Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ruDhiprayoga koza. lakhanAra, bhegolAla bhIkhAbhAI gAMdho, heDamAstare tAlukA skUla-kaDI. chapAvI prasiddha karanAra, gujarAta varnAkyulara sosAITo. amadAvAda dhI yuniyana prinTiMga presa kaMpanI limiTeDa. saMvata 1854, sane 1888, (graMtha svAmitvanA sarva haka sosAIlane svAdhIna che) kimata 1 rUpiyA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. jagatanI tamAma kheDAyelI bhASAomAM kahevato, rUDhiprayoga (Idioms), ane zabdArthabheda (Synonyms), e traNane sAre saMgraha hoya che. e judA judA viSaya para aneka pustako bhASAzAstrIo taraphathI bahAra paDelAM heya che. ApaNuM gujarAtI bhASAmAM kahevata saMgraha chapAI gayA che. zabdArthabheda paNa thoDA samaya para bahAra paDe che. ane A rUDhiprayoganuM pustaka janasamAja AgaLa khaDuM thayuM che. kahevata mahAna purUSano anubhava saMkSepamAM batAve che, ane vAMcanArane sArI asara karI zake che. rUDhiprayoga e vyAkaraNa ane zabda kozathI alaga che. koI paNa bhASAnuM jJAna vyAkaraNa ane zabda kozathI thaI zake che. paraMtu je te baMnethI paNa nathI thaI zakatuM te rUDhiprayogathI thaI zake che. rUDhiprayoga e bhASAne e gupta bhaMDAra che ke je tene meLavAne yata kare che tene ja te jaDe che. mAtra abhyAsathI ja te zIkhI zakAya che. dezanI rItabhAta, rivAja ane lokenI vyAvahArika paddhati upara lakhAyelAM aneka pustaka karatAM rUDhiprayoganuM pustaka lokonI raheNuM karaNa ane nIti rIti vadhAre sArI rIte darzAvI zake che. vaLI bhASAnuM rahasya paNa ethIja jaNAI Ave che. - have "rUDhiprayoga" ( Idioms) upara thoDuMka vivecana karIe. A kozamAM rUDhipra ga" e zabda bahu vistIrNa arthamAM vAparyo che. be athavA bethI vadhAre zabdonA samUhanuM eka aMga thaI kozanI madadathI je artha thavA joIe te na thatAM koI judo ja ane te paNa koI sthApita (mukarara) artha thato hoya tene rUDhiprayoga kahe che. jema ke, agIAra gaNavA ene artha agIArAne AMka gaNavAne ke bhaNavAno nathI thato, paraMtu nAsI javuM evo thAya che. ghara bhAgavuM emAM iMTa ane reDAMnuM banAveluM ghara jamInadosta thavAnuM nathI, paraMtu gharanI kuTuMbanI kharAbI thavI evo artha samAelo che. ghaNuM lAkSaNika arthavALA prayogone ame emAMja gaNyA che, eTaluM ja nahi paraMtu je alaMkRta prayogo ghaNuM mUdatathI bhASAmAM rUDha thaI gayA che tene paNa ame rUDhiprayogamAM lakhI kezamAM ApyA che. koI paNa eka zabdamAM evo bhAva hovA chatAM te prayoga kahI zakAto nathI. jema ke, ukaLavuM e zabda koIe kAMI sAruM kAma na karyuM hoya tyAre vaparAya cheApaNI bhASAmAM evA bahu zabdo che. jene kAMI na AvaDatuM hoya ane mUrkha heya tene Dhaha kahe che. vaLI kATalAMdAsa, zujAcArya, bhIna masena, tAnasena, vagere zabda vizeSa sakatamAM vaparAya che, tathApi te rUDhipraya mama gaNuM zakAtA nathI. evA zabdone ame rUDha zabdo gaNuM te tarapha vadhAre dhyAna ApyuM nathI. gujarAtI bhASAmAM je rUDhiprayoga thayA che te ghaNuM karIne koI nAmanI sAthe ke I. kriyApada maLIne thayelA che. hAtha, paga, peTa, dAMta, jIbha, mAthuM, AMkha, kapALa, nAka, kAna, ItyAdi zarIranA avaye ke jIvane kriye batAvanArA zabdo sAthe judAM judAM kriyApadethI judA judA prayogo nIkaLelA mAlama paDaze. AvA rUDhiprayoganAM sAdhAraNa mULa jovA jaIe te tema thavAnAM kAraNa paNa ghaNe aMze ApaNane mAlama paDyA vinA
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8). raheze nahi. e dhaNuM karIne kAI sthAna uparathI, leAkeAnI vRtti uparathI, kAI vizeSa nAma uparathI ke kAI rivAja ke rItabhAta uparathI nIkaLelAM hAya che, ane te sarvemAM thoDI ke dhaNI lAkSaNika arthenApatti rahelI hAya che. A kAzamAM ThekANe ThekANe evA prayAgAnAM lakSaNA batAvI ApavAno yatna karelA che, ane tenI sAthe te kevI rIte vaparAya che te jANavA mATe ane abhyAsIone saraLa thavA mATe ziSTa prathAnAM dRSTAMta paNa ThAma ThAma ApyAM che. je prayAgAnAM dRSTAMta graMthamAMthI maLI zakyAM nathI te joDI kADhIneja mUkelAM che. " hajI sudhI * rUDhiprayAga ' para eke svataMtra pustaka lakhAyuM nathI tethI tathA jUdA judA bhAganA loko jUdA jUdA prayAga jUdAM jUdAM lakSaNamAM laI jaI jUdA jUdA bhAvamAM khele che, ane tethI tenA jUdA jUdA artha thAya che, mATe amuka bhAvamAMja amuka prayAga vaparAya che te nakkI karavAnuM kAma bahu muzkela che. ane tethI arthanA saMbaMdhamAM bahu matabheda paDavAnA saMbhava che. tathApi je prayaNa ghaNe bhAge je arthamAM vaparAya che te artha ApavAne banatA prayAsa karavAmAM AvyA che. gujarAtamAM je prayAgA vaparAya che tenA traNa bhAga ApaNe pADI zakIzuM. tApIthI te mahI sudhInA bhAgamAM vaparAtA, mahIthI te sAbaramatI sudhInA bhAgamAM vaparAtA, ane trIjA kAThiyAvADamAM ke uttara taraphanA bhAgamAM vaparAtA. keTalAka prayogA evA che ke je kAThiyAvADamAM khelAya che te khIjA bhAgamAM nathI kheAlAtA, ane je khIjA bhAgamAM khAlAya che te kAThiyAvADamAM khelAtA nathI. evA dareka bhAgamAM vaparAtA jUdA jUdA mukhya mukhya prayAgA ekaThA karavAmAM AvyA che, ane e prayoga zA uparathI nIkaLyA tenAM kAraNAmULa-paNa yathAsuddhi lakhavAmAM AvyAM che. je prayAgA amuka bhAgamAMja khelAtA hAI sAdhAraNa rIte cheka dhara khuNiyA ke bahu pracAramAM AvelA nathI te A pustakamAM vizeSe karIne dAkhala karelA nathI. tema asabhya prayAgAne paNa jagA ApI nathI. keTalAka prayogA vakrAktimAM vaparAya che. jema ke puSpAMjali ApavI eTale mAra mArave, cApucaNA ApavA, methIpAka ApavA, pUjA karavI vagere eja arthamAM kheAlAya che. je prayAgA kAI vizeSa nAma uparathI nIkaLelA che te bIjA prayogo karatAM mAnasika vRttine vadhAre asara kare che. kAinA upara asahya duHkha uparA uparI AvI paDayu hAya tA tene viSe khelatAM kaheze ke tene te| sItAnAM vItyAM. je rAjya satya ane sadAcArathI bharapura hAI kAI jAtanI avyavasthA ke garabaDa na hoya ane jyAM tyAM zAMti zAMtija hAya evA sukhaprada rAjyane viSe kheAlatAM kaheche ke e te rAmarAjya che, je auSadha rAgapara khacIta asara karI zake che te rAmabANa auSadha kahevAya che. seAjAthI ke rAgathI mADhuM dhaNuM sujI gayuM. hAya teA kaheze ke moTuM rAvaNu jevaDuM mA thayuM. temaja kahI kahIne mArI jIbha dhAsI gaI, joI joine AMkhA pAkI gaI, kAma karI karIne marI gayA, khAtAM khAtAM vAMjhaNI viyAI, bAraNe apAra caDhayA, vagere keTalAka prayeAgA atizayAktivALA che. evA prayAgAne ame ayukata rUDha prayoga nAma ApyuM che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) vaLI ekaja arthanA jUdA jUdA prayogo bhASAmAM belAya che. jemake -je vastu kSaNika che tene ApaNe pANInA parapoTAnI upamA ApIe chiye. ene maLatA bIjA prayogo bhASAmAM puSkaLa maLI Ave che. beparane chA, vijaLIne camakAre, ghaDInuM ghaDiyALa, sADAtraNa ghaDInuM rAjya, vagere. AvA prayogo jo ke alaMkRta che te paNa teo eTalA badhA rUDha thaI gayA che ke temane A pustakamAM jaga ApavAmAM AvI che. je prayogo sthAna batAvanAra che te e sthAnanA amuka lakSaNa uparathI nIkaLelA che. jemake, dhutAra pATaNa. agAu pATaNa zahera eTaluM badhuM vistIrNa hatuM ke temAM dhutArA ane Thaga loko bahu vasatA hatA. te uparathI je mANasa pAke Thaga hoya tene dhutAra pATaNane rahevAzI kahe che. vaLI dillInA Thaga paNa kahevAya che. mAravADamAM vAraMvAra dukALa paDe che ane tethI bhUkhamarAmAM kaMgAla thaI gayelAM mANaso gujarAta tarapha peTe hAtha batAvatAM Ave che, temane ApaNe mAravADanI mau kahIe chIe; te uparathI harakoI gujarAtanA bhUkhathI pIDAtA kaMgAla mANasane paNuM bharavADanI mau kahevAnI prathA cAle che. muMbAImAM agAu pIvAnuM pANI eTaluM badhuM kharAba hatuM ke mANasonI taMdurastI sAcavI zakAtI nahatI ane tethI temanAM zarIra cheka sUkalakaDI jevAM thaI jatAM. te uparathI tevA harakoI mANasane viSe belatAM hajI sudhI muMbAInuM maDaduM vAparavAmAM Ave che. je mANasa kAMI kAma karyA vinA phogaTa dhakko khAIne AvyA hoya tene viSe bolatAM vaparAya che ke, AvyA dhoLakuM karIne. keTalAka prayogo evA che ke temAM amuka bhAga mukhya heI jUdA judA bhAganA leke jUdI jUdI rIte vadhArIne bele che. jemake, mahuM gheI Ava, eTale lAyaka guNa laIne Ava e mukhya prayoga che. tyAre vaDodarAnA loka kaheze ke surasAgaramAM moDhuM dhoI Ava, pATaNanA laka kaheze ke guMgaDImAM moTuM joyuM che ? ane joLakAnA rahevAzIo kaheze ke malAvamAM moTuM joine Ava, vagere. A uparathI jaNAze ke je gAmamAM ke zaheramAM je moTuM talAva AvyuM hoya tenuM nAma joDI ema belavAmAM Ave che. evI ja rIte keTalAka bIjA prayogonuM paNa che. jemake, koIne badaduvA detAM marI jAya athavA dosto rahe ema kahevuM hoya te vaDodarAmAM kaheze ke kAmanAtha jA, umareThamAM kaheze ke boramAmAM jA, amadAvAdamAM kaheze ke jA dUdhezvara, ItyAdi. A uparathI mAlama paDe che ke je gAmamAM ke zaheramAM je smazAna bhUmi hoya tenuM nAma laI tyAMnA rahevAsIo bele che. vaLI je tarapha jene bhaya hoya te taraphanA loka tevuM bele che. jemake, kAThiyAvADamAM koIne dhamakI ApatAM kaheze ke tane jata le, tane ghoDA le, vagere. mahIkAMThAnA kaLI leko mahIsAgaranA sama khAya che tyAre surata taraphanA tApInA sama khAya che. IDara chalAmAM koIne tyAM maLavA gayA hoIe tyAre pAchA pharatI vakhate gharadhaNi kaheze ke jApate rAkhaje, pATaNavADAmAM kaheze ke jAgatA sU (poDhaje). carotara tarapha sAdhAraNa rIte kaheze ke Avaje, tyAre pATaNavADA tarapha saMdhyAkALanuM maLavuM thatAM kaheze ke vahelA uThaje. carotara tarapha koIne vidAya karatAM kaheze ke Avaje athavA saMbhALIne jaje,
