SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 19
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ रास ( संक्षिप्त स्वरूपचर्चा ) : . प्राचीन गुजराती साहित्यमा 'रास', 'फागु', प्रबंध, पवाड, बारमासी, पद वगेरे जे अनेक साहित्यप्रकारो खेडाया छे तेमां रासप्रकारने आपणे सोथी धारे महत्त्वनो रणी शकी. ‘रास' के 'रासा' अटले प्रासयुक्त पद्यमां (दुहा, चोपाई के 'दशी' नामे ओळखाता विविध रागोपांना कोईमा) रचायेलु, धर्मविषयक ने कथात्मक के चरितात्रक, सामान्यतः काव्यगुणी थोडे अंशे होय छे तेवु, पण समकालीन देशस्थिति तथा भाषानी माहिती सारा प्रमाणमां आपणने आपतुं, लांबु काव्य. * 'रास' काव्योनो अध्यकालमा मोटो प्रचार हतो. 'रास' रमत्रो अने 'रास' रचवो अस वे भिन्न भिन्न क्रियाओं परत्वे रास शब्दना भिन्न भिन्न अर्थ थाय छे. 'रास' रनवो अटले रास नामना नृत्यप्रकारका समारंभभां भाग लेवो ते. ने 'रास' स्चवो अटले रास नामनो काव्यप्रकार रचवो ते. आज 'रास' नृत्यप्रकार छे तेल काव्यप्रकार पण छे. x आ रथळे आपणे रासना काव्यप्रकारने दिचारीशु. 'रास' के 'रासा' नामथी ओळखाता आ काव्यप्रकारनो प्रयोग सौथी पहेलो जैन मुनिओओ करेलो जणाय छे. अपभ्रंश भाषामां महाकाव्यो स्चातां तेने रथाने मध्यकालीन गुजरातीभां रास' रचावा सांड्या. महाकाव्योनी सर्गनी पद्धतिने बदले कडवां, भासा, ठवणी के काळमां विभाजित अवो आ गेय काव्यप्रकार हतो. अम जणाय छे के आरंभमां · रास'नु स्वरूप अभिकाव्य जवु हशे. पण पछीथी ते विस्तृत वर्णनात्मक काव्यस्वरूप बनी गयु अने 'रासउ' के 'रासो'नी संज्ञा पाम्यु. ___ मध्यकालीन गुजरातीमां जूनामां जूनो उपलब्ध रास ते सं. १२४ १मां रचायेल शालिभद्रसूरि कृत "भरतेश्वर बाहुबलि रास'. _हेमचंद्र आचार्यता समयमां रास अथवा रासक ओक गेयरूपक तरीके लोकोने परिचित काव्यप्रकार हतो. उत्सव टाणे मंदिरोमां तथा जैन देरासरोमां रास रमाता अने गवाता. खास प्रसंगने माटे जैन साधुओ नवा नवा रास लखी पण आपता. "ताल रासक' अने “लकुटा रासक" ओ बे नामो उपरथी लागे छे के रास गेय अने अभिनयक्षम साहित्यप्रकार ज हतो. भजवाता रासने समयमर्यादा नडे अटले ते ट्रॅका गीत जवा होय; परंतु तेमां कथानु तत्त्व खधु ने बधु प्रमाणां उमेरातां ओ प्रकार वर्णनात्मक अने पाठ्य बनी गया. गेयता भले कायम रही पण अभिनयक्षता घटी गई. आ काव्यप्रकार विस्तृत बनता रचनाबंध कोई पण अेक ज ढक पुरता मयादित न रहयो, रचनाना खंड पड्या अने ते खंडो भास, ठवणी, हाळ इत्यादि नामो पाम्या अने तेमनी गेयता दर्शाववा भाटे लोक प्रचलित दशीओनो उल्लेख खंडोने मधाळे थवा मांड्यो. * वेद्य विजयराय क. : “गुजराती साहित्पनी रूपरेखा" आवृत्ति १ली, १९४३, पृष्ट १०-२०. x ठाकर धीरुभाई : “ गुजराती साहित्यनी विकासंग्खा" (ख १ --मध्यकाळ), चाथी आवृत्ति, १९.९, पृष्ठ 110-11१. Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001581
Book TitleRushidattras
Original Sutra AuthorJayvantasuri
AuthorNipuna A Dalal, Dalsukh Malvania
PublisherL D Indology Ahmedabad
Publication Year
Total Pages206
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari, Story, & Literature
File Size11 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy