________________
२१
ऋषिदत्ताना जन्मनी आ कथा "वल्कलचीरी"नी कथा साथे साम्य धरावे छे. ओ कथालां पण मातापिता दीक्षा ले छे अने तेनने दीक्षा पूर्वे रहेला गर्भथी पुत्र थाय छे अने वल्कलचीरीने जन्म आपी तेनी माता मृत्यु पामे छे अटले तेनो उछेर पण आश्रमणां थाय छे.
अक मुद्दो अहीं ज चर्चको ठीक लागे छे. ते ओ के ऋषिइत्ताने परणाव्या बाद, तेने शीख आपी, तापस हरिषेण जे आत्महत्या करे छे थे योग्य छे ? जैनधर्वानी दृष्टिले तो आ रीतनी आत्महत्या सर्वथा अयोग्य. पण कविने तो पाछळथी पतिथी विखूटी पड़ती ऋषिदत्ताना अव.लवाया पणानु सचोट आलेखन करवानु छे भेटले अमणे आ परिस्थिति रसदृष्टिले योजी जणाय छे. अदभुत. शृङ्गार अने करुण बणे रसने सुग्रथितपणे निरूपबा मथता कवि अहीं धार्मिक मान्यतानो विचार करवा थोभना जणाता नथी. धर्मोपदेशाने असणे अन्तमा प्रवविवाना उपाम केशांतरसने माटे संघरी राखेलो गणवामां बाध नहीं आवे.
पोताने वरवा आवतो कनवः । बीजी ज कोई कन्याने परणी जाय अने ते पण तापसकन्याने, अq ते कुंवरे ऋषिदत्तायां शुं दो के पोते खानदान राजकुळनो उता ओक तापसनी कन्याने परणी बेठो ?-आप्न विचारती रुखमणी इाथी स ठगी ऊठी. तेणे ऋषिदत्ताने जेर करवा सुलसा योगिनीने साधी, ताडना त्रीजा भाग समी, भयानक देखाववाली, मुलसा खुशीथी ऋषिदत्तानी खानाखराबी करवाजु काल स्वीकार्यु. रथमर्दनपुर जई तेणे हाहाकार मचाव्यो. सरकीथी माणसो
टप मरवा लाग्यां. शेरीमा शबोना ढगला थया अने नगर आखु दुर्गधथी धगधणी ऊठ्य. ऋषिदत्ताने अवस्वामिनी निद्रा आपी सुलसा तेना होठ लोहीथी रंग्या, तेनां करडां पर लोहीना डाघ पाड्या, तेना ओशीका आगळ मांसथी भरेल करंडिया मूकया. सवारे जागेल कमकरथ पत्नीनी आ स्थिति जोई गभराई उठ्यो. तेने उठाडी प्रश्नो कर्या. ऋषिदत्ताजे पोते सर्वथा निर्दोष होवान जणाव्यु. कहयु, जन्मथी ज कोई जीवने पोते पीडा आपी शकती नथी, लोहीमांसनी गंध खमी शकती नथी, खुल्ली पाळी जोईने पण अने डर लागे छे तो अ आत्री हिंसा कई रीते आदरे ? नक्की पूर्वजन्मनां कोई कर्म नडतां होवाथी कोई अने आवी पीडा आपी रहथु छे. कुंवर मानी गयो.
सुलसा नगरमां महा उत्पात मचाव्यो. राजाने बहेम आवतां तेणे पाखंडीओ, साधको ने संन्यासीओने नगर बहार कढाववा मांड्या. सेवा निर्दोष मानवीओना बचाव अर्थे अने खरा गुनेगारने शोधी आपवाने बहाने सुलसा हेमरथ राजा समक्ष गई. पोताने स्वप्न आव्यु हतु तेमां कोई देवी अवु कही गई के राजानी पुत्रवधू राक्षसी छे अने तेणे ज आ उत्पात मचाव्या छे अवु राजाने तेणे कहथु.
राजाओ राजकुवर कनकरथने बोलावी पोतानी पासे राज्यो अने राते ऋषिइत्ता पर नजर राखवा चर मोकल्यो. सुलसाओ अदृश्य रही मांसना करंडिया, लोही, वगेरेनी योजना ऋषिदत्ताना आवासमां की अने चरने ऋषिदत्ता गुनेगार भासी, अने राजाने तेणे ते प्रमाणे कहयु. राजा कोप्यो. विचारो कनकरथ ! ओ शो जवाब आपे ? पत्नी निर्दोष छे से जाणवा छतां से परिस्थितिमां तेनो बचाव पण शी रीते थाय ? हेमरथ राजाओ ऋषिदत्ताने अपमानित करी रमशानमां लई जई तेनो वध करवा फरमाव्यु.
रांक स्वभावनी असहाय ऋषिदत्ता राजाला खोफनो भोग थई पडी. तेने विरूप करी गधेडे बेसाडी गाममां फेरववामां आवी. अंते तेने स्मशानमा लई गया, माराओओ तेने इष्टदेवनु र मरण करी
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org