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre cuMvALa tarapha kaheze ke huMziyAra raheje. vaLI eka ekane maLatAM ane chUTA paDatAM balavAnA zabdo (paga) paNa judI judI jAtamAM jUdA jUdA che. zAstra-vidhi saMbaMdhanA prayogo paNa bhASAmAM ghaNuM che, paraMtu A kozamAM temAMnA mukhya mukhya prayogo ApelA che. gujarAtI bhASAnA rUDha prayogo evA che ke jemAMnA ghaNAka eka ekamAM eTalA te guMcavAI gayA che ke temanA arthanuM spaSTIkaraNa karavuM e bahu vicAranuM ane bahu zodhanuM kAma che. kayo prayoga kayAM kevI rIte kyA arthamAM vaparAya che te zodhI kADhavAnuM kAma jevuM tevuM nathI. alabata A graMtha jevo joIe tevuM ane saMpUrNa che ema mAruM kahevuM nathI, paraMtu tene upayogI karavAne yathAzakita jeTalo yatna thaye che teTale karyo che. chelle A pustaka taiyAra karavAmAM keTaleka prasaMge je mArA mitroe aMtaHkaraNa pUrvaka madada karI che temane, je graMthonA AdhAra lIdhelA che te graMthanA kartAone, tathA je je udAra gRhasthoe A pustakane mATe mane nirAzAne samaye dhIraja ApelI che te sarvene upakAra mAnuM chuM. lakhanAra, tA. 25-5-08 } bhegIlAla bhIkhAbhAI gAMdhI.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUDhiprayoga koza. a aSaNa UMdhI thaI javI, buddhi pharavI; bu- | gurU jJAna nAvyuM re, hiM jANa thavI; khoTuM khoTuM sUjhavuM avaLI 1 gaI caravA."--aMta. buddhi thavI; bhAna khasI javuM. " durbhAgyane lIdhe tathA paDatA dahADAmAM akkala phUTavI, buddhine braza thavo; citta mANasanI akkala udhI thaI jAya che." | ThekANe na hovuM; mUrkha banavuM; akkalathI kAma karaNaghela. thatuM baMdha paDavuM; samajazakti nAza pAmavI. alano uche, e mUrkha-joIe te karatAM : akkala bahera mArI javI, akkala dama vavetaranAra mANasane mATe vaparAya che. garanI thaI javI; buddhi maMda paDavI; joIe te prasaMge ne joIe tevI rIte buddhine akkala gAma javI, bhAna khasavuM-javuM upayoga na the. "tamArI saunI akkala to gAma gaI che tenI akkala ja bahera mArI gaIne mArI enuM rAMDhavuM (doraDuM) baMdhAya kyAre ane A pAse AvyA pachI zuM prazna kare che tene thAya kayAre ?" sUjhayuM ja nahi." arebiyana nAITsa. katamALA. akkala mArI javI, (mArI javI-kharAba akkala gIra mUkavI, (gIre-gharaNe. akkala thaI javI. te uparathI ) mUrkhatA AvavI; ghareNe mUkavI-pAse na rAkhavI) joIe te ala na cAlavI; buddhi kharAba thavI. vakhate buddhine upayoga na kare; akkala jyAre koI mANasa ghaNI ja mUrkhAInuM kAma vI; mUrkha banavuM; jyAre kAMI mUkha kare tyAre tene viSe bolatAM A prayoga dhikkAInuM kAma karavAmAM AvyuM hoya tyAre tenA ramAMkaMTALAmAM vaparAya che. saMbaMdhamAM e vaparAya che. "Aja kAla tArI te ala mArI gaI che." kema che miyAM sAheba, kAMI akkala akkala vecavI, akSa vAparavI; buddhino gIra mUkI che ? haju te kAMI jIMdagIthI | upayoga karo. kAyara thayA che? nakAmA meta zA mATe | 2. aghaTita rIte vAparI pitAnI buddhine mAgIlo che?" karaNaghele. | gheThe pahoMcADe. akale ghera javI, akSa pAse na hevI; 3. zikhAmaNa ApavI; bedha devA. makhII hevI bevakuphI hevI. 4. rasto batAve; rIta batAvavI. akkala caravA javI, akkala pAse na hovI. akkala vecAtA levI, ghaNuM anubhavathI MI hevI; magaja ThekANe na hovuM; bhAna ! zIkhavuM; zIkhAmaNa levI; bedha le. ' akkala vecI khAvI, mUrkha banavuM. khasI javuM akkala verAI javI, akkalano upayoga - aMta same chApa tilaka banAve, maya paratve na thavo; akkala vaheMcAI javI- bhUlI gaye jyAre bhAna; (dANA verAI javA uparathI) eraNanI cerI sevanuM dAna ema, akkala sAthe rAkhavI, sAvadha rahevuM; sAvakema Ave vaimAna; ceta rahevuM gaphalata na thAya tene mATe ane
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) [ agaDe bagaDA mAryAM. kU'. alanA duzmana teja ke je samajIte khATe raste cAle te. akkalanA bAradAna, (je peTI-kAthaLI-ThAmumAM mAla bharyo hoya tene bAradAna kahe che; ekalA bAradAnamAM mAla hAtA nathI, te uparathI) akkala zUnya; mUrkha, akkalahIna; khevakUph.. " kAkA tame paNa akkalanA bAradAna dekhAo che!! mane phogaTamAM gALA zAmATe TA che? . akkalanA kAMkarA. ] gamacetI rAkhI vartavuM; heAziyAra rahevuM; buddhi ThekANe rAkhavI. akkalanA krAMkarA, abuddhi; buddhiA bhraMza thavA te. akkalanAM ThIkarAM paNa khelAya che. akkalanI khADI, (nadInA jeTalA bhAgamAM bharatI Ave teTalA bhAgane khADI kahe che; te uparathI akkalane AgaLa vadhelA bhAga ) doDhaDahApaNa. A prayAga AgavuM DahApaNa calAvanArA doDhaDAhyA mANasane viSe khelatAM vaparAyache. akkalane ne ene vaDhavADa thaI che, (laTAI thavAthI e pakSa eka khIjAthI dUrane dUra rahe che, ane baMnenA meLa kadI maLateAja nathI te uparathI, tenAmAM ala nathI; mUrkhatA che; khevakUphI che; akkala ene salAha ApatI nathI. akkalane ane ene aDhAra gAunuM cheTuM che, ema paNa keTalAka khele che. akkalanA AgaLA, sArI akkalathI bahAra paDelo; prakhyAta; nAmAMkita. paNa vAMkAmAM mUrkha-meAbhAgra buddhinA mANasane viSe belatAM vaparAya che.. akkalane AMdhaLe, mUrkha; aNusamajI; e va. AMkhanA AMdhaLA dekhe nahi, te a latA AMdhaLA samaje nahi. r adha akkale zuM thayA, je thayA netre hIna, dhanajayanA trAsa Age, saiA jodha thAtA dIna.' surekhAharaNa. akkalanA othamIra, mUrkha, bevakUphrU; vivAhanI varazI kare eve; " akkalane othamIra, magAve marAM tA lAve kAthamIra " e kahevata che. akkalanA khAM, mUrkha, evakUphanA pAdazAha; mUkhaMnA saradAra. ( vAMkAmAM ) akkalanA duzmana, mUrkha, aNusamajI; eva kautukamALA. akkalanA sAgara, dhAja buddhizALI, vistIrNa buddhivALA; paraMtu vAMkAmAM mUrkha mANasane mATe mahudhA khelAya che. " akkalanA sAgara, magAve lATI tA bharI lAve gAgara.' e kahevata che. aDyulasa khudA tA pichAnanA, jarA tA ala lAve-vAparo. akhattara DAhyuM, ( akhattara=asvaccha+DANuM) doDhaDAhyuM. akhADA karavA, (AMkhaADAnuM TUMkuM rUpa akhADA) dIThuM na dIThuM karavuM agara eka kAnethI sAMbhaLI khIje kAne kADhI nAMkhavuM; cUpakIthI najara pheravI devI. kr te dharamAM Azraya ApavAne adhye mAM batAvavAnA paNa akhADA karI gayA.'" arebiyana nAiTsa. agaru bagaDA mAryA te magare kAgaDA mAyA, lANAe Ama karyuM, te DhIMkaNAe tema karyuM evI najIvI-mAla vagaranI strIAnI vAtA. khAI rahyA pachI e traNa kalAka roThANIne U~dhavA joIe; UMdhIne uThe eTale ATale ezI paDeAzaNI sAthe taDAkA mAre, agaDe agaDA mAryA te bagaDe kAgaDA mAyA, evI abhaNa bAIDIenI vAtA hAya. " e bahenA. r
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ agiyAra gaNavA.] [ aMgIThIne aMgAre. agiyArA gaNavA, nAzI javuM; pibArA | jaNAvAM. aMga bhAre thavuM paNa belAya che, gaNavA; saTakI javuM; palAyana karavuM; vaTANA | ene bIjo artha e ke mAra khAvAnI nivAvI javuM; cha pAMca karI javuM; ' zAnI thavI. dhAstI ke aDacaNamAMthI bacavA athavA aMga maraDavuM, ALasa khAvuM. 2.aMgavALavuM, kaMI mAthAparathI kADhI nAMkhavA ekadama ke- 'aMga vaLavuM, kasaratathI athavA khorAkathI ine jauM chuM ema kahyA sivAya pite pi- | zarIra bharAvAvALuM tathA tejasvI lehItAne rasto pakaDe. | ALa thavuM. A pramANe ramaNanuM bhamaNa thaI jatAM ja aMga vALavuM, kasaratathI zarIrano bAMdho bhila lekee agiyArA gaNavAno AraMbha ANa. karyo eTalAmAM be cAra vaTemArgu tyAM A 2. pitAnAmAM jeTaluM jora hoya teTaluM gaLa AvI caDhayA. " vAparavuM. A arthamAM aMgavALIne gardhavasena. kAma karavuM bolAya che. agnikASTa bhakSaNa karavAM, cItA khaDakI aMgano kharco thavo, ghaNI azakita pedA baLI maravuM; lAkaDAM ekaThAM karI saLagAvI thavI. ( atizaya kAma karavAthI) temAM praveza kare; kASTa bhakSaNa karavAM paNa che "kAmakarIne mArA aMga to khurdo thaI gayo." bolAya che. prAcIna kALamAM satI strIo aMgane mela jo, khovAI gayuM te dIpitAnA dhaNInI pAchaLa agnikASTa bhakSaNa satuM rahyuM, kAMI phikara nahi e arthamAM karatI hatI. belAya che. aMkazAmAM rAkhavuM, 5 hadamAM rAkhavuM; vaza aMgadaziSTAI karavI, (aMgade sItAne rAkhavuM; bahekI javA na devuM; mAthe aMkuza levA rAvaNanI rAjasabhAmAM ziSTAI karI rAkhavo paNa bolAya che. hatI te uparathI ) kAma kADhI levA sArU aMga ApavuM, madada karavI. DAhI DAhI vAto karI samajAvavuM. aMgataLe ghAlavuM, pitAnA upayoga ke upa- aMgAra uThavA (kALajAmAM ), kALajAmAM cabhogane mATe dabAvI paDavuM. reDe paDe; kALajuM baLavuM; cIcaravaTo aMge teDavuM, pitAnAmAM jeTaluM jora hoya che pedA the. teTaluM vAparavuM. aMgAre uTha (kuLamAM), kuLane kalaMka aMgapara AvavuM, dhasAre kare; hallo | lAge-kuLanI AbarUnA kAMkarA kare evA karo . kuputrane viSe bolatAM vaparAya che. 2. mAthe paDavuM; jokhamadArI bhogavavI , paDavI.. putranI kucAla sAMbhaLI pitAne atyaMta aMga bharAI javuM, aMga akkaDa thaI javuM; kheda thaye, ane AvA pavitra kuLamAM aMgamAM kaLatara thavuM. ( atizaya mahena. ! Avo aMgAre kyAMthI kyo e vi. tathI, thAkathI ke bojo upADavAthI.) aMgane cAra thayo." bharA thavo eTale lehIALa thavuM; zarI sarasvatIcaMdra. rane bAMdhe sAro tha; hADakAM vagere na ethI ulaTuM dIvo uThave. jaNAtAM zarIra hRSTapuSTa thavuM. aMgIThIne aMgAre, (sonInI sagaDIne aMga bharAvuM, tAva Ava; tAvanA cinha | aMgIThI kahe che, te mAMhene aMgAro je ke
