo re, koI garava ligAra; RSidattA je satI siromaNi, karamaI naDI re apAra re. 1 drUpada sUMnaI rAnaI mokaluM mehalI, rovata saralai sAdi re; aMsudhAra ASADhI ghanasyuM, jANe lAyau vAda re. 2 mata. tiNa velAI pAsu tAharu, jau hu~ mUMkI nAvatI tAta re; tau navi paDatI anaratha sAgari, dukha haIyaDai na samAta re. 3 mata. janamathakI kuNaiM navi dUhavI, vacana mAtra ligAra re; / te RSidattAna iM dohilI velA, AvI akai vAra re. 4 mata. prAMNathakI hu vallabha huMtI, tujanaI suNi prANanAtha re; A dukha tarala taraMgi taNAtAM, kanakaratha dyu hAtha re. 5 mataH ghaNA divasa lagaI taI svAmI, DhAMkya u mAharu dosa re; Azrita-vaccha la ! taiM gaMbhIrima, jItau jaladhi asesa re. 6 mata. maI muMDIiM tuhanaI lAja aNAvI, te kihAM chuTisi pApa re; tAharA guNa nI hu~ dAMNI ghaNi, tuM chAyA huM tApa re. 7 mata. . Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 janamala gaI maI koi na dUhavyauM, kAMi na karyA kukarma re; tu daivaI dohilI velA, dodhI kehai marmaiM re. 8 mata. nIsAsaiM soSI vanarAjI, raDi raDi bhayA~ talAva re; khaga mRga nAga tasu karuNa vilApaI, pAMmyA dukha saMtAva re. 6 mata. haiaDuM dukha bharAI AvyauM, AMsU aMkhaDI dhAra re; koi na raDatAM vArai vanamAM, koi na ThAraNahAra re. 10 mata. vilapi vilapi ApaI rahI suMdari, detI karamanaiM dosa re. pUrava karama zubhAsubha dAtA, avarasya uM kehau dosa re; 11 mata. DhAla 16 rAga : vai rADI (pAMDava paMca pragaTa havA-athavA mana madhukara moho rahya uM- dezo.) satI siromaNi saMcarai, RSi dattA suvicArajI; tuM dhIra thA re prANIyA, ma dharIsi dukha ligAra jI, karama sAtha iM re kuMNaiM navi calai, karamaiM naDyA re aneka jI; paMDita ama vicAratAM, AMNai haiaDaiM viveka jI. 1 satI. zrI rasahesara varasataI, pAMmyA nahIM re AhAra jI; pUrava karama udaya thakI, parIsaha sahyA re apAra jI. 2 satI. ghoropasarga sahyA ghaNA, caraNi raMdhAI khIra jI; zravaNi bi zilAkA karamathI, kAlacakra sahai vIrajI. 3 satI. rAMmaI syAM syAM dukha sahyA, pUrava karama prasAdaI jI; hai kAMpai avaranAM, suNatAM tehanI vAta jI. 4 satI. vAsudeva chUTA nahIM, karamaI jau balavaMta jI; svajana vichoha teNaiM lahyA, jarAkumAra siri aMta jI. 5 satI. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dyUtaiM hArI kAMminI , vani ralyA pAMDava paMca jI; macchaMdra rAya sevA karI, moTa u karama prapaMca jI. 6 sato. nala narapati ati dukhIu, vanamAMhi chaMDI nAri jI; annapAka paramaMdirai, karai te karama pracAra jI. 7 satI. haricaMda satyavAdI sadA, Dubaghari ANai nIra jI; suta tanu vanitA vecIyAM, karamaI ima rulyA dhIra jI. 8 satI brahma sira karami chedAvIuM, kIdha kapAlI Iza jI; graha bhamavao sazi sUranaiM, rAvaNa gamIAM sIsa jI. 6 satI. iMda nariMda na mehalIyA, karamaI jeha mahaMta jI; nija mana vAlai ima kahI, RSidattA guNavaMta jI. 10 satI. DhAla 20 rAga : rAmagirI (sUrija tau sabalau tapai-o dezI.) 1 RSi. drupada. 2. RSi. cita vAlai ima ApaNa uM, paNi vAlya uM na jAi; paravata phATa i iNaiM dukha iM, nIlA jhADa sUkAi. RSi dattA paMthi sAMcarai, ati Akula thAi. dhIkai agani aMgIThaDI, velU jaMghasamAMNI; parasevau khalahala vahai, jAMNe nIjhara vANI. rudhiradhAra caraNe vahai, khUcai gokharU kAMTA; kAMkarA pIDai AkarA, bhAga i DAbhanAM jhAMTA. adhara phATai sUkai gala uM, jAi sAsi bharAMNI; chAMha mAtra pAMmai nahI, kihAMi navi lahai pAMNI. raDai paDai paMthi AkhaDai, AMkhai aMdhArAM Avai; DuMgari dava jalai dUrithI, tehanI jhAla saMtAvai. 3. RSi. 4. RSi. 5. RSi. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. RSi, 8. RSi. hai. RSi kihAMika phaNigara phUphUDa, kihAMI phyAU fekArai; ghora ghUka kihAMi ghUghUi, kihAMiM, vAgha huMkArai. kihAMkiNI khoha bIhAMmaNI, kihAMiM DUMgara moTA; dekhatAM hoaDUM haDabaDai, kihAMi mAragi kuMTA. kuzamaseji bITa khUcatai, nIMda nAvatI jAsa; ahavI velA tehanaiM paDai, hA hA daiva vilAsa. sUrija kiraNa tani jehanaiM, navi lAgai kahIiM; rAMnamAMhi te raDabaDa i, paDai pAthari mahIiM. navanIta pAMhiM kuMalI, huMtI jasa tana vADI; te RSidattA tiNi samai, thai vajrathI gADhI. anumAMnaiM sA aNusarai, disi dakSaNi DAhI; pUrava punya taNai vasaI, mati hui sahAI. nija karaiM je tarU ropIyA, pIU sAthi AvaMtAM; te tarU dIThA nayaNale, tava sA thaI atisaMtA. ahinAMNI te tarutaNai, AvI tAta ArAmaiM; te dekhI hIu gahiMbaryauM, rAkhyaM na rahai ThAMmi. pAMhaNa pAvaka parajalai, phATai piNa milai vArai ; sajjana dITha i dukha saMbha rai, Avai haIDalA bAraiM. 10. RSi. 11. RSi. 12. RSi. 13. RSi. 14. RSi. DhAla 21 rAga : mAruNI (kAsomAM Avyau rAya re- dezo.) RSidattA AvI jima re, doTha u tAta taNau Azramma re; rovA lAgI saralaiM sAdaI re, AMsu varasa i meha saMvAdaI re. tAta darzana dyu oka vAra re, huM abhAgiNinI karu sAra re; niradhArInaiM dyu AdhAra re, tujha pAkha i sUMnau saMsAra re.. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 RSidattA kArUNNa vilApaiM re, giri royAM nIjharaNAM vyApaI re; tarU royA khaga mRga mRgI jIva re, dekhI satInaI dukha atIva re. 3 sA roI rahI ApoApaiM re, jima sAyaraiM lahirI vyApaiM re; karai vanaphalanu tihAM AhAra re, pAlai tApasanu AcAra re. 4 ima karatAM gayA ketA dinna re, RSidattA ima ciMtai manna re; pAkI bori anaI strI jAti re, dekhI tUMnA vAhai sahU hAtha re. 5 vanitA anaiM selaDI vADa re, dekhI puruSAM taNI galai DADha re; jagamohana vanitA mUlI re, phUlI vizeSaI yauvana phUlaI re. 6 zIla te strInaiM parama nidhAna re, te jAlavauM thai sAvadhAna re valI vimAsI ahavauM cittaiM re, RSidattA satI guNavaMtaI re. 7 A auSadhI dekhADI tAtaI re, strI phITI hui nararUpa jAtaiM re; te auSadhI yogi sarUpa re, RSidattA hui nararUpa re. pavitri ghAtI ghAlI kAMnaiM re, muniveSa dharI sujJAnaI re; tiNi AzramaiM kIdhau vAsa re, jina pUjA karai uhUlAsi re. . dharai dharamadhyAMna nita nita re, saMbhArI prIU guNa cittaiM re; suNI RSidattA saMtApaI re, karai kanakaratha vilApa re. DhAla 22 rAga : mAruMNI (proyu rAkhu re prAMNa AdhAra-dezI.) priya bolina re ! tuM prANAdhAra sasimukhI bolina re! gorI re guNabhaMDAra, gajagati bolina re! taI tAharai gaNaiM karI, haM lIdha u vecAtau dAI re; raNIu haM tujha nehanau, UvekhI hivai kAM jAI re. phUlaI bharI sejaDI, tujha pAkha i zUlI saMcAra re / jihAM jouM tihAM tujha vinA, mujha sUMna u sayala saMsAra re. 2 priya. 3 priya . Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 caMdana kauaci jima dahai, sasihara agani UThAi re; bhoga saMyoga zrRMgAra vinodA, tujha pAkhai na suhAi re, 4 priya. rayaNI rotAM nIMgama , TalavalatAM dihADau jAi re; aka khiNa viraha tAharai , mujha varasa samAMNau thAi re. 5 priya. pahilI mAyA dAkhavI, hivai kAM nITha ra thAi re. kSAmoda ri mAharu dukha dekhI, tujha kAM karuNA na dhAi re. 6 priya, sneha rosaI tuM letI abolA, tava huM vyAkula thAtau re; vAra vAra tujha caraNe lAgI, mIhanati karI manAvatau re. 7 priya. hasatAM haNatI caraNa prahAraiM, tava hu~ lahaitu prasAda re; mAninI tAharA kopa olaMbhA, thAtA sudhA-savAda re. 8 priya. sakhIiM paNi tujhasya u navi cAlai, mAMna taNI tujha Teva re; viNa aparAdhI sevaka sAMhamuM, neha nayaNe jUu heva re. priya. tujha viNa vATa josyai kuMNa mAharI, tRSita nayane ati hejaiM re; tribhuvani sAra lahI na tuhArI, tujha viNa sUnai rAjai re. 10 priya, sUDA sAlahI mora krIr3AnA, te raDa i tAharai viyogaI re; sUkAM sarovara AMsU nIraiM, pUrai sakhIjana zokaiM re. 11 priya, jana nayane vasIu varasAlaU, unhAlau nIsAsaI re; AkaMpaiM aMgaI sIAlaU , suMdari tAharai viNAsaiM re. 12 priya. anopama tAharu rUpa nIpAI, tribhuvani vAlI rehA re; aka jIbhaI karI hu~ guNa tAharA, bolaU kehA kehA re, 13 priya, zasimRga aMbuja kari hari haMsA, sIsa karyA suvinAMNI re; tehanI lAja melevA kAraNi, jAMNauM tuM rahI chAMnI re. 14 priya. nAgaloka kai gamana karyu taiM, jIpi vA nAgakumArI re, kai raMbhAnu garva haNevA, amarapurI saMbhAlI re. 15 priya. vani tAharai tuM ramatI huMtI, maiM dukha devA AMNI re, tu puruSAratha jagi syauM mAharu, jau maI tuM na rakhAMNI re. 16 priya, www.jainelib Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAtataNai ghari lADakavAhI, mai paNi AMNa na khaMDo re; . lokataNI te nIThara vANI, kima sahIsya i pracaMDI re. 17 priya. jAtIkuzama taNI pari svAmini, tuM sukumAla sarorA re; sahyA husyai kima kaThina prahArA, mujha mani vahai dukha sArA re. 18 priya. phiTI re daiva ahavI strI haratAM, tujha mani dayA na dhAI re; te kuNa pApI jiNi tuM mArI, tehanau TAlau ThAI re. 16 priya. tAharI krIDA-thAMnaka dekhI, mujha mani sAlai sAla re; tujha pAkha i syauM jIvyauM suMdari, pIDai virahanI jhAla re. 20 priya. ima ativilavI mohaiM ghAryau, kumara te maravA dhAyau re, . tAta kuTaMba milI vArI rAkhyaU , tiNi tasu guNe jIva lAyau re. 21 priya, DhAla 23 rAga : kedAru. hiva kanakaratha kAminI guNa, samari samari dina rAti ; Tala valai jhUrai dukha bhariiM, navi gamai kehanI vAta. navi gamai vINA gAMna manahara, navi karai tana saMbhAla ; yogI taNI pari thaI rahayau, mehalI nIsAsA jhAla. bhoga bhUSaNa savi tijyA, pariharyA svAda udAra; caMda caMdana tanu dahai, rati lahai nahIM ligAra. adhaghaDI nizi nidrA nahIM, vahai AMsUdhAra akhaMDa ; kAminI guNa khiNa khiNi japai, lahai avara pAkhaMDa . prIya prIya karatAM jIbha sUkai, thayau vikala rAjakuMara ; te na rahai vAryau kahitaNau, navi gamai sakhI parivAra. re bhUmi tuM avakAza dyai, pAtAla paisau jema ; guNavaMta gorI taNai virahaI, huM dharuM jIvita kema ? haIDauM na phATa i virahaiM jau, tau vilavatAM kharI lAja ; mANasa pAMhiM paMkhI taNA, neha kharA dIsai Aja. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jau viraha tAharai prANa na gayA, tau kharu kaThina subhAva; atha deva mujha jIvata doya u, sahivA re viraha-saMtAva. kanakarathi vilApi parabata, khaMDai khaMDa te thAi; nIMjharaNa jima nayanAM vahai, te kelavyAM na jAi.. paravAra savi mAtA pitA, prIcha vai pari pari jAMNi ; navi citta dAjha i zokanaiM, caturimA aha pramANa. kalyANa koDi lahai sahI, nara jIvatA suNi svAmi ; ima dhIra nara dyai dhIraNA, karai dukhanau vizrAMma. DhAla 24 rAga : AsAuro. (zivanA maMgala varatI-o dezI.) havai kapaTapeTo yoginI, karI duSTa ahavauM kAja ; jaI suNAvai rukamaNI, jANai dIu maiM rAja. pApiNI rukhi miNI te suNI, unamata nAcai bhUri; jima dAya jItau dUtakAraiM, vijaya pAMmyau sUra., rukhimaNI tAta je vAta jAMNI, hemaratha nara nRpa pAsaiM; aka dUta avasara jANa samaratha, mokalauM uhalAsi.. te dUta kara joDI kahai, suNau vInatI mAhArAja ; paraNavA tumha suta Avatau, pAcha u valyau kuMNa kAja? amha svAmi joI vATa DI, mayA karu mani deva ; zrI kanakaratha mokalau, vIvAha kAraNi heva. . te vAta hemaratharAiM ji suNI, saMbaMdha jAMNI sAra; putranaiM parivAra melI, vInavai vArovAri. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suNi vaMzadIpaka suguNa naMdana, kula tilaka kula AdhAra; . aka bola mAMnI mAharu, UraNa thAMu suvicAra. AsyA viladhI rukhi miNI, UkhatAM nahIM dharama ; abalA taNaiM nIMsAsaDai, puruSanaI pADai zarma. nara avara jau ko tasu varai, tau ApaNI nahIM mAMma; jau mAMma gaI mAnyAtaNI, tau jIvataI syauM kAma. akavAra pariNI tehanaiM, ApaNau mahimA rAkhi ; vAra vAra tujhanaI vInavauM, pAchau te bola na nAMkhi. ima kahI aNamanamAnatai, paNi kumara pAMmyau lAja; chacha uMdirI jima sApi sAhI, jima naI vAgha samAji, DhAla 25 rAga : malhAra. 2 dhiga (girajAdevInai vonavauM-o dezI athavA vIrajiNesara vAMdauM vigatisyu re.) RSidattA guNa iM mohIu re, citai rAjakumAra; kuMNa nara kAMjI vAvarai re, pI amRta udAra. dhiga dhiga naranA haiDalA re, nIsata nIThara apAra; aka gaI bIjI Adarai re, nAMNai prema ligAra. neha kharu nArItaNau re, nara pUThaiM avaTAi ; nara nisanehI niraguNI re, bIjI keDaiM thAi. ___3 dhig dhig prAMNa na dodhI tehanaI re, tau lajAvyau prema ; havai te paraNevA jAyatAM re, niraguNamAMhi sIma. 4 dhig dhig kanakaratha ima vilapatau re, tAta taNai Adesa; kAberIbhaNI sAMcaryau re, leI kaTaka asesa. 5 dhig dhig . Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 vATaiM zakuna bhalA havAM re, ciMtai kumara sujANa; jau te gorI navi milai re, tau syuM sukana pramANa. 6 dhig dhig jAMNosya i savi chehaDai re, ima ANai mani dhIra ; anukrami te vani AvIu re, jihAM paraNI strIhIra. 7 dhig dhig DhAla 26 rAga : dezAkha. (rotAM re rotAM re rAI-dezo athavA sArada sAra dayA kari-o dezI) jotAM jotAM te kAnanamAM, kumaranaiM jAgyau neha re, hIuM bharAI AvyauM dukha iM, nayaNe varasai meha re.. A vana te jihAM mRganayaNI, maiM manamohanI dITha re; tIne nayane neha lagAi, mujha mani madhya paITha re. chaTI veNI jihAM hIMcaMtI, A te aMbADAli re; A te sarovara jihAM haMsagAMminI, jhIlaMtI raMgi rasAlaI re. 3 A te nAgaravelI maMDapa, jihAM maiM pAlavi sAhI re; lAjatI navatana neha samAgama, jAtI muhanaiM vAhI re. 4 kumarI kuMdake jihAM mujha haNatI, A te kuzama sohai re; A te azoka jihAM huM tehanaiM, manAvatau sasaneha re. te krIDAnAM thAMnaka dekhI, hIu na phATai kAMi re; gorI suMdari tAharai virahaiM, te vana khAvA dhAi re. ima vilavaMtau kuMara pagi pagi, Avyau nija prAsAda re; jimaNauM aMga pharUkai te khiNi, chaMDai kuMara viSAda re. 7 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla 27 rAga : parajIu. (mRgAvato rAjA mani mAMno-dezI tathA chatrosono.) kanakaratha kuMara citi ciMtai, uttama aMgita aha jI; prIyasaMgama sUcaka sukhakArI, AbhA viNa syau meha jI. 1 kana. te ki hAM mujha gharaNI manaharaNI, vaMcha i saMgati jAsa jI; tau a aMgita kisyauM karasyai, je mujha karai sarAsa jI. 2 kana. athavA a prIya mela ka tIratha, mani vIsAmA ThAma jI; prIya jana saMbaMdhI je koI, te dukha nUM vizrAMma jI. 3 kana. ima cItavatau nija prAsAdaI, kanakaratha te Avi jI; riSi dattA muniveSa virAjI, te puSpAdika lAvi jI. 4 kana. kanaka ratha svaya hatthaI levai, munikara dIdhA phUla jI; saMcakAra saMgamanau jAMNe; jehanauM jagi nahIM mUla jI. 5 kana. prema sukomala nayane joI, vali vali tasu mukha caMda jI; kanaka ratha kuMara guNamaMdira, pAMmai ati AnaMda jI. 6 kana. RSi dattA citi prIU cAlyau, rikhi miNinaiM pariNevA jI; Azrami Avya u kuMara munIsya uM, viracI zrI jinasevA jI. 7 kana. muninaiM pUchai kahIiM AvyA, kihAMthikau vani aNi jI; tApasa kahai maI Azrama sevyauM, rAjaRSi hariSeNi jI. 8 kana RSidattA tasu tanayA koI, rAjakumara gayau paraNI jI; sAdhI agani gayau suralokai, zrI hariSeNa saviNI jI. hai kana. tIrathayAtrA karatau iNi vani, huM Avya u tatakheva jI; varasa pAMca huAM te vAtaiM, karatAM zrI jinaseva jI. 10 kana, Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla 28 * rAga : sIMdhUu-gauDI. (sapIArA nemajI-dezI athavA nayara rAjagraha jAMNIi jI- dezI.) kanakaratha iM ima sAMbhalI ho, bolai madhurI vANi; suNau RSi tumha mukha dIThaDai ho, aha TharyA mujha prAMNa. 1 drUpada. sapIArA sAjaNa bhalaiM re, mai tumha bheTi; jima unhAlai chAMhaDI ho, jima sAya ramAMhi beTa. 2 sapI. tumha mukha jotAM nayaNanI ho, tarasa na chIpai aha; tau jAMNauM tumhasya uM kharu ho, pUrava janama saneha. na jANauM tumhe syuM karyauM ho, kAMmaNa dekha ta kheva ; caMbaka lohataNI paraI ho, Akarasya uM cita heva. 4 sapI. tava muni kumara prataI bhaNai ho, tumha bolya u savi sAca; mana I mana tau aMka milai ho, ahavI chai jinavAca. 5 sapI. kuNa kihAMnA kihAMthI milai ho, pUrava prema saMyoga; aka dekhI mana uhalasai ho, aka dITha i karai zoka. jima tumhanaI tima muhanaiM ho, dekha ta lAgau prema ; nayaNa vayaNa mana sAkhIA ho, sAcai nehai tema. kumara kahai huM sAMkalya u ho, tumha nehaiM riSi rAja ; bIjaM kAberI jAya vau ho, tihAMnauM karavalaM kAja. teha bhaNI kRpA karI ho, tumhe Avau mujha sAtha; balatuM je tumhanaI gamai ho, te karayo muninAtha. 6 sapI. tau RSi kahai amha mata karu ho, Adara aNI vAti; rAjasaMgati muni navi karai ho, te nivasai akaMti. 10 sapI. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 DhAla 26 ( rAga : rAmagirI jayamAlAnI athavA jattirI . ) kahai rAjakumAra tava vAta jUI saMyama kerI, paramesvara moTara kahIi, bhakti AdhIna te lahIi; bhaktai deva dAnava vasi kIjai, manamAMnai nija mana dIjai. mana dIghau o tumha hAthaI, maI tumhe paNi levA sAthaiM; iNi vAtaraM ma karasyau prAMNa, tara nizcai lesyauM prAMNa. ima kumaranau Agraha jAMNI, RSidattA RSi mAMnI vAMNI; jima dUdhasyauM sAkara bhelI, tima pAMmyA bahU raMgarelI. oka khiNa alagA navi thAi, prIti nayanAM sarikhI kahAi ; ima karatA puhatAM kAberI, vAjai vAjitra tUra napherI. sAMhAMmau Avyau suMdaripAMNai, karai ucchava atimaMDANai ; UtArA Adari dIdhA, ati uttama maMDapa kIdhA. pherI, suNau RSijI vInatI merI; prIti kerI vAta anerI. subhaga lagana josIiM sAdhyA, sahunaI mani AnaMda vAdhyA; dhavala maMgala suhAsaNi gAi, manavaMchita dAMna devAi atiucchavi rukha miNi paraNI, kIdhA behujaNaI nijakulakaraNI, havai suMdarapANi nRsIha, rAkhai kumaranaI ketA dIha. DhAla 30 rAga : adharasa ( puNya na mUMkIi - o dezI. ) havai pIu jAMNI vasi thayau, madimAtI tiNivAra; rukhamaNi pUchai kaMtanai re, dharatI harakha apAro re. kahau prIu te kisI je vasI tumha taNai citti re. 1 2 2 5 6 7 8 kahau. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDi laMkIlI pAtalI re, kaisyauM mohaNaveli; kai surakumarI avatarI re, jihAM tumha mani karI keli re. 3 kahau. kai mukhi maTakau tasu gamyau re, kai mani mAnyau veNi ; kai AMkhaDIiM bholavyau re, kai kucakuMbha raseNi re. 4 kahau. kai te kaMThaI kinnarI re, caturA cAla calaMti; kai kaTilaMkI siMhanI re, komala udara sukaMtaI re. 5 kahau. ahilyAsyUM hari mohIu re, tau tehasyau rasapUri; uttamanaiM neha nIcasya uM re, jima mirIAM kapUro re. 6 kahau. athavA jehasyauM mana milya uM re, te viguNAI suraMga; dhaMtUru harinai rucai re, sasi ucchaMgaI kuraMgo re. 7 kahau. te tApasanI chokarI re, syauM dIThauM te mAMhi ; jasa kAraNi huM pariharI re, AMNI aMgi UmAho re. 8 kahau. DhAla 31 rAga : mevADau. (jIvaDA tuM ma kare niMdA pArakI- dezI.) RkhimaNi kerI re vAMNI ima suNI, mehalaMtau nIsAsa; RSidattAnA guNa saMbhAratau, bolai kumara udAsa. te sasanehI mugadhA goraDI, tribhuvananau aMka sAra; huM vecAthau re lIdhau teNIiM, nijaguNa neha prakAra. 2 te sasa. je paramANU re te ghaDatAM rahyA, tehanI raMbhA kIdha; jAMNauM caMdau re tasu mukha dAsaDau, dIsai aMka prasiddha. 3 te sasa. sAkara jItI re vAMNI madhurimaI, madhyaI sIla rahaMti; tasu guNa bIjai re kihAM navi dIsIi, jihAM se citta TharaMti. 4 te sasa. akai jIbhaI re guNa ketA kahu~, huM raNIu chauM tAsi; tribhuvani suMdara je je kAminI, te te savi tasu dAsi. 5 te sasa. jaga gorasanUM ghRta te suMdarI, avara te chAsi samAMna; syauM karuM daivaiM re jau navi sAMsahI, rora ghari jema nidhAna. 6 te sasa. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMkara rayaNAre jetau aMtaraM, jetau sarisava meru ; RSidattAnaiM avara mahelIyAM, tetau dIsai re phera. 7 te sasa. gaMgAvelUre sAyara jalakaNA, je gaNI pAMmai pAra ; te paNi tehanA guNa na gaNI sakai, jihvA sarisa udAra, 8 te sasa. amRta alAbhaI re kAMjI pIjIi, kodirA kalama viyogi; tima tasu virahaiM re daivaiM sarajIu, tumha sarikhI strI bhogi. 6 te sasa. DhAla 32 rAga : malAra. (jUu re sAMmalIAnuM mukhaDa uM-dezo.) tava kopAnalI dhagI dhagI, mani macchara AMNI; adekhI UchAMcha lI, bolai Rkhi miNi vAMNI. suNi suNi prItama vInatI, svAratha saparAMNauM; aka dravyAbhilASapaNauM, tihAM matsara jAMNauM. huM Rkhi miNInI teNIiM, joraI AsaDI kApI; tau te tApasa chokarI, maI kehavI saMtApI ? Ala caDAvyauM mArinauM, mAhAruM vayara maI vAlyauM; pI na sakuM DholI sakuM, sAcalaM vacana saMbhAlauM. 4 suNi. teha hatI gADhI kuTilinI, paNi mujhasyauM na cAlyauM; sIhanaI sarabha sAMhAMmau milyau, maI te cItavyUM pAlyu. kAla bhuyaMgama kopavyU, phala tatakhiNa lAdhauM; Rkhi miNI syauM haTha kelavI, syuM teNIiM sAdhyauM. 6 suNi. dhana dhana sulasA bhagavatI, pUrava janamanI mAya ; mAhArai kaha iNi jeNIiM, kIdhA sayala upAya.. rukha miNi raMgabhari aNI paraiM, thaI unamata boli; RSi dattA muniveSiNI, suNai kumaranaiM oli. ANaMda pAMmI atighaNau, paramezvara tUThau ; RSidattAnaI kalaMkiNI, amIiM meha vUTha u. ___ suNi Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 DhAla 33 rAga : kedAru. ( dAsa phiTI kima thAuM rAjA - o dezI. ) ( athavA Aja lagaI dharI adhika jagIsa - o dezI. ) rukhamiNInI vAMNI suNI, kanakaratha kopyau sugaNI; aruNa chAha bhaI mukha taNI, thayau vikarAla jisyau phaNI. trivalI caDAvI bhISaNI, rathamardana pattana dhaNI; adhara usaMtau khiNi khiNi, kaMpAvaMtau te dharaNi. boli re suNi rukhimiNI, taI tAharA svAratha bhaNI; o syaraM kIdhauM pApiNI, duSTamanI jima sApiNI. parabhavanau bhaya avaguNI, kIdhauM aMtyajanUM karaNI; asubha hetu jehavI bharaNI, maI viNa jAMNyai tuM paraNI. nirAparAdha te mujha gharaNI, satI siromaNi manaharaNI; tuM tau sAcI vairaNI, tau te gaMgA nIMjharaNI. kugati bhUmihara nIMsaraNI, apayasa AvasanI pUraNI; sumati paTInI kAtaraNI, kopAnala kerI aruNI. luMTA laMpaTa lobhiNI, kAMmataNI akSohaNI; kUDa kapaTa kerI guruNI, ahavI adhama kahI turuNI. vei pIDA ApaNI, paranI karai UthApaNI; jima DholAnaI mAruMNI, vici aMtarAI mAlaviNI. pApiNI sulasA yogiNi, je adhamAdhama dhuri gaNI; apayazanI pATI vaNI, tujhanaI dIdhI oDhaNI. te mugadhA jau ima haNI, tu tuM mAharI vayaraNI; te yamaghari huI pAhuNI, kanakaratha rahyau AhaNI. maraNa saraNa mujha havai sahI, kanakaratha te ima kahI; citA racAvai maMdiraI, hAhAkAra te jana karai. 7 1 2 3 4 5 6 7 8 M 10 11 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duhAH taba hi kolAhala ati thayau, Akula savi parivAra; kAberI-pati te suNI, Avyu teNI vAra. pari pari vArai bhUpa te, vAryau na rahai kumAra; RSidattA sabhAratau, varasai AMsUdhAra. prAMNaprIyA prati jAyatAM, mujha mata vAru koi; visamI virahanI vedanA, rAMma lahai jagi sAi. kahinau vAryau navi rahai, tava bolya u RSirAja; suNi suvivekI kumara tauM, sya uM karai akAja. je avivekI adhamajana, karai ApasughAta; bhava anaMtA tau ralai, na lahai dharamanI vAta. puruSa marai strIkAraNaiM, atau avalI rIti; jagi hAsAratha kAM karai, catura vicAri sucIti. savi vaMchita pAmai ghaNA, nara sAhasIka jIvaMta; bhAnu pradhAnii sarasvatI, jima pAMmI guNavaMta jIvaMtAM milavA lahai, kihAraiM vanitA soi; prANi prAMNa tijI karI, behu bhava mata khohi. DhAla 34 rAga : kedAru guDI. (pAradhIAre mujha te vanavATa dekhADi-dezI.) RSinI vAMNI ima suNI re, bolyau kanaka kumAra; RSijI tumhe tu navi la hyau re, dohilau prema vivahAra. salUNA sAthI ko mujha melai tAsa, huM tau tehanau bhavi bhavi dAsa. 1 jau tasu prAMNa na dIjIi re, tau sya uM prema maMDANa; je kasi puha cai chaha lagaI re, tehasyauM sAcau baMdhANa. 2 salUMNA. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chalachalIyAM vahilA UmaTaiM re, cheha lagaiM uMDA nIra; je jana na bIhai maraNathI re, te pAlai neha dhIra. 3 salUNA. prAMNa tijai tRNanI paraiM re, nehaiM bAMdhyA jeha; aka maratAM behuM marai re, sAcau kapota saneha. 4 salUNA jIvaMtAM vaMchita lahai re, pAMmai sajana sahAya; tAM lagaI virahanI vedanA re, paNi kima sahiNI jAi. 5 salUMNA je khiNa jAi te vinA re, te yuga sarikha u thAi; svajana viNa je jIvIi re, te jIvya u na kahivAhai. 6 salUMNA mila i lagI te jIvatAM re, tumhe je kahyau re uchAha ; mUMA mANasa jau milai re, tau syauM duHkhu jagimAMhi ? 7 salUNA syauM vAhu cha u ima kahI re, mujhanaiM tumhe guNavaMta; ApaNa mANasa dukha paDai re, hAsuM kema karata. . . . 8 salUNA ima karatAM tumhe melavau re, tapanI sakti anaMta; tau hu~ vecAtau grAu re, nizciya janama prayaMta. 6 salUMNA punarapi tApasa bolIu re, suNi tuM puruSa ratanna; aNaiM sAhasaiM te suMdarI re, tujha naI hosyai prasanna. 10 salUMNA kumara pUcha i valI Akalau re, RSijI tumhe re dayAla, te kihAM dIThI sAMbhalI re, sudhI kahau mujha bhAla. 11 salUNA DhAla 35 rAga : guDI. (saMbhArI saMdesaDau- dezI atha vA sArada sAra. me dezI.) balatauM RSi ima bolIyA, suMNi tUM purUSa ratana de; jJAna taNai mahimAMiM amhanaiM, tribhuvana sayala pratyakSa de. tAharI prANaprIyA RSidattA, jima ghari karai kalola de; kanakaratha te ima sAMbhalI, manamAM thayA vilola de. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUchai AdaraiM atighaNai, lAgI RSinaI pAya de; te kima Avai IhAM satI, te mujha kahau upAya de. valatau tApasa te bolIu, huM jaI tehanaiM ThAmi de; RSidattAnaiM IhAM mokalauM, tAharA sukha naI kAma de. kanakaratha te ima sAMbhalI, hasI vadana kahai svAmi de; sakti vilaMba na tava kIjIi, dukhIA mitranaiM kAmi de. bhojana pAMmI bhAvatuM, bhUkhyau na sahai vilaMba de; tima prIya-prApati kAraNaiM, virahI hui uttaMbha de. tava muni bolyau aNI vAtaiM, lAbha kisyau mujha hoI de; kumara kahai prAMNa tumha karaiM, maI dIdhA iNi loI de. udadhi olaMdhya u kapibalaI, rAmi mitranaI kAMmi de; mitra kAji aganinI jhAlAM, kai chAMDyA rAja rAmi de. tau muni kahai prAMNa tAharA, tuM kanhai rahau cirakAla de; avasari mAgya u te Apeyo, vAcAnA pratipAla de. ima kahI parIci AMtarai, paisai tApasa teha de; kautuka jovA tava te milIA, sura nara kinara jeha de. DhAla 36 rAga : dezAkha. (iMdraI kopa kouM- dezo.) tiNi avasari naranAri, AnaMda citti dharai ; RSidattA nija rUpa, tava te pragaTa karai. vAdalamAMhithI sUra, pragaTyau hui jisyu ; raNa jItyai jima sUra, dIpati uhallasyu. te RSidattA devi, tejaI jagi jIpatI; devaI dIdhI soha, sIla guNaiM dIpatI. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suranara karI prasaMsa, kuzamanI vRSTi bhaI; UtAro kaSTa-samudra, bhAvaThi sarva gaI. ramajhami kanaka maMjIra, pUraNa caMdramukhI; pahiraNi komala cIra, nava navI bhAMti likhI. kaMcuka kuci sohaMta, motina mAla bhajI; ravi sasi kuMDala mela, sa (za? ) vi siNagAra sajI. adhara suraMga taMbola, hasatI phUla kharai; hIrA dIpati daMta, bola ti amRta jharai. kSAmodari gajagati, veNI bhuaMga jisI; mAnani mohaNaveli, aNI nayaNi hasI. tiNi khi Ni mAgadhathoka, jaya jaya sabada bhaNai ; karai prasaMsA loka, UlaTi citi ghaNai java dITha u tasu rUpa, rukamiNi dAsi giNI; ghaTatau ahasyuM prema, jana kahai kumara giNI. DhAla 37 (rAga : dezAkha-akavIsAno ) ahavau vitikara re, nisuNI kAberIdhaNI, manamAMhi re pAMmyau AnaMda atiguNI ; AropI re kumarasyauM, RSidattA gajai; ati ucchavi re, nija maMdiri AvyA bhajai. trUTaka bhajaya navavaya navalanehA, caMdasyuM jima rohiNI, aparAdha jAMNI kaThina vAMNI, rAiM tirathI rikhi miNI; je kUDakapaTa-karaMDa raMDA, yoginI sulasA kharI, tasu nAzivAsyuM zravaNa chedI, kADhI dezatha kI parI. