________________
CC
दशवित अनेकन्या पण लज्जित मुख जोत तापसे बन्नेनां लग्न करावी दीघां अने पुत्रीने सासरवासने उचित उपदेश कये. पुत्री परणी गये पोताना जीवननो हवे शो खप छे करी तापसे अग्निमां झंपला. पिता पाछळ पुत्री रोई, खूब रोई. कुवर मनावी. वननां पशुपंखी ने लता - वेलीओनी दर्दभरी विदाय लई नवोडा ऋषिदत्ता कनकरथ साथे चाली. कनकरथे विचार्य : समजु पुरुषे क ज लग्न करवु जोईओ, जेने गुणनी परीक्षा न होय ते ते कांई माणसमां ? सोमानी जगाओ रत्ननी प्राप्ति थई तो हवे फफडाट शाने ? बे नारीनो वल्लभ साचो प्रेमी न होई शके. शोकयनुं साल स्त्रीना जीवनने दुःखी दुःखी बनावी दे मांटे हवे राजकुंवरी रुखमणीने परणवा काबेरी जव योग्य नथी ज" ऋषिदत्ता साथै कनकरथ रथमर्दनपुर पाछो फये.
छे
२०
तापसकन्या ऋषिदत्तानां कनकरथ साथैनां लग्न, तापसनो नवोढा पुत्रीने उपदेश अने वनमांना संगीओनी विदाय लेती ऋषिदत्ता आपणी समक्ष कण्वमुनिना आश्रममाथी विदाय लेती शकुंतलानुं कालिदासे शाकुंतल नाटकमां करेल आलेखन खडुं करे छे. ऋषिदत्तानी जन्मकथा पण नधिपात्र छे. मानाने गर्भ हतो अ न जाणतां पिता-माताओ दीक्षा लीधी अने आश्रममां बाळकी जन्मी परिणामे ऋषिओ आश्रम छोडी गया. में तापस मातापिता कोण तेनी कांईक अवान्तर लागती कथा कवि मूलकथानां सरस रीते वणी ले छे. कनकरथनी तापसकन्या अंगेनी पृच्छाना अनुसंधानां तेनो तापस पिता पूर्ववृत्तांत रजू करे छे :
मित्रतावती नगरीना हरिषेण राजाने कोइके अक उत्तम सफेद अश्व भेट आप्यो. तेना पर राजा सवार थयो त्यां तो अब पवनवेगे दाड्यो अने रोक्यो रोकाया नही. रस्ते जंगल आब्युं. हरिषेणे मार्गमांना ओक वृक्षनी डाळी पकड़ी लीधी अने अवने जवा दीघा वृक्ष परथी नीचे ऊतरी आगळ जतां ते मुनि विश्वभूतिना आश्रममा आव्यो ने सत्कार पानी त्यां रोकायो. पोते त्यां महिनो रहयो अने मुनिसेवा करी. ऋषभेश्वरनु अक मंदिर पण त्यां बंधाव्यु विश्वभूति प्रसन्न धया अने तेने विषहर मंत्र आप्यो. हरिषेण पोतानी नगरीमां पाछो फर्यो.
Jain Education International
अक दिवस सभा भरी ते बेठो हतो त्यां अक दूत आव्यो. कद्देवा लाग्यो, मंगलावती नगरीना प्रियदर्शन राजानी दीकरी प्रीतिमतीने नाग करड्यो छे, वैदोनुं कशु वळयुं नथी. आप परोपकारी छो तो आवीने मंत्रबळे कुंवरीनु शेर उतारो. " हरिषेणे जई प्रीतिमतीनुं झेर उतार्यु. प्रियदर्शन राजा खुश थइ गयो अने तेणे प्रीतिमतीने हरिषेण साथै परणावी. दंपतीना दिवस सुखपूर्वक वीतवा लाग्या. केटलेक समये प्रीतिमतीने पुत्र थयो. ते युवान थतां तेने राज्यधुरा सोंनी दंपती तापसदीक्षा लेवा विश्वभूतिने आश्रमे गया बेमांथी अकेने ख्याल न हतो के प्रीतिमतीने फरी गर्भ रहयो छे. दीक्षा लोधी ते पछी केटलेक वखते ख्याल आव्यो हवे शुं थाय ? समय पूरी थतां पुत्री जन्मी राजाराणीने कुकर्सनु भ्रष्टतानुं कलंक चांटयु ऋषिओ आश्रम छोडी गया. प्रीतिमती पण सुवारोगमां गुजरी गइ. तापस पिताने माथे पुत्रीना उछेरनो बोजो आत्री पड्यो अने ते तेणे निष्ठापूर्वक उठाव्यो. कन्या मोटी थती गई अने रूपसुंदर थती चाली हवे. लोलुप पुरुषोनी नजरथी अने बचावत्रा अने भयमुक्त राखवा पिताओ से कन्याने अष्टीकरणनु अंजन कर्यु जेथी इच्छे त्यारे ते अदृश्य थई जाय. अ कन्या ते ऋषिदत्ता अने पिता ते तापस हरिषेण.
66
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org