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ guThAnA rAvaNu. 1 upara rAkhathI chavAI gayelA hAya che tepaNa bahu dhIkadhIkatA te jalada hAya che te uparathI) game tevI Apattine samaye paNa sateja thAya evI bALI mUkavAnI ke nAza karavAnI prauDha zakita athavA vera vALavAne ugra jossA. "sAmAnesaja karI, re'je ati huziyAra; che siseAdAmAM hajI, agIDI aMgAra ,, pratApatAka. aMguThAnA rAvaNa karavA, ( sItA laMkA mAMthI rAmanI sAthe ayeAgye Avya! pachI kaikayIe rAvaNanA svarUpanuM varNana pUchatAM sItAe nA kahI, ane chevaTe Agraha karatAM teNe eTaluMja kahyuM ke meM tenuM AkhuM svarUpa nahi jotAM mAtra tene aMguThoja dIThA che, te uparathI sItAe aMguTho kekayIne cItarI ApyA, te AdhAre kaikayIe AkhuM svarUpa cItarI rAmanuM citta sItA uparathI uDADayu ane virAdha karAvyA te uparathI ) thADA bhAga joyA ke sAMbhaLye hAya te| AkhAnuM kahevuM; vadhArI vadhArIne kahevuM; atizayAkita karavI; halakI-najIvI bAbatane vadhArI meTI karavI; rajanuM gaja karavuM. a'cuDe kamADa DelavuM, khIjAte mAlama na paDe evI rIte madada karavI; emAlUma rIte kAma karavuM. aMguThA matAvavA, (nAnA saMketa ) nA pADavI; nA kahevuM. 2. ( DAma devAnI nizAnImAM ) DAma devA juo. are are rAma; pALelo popaTa acare acare rAma khele che paNa kAMI samajatA nathI, te uparathI samajyA vinA je gAkhyAM kare che, evA pApaTIA paMDitane viSe khelatAM vaparAya che. achede vAnAMkAM, Adara satkAra karavA. 2. lADa karavAM; lADa laDAvavAM. (sa. ( 4 ) [ ajavALAmAM mUkavuM. acchasvaccha uparathI) ane mA karavuM paNa khelAya che. " peAtAnA jIva javA lagI vAta AvelI tApaNu harniyAe mana dRDha rAkhI lAisenDara uparathI prIti DagAvI nahAtI; ate lAIsenDara paNa guNa grAhaka ane TekIlA hatA tethI harniyAne achea vAnAM karatA hatA. ze. kathAsamAja. ajagara jevA paDayA che, bhAre dIlA ALasu lAMkhe| thaIne paDayA hAya tene ema kahevAmAM Ave che. ( ajagarathI doDAtuM nathI eTale eka ThekANe paDI rahI pAse je zikAra Ave che tene mAreche te uparathI) '"ajagara vRtti rAkhavI," ene artha e ke ajagaranI peDe bhikSAne mATe bhaTakavuM nahi, paNa paramezvara je mAkale te khArka prasanna rahevuM. ajamA pheMkAvave, cUMka maTADavI; roga kADhavA; peTa dukhatuM maTADavuM; cIsa kADhavI; dhuMdhavAtA paNuM TALavuM. (cUka Ave che tyAra ajameA pheMkAve te uparathI lAkSaNika.) ajavALAmAM AvavuM, badhA jANI ke eLakhI zake evI UMcI pAyarIe AvavuM; jAheramAM AvavuM; prasiddha thavuM; potAnA guNakarmathI prasiddhimAM AvavuM; bahAra paDavuM; medAna paDavuM; ethI ulaTuM aMdhArAmAM rahevuM. " AvA julamo dhaNA divasathI annavALAmAM AvelA che te chatAM zekTsabarI jevA parApakArIo Aja lagI kAMdhyAM karatA hatA ?" de. kA. uttejana strionI svataMtra sthitipara ajavALuM AvavA detA nathI." k jamanAbAI. ajavALAmAM mUkavuM, unnAruM karavuM; prasiddha karavuM; badhA dukhe ke jANe ema karavuM. "ApaNI maMDaLImAMthI chUTA thayA pachI
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ajavALu karavu. ] kadAca te ApaNI gupta vAta ajavALAmAM mUkaze. '' arebiyana nAITsa. ajavALuM karavuM, DhaMkAyalA sArA guNa bahAra pADavA; nAma karavuM; AbarU vadhAravI. 2 kAyadA karavA; athavA karI Apave. 3 saMdehanI saphAI karavI; bhrAMti dUra karavI. 4 aMtaramAM ajavALu karavuM; akkala ANuvI; bhAna rAkhavuM. dhIrA thaIjA sAmaTA, khAkhA bahu khAmeAza; mananAM ajavALuM karI, AchA kara tuja naeNza." narmakavitA. ,, 5. vAMkAmAM kAMI sArUM kAma karyuM na hoya tyAre vaparAya che. ajavALuM jovuM ( jagatanuM ), janma pAmaveA; hayAtImAM AvavuM. 2. jAheramAM AvavuM; bahAra paDavuM, (mA Nusa ane vastu anene lAgu paDe che.) ajADImAM paDavuM, ( aADI eTale hAthIte pakaDavA sArU khodelA khADA. ) koI jabarA mANasa du:khathI ke rAgathI erANA hAya tyAre kahe che ke, * hAthI aADImAM paDayA che. ' acaLavA utAravA, AMkhe je jhoka lAgyA hAya te maTADavA telamAM deraDI kheLI saLagAvo mUkavI. ajaLapANI, sarjita; nazIba; dANApANI; jyAM je anna pANI maLavAnAM tyAM te maLI AvavAM e je yAga-sabaMdha te; rajaka La pANI uDavu, ajaLa uThavu, annAdaka uThavuM, vagere prayAga vaparAya che. aTakaLa pacAM doDhasA, mAtra gapa; aDasaTTerAma Azare ThokavuM te. dhakela paMcAM DhADhasA paNa khelAya che, aTakaLa paccIzI, aTakaLathIja mAtra ka. ( 5 ) [ aDadI chAMTA che. aTakAnA dhADA, najIvI ane ceADI mahenate maLelI kAI paNa darakAra vinAnI vastune mATe vaparAya che, ( aTakA=trAMbAnANuM. ) aThThala baLadeva, khAve pIve kustI karave jakharA; hiMdustAnI pahelavAna, mathurAMnA cokhA jeve. ) aTTA aMdha karavA, kheAlatuM baMdha karavuM; AMjI nAMkhavuM; harAvavuM. (takarAramAM) (aTTA=Aramukha te uparathI. ) aTTA adha thavA, jANe gaLA lagI khAdhuM hAya tevuM hovuM. DhavAmAM AvyuM hoya te; mAtra kalpanAja ( aTakaLathI mAtra doDhasA karI ApelA thAya te uparathI. ) 2. hArI javuM. (takarAramAM) aTInA karAra, ( mahAramamAM hAthanI Asa pAsa gita AmaLA vALI dorI viThALavAmAM Ave che tene aDDI kahe chete uparathI ) sakhata dhanavALA karAra. Doka parabrahma, ( aThoka-na ThokAya-sudhare evuM; te uparathI ) zIkhavatAM na zIkhI zake athavA sudhAratAM paNa na sudhare evA ThoTha; buDathala; paththara. aThe dvArakAM, lAMbA vakhata sudhInA dhAmA nAM khatAM ema khelAya che. (ahe=ahIMja) aDada maga bharaDI devA, jema Ave tema vicAra vagaranuM khelavuM; khelavAnuM ke na kheAlavAnuM khelavuM; ADuM avaLu jema phAve tema bakI devuM. jAya te joje, kAMI aDada maga bharaDI daitI nahi, khIjAM teA tArA dhyAnamAM Ave tema karaje. "" arebiyana nAiTsa. aDadALA kADhaveA, (kAma karAvI) zakita uparAMta kAma karAvI kAma karanArane cheka z kavI devuM. 2. samra mAra mArI hADakAM pAMsaLAM narama karI nAMkhavAM. aDadIcya chAMTayA che, bhUrakI nAkhyA che; matarI lIdhA che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDadhI rAte-). [ aNuvi Akhale aDadhI rAte kUvAmAM utare tevuM, je vakhate aDA devA, phalANo to kAmamAM aDA paNa je kAma kahIe te kare evuM; aDI veLAe | detuM nathI eTale kAmane aDatA paNa nathIsahAya thAya evuM game tevuM jokhamanuM ane | bIlakula kAma karato nathI. game tevI muzkelInuM kAma game te vakhate aDiyala Tahu, (aDiyala haThIluM, aDa karanAra karavA tatpara thatuM; (aDadhI rAtane samaya che evA yadu uparathI) kahyuM na mAne ane ghaNe bArIka ane kUvAmAM utaravuM e ghaNuM | cAlatAM cAlatAM ghaNuM vAra aTakI paDe evA jokhama bhareluM te uparathI) che haThIlA mANasane mATe vaparAya che. aDadhuM aMga, jhI; piyA. 2. sahAyakArI.mitra. ahIveLAnI DhAla, (DhAlagarakSaka, ) sahAya aDadhuM aDadhuM thaI javuM, koI pyArA mA karI zatruthI rakSaNa kare tevuM mANasa, nAma Nasane dekhI harSaghelA thavuM; atizaya hara- | mA uthalA thavuM; atizaya ura- | athavA kAma. khAI javuM, premaghelA banavuM. - aDIne vakhata, bArIka prasaMga; aNIne aDadhuM thaI javuM, aMga sUkAI javuM, (ciM- | prasaMga. tAthI, bhayathI ke atizaya kAmanA bojAthI) aDakadaDakIo, baMne pakSathI nyAro rahI A avizvAsamAM ane aMtarbhayamAM ane te potAnI marajI mAphaka pakSamAMnA koIne madada mAtya artho thaI gayo." karanAra. 2. vadhArAne tageDI daDAnI ramatamAM) sarasvatIcaMdra, aDAla kATaluM, juo aMTALa kATaluM, 2. adhamuuM thavuM. (bhArathI) "mAra khAI aDhAra bAbu, luccAonuM ToLuM. khAIne huM te adha thaI gaye." aDhAra vAMkAM hevAM, (UMTanA aDhAre vAMkAM, 3. hArI thAkI besavuM. (kAma karIne) | e kahevata uparathI) koImANasa DhaMga dhaDA aDadhe zukane, zukananI darakAra rAkhyA vinA; vagaranuM-ThAma ThekANuM vinAnuM-bhalIvAra vi. kahetAM vAra; kahyuM ke tarataja; vagara vilaMbe. nAnuM hoya tene viSe bolatAM ema vaparAya "teone preree vIravidhAnA - che ke "enAmAM aDhAra vAMkAM che. navaDe chekaryA tethI e bApaDA vIra tyAra aDhAra vizA. ghaNuMja; pramANa karatuAM vadhAre. pachI sadA prosperone kAme aDadhe zukane tene ghera aDhAra vizA daridra che." AvI ubhA rahetA." aMTeLa kATaluM, (aNuntala+kATaluM, tela ze. kathAsamAja. vagaranuM kATaluM, manamAnatuM-satoSakAraka kAma aDadhe che, (vAMkAmAM) aDadhe ghela che. karI na zake tevuM mANasa ke vastu. aDadho pAyo e cho, kama ala; sADA aNadeNuM rahevuM, (aNa dehyuM-hyA vagatraNa pAyA; gAMDuM; adakapAMsaLI; akkala ranuM te uparathI) jarUranuM kAma aTakI paDavuM. vinAnuM, DhaMgadhaDA vinAnuM. kacarAne cUlAzaMkara banemAM aDadhe pA kanamAlikA,-(nizvAsa nAkhI, tyAre tho ocho che." sakhi, ApaNe tyAM gayA vagara zuM aNahyuM sAsuvahunI laDAI ! rahyuM che? emanuM sukha eja bhagave." aDavA zeTha, (aDavuM ghareNAM gAMThA sivAyanuM satyabhAmAkhyAna. bhavAImAM vANiyAne aDe kahe che te aNavi Akhale, mastAnI sAMDha; aNauparathI) elIyA vANiyAne viSe bolatAM ghaDa; saMsAranA TapalA khAI ghaDAyo na hoya vaparAya che. e be phikara. e be phikarAIthI mastAna
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNIne vakhata. 1 thaelA mANasane viSe kheAlatAM vaparAya che; DAyalA ke kasAyale nahi evA. aNInA vakhata, aDIne vakhata; khArIka prasaMga. ( saMbhALathI cAlavA ke vattavA jevA) cANuM karavuM, nirarthaka rAkhI mUkavuM; phAgaDha sadharI rAkhavuM. (lAkSaNika) tr tame kAranuM kare| athANuM, mArI sAthe vadrAvana cAlAre, bhaNe narasayA melA kamaMDaLa, karamAM AgaLa cAleA. " hAramALA. adaka jIbheA, khaTaka khelA; bahumelA. adaka-adhaka pAMsaLI, ( aDadhI pAMsaLI ochI) aTakacALuM; mUrkha; jema kAve tema vagara vicAre khAlyA kare evuM. aka pAMsaLI jAta vizeSe karIne hajAmanI kahevAya che. dukha karavI-vALavI, peAtAnI namratA- maryAdA dekhADI meTAMne mAna ApavA meu hAthane kANIthI vALI eka upara eka ema caDhAvI rAkhavA. adasastA karavA, adhamuo karavA. adA karavI, AMkha mAravI; IzArata karavI; tra pheMkavAM. 2. cALA athavA nakharAM karavAM. 3. amalamAM ANavuM; khajAvavuM. adAlavAnI kare evuM, (Adya bhavAnI uparathI ) Adya bhavAnInA bhakta hIjaDA hAya che te ema khele che, te uparathI hIjaDAnI pa-kitamAM khape evuM; zairya-AvaDa vinAnu. adhakhAkharUM karavuM, aDadhuM thaI jAya elA mAra mAravA; TIpavuM; ThokavuM. adhakhAkharUM karI nAMkhavu, e vizeSa mANasane lAgu paDe che. adhara uDAvavuM, kAI na jANe ema ThekANe karI devuM. (kAma) [ adhurA pUrA karavA. 2. mazkarImAM jhulAvavuM; bhamAvavuM. (mANusane ) adhara ne adhar rahyA che, garviSTa-magarUranamyuM na Ape evA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. "e te| adhara ne adhara hIMDe che" ema paNu khelAya che. ( 7 ) 2. harAma hADakAMnA-nIcA vaLI kAma na karanAra mANusane viSe khelatAM paNa vaparAya che. " ahaMkAra karatA adhika, pharatA unmatta mana; adhara ne adhara gayA, rAvAdi kaI jana.' eka prAcIna kavi. adharane adhara rAkhavuM, TharIThAma besavA na devuM; gabharAvI nAMkhavuM; khAvaDuM khanAvavuM; nirAMta vaLavA na devI. ra. lADa laDAvavAM; umaLakAbhera ghaNIja saMbhALa rAkhavI. " A pAtAnA bALakane adhara ne adhara rAkhe che." adhara mAthuM pharavuM, bhagarUrImAM mahAlavuM. "enuM teA adhara mAthuM kare che." adhara laTakavuM, AdhAra vinAnuM rahevuM; dhaMdhA rAjagAra vinAnuM rahevuM; aMtariyALa rahevuM; adakhada rahevuM; adhavaca TIcAyAM karavuM. ra. paDuM paDuM thAya evI-phanA thAya evI- Akhara Ave evI khArIka sthitimAM AvI paDavuM. te divase divase ghaNA nabaLA thatA jAya che ane tenI jI MdagI have adhara laTakayAM kareche.' 