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASai kuMara re, RSidattAnaiM eka dinaI, saMbhArI re, tApasa mitranaiM nija manaiM; suNi suMdari re, te dukha mujhanaI atidahai, tujha kAraNi re, mitra je jima maMdira rahai. cuTaka rahai svAmI ma kari ciMtA, kahai RSidattA kha ruM, * nehaparIkhyA joivAnaiM, aha vilasita mAharUM; pAlIi dIdhI tadA vAcA, tumhe sAcA sajjanA, rukhimaNI Upari prema AMNau, mAharI pari subhamanA. ima nisuNI re kuMara romaMcyau tadA, citi ciMtai re, AMNInaiM ati saMmadA; dekha u sajjana re, durjana vici aMtara isyau, maNipannaga re, viSakara manamAMhi vasthau. trUTaka mani vasya u sajjana durjana aMtara, jisyau darpaNa chAhAranUM, bAvanAcaMdana chedatai paNi, surabhimukha kuThAra; rahyau soSai nIra nisidini, mAMhithI vaDavAnalo, tuhai na jala nidhi cheha dAkha i sajana subhAvaI niramalau. tava kumaraI re, RSidattA Agraha dharI, mAMnI rukhamaNi re, manathI kopa nirAkarI; dina ketA re, sasarAnai maMdira rahyA, havai cAlyAre nijapuri sAMhAMmA Uma hyA. trUTaka UmahyA nijapuri vegi AvyA, hemarathaiM uchava karyA, varasatA dAnaiM akhaMDa jaladhara, baMdijana jaya uccaryA ; lAjatau naranAtha nisuNI, kUDa savi sulasA taNauM, . saMbhAratau aparAdha vali vali, satInaiM khAMmaI ghaNauM. 4 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subha mahUrati re, kanakaratha rAjyaiM ThavI, zrI hemaratha re, saMpada saghalI bhAlavI; vairAgyaiM re, zrIbhadrasUrinI sAnidhaI, pAlai saMyama re, samaratha te trikaraNa suddhaiM. trUTaka trikaraNa suddhaI saMyama pAlI, vegi zivaramaNI varI, zrIkanakaratha naranAtha samaratha, kIrati tribhuvani vistarI; anyAya TAlai rAjya pAlai, kalA dina dina dIpatI, suta siMharatha jitarUpa manamatha, lahai RSidattA satI. DhAla 38 rAga : AsAurI. (masavADAnI pahilI.) RSidattAsya uM aka dinaiM, gukhi baiThau naranAhajI ; joi zobhA nagaranI, dharatau aMgi UmAhajI. trUTaka UmAha aMgi suraMgi dharatau, kanakaratha vasudhAdhaNI, kSaNamAMhiM vAdala gayaNamaMDala, chAhIu nirakhai guNI; vizrAla sahisA thaya uM tatakhiNa, kAraNa te vairAganUM, kanakaratha naranAtha citai, bhavasvarUpa ahavauM gaNuM. jehavI re sAyara lahiraDI, jehavau saMdhyArAgajI; kuzaagraI jalabiMdUu, jehavau naTa vayarAgajI. beTaka vayarAga naTanau athira jehavau, prIti durjana keraDo, gharavAsa caMcala kAminInau, nIramAMhi lIhaDI; Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aka iMdhaNa ghADisaInI, vADi javAsA taNI, asAra aha saMsAra tiNi pari, mUDha mani mAyA ghaNI pApa karI parakAraNaiM, svArathi sajana sahAya jI; o nityamitrataNI paraI, vihaDai chehaDai kAya jI. trUTaka kAyamAyA abhchAyA, mohavAyA jana bhamai, viSayasukha madhubiMdu lobhyau, kAlamahIAM nIMgamai ; saMsAra savi dukhamUla chAMDI, dhanya te alagA thayA, ima kanakaratha saMvega pAmati, pApanA pAyA khayA bhadrayazoguru ahavai, puhatA vani suvicArajI; kanakaratha te sAMbhalI, pAMyau harakha apArajI. trUTaka apAra naravara harakha pAMmyau, mora jima meha AgamaI, parivArasyauM gurucaraNa vAMdI, pApa saghalA nIgamai ; dezanA chehaDai sugurunaI tava, pUchai RSidattA satI, huM pUrava karamaI naDI kehai, te kahau mujha yatIpatI. DhAla 36 rAga : sAmerI, ( jima koI nara posai - o dezI. ) jJAnAtizaya baMdhura, vAMNi sudhArasa jaladhara; gaNadhara tava tasu, pUravabhava kahai a. jaMbUdvIpa manohara, bharatakhetra sohAkara; Agara puravara gaMgAbhidha, gaMgAsamau the. gaMgadatta tihAM naravara, gaMgAdevInu vara, suMdara tuM gaMgasenA, tasu sutA o. 4 1 2 3 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdra yazA tihAM mAhAsatI, sumati gupati na varAMsatI; vAsatI tribhuvana, nija yazaparimalaiM a. tuM saMvegaNimAMhiM bhalI, bhavathI thaI UbhAMbhalI; sAMbhalI tasu dezanadhvani niramalI a. mamatA mohaI navi ThagI, bhISaNa bhavathI UbhagI; navi dhagI kAma krodha dAvAnalaiM . DhAla 40 rAga : guDI. (kari AgalI ki mADava jAvai - o dezI athavA sArada sAra dayA kari - o dezI.) nissaMgA te tihAM saMgA caMgA, gaMgA varatai sAra re; AryA bahu guNavaMti vayarAgiNi, pAlai saMyamabhAra re. tehanI loka karai prasaMsA, duHkkara kAraNi aha re; te nisuNI tUM macchara ANai, mahilA macchara geha re. yavatI jAti hui adekhI, paranI na sahai prasaMsA re; ApaNapU adhi keruM mavAvi, ochI ati nRsaMsA re. tava teM teMhanaiM Ala Arogya uM, ahanau jAMNya uM dharma reM; tapa tapai dIsaiM, nisi AhArai, pApiNI pizita kukarmaI reM. saMgA sAdhvI upasamavAsI, ahoAsai subha bhAvaI re; kalaMka satInaiM dIdhA mATa i, tuhanaiM lAgau pAva re.. rAga rosa vasithI ajJAnI, rasanAnai saMvAdaI re; sAdhunaiM Ala deI saMtAvai, ghAryau mada unamAdaI re. hasatAM AlaI karma UparAjai, dohilau tAsa vipAka re; dohilA teha achai bhogavatAM, kaSTaiM pAMmai thAka reM. abhyAkhyAna anaiM vadha mAraNa, paradhana nAsi karaMti re; hanau udaya jaghanya thakI jau, dazaguNa phala pAvaMti re, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saya guNa sahasaguNe lakha guNayaM, koDiguNa koDAkoDI re; tehathI vipAka hui adhi keru, jema vaDa keru choDI re. niMdaka te cAMDAla sahuthI, naragi sahai saMtApa re; / aNakIdhai paNi jima jaratInaI, lAgau hatyA pApa re. tauM te pAtaka aNaAloI, bahu bhava pAMmI dukhu re; karmavizeSa i punarapi gaMgApuri, rAjakanyA thai dakSa re. tihAM jinadIkSA pAMmI puNyaI, tapa tapI kapaTa saMyogaI re aNasaNi maraNi thaI iMdrANI, IzAneMdranaI bhogaI reM hariSeNa rAyataNI thaI putrI, pAlai sAsana AyA re; karmataNa u lavalesa rahyau je, tiNi te lAdha apAyA re. DhAla 41 rAma : dhanyAsirI, (masavADAnI chehalI dezI.) ahavA zrIguru vayaNalA ho, suNi RSidatA deMvi; jAtIsamaraNi nijataNA ho, bhava dekhai tatakheMva. truTaka bhava dekha i tatakheva vivekaNi, bIhanI karamavivAgaI, bhavathI UbhagI zrIgurupAsaiM, sUdhau saMyama mAgai ; kanakaratha paNi so laghukaramI, yAcai zrIgurupAsai, svAmI saMyama mujha Aropau, jima na paDauM bhavapAsaiM. zrIguru upagArI bhaNai hA, suNi tuM kanaka nareMsa; uttama svAstha sAdha vau hI, vilaMba na karai lavaleza, kUTaka vilaMba na karai lavalesa je uttama, jAMNI athira saMsAra, je je velAM dharama saMyogaI, te te kahIi sAra; Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanakaratha guruvAMNi suNInaiM, svAratha sAdhana kAjaI, siMha ratha siMha samAna parAkrama, suta thApai nijarAjai. saMyama sUdhauM Adarai ho, RSidattAnaI rAya; dustapa tapai rAya subhamanaiM ho, seki sahi muru pAya. trUTaka sevai sahiguru pAya amAI, caraNa karaNa sAvadhAna, subha aNagAra guNe dIpaMtA, varajaMtA duradhyAMna; Rmi krami vicaraMtA bhaddilapuri, puhatA zrIgurusAtha, jiNi puri zrI zItalajina janamaiM, kIdhauM atihi sanAtha. parajAlI dhyAna pAvakai ho, tihAM triNi karma nikAya ; lahI kevala mugataiM gayA ho, RSidattA nai rAya. cUTaka RSidattA naiM rAya kanakaratha, mugati behu jaNi sAdhI, sakala kalaMka thakI mUkANI, kIrati nirmala vAdhI; ahavA uttama sucarita suNatAM, prAMNI hui pavitra, subha mani dharama sevaMtA lahIi, savi sukha atra amutra. vaDatapAgaccha sohAkaru ho, zrI vinayamaMDana gururAya ; ratnatraya ArAdhaka ho, je jagi dharama sahAya. 3 beTaka je jagi dharama sahAya guNAkara, suvihitanaiM dhuri kIdha, tAsu sIsa guNasobhAga sunAmaiM, jayavaMtasUri prasiddha ; teNaiM rasikajanAgraha jAMNI, viracyau satI caritra, uttama jana guNa suNatAM bhaNatAM, hovai janama pavitra. saMvata sola sohAkaru ho, trihitAlau udAra; mAgasira zudi caudasi dina ho, dIpaMtau ravivAra, Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trUTaka dIpaMtau ravivAra surohiNi, zazi varatai vRSarAsaiM, a RSidattA caritra vakhAMNai jayavaMtasUri uhUlAsaiM; nyUna adhika je hui AgamathI, micchAdukkaDa tAsa, kavitA vaktA zrotA jananI, phalayo dina dina Asa iti zrI RSidattArAsa saMpUrNa : saMvat 1716 varSe, prathama jeSTa sudi 6 zinau, khili taM zrI pattanamadhye, zrI pUMnimagacche bha. zrIvinayaprabhasUriNA ziSyAdInAM vAcanArtha / zubhaM bhavatu zrIsi (saM) ghasya / zrIrastu / 4 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 dinI dinI ba, ka, Da, dhana ga, lodha i, loi pha, ba Da. pAThAMtara DhAla 1 dhana pha, huvai ba, vaha nAmi ba Da pha pAMca ka, jehanai ka, jehani i, jehanI ba, pAci pha, paramISTanaI ka, hUM 2 zAzani ba, zAsanika, zAsana Da, sAsana pha, zrutarUpa ga, samarU ba, samaka pha, jehamai kapha, jehani i. 3 mIThAI va Da i, mIThAI pha, vANIi pha, taka, tiI ba Da, te pha, vaseSaI ba, vizeSiI Da, vizeSi i, vizeSiipha, vInavU va Da pha ga, vInavuM ka i, di ba Da, daI ka, diI i, diTha pha ga. 4 te nita pha, pramANi ga, tasa ba ka Da, vakhANivA ba, vakhANatAM i, di ba Da diI ka, daI i, diya pha, niramala i ga, nyaramala pha. 5 vistarI ipha, phalAi te ga, jiNii ka, jiNi i, dai ba dii ka, diTha Da, desa pha hai i vicana pha. 6 pa ika, pari i, kavi kelavae Da pha ga kavitA kelavaNi i, nirvinatti pha, anusAri ba Dapha, vistAra ba ka Da i, astarI pha. 7 pUrvi ba ka Da, pUrvi pha, sukavi ba ka, sukaviM Da, karayAM va Da, ahanA Da, prasiddhi pha, tuhi ba Da pha ga, tuhii ka, tuhai I AgrahaI ba, rasikajanA nayAgrahaI ga, mai bapha, maI e ga, paNi udima kIdha pha. ka 8 kevalahI i, mugataI a, mukti ka, mugatigaI pha, gathiMga, kIdhu pha, kalaMkahaM ba, sucaritra i, sucaritA Da, suNiyo pha, sahU ba, saviveka ba, suviveka pha. DhAla 2 1 zubharita va ka I, subharati Da, subharata ga, subharItikaraM pha zrumaratikarU ga. suMdara ka, jehAMva siI i, jihI pha, ibhya ba, prabhute ga, dAni ka, dAniI Daga, nImatadAni pha, rUpaI ka Da, rUpa 3, rUpii pha, parahuna ba, purahuta ka, sUdarA i, niva ivAsyI pha, uhalAsI i, palhAsthI pha, kAminI Da, kAMmanIpha, bhAMminI Da, sanamukhI ba jehA hU, jihA pha, caityazApha, poSadhazAlA Da i pha, saMjima munipAli pha. 2 tini ya, tinipurii ka, tiNipurI i ga, tiNi purai fa, nayana purNo kapha, nyAya nipuNo Dai, naranadhayo je i, sevakajananaI Da, sevakani i, zeva naI pha, rpunna i, bhUraNapunya pha, nyAyiraMjana Da pariNama nyAyasujijJAga, sujapA i, gurugabhIrama ba, gaMbhIrama Daga, nyAyasuyazA ba, anyAyabhaMjana Da, vaMchIta ka, vaMchate pha, amarA ba amari ga, subhagatI pha, tasanIpha, yasarUpanI ba, jasarUpanaM kai, janarUpaNI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 3 kanakarartha ba, tasu ipha, nAmano pha, guNa ka, gehere ga, guNagehoji i, asamanamoha nau ba, mohano kaiga, jasamanamohatuM tasamanamohanI pha, Ayudihire Sa, Ayudehire ka Da pha. Ayudeho ji i, Ayudehere ga, jedhehi ka, rUpiM ka, gauraketatuna pha, ketaka ka, jisiu kapha, jasyu i, sazimukha Da, hasiu ka i, vaMcakahasyu Da, (hasiu) sarala paMcama kahisyU pha, yauvanni a, pAsu ba ka Da pha, suyazi Da, suyasi ba pha, suyasa i, gAyu ba ka Da ipha, svayaM tribhovana pha. DhAla 3 1 aNai ba, iNai Da, zobhA ka, yaza ba, jasabhai ka, bahU a. 2 teNi i, suMdarapANI, ba Da i, bharirAji ba, jasabhayi ba Da, jasabhaI ka, i, DarapANI ba Da i, kRpANI ba Da i. 3 tasavAsulA a Da, tasavasudhA ka, tasavAsulA pha, sohi pha, paTarANI va Da i, jasatanu va ka pha, jasutanu i, bharANI baDai, puNyapaMthI ka, saparANI bai, suparANI pha. 4 RSimana pha, tasatanayA baka, satanayA pha, guNavaMto ka, rUpi i, satijimakaMto pha, teji ka, jhalAkaMtI Da, jhalakati pha. 5 vayi ka, beyi i, jANI baDa i, citaI a, vitai Da, ciMti i, suMdarapANi ba I, vinANI ba Da ipha, vinANI ka, ANI aDa. 6 mehelyA i, kanakakAyasama pha, sarIkhI i, sarikhI pha. 7 sudarapANiI ba, suMdarapANi ka i, suMdarapANi pha, suMdarapANII ga. 8 tAtataNu Da, tAtataNo iga, Adesa ka pha, kuMara ba, kuyara Da pha, kuyara i, siranAmI ba, ziranAmo ka, zirinAmI Da, zaranAmI pha, zirenA'ma ga, harakhiu a ka, harakhyu Da, harakhyo i ga, harikhya pha. 9 cAlyu ba, cAliu kapha, vAlyo Da ga, vAloi i, rukamaNinaI baka, RSimaninaI Da, RSimaNini i, RSimiNinaiM ga, saMsArataNau pha. 10 baMdI ba ka Da ipha, baMdi ga, boliM ka, boli i, bandavAvAlA ba pha. 11 pAkharIyA baDa, hekhArA ka, toSArA va Da, tuSArA ka, tokhArA ga, pahalANa ba, paha __ lANi ka, palhANa , palloNa ga. 12 bhaMgAyA ga, mayagala DamAM natho, cAmara ba, kAMniMcAmara pha, kani cAmara ga, jhAkajhamAla ba, sohii Da, sohi ipha, citata ba, citranabhAlA pha. 13 mahamahocchavi ba, mahAmahotsava i ga, mahAmuhachavi pha, mAragi nathI akaDagamAM, cAlii i. "ThAmi ThAmi" nathI umA, nehAlai i, nabhAlai phaga, zubha pha, sUkIna pha, manimAhAlai ba ka ga, manimAlai Da, manimAhali i, manimAlahai pha. 14 viMtana iga, vitata Da, kaulAbhaM ba, koilAma ka i, anerau ka i, aMtarAlo ba, aMtarAli ka, anarIli pha, hAsai ba, hosai ka Da ga, hosiii, hosii pha, adhikerau ka, adhi__ kerA i, ahavaM ba, ahavu iga, zukanau ga, sukunau ba, sukana Da, kerau kai, adhi- kerU Da, jhakerUna ga. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 63 15 jANeM ba, jANai pha, ruvuna ba, zukuna Da, zubana phaga, jAMNa ka.pha, jANa Da i ga, udhANa ipha, vAgAM mIsAMNa kapha, nisANa ga. 16 ThAmi ThAmi baDa, ThAmoThArmika, ThAmoThAmi i pha ga, sahU pha, Avii i, bheTibhalI pha, vividhi ba Da, lAvai i, lAvi pha, kumarana va ka, kumaraniM i, badhAvii i, vadhAvi pha, badhAvai ga. 17 dina baka, pIyANa pIyANaM ba Da, ahiThANaM Da, jehAnahI i, nIvANa i. thAnika i, 18 kumari i, kuyara pha, pAThavyA pha, i pha. pIyAMNaka, Aviu ba, AvyU ka i, AvyuM Daga, thAni pha lyAvyA ba ka Da, apUravalAvyA DhAla 4 1 lAvyA i pha, zevaka pha, dhasamAsyA ba, karijoDI pha, kahii i, kahi pha, kumara naha kama, kumAraniM i, kumaranai pha sAmI bai pha svAmI ka, saviveka va Da, suvaveka ipha. 2 Adesa baka, Adisi pha, laikarari pha, cAliu pha, cAlyA Da, dIThaM ba, do Daiga, atihaI ba. 3 paMkajate i, abhirAma baga, "jAMNe" zabda nathIM Da mAM, Aviu ba ka, AvyuM ga, jalanadhi pha, tarasyAmuni ba, tarasyAnu kaDaphaga, tarasyAno i, visArAma pha. cAlivalI pha, 5 cAtaka cha, DiMka ba ka Da iga, DhaMka pha, balAkA pha, madanazAli ba, madanasAla ka Da ga kumAla kapha, zukamAla ga, sukapIka pha, kaMka gamAM nathI, kaTila i, kahaMsA ba kelikari i, kalikarai pha, vAcala pha. 4 hasIba, haMsyIpha, cAli ka, vAlai i, bAlavalI ba, valaivAlI Da, calavalI ga, cakorA pha. raMgA 6 mana ka, pASaThIna ba, taraMga a Da ipha, taraMga kaga, kachapa ba, raMga pha, karatA raMga ga. 7 Ai, chAhi baDa, ucchA 8 pAlika pAli i, pAliipha, ka. aMbavanai ba, aMbavanika Da, ba, raMga kaDa, karitA tribhuvana ka, Da, rUpi ba ka rUpa pha ga jayaMti ya iyaMti pha. 9 vAlA bai ga, cAlatI pha, mohanaveli ka pha ga, avagaNI baga, phalanapati ba, phaNati pha, beli va ka. tribhovana 10 bheloya ba, amhani i, dekhatAM Da, sevi ba, vi pha vadhiparipha, kAnana Da, vanamAhi pha, mAMhaI ba, mAhiI ka, mAhiMI Da, mAhaI i, hevi ga. 11 bhehavA Dai, vicana pha, zevakamA pha, thyu bakaDaiphaga, avadhuta pha, yama i, garAjii bakaDa, garjita i, garajati pha, garaja ga kekI kaiphaga, kIgAi ba, kIMgAI kaDa, gAi i, pemapaMki vaga. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 12 a ha mAM 'A kaDI nathI. tenA pAThabheda - cAlaka va ka, saMdari bakaNa, kArji ka, jo ba, jupha, sukharAzi ba, dekhUM va pha, murU va tomujhi i, dApha ka pha. ipha, suNi va, suNU i, suNau pha, tenuM baDa, tehanuM kahaphaga, zravaNa pha, sAra ga, lagaI baDa, lagaI ka, lagii ba, mani phaga, upanyo baDa upanu kapha, upano ga, ANDa kai, jANaI ga, milUM kevAra va, miluM kivAra ka, malUM kivAri i, milUM kivahAra pha, milaM kivAra ga. 13 nAma Daka, subhyu Hua 14 nAma bakaDai, jasu apha, sAbhalai va, sAMbhau ka, sAMbha I Ga, sAli i, tasa sAmalI pha, sAMbhaliI ga, lAgau ka, narani i, kIdho ga, Apuha ba 15 karato kara, karatu Daga karatu pha, cAlika, cAlyo Da, cAlau i, dI kai, doThauM baDa, dITho pha, ArAma Da, kAnana i, Avyu phaga, Aviu va, avyuM Da. 16 nIba i, vahU ka, bahI pha, bIvala va, bAuli ka, bAvali ka, bAvali Da, bAvala phaga, bora Dai, ke daMba pha, sAla bakaDaiga, rasAlA kaDa, bola tamAla pha. 17 punnAga i, pUgI bakaDapha, bahu kaDa, UrjA va caMga kaDaiphaga, pra aMgu Dakai pha, suraMga ba, uttuMga ka, anopatrena badale kaDa, nAraMgI akaDai, bola lacita baDa. 18 panasa bakaDaga, panaga i, phaNasa pha, priyAla kaDa, bijorI ga, karamadA pha, dAsa ga, bama Da, kerAlAla bakaDaiga, kelAMlAla pha. 19 kurabaka ba, asoka ga, kAmIbakula vaDaiga, ketakI ka, ketaka baDai pha, mAlati ba. 20 pAlaDevAluM va, pADalavAlu kaipha, pADalivAla Da, pADala vAlo ga, karii i, gUMjAra Da, kau ka ba, kahukahu DaDga, kokila bahU pha, zabda va sabada Dapha, suNavi pha. 21 ama pha, kAnana Da, joto Dabai, jotu phaga, aMbatali vaDa, aMliMka i, lai baDa, lakSya phagama nathI, vizrAma bai, rUpataNa bakaga, rUpataNU Da, rUpataNaM i, dhAma ka, dhImA ba. 22 kuli pha, kuThola ga, bhuyaMgama kaDa, bhuyaMga i, paranAli bakaDapha, paranAla ga, gophaNa kaga, gophaNu Daipha, Aine badale upai irmA che, rahiu kapha, bhairahyU Da, bhAi ga, nitaMba ka, nitiMbaI Da, nitaMbi ipha, sohi i, savizAlI a, suvizAla kaDa, suvizAla iphaga 23 madanaserI pha, jasA ba, yasu i, aThumi baka, aThama pha, aThumI sakhI, soMgiNa ba, soMgaNI kaDaI, zomaNi pha kAMmanI ka kAminI Da kAmanI i, kAmInI muhi pha, bhamuha ga, aNiAli bakaDaga, aNiAli i, aNI AlI pha, mohyA baila i, mohayA bela pha. 24 mamahi ga, aNimAlA va aNiAli ga, ba, jAne kaipha ga, ANai Da, jaNe lodhA 25 sevii, seva pha, banavAsI pha, nori baiga, dUri paDati i, ThAMmi a, valI iga, manamahi vaDapha, mamAhiM kaga, manami mAM nathI. i, bANi cakaDai, bANeM pha, bANa ga, jAN tAMNI phama che. parhiti pha, pahaMti ga, bhItiMga, 'bali' Da Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 26 dIpasaMkhA i, dIpazAkhA pha. nAzA unata ba, nAsyAunnati ka, kusama iphaga, anusAra pha, mukharUci nItaI ba, mukharUco kaDa, mukharuci jipai i, mukha rUci jitai ga, sasiMhara ipha, mamaMDali ba, maMDali ka. 27 adhura baDapha, dasati kaDa, desani ba, manibhUri Da, maNibhUra i, hejima ba, hejai pha, jANe kaDai, jANaI ga, 'varasai jANe' ba , nupUra ba, pagara nUpurA Da, phUla pagaranu pha, phUlapAranopUra ga. 28 vaNi pApa ba, zravaNi pAsi Da, sohi i, pha, vIMNo kamAM che, taNau ka, suvizyAla kaDa, kalakaMThA ba, susmAla Daga. 29 sukamAla pha, sarorA baka, kalama bakaDa, kuba bhArA pha, kubhArA Da, pInaM ka, jitI Da. karika bhI Da. 'jovana' yava janane badale che Da mAM. 30 paMkajamAlA Da, paMkajalAlI pha, aguli baga, aMgula i, jima ga, pavAlI pha, bhima ga, trivala pha, vizAlo pha. 31 nidha kaDa, raMbhA thaMbhA thaMbhanI uraM pha uramanoharA i, ura ga, mane hara pha, jaMgha pha, jUlI bapha, juThalI ka, hUM lI Da, judulo i, unata ba, aMguli ga, kulo ga. 32 "ga" DamAM nadhI, pahirA ba, pahirI kaipha, paharI ga, prata polI ba, pIta paTakulI Da, pItapaTolo i, sohi pha, za gArA ba, zRgAra ka. mAtyu Da, mohyo i, nAdiI baDa, nAI ka, nAdi vedhau i, nAdi vedhu pha, nAdiI vedhuyu ga, lai pAmiu baka, pAmyu Da, ga, layapAmi pha. citai ba, avataga ba, manivara pha, sApi ga, kautuka i, bhApa ba. 35 Apo Api iga, Avo AApi pha, amarI Da, samaro aga, bhivAIti ga, jivA maMDatI ba, kAma aDaiga, mohanI ga, rUpiM ka, rUi pha, rUvi ga, manamori i, manamorai pha. 36 nayanabArathI i, su dariM ka, sruu| ga, lahayUM lahayu Daga, jima marUthali jalakupa ka, jamamasthalI jalakUpa i, nima jala lahayuM anUpa ga. 37 mahiI ba, mAhi kaDa, thaAM ga, ahadarasani ba, ahadaraza na ka, ahanai darimani Da, ahani darasaNi i, mehadarisani ga, amoi baDapha, vUcha ba, Thumeha Da, bUMTha i, bulu meha pha, yUThA meha ga. 38 kisai bakaDa, siha i, kisii pha, kisaI ga, upAyi baka, ugAya Da, ugaya ipha, kholAvUsa ka, bolAbU Dapha, bola,bu ga, ahavaM ke, ahavU Daga, ahavU i, ciMtaha i, sainyatuNu Da, saimataNau i, sainitaNau pha, sainyataNuM ga. 39 vilakhu bhayu Daga, vilakhaTha thayu ba, vilakho thau i, valakha u thayu pha, alopa baDaipha, yamaharii i, jima haraIga, pADi pha, pADaI ga. 40 aNadIThAnu bapha, aNadIThAnuM kaDaiga, doDaM va, dITha Da, i, vidha rasAla pha, vaka Tai ba, vighaTe i, bhUkSA pha, bhojina ba, Dama ko kari i. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 41 mAMhaI ba, mAhii ka, akUraha thI ba, aMkurAthI iga. 42 para kalaDA ga, pihilU baDa, pahilU ka, pahalU i, pahilU pha, ga, neha Dai, bhAi phaga, havihI i, hivai pha, bAI ka, uvekhI i, kAMuvekhI ga, 43 pratijU baDa, prANatiju kaga, prAMNa tinuM i, prANatajU pha, jau kai, navapAmuMva, pAmu ka, pAmU Dapha ahavU baDa, ahavU kaga, ahevu i, citi ka, citi i, citta viti ga, la gu baDai, saghalu bakaga, tiNi ba, tiNidhari i, teNipAli zenya pha, teNi thali ga 44 gotA jo tAM akaDaiga, jotA jotA pha. dUrigayu bakaDayai, dari gayu ga, vikalasa aga, sovana phaga, DaMDa Da, daMDane badale "maMDara che garmA, gaganisyUM ba, gaganasyUM ka, gaganasyuDaiga, gaganasikaM pha. 45 cadakati sama baDa, caMdrakAtiyama i, ualu bakaDapha, ualU i, u alo ga, toraNA ba, aThattA so Da, aThottarasayo i, aThottara saya ga, phaTikamaya ba, phaTikaipha, pAvaDIyArA pha, pAvaDiyArA ga, jhalakatinI jagyAai "prasAda" ba. 46 cihudasa pha, sarasabakaDaga, sarIkhI pha, jalaha nai ga, vAtAyaNa ka, uli bakaDaipha, caubAru baDa, caubArau ka, cauvAro ga, prAsAvAtAhA ba mAM che, poDhi dIpai poli gamAM che. 47 pola praveza i. kIDa bakaDaiga, kIyu pha, kaituki ka, kotakai pha, dekhai caita samAi pha, haristhiu ba, harakhyu Da, harakhyo i, timayama i, sAgaramaI ka, mazyii Da, mIThI ___ a, sAgaramAhiM i, sAgaramadhye pha. 18 cukI Daga, ulola ba, alloba pha, nahIM ba, vijJAni ba, vividhi Da, kaMTuka pha, vijJAna ba, vajJAna pha. 49 sovana ga, daMDaI bakaga, daMDiI i, sohika ka, karagrahI i, karIgrahI ga, tejiI ka, tijai i, tejii pha, mohi pha. 50 "agara Amoraya" pha, vAsi ga, dasadisi baka, dasadasi Daga, dazadizi i, dasadasI pha, dasaidisi ga, bhamatIi baka, pradakSiNa Dai, prada6 Na pha, pAmiu ba, pAmyu kaga, pAmyu Dai, pAmi pha, harisa pha. DhAla 5 gamAri i, te gamAyai pha, RSabhajinadanI Da, aSabhajina dana pha, koSamaniNaMdanI ga, darisani ga, moThore a, pAmyu vaga, pAmyuDa, pAsiu pha, kuyara ipha, jimesi ba, sasi kaga, sazi pha, yama i, cakura ba, harakhi i, zuddha ba, zudhi ka, trikara zudhi Da, sudha ipha, ANaMda ka, zuddhi va, karI bakaga, kani i, stavai bakaDaiga, staboya pha, vArovAu Daipha, va rivAri ga, pUkarIniM i, karInai ga, maMDapi vaka Daiphaga, soI pha, karagrahI ka, Aviu baka, Avyo Da, AvaM u i, Avi pha, tihAMkaNi kaDai, tihA kaNa pha, tihAMkaNa ga, ramajhimi a, ramijhimi ka, ramajhama Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 67 iga, ramajhima pha, kumari Da, karitI pha, karati ga, caMdravidanI pha, bhAropati ga, hiyaDiraMgi ga, hIDai raMga pha, nayanabhAva i, praNAma bakaDaga, kariDai kuMbhara ba, maNii Da, AvyA tumhe sajjanane badale "tumhe AvyA sajjana" pha mAM che. sajana ba, avataryA baga, avatarayA kaDaipha, kulikihi Da, kulakehi i, kulikahi ga, kumarI vaMzAvalI a mAM che, kahi u, raSi ba. RSi kahii kumara tumha imAM che, kumaratumha pha, darasani ba, darazani ka, darzana i i, darasaNi pha, raSinu ba, RSinu kai, RSinu Daga, pUchi kumararaSinu pha, bahuvidha Da, bahuvadhi pha, tumhapAsa Da, kUuMNa ka, kuNa Da, ehanI ka, kahu baDaga, kahokharI i, kahuMkharI pha. cAli ahachi ipha, achai ga, jinapUjAnai baka, jinapUjaniM i, mahu kabaDa, "ima hui vyAghAtare" phamAM che, vidhAtare i, jina pUjAkA i ba, pUjAkAja kaga, jinapUjAkA jire iDapha, vegaI bakaDai, vegi ga, pohato iga, puhuta ba, puhutu kaDa, pahutu pha, prakAri bakaDaga, dhanadhuri i, "gabhIra vicana dhuni" pha mAM che caitivaMda pha, stavanakari i, jIvita pha, mUjha pha, tanumana i, zAzana ba, zAsanna Da, tAharU Da, tahArUM i, jolahayU ba, baula hayu ba, olA yuDa, jaula hUM i, jula hIi pha, tau Talyu ba, tuTalyu kaDa, to Talui, duHkhapravicAra pha taM deva ka, tuM deva ga, tatavajivita pha, mAtA zabda nathI phAM, hajApati ba, agati phaga, tuMha jigati ka, tuhujagati Da. svAbhi kaga, abhIrAma i, nisidivasa bakaDaphaga, sUtA pha, besatAM ga, "nizi' a mAM che, ni svapni bai, savapani pha, nai kaDa tAharAM ba, dhyAnA ba, morUciti pha. huTha ka, hoyosadAlIna pha, raMgareli Da, kuraMgarelyA pha, caraNa kai, mujha ga, mAhArUM ka, mAhArUM Dai, caraNi kagai, jehAlahuM i, jAnalahUM pha, sArasvatA Da, svAsatA pha, mugatinAM i, jinanai kai, karii i, "rukSa ima kahIM" pha mAM che tujhani i, AMNatAhArI ka, takahArI i, aNi pha. DhAla 6 rAga guDImAMhaiM 1. bhAvabhalu kaDaga, bhAvabhalo i, "bhAva ghaNau" pha mAM che manamAhai ba, manamA hiI ka, mana mAMhoi Daga, A va ba, mama chiI a, "baiTha 3 diThau rAjasuta" gaI che 2. cakorA kai, loyaNA pha, sagi ka, taraMgi ka, taraMga i, turaMga pha 3. dRSTaI i, dRSTi pha, dRSTa ga, khinakhina bai, "ADo TAI khiNi joI Da mA che' hAta ga, khirii i, sUmukho ka, sanamukhI i, sunamukha pha. 4. neha na pAi pha, nayane baDai, nayaNe baka, RNe pha, phiraphira) Da, gophaNu ka, gophaNu Da, gophaNo i, abhAi ka, ghaNau kai, ghaNUM Da, ghaNU ga. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pAThAMtara 5. misiI baDa, misaI kaga, misi i, jisi pha dikhADai ga, tani prabhaMgI ba, ibhavasai aga, mAM che'' madavasiiM Da, madavasi i, madavasii pha, garalajasI i, hui ga, cAMpAMchoDa bakaDa, moDAmoDi ba. 6. salAkA kaDa, zAlAkA pha, cabakaI ba, cabakai ka, bAMdhiu pha, dorIi ba, naanadoroi ka, jAMNi ka, bicorIi ka, corohI baDa. 7. nayanA kaga, dUtIpaNa baDaipha, dUtIpaNU ka, dutIpaNu' ga, mananaI mana a, kari i, achi pha, pachai a, pachi i, akagANa ba, akApaNu ka, akaMgaNa Da, akAMpaNa i, akAraNU pha, pari baDaphaga, pari i, sahIyArokari i, sahIyAru pha, sahiyArU ga, manaI ba mAM che jivyaijiva pha, jivi jiva ga, premi pha, parivarii i, paravarai pha. 8. prIyusyuM ka, prousyu ba, prausyu Da, prousira pha, priyesyu ga, lAgu bakaiphaga, premamana ba, manaruciI kaga, manarucada Da, mararUci i, manarUcida pha, saMcApi i, viciI ka, Da, vici i, vicii phaga, jANeka vastU ba, vasta pha, avagaNa baDaga, avagaNuM ka, ava guNU i, prIutaNU baDai, prIutaNuM kaphaga, 9. chi pha, prANInai ba, pAMNInai ba, prANona i, nAdaI ba, nAdiI Da, nAdI i, nAdI pha, vedhya ba, vedhyumRgalu Daga, vedhyo mRga i, vedhyu mRga pha, mRgajima kai, mRgayama pha mAM che. dovAmAMhai ba, dIbAmAhiM ka, dovAmAMhiM Daga, dIvAmAMhi i, dIvAmAhi pha, taDaphaDii i. vedhyU ba, veyu uga, vedhyo i, vadhilaM pha. dAha bakAga, sahidAha pha, alI i, mAMhai ba, mAhi Da, mAhiiM ga, marii Da, Abhisanai ka, rasiMi Da, premivasiI kaDa premavasi Da, premavasyaI pha. 11 kuhunaI ka, kahunai Daga, kahuni Da, kahaenai pha, vAtu Da, mAhithI Da, sAtadhAta aga premataNo i, pemataNu ga, bujhai iga, ApobhApi Dai, bujhai Api "ba mAM che.'' 12 baira ba, kavu ba, nayanAMna ba, nayaNAMni kaDai nayaNAni pha, saripAtiga ba, saripAtaka ka, siripatika Da, siripAttiga pha, nisidini Da, "ciMtA bahai atIva' DamAM che, dahiM pha, prema karayaya ka, premaka'dhu Da, premakarayo Da, premakariu pha, tAhA~ ga, bAMdhyA ba pAMdhujiva Da, bA~dhana i, bAMdhyo jiva ga, nIdrA Da, jANai i. 13 mukhatrasa pha, nIdrA Da, nigamI baiga, jANaI aDa, tapazAi pha, tapasAdhe ga, bolyU cAlyU bakaga, bolyu cAlyu Da, bolu cAlu Da, boli u, bali u, kahisyu bakaDaga, kAhasuM Da, kRsatanu baga, dohilaI bakai, dohalaI Da, dohilui ga, nogamaI baga. 14. "vAlai Amu' i mAM che, manamaha ANI vaDa, suMdarI mAMgo manamA he dhIra kapha, mana midhIra i, manamA hi Na dhIra ga, kumarani paNi i, mana te 1ka eka kahAyai a, manaMI mana pachai eka 26 ba, manaI mana kahAi Da, mani manna te eka kahAi i, manii matatava kahivAi pha. 1. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 69 15 bihUni i, behUnaipha, hui sarekhu va, hui sAMripuM, huisArapUM Da, hoi sArikha i, hui sArikha pha, taNU pArikhUM ba, taNTha pArikhUM phaga, iNi pha, otalaM bakaiphaga, metalaM Da, premata moTu Thaga, AAdhArI ba, saMsArii ka, saMsAri Dapha, saMsAriM i. 16 pUNyavaMta ga, jivItavaI pha, tasa havai ba, savi huvai pha, hivara ka, "havai te sAhI tApasa" phamAM che kumarani ga, Avyo bai, AvyU ka, Avyu Daga, Avida pha. 17 caityathikI ka, caitya utaranaI Da, utaranaI Da, uttaranai baka, uttaraniM i, aDavae ba, uDavalu ka, uDavuM Daiga, uDavauM pha, akaaccha ga, suprakAzi vaDa, suprakAza kai, kumaraniM tehAM i, pamAdhuyUDa a, adhika kaDa, "o mAharu adhiku AhalAda " phama ! che, adhika ga, AlhAda i. maMtritAvatI baDaipha, 18 kahiMvA ka, kahavA i, lAgu baDaiphaga, puravapAta kai, maMcitAvatI ka 19 tehani pha, prIyadarzanA a, prIudarazaNA pha, prIya darakSiNA pha, darasiNA pha, priyadarzanA ga, tAse ba, tAsu Da. 20 rAyaravADI i, ba, saMcaDo ba, saMcaradhyu Da, saMcariu i, saMcaryo ga, mekadini baga, aka dinoM pha, caturaMgadala bakaDaiga, cituraMgamadala pha, parivayoM ba, parivaryaThaka, parava Da, paravariu i, paravaryo ga, zUkalahaya ga, Ayu baDaga, Avo i, "asvakalama aka Ayu meTi" phamAM che, jehavu bakaga, jehavuM i. 21 tei ka, tei thayu Daphaga, teNa thayu i, turaMgaMma ka, kodhu vakai, taraMgaI kIdhoga, vAyUMba, vADa, vArayo na rahi i, vAriva na rahi pha, vAyuMga vyasanI Da, vyasanA jemajema ba, visthanI jema pha, ullAghI Da, ulAMdhiu pha, paravattanI zIma pha. 1 2 3 4 DhAla 7 akalu kaDaga, AlaMbI i ANyau ka, Agyu Da, ApAM i, ANu pha, AyuM ga, kAMnana ka, kAna Da, bhekalAM i, Akalau ba, Akalu kaDai, Akulu pha, akalyuga, taruDAla baka, taruyaraDAli i, "avalaMbI DAlI" pharmA che, turuMganika, maheliu ba, mehalyu Daga, mehalyo i, malhau pha, bhUpAla bakaDa. mola moDa ba, muDai muDaI i, moDai moDai pha, taruthaTha kai, turapI pha, utarii i, utarapha, utarai ga, joto baga, vanijotu Da, vanajotu pha, phirii i, dITha va, do kaMDaga, saruvara caMga i, zazihara pha, jahAM i, nora taraMgi ba. virahI virahI ka, yama ca varaho pha, pIyamukha baDai, priyamukha dekha kaga, mayasukhadekhi pha, manamAMhi baga, manamAM i, pAMmi pha, viseSa ba, ka, vizeSa iga, vazyeSa pha, ralIbhAya ba, ralIyAyata kaipha, raliAyata ga, thayu bakaDaiphaga sasicakorA mahigahyU ba, cakorAM managahiMgayu ka, sasicakora gahigahai Da, yamasasi gahaigahayo i, mahigayu pha, gahiguhayau ga. trapatatayuba, tRpathyu ka, tRpatatayu Da, yu tRpta i, tRpatu (tR) patu pha, tRpatathayu ga, rAjAI karA, ratI ga. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 5 sarakhU' baDa, sarakhu kaga, sarIkhau pha, pAmiu bakaipha, pAmu Da, adika pha, pAmyu ga, adhikau ba, cAliu bapha, cAlya ka, cAlyu Da, cAlyo i, dharIya ba, dharIya vaveka pha. 6 kachamahAkacha kaga, kacchamAhAkacchu pha, vaMzayaMgAra phaga, vazcalUta pha, vizvabhUti ba, kulapatinai i, kIdhu praNAMma va, kIdha praNAMma ka, rAjAI ba. 7. niramala kaDaga, naramala ipha, yU AnaMda ka, yu AnaMda Daga, dyo AnaMda i, diTha ANaMda pha, raSi ba, AsIsa Da, mAhomAhAi ba, mAhomAMhi kaga, kusala pha, pUchai ga. 8 mehevai kulAhAla i, ahavi kulhAla pha, uchaliTha baka, chalyA Da, uchalia i, uchalyu pha. uchalyuM ga, khalakhala bhalya ba, khala bhadiu ka, khalabhalyo Da, khalabhalau . khalabhalyu ga, rAjAkahi iphaga, manimANU bakaga, manimAnu Da, manimANo i, manimANiu pha, bhrAMti pha, nahI baDa, riti ga. 9 saina pha, karma unasAri pha, inai kaga, meNe pha, nidhAra Da, nirdhAri pha, nirdhAra ga, ahavU ka, ahevu i, ahavU phaga, uThau i, uThI aga, utArayu ka, utArayo i, utArai ga, thAri pha. 10 mAsika, teNi ba, tiNai i, teNaI ga, rahayo i, rahathu ga, RSabhataNo i, RSamataNu Da, karAviu ka, akakarAvau i, karAvyu ga, uhalAdi bapha, bhAhalAda ka, ulhAdi Da, ahAladi i. 11 dou bakaga, rAjAnidIu i, dIyu pha, tApasa Da, tApasai ka, atitha dharama pha, kou bakaDaiga, kIdhu pha, hivai ba, maMdira baiga, Avyu bakaDai, rAjya baDa, harii i, anyAi pha. 12 ikadini ga, koya pha, Aviu pha, Avyu Daiga, mAhamati soya pha, vinayapurava pha, vinayapUrva ga, kari i, vANI baga, uccarii i, mukhI ga. 13 upAgArI i, suNo tumheM i, suMNi chaI ka, akachi pha, moTu dharmanu bakaDai, dharmanU pha. pidarzana ka, priyudarzanachi pha. 14 prItimatI Da, tehani i naMdanI pha, rUpi i, AnaMdanI i, nAgi bai, nAgiDaMsI ka, nAgaDasyI pha, nAgai Dasi ga, thayu bakaDaga, thau i. 15 viNu i, nRpani i, vaidii vivIdha pha, paNa ba, thAya Dai, tehani kisu i, tasu guNa navi thAi ka. 16 upakAri ba, upagAri ka, ziromaNi kaDa, saromaNi i, hUM bakaDa, mokalyu bakaDaga, 'o avasara' bakaDa, upagAranaTha pha, upagArano iga, ghaNu Da, "je vIvasai tumhanaI jasa ghaNau'' phamAM che. 17 syuM Da, syUM va, karau ka, karii i, ajUbhAlU baDa, ajibhAlaM ka, ajUyAlaM kari i, az2yAla pha, zazIri pha. 18 jyAvyA bakaDa, viNu i, tura pha, kari i, ApaNapaI Da, bhApaNapiM i, ApaNayaiM ga, aNusarai Da, ANusarai i, AtApa uNasarai pha, sahakahinai bakaDa, sahakahanaI ga, sajana bakaDa, sarakhA baDa, sarIsA i. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 71 19 sihi jai ba, sahajai ka, sahiji pha, kari i, sahiji para nai karai pha, vaMchii nahI i, _ lagAra ba, teNai ka, sajani ba, sujanai pha, sajana ga, sohi i, zobhai Da, ugataI tasu pUjyaI a. 20 hivai ba, svAmI iga, mallAvara ka, vegiI ba, vegi pa, abalAnI ka, karo i, karau pha, karAmi ba, ArUhI Da, suNIneirAya pha, ArotI i, karibhi arohI pegi jAya pha, vegeI bakaDa, vegi i, yA rehI vegiI jAI ga. 21 maMtriM i, vAlyu kabapha, vAlyu Daga, vAluyevalI pha, maMgala Da, vANI Da, priyadarza___narAya baka, tehani i, uchAhi baiga, ucchAhi kaDa. 22 haraSeNaDa Da, prItImatoni i, Aviu ba, Avyu ka, Avyo Da, Aq i, nija ( ) rI ba, nIjapurI i, bhUAla baka. 23 gayu pakaDahaga, ketokAla i, ketu ukAla ka, pAmiu va, pAmyata ka, pAmyu Daga, pAmau i, yauvana ka, "yauvanana visAla' i, yonarasAla pha, rAjibhAra pha, tehanai baDapha, nehani i, gharI ga, sira dhari i, varta ka, AdariiM i. 24 visvabhUri ka, tApanA ba, pAya u, sevii i, anudina ba, prItivatInaI Da, ahavi i, garbhavadhi baDa, krami Rmi ka, kami kamii Da. 25 pakaTa ga, pragaTai pha, paMcamamAsa ka, paMcamamAmi Da, paMcabhemAsi ga, "pona supakAsa" kamAM che, suprakAza Da, sukAsa i, goragala ba, gora galla ka, goragala Da, trivalInu kaDaiga. 26 vratalajA ba, lajA kAraNi Da, ahavU bai, ahanu ka, ahavU Daga, rAjAdekhoni i, abhinavu bakai, abhinavU Daga, akAMtii bakaDa, akAMti i, akAMti pha, mani kAphaga, dhauto i. 27 asahI kai, teNi ba, teNai kaDaiga, samii i, paNamaI baga, priyanai baka, priyani i, imahiiM Da, behUM Da, bihU ga, citii ka, ciMti i, cita ga, vimAzI rahi pha. 28 ThAmi bakaipha, ThAmi Da, ApaNi ThAma ga, anere ba, aneri i, jasyUM ka, jasyU Daga, .. jasyu i, asiu pha, ahIsahI rasi karasai hasU ba, 'mahI rahitA karasaihasU' ka, kahii sahU karasai hasUDa, kahoI kasarahasyu i, aho rahii karasyai hasuM pha, ahii saha RSikarasi hasU ga, vItI baDai, vaMtI ka, sutA i. biha ka. behaM ba. jagAM bahuM i, pahivaisA va, prahivAhiso kaga, prahivaisI Da, prahivahasI i, jamii i. 29 joi tu ba, joi tuM, sarasUkuM vaiga, sarasuMkuM kaDa, tyajai bakaDa, tyajaI i, tajaI pha, __ tajai ga, ubhanjai Da 30 maMda maMda bapha, Atu bakaDaphaga, madara i, munika baDaiga, saviveka vaDaga, suviveku pha, rAjaRSi ka, kAMiM Da, pUchikAi pha, pUchai kAMo ga, gaA pha. 31 te tAsa Da, ANi baDaga, borihAra a, saMgiMvRthA a, jhalilari i, jhallarI ga, vrathA baDa, vRthA aga, prahAranayathI ka. 32 viSamazrata pha, yamaheya i, kusaMgati ga, parajeha i, varajei kapha, vAyasa pha, hoSI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 pAThAMtara ka, hANAyu bakaDai, hANAyu, haNAyuM ga, sapiNi ba, visapiNi kara, matakuNa Da, visarpiNi ga. 33 vApaNa baka, vApanu Da, vAyu panai, vAyapaNi ga, kuSTInu varjavu kaDa, kuThino i, varji vaTha pha, vajjavau ga, DAhi ba, kuzaMgati a, kusaMgatema i, tarajavu ba, tajuvune badale varjavu DamAM, tajavau pha, tajva u ga, vahila kaDa, vahalu i, vihila pha, bahule ga, gayu kaDaga, gau i, vilakhu thai rahyu bakaDa, vilekhA thai rahaTha i, vilakhu yaha rahiu pha. 31 te niMdI rahyA ka, "nidI rahyA" i, taMdI te rahyA pha, nidi ga, sarakhA baka, sarakhAgayA Da, sarikhAgayA ga, pUraNa baDai, pUraNamAsa ka, pUraimAsi pha, pUraNamAsi ga, suvilAsa kapha. 35 RSiprasAda ga, nAmiiva, nAMi Da, riSidattA nAmi i, nAmi ga, suyarogi bai, sUyarogiI pha, sUArogI ga, pAmo ba, prItimatInAM puhuMtA pha, puhutA baDa, puhatA i. 36 te bAlAnai baka, pAlaI ga, rUpalAi ga, te bAlai pha, klAi baDai, aNi Da, jipatI pha, tAtii Da. 37 rUpavaMti ba, rUpavaMtI iga, havai ga, kau dUSTapaNuba, duSTapaNu kaiga, duSTapaNUM Da, cItavai a. bIcatavai i. locana iphaga, locana zudhi Da, bhadrazIkaraNa Daipha. mazIkaraNa ga, maI kaga, kIdha ga. 38 haMtAta ba, mai a, "tujha saghalo kahIM vAta' abakaiphaga, iNII Api i, bhApai a, darasana ka, darisana Da, darasaNa pha, harizana ga, diddha ga, tu dekhIni i, mohi ga, mUMdhi baDa, mudhi ka, mudhi pha, muddhi ga. DhAla 8 1 kumaranuM baDaga, kumaratuM ka, kumaranu pha, zasi a, masi ka, vasi a, nehavanika, nehaya saIDa, manu sutAo pha, nayaNa ka, nayana khaMcaise pha, "aMcale ne badale paMse che" avao Da, marakala ga, guNayutAe ka, vedhavilUghaDI me kaDaiga, manasyUM bakapha, manasyu Daga, maUsu i, vayu ba, vedharU pha, vasyau ga, saviguNai parivarita ba, saviguNI parivaryu ka, saviguNaparivayu Da, saviguNiM paravarIu ya, paravarka pha, saviguNa parivaryA ga, aMkhaDIma i, karIdharI AMkhaDI pha, aMkhaDI a. ghaTaka bhavarAhi i, avarAha ga, manamAhi Da, karImAhiM I, aMgimalahI ka, aMgiti pha, aMgitii ga, rUdhiu ba, rudhyau ka, ruMdhyu Daga, rahi ga, ruMdhyorahi i, rucyurahi pha, kima ka, ulatIyAM ba, alaTiu pha, unayu baDa, unahayu ka, unanau i, DhAMkyu baka, DhAkyu Da, DhAkyo i, DhAkiu pha, DhAkyo ga, kahinu kaga, kahitu Da, kaihanu pha, vacana Dai, pakaTa pha, karii i, kumaraNi bakaDa, kumarapaNya pha, kumaripaNi ga, tasapemalavadhu baDapha, ludhau ka, ludhu i, tehanu pha, mani baDaga, manidha ka, tehani mati dharida i, (munidharI pha). Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara cAli 2 munidharI pha, behU, baga, behu i, taNu Da, taNuM ga, dudhasAkara milyA baka, Daphaga, dudhasAkara malyAi, atihaI umAhaiM ba, umAhai Da, umAheme ga, karatI phaga, vIhAvAhae ba, vIhavAha pha, citata pha, vivAhale ga, behataMNA baka, phalyAM bakaDa. iga, caMdamai a, ratiani i, lakSmI baDa, lakhamI iga, kumarIme baDa, kumaramai kumarI a, ka, kumaraniM kumaroya iphaga, saMyogii o Dapha, sAMyogiie iga, mAmAmaMda ga, upanu me ka, upamome i. Taka upanu kaDa, upanu pha, upajai ga, pAlaviu bakapha, chAlavyu Daiga, prItinu kapha, potino i, pItinuM ga, paNi ba, rahya ba, rahiu kapha, rahyu Daga, rahyo i, dInha ga, mugdhapaNi thai kaDapha, mugdhapaNii thai i, mugdhathai paNi ga, kuzamanaI ba, kuzanaI Da, kusumani i, saMbaMdhi a, hui sugaMdha ba, telahui suMgadha kaDaga, hoi sugaMdha i, "taila nirmala'' bamAM che, pAmati ga, pAmIte ka, saMgatii Daga, saMgati i, taNo hoi i, hota prakAsa pha, guNataNu hota prakAza ga. cAli 3 premanu bakapha, premanuM ga, premano i, behanau a, behanu kapha, behunu Da, behuno i, beha nau ga, manamAhaI ba, manamAhi ka, mAmAhaiM Da, manamAhi pha, atilahoime Da, lADigahilI anaI a, nai bapha, gaheli ka, gahailInaI Da, gahelonai i, matakima ga, dukhade ba, mana dukhadAkhaI se kai, dukhadeihi Da, matamika dUkhadIu pha, ama kahai ba, memakahi me pha, bhalAmaNa bakaIphaga, mokalAmaNa kaphaga, mokalyAmaNa Da, navakArataNuM baga, navakAraNu i, putrItuMna i, putrI, i, putrInuDa ga, putrIsu virahi pha, me aba, vadhArAno zabda che, sahihu ba, sahayu Daga, misahayU i, sahUjAie pha, aNusarii me i. truTaka aNusaraha ba, aNusari i, jAma a, jAmA Da, pAmyu Da, pAmila kaipha, tAma a, talavali i, tAMma a, dina ga, "virahaiM ne badale viNarahaI che" virahiM i, yama nI. ravANa Na rahai pha, virahai ga, karuNAgAra ka, saujanyanu kaDa, saujanyunU iga, saujaninu pha, "kehI kohi hita sIkha' ka, kahi kehi Da, kehi kehi ga, kAikahu kahu i, cItI pha, cIMti baDa, cIMti ka, ciMtI samarU i, samarU ciMti ga, dUrathI dekhI ba, "praNayane badale praNama" che, nayaNa baga, teDau ga, teDatu bakaDa, teDato i, tapau pha, hItadharI i. cAli / AropIniM i, bhAropInai ga, savetanu i, pharasatu bakaDa, pharasato i, pharasanu me ga, cUbana pha, khINakhINa ga, khiNamAharai Da, mAharii i, manamanA bhASiti i, bhASiti Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara hasatu ga, harakhato me i, khiNikhiNi ba, samarata ka, nisi dina iga, vanapaNi gapha, akanati ga, tAtajii ba, "kAi vanatijao ne badale tAtajise bamAM che" kA tAtanI se ka, prANa taM gAi koI tAtaji me i, prAMNa na kAMi jAi tana taji ga. JTaka prANana kAi na tajimeM pha, prANa ga, tuu ka, tu Da, tuM ga, hUM kaDaiga, nirabAMNi ba, naravANi pha, paraharI ka, dosa ka, kehai desi Da, dosii pha, kehei ga, ati gharayo hUMi kAi rosa i, kA tai ga, taiMkAM ba, kAMtii baDa, hUtI i, kahA bakaDaga, kAhI vasI pha, beThI ga, prIu pAsi a, sutavilAza va, savilAsa kaga, suvilAsa Da, suvisAlA i, vilAsa ka, suvilAsi Da, susiuM ba, sutasyu kaDaga, sutasu i, harikhIyA pha, avisi ga, tAtajinai baDaga, tAtajinii pAi ka, tera ura pha "rorane badale mere kamAM che' manoratha teNI ka, rItii i, manamAhai ba, mAmAMhiM ka, harI mananAMhi Da, manamAhi i. cAli 5 manamAhiM ka, manamAMhiM Dai, mAmAhi pha, manamAMhi ga, ama ga, bacane Da, vacanai pha, ThAra vai o pha, vAravai o ga, supari ka, avaDa kaDaga, manikarau pha, abaDo i, syokaye pha, soko ba, havi pha, cakravRtti a, cakravati Da, cakradhara phaga, sura(pati) zabda nayI phamAM, balavaMliI ka, balavaMtai Da, balavaMti i, balavaMta pha, maraNa. syu kaDaga, maraNasaM i, koi na jagamAhii ka, koi na jaNihiMI Da, jagamAhiI ga, jagamAhaiM i, jagamai pha, vicANoya kaDa, vivANI se ga, kuzalani i, kAlakusalAna pha, kuzalanai ga, balaise Da. braTaka purANa pha, nahI baDa, nivAMNa a, nivANa baDa, jANa aMjANa a, sIrisaM i, zarisa pha, devasauprANa ba, jahaq ba, jehavu ka, jehavo i, kuzaagre bakaDa, kuzaagni ga, lehavau ipha, jehavu ba, nahI a, nimiSanu ba, namiSatu Da, nImiSano i, nahIMSaNau visAsa kaDI DamAM nadhI, nImiSanu ga, jiviti kaga, ahavU gaba, mehabuM ka Daka, sokA ga, vilaMba na karai Dapha, vIsAsa sAco jivita vadhArAno zabda imAM che, ima jANI karI i, vilaMbana karai i, "pariharI ne badale aNusarI umA cha, sokA ga. DhAla 9 1 kaMtike baDa, kati ke pha, bujhavI i, guNavatI re a, guNavaNI re ka, ArAdhi Da, ArAdhaI ga, vavekii pha, vivekANi ga, dharma ba, premiI ba, premai ga, padamini bakaga, padamanI i, "sAMsaI sasaire ne badale phakta sAsaire" ja che bamA, sAsai Da, pou mAsaha i, pIu sAsi pha, sasaIre ga, sadA vasaire baka, vasire i. 2 priyacaritA Dai, pra.yaciratA i, prIya thiratA pha, ati haI ba, udArake Da, vAtsalya kari i, vAcchalya karai pha, karai zabda amAM nathI, atIva ka, atippati pha, ke, Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara ka, patiparavAriniM re i, jANai Da, kalpajANa pha, gharabAraNa ba, bAraNere Da, gharabAra Nire ga. 3 jANi kaDa, jANai pha, avikithanAre ba, saMtoSAnI i, dharamanA Da, demAhAri ka, diNi hari ki Da, devAhAri i, deNahArake nahI pha, nahImani ba, nahIMmaNi Da, bhAtarUMre Da, 'nahIM mani AMtarU re...satI' tyAMsudhInI kaDI phamAM nathI, lahii i, lahayai ga, pUNya ga, pragaTiuM ba, pragaTayuM Da, prarake pragaDhU i. 4 subhaga sukhaliNA i, zAmA baDaga, zyAmA ka, pAMmI a, havaisyU bakaDai, havaisya mAMha raha nUna manAditta savi pallUre pha, mahArai i, mAhare ga, maniSIta ga, phalyuri ba, palyUre ka, phalyuM re Daiga, jehevAnI Da, hutI tarasake ba, hUMtI Da, hUMti ga, tehavU bakaDaga, tehevU i, tehavyU pha, milyu baka, milyore Da, amalyUre i, malayUre pha, molyure ga. 5 jANatA huMtA a, jAMNatAhUMtA Da, kimihai ka, kimahai Da, pAmiuM pAmyu kaDai, pAmyU ga, amUlika baka, amalika Da, rayaNa zabda imAM nathI, amUliketo i, bhamUliki ga, kuNa baDaga, tu tu kuNa ka, kuNa taDaphaDiire i, khAMDanai thAnaki bakaDa, khAMDani thAnika i, khAMDaniI ga, khAMDanai thAki pha, pAmI bakaDaga, nahore ba, nathIre kaphaga. 6 alaviiM ga, lobu ba, nIrataNI ga, paraI Da, pari ga, sahasyUM baga, sahasyUM kaDa, sahUI i, sarikhUre ga, sArikhUre ba, tesyUM bakaga, tasyu Da, tesuMi mANasa a, jamasani ba, mANasa jema Da, jAsamani i, pArikhUre ba, pArikhaM Dai, pArakhU ga, phaTaka bapha, kauNa ba, kuNa kaDa, malaire pha, varalA pha, jagamAMhi ke baDa, jagimAhiki Da, jagamAhike ipha, prItii ka, prIti Dai, prItiiM ga. 7 gajabalai pha, nAgara khelAvagAre i, nAga khelAvaNAre ga, duhilA bakaDa, duhelA iga, kharI dohalI tehavai prIta ke pAlanI re pha, aTamaMjari ga, aMbamaz2ari Da, koili ba, koyali avarisyUM pha, avasyUM ba, avarasarayU ga, cAtakamitra avarasyu navi ramaire a, mati gamaire Da, viNuvekamani i, avarako phaga, manni ba, avasyU ba, na vadhArAno zabda. 8 masisyU va, sasisyauM ka, sasisyu Da, nahI ba, sasanehA sasanehi pha, sasisuga, sasanehI a, kama lini ba, kamalini kaga, kamalina Da, te ga, pramANa kaDa, akamanAre baga, prIti I baga, prIti Da, biinArInu ka, vainArInu Dapha, bainArIno i, benArInuM ga, kahau i, kaMta...sakakai bapha, (mani zabda nathI), tihArai ba, tehAra , tihAraI a, tehanu kaDaga, tehano i, jehasyaMTha milai re ipha, jehasyUM bakaga, nehasyU Da, jihArai Da, jehAri jehasyui, jesyU pha. 9 bahunArInu Da, beThanArInu i, bahu a, nArIballabha pha, sUuki ka,behu nArInaTha ga, bhopama ba, upama i, saki baDa, sAlake ba, sAliki ka, prajalii ka, prajavali strImanire i, strImanire phaga, suukithI ka, sokithI Da, sukithI fa, sukIthI ga, kahiire kaDa, vanItA i, kahaire ipha, vinatA pha, tuu ka, mANasa a, to prIya i, valibha kahaki pha, kahu baDa, kahaTha zabda kaigamAM nathI, A " " cinha vaccenI kaDI abamA nathI. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 pAThAMtara 10 ahavuM citii ba, bhehavu Da, citikiM Da, aha N cItavI i, bhehaviTa ucita ka, cita a, citiki a, citake va, cIMtI citi ki ka, cinna pha, sataguNI repha, RSidattani bai, RSidattAnaI Daga, ravidattAnai pha, mohike bapha, mohike Dara, ruSimiNi Da, riSamaNI I, raSimaNi pha, avagaNIre ka, uvaguNIre pha, RSamaNI avaguNire ga, valyu baDa, valA i, vacakhiNa pha, maMdiri baDa, kari i, mukalAmaNIre Da. 11 vanataruni cha, kahisudari i, kahi phaga, loyaNAMre bakaDaiphaga aparAdha ke ba, baMdhava - mAharA re ba baMdhava mujhataNAre kaDaga, baMdhava i, baMdhava majhataNA kusama bar3a, saMbhArake ba, saMbhArakai Da, saMbhAraNi i, savAdaki Daga, vAre Da, dina dina navAMre ga. 12 sahIla saMmANI a, sahImANIka, velis Da dii i, velisyU~ dii pha, saMmANa a, romiki Dai, ropa ke ba, socai AMsUjalire i, dii AMsosa kaDai, dai ba, phaliyo pha, phalire i. devani baka, molAvi pha, kaikisyUM baka, kikisyuM Da sUka kekIsuM i, kekasyUM jiNo i, parihaure ka, 13 15 pha, valavatIrepha, vilayatI va, bahina naI kaDaga, bohaninai hU~, 14 mRgalIni kAhi i, mRgalIMnai ka, na mRgalAMnaI ga, presakhi baDa, priyasakhi ka, kahi priyasakhi pha, priyasakhI ga, prAMNathI a, priyAre Daga, tumha priyAreka, tuM prIyAre i, thAnika i karUre i, huM pha, nuu ba, 17 18 taba kaiga, lelisyUM de ba, belisyUM dir ka velisyuM daI ga, hIta i, putra samaNI i ba, Asu ba, aMsujalaire ka, asuM jalaireDa, jANau ka, jaNu Daga, manai dharI pha. hUM paradesaNi i, paMkhINi ga, utArU ga, tAjinuM thAnakiMga, thAMnaka a, kAsyUMre ga, vicitAta ka, ciMtike a, titiki nahatuM ga. re pha, kusuma ka, sAdake i, navana. 16 tehaMnaI Da, tehanai ga, saralI bakaDaga, majasarIpI pha, jehevo i, pAMNI a, dAkhi i, doSAi ba, dAkhai ga, chAMhiki ga, jhabakai zabda gamAM nathI, videsI baka, vadesI pha, videsi ga. ucATa a, syUM baka, ucAusyu Da, kuNa bakaDaga, kuNakarire i, kareire ga, jataki ka, jAtake i, jaMtake pha, mRgabAlaka kaga, mR balika Da, melatI i, gahibarIre baDaga, nehanI mahivarore ka, gahabarIre i, aka "raDI" zabda abaDaigamAM nathI, bharayA Ga. kAMtana a, kAminapha, kAMminI a, pIusyU ba, prIusu i, proyusiupha, piu ga, sohi baDa, sohi pha, jemaki sasisaMgi jema i, jamakesa srosaMga yAmanore pha "pIusya N ... yAminIre" AkhI kaDo DamAM nathI. khiNakhiNa DaDga, viyoganu bakaiga, viyoga Da, duHkhake ba, poThatasa baga, ThAraI cIti baga, ThArai citaki ka, tAtajinuM bakaDapha, tArtAjinuM ba, karayuMre ka, karUreM Daga, kaga, titike Da, citake sarikhAMka, sarakhAM Da, mRgabAlika ba, save khalabAlAMre i, cAlatI jANI malAre 6, sudaripha, suMdari ga, malyAre pha, malyAMre ga, uzaMgike ba, utsaMgiga, vAhalAM ga prAMgathIreM a, pAkhathI re a, nija kari prAmiki ka, parivayAM pAkhatIre kaga, parivarayAM Da, kari premike i, nijakari premake parivarA pAkhatIre pha. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 77 ka, ThArai cIti Da, vAri cittike ipha, vinodiI baDa, binodi i, vanodina pha, vinodi ga, nayanapaire kA 19 zreNi zabda phamAM nathI, Asyai baDa, layAvayu baka, lAvyu Da, harIbarSakAtI i, lAvyo i. liviu pha, lyAvu ga, savAdake i, manamAMhi kaDaipha, manamAhake ba. DhAla 10 rAga dhanyAsI videhInA dehaI rAmaiMyA rAma- dezI 1 dini baDa, ketai baka, nayariM i, saparivAra bakaDaiphaga, AvyAji Da, AvyAji kaga, paramAnaMdiI bapha, hemaratharAya i, paramAnaMdi i, paramAnaMdi i,ga, vividha ne badale nayarI bamAM che. 2 talIAM ka, talIyA Dagapha, taliyAM i, atihaI baga, atihiM Dai, tehAM i, sohiji baipha, mohiji bapha. 3 lahalahi ba, lahailahai kai, "lahai" vIjIvAra nathI DamAM, lahihai pha, lahilahi ga, Upara ga, vaMdrayA ba, bAMdhIparAMaci ba, parIyacha i, parIyaci pha, pariyaca ga. 4 kaku garolA ga, kUkumarIlA i, phUlaphagara pha, kRSNagurUnA phaga, gAiNa baDaga, gAyana baipha. 5 nAki ga, ThAmoThAmi baga, ThAma ThAmi Da, ThAmoThAmi i, garadAvalI i, biMdijana Da, vAjai Da, vAjai i, suhAsiNi bakaga, boli i, gAya sohAsaNi i, gAyasohAsiNi pha, koDiiMji Da, koDijiNe badale ToDeji imAM. 6 gauji Da, gokhi baDa, jaDInaI kaDapha, jaDIni i, bhautaka baDaphaga, vaMdraji baDa, bRdaji i, sohi i, sAthiI rohiNisyUM ba, rohiNisyu Da, yamarohINIsu i, ahividIi bakaDapha, ahavihI i, suhividIi ga, pariaNa ba, pariyaNa kapha, parIkSaNa ba, parIyaNa Da, harakhyAM bakaDa, sahane badale savi phamAM che, puhutI bakaDa. 7 jANi a, vinata baka.Dapha mAM vadhArAno zabda che. "ANI" kamAM nathI "jANI" bIjI vAra Da mAM nathI, "mAyatAya parijana... ...samarathadhIra ji" imAM AkhI kaDI a nathI. 8 raSidattA ba, behU Da, vividhapari ipha, vela saiji i, vilasIji pha, sarIkhau i, sarakhu pha, behupari a, dini dini bakaDa, udayiI Daga, udayaI i. ___ DhAla 11 rAga paMcama 1 havai bakaDaiga, suNu uphaga, sahu pha, nANai a, kuDa karitI manamai bhrAMti pha. 2 haiDai ka, haiI Daphaga, avaroTI baka, "mAgAyArI muhaDai barmA nathI, kAgi i, mukuDai __ mIThI ka, muDhai Da, muhaDai i, moThI a. 3 nIThara ba, lobhaNI i, loThI pha, kauTo ba, kauTI ka, khAMNI ka, naravAMNi pha. 5 pAMmiTha bapha, pAmyu Daga, sthI pha, citiI iga, cItai ka, cItai Dai. 5 kAmaNigArI pha, hoi kagapha, "ceTI bakaiphagamAM nathI" teNI ga, 'morUmAha ne badale umAha' che kamAM, moro Dai, mArau pha, morara ga, bholavyu baDa, bholAcyU i, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara ___ atiuMmAha ka, atiumAha Dai. 6 popyu ba, poSyo Da, poSayo i, podhU pha, poSyU ga, saMvAda Da, jou i, po bA, tu baka, tuH sAcI hu nArI Daiga, tu sAcyI hU nArI pha, madadhArI pha. 7 kAmaNagArI a, oginI ka, yoginI i, jayoginI pha, sIkotarI i, zIkotatarI pha, nAmi baDapha, nAmi i, prasIdhI baDai, prasadho pha, ThAmoThAmi bakaDaiga. 8 bhagatiiM baDa, bhaktaI kapha, bhaktiI i, teha ArAdhI bakaDa, teha (vadhArAno za.) imAM. tehAM i, sAjapi i, mAgai pha, bhAgi ka, bhAgiI Dapha, bhAmyi i. 5. ANUM baDaipha, ANuM kaga, trailoka Dapha, triNiloka I, vayaronaI ga, paDAvU ba, paDAvyu ka, pADAvU Da, paThAvU ga, AkarapuM pha, ANU pha, ANuM kaDa, ANu ga, thumuM iphaga, caMdasUra meveha Daiga, sUraya ka. 10 sUkavU baDaga, sukavyu ka, sukavu i, sUkavU pha, hU~ pAlavU bai, bhamA ba, daMDAnI ba, pAlavu kaDa, pADUM ipha, pAhuM ga, bhamA DUM i, Ay ya. 11 sAte baDa, se khUDa, sokhaM iga, doSU bapha, doSu ka, doSa ga, TavI baka, caTI Daga, Tica i, AMgalI ba, aMgulI kai, bhovana tola kapha, tolaM baDa, bolu ka, hAthibolU Da, hAthibolU pha, bolU ga, 12 mAi bhavAnI ka, chaMsevI ba, savI hUM sevI ka, hUM chu sevI Da, sahU meM hu sevI i, sahUi hU~ cha syevI pha, te sahuhaM chu sevI ga, khaMDi i, parANa bakaDaga, kuNahaI ka, kuNahIparANa i, parAMNa pha. 13 ye pha, ApuM bapha, lakhyu bai, likhyu ka, lakhita pha, lakhyUM ga, devataNuba, devanuM Da. uthA Dai, devataNU ipha, uthaa| pha, uthApU ga, "imasuNI bakaDaga,' citti i. ANaMdI Daipha, boli ... .... deDa bhoTa haphaga, pADu baDaga, RSidattAni pADa jhAla i, nami baDaga. vika vazyi i, vaza pha, kAjakarU ba, kAmaharU kaDa. kAmakaroM iga. kara pha. matasya kaga, avazyi i, teha avazya pha. 15 tu hU~ bakaDaiphaga, vevANI ba, atala bakar3apha, talata i, atala ga. moki Da. muki iphaga, saMtapAi kaga, saMtApI ipha, pa i 16 vANI ba, nagaraI kapha, gAmi Da, nagari i. 1 tAkada baDa, matApai kai, jyuuhaMsyoku pha, nyU i. 1 yu pAradhIyA~ baDa, daura ciM i, yauM pha, biracai baga, dhovira ga, tAkara ga. yugiNa . maunayutAI i, dharatu i, kapaTi baDaipha, kapaTa ka, tu ayogyaNi pha. 3 koya ba, koyA Da. midiri midira ka, zArIba, "hA" zabda DamA nayA, jAhAki bAhArI i. * sukI baDa, aMsUkI kaga, aMyuko ayare pha. zaunAlAla ba. mahare aSokA 3. sabalokA a, mayare pha 5 sAvakAza ba. avakAsA kaga, avakAza Da, saba so pha, pAvana i, dahinaku pha, pAvini ka. mA Da, AsA iga, bhAryA Da, savimAr3A i, vyAksabamAryA pha, yuvAnasaba. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 79 mAryA pha, yuvAnasaba kAryA kaga, hanatii baDa, hanata hanata kaipha, "strI zabda kapha mA nathI " ko naugArayA ba, kuNaugArayA Da. 6 Api i, kyuM yamahai baga, kyU yamadUra kara, kuMjimadUi Da, karati Dai, RSidattAsyu bakaDaga, maMDIjorI ka, "RSidattAsyu mAMDI jorI........nizi nizi........sAhArI" AkhI DI phamA nathI.. 7 nisi nisi bakaDaiga, pratii ga, uNai kaDai, kheviI ka, khevaI Da, maMdiri bakaDa, "nisigamamai nArI" Da, zAhArI ka, sAhI Da, nAkhAzAhArI i. 8 RSidattAkai ba, madhura ga, soNita baDaga, zoNita pha, bhaMgiika, abhaMgii Dapha, karI rosa abhaMgi i, vastriI baDa, vastriMI i, devai baga, soNita ga, karaSu kaiga, yogina 5. sitisiyA Da, ziyayA ka, zayA pha, sijmAtAla ga, pAsaI pisita ba, gasi pizita karaMDI kai, pAsipisini pha, chuTi pha. chuDai Da, chaMDii i, Avai pha, 'mAri" dhIjIvAra nathI phamA, mAramAra ga. 10 uThatiu bakaDaga, uThatila i, uThatola pha, bhurai aka, mRtajani ba, mRtajanaki Da, zori ba, mukhii ka, pAyu Da, dukhii Da, dekhii i, sukhii Dai, kuraNApAyu pha, dUkhI pha. bidhura bakaDaga. "hai" zabada kamA nI. duyA hI kaDa, duriyAhI ga, vivacchA ba, avyavasthA i, chAhI vyavasthA pha, libha biraSi i, kyu kaga, kiyu pha, bariSada baka, varisai ga, kaMti bakaga, kaMtiiM Da, sasIkIkaMtI i, sisikokati pha, usa aMdhIArA bakaDapha, uharIaMdhArA i, hUMti na, uvitaI hUMti kaipha, huMti Daga. 12 sasitaI ka, zazipalaM i, sisinai pha, sasithI ga, varaNakatA pha, paratakha ba, bAtadekheM rahayu rahasI i, sarayai ba, hura ga, aisI Daga, paNita a, pariNati baDaga, hovagI ka, huvaigI Da, hovegI i, pariNita pha, hovada te kahasyA pha, 13 manacItI baka, manaciMtA Da, manacitI pha, kuyara pha bhalaga ba, sabhAvai bakaDai, caMpakulikAM aba, mukali nayananA i. rAga rAmagirI brAhmaNa bhAvyau yAcavA suNi suMdarI- dezoM / suNI sudarI bakaDa, suNisuMdara phaga, sukaloNI bakai, ANa i, sukalAnI 3, kahu bar3aga, kahue ka, kahU i. 2 tyajai baDaipha, tajai ga, chaDi baga, kima ThAya kaDaiphaga, jeNaI baDai, mAhai i, janajanamAhi ga, hAsU ba, hAMsU Da, hAsyu i. 3 rekhamAtrimiI ka. reSamAtra Da, riSamAtramai pha, tAheru Da, dITha Da, kaho na dITha i, kahii pha, meka asaMbhama tAharai vagaDa, asaMbhava ka, asaMbhamahariM i, aka acamava tAharai pha. haii kahai Da, hoyaDi i. haiipha 5 uhitA jilana upajai kaDai, upajai ba, DapaDii i, piNi Da, paNa kaga, vaNi na sarati pha, dharapuri i, lokakari i. | Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 pAThAMtara 5 madhura Da, lohIyAlA i, 'pAsai pizata......mujha upajai' A AkhI kaDI i.phamAM nathI, pAsiI ba, pisita Daga, ApaNapU ba, ApiNa' i, bhApaNapuM kaDaga. 6 tAharU Da, vAhAlesara sAthi i, vAhAlesara sAthi kapha, kUNa i, setu baga, tutujha ka, atu kula tujha kAma Da, ato i. 7 suNi baDaga, suNo i, sAmIjI ba, asaMbhava ka, kokharUM baga, kopa ka, kharUM ka. 8 thAka Da, vAtanu kaphaga, vAtano i, kaMtAra bakaDaphaga, dharmavaMti baga, dhUrilagaI ka, dharma vitihUM gharalagai Da, dharmavatI hoi i, gharalagai pha. 9 lohIyako i, ukAMTA a, nAhAtUM baDa, tAsa pha, gaMdha ga, dIThI ga, DasUM Da, jima baDa, joiu i. 10 triNamAtra ga, hUhavyU ba, hahavyU ka, dUhavyUM Da, duhuvu i, dUhaviu pha, duhabUMga, miI ka, bhASaNai pha, ANai bakaDa, bhAveM koie i, huM koinaI i, kahUni pha, vacanaI nai ka, anaI kAi ba, kAya i, ani Da, vicananai kAya pha, anitani ga. 11 valisita i, aritaNUMya bai, ritaNU kaDaga, pUravahukarma ga, karmapasAya i, ju pratIti bakaiga, ju pratIti tumhamani sahI Da, tumhamaninahI baga, tumhani i, pratita pha, tu kahUte ba, tu kahu te karUM huM divya ka, tu kahute karU divya Daga, kahu te karUM dhIja i, tujhakahu te karU divya pha. 12 aparAdhiNi baDaga, taNu Daga, chedu bakaDapha, TedakIni i, hAya ga, mukhasiGa ba, mukha syu kaDa, mukhasuM i, mukhasyUM phaga, dAkhavU Da, dAkhavU phaga, juvaDhaM baDa, jucaDayuM kaga, caMdo karmi i. jau kara caDiu maha balaMka pha. karamakalaMka ga. 1 karatAM vacani ba, vacanai pha, pAsu kaDaiga, "karuNApAyu" bamAM nathI, kahi ka, kahii i, sukharini dekhiu ga. 2 ahavU ba, ahavU kaDa, ahevU i, acarita ba, aciratahui Da, azriraya i, hAthi ka, saya i, vinitA i, svaihAti ba, kahisa ga. 3 caMcali bakaDa, valI ka, saipremi Da, TADhimIThe pha, yaMcalI ga. 4 jANe ba, citi a, labadhu bakaDaiphaga, ahavu bakai, ohavu ga, ahevU kari i, nita ka, nitu nitu i, kari ga. 5 chAvareM ga, jasavallabha baDaga, dossch| a, sarazava kapha, doSani ipha. 6 agopari baga, janamani ba, marikI pha. DhAla 14 rAga vairADI praNataNAM tihAM pUlA dharoA - o dezI 1 tAM sora baDaga, uchalo bhA ba, uchalibhA i, saMtApi i, grahahImA a, thai baDa, rahImA bakaiphaga. 2 rAya baDaga, rAjAI i, bolAvyu ba, bolAviu ka, bolAvyo i, bolAvyU ga, dhujatu kaDa, dhUjato i,dhrajatu ga, kAMpato i, Anyo i, Avyu kaga, labadhu uphaga, lubadhaTha i, vAhAvyu baDa, vAhAvyU ka, rosi vAhAvau i, rosibolAvyu pha, rosiMbIhAnyo ga. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 81 3 cItA i, karii i, kari ga, maI tu ba, sAMkhyau kaha, sAMkhiuM pha, havai tAMba bakaga, havitA i, havatA pha, havitA i, ahavU jANe kaga, ahevu Dai, ANa ba, khaMDokhaDi Dai, naukhiu ba, nAMkhyu kaga, mAMkhyU Da, nAkhyo i, khaMDokhaMDa i, karI nAkhU pha. 4 varike bakaDa, kare i, "te upadrava kAraNa' a, pragaTa ke pha, karIkaha ga, kAriNi Daga, kauNa bakai, jivyatinai pha, hU kopiu ba, hUM kApyu ga. 5 vastu kapha, valato i, valau ga, talAra bolyu kaDaga, talAhara pha, bolyo i, tharahara parahara a, akAli Avyu ba, bhakAli Aviu pha, Avyu Da, Avau i, kAliAviu pha, akAla Avya ga. sIAlau a. sIAlu ka, sIyAlu Da, sIyAle i, sAyalu pha. vadanna i. 6 dIna vacana pha, barase ba, tanuvarasi i, tinya varasai fa, galizoka pahuto ba, zokha paDa. tau ka, zokapaDatu Da, galisoka paDatau i, galai soka paDatu bolai pha, sokapaDatuM ga, karUNA raheva pha. 7 minaratI i, svAmi kai, mahArI savita i, sAmi pha, sakati svAmo ga, praNitAM i, paNitihAM kai, ThAmoThAmi bakaga 8 aNai baDaiga, iNIi pha, nagari naratya pha, nayariiM ga, lAbhi ba, teNi ba, kAbaDaA ga, agadhutu jeNa ga, dhutu teNai ka. dhuna jaNaNi Da. dhUto teNai i. dhUtira teoNa pha. 9 bajAvI bakaiphaga, rAya ga, DaMDe u baka, DhaMDherA i, DheMDhareu pha, mArAya Da, mAMDA pha, sarava baka. 10 yogI aDiyA ba, yogo kara, yogI je aDiA phaga, gaNiyAnai kaDa, gaNiAi i, daravesa bakaiga, gaNIonaI ga, matavAsI kaga, jitI pha. 11 nIlaM ka, anyAnanaI doSai ka, niMdoSi Da, anyAi niMdAsiM i, anyAiniM doSai ga, paNa ba, khAi ka, pAmai rosai ba, na gaNai kAi sarosa I i, saNai seSii pha, rASiI Da. 12 aNai baDa, iNai i, iNii pha, avasiri i, dUmAri bakaDaga, duAri i, dUyAri pha, pratIhAra bakaDaga, pratihArani i, sanaI vInavu ba, vInabuu ka, vIna, Da, rAyavI navau i, rAnaI vInavU ga. 13 kuhanaI ba, ku unaI kai, kuhunaI Daga, karainai pha, aparAdhi bapha, citi ba, viti kaga, viti Dapha, vIti i, bhaisomAMdau ba, bhaI sumAMdu ka, maiMseomAMu Da, maI se mAMdu i, bhai somAMdu ga, taDaMga DAMmii baDa, taNaMga ka, taNaga DAMmIi ipha, taDaMga DAMbhI ga. 14 doSIniI ka, rAnai gaba, jaNAbI vAra pha, bAyanaivAlai baDa, gAinai vAlai pha, arjuna ba. 15 ju Daga, jo i, ahevu i, vegii Da, vegI pha, rAyai i, rAya pha. rAga sAmerI nemanAthanA masavADAnI trIji 1 adabhUta ga, tADavIju Da, tADatrIjo i, tADavIja ga, jUTA ka, kesa ga, mari Da. 2 tipuTha ka, nAsA kaga, cyAri iDa, kAsmIra ka, zravaNai bapha. lahikai kaDapha, salavato kaipha. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 3 kaThamalA ga, saMkhakerI baDaga, vAni hai, lalADa ba, lalATi vicitra AMgula mAMna kaI khanete cyAra aMgumAna ba, citrati nakhavi acyAri Da. 4 karI kaMthA bakaDa, "mRga carama kerI karI kaMthA uDhanai citraka kAma mora pIchano graha u Atapa" imAM che, uDhaNi pha, uDhaNa ga, citrakacama ka, citrakacarama pha, morapIcha ba, mArapIchanu ka, vayU kaga, guhU pha, kahAthi ba, hAthi kaDai, hathai ga, dhamarma ka. 5 yami cami Da, karati ka, 'saSyaNI ba, sidhyiNI kara, sAdhyaNI pha, parivAri ga, vasi bakaDaiga, navami pha, ghUmati ga, dhUmavI ba, kariu ba, karayu Da, karayo i, karai pha, bhAMganu ka, bhaMgiAhAra Daga, bhUgIAhAra i, Ahara pha. 6 uraroti AsI uca sAThaI ba, saccara uccauti Ai ka, ucarati AsI ucazabaniDa. AzI ucazabIipha, AsIsa a, nRpatIra ga, sAMti baDa, "zAMtifer" jivAra natha kagA, zAMti karatI i, nazAMti pha, pAvana bakaha. pAvajiga. 7 baDabaDai bakAphaga, baDabaDai Da, va i, vadaniipha, vaziSTa a. visiA kaDa, paimaMtra ___ vasisau pha, sAva i, jasai bagakaDai, Asii pha, nahAso baDaga. bhUpi bakaDaI, bhUpiDa pha, bhapa ga, baheva ka. kahi i. bhagavatI kaDahaga, beThita alakha pha, TAlu hevi ka, Dapha, vighana TAlo hevi i, kahe pha, vadhana pha. 5 madimatI bakaDaipha, visvanaiM baDa, vizvaniI i, avatarayAM bakaDai, amhepravAhi baDai, amhepravAha ka. 1. sasihara kaDa, zaktinAsU i, bhivitasArU pha. 11 rAtiI bakaDa, rAti i, "iSTa zabda baDamAM noM'' devi dhakaDaipha, maza baga, bhujhaniM i, kahayuga ka, kahU pha, kahayUM ga, sahUni i, kopyu ba, kupasii ka, huvasa Da, upasi i, janabhAMhi kai, jamamahiiDa, janamahai phaga, sAri i. 12 tu je ba, kAhaye aga, bhUpanaratUM i, kahaje i, "bhUpanaI tuM jai, hijesyauM' bhATalI kaDa phamAM nathI, syU a, syu Daga, darzanInu kaDaphaga, darzanIno i, maMdiro ba, maMbara pha, makari avasyUM ba, kari avara syuM kaDa, bhakari avarasu hai: abarasyUM phaga. 13 abahu pha, mArairUpa pha, karAla bakaDai, bhagaranu a, nagarano i, nAsikaravA pha. sukamAla iga. 14 ahavu baga, ahavaM kaDa, ahevU i, sahUni i, phakri bhoTai ba, yokamAI kar3aga, phokamATi pha, dami i, heva pha. 15 pratIta pha, pratita ga, joNahI bai, junahI kaphaga, tujoi bakai, Aistama pha, Adarzasyu gaka, AdarzasyU ba, bhAdarzasuM i, kari ba, kari kaMkaNi i, kahiM i, saMkhevi a. 16 pAmyu ka, citri pAmyu baDa, citi pAmyau ka, visabhai pAmiu pha, ciMti pAbhyu ga, "ima" zabda gamAM nathI. DhAla 16 rAga kedAru sarasvati guNapati praNamau'-o dezo. / dhulAvI kaDapha, bolAvI i, manamAhiM i, ka, manamAMhi Daipha, manamAhi , makA aga, "zakAne badale citA AvI zrama kAphamAM che', akisyu kaDa, akisuM ga, niramaluka pha, niramalui me ka. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 2 tiNi a, rArUu pha, nisi sajaI a, nisi rAjai kaiga, nisirAjyai pha, bahUnAMka, bahanU cirIta pha, kAjii kaDa, chAnu kaDa, chAno tasa ghari mokalyo i, chAnu tasa ghari moklu me ga. 3 ch|nu Da, mokalyu Da, rAya jovAi cirata pha, kii ga, nirati a, naratima pha. 4 tiNai ka, teNaI i, kumaraniI ka, kumaranii pha, cItai i, visAvIsai kabaDaipha, bIsAvIsai ga, prANaprIAnai a, prANaprIyAnai ga, dohalI pha, jetA a. '5 dyADho bADhI pha, "dIhADa)" gamAM bIjIvAra nathI, chAvaretU Daha, bhetu chAvaratu ba, hUMtAchA vastu ka, rahUMchAvaratU ga, parataki ga, mugdhAnii ka, mugdhAni i, syUM thAsai bakaga, zu thAmai Da, suM thAsai i, mujha ba, gUhya baDa. 6 ju vaga, adiSTIkaraNanI ga, samete pha, tuu ba, havaDAM kadaga, havaDA pha, bhote ba, jada je Da, zazimuhivavai kaDai, sasimukhai ga, jaNAba, jaNAvU kaiga, jaNAvyu Da, saMkete pha. * mAhAro i, hosai bakaga, husai Da, hosi pha, balA baDa, tAvaNA a, pAsa ba, rasAlA baDa. 8 manana ka. mana i. panamAhiIka, manabhAMhiM Daga, manamA hai i, rahayU ba, rahara ka. raha u i, paMjaraDai i, ghAlyu baDaga, dhAlyo i. ghAliu pha, cAlii ka. * aNai baDa, meNiI ga, ganAvara bakaDai, dikha deI" DamA che. navi dekhA ne badale pisita bakaDagamAM che, payasaMta pha. 1.. mAnai cakaDa, rAyana i, jaNAvI ba, sAcu dekhar3a tva. mAcu kaiga, sAcU Dapha. 15 AsyIya ba, Arogiya ga. 12 tu tu baka, vasanikaMdana i, nimala Da, dukhavyujhe ba, dukhavyu Da, dukhavu i, dakhabiu pha. dukhavyu gA. / dukhava i, kulanai nirabhala pha, kulaMti Da, rASizI pha, mAhArI i, te jivita a. parakhI kaDaiga, jivana sarikhI pha. * lAlavRnda kaDa, prajAnu kaphaga, ANyU ba. ANyu Daga, ANaTha i, ANiTha pha, sokotarI ga, zadhi zokAtarI pha, laghu baka, lahayu Da, tundharaNI i, lahUM, lahiu pha, vrataMta a. 150 tevana pha, valakhu bakaDaphaga, vilakhu ka, dalakho i, tehabUba, ahavu kaDai, ahavU phaga. naha: a, nohi baDa, nohai i, haui pha. 56, kI a. kopAjali i, bolyu baDa, bolyU ba, bolau i, prataSi pha, uvaguNa pha, avaguNa isa chAvaratu nyApati kaDa, bhavaguNa tu chAvaratu nApita i, imachAnaratu tu tAriti zaMkAza pha. 17 pAThAMtara (nyApita tujha guNa pAsaI baDa, nyApita guNa tujha pAsi kaipha, nyApita guNa tujha pAsa ga.) 18 sAMkhyu bakai, sAMkhyo Da, sAkhyU ga, paNa ga, hUM ga, navi kaipha, sAkhU ga, avagaNi Da, mhaa| i, kahaNi bakaDaipha, kihiNi ga, nahIju tu bakaDa, nahou i, ju to tuM ga, tuM jai naI baka, jo pha. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 19 avAM pha, dharatu bakaDaga, dharato i, viSavAda a, nIcaM bakaDaiga, nIcU pha, Aviu bakaU, Avyu Da, Avau i, prAsAdi bakaDaipha, prAsAdaI a. 20 tejhAMkhI bakaDaiga, kahi i, sAcu bakaDaiga, sAcU pha, AvayU ba, AvyuTha ka, Avyu Daga, bhAva u i, Aviu pha. 21 vairiNi Da, vIraNi i, vayaraNi pha, yogInI ga, matanIaMdhI ga, rAnai baka, kahibahu jetahAro i, taurAkSasI a, kahibahU jetAharI pha. 22 muMkI kai, rAI kai, rAyaI ga, jovarAvyU ba, jovarAvyu Daga, jovarAvaM i, jovArA viu pha, jANyaM sAcuMba, jANyu sAcu kaDa, jANai sAcuM i, ANiyasAcu pha, jANyu sAcU ga, hivai baipha, janamAhiIDa, havai ba, thayu bakaDaiga, thayu vakaDaiga, janamAhaI ba , maiMtA ba, maitoM I, dini ba, sAMkhyu baDa, khAMcyu kagaI, khAcU va. 23 hu tuM ga, chaMDa bakaDaga, chaMDU i, chADU pha, kahisvAmI ka, thAyu bai, thAu kaDaphava, mujhani karma i, mahAnai pha, praNAma ga. DhAla 17 rAga sabAba bolIu prahalAda vANI-a DhAla 1 havaI bakaDaga, havi i, rUTho Da, sevakani i, zevakanai pha, Adisa ba, ANIni i, ___ dai presa a, Adesa i, diiAdesa kaga, oTha kara manu vAMka ka, karamaNu Daga, mahimA ba, jeNe ga, rAyanai raMka pha. 2 kesi pha. baMdhanabAMdhI karI ga. bAMdhInai pha. kATuni ka, dADhauni da, kADhuMnai ga. 3 bhamADI bhamADI naI ga, ThAmiThAmi baga, ThAmoThAmighaNu ka, haNo i, TAmoThAmi pha, deiapamAna kaipha, apamAna Daga, mazAMni kaDa, zamasAni ga 4 thayu baDa, thau i, marivA thau pha, mara vA thu ga, rAkhyu bakaDa, rAkhyU ga, gRhI rAkhyo hAtthi ka, hArthi i, hAtha ga. 5 pATADayA Da. 6 cuju ka, cubu te cupaDu Da, copaDau i, cUnu te copaDiu pha, sisi i, sIsi pha, copaDu ba, copaDayo bakaDa, jhubaka ga, jhUvaka iga. 7 supaDAnU ba, sUpaDAneM kaDaiga, dharii i, laikaiti ga, lahakato i, caMthA cAmarai kai, cUMthI cAmarai pha, cAmai Da, Aruhi ba, khariM i, khirai pha. 8 ThAvati ba, Thavi ga, kaMThi kaphaga, kaMTha i, vikarAlA kai, vIkarAlA pha. 9 hIgi ga, hIgii pha, vilepyu bakaDa, valIpU pha, vilekhyUM ga, masai ga, tana pha, kara DayuM ba, kharaDayu Daga, kharaDU i, vasii Daba, vikhanna i. 10 suraloka bakaDaiphaga, dei ga. (pAThAMtara karmabaMdhai phoka i) pAmyA te zokai ga, zokiI ba, zokaI ka. 11 kari i, satIniM te i, ThAriThAri bai, chAhari chAhAri pha, bAhAri bAhAri ga, saMbhA rai bakaDa. 12 bhAgili ga, kAhalI kagaDa, kAhalai tasa keDii I pha, lAi a, dukhadu ba. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 13 satI saMtApI i, serIserII kaI, saMtApI kADhI ga, atibhADI pha, atItADI ga, bAhira ga. 14 Athamyu bapha, prasarayu va, pasarayUM Da, pasarUM i, pasariu pha, pasayu ga, timira pUra a, timaranUpUra pha, thayu bakaDaiga. 15 smazAni va, bolyU baga, bolyu I kaDa, kADhIpANi ba, kRpANi ga. 16 mmarire ka, samare re i, tuM nhai i. tuhani pha, haNisa baDa, heMNasi ka, haNasai i, haNisi phaga, deva a. 17 "parDI" bIjI vAra nathI bakaDaiphamAM, paDi pha, mUrachAnI baga, mUrachAvI Da. 18 tyaji ka, taji phaga. savajana Da, savejaNa i, prAMNii ba, prANiI Da, ThANiiM Da, ThANi bakaipha, ThAMNi ga. 19 ThANa ga, ThAri gayA va, nIThara a, "teNaI tyaji dayA" i, mAratiNa tajidayA pha. 20 vAya ka, mIThu vAyu vAyu Da, vA vAyu i, vAuvAyu pha, mITha vAyu ga. 21 arU parUM jeyu ba, aharU paharU joyu baDaipha, jAu pha, jima baDa, nirvijana dIThu kaDa, dIThaM ka, naravA pha, navijana ga, nAhAThI bakaga, avIsAma kaiga, chAha ThIya vasAma u. 22-3 nAhAThI kaDa, bhatihari Da, dUri i, atIdUri ga, karma ka, karmajhurii pha, raDii pha, pUri vakai, pUrii Da, dUkhapUri ga. DhAla 18 rAga soraThI vara varayo re vaMchita deI dAma-dezI. 1 karajo ka, sagAra baDa, karamiI ka, ziromaNi Da, ralI apAra re bakaDaiphaga. 2 suNiM gani i, sUMnai a, rAni ga, mokalU vakaDai, mehelI i, mahelo ga, rovata a, rovai Da, abudhAra a, aMsUdhAra ka, AMmRdhAra i, aMsUdhAri pha, ghanasyUM baka, jANai Daga, lAyu vaga, lAgu kaDai, lAguvAda pha. 3 teNI bakaDaipha, le lAi a, pAsU bakaDaphaga, tahArU i, johUM va, juhUM kaDai, mehalI a, na jAyatI ka, na jAtI ipha, tu a, to i, haiDai bakaDa, haiDi i, haiDai ga. 4 kauNa iva, kuNahiiM ka, kuNahai iga, vacana a, lagAra baDaga, lagAri ka, mAtri lagArai, akar3avAri bakaiga, akaIMvAriI Da. 5 valabha hutI ba, tuhanaI bakaDa, tuhani i, tumhai pha, dyau ka, dyohAtha pha, suNi ga. 6 lagai tiI kaga lagai te Da, DhAMkyu, vaDaga DhAMvayU ka, mahArayo i, vatsala ga, gaMbhIrimi bai, gaMbhIriNi ka, gaMbhorami Da, gaMbhIgi mai pha, jitu Dapha. gaMbhauramaI ga, asasi bakaiga, kIhAM chuTisa pApa i. 7 hUM miiMmuMDI Da. hUM chUTasi kaga, tumhanaI i, tujhanai pha, kI hA chUTisa pApa i, hu dANIgiNi vada, guNanIMcha u dANi ka, chaMha dANI pha, ha dANI gaNi ga. 8 miI ka, mi I, dUhavyUM baDa, dUravau i, na huviu pha, dUhavyu ga, ahavI ba, koi nakayoM ka, marmii baDa, mami ka, kahi adharamA pha, kehimarma ga. 9 nIMsAsaI a, nomAsii ga, sosI Da Dora Do vaDa, bharayAM bai, bharyA kaga, bharayA Da. "khaga" zabda DamAM nathI, pAmyAM duHkha i. nIga tava kuraNA pha, saMtApa ba. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 pAThAMtara 10 haiDuM bakaDa, haiiDuM i, haDDUM pha, dukhi pha, dUkha ga, AvuDa i, AvyuM ga, aMsu baDa, sukhadhADa, aMsU akhaMDAdhAra re ka, vAri i, vanamahi ba, vanamahira kaDa, vanamAhi ga. Apika, ApiMpha, karamanu baDa, karmanauMdosa ka, karmanu pha, avarasyU kau dosa ba, keu zesa kaDa, avarasyuM keu rosa i, avasarayUM keu rosa pha. DhAla 19 11 1 2 3 4 8 9 5 vAzadeva pha, karamaI jeha va, je kaga, karabhi i, karamaI ima je pha, lahayo ga, sari ga, sajana bai, sujana kapha, sajjana Daga, jarAkumAra pha, zari ka, zari atahI pha, kariaMtaji i. 6 dyutaI Da, hAri ga, paMDava baDaga, viniralA i, sevAkArI ka, moTuM Da. 7 dukikhau ga, vanamahiM ga, chAMDI i, chaMDiga, maMdiriI Da, maMdira i Da, pracAraji ga. 10 pAMDava paMca pragaTa havA - athavA mana madhukara mohI rAuM- o dezI saromaNi i, ziromaNi ga, prAMNIyA a, sAMcarii i, madharasi baphaga ma madharisa i, lagAraji kaiDaga, kuNana vicalai i, 'karamasAthi koNi navi cAli' ga, karamenaDayA ga, imAvicAratAM kaDaiga, haiDa vaDa, haiDara ka. 1 zrIrisahesara Da, varasItiiM baDaka, varasataI ga, varasatAI ga, parisaha ga. caraNi ba, caraNi Da, caraNii ga, silAkA va zramaNe zakAlA pha. rAmizA zApha, sahAM i, prasAdiji bakaDa, pasAdiM i, haiyAM bakaDaga, haDDAM kAMpiM i, suNitA pha. dharesi ka, pha, cAlai satyavAdI va baghari ga, becIA ka, karamiI ba, ralyA kaDai. zira ka, zari pha, karamidaM ga, bhamavUM baga, bhamavu Dai, bhamaMvau pha, isaji ga rAvaNa karAi, gamIyAM baDa. karma iMdranariMda pha, jemahaMtaji ka, imakarI bakaDa, mehaloA ka. DhAla 20 rAga : rAmagirI surija tau sabalau tapai-se dezI citavares akaDa, ciMta i, cita ga, ApaNu bakaDaphaNa, AgaNU i, vAlyuM baDa, vAlUM i, vAlyUM ga, aNai ba, parabata Da, iNi kapha, aNai Daga, dUkhaire ga, dukhi i, sukAya i, saMcarai ka, paMthaisaMcarai thAya i. 2 dhIra pha, jAMgha samANi bakaDai, jAMga samANI ga, parasevu vakaiga, parAsavu Da. 3 RdhiradhAra ga, caraNa ga, 4 adhura vaDa, galaM baDaiga, galaM ka, phATii i, kiMhAnavi kai, kinivi ga. Diga, paMthaI kai, AkhaDii ga, DuMgara kaDa, DUMgariMga, dUrathIre ga, " dava jalai ne badale davabalai che" imAM, saMtAvara va. 5 teha jhAla i karamiDa, pracAriji Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 6 kihIake baka, kihii Da, kihiM iga, phaNigara baka, phagadhara i, kihI pheru phekAra ba, kihAM pherU ka, kihiI phesa phekArai Daga, kihAM pherU phekIri i, kiMhIM ghUghUha baga, ghora dhUkahI ghUghUire Da, dhora ghUka teMhA i, kihIM vAgha hekArai baDaga, kihai vAgha he kArai i. kahIkaNi ba kihAMkaNi ka, kahIkaNi Da, hoDu kamakamai ba, haiu kamakamai kaga, dekhatI haiu kamakamaire Da, haiDu kamakamai re i, mAraga kuMTA kAma, mAraga kuMuTA ba, kihi mAragakuTA Da, kihAM mAraga kauTo i, kihi mAraga khoTAM ga, haiMDa kamakamaire pha. ___ kusuma ka, kupama baDa, kusamazeja i, khUcatAM ka, bITha va, nIdrAnAvaMtI pha, nIda i, ahevI i, paDire iga. 9 sUraja ka, sUraya ga, navilAgAM baDaga, navilAgatAM ka, navIlAgatA pha, kahII ba, jehanii i, rAmanAMhaI bai, rAmamAI ka, paDavAthiri pha. 10 pAhiMi kaga, pIhi pha, kualI Da, kuyalI i, tanuvADI i, tiNai ka, teNai samai iphaga. 11 anumAni sA pha, anumAniI ka, anumAnAI Da, aNasuyii i, agasarere pha, dakSiNa ba, chohI kaipha, ThAhI Da, sahIo pha, matIhoi ga. 12 nivakAri va, nijakari kagaDa, ropIA ka, nayaNalahare Da, ja tararopIyAre pha, atisata ba. 13 tarUtaNi kai, tirUtaNAre pha, vAvItAta kai, haiuM gaka, haiuDa, haiDaM i, gahiM. bariu ka, gahabarUre ipha, gahivayure ga, navirahai bai, rAkhiu navirahi ThAmi pha. 14 pAhaNi pha, pAvaki ipha, parijaliha ka, parijalaire i, paNinivilaI Da, sAMbharai Dai, sAbharire i, sajana bakaga, haiDalaM ba, haiDalaM bAri ka, haiDalaMbAri Da, haiyaDU bAri i. DhAla 21 1 dIThaMbakaga, tAtataNu kaDaga, Azramma a, sAhire bakaDaiga, varasi ga, sevAdire bakaDaiphaga 2 darasana baga yU ba, karo ga, nIradhArInaI ga, pAkhi pha, sUna u ba, sUnu kaDa, sunu iga. 3 karUNa bakaDa, kANi vyalApa pha, karUNA ga, vayariMgeyA pha, jharaNAM vaDa, vyApire baDa, vyApa pha, khA mRga ga, duHkhI Da. 4 sA rahI roi pha, ApoApire kaiga, yamasAyara ba, sAyaralaharI kaga, yamasAyarala harI Dai, vyApire baka, vyApare Daiga, phalanu va, vanaphalano i, "tihAM zabda kaDa mAM nayo" tApasano I, tApasinau ba. 5 "ima zabda DaimAM nathI" isikaratA pha, ke dinare pha, dinare ba, ketA gayAdinare ga, manire ba, mannire Dai, cittamaMnire pha, boraDInai kaipha, sUnI ba, sUnAdekhI ka, sUnIdekhnI Daipha, bAhi sahu pha, hAthire Da. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 pAThAMtara 6 vanitAtaI baDa, vanitAni iga, vanotAnai pha, purUSataNo kabaDaiga, mUlire vaka Daga, mUlare i, vizeSiI ga, yovana pha, phUlire baDapha, phalire ka, phUlare i, phUlore ga. 7 sIla baDa, strIniM i, jAlavU bakaDa, jAlavU ga, ahavu valI zabada DA nathI, ciMtire bakaDa, avU cittire pha, ahavU ciMtare ga, guNavaM tire baka. uSadhi bakaDapha, oSadhI ga, tAtire vaka, tAnaI Da, nidhADotAtire i, nararUA a, jAtire bakaDaiphaga, oSadhI ga, yogi aka, stro phaTI hui nara matireva thaina ra rUpi re kapha. thai i, strI phITIthAi nararUpare ga. 9 ghAlo zabada bakaphamAM nathI, kAMnire bakaDaga, "pavatrI ghAlo kAnire imA" sutAnire baDa, sutAnare ka, sutAnAmire i, tegai kaDaiga, Azrami bakaDaga, Azrama i, kIdhu. kaDa, yanIpUjakarai pha, kariu hu gasire i. 1. dharii dharma i, saMbhArai bakaDaga, nittunitture i, nattinita pha, saMbhArii pro uguNa iga, cittire bakaDa, cItire i, cittare a, satApare vakaDaiphaga. DhAla :22 rAga : mArUMNI prIyu rAkhu re prAMNa AdhAra- dezI 1 gelinare bojovArache kamAM, guNabhaMDArane badale gugarayana bhaMDAra cha bakaDaimAM, boli nare ne badale badheja boli3 che ga pratimA. 2 tii baDa, taitAM vakaiga, tAharAi Da, tAhAri i, guNe karo i, hUM lIdhu Da, guNikahUM pha. vicAtau ba, vecAtu kaDaiga, dAi zabada ba mAM natho raNIo ga, nehana Daga. havaiMkAiDa, kAMI Ai i, havai ba, havii ka, have ga. 3 phlo bichAi ka, phuli bichAhI i, phUla bichAi pha, phUlibharI ga, mUlI ka, tuMbinA va, sUnu kaDaphaga, tujhaviNa sUno i. 4 kauci i, uThAvaise ka, uThAvai i, vanodA pha, pAkhinasohAi pha, pAkhiI ga. sUhAire ga, sohAvaire i. 5 nogamuM bakar3aga, balavalatAM i, dihADu bakaDaga, bADhau pha, jAyare ga, virahaI vaka DaDA. mahanaI va, muMhanaI kaDaga, munaddani i, muhani pha, samANau ba, samANu kaDa, samANo iga. 6 pihilI baDa, pahalo i, havai bakaDaga, kSAmodarI i, mAhArUM i, na pAi re baDa. 7 beha rosaI bakaDaga, neha rosimA i, reti ga, thAture vakaDa, thAure ga, manAvatu raMgi rAtu re bakaDa,phaga, manAvato raMgi rAtore i. 8 hasato ga, prahAri i, prIhAre pha, prahAra I ga, lahi baDaga, lahatu kai, prasAda ba, mAnani bakaDaga, mAnI i, tAhArA i, olaMpA baDa, saMva:dire vaDa, savAdiire ka, savAdire i, saMvAdare ga. 9 tujhasyU ka, tujhasu Dai, tujhasU ga, cAlii kai, pAhAyUM va, viNu i, sAhA' kaDaga, sahAmuM i, nayanai gapha, jou kai, au ga. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAntara 10 nosai baDaga, josii ka, "osai vATikUNa" i, tRSata Da, nayana Daga, mahArI ka, atihejire bakaDai, ati hejare phaga, sUnIasaire baDa, semire ka, sunIsejare ga. 11 krIDAnAM ka, terUha pha, viyogire ba, viyogiire Da, vijogire ga, AMsUnIriMI Da. AsUnori i, pUre pha, pUri i, zoSaire ba, zokiire va, zokiire ka, zoSaire Da, zokiire pha. 12 unAhAla u ba, undAlu ka, rahalavIu 6, unA hAlu ga, varasAlu kaga, nIsAsire i, nIsAsAre ga, aMgi ga, bhAgaI ka, sIyAlu ka, saM Alu Da, sIyAlau i, siAlu ga, tribhuvana ga, tribhovani i. 13 anupama bakaga, tahArUM i, vAlI dehAre pha, tAhArA ka, bolU baDa, bolu kaiga. 14 sasimRga baga, harIhaMsI i, sUvinANAre kaga, jANUM baDaga, jANu kaI, selevA ka, kAraNii ga, terahI ga. 15 nAgaloki bakaDaiga, tiiM ba, karayUM Da, karUMtaI i, karyu tiI ga, jipavA bakaDaiga, raMbhAno i, garava baga, saMbhArIre kaiphaH 16 hUtI ba, "tu vani tAharai ramatIhatIM" kama, jagisyUM baga, jagisyu kaDai, jagisiuM pha, mAharUM Da, mAhAro i, gu baDaga, ju ka. 17 lADikavAhI bakaga, loka taraNItiI kaga, saho hasai bakaDa, sahIhosai i, sahohasii pha. 18 kupama ba, kusuma kaDaga, pArisvAmino Da, parisAmini i, parisAminii i, parisaMmamini pha, parisvAmInI ga, hasvai ba, hasii kapha, hasai uga, hosai i, vahi ba, sIrAre Da, baraha dukha sarIre pha. 19 isi strI ka, isI strI i, asyo pha, dayA na thAire ga, jegaI baDaphaga, tehana TAlu bakaDaiga, ThAyare kaDaiphaga. 20 krIDAnAM thAnaka kai, krIDAmA thAnika pha, tAhari kriDA ga, suMdarI iga, pAkhi pha. syUM ba, syu jivita ka, syu jivyuM Da, sujivita siuM pha, syUM jivU ga. 21 vilapI Da, dhAriu baka, dhArayu Da, dhAyure bakaDa, marivA dhArayure pha, kuTabaI ka. kuTuMba ga, kuTubi vArIne rAkhiu pha, rAkhyubakaga, me vArI rAkhyu Da, teNai tasaguNi jivalAyure bakaDapha, teNi tasaguNi jiva lAyure ga, "ima ativilavI...jivalAyaure" A AkhI kaDI imAM natho. DhAla : 23 rAga : kedArU 1 havai baDaga, kAmini taNA kapha, kAminItANA i, samarai Da, samariipha, samari gamAM bIjIvAra nathI, diniti ba, dina ra ti ka, dinizatti Da, dinadina pha, dukhamaraI bakaDaga, dukhamari i, dUkhabharai ga, navagamii ka, mavi gami pha, tehanI a, vatta ba, kehenI Da, kahanI vatta i, kahinI bAta pha, kihanIvAta ga. . . vINAnAda Da, manohara i, kari tanu saMbhAla i, ra hayU baka, rahayu Daga, rahau i, mehalai bakaphaga, mehai Da, mehe lai i, nIsAsa ga. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAntara 3 tyajyA bakaDai, tajyAM phaga, caMdacaMdana bakaga, cavadana pha, lagAra baDaga, nahIya lagAra kaipha, lahi pha. 4 nisi bakaDa, nizi AMsUdhAra a, asudhAra baDai, aMsUdhAra kapha, vahii pha, khiNa khiNa bai, 'khiNi zabada bIjIvAra nathI DamAM' jAi ka, lahi pha, avarasavi pAkhaMDa bakaDaipha. 