3. sthira na rahevuM. ( jIva adhara lakavA.) adhavAyA unALAnI ghelachA, paNIja dhelA. ( vasaMta RtumAM je pyAra-prItinI ghelachA thaI hAya te grISma RtumAM vadhI jAyache te uparathI ) adhurA pUrA karavA, (dahADA adhyAhAra che) maMDavADamAMthI kheThA na thAya evA mANusane viSe khelatAM vaparAya che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhure javuM. ] " kahuM chuM teA karma phUTayA, karI le adhurA pUrA, AvyA tyAre AMdhI muDI, jamaDA leze lUTI ' ,, ( 8 ) [ dhArAmAM javuM. sAmAne ADuM avaLuM samajAvI chetaravuM; sAmAnI akkala chetarAya tema karavuM. 1. teneja dekhavuM; tenuM (ArADhanAranuMja) kahyuM mAnavuM. ' phalANe te ene aM dhAra pADI orADhI che.' adhAra pichADA AThavA, kAMI na sUjhavuM; sUnakAra thavuM. 2. adRzya thavuM; kAI na dekhe tema thavuM. ' . vikrama rAjA adhera picheDA eDI nagaracarcA jovA nIkaLatA, abhAra picheDA karavA, ( aMdhapichADA ; piADI oDhavAthI jema sAmuM kAI A LakhI zakatuM nathI, tema kAI takhIrathI kharI vAta jaNAvA na devI. te uparathI ahAnuM ke sababa kADhI taheAmata uDAvI devuM; ughADI paDelI vAta carcAtI baMdha karavAnI yukita karavI; doSane kADhI nAkhavAnI tajavIja karavI; DhAMkapoDA karavA. aMdhArAM AvavAM, ghaNI bhUkha lAgavAthI ke mAthe pitta caDhavA vigerethI ekAeka AMkhe kAMI na dekhAvuM; cAtaram adhArUM aMdhArUM jaNAvuM. A prayoga bahuvacanamAMja vaparAya che; ane AvI rIte AvelAM aMdhArAM thADIja vAra Take che. aMdhArA ulecavA, adhakArane gharamAMthI pAtra bharI bharIne bahAra kADhI nAMkhavA jevA tyartha prayAsa karaveA; mithyA mAthADI mAravAM. " aMdhArAM ulecatA, tuM karI na kheDI prabha; amUlya avasara jAya che, tuM kayama na pAmyA virAma. avasara. kavi narabherAma. edhaciMtAmaNi, adhure javuM, kasuvAvaDa thavI. adhATI kADhavuM, ( adheATII-ardhI kAThI) zeraDI pIlIne tenA rasanI ardhI kAThI kADhavI tene adheATIuM kADhavuM kahe che. aMta kADhI nAMkhavA, du:kha devuM; thakavavuM; azakta karavuM; pAchaLa lAgavuM; satApavuM. ata levA, AkharanuM bAkI raheluM jora hAya te paNa pAra karavuM; jIva levA; pAchaLa lAgyAM karavuM; satApavuM; dukha haiyAM karavuM; kaMTALA ApyAM karavA; Agraha karavA. ata lai nAkhave paNa vaparAya che. aMta:karaNanA DAgha, bhAre dhakkA. ( meTA duHkhane ) aMta:karaNanA lALA, ataranI gupta ciMtA; kALajAnI gupta baLatarA; atizaya thaaA khaLApA. ataranI Aga, kALajAnI gupta ciMtA. (adhyAtmAdika ) aMtaramAM agni lAgavA, kALajAM baLavuM; khaLI uThavuM; cIcaravaTA pedA thavA; kre:dhAviSTa thavuM.. k * evuM sAMbhaLI purAhitane, aMtara agni lAgyA; sAMbhaLyA dAsIne naMdana, bhAleA rUThThamAM vAgyA. ' "2 caMdrahAsa. aMtaravAso karavA, vivAhAdi zubha kAmamAM gaNupatyAdinuM pUjana karatAM lAla pAdhaDI vagerenA cheDA kADhI kATe nAkhave. AdhAra picheDI orADhavI, potAnA svArya pAra pADavA sAmAne khetaravuM; kAma kADhI levA dr bahuvacanamAMja vaparAya che, aMdhArAmAM kaDhAvuM, kAMI jANyA vinA madhyA prayAsa karaveza. aMdhArAmAM javuM, ajJAnapaNAmAM ke UMdhamAM javuM; ajANapaNAmAM javuM.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMdhArAmAM rahevuM. ] [ abharAIpara mUkavuM. aMdhArAmAM rahevuM, prasiddha na thAya-jAheramAM annaparabrahma, anna e jAte ja uttama brahmA. na Ave-na jaNAyana dekhAya evI sthi- saghaLuM mAna ane kItti te annane ja. timAM rahevuM; gupta rahevuM; guNiyala-vidhAna | annabrahmarasoviSNu, ktAdavomahezvaraH bhANasa jAheramAM na Ave te "aMdhArAmAM evNshaatvaatuyobhukte,tsydossonvidyte|| rA" kahevAya. e maMtra bhaNuM brAhmaNo jame che ) Aja sudhI te Apane ane rANAne annapANI jhera thaI javAM, dIlagIrInA saMbaMdha zaTharAyane aMdhArAmAM rahyA." AvezamAM khAvuM pIvuM jhera jevuM akAruM lA sarasvatIcaMdra. gavuM; khorAkanI saghaLI lahejata ane pi2. guNa prakAza thAya nahi tevI sthitimAM | |Saka zakita nAbuda thavI. annanuM pANI thavu rahevuM. pitAnI hoMziyArI bahAra na paDe paNa vakhate belAya che. tevI uttejana vagaranI sthitimAM rahevuM. ethI 2. tAva vagere vyAdhimAM khAvuM pIvuM ulaTuM ajavALAmAM AvavuM. aMdhAre pa nA rUcavuM. DavuM paNa bolAya che. annane ne dAMtane vera anna ane dAMtane saaMdhArAmAM rAkhavuM, gupta rAkhavuM; chAnI vAta gAI-meLApa na thAya evI mANasanI ga. bahAra na pADavI; ajANyuM rAkhavuM; guNa | rIba sthiti; annanA sAMsa; mahA maheprakAza na thAya evI sthitimAM rahevA devuM. nate khAvAnuM maLatuM hoya tevI hAlata. aMdhArI rAThavI, kaMI sujhavA na devuM; bhoLa- ane kIDa-piMDa, anna upara jenuM jIvana vI nAMkhavuM; AMdhaLA pATA devA. | che te (vRddha, bALaka ke khAudharane mATe aMdhArI keTarI, kedakhAnuM kArAgraha emAM | vaparAya che.) ghaNuM karIne aMdhAruM hoya che, te uparathI. annane mALa, (mALavAmAM anne bAre aMdhArI bAMdhavI, aMdhArI bAMdhavAthI Asa- bhAsa pAke che, te uparathI ) annane dAtAra pAsa zuM thAya che tenI jema khabara paDatI "are e nara jevI annane mALa, nathI tema AMdhaLAbhata banavuM; kAMI na tema garIbano belI ane paMDitone prANa sUjhavuM. (mAyAnI aMdhArI bAMdhavI.) bIje thavo durlabha che." aMdhArUM vaLI javuM, cAlatuM kAma aTakI 5 bhojasubodharatamALA. DavuM athavA temAM bigADa tha; dhabAyanamaH anya ke patne, (bIjAnI pAse karAvavuM athaI javuM adhera cAlavuM; avyavasthA thavI; | thavA pite karI ApavuM ja) game tema karIne paDI bhAgavuM; baMdha paDavuM. paNa karI ApavuMja evA arthamAM vaparAya " keTalAkanuM dhAravuM ema hatuM ke e sA- | che. mAruM kAma anya ke anya karavuM paDaze." sare jAya to amAtyanA gharamAM aMdhAruM ja apuza kADhI nAMkhavI, (ApapaNuM kADhI vaLI jAya.) | nAMkhavuM.) thakavavuM; kAyara karavuM. sarasvatIcaMdra, akhe paDavI, koI cIja khAvApara ghaNe aMdhAre ajavALe, jAhera rIte ke chAnuM | abhAva thAya che tyAre te cIja ane lAga maLe tyAM ne tevI rIte; aMdhAre aM- paDI kahevAya che. dhAre; guptapaNe. 1 abelA levA, bolavuM cAlavuM baMdha karavuM. aMdhAre paDavuM, TaMkAI javuM; gupta rahevuM. vAta, | (rIsamAM ) vagere ) abharAIpara mUkavuM (pharIthI upayogamAM
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ame vALave. ] (10) [ ka nirI . na levA jevuM hoya evI vastu athavA vi- allA eka badAma, aNenI khase eka be cArane bAjue mUkavA. jyAre copaDIo dAmanI paNa mAgaNI thatI hoya evI hAupaganI na hoya tyAre te UMce mUkavAmAM lata; mAlamilaktamAM jovA jaie te Ave che athavA gharamAM na vaparAtAM vAsaNe kaMI nahi, cheka nirdhanatA ke kamajorapaNuM UMce abharAIpara mUkavAmAM Ave che te batAve che. uparathI lAkSaNika) nirALuM--dUra rAkhI mukavuM; tenA chAparAmAM alA eka badIne maLe kare mUkavuM; saMtADavuM chUpAvavuM; vesatuM 5- nahi, DhoraDhAMkhara ke sImamAM vIdhuM ya DayuM hoya tyAMthI laIne ghaTate ThekANe mUkavuM | paNa maLe nahi, tethI te bicArAne ja 2, caravuM. 3. visAre melavuM. mahenata majUrI karavI paDatI hatI." aga vALa, cheDe Ave; samApti gardhavasenA karavI; mAMDI vALavuM. (kavitAmAM) allA keTe vaLagavI, (alA, balA uparathI aMbAnuM paDavuM, ghaNI mudata sudhI laMbAyAM | sAruM karavA jatAM naThAruM thaI javuM; paraMDA karavuM. (kaI AraMbheluM kAma.) aMbAtuM nI... | thaI paDavo; naDatara thavuM; vaLagavI; khavuM eTale ghaNI mudata sudhI laMbAvavuM | phAyadA karatAM ulaTo geraphAya thaka amara dhAgA oDhavA, jIvanamukata thavuM. alAI kArakhAnuMniyama, ke vyavasthA vagaranuM( prAcIna kavitAmAM ) dhIme dhIme thayAM kare enuM rasALatuM kAma amala paNa karavAM, kepha karavI. aniyamita-avyavasthita kAma "saruM te amAsane caMdramA, (vakrokitamAM) amA- alAI kArakhAnuM che,' sanI rAtronA jevI kALA moDhAvALI kada- ala nI gAvaDI, (paramezvaranI zodha jane * rUpI strIne viSe belatAM vaparAya che. | ApaNe kahIe chIe te eTalI te pothI amRtaguTikA, manoraMjaka ke navina, kha ane narama heya che ke jarA cagadAya te barane phakare, suMdara gAna kathAne Tucaka; marI jAya te uparathI) haraI garIba, " svAdiSTa phAke, gulAbI DoluM, vagere. cAra ke heza vagaranA mANasane viSe bolatAM vaparAya che. arebA uDavA, gussAthI koInI sAme thavuM. allI dalIna tAkA, ATha teDama ne DhA (arabA ArabonI laDAI) paheranA zekhacalI jevA mithyA gayA. arabA pIne javuM-AvavuM, zakita-hiMmata gharanuM kAma paDatuM muke che pUruM karI para sAmarthya TakAvI rAkhavuM ( gussA bharelI ravArIne paNa paraghera AvIdalIne DAma vANanI ame mAravA javuM nahi." ahI ApaNe nAza karve nukazAna karavuM. suMdharvaguNamaMdira (lAkSaNika ) alANI bAIne phalANI bAI, A ane artha laIne UbhA rahevuM nA kara ke | pelI, "alANa bAIne phalANa bAI karatI koIne nukazAna karavAtyAra thavuM-ta5ra | phare che" ema ghera pharatI ane thAranI ghaTa rahevuM. (lAkSaNika ) tName lAvI caracA jemAra nA sama alakha mijAja, harakoI mAyAnA viSayamAM | baMdhamAM belAya che. virakta evo je koI te; mAyA lepa aleka bimArI 9. lAkSaNika 6 bALI - | bAve; pAse kAMija na hoya tevuM. vinAne
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ abelaTappu phAkavuM. aleppu rAju, (alela niyama vinAnuM+ TapuM=gapa) akaLathI kahevuM; AzarethI rAma Azare mAlI devuM. avanInuM AkAza ane AkAzanI avRtI kare evuM; meTI uthalapAthala karI nAMkhe evuM, mahA khaTapaTI ; UMdhAnuM cattu te cattAnuM UMdhuM kare evuM; dhaNuMja dhAlame lIuM. ( 11 ) "gApA avanInuM AkAza te AkAzanI avanI karI nAMkhe emAMnA che. " satyabhAmAkhyAna. avasarapANI, muAne' dahADA; dahADA pANI. karanArane uttarArdhathI avaLacaDI rAMDa jevu, kahIe kaI tyAre kare kaMI tevuM. avaLuM UMdhuM, ulaTuM viSe khelatAM vaparAya che. avaLapa'caka thavu, ( dhanikAnA te azvinInA pUrvAduM lagInAM je pAMca nakSatra temAM paradeza javAne tathA dhAsa lAkaDAM vaheAravAnA niSedha kathA che; vaLI pa caka besatAM kaMI avaLuM- khATuM thAya te tevuMte tevuM pAMca vakhata thAya che ema kahevAya che. jyAtiSyamAM. ) sArUM karavA jatAM mAThuM thayuM. savaLuM karavA jatAM avaLu thaI javuM. "nA svAmInAtha ema utAvaLa kartA niha, ApaNI kANu jAmyA vagara AvI jAtanI tapAsathI vakhate avaLapAMcaka thaI paDe mATe vakhata Ave thaI raheze. ' " garbhavasena. avaLA pATA devA, uparA uparI eka pachI eka ema muddesara vAta ThasAvavAne badale avaLu khATuM samajAvI bhamAvavuM athavA bhamAvI peAtAnA matanuM karavuM avaLA pAsA paDavA, karelI yukita niSphaLa javI-pAra na paDavI; dhArelA kheta vyartha javA; [ akSata utAravA. savaLuM karavA jatAM ulaTuM thaI paDavuM (daivayeAge ) daive vAMkuM utaravuM. tethI ulaTuM sa vaLA pAsA paDavA. tr dAva. 66 Aja veLA ehutI che, je kare te thAya, divasa vAMkA ApaNA, mA paDyA avaLA surekhAharaNa. yazane sukha maLyAM hota te| ApaNI chAtI kevI jhulAta? ke ApaNe kAinI sahAyatA sivAya ApaNe ApaNI peAtAnI buddhithI, kAma pAra pADayuM ! tema A avaLA pAsA paDyA te tenAM paNa phaLa bhAgavavAM." narmagadyu. avaLA pUjelA, pUrva janme pApa karelAM; joie tevI rIte pUrve pUNyakarma nahi karelAM. avaLI pAghaDI mUkavI, devALuM kADhavuM. 2. meleluM pheravavuM. 3. pakSa-bAju badlavI. avaLe pAne cUnA devaDAvavA, marajI virUddha kAma karAvI kanaDavuM; satApavuM avaLe mADha paDavu, pathArI vaza thavuM; madavADa bhAgavavA; khATale paDavuM. azvinI kumAra, uttama vaidya athavA khuba surata mANusa. 2. eka jAtane maMtra. ( durvAsAe kuMtIne ApelA ) 3. taiyAra karelA kAi mukarara davA, asta pharavu, mArI nAkhavuM. aLaguM caDhavu, hADA vAve; khairAMe meADuM aLaguM besavuM. " jamanAne A vakhata aLaguM caDhayuM che mATe kharacanI taiyArI rAkhajo.' aLaguM besavuM, strIne rUtu Avave. aLiyA taLe AvavuM, ( aLiyAdaivA ) upakAranA baMdhana taLe AvavuM; AziyALA anavuM. " zuM karavA ApaNe kAinA aLiyA taLe AvavuM paDe?" akSata utAravA, bhUta vagere ADAMnA sauMha
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ akSata chAMTavA. ] (12) [ AMkha ughaDavI. AvavAthI zuM che te guNInI pAsethI jANI ( hmaNe yajamAnane AzIrvAda bhaNI cekhA levA sAruM sapaDAyelAM mANasanA mAthA u- | nAkhavA. para anAjanA dANA sAta vAra pheravavA ne * 2 akSara utAravA, maheNuM TALavuM; mAthethI bhAra utAra pachI piTalo bAMdho, sutuM hoya tyAM mAthA akSara vALavA, akSara ghuMTIne marADamAM AtaLe mUkavo. NavA lakhI ApelA kharaDA para vAre vAre akSata chAMTavA, deve brAhmaNane, athavA brA- | lakhyAM karavuM. hAtha vALavA paNa belAya che. A. UMce rAkhe AMka pADa, mUlya nakkI karavuM; kiMmata ka- | "rAMkaDe jANI kahe tune mAMkaDa, AMkaDe hevI-TharAvavI. melaze to ja jIvo." AMkaDo adharane adhara rahyA che, bahu garva che; 1. aMgadaviSTi. Tekache; kUdI che. AMkha ADA kAna karavA, joyuM ke sAMbhaAMkaDe UMce ne UMce rAkhavo, ati LyuM nathI ema karavuM-gaNI kADhavuM; pakAImAM garva dhare; pitAnA teramAM rahevuM; garviSTa vAta uDAvI devI; dIThuM na dIThuM sAMbhaLyuM thavuM. na sAMbhaLyuM karI nAkhavuM; na gaNakAravuM; utyAre zuM pratApa, bAdazAhathI AMkaDe DAvI devuM; bedarakAra rahevuM. haiyAtoDa karatAM hAtha teDa sArI; banyuM pratApanATaka. enuM meM, ema baDabaDane phaDaphaDa kayo kare; AMko kare, leNadeNa saMbaMdhI hisAba ga- suMdarato bicArI AMkha ADA kAna kare, Na. jANe baherI heya ne." AMkaDA nama, Teka-garva ocho tha; narama sAsuvahunI laDAI. paDavuM; garva-macchara utara akaDAIphakaDAI AMkha AvavI, garamI vagerethI AMkha lAla ochI thavI. thaI sujI AvavI. je tamAre AMkaDe nIce nA namAvuM AMkha ughaDavI, jAgRta thavuM bhAna AvavuM; te mAruM nAma mAnasiMgha bhA jANazo." samaja AvavI; akkala sUjhavI; zuddhipara pratApanATaka, AvavuM. AMkaDo narama thave, garva utara; narama AMkha ughADIne jevuMeTale buddhi pupaDavuM; Teka ocho tha. rasara vicAra kare saMsAramAM aneka tarehanA vA vAvAthI "meM hAtha joDIne IrAnanA rAjapurane tene AMkaDe kaMIka narama thayo hate." ghaNe upadeza Apyo paraMtu tenI AMkho - be bahene. ughaDatI nathI. te zaMkha zIromaNi zuddhipara. AkaDe mUke, garva cheDI deva; Teka mU;i | AvatuM nathI." nAda kamI karavo. arebiyana nAITsa.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkha UThavI.] ( AMkha taLe AvavuM. AMkha uThavI, AMkha dukhavA AvavI. AMkha coravI, saTakI javuM; luccAIthI naAMkha UMcI karavI, AMkha ughADIne sAmuM jara pheravI devo; najare paDayA sivAya ane jevuM (mAMdA mANase) 2. sAme thavA hi | thavA najara cUkavI jatuM rahevuM. mata dharavI. 2. chetaravuM (sAme mANasa na jANe e"tArI sAme AMkha UMcI kare e huM ma) najara cUkavI bhUlathApa khavaDAvavI. koI dekhato nathI e badhuM kharuM, paNa nava AMkha corAvI, chetarAvuM; bhUlA khAve; lAkhanI gAdInA dhaNune AvI chokaravAdI gaphalata thavI; thApa khAI javI; najara cUchAje nahi." kathI gothuM khAI javuM. gu. junI vArtA. AMkha coLIne rahevuM, kAMI nukasAna thatAM AMkha ekaThI thavI, be jaNanI sAmasAmI pitAnAthI kAMI na nIpaje evI zoka bhamITa maMDAvI; najara eka thavI. * rI sthitimAM rahevuM; pastAvo kare; pastAAMkha karavI, izakabAjIthI jevuM. Ine hArI thAkI besavuM; raDI rahevuM; pitAnuM AMkha kADhavI-pheravavI, dhamakAvavuM; DoLA kA kAMI na cAlavAthI nirAza thaI javuM-rahevuM. DhavA; bIvaDAvavuM. Arya putranI aprasannatA prApta karavI "netarIyo nimIlya dise, Avyo laganane ane Akhare AMkha coLIne rahevuM. are - dahADe, adhara Dase ne kara ghase, vipra upara prabhu, gepa badhune te te zAno ghaDyo che? AMkha kADhe." (ema kahI nizvAsa nAMkhe che)" satyabhAmAkhyAna. naLAkhyAna. AMkha TADhI thavI, saMtoSa tha; nirAMta . "ghera gaI gopiyuM sarve, nidrA ko kara vaLavI. tI nathI; svAmI bhAre, AMkhalaDI kADhe, kavinA mukharUpa caMdrathI, AMkhe kADhI DarAvI DaratI nathI." thAya." - narasiMha mahetA. caMdrAlaka, sagAM te senAnuM DhIma, AMkha thAya che AMkha khaseDavI, kAma uparathI cita kADhI TADhI hIma." nAkhavuM. AMkha karavI, satiSa tha; AMkha karIne hIAMkha cagAvavI, kaTAkSa pheMkavAM; IzArata kA | ma thavI. paNa bolAya che. . ravI. "nAnaNiyAM varakanyAne jovAthI AMkhe AMkha caDhI AvavI, AMkha dukhavA AvavI. TharIne hIma thAya che." AMkha caDhI javI, (krodhamAM) paMDitA jamanAbAi. 2. (garvamAM ) AMkha TharI javI, eTale AMkha thira thaI rAjA kopyo che, AMkha caDhI gaI; vA- | javI-marI javuM. tane jANI , vAta ghADI thaI." AMkha taravI, tAvathI AMkha caLakvI. hAramALA. AMkha taLe AvavuM, najare caDhavuM. "bhAI AMkho tamArI caDhI jatI, tyAre 2. pasaMda paDavuM; najaramAM AvavuM; Darate moTA devare-sAmA thatAM." | jenuM mana jezuM maLyuM tene sukha tethI kavi bApu. | maLe. te vinA tethI sAruM, nAve tenI AMkha caLI javI, phATI najare jovuM. AMkha to." rUSirAja, cahAsa.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkha dabAI javI. 1. ( 14 ). [ AMkha bharAI javI. AMkha khAI javI, marI javuM; maraNa pA | 4. dhyAna jatuM rahevuM lakSa nahe. mavuM; acakI javuM. vRMdAvana zodhyuMre, sthASA sahu maLIre, AMkha dekhADavI, dhamakI batAvavI. AMkhaDiye Ave bhari bhari nara, dhatAM AMkha nIkaLI paDavI, koInuM sAruM dekhI thAkI re, phuTI joI joI AMkhaDI re toya na khamAvuM; adekhAI AvavI-thavI. na maLyA vAle baLanA vIra." "sahiyara samANI mArI camana kare ne nI nasiMha mahetA. kaLI paDe mArI AMkho re, mADI juvAnI "aMgada kahe uttara zuM nathI ApatA, (za. A charavAya nahi ke) sarvanI AMkha ke kAna phuTayA." sarasvatIcaMdra. zAmaLabhaTTa AMkha pAkI javI, koI vastu bArIkAIthI AMkhanuM tela eTale avicArI, mae, . vAraMvAra jevAthI AMkhane zrama pahoMce- calI AMkha pheMkavI, IzArata karavI; kaTAkSa pheMka ja , thAkI javuM. (atyukita) vAM-mAravAM. AMkha pharakavI, purUSanI jamaNuM ane strI AMkha pheravavI, gusse thavuM karaDI najara karavI. nI DAbI AMkha pharake te zubha, ane tene thI ulaTuM purUSanI DAbI ane strInI ja te AgaLa dhAyo ane AMkha pheravIne bhaNa AMkha pharake te azubha gaNAya che. pharDinenDane dama bhIMDa, ane DuMkharAvyo ke kahyuM che ke tuM gupta dUta thaIne mArI pAsethI A bepuNsaaNdkssinnnetrsy,sphurnnmissttmucyte manuM rAja kheMcI levAnA betamAM AvyanaariinnaaNviprtiNc, viparItaMtayoHpunaH (AMkhanAM popacAMe rahI rahIne prajavuM.) ze. kathAsamAja AMkha pharI javI, dhAyamAna thavuM; gu AMkha pheravIne jovuM eTale cAre pAsa se thavuM. najara karIne jevuM. 2. karaDI najarathI jevuM. AMkha phATavI, gusso caDhI Avo; vera- AMkha pheravI javI eTale upara uparathI levAmAM athavA sAmA thavAmAM hADa javAnuM jeI javuM. DoLa jaNAvuM. AMkha pheDavI, AMkhane zrama Apa, (ke2. mastImAM AvavuM. I agatyanI bAbata vAMcavAmAM ke jovAmAM) " AMkho tamArI bhAI phATatI, jeI Dara- | "zuM che, zuM che, zuM? AvelA navInacaMdranI tA sahu kare, sAmA thatA" vahAlI thanArI te tuM nahi ke? vAMca A, kavibApu. ane pheDa AMkho. kAgaLanA kaTakA dhrujatI AMkha phuTavI, AMdhaLA thavuM na khAvuM. kumuda upara pheMkayA." 2. AMdhaLA jevuM thavuM joI joIne thAka sarasvatIcaMdra kI javuM; AMkhane zrama paheco. AMkha batAvavI dhamakI ApavI-batAvavI. 3. buddhi pura:sara vicAra na sUjhave; UM- AMkha bharavI, AsuM AvAM; raDavuM. zuM karavuM, avicArI banavuM; zuddhi AMkha bharAI javI, saMtoSanI sAthe mana javI; bhAna haLavuM; mUrkha banavuM; a | AkarSavuM; tallIna thavuM; AMkha TharI javI. - kala guma thavI. " tenA sarva avayavane ghATa pramANasara chuM."