5 priye priye baDaga, "prIya proya' zabada kamAM nartha', vikarAla a, vikala kai, kuMyare ba, rAjakumAra ka, rAkuMyAra Dai, kuMAra ga, thayu bakaDaga, te narahi baDa, vArayU ba, vAriu i, vAhira pha, vAryo ga, kahitaNu Daga, kuNai pha, mitraparivAra Da. 6 bhAvakAsi pha, dai kaDaphaga, pAtAli bakaDai, pesUM ba, paisu kaDai, paisU ga, jima bakaga, jhima pha, taNii ka, virahiM i, hUM zabada DagamA nathI, hUM dharUM ba, dharauM i, dharU ga, kiMma kaDapha, kimma i. 7 haiu bakaga, haiDuDa, virahi nu kai, varahaha ju pha, jo ba, ju Da, tu bakaDaga, vilavaMtAM ka, mANsapai pha, pahi baka, pahai Daga, pahiM i. / 8 ju virahai ga, virahaI baDa, ju virahi ka, jo vira hai i, tu kharI ba, tu kharu ka, "tau zabada DamAM nathI'', tu kharo i. puruSa sabhAva kai, tu kharau pha, daivi jivata daMu baka, jivita deuM Da, da uM i, deviM mujha nivita dIuM ga, saMgameva ba, sahivAreiMDa, sahavA i. vilapa ga, paravata baga, parvata kai, khaMDa khaDai bakaga, khaDakhaDa Da, khaDokhaDiM i, nojharaNa jana nayane ba, jananaye ka, jananayaNe Daphaga, janayanaNa i, kelavAM ga, jamya i. 10 parivAra a, pRchavai i, jaNi ba, dAjaika, dIjai i, zekinaI Da, dInii ga. 11 koDI lahii ga, jivitA Da, dii ka, hai ga, karii i, dukhanu kaDaga, dukhano i. DhAla 24 rAga : AsAurI zivanA maMgala varatIbhe-se deza 1 te yoginAM i, ahavU baga, ahavU kaDai, jai suNAi ba, RSimaNInaI, jANaI dIra ___miI rAja ka, jAneM ga. 2 nAvaha a, jithu kaphaga, jitayu Da, jito i, dhutakAranaI Da, dUtakAranaI i, cUtikA rii pha, jima vadhArAno zabda kamAM che, pAmyu baDaga, pAmiTha kaipha. 3 pAsi bakaDaga, pAsiM i, mokalyu ba, mokaliu ka, mophalyo i, mokalyU ga, manau halAsi ka, mani uhulAsi i, mani ulhAsi pha. 4 kahii i, suNusaga Avau ga, pAchu gaDa, valyu baDaga, viliu ka, valau i, vAli pha, kuNakAji bakaDagapha, kUNakAni i. 5 bhAdara a, svAmI i, karAmAnadevA i, karUpani daiva ga, zrIkana karathavai ba, mokalyu Daga, mokalo i, hevi i. 6 hemaratharAya bakaDaiga, jisuNI a, parIvAra i, vAravAra i. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAntara 7 sugaNa ba, kulatila tilaka AdhAra a, mAnemAharA i , mAharau ka, jharaNathAo i, uranathA kaga, jharaNathA ba, uraNathAyu pha. 8 AzyA ba, viludhI ga, valudhI pha, dhama ba, dharama ka, abalAtaNe ba, nIsAsar3eM bakaDaga, zarmi ba, zammi Da, iAi syaMma pha, zarmi ga. 9 kaTha ba, tasavarai baDa, ju Da, juko ga, tu ApaNI bakaDai, manAga i, mAnItaNI baDa, mAnItaNI baDa, mAna gayu mAnItaNo i, mAMnItaNI ka, tu jivitiI syu kAma kaga, to jiviti su kAma i. 1. bhApaNI mahimA ba. ApaNu mahimA Daga, ApaNo mahimA i, vIna ba. tujha vIna kagaDapha, tujhAni vInavU i, ti bolana nAkhi bakapha, pAchu ti bolamanAkhi Daga, pAcho te bolama nAkhI i. 11 pAmyulAja ba, meNiM kumara ka, pAmya lAji kaDaga, bheNi kumara pADala Ali i, pADiu lAji pha, chachaMdarI bakaga, chachUdarI DaiMpha, ima vimAsI rAji ka, nahIMvadha samADi ba, nahIvAdha samAji Da, nadI vAdha samAji ipha. DhAla : 25 rAga : mahalAra girajA devI nai vInavauM - dezI 1 guNi bakaDaiga, mohiu iga, cItai i, vAvari i,vAiire pha, pIi ba, pAi i, AhAra kaDa, AhArore i. 2 dhagi dhagi pha, nara haiDalA a, iiDalAre i, niThara ba, niThura Da, Adari re i, Ada rai ga, lagAra Dai. 3 kharau ka, kharau pha, taNure Daga, pUMThaI Da, pUThiI ka, pUThiI ka, avAya i, keDai ka, keDii i. 4 tu lajAviu bapha, tu lajyAviu ka, tu lajAvyu Da, tu lajjAvo i, tu lajamAvyu ga, mAhihaMDa, joitA pha, zIma pha. 5 vilapatu bakaDa, vilapatore i, Adesi bakaDaiphaga, sAMcarayure baDa, sAMcariure ka. ___sAMcaraure i, cariure pha. 6 vApaTaM i, bATi pha, sakuna a, zaMkuna Da, havAM bhalAre ga, jo te gorI ga, juu ka, milire ga, tu syuM iDa, tu syu baka, zakuna pramANa ika, sakuna ba, tusi tau zakuna pramANa pha. 7 ANIsii Da, jANIsai gaka, paraNI strI hAri a, teNai vani ipha, jANIsiipha, jeMhAparaNI i, pariNI strI hIra pha. DhAla : 26 rAga : dezAkha rotAM re rAtA re rAiM- dezI athavA sArada sAra dayA kari - dezI 1 jotA joto teha kAnana baDaphaga, kuMbharanaI Daga, kuyarani pha, jAgyu Daga, agiu pha, hI9 ba, hai| kar3aga, haiyu i, haiu pha, Avyu bakaDaiga, AviuM pha, dukhaiM ba, Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 pAThAntara dukikhaI ka, dukhiI Da, dUkhi i, dUkhi pha, nayane bakaDagai. 2 Avani i, mRganayanI ka, manimohanI Da, mohinI ka, doThIre baDa, tInai nayanai pha, mujhamana bakapha, madhyaI baga, madha ka, madhyi i, mana paiThare pha. 3 veNaiM i, veNii kapha, AMbADAlare bakaDaga, haMsaga manI ba, haMsagamanI kaDagA, "hasaM gAminI ne badale mRganayanI che imA' jhalatI pha, rasAlare kaga. 4 nehA~ mi i, lAjata pha, navatana i, navatau pha, samAgami ba, pAlavI ga, muMhani ba, ___muMhanaI kaga, muMhanaI Da, muhani i, mUhanii pha. 5 kusuma kudaka, kuMdaki Da, kusuma sahere ba, manAvatu bakaDaga, nehani i, manAvato i. 6 thAnika ipha, hailaM bakaDaga, haiuM i, na phaTikAhare pha, phaTii Da, gorItA harai baka, mujhanai tevana ba, tAharaI virahiMI ka, tahAri virahiM i, dhAya re iga. 7 balavaMtu ba, vilavaMtu kaDaga, vilavaMto i, valavatu ka, AviTha ba, AvyU ga, Avu i, avyu Da, jinaprAsAda pha, prAsAdire bakaDaiga, jimaNU bakaDai, yamaNUpha, jimaNuM ga, phirasai i, tapadiNi i, chaDi i, kuyara ipha. DhAla : 27 rAga : parajiu mRgAvatI rAjA mani mAMnI - se dezI tathA, chatrIsInI. 1 ciMti ka, priyasaMgama ga, siucaka pha, viNasyU ba, syu Da, viNusanu mehajI i, yeji .pha, viNasyo ga. 2 kehA i, vaMchaM saMgati ba, vaMchu kaDa, bachaDe i, vaccha saMga ne pha, vaMchusaMgata ga, tu a bakaiga, kisyU ba, kisyuM ka, kisuM Da, kasuM i, kisUM ga, kasiu pha, karesai bakaDaga, karesii pha. 3 manavIsAmA bakaDai, je ko ka, dukhanu bakaga, dukhano Da. 4. cItavatu baDa, cItavato i, nija a, Avaini baDai, muniveSa pha, munivesa baga, puSpA dika Daga, pukAdika bai, tyA vAna kaDabaga, lAvaija i. 5. svai. ba, saMhAthaI sviI hAthaI Da, saI hAthaI i, svayahAthi pha, svaI hAthiiga. manikari bakaDa, munikara ba, saMgamanu kaDa, saMgamanA i, saMgaminu ka, jANai Da. jehanU baDa, jehenuM i, tehana ka, na ho jagamalaji kaDai, jehanu ga. . 6. sakomala bakaDaiga, nayaNe ka, valI valI bakaDaiphaga, kuMyara i, AnaMdoni i. . citi a, citai bakaDai, citai pha, priyau Da, priu ga, cAlyU ba, cAlyu Daga, cAlyo i, vAliu pha, Avyu baDa, Azrimi Ayu i, bhunisyu ba, munisyu kaDa, munisu i, munIsyUM ga, jinaseva ji a, sevIji Da, zrIjanazeji pha. 8 kihAthakI ba, kihAMthaku kaDaga, kahAM thakA i, kihAM thakA pha, hui iNa vanniji ka. aNaini Da, iNai vanini, iNi vanijI pha, Ami sevyu baDa, kadi Azramasevyo i, kahile Azramaze, pha, kahaithe Azrama sevyu ga, duriSaNaiji ka.. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 9 tIrathajAtrA ga, gayu bakaDaiga, savaNI ji bakai, suvaraNajI ba, savarNIji Da, savaraNIji ga. 10 karatu baDapha, karato iga, aNai baDaga, iNai i, Avyu baDaga, Avyo i, AviTha pha, tata kheviti Dai, humA kaDa, huyAM i, hUyA pha, te vAtii pha, karI zrI yanasevajipha. DhAla 28 rAga : sIMdhUu-gauDI * sapIArA nemaji-dezI athavA nayara rAjagraha ANaini me. 1 kanakara thaI a, vA suNu kaDaiga, dIThai ho i, TharayAM ka. 2 sapIyArA kaDa, sAjana bakaDapha, bhallaire i, bheTaji ka, mujhameTi i, nAhAlai ba, unhAli i, unhAlalai ga, nayaNanA ho ya, nayaNi i, nIho pha. 3 tujAMNau ba, tu jANuM kai, tu jaNUM Daphaga, tumhasyu kharUMho yaphaDaga, tumhasu ___kharau ho i, tumhasi u kavalaM ho pha. 4 na jANU baiga, na jANuM kaDa, tumhe suMkarUM ho i, syUM karUho bapha, kayu ho ga, pariho iphaga, AkarasyUM baga, Akarasyu kaDai, cittaheva baDai. 5 pratiI baDa, tumhe bolyu bar3aga, tumhe bolyu ka, tumhe beluM i, manii anatu pha, mani mAto i, aka malaiho i, ahevI i, janavAca bakaDai. 6 saMyogi bakaDaiphaga, ahake ba, ika Da, ullasii ho ga, dIThA ga. 7 tumhani i, mUMha naI baDa, mUha niM i, mujhanai pha, lAgo pha, lAgu Daga, yama tumhaNai pha, sAkhIyAM Dahaga, nehihaiM ka, tima Da. 8 kuparabhaNai kaDaiphaga, hUMsAphalya ho ga, sAMkalyuhU baDa, sAMkalyo i, tumhanairaSirAja pha, bIjU baga, javU ho bapha, jAya, ka, javU Dai, tihAM karavU bakaDaga, tehAMnUM karavU i, tihAMnU karivU pha. 2 kiyA ga, Avu kaDa, sAthi bakaDai, tumhani i. ... 10 tumhe mata ka, kaha tumhe i, kahi tumhai pha, bhAvo ga, matakarauho phaka, navikaraho pha, navisai pha, okAM ta baDaiphaga. DhAla : 29 rAga rAmagirI ___ jayamAlAnI, athavA-jattirI 1 muNu Daga, joi sayakero pha. 2 mauTau ba, moTu Da, tehalahIi baDaga,tehii kahIi ka, bhaktai adhIna ga, bhakti deva ba, bhavitaI Daga, devadAnava ga, manamAni pha. 3 dIdhu baDa, hAtha baDapha, hAthii iga, miI Da, tumheMpaNa baga, tumha puNa ka, sAthi bakaDai, aNivAti, agovAtaI kaiga, aNIvAtii pha, karasyu baDaga, karasiu ka, tu nizciI kaDaga, tu nizci ipha, lesyU ba, lesiTha ka, lesyu Daga, lesaTha i. 4 kumaranu kaDaphaga, Agriha pha, mAnai bar3aphaga, mAni ka, beda ba, raMgirelI pha. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 5 kSaNaalagAM kai, akakSiNa Da, nyaNAM ka, sarakhI bakaDaga, puhutA bakaDa, karata puhotI i, pahutA pha, puutA ga. .6 sAhamu bakaiga, sAhamuM Dapha, AviuM ka, bhAvyA Dai, suMdaripAMNai a, maucchava pha, maMDAMNi bakaDaiga, utArayA i, Adara i, kIdhA Dai, atiuttaMga kapha, uttuMga i, maMDapadIdhA i. 7 zubhalagana iga, suhAsiNi bakaDa, sohAsaNi i, sohAsaNa ga, gAvai ga, yosII ga. 8 utsavi ga, ucchaviiM ba, behUjaNi ka, behUMjaNi Da, bahujaNi i, bahUaNai pha, behUjeNi ga, nRpasIha ka, narasIha pha. DhAla : 30 rAga : adharasa, puNya na mUkoi.- dezI 1 thayu ka, thayuji Daiga, teNivAri baka, teNaivAra Da, teNaivAri pha, toNivAra ga. 2 kaTha ka, kahu Daga, kuhu i, citire ba, ciMtyore kaiga, ciMtyori Da. 3 kailAMkI ba, kailAke lI kaDapha, kaTilAMkI i, kailakAlI ga, kaisyU' baga, kaisu ka, ___ kaisyuM Da, kelyure baDa, kelyore kaipha. 1 mukha maTakai mohIuji kaipha, maTaku tasagamyUji Da, mukhamaTako tasagamyoji ga, mamamAnyu baDa, manamAna i, molavyoni baga, molavyuji Da, molavauji i, molvu pha, kuMbharasaNore . kapha, kuMbhakaraNore i. 5 kinariji baDaga, kaMnarIji ka, kamanarIji pha, cAli bakaDahaga, kaTilaMgada baka, saMhinIji ba, siMhaNIji ka, sukaM tire baDa, sukaMThore kai, sukattire pha. 6 ahilyAsu ba, ahilyAMsu Da, ilahAsiu pha, tuM tehasyuM kaDa, te tuM tesyUM pha, nIcasuji i, mirIyAM baDaiga. 7 jehasyU baga, jehasyuM Daga, manamilyUM bakaDaga, manimiyU~ji i, naviguNai pha, haranadI baDa, harii pha, dharaturU Da, caDiini ipha, uchagi i, usaMgi ga. 8 sy dIThaM bakaDa, suM doThau i, siuM dIThauMga, hU kharIharIji pha, ati ramAhI Daipha. DhAla:31 rAga : mevADau jivaDA tuMma kareM niMdA pArakI-me dezI 1 mehalaMtu bakaDaga, mehelaMto i, mehalaMtu pha, nIsAsi pha, saMbhAratu bakaDa, saMbhArato i, saMbhAritu pha, saMbhArau ga. 2 tribhuvasanUM bakaDai, tribhuvanamAhiM ba, vecAtu bai. 3 rahayu ka, jANucaMdore baga, jANUMcadUre ka, aNUcaMdure Da, jANUcadarepha,dAsaha Daga, prasIdha ba, 'je paramANU''prasIdha' AkhI kaDI imAM nathI. 4 madhurimaya baDaga, madhurimiiM Dai, madhUrImii pha, sAlavahaMti bakaDai, madhya saharahI haMti pha, bIjiire ga, kihi navi kaipha, kihI Da, kahI ga, cIta harati ga. 5 raNITha chUre trAsa baipha, churetAsa kaga, suMdari i. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThatira 6 samAni baipha, syuM karUM ga, junavi ga, raMkaMdhari i, jamanidhyAMna pha.. 7 jetu AMtarUbakaDagapha, jetu sarasava Dai, jetu sarisiva ga, mera Da, avara maheloyAM baDa, mahAlIyAM i, mahilIyA pha, tetudIsai ga. 8 tepaNa bakaDaga, te pAni pha, sahasaudA kaiga, jihA pha. 9 alAmire i, viraha ba, virahiMi ka, sUrajiu pha, saralI strI bhoga bakaDaga. DhAla 32 rAga : mahalAra jUu re sAmalIAnu mukhaDauM - dezI 1 kopAlI a, kopAnala kaipha, matsara ga, uchAchala pha, prItima Da, prIyatama i, RSi vAMNo Da. 2 vAtaDI baga, savArati Daphaga, svAratha sArAMNau a, saparAMNuM bakaDaipha, dravyAbhilASo paNuM bagakaDai, tehAMmachara jANuM i. 3 oreAsaDI baiga, jure kaDa, caure AsaDI pha, tu te Daga, to te i, kehevI i. 4 Ali pha, caDAvyAM ba, caDAvyu kaDa, caDA, i, caDAvyU ga, mArinUM baDaphaga, mArinu kai, kaira bakaga, vaira i, vAlyU ba, vAlyu kaDaga, vAlu i, pIi kai, sAcuM bakaiga, sAcUM Dapha, saMbhAlU ba, saMbhAlyu ka, saMbhAlu Daiga, saMbhAlyU pha, mujhasu i. 5 phuTa lanI i, mujhasyUM baga, mujhasyuM kaDa, mujhasuM i, cAlyUM ba, cAlyuDa, na cAlu i, navicAlyU pha, sIhani i, sAhAmau milyu ba, sAhAmu milyU kaDaga, sAhAmo maliu i, "maI te ca tavyu pAlyU" "kAla bhayaMgama kopavyu" ATalI kaDI abaDamAM nathI, mAhArU cItavyu ka, mahAruM cItavu i, mAharU cIttatavU pha, pAluM i, pAlyU pha. 6 bhuaMgama kapha, kopavo kai, kopavo pha, tatakhiNi ka, lAdhuM kaDaiga, lAdhU pha, sAdhyaM ba, sAdhyU kaDaga, tINai sAdhuM i, teNai sAdhU pha.. 7 mAharai kagaDa, mahara i i, kahaNaiM baDa, kahiNii kapha, kahaiNai i, giNIi i, teNIi pha. 8 raMgabhariiM ga, iNI i, pariI kaiga, unamatakuli ba, kIdhau saghalu pha, bolai kaDaga, bolii pha, ulai kaDapha, kumarani ulai i, ugalii ga... ra AnaMda kara, AnaMda pAmyA pha, atighaNU bai, atighaNaM Da, atighaNo ga, tuTho ga, rUSidattAni ba, RSidattAni ka, kalaMkiNA a, kala kaMNI ipha, vuThau i. rAga : kedAru dAsa phoTo kima pAuM rAjA - o dezI athavA, Aja lagaI dharI adhika jagIsa - o dezI 1 kopyu baDaga, kopiu ka, kopyo i, suguNI ga thayu kaga, jasyu Da, jisiu pha, ___yasyu ga, jisu kai, "phaNInara harI" imAM vadhArAno zabda. 2 trIvalI ga, caThAvI bAphaDA panadhaNI ba, DauMtu bakaDaiga, DasaMto pha, khiNi khiNi i, kaMpAvatu bakaDa, kaMpAvaMto i, dharaNI i, kaMpAvau ga. : Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAntara 3 bolaire kaDaipha, bolare ga, asyUM kIdhuba, asyu kIdhu kaDaga, su kIdhuM i, asyUM ___kodhu pha, duSTamanA Da, duSTamani baka, sApINI ga. 4 parabhavatu kaDa, parabhavano i, avagaNI ga, kIdhu kaiga, anyajanuka, aniana pha, asyUma phamAM, miiMjANai paraNI Da, mai viNu jANai i, viNajANi pha, viNajAI ga. 5 zaromaNi Da, kaitasUNI ba, vaitaraNo kaDai, vaituraNI pha, tuM tuu ka, "tutu vaitaruNI Da" 6 apayaza Dapha, apajasa i, avAsanI bakaDa, AvAsanI pha. 7 luTA a, lUTI ka, luTi ga, laMpaTa lobhInI i, akSehiNI ka, kapaTAkarI a, turaNo a, ___ApiNi ga, uthApiNi ga. 8 DhAlonai mAruNI ba, Dholunai mAMruNI kaDagapha, DholAniM mAruNI i, vani Da, mAlavaNI kai. 9 sApiNI Da, adhumAdhuma Da, guNI Da, giNI ga, tujha nidIdhI pha, uDhaNI kaDaipha.. 10 te mugdhA ka, ju imahaNI kaga, tau tu ba, tuM to mahArI pha, vairaNI baDa, veraNI ga, pAhaNI i, "hui zabada bamAM nathI." rahayUM ba, rahayu Da, rahu i, rahiu pha, AharaNI bapha, AhArUNI ka, AhAMaNo ba. 11 mara garaga baDa, vaha mujhapaDa ipha, ra vAvo pha, maMdiraM ipha. DhAla : 33 dUhA 1 tavahIM baDaphaga, kohala i, thayu baga, bhAvyoM i, 'ati' zabada garmA nathI. 2 vArii i, vArayau ba, vAyu Daga, vAryo narahi i, vAriu na rahi pha, saMbhAratu bakaDaiga, varase azrudhAra ga. 3 jAitAM ba, pAyatAM ga, vArau ka, vArUkoi ga. 4 vArayU ba, kahinu vAyu kaDa, kahino vArayo i, kahitu vAyu ga, bolyu ba, bolai kai, bolyu Daga, savivekI ga, kumaratuM baga, asyUM kaga, mesyu Da, . asyau kari i. : 5 te ralai bakaDaiga, lahei ba. 6 jivaMti Da, jivata pha, pradhAnai Da, svasvatI pha, yama pha. 7 strIkAraNiI Da, atu bakaDaga, ato i, avali ga, rItU i, jAgihAsAratha a, jagahAsAratha ba, kAMkarii i, sucauMti baDaga, na cInti ka, caturi Da, nicIti i, navIta pha. / malavA lahii i, kehAri vanItA i, pazIlA pha, prANaiMprANa bai, prANiI prANa Daga, tyajikarI i, behUM Da. DhAla : 34 , bolyU ba, bolyu Daga, laheure ba, lahure kaDaga, lahore i, duhilo ba, dohilu __ kaiga, duhila Da, dohilyu pha, vyavahAra bakaDaiga. 1 jutasaprANa baDaga, tu syUM baga, tumyuM kaDai, pramemANa ka, puhucai ba, tehasyUM sAcuM bakaga, tehasyuM sAcUM Da, tehasu sAcuM i, tehasisau pha, bAMdhANa Da. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAntara 3 balAbalIyAM Da, chalachalIyAM ga, vihailA i, vihalA pha, umaMTiire i, chehalagi kai, chehalaipha, je jasa a. 4 prANatyajai bakara, tajai phaga, traNanIpara ire ba, tRNanI parire ipha, sAcA i, sAcu phaga, nehavAdhyA pha. 5 sujana suhAya ga, tihAMlagai ka, tehAMlAi i, sahaNI jAya i. . 6 jekhiNi pha, sarakhu bakaDaga, sarikho i, samanaviNa baga sajjana ka, sajanavinA i, jivyu Da, jinuM na kahAya i, miviuM na kAhAi ka, na kahIi Da. jivAire pha. jivinakahAi pha, jivyuM na kahAya ga. 7 malai i, milai ligI pha, tumha Da, kahayUM ba, kahuMre kaha, kahayu Daga, je kaha te pha, uchAhi baphaga, mUyAM mANasa baha, jau milaure ba, jumilaure Daga, jomilaure i, jagamAhiM baka, jagimAhiI Da, bhigamAhi pha. 8 vAuchu ga, vAhuchu Da, mujhani i, ApaNAM mANasa baDaga, nApaNuM mA ka, hAMsU kaimakaraMti ba, hAsI kema karati kaDaga, hAsyo kimakarati pha. 9 melavu ka, melavAre ipha, zakti baDaiga, vecAtu grahayUre ba, ve vAtu grahaThare kara, vecAtu prahore, nizciI kaga, nizciM Dai, paryaMta i. 10 bolibhore ga, ratana baDa, sAhAsaI ba, iNi ka, aNai Daga, iNai i, sAhAsaI kaDa, tujharmi , hosai bakaDaga, hosii i, sAsai ga. 11 Akalu ba, akulure Da, tihAM ke ha daNi a, kahu kaDa, kau ga. DhAla : 35 rAga : guDI saMbhArI saMdesau - a dezI athavA sArada sAra - o dezI 1 valavU i, boloyo ka, bolIA iga, suNituM kumara sudakSade kaipha, sulakSade Daga, jJAnI na taNai pha. 2 yamaghari bakaDaga, yama tujha ghari i, manamahAtayu vilolole i. 3 bhAdari bakaDaga, Adara ka, AhAMsatI baka, mAhAmAtI Da, AhAM satI ga, " te kima bhAvai...upAya de" phamAM A kaDI nathI. 4 bolou ba, nomide ka, ihoA pha, ahAM mokalaM baga, sukhanikAmide bapha, kAmide kaDaga, kAmaI de i. 5 hasita vadana bakaDa, zakti baDa, zaktii kaga, "taba" zabada bakaDagamA nathI, hasita vidana pha kahi sAmide pha, "kanakara ta... kAmide" imA nathI. 6 bhukhiu ba, mukhyu Da, bhukhyo i, lUkhU nasahi pha, hoi bai, utubhade pha. 7 kasyuu ihii de Da, hoyade ga aNai loi de baDa, loade i, tumha kanhaI kai, dIdhAi loide pha. 8 ulaghyu ba, ullaMghyara ka, ulaMghiu pha, ullaMghyu ga, ulaghau i, kAci de kaDa, kAjaide i, jalyAM bakaDai, kete chaMDayA rAjade bakaDai. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 9 kahinananaI ga, avasya a, Apayo bakaDaifa. 10 parIyachi i, AMtariM i. tiraM i) atiri pha, tava malyA bakaDai. DhAla : 36 1 niranAri ba. 2 vAdalamAMhAthI ka, pragaTayo i, hoii, jasu u . i, jitaI bakaDa, ulhasiu ba, ulhasyu ka, ulhasyu Da, uhaulasyu u pha, ullAyU ga. 3 vipatI bakaDapha. 4 prAyaMsa a, prazaMsa i. 5 bhAttelikho ka. 6 saMgAriji baDa, siMgAri saji ka, siMgArajasi i, saMgAra i saji pha. 7 tibolI pha, adhuri ka, saraMga kapha, khara iNa baka 8 viNi bhugi ba, bhuyaMga kaDaiga, bhuigama pha 9 mAgaNathoka i, prazaMzA ba, cinidharai ga, dhaga pha 10 kumuraguNI baDaiphaga. DhAla : 37 rAga : dezAkha mekavIsAnI 1 ahavai ba, ahavyati ka, ahavyatikarare uphaga, ahavatikara i, ArUpIre ba, ati. chavi ka. trUTaka 2 rUpi jima sasi rohiNI kaDa, rUpi yama pasirohiNI i, rUpai jima zazI rAhiNI pha, tiratho aga, rAI tajyA ka, rAya tajiya pha, tasanAsikAsyUM ba, nAsakAsyuM Da, tasa mAsikAsiTha pha, paharI i, desiyakI paharI. 3 bhAkhai iga, kUyarare i, yamamaMdiri ka. vaTaka neha parIkSA kaDai, joyavA baDa, je ivAnii ka, joivAni i, jAyavAnai pha, pAlAi pha, dIdhI navAvA pha, prema ANu ga, romaMcyU ba, romaMciu ka, romaMcyu Da, kUyara romaMcyo i, romaMci pha, panagare cihara pha, "maNipannagare viSahara" baka, viSahara viSadhara i, manivasyu kaDaipha, sajanasabhAvaI niramalA ka, sajjana savAvaI niramalaM Da, sajjanA sabhAvaI niramalo ga. . 4 AgRdharI pha, maMdiri bakaDapha, umaTAyA baDa. Taka vidojana i, lAjatura ka, lAjatu Da, lAjato i, khAmighaNU pha. rAja ThavI bakapha, rAjiiM i, sapalo baDai, malhAvo pha, vairAgiyaM DasaM sAMnidhiI i, sAnnidhyai ga. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara Taka zavasasaNI Da, sivaramaNo i, kirti Daga, dini dinI DaTa. DhAla : 38 rAga : AsAurI 1 gaukhi ba, guNi kaga, gokhi i, gekhii pha, sobhA Da, dharatu Daga, dharato i, uchAhAji i. traTaka visarAla i. 2 sAyara laharaDI ka, "jehavau jeha vayarAgaji' a, vairAgajika, jehevau naTa vairAga. ___QTaka kAmyamInu 'dhADikAya suinI vADi javAsAtAsI i. Taka 3 lohayU ba, lomyusa Da, saMgapAmati ka. 4 bhaiyazAgurU ga, bhadrajizA pha, puhutA baDa, pohatA i. Taka harSa pAmyu kagaDa, ramameha Agami iM ka, suggurUni i, sugaranaiMpha, kehi ka, kAhiha pha, kehete Da, yatiyati ba, jinapatI pha, yapatI Da, jatIpatII i, bhAgarmi i. DhAla 39 1 jJAnAtitraya Da, sobhAkara Daga, mopAkara pha, "gaNadhara puravabhava tatakhaNi kahaio' i." 2 bharakheta ba, pUrava a. 3 sumati a, gupati ba, samigusi ka, caMdrayasA tehAM i. 1 desana ba, dhuni baDaphaga, usAMbhalI i, krodhaM samatA seAhai baphaDa. DhAla : 40 1 nisaMgA baka, tihAM caMgA a, tihAM saMgA vaMgA Da, gaMgA caritA bakaDaga, virAgiNI ga. 2 "tehanIloka...maccharagehare" A kaDo DamAM nathI, matsara ANai kai. 3 tavAvi ba, bhavADii ka, tR saMsAra re a. 4 tava taI ba, tavaragaI ka. 5 sagA a, upazamaivAsI kapha, ahIyAsai ka, zubhabhAvire ka, satIna dIdhA pha. 6 rAgaroga Da, saMvAdaI a, dhAriu pha, uSamAdire baga, madaunudamAdire Da. 7 upArjai ka, dUHkha dohilAMgai ka, duHhuhilAMchaire i. 8 baMdhamAraNa i, nAzakaraMtire kai, aha udaya ga, thakI jo i 9 sayasahasa guNama Da, naDA karU choDIre a, larakaguNayaM i. 10 naragi ai naragii pha, saMtArika, jaratAni i, na(tInai pha. 11 karmazeSi ga, karmazeSa i, karmavozeSi ka, rAjasutA bakaDaipha, "thaI dekho re' pha. 12 saMyogire baka, thai iMdrA ga. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAThAMtara 13. sAsana mAyAre izAnA Ayure ga, sAna Ayare ba, lavaleza rahoje i, te lidha apAyare ba, te ladha apAyare kai, lidhau pAyare i, te lIdha apAyare pha, bhai labdha apAyare ga. DhAla 41 rAga : dhanyAzrI masavADAnI chehalI dezI 1 sevA ka, jehevAM i, jAtosamaraNa Da, guruvayaNAM i, suNyAMho i, nijatai ho i. Taka 2 tatakheva ba, vacani Na i, lI hotI ka, dhU baka, sudhUM ga, pAvai zrI gurU pAsai a, mujhamaAropau ka, AropuM ga, "bhavadekhe tatakheva" gamA bojavAra nathI' "vilaMba nakaraha lavaleza" gamAM bIjivAra nathI. suta thAsuu ka, thApyu nijarAji bagaDa, thApyo nijarAuja i. thApita nijarAji pha.. 3 saMyama lIdhuM AdariM i, raSidattAsyUM baka, dusUpa ka. aTaka amAyo ga, anagAra ka, vivarjana ka, vaMjatA i, dudhyAMna Da, durdhyAna i, dudhyayatti ga, bhadidilapuri ka, bhadalipuri pha, jinanaiM kIdhu Da. 4 prajAlI bakaDaiga, kalaMkI mUkANI a, tRNakarmanikAya kaDaiga, zubhamunidharma i, sUdhi / mani pha. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - 1 'RSidattA rAsa'nA chaMda kavie A rAsamAM saMskRta prAkRta bhASAnA mAtrAmeLa chaMdo ke dezya bhASAonA varNameLa chaMdono prayoga nathI karyo e hakIkata emanI kathAvastune je svarUpa ApavA dhAryu che tenuM sUcana karatI hoya ema jaNAya che. rAsamAM 41 DhALo che jemAM vIsa jeTalI rAga-rAgiNIonA prayogo kavie karyA che. evuM lAge che ke RSidattA jevI RSiputrIne ucita A rAsanA kAvyadeha rUpaparidhAna karavAnuM kavine ucita lAgyaM hoya. Adhunika zaherI nArInA dehasaundaryane nahi paNa eka vanyabAlAnA sahajaprApya dehalAvaNyane anurUpa kAvyadehane amaNe vistAryo ane vikasAvyo che. chaTAdAra zabdonI jhalakathI kAvyadehane alaMkRta karyo che. rasa nipajAvI emAM svAbhAvika lAvaNya ANyuM che. rAga-rAgiNIothI garabA letuM cApalya ane gItanI laDhaNamAM taraboLa ne tethI ja dehabhAna bhUlatI madonmatta rIti prayojI che. pAsAdAra bhASAprayogothI enA deha upara vastraparidhAna kartuM che. kayAMka kayAMka kahevato mUkIne omanA kavitvane puSTi Apato jhAMjharanA tAlano meLa meLavyo che. sAce ja jayavaMtasUrinA AvA lAkSaNika racanAkauzalamAM bAhaya saMskAramAM rAcatI zaherI nArInA nahi paNa grAmyasaMskArathI svayaM pratiSThA meLavelI grAmINa nArInA svarUpano khyAla DokiyuM karAvI jAya che. kAlidAsanI uktimAM kahIe to " kimiva hi madhurANAM maNDanaM nAkRtInAm" rAsamAM AvatI dezIo ane kaDIonuM parimANa nIce pramANe che :dUhA 1-8. DhAla- 1 DhAla - 2 rAga guDI. siddhAratha narapati kulaI-e dezI. kaDI 1-3 ( kula 11) rAga kedAra DhAla - aDhIAnI kaDI 1-18 ( kula 29 ) rAga AsAurI. DhAla - velinau. dUhA 1 - 2, kaDI 1 - 47 ( kula 76)+2 rAga rAmagirI. dezI - IzvaranA vIvAhalAnI. kaDI 1-2 ( kula 78) rAga guDImAMhai DhAla caupainI. kaDI 1-21. ( kula 99 ) rAga vairADI. kaDI 1-38. ( kula 137 ) rAga dezAkha. dezI - mAII na parAI sarasati. kaDI 1-5 ( kula 142) rAga mahalAra. dezI - masavADAnI pahilI. kaDI 1-19 ( kula 161 ) DhAla - 10 rAga dhanyAsI. dezI - videhInA dehai rAmaiyA rAma. kaDI 1--9 ( kula 170 ) DhAla - 9 DhAla-3 dAla-4 DhAla - 5 DhAla- 6 DhAla-7 DhAla-8 DhAla - 11 rAga paMcama. kaDI 1-16. ( kula 186) DhAla - 12 rAga kedAraguDI dezI candrAyaNanI-namaNI khamaNI naI manigamaNI. kaDI 1-14 ( kula 200 ) DhAla - 13 rAga rAmagirI. dezI - brAhmaNa Avyau yAcavA suNiM sundarI. kaDI 1 - 12. dUhA - 6. ( kula 218 ) Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 pariziSTa DhAla - 14 rAga vairADI. dezI-traNa taNAM tihAM pUlA gharIyA. kaDI 1-15 ( kula 233) rAga sAmerI dezI - nemanAthanA masavADAno trIjI kaDI 1 - 16. ( kula 249 ) rAga kedAru, dezI - sarasvati guNapati praNamauM. kaDI 1-22 ( kula 271) DhAla - 17 rAga sabAba. DhAla -- bolIu prahalAda vANI. kaDI 1-23. ( kula 294 ) DhAla - 18 rAga soraThI. dezI-vara varayo re vaMchita dei dAma. kaDI 1-11 ( kula 305 ) DhAla - 19 rAga vairADI. dezI - " pAMDava paMca pragaTa havA" athavA "bhana madhukara mohI rahayauM" kaDI 1-10 ( kula 315) DhAla - 15 DhAla - 16 DhAla - 20 rAga rAmagirI. dezI- sUrija tau satralau tapaI. kaDI 1-14 ( kula 329 ) DhAla - 21 rAga mAruMNI. dezI-kAsImAM Avyau rAya re. kaDI 1-10 ( kula 339) DhAla - 22 rAga mAruMNI. dezI - prIyu rAkhure prAMNa adhAra kaDI 1-21 ( kula 360 ) DhAla - 23 rAga kedAru. kaDI 1-11 ( kula 371) DhAla - 24 DhAla - 25 rAga AsAurI dezI - zivanA maMgala varatIe. kaDI 1-11 ( kula 382 ) rAga mahalAra dezI - "girajA devInaI vInavaDe " athavA "vIra jiNesara vAMdauM vigatisyu re." kaDI 1-7 ( kula 389) DhAla - 26 rAga dezAkha. dezI - "rotAM re rotAM re rAi" athavA " sArada sAra dayA kari". kaDI 1-7 ( kula 396) DhAla - 27 rAga parajIu dezI - "mRgAvatI rAjA mani mAMnI" tathA chatrIsInI kaDI 1-10 (kula 406) DhAla - 28 rAga sIMdhUDa - gauDI. dezI- "sIpIyArA nemajI" athavA "nayara rAjagraha jAMNIIjI. " kaDI 1-10 ( kula 416) DhAla - 29 rAga rAMmagirI. dezI - jayamAlAnI athavA jattirI kaDI 1-8 ( kula 424) DhAla - 30 rAga adharasa. dezI - puNya na mUMkIi. kaDI 1-8 ( kula 432) DhAla - 31 rAga mevADau, dezI - jIvaDA tuM ma kare niMdA pArakI. kaDI 1-9 ( kula 441) DhAla - 32 rAga mahalAra. dezI- jUure sAMmalIAnuM mukhaDauM. kaDI 1-9 ( kula 450) DhAla - 33 rAga kedAru dezI - " dAsa phITI kima thAuM rAjA" athavA "Aja lagaI dharI adhika jagIsa." kaDI 1-11. dUhA 1-8. ( kula 469) rAga kedAru-guDI. dezI - pAradhIA re mujha te vanavATa dekhADi. kaDI 1-11 ( kula 480) DhAla - 34 DhAla - 35 rAga guDI. dezI - "saMbhArI saMdesaDau " athavA " sArada sAra. " kaDI 1-10. (kula 1 490) DhAla - 36 rAga dezIkha. dezI- iMdra kopa kIu kaDI 1-10 ( kula 500) DhAla - 37 rAga dezAkha. dezI - ekavIsAnI. kaDI 1-5 ( kula 505) DhAla - 38 rAga AsAurI dezI-masavADAnI pahilI. kaDI 1-4 ( kula 509) DhAla - 39 rAga sAmerI dezI - jima