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkha bhAre thavI. 1 paNuM moTA hatA eTale jonAranI AMkha ekadama bharAI jatI, ' sarasvatIcaMdra. AMkha bhAre thA. ( niMdrAnA dabANuthI ayavA nidrAe mUkelA bhArathI) suvAnI vRtti thavI. 2. adekhAI thavI, 3. AMkha duHkhavAnAM cinha jaNAvAM. mAMkha maLavI,UMdhavuM athavA UMdhanI laheramAM AvavuM. AMkha AMkha maLavI eTale eka najara thavA. " gAviMda rAyana Amatema ALATatAM kAMi cena paDatuM nahi ane bhAga joge AMkha maLI jAya te nArAM svapnathI nidrA viktita thalI hatI. ( 15 ) 3. jUnI vAtA. " yAM ramiyAre vAlama rAtalaDI, bhaDatha DatA hIMDA chelachabIlA bhaLI maLI bhame re AMkhalaDI. karyAM. " narmakavitA. AMkha mAMDhavI, dhyAna sakhelI najare jovuM. AMkha bhAstrI, izArata karavI, kamakSa phUMkavAM; zikabhAjIthI jovuM, hovuM AMkha mIMcavI, UMdhavAnI taiyArImAM athavA UMghavuM. 2. marIjavuM. "nIMcAtI mArI AMkha maraNathI, teya rahe e kIkI jema mIMcI AMkhamAMre-6yAnA d sarasvatIcaMdra. AMkha mIMcIne, AgaLapAchaLanA vicAra karyA vinA; kazAnI darakAra rAkhyA vagara samato. vinA; t khanuM karyu. keTalAeka te dheTAnA TALAmAM jema e ka gheTuM bIjAnI pAchaLa jAyache tema dekhAdekhI kareche te khIjA kare tema AMkha mIMcIne vagara vicAre karyA jAyache, " " suMdarane nidi Akho mIMcI jaga lIpaNe bahuja mArI hatI, te temanA jANavAmAM na hatuM.'' sAsuvahunI laDhAi. r namaeNa. " mALA marma nava jANuM, AkhA marmIcIne maNukA tANe, kavi bApu. 2. utAvaLe; jaladIthI. 3. dhyAna dharIne; nizcaya karIne, AMkha mIMcIne aMdhArU karavu, AMdha LiyAM karavAM; AgaLa pAchaLane vicAra karavAthI je kAma na thatuM heya te vicAra karyA vinA ekadama karI nAMkhavuM; AMkha rAkhavI ( upara), dekharekha rAkhavI; najara rAkhavI. AMkha sArIche, aauSTi che; dayA che; rahema najarache. A DeAsAnI AMkha sArI che' AMkha heAvI, maherakhAnI heAvI; dekharekha hAvI; najara heAvI. kr " devatAe laDhAnuM pariNAma jovAne tasara thai rahelAche; tenI AMkha ApaNA upara che, mATe re zUrA rajapUtA, ta. mArA kSatrinAmanuM sArthaka karo. karaNadhelo. 3. dhaNuMja pyArUM hovuM. ( AMkha jevuM) etA mArI AMkha che." 86 AMkhacAMllA karavA, De avasare strIone kapALe ne gAle, jhADa, pazu, pakSI, vagerenAM citrA, guMdarane baLelAM seApArIthI kADhIne te upara halakI kaTArI ceADhavI. AMkhanI kIkI, kALajAnI kAra; dhaNuMja dhyAOM; AMkhanI kIkI jevuM vahAluM; AMkhanuM kAcu che, the|DuM `khAyache; AMkhe jhAMkha mAreche; AMkhanuM teja kamI thayuMche. " bharavAnI agAu sAta ATha varSa ka
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkhanA pATA, ] vine AMkhanuM kAcuM thayuM hatuM te be varSa tA te eka ja aMdha hatA; "" narmagadya. 2. AMdhaLuM che. AMkhane pATA, AMkhanA pADAjevuM agamatuM; aLakhAmaNuM evuM je kaMi te. AMkhamAM amI che, mAyALu che. AMkhamAM AMgaLIo bAlavI, bALavIne chetaravuM-ThagavuM. ( sAmA mANasa dekhe-jANe ema ) AMkhamAM AMjavuM, chetaravuM; phasAvavuM; LavI nAMkhavuM; sAmAnI akkala chetarAya ema karavuM. bhA e 1. zarIMdu pADavuM; jhAMkhu karavuM; pANI bharAvavuM; DhAMkI nAMkhavuM. (pAtAnA karatAM rUpa guNumAM kamI hAvAthI) AMkhamAM AvavuM, kaMIka adekhAI sAthe khIjAnuM kaMI levAnI dAnata thavI; ISmA thavI; kAInuM sArUM dekhI na khamAvuM. AMkhamAM kamaLA hAveA, adekhAI hAvI; ISmA hAvI; adekhAImAM sAmAnuM sahana na thatAM tenuM kharAba karavAnA bhAva haveA; kAInuM kAMI sArUM joyuM-sAMbhaLyuM na khamAya tevI lAgaNI thaI AvI. jyAre kAI mANasane cAMdA-chidra-vAMka zeAdhyAM karavAne svabhAva paDI gayA. hAya tyAre tene viSe - latAM ema vaparAya che ke tenI AMkhamAM ka mA che. AMkhamAM karagara AvavI, khyA thavI. adekhAI thavI; sAmAnuM sArUM joI dIlamAM khaTakamAM karavuM; AMkhamAM khuMcavuM. AMkhamAM kuvA paDavA, nabaLAIthI ke koI evAja bIjA kAraNathI AMkheA UMDI pesI javI. (atyukti) AMkhamAM khunnasa AvavI, jhera AvavuM; gusse thavuM; kreba maDhavA; vera levAne TAMpI ( 11 ) [ AMkhamAM dhULa nAkhavI. rahevuM; rASe caDhavuM; vera levAnA jessApara AvI javuM. " mULAnA cArane mecakAnA mAra paDe e rIte eka kerInI visAta sArU kALIe kera varatAvelA joI paMthIenI AMkhamAM khunnasa AvI. garbhavasena. pyAra ane paisA e e zuM nA kare; varga dekhADe DImAM na leya jo; dharma karene dhaDImAM khuta AMkhe bhare; bharUsA ene samajI na karavA lezo. A narmakavitA. tr " AMkhamAM khu cavuM,AMkhamAM Avavu juo. AMkhamAM jhera AvavuM-bharAvuM, dekhAinI sAthe khIjAnuM kaIM levAtI dAnata thavI; ISyA thavo. AMkhamAM jhera vasavuM, (krodha bharelI - khanIutprekSA ) AMkhamAM taDiyA paDavA, AMkhamAM tataDiyA paDavAthI AMkheA baLe che tema aTTekhAIthI bIjAnuM sArUM joI baLavuM; sAmAnuM sukha joI tevuM sukha peAtAne nathI ema dhArI manamAM baLI uThyuM. 2 mAThuM lAgavuM. AMkhamAM dhULa nAMkhavI, (dhULa urADI AMkhamAM nAkhavAthI sAmA mANasa peAtAnI AsapAsa zuM bane che te joI ke jANI zakatA nathI, temaja tenuM jora cheka kamI thaI jAyache te uparathI ) prapaMca karI ThagavuM; bhUla thApa ApavI; sAmA mANusa chetarAya ema karavuM. "ThAkAra paDyA te vakhata teNe peAtAne evAna che evI kheATIvAta calAvI ane peTe tAMsaLuM bAMdhI darakhArIonI AMkhamAM dhULa nAMkhI "" " garbhavasena. rUkSmaNi-mane ema lAgeche ke ApaNu
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkhamAM pANI AvavuM. ] (17) [ AMkhe aMdhArI bAMdhavI. sarvenI AMkhamAM dhULa nAMkhI. e enuM dhAryuM AMkhamAM rAI bharAvI, AMkhamAM rAI lAkaro; je sakhi, ema thAyate sAmA tha* , | gavAthI jevuM duHkha thAya che tevuM sAmAnuM vAmAM zo mAla ro?" sukha joI duHkha thavuM; adekhAIthI pitAsatyabhAmAkhyAna. nA manamAM baLavuM, koInuM joyeluM sukha saAMkhamAM pANI AvavuM, raDavuM; AMsuM A hana na thaI zakavuM. NavAM. 2. (dhumADe, garamI vagerethI). rAI bharAI AMkhe, paraspare tyAM ke . aMtaHkaraNamAM dayAnI lAgaNI thaI na mitrAI mAse marI jAye, vasaMta AvavI; gaLagaLuM thavuM; haiyuM pIga- rUtunAM phUlo jui jAI" LI javuM. narmakavitA. AMkhamAM piyA AvavA, adekhAI Avavo; AMkhamAM lahera AvavI, UMghavAnI taiyArI ISyAne kAraNe koInuM sukha dekhI aMtaramAM para AvavuM; UMghanI asara thavI; maMda maMda baLavuM; koInuM sAruM na joI zakavuM. (A- vAyuthI athavA nizAnA jorathI AMkha jarA kha dukhe che tyAre piyA Ave che te upa- | jarA mIMcAvA mAMDavI. rathI lAkSaNika.). AMkhamAM lehI varasavuM, kodhathI AMkhe lohIAMkhamAM bhamarIye ramavI, AMkhanI kIkI | na jevI rAtI karavI- ulTekSA-dhano cakora paNe Amatema karavI. (rUpaka) | abhinaya.) AMkhamAM maracAMlAgavAM, juo AMkhamAM AMkhamAM zanizcara hovo, (zanaizcara pitaDataDiyA paDavA. tAnI vakra draSTithI jene jue che tenuM beAMkhamAM mIThuM AMjavuM-nAkhavuM-bharavuM, AM- TuM thAya che ema jatiSyamAM che. e khamAM mIThuM nAMkhyuM hoya tevI dazAo pahe- grahane khala purUSanI sAthe sarakhAvavAmAM cADavuM; rIbAvavuM; kanaDavuM; bUma paDAvavI; Ave che. prA zanaizcAtyeva vacce daSTiH sAme mANasa jANe paNa tenuM kAMI na cAle te uparathI) vakradRSTi hevI karaDI najara evI rIte duHkha devAnI tajavIja karavI. hevI; adekhAI hevI; jenuM tenuM TuMka 2. (sAmAnuM kALajuM baLe evuM Aca- ] ravAnI vRtti hevI. raNa karavuM. te uparathI lAkSaNika ) zaramI- AMkhamAMthI kALAM kADhI javAM, (kALAM-kA duM pADavuMjhAMkhuM karavuM; DhAMkI nAMkhavuM; pANuM LI kIkI.) sAme moDhe koInuM haraNa karI bharavuM; harAvavuM; thakavavuM; utArI pADavuM; javuM; sAmo mANasa dekhe paNa samajI na3. chetaravuM; ThagavuM; bheLavI nAMkhavuM; kaheluM zake evI rIte chetarI javuM-ThagI javuM. kharuM mAne tema karavuM athavA chI AMkhamAMthI bhAlA kADhavA, karaDI najare nI vAta kahI de tema karavuM; beTuM sama jovuM; kAtariyAM kADhavAM; nayanabANa pheMkavAM; jAvIne phAMdAmAM ANavuM; bhUlathApa vakradaSTi karavI. (e alaMkRta prayoga kAvyaApI phasAvavuM. mAM vizeSa vaparAya che) * AMkhamAM mIThuM paDavuM, baLavuM. (adekhAIthI) "AMkhamAMthI kADhe bhAlA dehalA, A pramANe thatI dhAma dhUmathI goviMda kADhe mukhathI kaDavAM kaDavAM veNa je." rAmanA gharamAM AvI bharAtI bhUSaNalakSmI nirmakavitA. jaI nAgaranI AMkhamAM mIThuM paDayuM." AMkhe aMdhArI bAMdhavI, (baLada gheDA vage gu. junI vArta, ' re aMdhArI bAMdhe che te uparathI.) mAyAnA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ A AMkha maLavI.] (18) " [AMgaLAM karavAM. ke svArthanA lepamAM kAMI sujhe nahi evI da. ( jJAna, bhAyA ke svArtho lepa na rAkhatAM buddhi zAne prApta thavuM; bhAna javuM; zuddhi javI | vAparI vicAravuM. bevakupha banavuM; kharA boTAne vicAra na AMkhe avaLI thavI, mULa artha bezuddha thavuM sajha. (mAyAnI ke svArthanI) te uparathI cheka ja azakta thaI javuM; maraNa 2. bhamAvavuM; ADuM avaLuM samajAvI tela thavuM. (atyukti). phasAvavuM "A kAma karatAM karatAM te tArI AMkho ane * 3. chetaravuM; ThagavuM. vaLI thaze. ' AMkhe AMkha maLavI, UMghavuM. AMkhanI AMkha UMcI karAvavI, adhIrAI utpanna sAthe AMkha meLavavI paNa belAya che A 1 karAvavI. athavA AMkhamaLavI vizeSa vaparAya che. 2. (krodhamAM) 2. najara eka thavI . duHkha devuM, atizaya saMtApavuM. AMkhe AvavuM, adekhAI AvavI; AMkhamAM AMkhe UcI caDhI javI, (kedhamAM ke naDavuM; ISyane lIdhe koInuM kaMI sAruM dekhI garvamAM.) * na khAvuM. AMkhamAM AvavuM paNa belAya che. AMkha UMcI jatI rahevI, garva tha; AMkhe uDIne bAjhe evuM mana harIle | magarUrI dharavI. evuM; manahara| manoraMjaka, suMdara, khuba- | begrIe javI paNa belAya che surata; nAjuka-kumaLuM. AMkhe bAcIe AvavI, cheka ja azakta "uDIne AMkhe bAjhe evA raMganI kasa- | thaI javuM; maraNatola thavuM. bI kAranI sADI vidyAgaurIe oDhI ha- A bocIe javI, koinI tarapha nareya be bahene. | najare na jotAM pitAnA teramAM sagarImAM pitAno InasApha bhAgIAone pasaMda ! rahevA AMkhe pharI javI. paDyo e joI, e ajJAnabhaTa jema khu- | 2. vismita thavuM; ajAyabI pAmavI. zI thaye tema uDIne AMkhe bAjhe evAM | 3, maraNatela dazAne prApta thavuM, tAjA pILAM dharmaka jevAM base putaLIonI AMgaNuM uThavuM, nasatAna kyuM; vaMzanI samaDhagalI joI te AnaMdamAM AvI gayo." | pti-niza tha; uddedIyuM thavuM; ukhaDI javuM. gardhavasena. | 2. kharAba asta thaI javuM, AMkhe caDhavuM, adekhAI thAya evI rIte pheI AgaNuM ghasI nAkhavuM, AMgaNuM ghasAI - bIjAne dekhAvuM. jAya eTalI vakhata gharamAM Ava jA karavI. AMkhe taLAva-pANIAra bAMdhavA, vA- | "hajAre varasa thayAM AvanArA jAtrALu svAra AMkhamAMthI AMsu AvavAM ke ANavAM. lee mAruM AMgaNuM ghasI nAkhyuM hatuM." AMkhe pATA bAMdhavA, kAMI na sUjhe evI dizAne prApta thavuM; akSa-zuddhijavI. AMgaLAM karaDavAM, pA darzana. ( bhUla 2. bhamAvavuM, pecamAM ANavuM; bheLavI vAthI ) nAkhavuM. ghaNA puSae bhAre abhyAsa joI AMkhethI pATA choDavA, gayelI zuddhi pachI | AMgaLAM karaDa che." ANavI; buddhi pura:sara vicAra karo ane navI prajA tI." karaNaghelo.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMgaLI ApavI. 1 A AMgaLI ApavI, uzkeravuM; uttejana pag', preraNuA karI jagADavuM--ubhuM karavuM; sAMsaNI karavI. AMgaLI UMcI karavI, paramezvara sivAya khIjA kASTanA AdhAra nathI ema AMgaLI UMcI karI jaNAvavuM; uparathI ) devALuM kADhayuM che athavA kADhavu che--pAse kAMI nathI ema batAvavu. AMgaLI karavI, ( sAme ) bhUMDuM karma karanAra athavA phalANuM A che ema kAine kahI dekhADavuM; kujetI karavI; 2. cALA pADavA, aDAyAM karavuM; a*cALuM karI cIDhavavu. ir ( 12 ) caMdA--vAMjhIyAne te avatAra che ! vAMjhaNI kahI saiA AMgaLI kare che te thI nathI khamAtuM." mArA sAsuvahunI laDAI. 3. uzkeravuM. AMgaLI khupavI, peluM dekhI phAvI javuM; ahAranA bhabhakAnuM hAI aMdarathI khAlI-kAcuM hAvAthI praveza thaI zakavA. " priyA, caturabhAinA badobastamAM koI nI AMgaLI khupe ema nathI. ' ' sarasvatIcaMdra. AMgaLI thavI ( sAme ), phajetI thavI, "tenI sAme AMgaLA thAya che." AMgaLInA veDhApara, eka pachI eka ema gaNI zakAya evuM; mADhe; smaraNa zaktine cegi amuka khAmata jarUrane prasage manamAM gAThavAi jAya evu; taiyAra. "E philasuphrInA sarva siddhAMta sArI peThe jANuM chuM; sadhaLA pavitra vAtA bAnA veDhApara che, tema kkkaDa kavirAja paNa chuM. meM AMdhaLA pAI bAMdhavo. rata gaNatarI thaI zake evI gaNIgAMThI bAbatane viSe meAlatAM vaparAya che, AMgaLIne Terave nacAvavu, jema najaramAM Ave tema kASThanI pAse kAma karAvI thakana vavuM; vaza karI peAtAnA kahyAmAM rAkhavuM; petAnI marajI mujaba vAvavuM; AdhIna karI nAMkhavuM; kASTanApara puratI sattA bhAgavavI. jo buddhidhana rAjamAnI vRttimAM sAmela thayA hAta te| bhUpasiMhane AMgaLInA TeravApara te ramADI zakata. ' ' arebiyana nAiTsa. AMgaLInA Terave, AMgaLInAM TeravAMthI ta sarasvatIcaMdra, AMgaLIpara nacAvavuM' paNa khelAya che. AMgaLIpara rAkhavu, vaza karI peAtAnA ka ghAmAM rAkhavuM; potAnI marajI mujaba vattAvavuM; marajImAM Ave tevuM kAma karAvI kAte thakavavuM; dhAkamAM rAkhavuM. 2. umaLakAthI pAsenuM pAse rAkhavuM; najara taLethI vegaLu` na karavuM; lADamAM rAkhavuM; ramADavuM; a a karavuM; (snehamAM )'huM tene AMgaLIpara te AMgaLIpara rAkhu chuM. ' AMTImAMlevu, sapADAvavuM; dAva pecamAM ANavuM. AMtaraDAM gaLe AvavAM, (dhaNI mahenata paDavAthI ke dhaNuMja du:kha sahana karavAthI)AMtaraDAM khasavAM-pAMsaLAmAM duHkha thavuM. (atyukti) AMtaraDAM UMcAM AvavAM paNa khelAya che. AMtaraDAM ragavAM, naseA phATe eTalA badhA mAra mArave. 2. du:kha devuM; dhaNuMja saMtApavuM. AMtaraDAnI mAyA, nAjuka pyAra; ata:karaNane prema. AMga-AMdhaLA pATA bAMdhavA, ( AMkhe pATA bAMdhI AMdhaLuM karavuM te uparathI lAkSaNika arthe ) kAMI sUjhavA na devuM; sAmAnA manamAM kharI vAta na Ave ema karavuM; sAmAne kharA khATAnuM bhAna na rahe tevuM AcAraNa karavuM; -
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMdhaLAnI AMkha.] (20) [ AkAza pAtALa eka, akkala chetarAya ema karavuM, bhoLavI nA AkaDA vAvavA, laDAInuM mULa ropavuM. "teNe khavuM; bhamAvavuM. | te badhe AkaDA vAvyA" che eTale tene ko" rAjagurUoe tene zAMta pADavAne upa- | InI sAthe banatuM nathI. deza karyo paNa tenA uttaramAM te bolyo ke AkaDAnA dUranI mAphaka uDI javuM, jemAyAnAM paDaLa mArI AMkhe hatAM te gayAM | tajotAmAM kharAbakhasta thavuM; pAyamAla thaI che have huM aMdha nathI; re svAthIo, AM- | javuM, kharAbehAla thavuM. dhaLA pATA bAMdhI mane bhamAve mAM." | 2. guma thavuM, marI javuM. vanarAja cAvaDe ! teMto jANyuM je ramuje karazuM rUDIre, AMdhaLAnI AMkha, AMdhaLAne AMkha jevI eka dina AkaDAnAM turata jaze uDIre, priya che tevuM ghaNuM vahAluM ane jarUranuM. teM to jANe che zarIra ThATha sAcanere." AMdhaLAne sUjhe evuM, spaSTa; cokhkhuM; khAMca bodhaciMtAmaNi khuMca vinAnuM. mukhyatve akSarane viSe bela- "vAta vivekanI te tu zaTha zuM lahe, jetAM vaparAya che. galI jA kuDAM karma phUTe; AkaDAnA dUraAMdhaLI gAya, AMdhaLI gAyanA jevuM garI- nI peThe uDI jaze, je divasa mArAM ba, niraparAdhI ane asIla (mANasa.) bANu chUTe." aMgadaviSTi. AMdhaLI karavA, sArA mAThAne vicAra Akaro rUpio, naThArI vastunA vadhAre bhega ne karatAM ekadama phUdI paDavuM | . vALo (rUpiya.) AMdhaLuM bhIMta, bebhAna; bhIMta jevuM stabdha AkAza caDhI AvavuM (duHkhanuM), mAthe digaDha, hAle cAle nahi evI rIte vi. duHkha jhajhumavuM; duHkhe gherAI javuM. rastA cAramAM guma thayeluM. na sUjhe evuM sAmaTuM duHkha AvavuM. "e pyAre mane AMdhaLo bhIMta karI nAM AkAza pAtALa eka karavuM, moTI uthala khyo hate." arebiyana nAITsa. pAthala karavI; cara pheravI nAMkhavuM; gajaba "AMdhaLAM bhIMta karI nAMkhyAM AhIraDe, karI nAMkhavo. hAMre sakhi jhAjhuM kahetAM vana jaIe. go 2. mahAprayAsa kare; atizaya prayatna vALie ghelAM kIdhAM re." karI asAdhya kAma sAdhya karavuM; asaMbha bodhaciMtAmaNi. | vita kAryanI siddhi karavI. AMdhaLuM vAjuM, badhA ja ADuM vetaranAra AkAza pAtALa eka thaI javuM, pralaya hAI kAmane kharAbe caDhAvanAra ke kathaLI nAM tha. moTo gajaba thaI jave. ghaNuM mukhanAra IsamonI ToLI. zkelI paDavI; atizaya sAMkaDamAM AvI paAMdhaLe baMdhe, jemAMthI bIjI taraphanuM kAMI DavuM; ajaba sAthe gajaba thA. maLatara na hoya te. " je dvAra ughADavA jatAM AkAzane pAAMbA gADI nAMkhavA, AMbA goThavA-be- tALa eka thaI gayAM hatAM te dvAra paLadI nAMkhavA jevuM kAMI nukazAna karavuM ke kharA- vAramAM pagavaDe haDaselI ughADyuM, ane bI karavI. "AMbA geDI nAMkhaje jA" e- pite aMdara AvI ubhe." Tale ke tArAthI je thAya te karI leje. 2. ghaNuMja garviSTa ane magarUra mANasane AMbo le, pharatA bhamaraDAnI derI vate viSe belatAM vaparAya che. "ene to AkAza, tene UMce uchALIne jhIlI le. pAtALa eka che."