koI nara posaI e. kaDI 1-6 ( kula 515) DhAla - 40 rAga guDI. dezI- "kari AgalI ki mADava jAvaI" athavA " sArada sAra dayA kari" kaDI 1-13 ( kula 528) dAla - 41 rAga dhanyAso, dezI-masavADAnI chehalI. kaDI 1-6 ( kula 534) Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - 2 " RSidattA rAsa "mAMnA keTalAka alaMkAro kavi jayavaMtasUrie potAnI kRtimAM zabdAlaMkAro ane arthAlaMkAro moTA pramANamAM vAparyA che. kRtimAMnA zabdAlaMkAro vAcakanuM pahelaM dhyAna kheMce tevA hoi temAMnA keTalAka joIe. antyAnuprAsa : AkhI kRtimAM maLe che. pahelo DhALamAM paMktione aMte nAma-praNAma, zrutarUpanarabhUpa, caMga - abhaMga, pramANi- tANi, vagere che. AMtaraprAsa : bhajaya navavaya navalanehA ( 37.1) kAyamAyA abhrachAyA mohavAyA jana bhamaI. (38.3) dInavadana aticaMcala locana, tani varasaI parasevaji . ( 14.5 ) kAMminI gajagAminI jihAM yAminI kara samamukhI. (2.1) vagere. varNasagAI : sAsani sohakarI sadA, zrIvidyA zrutarUpa, te mani samarUM jehanai, sevaI sura nara bhUpa. (1.2) teja tarala tokhArA ... (3.11 ) caMcala cAli cAlaI vali khaMjana, catura cakorAM koDi. (4.2) zuka pika kaMka kuTila kalahaMsa. (4.3) vagere A ane AvA zabdAlaMkAro paMktione karNamadhura banAvavA uparAMta bhAvapradarzana ane rasa jamAvaTamAM upayogI bhAga bhajave che. arthAlaMkAromA upamA, rUpaka, utprekSA ane dRSTAMtanI to A rAsamAM jhaDI varase che. darekanAM pAMca-cha udAharaNa joIe. badhA ja alaMkAro noMdhavAno uddeza nathI. upamA : gaura ke taki tanu jisyu. ( 2.3) aTThami sasi sama bhAla. ( 4.21 ) dIpazikhA sama nAsA unnata, tilakusuma anukAra. ( 4.24) raMbhAraMbha nibha uru manohara. ( 4.28 ) veNI bhUaMga jisI. (36.8) sarala jisI huI caMpA choDa. (6.5) vagere. rUpaka : sakalakalAguNageha. (2.2) cAlatI mohaNaveli (4.7) premataNI paranAlI. ( 4.20 ) locanabAMNi. (4.21) kalpaveli avatArA. ( 4.29 ) avaguNa kerI khAMNa. (11.3) jaga gorasanU ghRta re suMdarI. (31.6) vagere. utprekSA : jANe suMdara madhura sara, vidyAdhana ucchAhi. (4.5) locana bAMNi vedhyA jana thaMbhaI, jAMNe lIdhA tANI. ( 4.7 ) kalpaveli jAMge jaMgama, AvI ghara bAraNaI re. (9.2) heja hasaMtI jANe varasaI, phulapagaranau pUra ( 4.25) aMsudhAra ASADhI ghanasyuM, jAMNe lAyau vAda re. (18.2) bagere Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 pariziSTa dRSTAMta : jima cira virahI priyumukha dekhI, manamAMhiM pAmaI harakha vizeSi, tima rAjA ralIAyata thayau,jima sasI dekhI cakora gahagahayau. (7.3) joI tu tApasa ko nahIM, sUnI dIThI Azrama mahI, sara sUkau paMkhI jima tijaI, nIrasathI zrotA ubhajaI. (7.29) . ati catura kumaranaI saMgi, sA mugdhi piNa huI raMgi, vara kusumanai saMbandhi, ati taila huI sugandhi. (8.2) kanakaratha mananu mana mAMhai, Ima rahyau avaTAi. jima paMkhI pAMjaraDaI ghAlyau, paNi navi cAlai kAMI. (16.8) sA roi rahI ApoApaI re, jima sAyaraI lahirI vyApai re. (21.4) / bhojana pAMmI bhAvatuM, bhUkhyau na sahaI vilaMba de, tima priyaprApati kAraNaI, virahI hui uttabha de. (35.6) vagere. vyatireka : mukhasasi jitai sasIhara maMDala, dIsai kalaMka saMbhAra. (4.24) nagarI kAberI, amarapurIthI je adhikerI, sobhA jasa bahuterI. (2.1) jItI vINA madhurimA, kalakaMThI sukumAla. (4.25) navanIta pAMhiM kuMalI, hUMtI jasa tanavADI (20.10) je paramANUM re te ghaDatAM rahayA, tehanI raMbhA kIdha, jAMNauM caMdau re tasu mukhadAsaDau, dIsai aMka prasiddha. (31.3) mRga jitA sevaI vanavAso, paMkaja nIri paDaMti, eka ThAmi na rahai valI khaMjana, manamai bhIti vahaMti. vagere (4.23) atizayokti : raDI, bharyAM talAva ki, sasanehI kharI re. (9.17) ...prAsAda... gaganasyau maMDaI vAda. (4.42) paravata phATai iNaI dukhaI, nIlAM jhADa sukAI, RSidattA paMthi sAMcaraI, ati Akula thAI. (20.1) gaMgAvelU re sAyara jalakaNA, je gaNI pAmai pAra, te paNi tehanA guNa na gaNI sakaI, jihavA sahisa udAra. (31.8) vagere. arthAntaranyAsa: samudra maryAdA kima tijai ? chaMDaI girI kima ThAi ? jeNaI janamAhiM hAsuM huvaI, kima karaI uttama teha ? (13.2) eka koInaI aparAdhaI sahunaI, kopa na kIjai cittaI ji, bhaIsu mAMdau taDiMga DAMbhIi, e nahIM rUDI rIti ji. (14. 13) vagere leSa :- iNi vAtai ma karasyau prAMNa, tau nizcaI lesyau prANa. (29.3) (prANa= (1) haTha, baLa. (2) jIva.) vAdalamAMhithI sUra pragaTayau huI jisyu, raNajityA jima sUra dIpati uhallasyu. (36.2) (sUra= (1) sUrya, (2) zUravIra) (noMdhaH- upara udAharaNarUpe ja thoDA alaMkAro noMdhyA che. badhA ja alaMkAra vyavasthita rIte noMdhavAno Azaya nathI.) Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-3 "RSidattA rAsa"mAMthI sUktio ane kahevato aNadIThAnauM dukha nahIM, dIThau vighaTai sAla. (4. 37) vedha taNI chaI vAta ja ghaNI, prAMNInaI melai revaNI. (6.9) prAMNI pIDAi premanai vasai. (6.10) prema kIdhau tihAM bAMdhyau jIva. (6.12) / manai mana te eka kahAyai. (6.14) eNaI saMsAraI etalau sAra, prema taNau moTo AdhAra. (6.15) vAyuM na rahai vyasanI. (6.21) prA. viNa varasaI meha bhUri. (7.17) syuM kahIi sajjananaI. deva, te upagAra karai svayameva. (7.17) sahajaI karai paranaI upagAra, svAratha vaMchai nahIM lagAra, teNai sajjani e sobhai mahI, ravi ugai tasa puNyaI sahI. (7.29) vArihAri ghaTikA saMgi, jhallari sahai prahAranI vyathA. (7.31) DAhaI kusaMgati tarjavau. (7.33) na rahai DhAMkayau neha. (8.1) dUdhamAMhi sAkara (8.2) dUdha syauM sAkara bhelI. (29.4) guNavaMta naranI saMgataI, guNa taNau hoti prakAza. (8.2) rora manoratha.. rahI manamAhi. (8.4) sarajita anyathA navi havaI e. (8.5) kAla kuzalanaiM je chalaI e. (8.5) nahIM nimiSanau vIsAsa jIvita. (8.5) khAMDa naI ThAMmaI sAkara. (9.5) kalpaveli lahI alavi tu kArelI khapa nahIM re. (9.5) te viralA jagamAMhi ki prItaI je palai re. (9.6) kharA dohilA prItikA pAlanA re. (9.7) mANasa teha pramANi, je prItaI akamanA re. (9.8) sUlI rUDI saukithI. (9.9) jehavI AbhAM chAMha ki, pANI lIhaDI re, jhabakaI dAkhavaI cheha, videzI prItaDI re. (9.16) uMcA syauM moha, vicakSaNa kuMNa karaI re, nIThara mehali jati ki, paradukha navi dharaI re. (9.17) adekhI strInI jAti, kUDa karatI nANaI bhrAMti. (11.1) avaguNa kerI khANi, nArI ehavI niravAMNi. (11.3) jeNaI jagamAMhi hAsuM huvaI, kima karai uttama teha ? (13 2) Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 pariziSTa avaguNa saghalA chAvaraI, je jasu vallabha huMti, sarasava jetA doSanaI, doSI merU karaMti. (13. dUhA 5 ) sUkuM balatAM nIlU lAgaI, anyAInaI doSI. (14.11) eka koI naI aparAdhaIM sahunaI, kopa na kIjaI cittaI ji, bhasu mAMda taDiMga DAMbhiI, e nahIM rUDI rIti ji. (14.13) je gAyana vAlaI, arjana teha vikhyAta ji. (14.14) Adarza syauM karaI kaMkaNaI ? ( 15.15) avaguNa sagA na hoI. (16.17) pUrva karama zubhAzubha dAtA, avara syauM kehau dosa re. (18.11) karama sAtha re kuMNaI navi cAlaI, karamaI naDayA re aneka ji. ( 19.1) pUrava karama udaya thakI, parisaha sahayA re apAra ji. (19.2) pUrava puNya taNaI vasaI, mati huI sahAI. (20.11) pAhaNa pAvakiM parajalaI, phATaI piNa milaI vAraI, sajjana dIThaI dukha sAMbharaI, AvaI haIDalA bAraI (20.14) pAkI bori anaI strIjAti re, dekhI sUnAM vAhaI sahu hAtha re. (21.5) vanitA anaI selaDI vADa re, dekhI puruSAM taNI galaI DADha re. (21.6) zIla te strIna parama nidhAMna re. (21.7 ) kalyANa koDi lahaI sahI, nara jIvatA. ( 23.11 ) abalA taNaIM nIMsAsaDaI, puruSanaI pADai zarma. (24.8) jau mAM gaI mAnyA taNI, tau jivataI syauM kAMma ? ( 24.9 ) chachauMdirI jima sApi sAhI. (24.11) neha kharu nArI taNau re, nara pUThaI avaTAI, nara misanehI niraguNI re, bIjA keDaI thAI. (25.3) AbhA viNa syaU meha ? ( 27.1 ) kuNa kiNanAM kihAMthI milaI ho, pUrava prema -saMyoga, eka dekhI mana uhalasaI ho, eka dIThai karaI zoka. (28.6 ) prIti nayanAM sarikhI kahAI. (29.5 ) uttamanaI neha nIca syau re, jima mirIAM kapUro re. (30.6) jeha sthauM mana milyau re, te viguNAI suraMga. (30.7) rora ghari jema nidhAna (31.6 ) svAratha sahU saparAMNau. (32.2) pI na sakuM DholI saku (32.4) amII meha vUThaU. (32.9) veI pIDA ApaNI, paranI karaI uthApaNI, jima DholA naI mArUMNI, vici aMtarAI mAlaviNI. (33.9) Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 107 puruSa maraI strI kAraNaI, e taTha avalI rIti. (33. dUho 6) visamI virahanI vedanA, rAMma lahaI jagi soI. (33. dUho 7) dohilau prema vivahAra. (34. 1) yuvatIjAti huI adekhI, paranI na sahaI prazaMsA re, aapnn| adhikeruM mavAvi, ochI ati nRzaMsA re. (40.3) hasatAM AlaI karma uparAjaI, dohilau tAsa vipAka re. (40.7) niMdaka te cAMDAla sahuthI, naragi sahaI saMtApa re. (40.10) vilaMba na karaI lavalesa je uttama, jAMNI athira saMsAra, je je velAM dharama saMyogaI, te te kahII sAra. (41.2) Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa- 4 " RSidattA rAsa" mAMnAM keTalAMka varNanonI sUci sthaLonAM varNana : rathamarddanapura (2.1). kAberI nagarI ( 3.1 ). mitratAvatI nagarI (6.18 ). sarovara (4. 1-5) bagIco ( 4.13 - 18) jinamandira (4.41-47), pAtronAM varNana : rAjA hemaratha (2.2) rAjA sundarapANi (3.2), rAjA hariSeNa (6.18) tApasa vizva - bhUti (7.6), guru bhadrayazeo ( 38.4), kuMvara kanakaratha ( 2.3 ) kuMvara ajitasena (6.19 ) kuMvara siMharatha ( 37.5,41.2) paTarANI suyazA (2.2), paTarANI vasudhA (3.3), rANI priyadarzanA (6.19). kuMvarI rukhamaNI ( 3.4, 32. 1 ). mahAsatI caMdrayazA (39.4), sAdhvI saMgA (40.1 ane 5) nAyikA RSidattA (4.7, 4.19,29, 5.1,9.1-4,31,2-5,36.3-8) yoginI sulasA ( 11.7, 15.1-7) anya varNano : kanakaratha RSidattA paraNIne AvyAM tyAre rathamardanapuramA utsava (10.1-6) rathamardanapuramA susAe macAvelo utpAta (12.1--9) RSidattAne apamAnita karI gAma bahAra kADhavI ( 17.5 - 13 ) RSidattAno vilApa (18) karmaniyama aphara che te jaNAvavA dRSTAMto (19) asahAya dazAmA jaMgalamA rakhaDatI RSidattA (20.1 - 10 ) kanakaratha vilApa (22) kanakarathanI virahadazA ( 23.1 - 9 ) kAberImAM kanakarathanuM Agamana ane lagna (29.6-8) Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-5 jayavaMtamUrimAM na hoya tevAM purogAmIoo ApelAM varNanomAMthI kiMcit' AkhyAnakamaNikoSa : rathamardananagaranuM varNana : madhyadezamAM rathamardananagara che. jemA vilAsa karatA ratho che ane cakravAkanI zobhAthI yukta sarovara che. jyAM svajanono viraha nathI. jemAM phINanAM jevAM dhoLAM maMdiro che. jeNe pAtAnA paganA sparzathI pRthvI pavitra karI che ane jeo zAstranA bhAvane jANanArA che tevA munio tyAM vase che. jyAM koI jAtano upadrava nathI ane je dhanadhAnyathI bharapUra che a tamAma dezomA ziromaNi che. jyAM zrAvakoe potAnA bAhubaLavaDe dhana pedA kayu che ane dAna devAmAM teo kalpavRkSanA mAhAtmyane paNa nIce pADanArA che. tyAMnA rAjA zaktizAlI che temaja gayelI saMpatti pAchI meLavavAmAM rasa dharAvanArA che. temaNe bhAre parAkramathI zatruone harAvyA che. evA emanA parAkramathI lAla thayelA nakhomAM namaskAra karatAM sAmaMta loko dhanyatA anubhave che. kAberInagarInuM varNana : - kAberI nadIthI jenI zobhA vadhelI che. jenA mahelo AkAzane cATe che. je nagarI dhanadhAnya temaja manuSyathI yukta che. jyAMnA mANaso pAse cakacakatAM padmarAganAM ratno che ane motI, zaMkha temaja paravALAM aDhaLaka che tevI kAberInagarI che. tenuM varNana koNa karI zake ? sarovarana varNana : e sarovara ghaNAM jhADothI yukta che ne tenI AsapAsa vana che. vanamAM vistIrNa zAkhAvALAM, pAMdaDAvALAM ne sArA phaLavALAM aneka vRkSo, saMtApane haranArAM aneka dRzyo ane nayana temaja manane hare tevI mohakatA che. sarovara potAnA pANInI laherovaDe jANe ke kumArane bheTatuM na hoya ! aMdaranAM kamaLo jANe ke kumArane ardhya na ApatAM hoya ! aMdara taratA kalahaMsono manohara avAja ane guMjArava jANe kumAranA guNagAna na gAto hoya ! hariSeNa tApasanu varNana : tApasa phaLa-phUla ne kaMdano AhAra karato. potAnA niyamamAM custa hato. ghaDapaNathI enAM aMga DhIlAM paDI gayAM hatAM. enA mAthA upara zaradanA candra jevA dhoLA vALa hatA. mAthAnI jaTA jANe ke pakSInA Azraya mATenuM kalpavRkSa na hoya ! zarIra upara zaradanA vAdaLa jevI bhasma lagADato. te evI lAgatI jANe ke zarIra upara puNyalakSamI nA AvI hoya ! A tApasa Azramano saMrakSaka hato ane tattvajJAnanA prakAza karanAro hato. potAnI maryAdAne pALanAro-khUba sattvavALo-meru parvata jevo bhAre ane lokomA madhyastha hato. 1. saMskRta-prAkRta racanAomAthI gujarAtImA sAra Apyo che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 pariziSTa zmazAnanuM varNana : zmazAnamAM ziyALanA bhayaMkara avAja thAya che. kAyara mANaso DarI jAya che. kolhunI DADhathI muDadAMnA mAMsa cuthAya che: vetAlanA bhaya ghaNo dekhAya che. koika ThekANe muDadAM baLe che tenI durgadha Ave che. koIka ThekANe bhUta hAtha UMcA karI nAce che. koi ThekANe vIrapurupanA dehanA ve kaTakA paDyA che. koIka ThekANe kApAliko vidyA sAdhe che. kanakaratha rUkhamaNIne paraNIne RSidattAne sAthe laine potAnI nagarImAM pAcho phare che tyAre DAbI bAju RSidattA ne jamaNI bAju rUkhamaNI eM vacce kanakaratha uttama hAthInA skaMdha upara beTho che. Ama be priyAthI hAthInI upara rati ne prIti vacce jema kAmadeva zobhe tema zobhe che. enA upara sudhAnI dhArAthI abhivRddhi thAya che. lajjA ane zrI vacce jema koi zobhe tema te zobhe che, gaMgA ane siMdhu vacce madhyadeza jevo, uttarakuru ane devakuru vacce suvarNanA meru parvata jevo, sItAnadI ane sItodA vacce mahAvideha zobhe, darzana ane jJAna vacce koI - mokSagAmI jIva zobhe tema te zobhe che. RSidattAnA zayanagRhanu varNana : bahu kiMmatI, viziSTa prakAranA ane barAbara majabUta lAkaDAthI banAveluM enuM vAsabhavana che. sundara vastranA candaravA bAMdhelA che. bhIto para paMcaraMganI bhAtovALAM citro laTakAvelAM che. dhUpasaLInI sugandhathI ghara sugandhita banyuM che. tAMbula-puSpa vagere bhogasAmagrI che. jenu komala ozIkuM gaMgAnadInA kAMThAnI retI jevu suMvALu che, evI suvALI zayyAmAM RSidattA sUe che. dharmanu va A saMsAra indrajALa jevo che. pitA-mAtA, putra, baLa ne rAjya sarva kSaNabhaMgura che. viSayamAM mohita thayelA mANaso dharmarnu AcaraNa karatA nathI. je pramANe mRgo jhAMjhavAnA nIrane pANI mAnI enI pAchaLa bhamyA kare che tevIja rIte mANaso saMsAranI mohajALamAM phasAI bhavamAM bhamyA kare che. kiMpAkanu phaLa dekhAvamA sundara hoya che parantu svAdamAM kaDavaM hoya che, te ja rIte viSayo zaruAtamAM madhura parantu pariNAme bhayAnaka hoya che. je rIte bilADo dUdhane ja jae che parantu pAse lAkaDI laIne ubhelAne jotI nathI tema manuSya viSayasukhane ja ju) che bhaviSyanA duHkhazalyane joto nathI. pAMca indriya hovI te manuSyabhavamA uttama che ane sArA kuLamAM janmIne sAdhusamAgama thavo te vadhAre uttama che. he bhavya jIvo ! A badhA guNo meLavavA durlabha che. mATe jinadharmamAM udyata thAo. saMsAramA jIvo ATha prakAranAM karmathI bhame che. AyuSya, nAma, gotra, vedanIya, aMtarAya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane mohanIya karma. icchAone maryAdAmA rAkhavI joIe. hiMsA, parigraha, mAMsAhAra-A badhA narakanAM kAraNo che. o narakamAM tetrIsa sAgaropamanuM AyuSya vyatIta karavu paDe. tyAMthI nIkaLIne tiryaMcagatimAM jIva jAya. tyArapachI manuSyabhava maLe. manuSyabhavamA mAnasika zuddhi thaI zake. paraMtu je mANaso rAgamAM marthita thayelA hoya che. paralokathI parAGmukha ane bahu ja pramAdI rAgadveSathI yukta hoya che. teo bhavamA bhamyA kare che. jyAre azeSa karmanA kSaya thAya tyAre mokSa prApta thAya. duSTa pravRtti, avirati, mithyAtvano tyAga karo tyAre samakita prApta thAya. samyagjJAna-darzana-cAritrathI aviratinA nAza thaI zake. 'muktAvasthAmAM anaMtaguNu sukha che. tamAma karmonA nAza thAya che. jIva kevaLajJAna kevaLadarzana anubhave che. manuSya temaja devone je sukha nathI te sukha siddhane che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - 111 vivekamaMjarI antargata varNanokanakarathaM aridamana sAye yuddha karavA cAlyo tyAranu varNanaH ___ lazkare jayAre prayANa karyu tyAre sUrya DhaMkAI gayo. pavanavegI ghoDA lazkaramA hatA. AkAzarUpI vakSasthalamAM jANe stanarUpI ghoDA doDatA na hoya tema teo cAlyA. Azramanu varNana : rAjA hariSeNa je AzramamA gayo te AzramamA vizvabhUti tApasa hatA. tyAM popaTo tApasanA ziSyone preraNA karatA hatA ke "atithiy Atithya karo" haraNAMonA moDhAmAMthI khAdhA pachI AvelA dhAnanA DhagalA paDalyA hatA ne moDhAmAM phINa AvyAM hatA. muninA khoLAmAM baccAM beThAM hatAM. vRkSonI chAyAmAM tApasamaMDaLa beThelu hatuM ne kulapati ziSyothI voTaLAyelA hatA. ajJAtakavikRta kathAmAM AvatAM varNano : paMcatIrthaMkaronu varNana : - je tIrtha pAse rAjAonA mukuTa namelA che. prakAzarUpa nadInA pravAhathI jenA paga dhovAyelA che, kaMcananA pAMca merunAM phUla jenA para caDhelAM che evAM paMcatIrthaMkara bhavipuruSonA kalyANa mATe lakSmI ApanArAM thAo. (1) uchaLatA bhramara samAna taraMgovALA mAgadha nAmanA AnaMda ApanArA tIrthanA pANI vaDe sphurAyamAna yojanapramANa nALacAvALA kaLazovaDe devovaDe jeo abhiSeka karAyA, nRtya karatI kumbhasthala samAna zreSTha (stanavAlI) ane namra zreSTha hoThavALI apsarAovaDe janmamahotsavamA stuti karAyelA te vRSabha prabhu kaSTothI tamAru rakSaNa karo.. (2) bhUta, preta, vikarAla ane zyAmavarNavALo vilAsa karato vetAla, kALajvara, aMdhakAramA bhamatI rAkSasIo. vanamA pharatI duSTa DAkinIo, zAkinIo, zaktizALI evI pizAcanI zreNIo, duSTa devIo, pAmara strIo A badhAMne, sphurAyamAna che nayanI zreNI jemAM evaM zrI zAMtinAthanu smaraNa zAMtapaNAne pamADe che. (3) vikasvara rAtrivikAsI kamaLanA komaLa ane ujjvala patra samAna zyAmavarNavALA; strIonA mananI krIDAne mATe krIDAgRha samAna ajoDa nirmaLa gaNanA samadAyavALA. pavitra AtmAvALA, sphurAyamAna yAdavavaMzarUpI mAnasa sarovaramAM rAjahaMsa sarakhI zobhAvALA, bhava eTale saMsAramA iSTa manuSyone vilAsa karatu che rUpa jemanu evA, zrI neminAtha bhagavAnane namaskAra thAo. (4) spaSTa (sundara) rUpavALA, atyaMta baLavAna mahAna nAgarAjavaDe dhAraNa karAyu che chatra jemane evA, vikasvara padma, vizALa kuvalaya ane kamaLa sarakhA vikasita netravALA jemane joIne suMdara namra, apsarAo sahita zrInAgarAja tathA temanI devIono samudAya sevAnI prArthanA kare che te A zrI azvasena rAjAnA putra pArzvanAtha bhagavAna bhavya jIvonI samRddhine mATe thAo.. (5) vAstavika jemanI stuti karavAthI Adhi, virodha, kedIpaNu vigere vipattio nAza pAme che, vaLI vAgha, duSTahasti, pANI, agni, vAyu vigere mahAna vidhnono samudAya kSaya pAme Jain Edecation International Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 pariziSTa che. A lokamAM hAthI, ghoDA sahita sAmrAjyanA bhoganI lakSmIo bhogavAya che, hAthI samAna gativALA, sundara mativALA ane sphurAyamAna che (dharma) mArga jemano evA zrI vIrabhagavanta jaya pAmo. rathamardanapuranu varNana : jaMbUdvIpamAM bharatakSetramA madhyadezamAM rathamardanapura nagara che. je lakSmInA ghara jevu ane kleza vagaranu che. jyAM makAno pahADa jevAM UMcAM che ne AkAzane cATe che. jenI pAse devatAnAM mandiro to kAMIja visAtamAM nathI. A dezamA keLanA bagIcA hoya tevAM gAmo ne zahero che. temAM khUba pANInA kayArA che. A dezamA vepArIono samAgama che. tyAM bahu puNyavALA loko rahe che. tyAM karIANAMthI bharelA bajAro che. lAvaNyamayI strIo che. tyAM aneka hAthIo tathA caMcaLa ghoDAo che. tyAM killA temaja moTI moTI poLo che. tyAM devanA samUhathI yukta mandiro temaja aneka sadguruo che. tyAM moTA moTA vihAro che. mandiramAM ghaMTaDIo vAge che te jANe kahetI na hoya ke "lakSmI, jIvana, yauvana A badhuMja caMcaLa che. bhagavAnanuM bhajana karo." kanakaratha- kAberI tarapha prayANa : zubha muhUrtamA kanakaratha paraNavA cAlyo. gAmamAM Dhola-nosANa vAgyAM. A samaye lATadezanA rAjAnu vadana khinna thaI gayu. bhoTa dezano rAjA kaDavI vANI bolavA mAMDayo. karNATaka dezanA rAjAe dezanA daravAjA baMdha karI dIdhA. nAgadezanA rAjAe moDhAmAM AMgaLI nAMkhI dIdho. kaliMga dezano rAjA jhAMkho thaI gayo. kurudeza vinaya vagarano thaI gayo. ane mAlavA dezanA rAjAnuM moDhuM kALu thaI gayu.. yuddhamA hArelA aridamana rAjAnA pazcAttApanu varNanaH kanakarathe aridamana rAjAne harAvyo, pakaDayo ne pachI choDI mUkyo. tyAre aridamana rAjA vicAre che ke : "have zuM karuM ? kyAM jAuM ? rAjya kevI rIte karuM ? saMsAra to asAra che. jIvana saMdhyAnA raMga jevU che. rUpa vIjaLInA jhabakArA jevU che. yauvana jhAkaLanA TIpAM jevU che. sAmrAjya, pariNAma naraka jevaM che. eka ghAMcI daza katalakhAnAM bhegAM karIe ne jeTalaM pApa thAya teTaluM pApa kare che. daza ghAMcI jeTalaM pApa kare teTalaM pApa eka dhvajavALo (kalAla) kare. daza dhvajavALA bhegA thAya ne jeTalu pApa kare teTalaM eka vezyA kare ne daza vezyA bhegI thAya ne jeTaluM pApa kare teTaluM eka rAjA rAjya kare tyAre thAya. ghareNAM yauvana zayyA miSTAnna badhuM ja dehane mATe nakAmuM che. game teTaluM sAru khavaDAvo pIvaDAvo chevaTe saDI jAya che. vidhie je lalATamAM lakhyu hoya che te ja bane che. jemake keraDAMnA vRkSane pAna nathI hotAM temAM vasaMtano zo doSa ? dhuvaDane dekhAya nahi temAM sUryano zo doSa ? cAtaka mor3e phADIne beTuM hoya temAM meghano zo doSa ? A rAjya, ratha, ghoDA badhA ja kiMpAkanA phaLa jevAM che." aridamana rAjAe guru pAse sAMbhaLelI vANI : janma-maraNa vagaranI vItarAge be dharma kahayA che. (1) sAdhuono dharma, (2) zrAvakano dharma. je dharma pALIne loko siddha thaI gayA che, thavAnA che ne thAya che. dharma traNe jagatanA AdhAra jevo che. sUrya-caMdra-varSA badhu ja dharmane tAbe che. dharmanI kRpAthI ja sura-asuranI saMpatti maLe che. dharma ratnaciMtAmaNi jevo ane kalpavRkSa samAna che. sAdhudharma khUba ja kaThaNa che. koI mANasa meruparvatane trAjavAmAM tole, dariyo hAthathI tarI jAya, loDhAnA java mINanA dAMtathI khAya, talavAra upara pagethI cAle, retInA phAkaDA bhare, enAthI Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 113 paNa kaThaNa dharma dIkSAno che. je prANI eka divasa dIkSA pALe te mokSe na jAya to chevaTe deva to thAya ja. tIrthanAM darzana karavAmAM lAkhagaNu, devAlayamA javAthI koTigaNu, guru pAse javAthI anekagaNu puNya thAya che. sAdhunA darzanathI jema kANA hAthamAMthI pANI vahI jAya tema pApa vahI jAya che. padminI strI, rAjahaMso temaja tapasvI sAdhuo je dezamAM hoya te dezamA sukha hoya che. AgamamAM lakhyu che ke sAdhumahArAjane joIne UbhA thaq. AvatA joie to sAme jaMvU, Asana Apaq. gurunA beThA pachI ja besabuM, emane vaMdana karavU, upAsanA karavI, guru vihAra kare tyAre vaLAvavA javU, guru samakSa paga upara paga caDhAvIne na besavU, temaja UMcA sAdathI bolavu nahi. manuSya janma durlabha che. jevI rIte sAga lAkaDu uttama che, ratnaciMtAmaNi uttama che, tevo ja rIte manuSyabhava badhA ja bhavamAM uttama che. eka lAkha yojanano jaMbUdvIpa che. tene pharato be lAkha yojananA lavaNa samudra che. emAM be moI nAkhI hoya to koIka ja vAra bhegI thAya, tevI ja rIte manuSyabhava koika ja vAra upalabdha thAya che. manuSyabhava je hArI jAya tene evo pastAvo thAya jevo pastAvo hAthI kAdavamAM khUcI jAya tyAre ene thAya. mAchalo loTanA AkarSaNe jALamA phasAI jAya tyAre jevo thAya tevo, bAja bIjA pakSIne pakaDe tyAre pakSIne thAra tevo, zeThane gAmaDAmAM rahevU paDe tyAre jevo thAya tevo, yuvAna gharaDo thAya tyAre, devatA svarga choDI de tyAre, Adara. pAtra apUjita thAya tyAre, ne mAno apamAnita thAya tyAre jevo pastAvo emane thAya tevo ja bhava hArI javAthI thAya. caudarAjalokanA mApavALA jagatanI aMdara evaM ekeya sthAna nathI je ApaNe na anubhavyu hoya. corAzI lAkha yonimAM evI eke yoni nathI jemAM dharma-ALasu mANasa na gayo hoya. ApaNe deva-tiryaMca-manuSya vagere gatimAM anaMtavAra bhamyA chIe. jina bhagavAne je pudgalaparAvarta kahayA che temAM jova anaMtavAra bhamyo che. prathama jIva avyavahAra rAzimAM hoya che. pachI ghaNA lAMbA samaya pachI vyavahArarAzimAM Ave che. emAMthI AryakSetramA Ave che. kuLa-rUpa Arogya sAru melave che. paraMtu dharma para zraddhA besatI nathI. cAra prakArano dharma-supAtre dAna-zIla-tapa-bhAvanA pALavo joIe. A pALavAthI vinaya-vyavahAra -vidyA-bhogo maLe. bAramA svarge javAya, navagraiveyake javAya, anuttara vimAnamA javAya ne mokSaprApti paNa thAya. kumAra kanakaratha jyAre RSidattAne jovA sevake darzAvelA mArgamAM jAya che tyAre enA prayANa samayanuM varNana:-jyAre Dhola vAgyo tyAre ghelo gurjaradeza jue to ene tAva ja AvI jAya. karNATaka rAjavIne to kAnamAM agni lAgI jAya. draviDa rAjAno garva gaLI jAya. cola rAjAne UMgha AvI jAya. zatrunI strIono AnaMda thaMbhI jAya. sahajasuMdararacita RSidattAcaritramA AvatAM varNano : mahAvIra bhagavAna zreNika mahArAjAne RSidattA caritra saMbhalAve che tyAre kaliyuganuM varNana kare che: "kUDakapaTa keru e kAla, cADa cavADa dhADInUM chAla, nyAyi rIti uThI pahuvItali, rAjavaraga mAhi paNi bhAMbhali. jaDImUlI rasa taNi prabhAvi, caMcala capala thayA garu kahAviI, vahUyara sAsU beTi kamAI, khaMdha bale guru celA jAI. mAyA paragaTa pApa karatI, vAcha kAcha viNa loka phiraMti, Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 pariziSTa nArI jAti narahi maravAdi, loka paDyA sahU mithyAvAdi. gurusiu~ ThagAI pApanai saMci, thoDi AyukhaI dveSa na mUkaI, mAya beTInA garatha jisAtaI, ApaNA choru kukhetriI ghAti. pApI dhanI jIvaI cirakAla, saMta vizeSi pAmiI Ala, dharama taNau koI marama na jANiI, tu kuNa sIlataNAM guNa mANiI. thoDU ghaNUM je ApaNUM rAkhaI, ThAma nahI kaI mANasa pAkhaI, baga dhyAni biThauM sahU mAhaliI, lAji lAja karI koI cAli. sAcU kahitAM rAkha ThAma nahIM kaI, mANasa saha rIsAI tiNaI, kAraNi adhikuM na kahAI valo, je sIla dhariI sukhavAsa tihata'u ha jAI dAsa. teha khalaM je kasaTi pahUMci, sonAnI pari guNa AlocaI, maTiGa mAdala tima sahU ko jANiI, ApaNI ghari tima sIla vakhANaI." RSidattAnA alaMkAronuM varNana : "AgaI te valI sayala zaMgAra, teu nahIM kahini pADi re, rAkhaDII valI gophaNau, tilaka tapaI nalADi re. jhAli jhamAli jhabUkatI, mayaNa zakhA kari TIlU re, hAra, dora, kari kaMkaNa kheliI, kaI keuraDU koTolU re. cUDi taNau calakArau sArau, mekhalA mauDa maMDANa re, bAhuDalII navA bahirakhA, bhUdraDIe mana mohi re. nAga nagodara padakaDI, pAna kaulI kari jhAlI re, neuraDe rama rama jhamakaMtI, ThamakaMtI sA cAle re. mAthaI motInI sari sohiI, sIMdUrIu siNagAra re, AMjI alaviI AMkhaDo re, khaDIkAma saphAra re. kUbate jhUbakha jhUmaNA, tAkaI locana bANa re, te navi dosi AvatI, sAjaNanAli prANa re. kanakaratha rUkhamaNIne paraNavA ayodhyAnagarImA Ave che tyAgnuM varNanaH-- "nayara ayodhyA AvIyA e, karaI paravesa maMDANa tu, hATi hATi gUDI bahu ubhavI e, valI vana vana vAlA zobhavIe. bahU citra vicitra caMdrUA e, atiphAra manohara maMDIA e, ghaNa darpaNa ulI jhalakIa e, kari kaMkaNa sovana khalakIA e zreNi caDAvI kalasanI e, jhallara maMgali ruNajhaNaI e, sakhI motI cauka pUrAvIa e, dhUpaghaTI dhUpAvIa e. navaraMga turaMgamasU khelIa e, pagarabhara phUla mehilIa e, rasasAra zaMgAra sagAIa e, varavINA vaMsa vajAvIa e. moti kari jhubaka jhUmavyA e, hIrAgala cIra kalaMbavyA e, chaDa chAbaDa kaMkU nIpanA e, kima lAli jhamAlI ki sIpanA e. chatra cAmara caupaTa gahaI e, dali ketakI parImala mahamahi e, ima nayara suzrIka vibhUSIuM e, saha phophala pAni saMtokhIuM e. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 115 gajakoTi ghUdhara sAmaTA e, jhagajhAga turaMgama sarivaTA e. eka dhAI hAra ji RTitaI e, eka veNI daMDasu chUTataI e, sakhI neura pAse phaTitaI e, eka atimAdala kUTitai e. eka AviI Dhola ja DhamaDhamATi, valI vAjA kerAM gumagumATi, raNa tUraNa teje raNaraNATi, ghari pahutu uchava ghamaghamATi. sahI Tole rUpaNi harakhatIe, nayaNe valo prIya prIya narakhatIe, heviI AvI velA vahilaDIe, bihUM pAme ropaI kelaDIe. devakalazaracita kathAmA AvatAM varNano :---- kanakaratha rukhamaNIne paraNavA jAya che tyAracaM varNana :"tAta vacana kuMara sAmahiyu, tiNi pari gaha gADhau gahigahiu, maMtrIsara sAmahaNo karai, dhana dhAni karahAdika bharaI. gayavara zatagaDIyaI mAlhatA, jANa kari pavveta cAlatA, paMcavarNa hayavara pAkharyA, dinakara vAhanathI aparyA. jehe rathi sovanamaI dhurI, tehe rathi jUtA chaI turI, bIjA vAhananauM sya kahau, pAyaka subhaTa pAra navi lahaM. Dhola dadAmAM susara nIsAMNa, sAMbhali vaIrI tijaI parAMNa, jhallari maddala bherI tAla, rIjhaI abalA bAla gopAla. napherI saraNAI saMkhA, avarataNI jANU navi saMkhA, INiiM riddhi karI parivariu, bhalA sukana valI sesiM bhariu. karaI bhaTTacAraNa kaIvAra, dIjaI dAna vaMchita anivAra, parihaM pariI saMtoSyA saha, tiNi AsIsa diI tehanaI bahU, kIyAM kanakamaI kuMDalavAMni, navasara hAra hII nava vAMni, hAthi khaDaga siri sovana Topa, vAliu kumara karI ATopa" kanakaratha RSidattAne paraNIne potAnA nagaramAM pAcho phare che tyAre hemaratha rAjA utsava kare che tyArana varNana : "mAhi vadhAvalaM jAI, narapati harakhita thAI; nayara zaMgArIIe, ucchava kArIyaI e. talIyA toraNa bAri, luhakaI jodha apAri; caMdana caracyAM e, nATaka viracyAM e. hATe ghare citrAmA, kIjaI dIjaI dAMma; bhUmi pavitra karaiMe, kacavara apaharaI e. parighala saurabha vAri, chAMTaI sevaka nAri; dhUpa sumahamahaI e, bhogI gahagahaI e. kIA caMdrodaya caMga, phUla pagara navaraMga; vana vana bAlikA e, bAMdhaI bAlikAe. ema karI bhUpAla, saja thAi tatakAla; parigaha parivariu e, sAmhau sAMcariu e. Avata dekhI tAta, pUchiI mAta saMghAta; gharaNi sahita namaI e, mADI mani gamaI e. siMghAsani baIsAri, milI suhAsaNi nAri; beu nhavArII e, vighana nivArII e. pahiraNi paTTadukUla, daiva tihAM anukUla; kumara siMgArII e, bhagatiI bhArIi e. mastaki mukaTa saphAra, kAne kuMDala sAra; bAhiI bahirakhAe, navi kihi sArikhAe. in Education International Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa ratnajaDita siri bora, kahiDiI kanakamaI dora; hAthe muMdraDI e, hIre ...jaDI e. havaI kuMyari siMgAra, uri nava nava pari hAra; mastaki rAkhaDI e, AMjI AMkhaDI e. zravaNe jhAli jhalAla, kaMcUki siNi vizAla; galaI nigodaru e, vici vici moru e. rimijhimi neura pAya, jANe haMsa cAlatu jAI, kaMkaNa cUDIne bAMhiM ruDI e. . sohaI tilaka lalATa, uDhiu sUhavaghATa; kaTi mekhala gharI e, tiha ghamakai ghUgharIe. bihUM taMbolaha raMga, jANe Adana dADima bhaMga; ema siMgArIyA e, kuMjara cADIyA e. parivarIu parivAri, AvaI nagara majhAri; DhalaI camara siri chatra, nAcaI bahu pari pAtra. mAgata dIjaI dAMna, bIjA phophala pAna; nArI maMgala gAvaI, motI leI vadhAvaI. bahinara lUNa utAraI, kuMkama tilaka vadhAraiM; saruA vAjiMtra vAjaI, je vara Agali chAjaI. caMdana bharIya kacolI, chAMTaI bhaMbhara bholI; pahiraNi navaraMga colI, tevaDAtevaDa TolI. sAthiM sahasakumAra, siNagAryA toNI vAra; yAcaka karaI kaIvAra, avasara vinoda apAra. hayaratha AvaI jAI, sAmhA gayavara thAI; hasamisi loka ujAI, hIyaDaI harakhiM na mAI. bhojana anna avArI, kIjaI ghara ghara bArI; dIjaI kuMkami hAtha, jANe manamatha bhAMtha. kahII kisiuM maMDANa, navi dIsaI tiha bhAMNa; dekhI harakha Iha rAMNa, koI na lopaI AMNa. e ima ucchva jotau, vAsabhavani vara puhatu; viSayAdika sukha mAMNaI, jAtau kAla nA jANaI. pariziSTa-6 jImUtavAhananI kathA (kathAsaritasAgaramAMthI) dAnavIra, dayALu, pitRbhakta, bodhisattvanA aMzAvatAra evA vidyAdhara rAjakumAra jImUtavAhane vaMzaparaMparAgata kalpavRkSane loko, dAridraya dUra karavA mokalI dIdhuM. tenI kIrtinI IrSyAthI pitarAiono rAjya paDAvI levAno IrAdo jANI, raktapAta aTakAvavA jImUtavAhana rAjyatyAga karI mAtA pitA sAthe malaya parvata para Azrama bAMdhIne rahayo. ekavAra potAnA mitra siddhakumAre mitrAvasunI bahena malayavatIne gaurImaMdiramAM joi. paraspara pratye anurAga. virahapIDita malayavatIne phAMso khAtAM aTakAvIne AkAzavANIe kahayu, "vidyAdhara cakravartI jImUtavAhana tAro pati thaze." tyAM jImUtavAhana Avyo ne malayavatI bacI. mitrAvasunA kahevAthI malayavatIne jImatavAhana joDe paraNAvo. eka vAra vanamAM bhamatAM jImUtavAhane hADakAno Dhaga joyo. mitrAvasue khalAso karyoH potAnI mAtAne nAgamAtA kadrae dAsI banAvelI tenaM vera levA garuDa pAtAlamA game tyAre jaIne nAgono kaccaraghANa kADhato. chevaTe nAgarAja vAsukie dararoja eka nAgano bhakSya dakSiNa samudrane kAMThe garuDa mATe mokalavAnI zarata svIkArI. e rIte garuDe khAghelA nAgonAM hADakAMno tyAM Dhaga thayo. ____ jImUtavAhananu hRdaya dravyu. te tyAM rokAyo. te divase zaMkhacUDa nAgano vAro hato. vilApa karatI tenI mAtA tene vaLAvavA sAthe AvI. zaMkhacUDane badale pote bhakSya thavAnI jImUtavAhananI tatparatA. evA pApanA bhAgI thavAnI banenI nA. mAtA pAchI pharI. zaMkhacUDa gokarNanA mandire antima darzana karavA gayo. tyAM garuDa Avato jaNAyo. vadhyazilA para jai UbhelA jImUtavAhanane cAMcano prahAra karI, pakaDIne garuDa jhADa para jai beTho. jImUtavAhanano nIce paDI gayelo ne lohImA taNAi Avelo cUDAmaNi malayavatIe joyo. sAsu sasarA sAthe te zodhamAM Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa nIkaLI. zaMkhacUDa paNa lohI joi jImUtavAhanane bacAvavA garuDanI zodhamA doDayo. jImUtavAhanane parArthe prANatyAgamAM Ananda batAvato joIne garuDane zaMkA gaI ke A nAga nathI. tyAM zaMkhacUDa AvI pahoMcyo. teNe kahayu. "teM pakaDayo tene choDa, nAga to hu~ chu, mane khA" eTalAmAM ardhA khAdhelA jImUtavAhananA prANa UDI gayA. malayavatIe devIne saMbodhIne bhaviSyavANInI yAda ANe. devIe amRta chAMTI jImUtavAhanane sajIvana karmo ne vidyAdharacakravartI sthApyo. garuDa pAse nAgabha kSaNa baMdha karavAna ne mArelA nAgo sajovana karavAna varadAna meLavyu vidyAdharoe himAlaya lai jai jImUtavAhanano rAjyAbhiSeka karyo. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-7 kavi jayavaMtasUrie kAvyaprakAzanI TIkAnI nakalane aMte Apela prazasti : TIkA jayantamukhyA vilokya tatsaMgraharasamAsvAdya / sahRdayamude prayatnAcchrIguNasaubhAgyasUrivaraH / / iti sAhityacakravatilauhityabhaTTagopAlaviracitAyAM sAhityacUDAmaNau kAvyaprakAzavimarzinyA dazama ullAsa: // Asan vRddhatapogaNe suguravaH zrIdharmaratnAhvayA-- stacchiSyA vinayAdimaNDanavarAsteSAM vineyAntimaH / sUriH zrIjayavanta eSa guNasaubhAgyo'parAhvo'sti ya zcitkoze samalIlikhad vivaraNaM kAvyaprakAzasya saH // 1 / / zrIvinayamaNDanagurogirA zizutve'pyavAptacAritrA / AryA vivekapUrvA pravartinI sundarI jajJe // 2 // vivekalakSmIstatsevAhevAkinyapyajAyata / tadvineyA vijayinI dharmalakSmIH pravartinI / / 3 / / TIkA kAvyaprakAzasya sA lilekha pramodataH / / guNasaubhAgyasUrINAM gurUNAM prApya zAsanam / / 4 / / saMvata 1652 varSe poSasudi 13 budhe samApto'yaM granthaH / / Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdasUcI agara-(4.1 4.47) (saM.aguru) agara nAmarnu ____ abhyAkhyAna (saM.) (40. 8) Aropa mUkavo sugandhI kASTha ane temAthI banelo dhUpa. te, ALa caDAvaq te. . acarija-(13. (dU. 6) 2) abhyasI (2.3) abhyAsa karIne. ___(saM. Azcarya, prA. accharia), acaraja. amarI (2.2) devI. acaMbhau- (13. 3) (saM. atyadbhuta, amI (32. 9) (saM. amRta, prA. amiya) prA. accabbhua) acaMbo. amRta. ajUAlaUM - (7.17) saM. (ujjvalakam) araNI (saM.) (12.4) agni pedA karanAra ajavAlaM. kASTha. aNaAloI-(40.11) AlocanA vinA- arahuM parahuM (17.21) (saM. arvAk-parAk) guru samakSa doSano svIkAra karyA vinA. AgaLa-pAchaLa. aNagAra (41.3) ghara vinAnA, sAdhu. aruNI (33.6) (saM. prA. aruNa) jvAlA, aNasaNi (40.12) (saM. anazana) upavAsa. lAlimA, lAlAza. aNasaraI (7 18) (saM. anusarrAta, prA. aNu- arghapAda (saM.) (6.17) paga dhovA vagere saraI) anukaraNa kareche, pAchaLa jAya che. ___ satkAra sAmagro. atikhUta (4.9) atyanta khUpI gayelo. alakA (12, 14) (saM. prA. alaka) vALanI atima DANaI (29.6) (saM. atimaNDana) laTa. moTA pAyA upara. alakha (15.8) (saM. alakSya, prA. alaatilIla (6.9) atisundara. kkha) yogI dvArA uccArAto zabda.. atisaMtA (20.12) (saM. atizrAntA, prA. alagA (38.3) (saM. alagna, prA. alagga) aisaMtA) atyaMta thAkela. judA, chUTA. atisaMmadA (37.3) ghaNo harSa. alavi (9.5) anAyAse, sahajabhAve. atra-amutra (41.4) (saM.) alAbhai (31. 9) lAbha na maLatAM. __ A lokamAM ane paralokamAM. ali (saM.) (6.10) bhamaro. athagI (17. 22) (dezyadhAtu thakka) avakAzA (12.5) prasaMga, avasara. ___aTakayA vinA. avaguNaUM (6.8) guNa vagaranuM. anerai (7. 28) (saM.anyatara, prA. annayara) avaTAI (16.8, 25. 3) muMjhAIne. aneru, bIju. avadAta (saM.) (6.18,16.10) vRttAnta. apAyA (40.13) saMkaTo. avadhUta (4.9) hAlI UThyo. abIha (8.2) (saM. a+bhI, prA. a+cIha) avikatthanA (9. 3) baDAza na mAravI te, . __boka vagarana-nirbhaya. asaMbhama (3.18) (saM. asaMbhava) jeno saMbhava abhaMga (1.3,4.3 0,10.9) niraMtara, na hoya te, asaMbhavita. abhyAkhyAna (40.8) ALa, tahomata, aDhAra asUra (17.14) (saM. utsUra, prA. ussUra) pApasthAnakamAna eka. sAMja, moDu. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zabdasUcI asesa (18.6) pUrNa. ahiThAMNa ( 3.17 ) (saM.adhiSThAna, prA. __ ahiTThANa) sthAna. ahinAMNI (20.13) (saM. abhijJAna, prA. ahinnANa) eMdhANI. ahIAsai (40.5) (saM. adhi+AsU prA. ahiAsai) sahana kare che. aMgita (8.1) (saM. iMgita) saMketa, IzAro. aMgIkarI (11.16) svIkAra karone. aMgIThaDI (20.2) (saM. agniSThikA, prA. aggiThiA) aMgIThI, zagaDI. aMca (8.1) (sa.) jAMkI AMkhe. aMtarAI ( 33.8 ) (saM. antarAya) vighna, aDacaNa. aMtarAli (3.14) (saM. antarAla) vacce. aMtyaja (saM.) (33.4) nIca. AkaiMdhaNa (8.2.) (saM. arka+indhana, prA. , akaindhaNa) AkaDA, balataNa. Akaraso (11.9) (saM. A+kRS ) AkarSIne, kheMcIne. AkalaU (34.11) (saM. Akula, prA. A Ula) asvastha. AkhaDI (8.1) bAdhA, mAnatA. Agama (41.6) AptavANI, bhagavAna mahA vIranI vANIno saMgraha. Agara (3.. 2) (Akara) nagara. Ayau (2.3) (saM. Agata, prA. Agaa) Ayo-Avyo.. ADa (15.3) (kapALamAM) ADa. ANa (5.2) (saM. AjJA, prA. ANA) AjJA. Avasa (33.6) ghara(1) 'AbhA (27.1 ) (saM. abhra, prA. abbha) vAdaLa. Apoha (2.13) (saM. prA. apoha) vicA raNA. Amodai (4.47) (saM. Amoda, prA. A. moa) sugaMdha vaDe. ArAdhai (9.1) (saM. A+rAdh ) ArAdhanA kare, bhaje. ArohI (17.7) (saM. A+ ruha) besADI. AsaDI (32.3) (saM. AzA) AzA. AhaNI (33.10) chAtI kUTIne. AMtaru (9.3) (saM. antara) ADa; bAdhA. AmiSa (6.10) (saM.) mAMsa. iMNi (3.1) (saM. etat) e. ibhya (2.1) (saM.) dhanADhya zeTha. ima (6.1) (saM. evam, prA. evaM) ema, A pramANe. iMdirA (2.1) (saM.) lakSmI . Iza (19.9) mahAdeva, zaMkara. uccarai (7.12) (saM. ud+car) ucare che, bole che. uchAhi (7.21) (34. 7) (saM. utsAha, prA. UcchAha,) utsAha vaDe, hozathI. ucchaMgai (30.7) (saM. utsaMga, prA. ucchaMga) khoLAmAM. uTavaU (6.17) (saM. uTaja, prA. uDaya) parNazAlA, jhupaDaM. utarIa (13. dU. 6.) 3) (sa. uttarIya) upara oDhavAnuM vastra. utabha (35.6) (saM. ut+stambha) UMcA nIcA thavU, cena na paDavU. udaMta (8.4) (saM. udanta) hakIkata, samAcAra, unnayaU (8.1) (saM. unnata, prA. unnaya.) UMce caDhI Avelo. upasamavAsI (40.5) (upa+zama) kaSAyonA upazama bhAvamA rahenAra, kaSAyone dAbI denAra. upAi (4.39) (saM. ut+pad) utpanna karIne. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdasUcI 121 umAha (8.2) (saM. unmAtha ?) utsAhathI, umaMgathI. uru (4.28) (saM.) sAthaLa. ulaTi (36.9) ulaTa thI, utsAhahI. ulloca (4.45) (saM.) caMdaravo. UkATA (13.9) UbakA. UchAMchalI (32.1) (saM. uccaMcala) uchAMchaLI. UThAvaI (12.9) (saM. ut+sthA) UbhI kare che, nacAve che. UtArA (29.6) (saM. ut+tR) utAro. UthApaNI ( 33.8 ) ( saM. utthApana, prA. utthAvaNa) sthAnabhraSTa karavu, ghara bahAra kADhI mUkavu te. UdhANaha (3.15) tophAnI varasAda. UparAjai (40. 7) (saM. upa+arja) upArjana karavu, prApta kare che. Ubhajai (7.29) jatuM kare, kaMTALI cAlI jAya. UbhAbhalI (39.5) muMjhAyelI, UMcA manavALI. UraNa (24. 7) (saM. anRNa) devAmukta. UvekhI (22.2,4.39) (sa upa+IkSa) upekSA karone. RSabhajiNaMda (5.1,7.10) jainonA prathama tIrthakara. ekamanA (9.8) (saM.) ekamanavAlu, srkhe| sarakhA manavALU, ekAgra. eNInayaNi (36.8) hariNI jevI AMkhovALI, mRgAkSI. etalaDaM (6.15) (saM. etAvat prA. ettila) kaNayara (4.15) (saM. karNikAra, prA. kaNera) kareNanu jhADa. kadahI (12.13) kyAreya paNa, kanhaI (35.9) kane, pAse. kabarI (4.7) saM. aMboDo, vizeSa prakAranI __ kezaracanA. karaNI (33.4) kArya, AcaraNa. karaNo (6.10) (saM. kariNI) hastinI, hAthaNI. karabhi (7.20) sAMDhaNI. karaMka (12.3) (saM.) hADa piMjara, hADakAM. karaMDa (37.1) (saM.) karaMDiyo. karikuMbhA (4.46) (saM.karikumbha) hAthIno kuMbhasthaLa. karmanikAya (41.4) karmasamUha. kalakaMThI (4.25) (saM.) koyala. kalama (31.9) (maM.) cokhAnI eka jAta. kalahaMsA (4.3) (saM.) haMsa. . kalola (35.2) (saM. prA. kallola) AnaMda. kahaNai (16.17) (saM. kathane, prA. kahaNe) kahevAmAM. kahA (12.11) (saM. kathA, prA. kahA) kathA. kahAyaI (6.14) (saM. kathyate, prA. kahIai) ___kahevAya che. kaMka (4.3) (saM. bagalo. kaMthA (15.4) kaMthA godaDI. kaMduka (4.45) (saM.) daDo. kAtaraNI (33.6) (saM. kartarI, prA. kattarI) kAtara. kAruNNa (21.3) (saM. kAruNya, prA. kAruNNa) karuNA. kAlaparANa (8.5) (saM. kAlaprANa) kALabaLa. kAlabhuyaMgama (32.6) (saM. kAlabhujaMgama, prA. _kAlabhuyaMgama) kALarUpa sApa. kAvaDIyA (14.8) (saM. kArpaTika, prA. kAva Diya) kapaTa karanArA, luccAI karanArA. eTalaM. elA (4.13) (saM.) ilAyacI. olaMbhA (22.8) (saM. upAlambha) Thapako. olI (4.43) (32.8) (saM. AvalI, prA. ___olI) paMkti, zreNI. kaDi (30.3) (saM. kaTi, prA. kaDi) keDa, kamara. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zabdasUcI kAzmIramudA (15.2) kazmIranA kesara (?) nI kAnasaLA. kAhAlI (17.12) (saM. kAhala, prA. kAha liA) kA~sAjoDI (vAdya). kAMi (7.30) (saM. kvacit, kva, prA. kahiM.) kayAMi. kisyai (4.35) (saM. kIdRza, prA. kerisa) kevI rIte. kiMgAI (4.9) (saM. kekAyate, prA. kegAyai) ___ kekArava kare che. kIdha (7.6) (saM. kRta, prA. kia) kIg, kayu. kuTI (11.3) (saM. kuTino prA. kuTTiNI) kuTaNI-dUtI-vezyAnI dalAlI karanAra strI. kuNapa (12.5) (saM.) maDaq. kuracaka (4.16) (saM.) eka prakAraceM jhADa. kuraMgo (30.7) (saM. kuraMga) haraNa. kulakaraNI (29.8) (sa.) kulanA AcAra ke rivAja. kulabAlA (3.10) (saM). khAnadAna kuTuMbanI strIo. kuSTInau(7.33) (saM. kuSThin , prA. kuTThi) koDhiyAno. kuzaagraI (38.2) (saM. kuzAgra, prA. kusa gga) kuza=DAbha-DAbhanI aNI upara. kuhunai (6. 11) koIne. kuMkamarolA (10.4) maMgala mATe jyAM kaMku relAveluM hoya te. kUI (4.44) (saM. kUpI) kuI, vIraDI. klI (4.28) (saM. komalo) kumaLI, suMvALI. kRtAratha (5.1) (saM. kRtArtha) kRtArtha. kRzataNuM (6.13) (saM. kRzatanu) durbaLa, sUkuM zarIra. kRSNAguru (10.4, (saM. kRSNa aguru) kAlA agarano dhUpa. keki (4.3.9) (saM. kekin ) kekA kare te kekI-mora. ketu-ketaI (7.23,3.17) (saM. kiyat prA. __ kettia) keTa-keTalo. keraDI (38.2) kerI ('nI' pratyayane sthAne). kelavae (1.6) keLave, sundara ghATa Ape. kelIzuka (9.13) (saM.) ramatano popaTa. kevalajJAna (1.8) (saM.) vItarAgane thatuM sarva padArthonuM jJAna. kesai (17.2) (saM. keza) vALamAM. kehai (8.4) (saM. kecit , prA. keI) koI, keTalAka. kehavI (32.3) (saM. kIdRzI, prA kerisI, kaIsI) kevo. kodirA (31.9) (saM. kodrava, prA. koddava) kodarA. kauaci (22.4) kauvaca nAmanI vanaspati jeno sparza thatAM zarIramAM khUba khaMjavALa Ave. kSAmodari (22.6) kRzodarI. khaTakai (13.3) (apabhraMza khaDukkai) khaTake che. khamayo (9.17) (saM. kSam , prA. khama.) khamajo, kSamA karajo. khayAM (38.3) (saM. kSayA, prA. khaya) zrINa thavA lAgyA. kharai (6.3 ) (saM. kSarati, prA. kharai ) khare che. kharai (17.7) (saM. khara) gadheDA para. khalakati (15.2) (anukaraNa zabda) ___ khakhaDe che, raNakAra thAya che. khaMca (8.1) khaMcakAvu, rokavu te. khaMjana (4.22) (saM.) eka jAtanu pakSI. khaMDokhaMDi (14.3) TukaDeTukaDA. khaMpaNa (16.1) eba, khAMpaNa. khAMmai (37.4) (saM. kSam, prA. khama) khamAve che, kSamA mAge che. khiNamAMhiM (4.38) (saM. kSaNamadhye, prA. khi Namajhe) kSaNamA. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdasUcI 123 khelai (6.2) (saM. khela, prA. khela) khele che, AnaMda kare che. kheva (17.16) (saM. kSepa) kAlakSepa, vilaMba. khevai (12.7) (sa. kSip) nAkhe che. pheMke che. khove (4.8) (saM. kSipram, prA. khippaM) zIghra. [ gujarAtImA khepiyo zabda che teno sambandha A khippa sAthe che. khepiyo jaldI cAlanAro hoya che.] khesa (17.1) khAra, dveSa, rIsa. khoha (20.7) kho, guphA. khohi (duhA-33.8) (saM. kSapayiSyati, prA. khavai) khoiza. gaukhi (10.6) (saM. gavAkSa, prA. gavakkha) gokhamAM, jharUkhAmAM. gaNadhara (39.1) tIrthakaranA pradhAna ziSya. gabhAra (5.1) (garbhAgAra) gabhAro, garbhagRha. gamIAM (19.9) gumAvyAM. gayaNa (11.10) (saM. gagana, prA. gayaNa) gagana, AkAza. garava (18.1) (saM. garva, prA. gArava) garva, abhimAna. galai (21.6) (saM. gal) gaLe che, Tapake che, moDhAmAM pANI Ave che. gaha (19.9) graha. gahagahayau (7.3) AnaMdita thayo. gahiMbaryau ( 20.13 ) gAbharUM banI gayu, gabharAyu. gaMjana(2.2) (saM.) tiraskAra, avajJA. gaMbhIrima (2.2, 19.6) (saM. gambhIrimA, prA. gaMbhIrimA) gaMbhIratA, UMDANa. guNageha (7 18) (saM.) guNagRha, guNonuM ghara. guNAkaro (2.2,4.5) (saM. guNAkara, prA. guNAyara) guNano Akara-khANa. gUjha (16.5) (saM. guhya, prA. gujjha) chAna rAkhavA jevu. geha (2.3) gRha, ghara. gophaNa (4.19.6.4) veNI Upara aMboDAmAM paheravAno alaMkAra. goraDI (31.2) (saM. gaurI, prA. gorI gaurI, sundara yuvatI. gorasa (31.6) (saM.) dUdha-dahI. ghaTatau (36.10) (saM. ghaTita) yogya. ghaNau (6.4) (saM. ghana, prA. ghaNa) ghaj. gharaNI (16.14) (sa. gRhiNI, prA. ghariNI) patnI . ghADi saInI (38.2) (1) ghAtIkarma (21.9) AtmAnA guNono ghAta karanAra karma. ghAryaU (22.21) gherAyelo. ghUka (20.6) (saM.) ghUvaDa, ghUghUi (20.6) ghUghave che, avAja kare che. ghoropasarga (19.3) deva, dAnava ke mAnava kRta kaThora vidhna ke ApadA. caUkI-(4.45) (saM. catuSkI, prA. caukkI) cArakhUNAvALI cokI. caubArau-(4.43) (saM. caturika, prA. cau bbAraa) cAra bAraNAvALo. cakoraDI-(8.1) (saM. cakorA, prA. caorA) cakora strI. caturaMgi-(6.20) cAra aMga (gaja, ratha, pa dAti, azva)vALI senA. caraNa-karaNa (41.3) vrato ane tenI puSTi __mATenA niyamo, mUla ane uttara guNo. caMga, caMgA, caMgu (1.3, 5.1, 40.1, 4. 14) suMdara. caMdUA-(10.3) caMdaravo. caMbakai -(6.6, 28.4) (saM. cumbaka. prA. cumbaa) lohacumbaka vaDe. cipuTa-(25.2) (saM. cipiTa, prA. civiDa) . capaTu, besI gayelu. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zabdasUcI cimicimi (15.5) camacama avAja. cihudisi-(4.43) (saM. caturdik) cAre dizAmAM. cUryA (2.2) cUrecUrA karI nAkhyA. ceTa-ceTI (6.20,11.5) (saM. ceTa, prA. ceDa) dAsa-dAsI. ceta (17.20) caitanya. caityamAlA-(2.1, 4.44) jaina derAsaronI hAra. chachauMdirI-(24.11) chaDUMdara. chaTakI-(12.8) chAMTaNAM. chaMDaI-(26.9) (saM. chad) chAMDarbu-choDavu. chAvarai-(13 (dU. 6. 5) DhAMke che. chAha-(33.1) (saM.) chAyA. chAhAra-(37.3) chAra, rAkha. cheha (1.8) cheDo, aMta. chehaDai-(25.7) cheDo. jagIsa-(10.7) jijJAsA-icchA. jaTAjUTI-(15.1) (saM. jaTAjUTa) mAthAmAM bAMdhelI jaTA. jaratInaI-(4.10) DozI. vRddhAne. jarAkumara-(19.5) vizeSanAma. jalyAM-(35.8) jasyauM-(9.28) jaIzu. jati (9.17) jAtI. japaI-(11.8) (saM. jalpati,prA. japaI) bole che. jaMbU-(4.12) (sa.) jAMbuDAnuM vRkSa. jaMbhAi (4.6,12.14) bagAsu khAya che. jAtau-(7.30) (saM. yA) jato. jAtIsamaraNa-(41.1) pUrvajanmanA vRttAMtanuM smaraNa. jAma-(4.35) (saM. yAvat, prA. jAva) jyAre. jAyavau-(28.8) (saM. yA) jAvu-javAnu. jAMNaha-(3.15) jenA. jimaI-(7.28) jema. jimaghari-(35.2, 37.2) (saM. yamagRha. yamane ghera. jimUta-(2 1) megha. jisyu-(2.3) jevu. jIpatI-(9.36) jItatI. jIpivA -(22.15) jItavA mATe. jUlI-4.28) yugala-joDI. je. kasi-(34.2) je koI. jehanai (1.1) jene, jenA. jehavau-(6.20) jevo. jotau (7.2) joto. jorI (12.6) jorajulama. josIi (29.7) joSIe. jJAnAtizaya -(39.1) utkRSTa jJAna, kevala jJAna. mukhya cAra atizaya che; (1) jJAnAtizaya (2) pUjAtizaya (3) vacanA tizaya (4) apAyApagamAtizaya. jhalakaMtI-(3.4) jhaLakatI. jhallari-(7.31) (saM. prA.) jhAlara. jhAla-(11.14) (saM. jvAlA) aMtaranI baLa tarA. jhAMTA-(20.3) DAbhanI aNIo. jhIlaMtI-(26.3) snAna karatI. jhUraI-(17.23) jhUre che, kheda kare che. jhubakha-(17.6) (saM. yugmaka, prA. jummaya) jhUmakho. Talavalai-(8.3) TaLavaLe. ThavI (17.5,37.5) (saM. sthApayitvA, prA. ___ThaveUNa) sthApIne. ThAya-(7.9,13,22.9.) sthAna. ThAraNahAra-(18.10) ThAranAra. ThAhAri (17.11) Thahero, thobho. ThANai-(17.18. 19,7.28) (saM. sthAna prA. ThANa) sthAne, ThekANe. ThAMmoThAmaI (14.7) ThekANe ThekANe. Dara pANI- (3.2) DarI gaI. DaMsa-(7.32, 6.4,7.14) (saM. daMza.) daMza. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 zabdasUcI DAbhanAM-(20.3) (saM. darbha, prA. Dabbha) tehabhaNI-(28.9) te pratye. DAbhanAM. trikaraNazudhdhaI- (5.1) (37.5) mana, vacana DAhI-(20.11) DAbI tarapha. __ ane kAyA e traNe karaNanI zuddhivaDe. DAMbhII-(14.13) DAMbhavU, DAma devoTa. tripta-(7.4) (saM. tRpta, prA. tRpta) dharAyela DhIka-(4.3) eka prakAranu pakSI. tribhaMgI-(6.5) (saM. tribhaMgI) dehanA traNa DholAnaI-(33.8) DholAne. maroDa. taI-(1.3) (saM. tvayA) teM. - trivalo-(4.27,7.25,16.11) zarIranI tagara-(4.14) (sa.) eka prakAraceM vRkSa. - suMdaratA sUcaka trivalI. (peTa upara paDatI taDiMga-(14.13) pakhAlI, pakhAla. traNa vaLo.) tatakheva-(27.10) te ja kSaNe. thaNa-(6.5) (saM. stana) stana. tabake-(9.12) (saM. stabaka) guccha vaDe. thali-(4.40) (saM. sthala, prA. thala sthaLe. tamAla-(4.13) (saM.) tamAla jAtinuM vRkSa. thAga-(13.8) (saM. stAgha, prA. thAha) tAga, tarasa-(9.4) (sa'. tRSA), tIvra icchA . taLiyu, cheDo. talAra-(14.2) (de. talavAra) gAmataLane sA- thAMnaka-(3.18, 9.14) (saM. sthAnaka, cavanAra, koTavALa. prA. thANaya, ThANaya) thAnaka, sthaLa. talIA-(10.2) eka jAtanAM toraNa. thoka-(36.9) thokaDo, samUha.. taMbola-(36.6) (sa'. tAmbUla) taMboLa-nAga- damaI-(15.14) (saM. dam ) damana kare, ravelanu pAna. herAna kare. tAma-(4 35) (sa. tAvat , prA. tAva) daraveza-(14.10) IslAmI phakIra. __ tyAre. darasani-(5.1) (saM. darzana, prA. darisaNa) tAla-(4.13) (saM. prA. tAla) tADanuM vRkSa. darzana vaDe, darzanathI. tirathi (8.4) (saM. tIrtha) tIrthamAM. darzanI-(14.10) tattvajJAnI, dArzanika. tilakuzama-(4.23) (sa. prA. tilakusuma) dasani-(4.24) (saM. dazana, prA. dasaNa) talanA choDanu phUla. __ dAMtamAM. tihAM-(6.1) tyAM. dahanakuM-(12.5) (saM. dahana) dahana-bALatIne-(26.2) teNIe. vAne mATe. tukhArA-(3.11) tukhAra dezano vegIlo daMda-(16.18) (saM. dvandva) upAdhi, kaleza. ghoDo. daMdolA-(12.3) tophAna, dhAMdhala. (kacchI tujhanaI-(5.2) tujane. zabda) turaMgami-(6.21) (sa. turaGgama) ghoDA dAkhaI-6.4) (saM. darzayati, prA. dakkhaI) upara. dekhADe che. turuNI-(33.7) (saM. prA. taruNI) taruNI, dANI-(18.5) devAdAra. yuvatI. dAya-(24.2) (saM. prA. dAya) dAva. tUThau-(32.9) (saM. tuSTa, prA. tuTTha) saMtoSa dAha-(13. dU. 6) (saM.) baLatarA-pIDA. pAmyo. diNihAri-(9.3) denArI. tUra-(29.5) e nAmanuM vAdya. divva-(13.11) (saM. divya) agnimAM paDavU tRNakarma-(41.4) taraNAM samAna haLavAM karma. vagere eka prakAranI kasoTI. Jhin Education International Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zabdasUcI dIna-(8.3) (saM. dIna) dIna, anAtha. tethI te AdhAre kulanu nAma. dIha-(8.2) (saM. divasa) divasa. nikAya-(41.4) pRthvIkAya, apakAya, teuduriyA-(12.12) (saM. duritA, prA duritA) kAya, vAyukAya, vanaspatikAya, ane trasaduritA, kharAba. kAya. e cha prakAranA jIvono samUha. dUtIpaNauM-(6.7) dUtIpaNu. nibha-(4.28) (saM.) sarakhA. dUhatI (18.4) dUbhatI. nibhAlaI-(3.13) (saM. nibhAlayati, prA. dezanA (38.4) upadeza, dharmopadeza. __NihAlai) nihALe che. doI-(10.1) bane jaNAM. nirati-( 6.3, 4.7) tapAsa, patto. (1) dolA-(4.6) (saM.) hiMDoLo, hIcako. niravANi-(9.4) nirmANa, bhAvI, bhAgya. dohilaI-(6.13) duHkhIthI bharela. nirakhyaMjana-(17.21) nirjana, dohilI-(16.4) kaparI (veLA). nirAkarI-(37.4) (saM. nirAkRtya) dUra karIne. ghau- (39.6) Apo. nivasai-(2.1, 28.10) (saM. nivasati, prA. ye-(11.16) de. nivasai) rahe che. dharamadhyAna-(21.10) cAra dhyAna mAMhernu e nivAMNa-(3.17) navANa, jharo. nAmarnu eka dhyAna. nisuNI-(4.35) sAMbhaLIne. dhasamasyA-(4.1) dhasAro karyo. nissaMgA-(40.1) (saM. nissaMgA) saMga-rAga dhAMma-(4.18) dhAma, sthAna. vagaranI. dhAyaI-(12.6) (dhetRptau) dharAI jAya. nIpAI-(22.13) nipajAvIne, utpanna karIne. dhAyau-(22.21) doDyo. nIbhaMDI-(14.15) ? dhIThI-(11.2) (saM. dhRSTa) nirlajja, bezarama. nIsata-(21.2) (saM. niHsattva) kasa vinAnu. dhIraNA-(23.11) dhIraja. nIMsANaha-(3.15) nizAnanA. dhura-(13.8, 33.9, 41.5) (1) mULathI nIMgamai-(6.13) vItAve che. ... (2) mukhya, agraNI. nIMgamI-(6.13) dUra karI. dhUjatau-( 4.2) dhUjato. neuri -(5.1) (saM. nUpura, prA. Neura) dhUtyau-( 4.8) dhUtI lIdhu', ThagI lIdhuM. ___ jhAMjharathI. dhUsara-( 5.3) (saM. prA.) bhUkharA raMganuM. nyApita- (16.16) (saM. nApita, prA. pahAnavakAra-(8.3) paMca parameSThIne namaskAra via) hajAma. karavAnA sUtramA nava pada hovAthI te nava- paITha -(26.2) (saM. praviSTa, prA. paviThTha) peThI, kAra kahevAya che.- "namo arihaMtANaM, namo praveza karyo. sidhdhANa, namo AyariyANaM, namo uva- pakhAlI-(4.4) (saM. pra+kSala) dhoIne. jjhAyANaM, namo loe savvasAhUNaM, eso pagara-(10.4, 4.24) guccha. paMcanamukkAro, savvapAvappaNAsaNo, maMgalANaM / pagi pagi-(26.7) pagale pagale. ca savvesi, paDhamaM havai maMgalaM" A paThAI-(12.1) (saM. prasthApita) mokalela. nava pado cha paThAvI-(3.7) (saM. prasthApya, prA. pahAnAbhikulodadhi-(7.7) nAbhi rAjAnA kula- vIa) prasthAna karAvIne, mokalIne. rUpI samudra. jainonA prathama tIrthaMkara RSa- paraI-(1.6, 6.7) (saM. prakAra) pere, peThe, bhadevanA pitAnuM nAma nAbhikulakara hatuM. jema. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdasUcI 127 parajalai-(20.14) (saM. prajvalati, prA. pajjalai) khUba baLe che. paratakhi-(12.13, 6.5) (saM. pratyakSa) pratyakSa. paranaI (7.19) pArakAne. paranAlI-(4.19) (saM. praNAlI) paranALa, pANI javAno mArga. paravaryau-(6.20) (saM. parivRta, prA. pariva ria) gherAyela. paravAra -(23.10) parivAra. parANi-(33.dU.7.8) parANe, baLAtkAre. pari-(4.42) pere, peThe, samAna, jema. paridevana-(12.10) (saM. kheda) duHkha, zoka. paripari-(33. dU. 2,4.8, (14.7) pharI ___pharI, aneka prakAre. parivaraI-(6.7) voTaLAya. parI-(37.1) dUra, bahAra. parIaMci-(35.10) paDado (?) parokhayA-(37.2) pArakhyA. paharI-(17.2) prahAra karIne, (1) mAra mArIne (?) pahalAMNa-(3.11) ghoDA upara palANa, caDavU pADUI-(13.10) pADyA. pAtra-10.5) yogya, nATaka bhajavanAra. pAthari-(20.9) paththaramAM. pAmevA-(3.9) pAmavA. pAyau-(2.3) prApta kayu. pArikhau-(6.15) pArakhaM. pAlaI-(2.3) (saM. pAlayati) pALe che. pAlavauM-(11.10) navapallavita karUM. pAlavau-pallavita-karUM. pAlI-(13.9) pALI, pAliA de-talavA ranI mUTha. pAvaki-(20.14) (saM. pAvaka) agnimAM. pAvaDIArAM-(4.42) pagathiyAMnI. pAvati (12.5) pAme. parIsaha-(19.2) TADha, taDakA, bhUkha, tarasa vagere bAvIsa prakAranA zramaNoe sahavAnAM kaSTo. pAhaNa-(20.14) (saM. pASANa, prA. pAhANa) pASANa, paththara. pAMca parameSThI-(1.1) pAMca parameSThI te arihaMta, sidhdha, AcArya, upAdhyAya ane sarva sAdhuo. pAhanI-(7.25) (saM. pArNi) paganI pAnI. pAMhi-(20.10) thI, karatAM. pAhuNI-(33.10) (saM. prAghUrNikI, prA. pAhuNiA) paroNo thayelI, mahemAna thayelI. pIAMNa-(3.17) (saM. prayANa, prA. payANa) prayANa. pItapaTolI-(4.29 (saM. pIta paTakUlI) pILA ___ raMganu nAnu paToLu. purahUta-(2.1) (saM. puruhUta) indra. puhacaI-(34.2) puhatI-(10.7) (saM. prabhavati, prA. pahuccai) pahoMce che. pUThaI-(25.3) (saM. pRSTha, prA. puTTha) pUMThe, pAchaLa. pahiraNi-(36.5) (saM. pari+dhA) paheravAmAM. paMkajanAlA-(4.27) kamaLano DAMDo. paMti-(4.42) (saM. paMkti, prA. paMti) pAMta, paMgata, hAra, zreNI. pAkhaI-(21.2) (saM. pakSa, prA. pakkha) vinA. pAkhatI-(9.15) jotI. pAkharIA-3.11)(de. pakkhara) pAkhara eTale ghoDAnu bakhatara, pAkharavALA. pAThIna-(4.4) (saM.) bhayAnaka, te nAmanu . - jalacara prANI. pADala-(4.17, 8.2) (saM. pATala, prA. pADala) pATalA vRkSanu lAla raMgarnu phUla. Pain Education International Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zabdasUcI pUraNI-(33.6) pUranArI. bandhana, je vyasana jIvana sudhI TakanAraM poDhI-(4.43) (de.) gharavaDe. hoya tene baMdhANa kahevAmAM Ave che. poli-(4.43) (saM. pratoli) poLa, zerI. baMdhura-(39.1, 4.24) (saM.) suMdara. pauSadhazAlA-(2.1) upAzraya, apAzaro. bAula-(4.13) (saM. babbUla) bAvaLanuM vRkSa. prataI-(28.5) (saM. prati) pratye. bAMdhyau-(6.12) bAMdhyo. pratipAla-(35.9) (saM.) bolelaM vacana pALanAra.. bITa -(20.8) phUlanA dITa. pramANi-(1.4) (saM. pramANena) pramANe. bUjhavI-(9.1) (6.11) bodha pamADI, samapravAlA-(4.27) (saM.) paravALAM. jAvI. prasavI-(7.34) (saM. prasUtA) prasava Apyo, bhaI-(36.4) thaI. janma Apyo. bhaIsu-(14.13) bheMso, pADo. praha-(7.28) prabhAta. bhae-(12.4) thayo. priyAla-(4.15) rAyaNanuM vRkSa. bhagataI-(11.8) (saM. bhakti) bhaktithI. prIaMgu-(4.14) (saM. priyaGgu) ghaulAnuM jhADa, bhajaI-(37.1) (bhrAj) prakAze che, zobhe kAMganA choDa prIusyauM-(6.8) priyatamamAM. bhamatI-(4.47) maMdiramAMnI pradakSiNAno mArga. prIchavaI-(23.10) samajAve che. bhamADa uM-(11.10) bhamADyo. pheravyo. prIyamelaka-(27.3) priyane meLavI ApanAra. bhamuhi-(4.20) bhavAM, bhrakuTi. phaTikamaI-(42.4, 9.6) (saM. sphaTikamayI) bharaNI-(33.4) (saM.) bharaNI nakSatra. _sphaTika ratnathI banAvelI. bhalau-(6.1) bhalo, sAro, uttama. phaNapati-(4.7) nAga. bhaMginau-(15.5) bhAMgano. phaNI-(33.1) sApa, phaNIdhara (sApa). bhAgaI-(11.8) bhAgyamAM. pharasatau-(8.4) sparza karato, paMpALato. bhAtitaNA-(10.3) bhAtanA. pharukaI-(26.7) (saM. sphurati) pharake che. bhAla-(34.11) bhALa, samAcAra, patto. phalayo-(41.6) phaLajo. bhAlavI-(37.5) bhaLAvI, soMpIne. phAra-(10.3) (saM. sphAra, prA. phAra) ghaNu, bhAvaThi-(36.4) mAnasika duHkha, muzkelI. khuba, puSkaLa (marAThImAM A zabda 'ghaNA' bhAMti-(36.5) (saM. bhakti, prA. bhatti) arthamA pracalita che). sADalA vagerenI bhAta. phiraI-(7.2) phare che. bhuyaMgama-(4.19) (saM. bhujaMgama) sApa. phirIphirI-(6.4) pharI pharI, vAraMvAra. . bhUmihara- (33.6) (saM. bhUmigRha) bhoyaruM. phUlapagara-(4.24) phUlono jaththo, dagalo. bhUyAla-(7.1, 22) (saM. bhUpAla) pRthvIphekAraI-(20.6) (ziyALa) avAja kare che. pAlaka, rAjA. pheru-(20.6) pheru, ziyALa. melevA-(22.14) lUMTavA. baIThau-(38.1) (saM. upaviSTa, prA. uvavidya) bhogini-(12.6) sarpiNI. beTho, bhoraI-(12.10) vahelI prabhAte, pho phATatAM. baMdaI-(3.10) baMdI, bhATacAraNa. macchara-(32.1) (saM. matsara, prA. macchara) baMdijana-(5.1) bhATacAraNo. matsara, dveSa, adekhAI. baMdhANa-(34.2) (saM. bandhana, prA. baMdhaNo macchedarAya-(19.6) matsyadezano rAjezvara. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdasUcI 129 maTakauM-(38.4) maTakuM, kaTAkSa. melaI-(6.9) mUke. matkuNa-(7.32) (saM.) mAMkaDa. meha-(21.1) (saM. megha, prA. meha) vAdaLa. madanazAla-(4.3) menA. mehalaMtau-(31.1) melato, mUkato... manamatha-(2.3, 8.1) (37.5) (saM. moDAmoDi-(6.5) mokalaM (18.2) de. manmatha) manane mathanAra, kAmadeva. mokaLu. chUTathI laTakA karavA te.. mani-(7.8, 1.2) (saM. manasi,) manamAM. motIna-(36.6) (saM. mauktika, prA. muttia) manISita-(9.4) saM. manamA icchela. motI. mayagala-(3.12) (saM. madakala, prA. mayagala) moraI (4.32) mAre. ___ mada jharato, makano hAthI. .. moru-(11.5) mAro. mayA-(24.5) (saM. mata) iSTa, abhISTa. mohaNaveli (4.7, 30.3) moha pamADe marakalaDAM-(4.39, 8.1) marakATa, smita, evI vela. malakATa. mohatau-(2.3) moha pamADato. mavAvi-(40.3) mapAvI, gaNI. mohanasAga-(4.26) moha pamADanArI. maSII-(17.9) (saM. maSI) meMza vaDe. yatIpato-(38.4) (saM. yatipati, prA. jaI. mahelIyAM-(31.7) mahilAo, strIo. vaI) yationA pati, svAmI, AcArya. maMDaI-(4.41) (de.) mAMDe che. yAcaI-(41.1) yAce che. maMDANa-(34.2) AraMbha. yAminIkara-(2.1) (sa.) caMdra. maagdh-(36.9| stutipAThaka, bhATa cAraNo. raDavaDaI-(20.9) ravaDe, athaDAya.. mAyatAya-(10.7) (saM. mAtR tAta, prA. raNIu-(22.2) (saM. RNin, prA. riNi) ___mAyatAya) mAtApitA. __ RNavALo, devAdAra. mAraMNI-(33.8) mAru dezanI strI. ratI-(14.7.8) (saM. rati) sukhacena, AnaMda. mAlaviNI-(33.8) mAlavadezanI strI. ratnatraya-(41.5) (1) samyag darzana (2) mAMNau--(7.8) (saM. mA+A+nI) na lAvazo. - samyagjJAna (3) samyak cAritra. mAMma-(24.9) (saM. mAhAtmya, prA. mAhappa ramijhimi-(5.1) rumajhuma avAjathI. pratiSThA, Abaru. glaI (335) roLAya, aTavAya. micchAdukakaDaM-(41.6) (mithyA duSkRtaM) ralIAyata-(7.3) AnaMdita. __mAruM duSkRtya mithyA thAo. ravADII -(6.20) kroDA karavA (1) misi-(6.5) (saM. miSa, prA. misa) bahAne. rasanA-(40.6) (saM.) jIbha. raMgarelI-(29.4) AnaMdanI relamaThela. mIhanati (22.7) mahenata vaDe. raMbhA-(4.28) (saM.) keLa. mugadhA-(13.4) (saM. mugdhA) moha pAmelI strI. rAMnaI-(18.2) (saM. araNya, prA. raNa) mudhi (7.38) (saM. mugdhA) mugdha kanyA. araNyamAM, rAnamAM. ripusAtha-(2.2) (saM. ripusArtha, prA. riumUDha-(38 2) (saM.) jaDa, pazu jevu. sattha) zatruono samUha. mUrkhANI-(17.17) mUchita thaI gaI, bebhAna thaI. ruThau-(17.1) (saM. ruSTa, prA. ruTTha) rUThyo, krodhe bharAyo. mRgajItA-(4.22) mRgone jItanAra. mekhala-(15.2) kaMdoro. rulyA-(19.8) roLathA. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko . 130 zabdasUcI rUMdhyauM-(8.1) (saM. ruddha prA. rudhia) aTa- loI-(35.7) (saM. loka, prA. loa) lokamAM. kAvelo, DhaMkAyela. vaulAnI- (16.1) vaLAvIne, vidAya karIne. revaNI-(6.9) khedAnamedAna, astavyasta. vajaDAvI-(14.9) vagaDAvIne. rehA-(22.13) (saM. rekhA, prA. rehA) rekhA, vaDatapAgaccha-(4 1.5) e nAmano eka jaina lITI. saMghano gaccha. romaMcyau-(37.3) (saM. romAJcita, prA. romaM vadhAvaI (10.7, 3.16) (saM. vardhApayati, cia) romAMcavALo. prA. vaddhAveI) vadhAve che. rora-(31.6) rAMka, garIba. vayara-(4.32, 6.12) (saM. vaira, prA. vaIra) vera. rolyA-(17.2) roLI nArayA, pAyamAla varasAlau-(22.11) (saM. varSAkAla) vara sAdano kALa. rovati-(18.2) (saM. roditi, prA. rovai) ruve che. varAMsatI-(39.4) viparyAsa--UlaTuM karatI (?) rohiNI-(37.1) (saM. prA. rAhiNI) caMdranI varjavau-(7.33) tajyo. vasU-(10.7) sAdhu-sajjana. patnI. vahisI-(7.28) vahI gayuM (?) laghukaramI-(41.1) jenA ko haLavAM che vachaMti-(2.2, 34.5) vAMchA karatI. te, maMda phaLa ApanArA karmavALo. vAcAlA-(3.10, 4.3) (saM. vAcAla) lavalesa-(40.13) (saM. lavaleza, prA. lavalesa) vAcALa, cAraNa loko. __ thoDAmAM thor3e. vANahI-(15.5) vANI (navavadhUnI mojaDI). lahaItu-(22.8) laheto, meLavato. vAryau-(6.21) (saM. vArita, prA. vAria). lahakaI-(15.2) laheke che. lahiu~-(5.2) prApta karyu. __ vArelo, aTakAvelo. lahuM-(5.2) meLavu. vArihAri-(7.37) (saM.) samaya batAvanAeM laMkIlI-(30.3) kamaranA maroDavALI, suMdara. sachidra ghaTikAyaMtra. lAgau-(6.8) (saM. lagna, prA. lagga) lAgyo, vArovAri-(5.1) vAraMvAra. lAgelo. vAlau-(4.11) caNakabAbano choDa, vALo. lAjaI (6.3) (saM. lajjate, prA. lajjai) vAhai-(21.5) (saM. vah) tANe che, kheMce lAje che. zaramAya che. lADagahilI-(83) lADaghelI. vAhI-(26.4) (saM. vahU) kheMcI, tANI. lAdhau-(40.13) (saM. labdha) lAdhyo, maLyo. vAyu-(14.2) taNAyela, kheMcAyela. lAyau-(18.2, 22.21) lAgyo (?) vAhu chau-(34.8 ) laI jAuM chaM. ligAra (18.1) thoDaM, lagAra. vighaTai-(vighaTate, prA. vighaDae), nAza kare che. lIhaDI-38.2) (saM. lekhA, prA. lehA) vicaI-(6.8) vacce. rekhA, lITI. vitikara-(37.1) (saM. vyatikara, prA. vailubadhau-(8.1, 13.4) (saM. lubdha) lala ara) vRttAMta, hakIkata. cAyelo, lobhAyelo. loaNAM-(6.2, 9.11) (saM. locana, prA. vidhurI (17.5) duHkhI, AkuLavyAkuLa, loaNa) AMkha. gabharAyelo. / thAi. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinnAMNI - ( 3.5, 8.5) (saM. vijJAnin, prA. vinnANI) vizeSa jANakAra . vimAsI - ( 7.27, 15.16) (saM. vimRzya) vicAra karI. vilakhau - (4.36, 16.15) (saM. vilakSa, prA. vilakkha) vilakho, lajjita, khinna. vilaghI- (24.8) vihoNI. vilapatau - (8.13, 18.11, 22.21, 25. 5) vilApa karato. vilasaI - ( 7.22) vilAsa kare che. vilola - ( 35.2) (saM.) vizeSa caMcaLa. vivahAra - ( 34.1) (saM. vyavahAra, prA. vava hAra) vyavahAra. vivAI ( 41.1) (saM. vipAka, prA. vivAga ) karmanA vipAke. viSanna - ( 17.9) (saM. viSaNNa) khinna. visanI - (6.21) (saM. vyasanI, prA. vasaNI) vyasanI. visarAla (4.37, 38.1) phoka, visarjana. vihaDaI-(38.3) (saM. vi + ghaT, prA. vi + ghaD) vighaTe, bagaDe, vinAza thAya. vIsavA vasaI - ( 16.4) vasavaso karIne. vUThau - (4.34, 32.9) (saM. vRSTa, prA. vuDa) varasyo. veI - ( 33.8) (saM vid) jANI. vegai - (7.20) (saM. vega, prA. vea) vege, utAvaLe. vedAlI (12.2) kajiyAkhora. veNa - ( 30.4 ) vacana vaDe. vedhyau - (6.9) vIMdhAyelo. velAM-(41.1) (saM. prA. velA) veLA, samaya. velU - (20.2) veLu retI. zApi - ( 4.31) (saM. zApa) zApa vaDe. zAMmA - (9.4) (saM. zyAmA) suMdara strI. zilAkA - ( 19.3) (saM. zalAkA) saLIyo. zivaramaNI - ( 37.5) (saM.) muktirUpI ramaNI. zIla - ( 21.7) ahiMsA Adi pAMca vratonI zabdasUcI 131 puSTi mATe pALavAmAM AvatAM bIjAM vrato. sauki - (9.9) (saM. sapatnI, prA. savakkI) zokya. sagabaga - (12.14) veravikhera. saghalUM - (4.40) saghaLu. saparAMNI - ( 3.3, 11.16, 32.2) (saM. saprANa) baLavAna. sapI ArA - ( 28.2) prItivALA, pyAvALA. samati - gupati - ( 39.4 ) ( saM . samiti - gupti) IryA samiti, bhASAsamiti vagere pAMca samiti che. gusi eTale gopavadhuM damana kara. mana, vacana ane kAyAne kAbUmAM rAkhavA te. (saM. sakala, prA. sagala ) samarapaMthI ( 14.10) eka prakAranA bAvAo. samari-samari - ( 23.1) smaraNa karIne. samarI - (4.32) (saM. smarI) kAmadevanI patnI. samAMNau - (22.5) (saM. samAna) sarakho. sayaguNa - ( 40.9 ) ( saM. zataguNa, prA. sayaguNa ) sogaM. sarajita-(8.5) sarajAyelaM. sarabha - ( 32.5) (saM. zarabha ) sarabha nAmanuM jaMgalI pazu je siMhanI sAme thAya to siMha paNa bhaya pAme che. sarAsa - (27.2) rAzasahita, baMdhanasahita. sarisa- (8.5) (saM. sadRza, prA. sarisa ) sarakhaM. salUMgA - (34.1) (saM. salAvaNya) lAvaNyasahita. savikahina iM- ( 3.7) sahu koI. sasira- (7.2) (saM. zizira, prA. sisira ) ThaMDuM. sahAI - (2011) sahAya, madadagAra sahijaI - (7.19) sahajabhAve, svAbhAvika rIte. sahIa - (9.12) (saM. sakhI, prA. sahI) sakhI. sahI Aru - (6.7) citratA. saMkAza - ( 16.16) (saM.) sarakho. saMkheva-(17.16) (saM. saMkSepa, prA. saMkheva ) TU kamAM. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 saMgi- (6.2) (saM. saGga) sobatathI. saMghAta (16.9) saM. samUha. saMcaryau - (6.20, prayANa karyu. 19.1) saMcaryo, cAlyo, saMcakAra - (27.5) saMketa. saMtA - ( 20.12) zAMta. saMmadA - ( 37.3) harSa, abhimAna. saMvega - ( 38.3) saMvegiNI - ( 38.5) vairAgI. sAjaNa - ( 28.2) (saM. sajjana) sajjana. sAta dhAta - (6.11) (saM. saptadhAtu) zarIramAM sAta dhAtuo rahelI che. (1) rasa ( 2 ) rakta (3) mAMsa ( 4 ) meda (5) asthi (6) majjA (7) zukra. sAdhI - ( 27.9) sAdhIne, praveza karIne. sAnidhai - ( 37.5) (saM. saMnidhi) pAse. sAma - ( 17.21) zyAmA, suMdarI. sAra - ( 7.10) saMbhALa. sArikhau - (6.15) (saM. sadRza, prA. sarikkha) sarakhu. sAla- (4.37, 9.9, 20.27) (saM. zalya, prA. salla) zalya, naDatara. sAlahI - (22.11) (de.) menA. sAsaI - sAsaI - (9.1) zvAse zvAse. sAsanna - (5.2) (saM. zAsana) AjJA. sAhala - ( 4.13) zAlavRkSa (?) sAhI - ( 24.11, 6.16, 26.4) pakaDIne, sAdhane. zabdasUcI (saM. saMvega) vairAgya. sAMkalyau - ( 28.8) (saM. zaGkhalita, prA. saMkalia ) baMdhAyelo. sAMsahI - (31.6) sahana karyu, sAMkhyuM. siri- (5.2) zira upara, mAthe. siromaNi - ( 7.16) (saM.) zreSTha. sIkotarI - ( 15.17) te nAmanI devI. sIkha - (9.13) vidAya, AzIrvAda, zikhAmaNa. sIma - sImADA - ( 3.16, 6.21) sImADA, hada. sImaMta ( 4.20 ) mAthAnI pAMthI. sIsa. (41.5 ) (saM. ziSya) celo sauMgiNa - ( 4.20 ) (saM. zRMgiNI ) dhanuSa. sukamAla - ( 16.15) (saM. sukumAra) suMvALu, khUba nAjuka. sukaM taI - ( 30.5) uttama kAMti ke zobhAthI. sukulINI - ( 13.1) (saM. sukulinI) sArA kuLavALI. suguNI ( 33. 1) sogaNI. sugeha - ( 26.5) sAraM ghara. sudhI - ( 11.15) sudhI, paryaMta. subhAva - ( 23.8) (saM. svabhAva ) prakRti. suraMga - ( 36.7) sArA raMgavALA. suratara - (2.2) (saM. surataru) kalpavRkSa. suviNI - ( 27.9 ) sArAM veNa bolanAra. suvihita - ( 41.5 ) (saM.) uttama rIte sthApita. suhAI - (22.4 ) sukha Ape. suhAsagi. - ( 29.7) (saM.) saubhAgyavantI. sUArogi - (7.35) thato roga. strIone prasUti pachI sUDA - (22.11) (saM. zuka) zuka, popaTa. sUdhI - ( 34.11) zodha, bhALa. sUdhI (16.20) cokUkhI, pUrepUrI. sUra - (36.2) sUrya. sejaDI (22.3) (saM. zayyA, prA. sijjA ) seja, pathArI. sevaI - ( 7.24) (saM. sevate ) seve che. soI (5.1, 7.12) te. sobhaI - (7.19) (saM. zobhate) zobhe che. soma - (2.2) (saM.) caMdra. soraI ( 12.10 ) (saM. svara) zora bakorathI. sovina - ( 4.41 ) (saM. suvarNa) sonAnu.. soSI - ( 18.9) sUkavI nAkhI. sohakarI - (1.2, 36.3 ) zobhA karanArI. sohaMta - ( 36.6 ) ( prA. sohana) zobhatA. sohA kara - ( 39.2) (saM. zobhAkara, prA. sohAyara) zobhAnI khANa. haTakI - ( 12.8) AnaMdita thaI. haDabaDaI - (20.7) kamakamI UThe. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdasUcI haNasyaI-(17.16) haNaze. hasu-(7.28) hAMsI. hatthaI-(27.5) hAthe. hArI-(12.7) pakaDIne, UMcakIne. haya-(6.20) (saM.) ghoDo. hAsuM-(34.8) hAsya, upahAsa. haI-(7.11) (prA. harai) dUra kare che. huAM-(27.10) (saM. bhUta, prA. hUa) thayAM. harakhyau-(3.8) harSita thayo. heji-(4.24, 22.10) sahaja (?) harilaMkI-(4.27) siMhanI keDa samAna helAM-(2.3) (saM. helA) anAyAsa. pAtaLI kamaravALI.. heSArA-(3.11) (saM. heSArava) haNaNATa. havaI-(1.1) (saM. bhavati, prA. havai) thAya che. hoyo-(5.2) (saM. bhavatu, prA. hojjau) havI-(7.6) (saM. bhUtA, prA. haviA) huI, - hojo, thajo. hosyaI-(3. 14) (saM. bhaviSyati, hossai) thaI. hasAratha-(33.66) upahAsa, mazkarI. . haze-thaze. tion International Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhIla 3 zuddhi sama suMdara suMdarapaNaI savikahina ThAmoThAMma caMpaka naI jovA bhaNI gharaNI kahitaNai DhAla 4 " " DhAla 5 DhAla 6 zuddhipatraka azuddhi krdd| 6 samasuMdara kaMDI 7 suMdara paNaI kaDI 8 savi kahinaI kaDI 16 ThAmo ThAMbha kaDI 16 caMpakanaI kaDI 31 jovAbhaNI kaDI 34 dharaNI kaDI 1 kahi tagai kaDI 2trUTaka hu kaDI 7 ekaMgaNu kaDI 17 alAda kaDI 20 akathitakArIceTa kaDI 21 visanI kaDI 2 sasira kaDI 3 prIyu mukha kaDI 7 ghau kaDI 16 dhaNau kaDI 24 garbhavRddhi kaDI 30 jarA jIrNa kaDI 5 na bicalai kaDI 2 dhari kaDI 7 ulaMdhanaM kaDI 7 sesajala kaDI 9 sAlaki kaDI 9 kaDI 10 vanazAthi kaDI 10 mokalA maNIre kaDI 11 suMdari kaDI 11 saMmAra kaDI 15 ucchaMgiki kaDI 17 mehalojaMti kaDI 4 phUla-phagara kaDI 6 vRMdAjI ekagaNu AhlAda akathitakArI ceTa vyasanI sisira prIyumukha dyau DhAla 8 DhAla 9 ghaNau garbha vRddhi jarAjIrNa navi calai ghari ulaMghana sesa jala sAla ki ima vama zAthi mokalAmaNI re suMdara saMbhAra ucchaMgi ki mehalI jaMti phUla pagara vRMdajI DhAla 10 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatraka sohara DhAla 10 DhAla 11 kaDI 5 rUThI atihi Apa savAda prasidhi sIkottari sulasA nAMmaI pADa DhAla 12 serI serI khevaI mRtajanake jaMbhA kalikAM uttama DhAla 13 azuddhi kaDI 6 sohai kaDI 2 hoi kaDI 2 rUDhI ati hi kaDI 6 ApasavAda kaDI 7 prasidhI kaDI 7 sIkotari nAMmai kaDI 14 pAThauM kaDI 16 dye kaDI 3 sera serI kaDI 7 levaI kaDI 10 bhRtajanake kaDI 14 jabhA kaDI 14 yu kaDI 14 kulikA kaDI 2 utama kaDI 4 dhara kaDI 8 bhAga kaDI 10 hu kaDI 6 dhaNI kaDI 6 dekha kaDI 9 ThAmI kaDI 10 paDIA kaDI 10 usesa kaDI 14 bAlai kaDI 15 nau kaDI 15 nIbheDI kaDI 1. yoginA kaDI 1 jaTA-jUTA kaDI 2 nAza kaDI 5 bANahI kaDI 7 jayai kaDI 7 jAsyai nAsI kaDI 11 mAro ghara mAga dd dd ghaNI ", dUhA 6 DhAla 14 " " " " deva jI ThAmi jaDIA asesa vAlai " " " " DhAla 15 nImeDIjI yoginI jaTAjaTA nAzA vANahI japaI jAsyai nAsI mAri " " Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zuddhipatraka zuddhi azuddhi DhAla 16 kaDI 1 baulAvI vaulAvI kaDI 1 e kasyu eka syu kaDI 2 cari dhari kaDI 4 prAMNa prIAnaI prANaprIAnai kaDI 9 dhAta ghAta kaDI 9 saMdhAta saMghAta kaDI 10 dosaI dIsaI kaDI 11 je kaDI 13 dhAMNI ghANI kaDI 14 dharaNI gharaNI kaDI 15 bilakhau vilakhau DhAla 16 kaDI 16 pachI AvatI eka kaDI chApavAnI ja rahI gaI che je A pramANe che. tava kopAMja(dha)la rAjA bolyau, re re strInA dAsa; pratyakSa ima avaguNa chAvaratAM, tuM nyApita saMkAza. DhAla 17 kaDI 2 bhuMDInaI bhaMDInaI kaDI. 2 kesaI kesaI DhAla 24 kaDI 8 AsyA-viladhI AsyA vilUdhI DhAla 25 kaDI 4 .prAMNa na dIdhI prAMNa na dIdhAM dAla 29 kaDI 4 bahU kaDI 6 suMdaripAMNai sundarapANai DhAla 30 kaDI. 3 kaisya kaI syAu DhAla 33 kaDI 5 nirAparAdha niraparAdha kaDI 7 luTA DhAla 34 kaDI 1 kanaka-kumAra kanakakumAra " " , 1 prema-vivahAra premavivahAra DhAla 35 kaDI 1 balatauM valatauM kaDI 8 eNI nayaNi eNInayaNi kaDI 10 kumara giNI kumara gaNI DhAla 40 kaDI 6 saMvAdaI re savAdai re DhAla 41 kaDI 1 trUTaka sAdhavau hI sAdhavau ho pAnu 60 lITI 8 khilitaM likhitaM luTI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMdarbhagraMthasUcI aMgrejI, saMskRta, prAkRta, jUnI gujarAtI, arvAcIna gujarAtI, hindI pustako. Gujarat and its literature aMgrejI Munshi K, M., Bombay, 1954. saMskRta - prAkRta AkhyAnaka maNikoSa. kartA - nemicaMdrasUri (saM. AmradevasUri) banArasa, saMvata 2018. kathAsaritsAgara, bhaTTa somadeva. muMbaI 1930. kumArapAlapratibodha. kartA - somaprabhAcArya (saM. jinavijayajI) vaDodarA, 1920. paumacariyaM. kartA - vimalasUri ( saM . yAkobI ha.) bhAvanagara, 1914. bRhatkathAmaMjarI. kartA - kSemendra (saM. zivadatta ane paraba) muMbaI, 1931. bharatezvara bAhubalI vRtti (bhA. 1-2 ) lekhaka- zubhazIlagaNi, surata. 1932. vivekamaMjarI. kartA - AsaDa, ( TIkAkartA - bAlacandrasUri ) saMvata 1975. samarAiccakahA. kartA - haribhadrasUri (saM. modI ema. sI.) amadAvAda, 1933. gujarAtI abhimanyu AkhyAna. kartA - premAnaMda (saM. jesalapurA zivalAla ) amadAvAda, 1967. abhivana ujhaNU. kartA - dehala (saM. jesalapurA zivalAla ) amadAvAda, 1962. Ananda kAvya mahodadhi. saMpAdaka - jhaverI jIvaNacanda sAkaracanda muMbaI, 1918. ApaNA kavio. zAstrI ke. kA. amadAvAda, 1942. itihAsanI keDI sAMDesarA bhogIlAla je. vaDodarA, 1945. kathAsaritsAgara. kartA - bhaTTa somadeva, anu - dezAI I. sU. ane zAstrI zA. vi. muMbaI, 1909. kavi nAkaraH eka adhyayana. trivedI cImanalAla zi. amadAvAda, 1966. kAnhaDade prabandha (khaMDa 1 - 2 ). kartA - padamanAbha (saM. vyAsa kAntilAla ba.) mumbaI, 1927. kumArapAla pratibodha somaprabhAcArya, bhAvanagara, 1927. kuvalayamAlA ( gurjarAnuvAda) le. udyotanasUri. saM. hemasAgarasUri. (sahasaMpAdaka - zAha ramaNalAla cI. ) mumbaI, 1965. gujarAtI bhASAnI utkrAnti dozI paMDita becaradAsa, mumbaI, 1943. gujarAtI sAhitya - madhyakAlIna. rAvaLa anaMtarAya, mumbaI, 1933. gujarAtI sAhityanAM svarUpo. majamudAra maJjulAla ra. vaDodarA, 1954. gujarAtI sAhityanI vikAsarekhA ThAkara dhIrubhAI, surata, 1954. jaMbUsvAmIrAsa. kartA- yazovijayajI (saM. zAha ramaNalAla cI. ) amadAvAda, 1924. jUnI gujarAtI bhASA. paTela caturabhAi ca mumbaI, 1935. jaina gurjara kavio (bhAga 1, 2, 3) lekhaka-saMpAdaka - dezAI mohanalAla dalIcanda, mumbaI, 1926-44. jaina sAhityano saMkSipta itihAsa. dezAI mohanalAla dalIcanda muMbaI, 1933. jaina soLasatI caritra zAha a. o. amadAvAda, 1939. tapAgaccha paTTAvalI ( bhA. 1). kartA - upAdhyAya dharmasAgarajI. saM. paMnyAsa kalyANavijayajI mahArAja, amadAvAda, 1940. traNa prAcIna gujarAtI kAvyo. bhAyANI harivallabha cu. muMbaI, 1955. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 saMdarbhagranthasUcI dazamaskandha 1. saM. jozI umAzaMkara ane bhAyANI harivallabha cu. amadAvAda, 1966. naladavadaMtI rAsa. kartA samayasuMdara. (saM. zAha ramaNalAla cI.) amadAvAda, 1957. naLAkhyAna. kartA premAnanda (saM. rAvaLa anaMtarAya ma.) amadAvAda, 1951. nemiraMgaratnAkara chaMda. kartA-lAvaNyasamaya (saM. jesalapurA zivalAla) amadAbAda, 1965. paMdaramA zatakanA prAcIna gujara kAvya. saM. dhruva kezavalAla ha. amadAvAda, I. sa. 1927. pRthvIcaMdra caritra. kartA-mANikyasuMdarasUri. saM. trivedI bhUpendra, trivedI anasUyA) mumbaI, 1966. prAcIna gujarAtI gadyasaMdarbha. saM. jinavijayajI. amadAvAda. saMvata 1986. prAcIna gujarAtI chaMdo. pAThaka rAmanArAyaNa vi. amadAvAda, 1948. prAcIna phAgusaMgraha. saM sAMDesarA bhogIlAla. pArekha somAmAI, vaDodarA 1955, bRhata piMgala. pAThaka rAmanArAyaNa vi. muMbaI, 1955. bharatezvarabAhubalI vRtti. zubhazIla. amadAvAda, 1898. madanamohanA. kartA zAmaLabhaTTa (saM. bhAyANI harivallabha cu.) muMbaI, 1955. madhyakAlano sAhitya pravAha. munazI kanaiyAlAla mA. muMbaI, 1929. madhyakALanA sAhitya prakAro. mahetA candrakAnta. muMbaI, 1958. madhyakAlIna rAsa sAhitya. vaidya bhAratI mumbaI, 1966. sthUlibhadra phAgu. saM. bhAyANA harivallabha cu, mumbaI, 1955. vasaMtavilAsa. kartA-ajJAtakavi (saM. zAstrI ke. kA.)amadAvAda, 1966. vimalaprabaMdha. kartA-lAvaNyasamaya (saM. vyAsa ma. ba.) surata, 1916. vimalaprabaMdha. kartA lAvaNyasamaya (saM. zAha dhorajalAla dhanajIbhAI) amadAvAda, 1965. vetAlapacIsI. kartA-zAmaLa (saM. paTela a. ba.) muMbaI, 1962. zodha ane svAdhyAya-bhAyANI harivallabha cu. mumbaI, 1965 saMzodhananI keDI. sAMDesarA bhogIlAla je. amadAvAda, 1961. siMhAsana batrIzI. kartA-zAmaLa (saM. bhAyANI harivallabha cu.) mumbaI, 1960. . hindI prabandha cintAmaNi. kartA-merutuMgAcArya (saM. dvivedI hajArIprasAda) amadAvAda, 1940. rAsa aura rAsAnvayI kAvya. ojhA dazaratha ane zarmA dazaratha, kAzI, 1960. zatraMjaya tIrthoddhAra prabaMdha. saM. jinavijayajI. bhAvanagara, 1917. saMdezarAsaka-kartA-abdula rahemAna (saM. dvivedI hajArIprasAda, tripAThI vizvanAtha) mumbaI, 1960. zabdakoSo pAia-saha-mahaNNavo. kartA sva. paM. zeTha haragovindadAsa trikamacaMda (saM. agravAla vAsudeva zaraNa, mAlavaNiyA dalasukhabhAI) banArasa, 1963. bhagavadgomaMDala. kartA-bhagavatasiMhajI bhAga 1 thI 9, goMDala, 1944-1955. rAjasthAnI zabdakoSa (khaMDa 1) kartA-sItArAma lAlasa. (pariSkAraka dAdhIca dayAnanda zAstrI) jodhapura, saMvata 2018. A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages Turner R. L. New York-Toronto, 1966. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 0 @ w 0 lm 0 10-00 20-00 lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira granthamAlA *1. saptapadArthI-zivAditya, saMpA0 DaoN. je. esa. jeTalI 4=00 2. 5,15,20. saMskRta prAkRta hastaprata keTaloga. bhAga 1-4. 160-00 *3. kAvyazikSA. vinayacaMdrakRta. saM DaoN. eca. jI. zAstrI. 10-00 4. yogazataka. haribhadra sUrakRta. svopajJavRttisaha. 6. 16,24. ratnA karAvatArikA ratnaprabhasUrikRtA. bhAga 1-3. 26-00 *7. gItagoviMda-jayadeva. mAnAMkakRtavRttiyuta 800 8. nemiraMgaratnAkarachaMda. kavi, lAvaNyasamayakRta 26-00 9. The Natyadarpana of Ramcardra and 30-00 Gunacandra : A Study. 30-00 *10. *14,21. vizeSAvazyakabhASya-svopajJavRtti jinabhadrasUri bhAga 1,2,3. 15-20-21 11 Akalanka's criticism of Dharmakirti's Philosophy 30-00 12. ratnAkarAvatArikAdyazlokazatArthI. jinamANikyagaNikata. / * 13. zabdAnuzAsana. AcAryamalayagirikRta 17. kalpalatAviveka. 18 nighaMTazeSa hemacaMdrakRta. zrIvallabhagaNikatavRttisaha 30-00 19. yogabindu. AcAryaharibhadrasUrikRta. aMgrejI anuvAdasaha. 22. zAstravArtAsamuccaya. AcAryaharibhadrasUrikRta. hiMdI anuvAdasaha. 23. tilakamaMjarI. pallIpAla dhanapAlakRta. 12-00 25. 33. neminAhacariu, AcAryaharibhadrasUrikRta. bhAga 1-2. 80-00 26. A Critical study of Mahapurana of Puspadanta. 30-00 27. yogadRSTisamuccaya haribhadrasUrikRta. aMgrejI anuvAdasaha 28. 37. Dictionary of Prakrit Proper Names Part 1-2. 67-00 29. pramANavArtikabhASyakArikArdhapAdasUcI 8-00 30. prAkRta jaina kathA sAhitya. le. DaoN. jagadIzacaMdra jaina. 10-00 31. Jaina Oatology by Dr. K. K. Dixit. 30-00 32. The Philosophy of Sri Svaminarayana by Dr. j. A. Yajnik 30-00 34. adhyAtmabindu. upAdhyAya harSavarddhanakRta. 6-20 35. nyAyamaMjarIgranthibhaMga. cakradharakRta. 36-00 36. jesalamerastha hastaprata keTaloga 40-00 38. Karma and Rebirth 6--00 39 madanarekhA AkhyAyikA. jinabhadrasUrikRta 25-00 40. prAcIna gUrjarakAvyasaMcaya 16-00 41. Jaina Philosophical Tracts 16-00 42. saNatukumAracariya 8-00 43. The Jaina Conception of Omniscience by Dr. Ram Jee Singh 30-00 * Out of Print Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 44 Tattvarthasu'ra; Com. by Pt. Sukhlalji. Eng. Translation 32-00 45. isibhAsiyAI 16-00 46. haimanAmamAlAziloJcha '16-00 47. A Mod:rn understanding of Advaita Ved inta 6-00 by Dr. Kalidas Bhattacbarya 48. nyAyamaMjarI-gujarAtI anuvAda. bhA.1 / 49. Atonomens in the Ancient Ritual of the Jaina Monks. by Dr. Colette Cailla". 30-00 50. The Upabrmhana and the Rgveda Interpretation rof. T. G. Mainker. 600 53. RSidattArAsa. jayavaMtasUri. saMbodhi (traimAsika) bhA. 1,2,3,4, 80-00. In the Press 1. gAhArayaNakosa-jinezvarasUri. 2. zRMgAramaMjarI-jayavaMtasUri 3. vilAsavaIkahA-sAhAraNa kavi. 4. laghutattvasphoTa (aMgrejI anuvAda) 5. prAcIna gujarAtI hastaprata sUcI 6. Fundamentals of Ancient Indian Music and Dance 7. vasudevahiMDI-majjhimakhaDa-dharmasenagaNi 8. nyAyasiddhAMtadIpa-saTippanaka. 9. bhuvanabhAnukevalicariya-indrahaMsagaNi 10. taraMgalolA-(gujarAtI anuvAda saha) Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________