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkAza pAtALa-]. ( 21 ) [ AkhI aNue. AkAza pAtALa pharI vaLavuM, Aphata A | koI mANasa vAtanA tAnamAM nimagna thaI vI paDavI; duHkhe gherAI javuM. mane rAjyamAM mahAlatA hoya tyAre tene viSe AkAza heDuM AvavuM, game tevuM na thavA belatAM ema vaparAya che. 2. phulAvuM; magarUra jevuM kAma hoya te paNa siddha thavuM; azakya thavuM. vAta ke banAvanI siddhi thavI ajaba sAthe AkAzamAM caMdare bAMdha, moTuM parAtrAma - gajaba thaI je. karI Thera Thera korti gajAvI mUkavI; behada "hinI, tame dhAro to AkAza heThuM | parAkAma karI vAhavAha phelAvavI; dezadeza nAma Ave! mArA jevA luMDAo tamArI se- | karavuM. vAmAM sadA tatpara che." Akhara saravALe, pariNAme. gu. junI vArtA Akharasola, chelo avasara; maraNa najadika AkAzanA tArA utAravA-ukhADavA, ma- | heya e samaya. hA utpAta kare; ajaba sAthe gajaba ka- AkhalA udhAmI, AkhalAnA jevI mastI- ra; ulakApAta kare. tophAna. AkAzanAM pakSI jhAlavAM asaMbhavita kAma AkhA gAmane utAra, gAmanuM kharAbamAM karI ajAyabI upajAvavI; mahAbhArata kAma kharAba mANasa; grAmakaMTaka; AkhA gApAra pADavuM. bhamAM ghaNuM ja aLavItaruM ane duSTamAM duSTa bajezuM tenI vRtti mAphaka cAlIe je, mANasa, e rIte te pakSI gagana taNuM jhAlIe; "tamArI dIkarInI naNaMda paNa vaDhakArIne hAjI hAjI sarakhI mohinI eke nahi, AkhA gAmane utAra che. ema mAre kahevuM amRta zarkarA te rasanA mahIM che sahI. paDe che; paNa hoya, saMsAra che te emaja mAraga." kavi dayArAma cAle." be bahene. naNaMda belI, aMbA mAzI, e te AkAzanI zAthe vAto kare che, vRkSa, makAna hate nahi paNa pelI tamArI aMbAgavarI vagerenI atizaya UMcAI darzAvavAmAM ane tizayokti tarIke vaparAya che. AkhA dezane utAra che teNe besADyAM haze." sAsuvahunI laDAI. . "IDara gaDha upara rAjAono baMdhAvelo ane AkAzamAM vAto karato hoya tevo AkhAM hADakAM, kAmathI kaMTALe evA ke mahenata eka rAjamahela hato" gu. junI vArtA karavAmAM kAyara mANasane viSe bolatAM vaAkAzane aDe che ema paNa belAya che. parAya che. hADakAnuM AkhuM ema paNa bolAya che. AkAzamAM uDavuM, alopa thaI javuM; guma AkhI aNIe, sahIsalAmata; jarApaNuM thaI javuM jatuM rahevuM, adazya thavuM , AMca lAgyA sivAya; leza mAtra nukazAna 2. vyartha javuM; phaLa prApti na thavI; ni | khamyA sivAya; aNirA; eka vALa paNa rarthaka javuM; vAMko thayA vinA. che. phulAve; vakhANathI magarUra thavuM. "bhAI jezA, tame Aje je karyuM tevuM AkAzamAM caDhAvavuM, vakhANa karI * uce ca koNa karaze ? duzmananA davamAMthI AkhI DhAvavuM-phulAvavuM aNiye tame ja ahIM lAvo." AkAzamAM caDha-jaI pahoMcaze, jyAre pratApanATaka,
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhAte AkhA ] AkhAne AkhA karaDI khAIza, ema jakharI dhamakI ApatAM kheAlAya che; Aga uThavI, pANI karavuM; vyartha javuM; nA thavuM; eLe javuM. ( paisAmAM, jIvataramAM ) kaMTALA, dhikkAra ke tiraskAramAM khAlAya che. Aga mUkavI, maDadAne hanakriyA karavI. Aga phAkavI, krodhAgni prasaraveA. ( nakhathI te zIkhA sudhI) Aga lagADavI, kaccha karavA. Aga lAgavI, ( dhAnya vastrane tyAM ), dhaNuM meAdhu thavuM. Aga lAge| eTale khaLA jAe, ema bhedarakArImAM kALAmAM melAya che. ( 12 ) Aga varasavI, ( aMtaramAM) asahya duHkha thavuM; baLatarA thavI. " karI kapUta uyeA tethI jANe mArA kALajAmAM Aga varasI rahe che. " 2. AMkhamAM jhera varasavuM; kAinuM sArUM rRkhI khaLavuM; 3. krodha vyApavA; khunnasa bharAvI. 4. unALAmAM khapeAranA sakhata tApa paDe che tyAre ema khAlAya che, ke 8 bAraNe te| Aga varasI rahI che.' AgavuM DahApaNa DALavu,patarAja khAra thavuM; samaja vinA mAthuM dhAlavuM; doDhaDAhyA thavu. AgaLa thayAM, mUkIne marI gayAM. AghA khasavu, jarA lAMkhA vicAra karavA; dIrdha dRSTi pahAMcADavI; vadhAre UMDA utarIne vicAravuM-jovuM; tarka pahoMcADavA. " sAce nathI ja nathI, jema khelane khelanA kadha; ete vAta evIre, jANe naje Ave! khase. " bhAkheA.-- ja kavi bApu. AdhuM ADhalu, lAja kADhavI ( strIe. ) 2. strInI paktimAM AvavuM. AvuM karavu, vAsavuM; devu. (bAraNuM ) [ ATA bhrUNamAM khapavu. 1. dUra karavuM; tajavuM; vartavu, cheDIkevu'; khasatuM karavuM; 3. aLakhAmaNuM karavuM; DAbu karavuM. A jaIne pAchuM paDavuM, peAtAnI ja zUlathI khamavuM; peAtAnA doSathI pAchaLathI pastAvu. AghuMpAchuM karavuM, dUra karavuM; saMtADavuM; chupAvavuM. Adhu pAchuM jovuM, caturdizAnA vicAra karavA; bhaviSyane vicAra khAMdhavA; tarka paheAMcADavA; pariNAma AMkavuM; * strIe premanA AvezamAM mUrkhAInAM kAma karavAmAM A pAchuM jotI nathI. ' ze. kathAsamAja " keTalAka zrImata hAyache, te puSkaLa e za ArAmamAM paDI ane durvyasanamAM garakAva thaI Adhu pAchuM kAMI gaNu joyA vagara paisAnI rela chela karI mUkeche." arebiyana nAiTsa. AdhupAchu thavu, dUra thai javuM; satAvuM; ( DarathI ke kaMThALAthI ) A pAtaLA, lAMbA maLatara vinAneA. ( dha dhA ) AjakAla karatAM, thADe thADe dahADA jatAM. " Aja kAla karatAM tene pacIsa varSa. thayAM." AjakAla karavI, vAyadA karavA. AjakAlanuM, thoDI muddatanuM; thoDA vakhatanuM; tAjuM. ra tArA jevA Aja kAlanA cheAkarA sAthe jANI joine maravA kANu AvavAnuM che? " karaNaghelo. AjanI ghaDIne kAlanA dahADA, kadI nahi. ( vAyadA karavAmAMja vaparAya che ). TAlUNamAM khapavu, nirarthaka javu; nirUpayogI thavuM; vyartha javuM; khara na AvavuM.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ hota. " A dAve.] [ADanuM doDha karavuM. (eImAM jema ATA lUNanuM lekhuM ke ga ( jagadizvara nahi jANe, Akhara e te e junA thatI nathI tema amuka kArya ke mahe- | vAre, jevI saritAnI zIlA--hRdaye." natanI gaNanA na thavI.) dhIrabhakta. rAga vinAne AraDe, nirdhanIo phulAya, ATha AnI, (8 AnA= aDadhe rUpinabaLe subaLAne guNa kare te AkAlag | che te uparathI ) aDadhuM pacAsa TakA; mAM jAya." bhAga. kahenata saMgraha | seLe seLa AnI eTale pUrepUruM-sadhaLuM. A uDa, saMhAra thayo hoya tevI dazA- AThe aMge, savage; saMpUrNa sAgapAMga. (bane prApta thavuM; paNa nIkaLI ja; aDa- tI, mAthuM, najara, vANuM, mana, paga, hAtha, dALa nIkaLa; mahenata karI karIne thAkI ane ghuMTaNa, e A ATha aMga gaNAya che javuM hAMDapho pAMsaLAM narama thaI javAM; he- te uparathI) rAna thavuM. cArUmatipriya pati? vAru, je satyabhA" macI kahe ame kopyA to uDaze e- mAnuM kRSNadeva vere karIe te kema? emanI nA A; khare jyAre javuM paDe to page marajI te AThe aMge che, jo tame te dabAMdho pAyAre, vastInA." hADe ene kapaTa karI ne lAvyA hatA te venacaritra. ATale te kayAranAM paNa lagna thaI gayAM ATe karo, chuMdI nAkhavuM; saMhAra satyabhAmAkhyAna, 2. ThekANe karavuM pUruM karavuM. Ape bukti batAvI te amAre AThe ATe ne AvaradA eka thave(ATA | aMge kabUla che" nI peThe AvarUdhanI nAza rU5 sthiti tha pratApanATaka, vI, te uparathI ) saMhAra thaH hADakAM pAM. AThe gAMThe, saMpUrNa rIte. saLAM varama thavAM; ephaja thAkI javuM. (a- | 'AThe gAMThe vicAra karo." tizaya mahenatathI ke mAra khAdhAthI) AThe paheAra ne batrIse ghaDI, satata; niATe nIkaLI , ghaNA nIkaLyo hoya-saM | tara; hamezAM; rAta divasa. ( hAra thavuM hoya tevI dazA thavI; chuMdAI pAmara nara nArIzuM prIti, javuM; durdazA thavI. nIti nahi harinA nAmamAM; 2. narama theMza thaI javuM; cheka ja thAkI para AThe ne batrIsa ghaDI, javuM. (ghaNI mahenata, ghaNo mAra kalpanAnA kAmamAM." ke ghaNuM nukazAna khamavAthI) bhaje bhakta. " tarIlA tANI tANIne A nIkaLI ATha siddhi ne nave nidhi, saMpUrNa sukha. jaze. e bhayathI garIba leka dhanavAnathI . | "ene tyAM AThe siddhi tene nidhi che. garbha rahevA Icche che." ADanuM doDha karavuM, kaMInuM kaMI karavuM; kara- be bahene | vAnuM kaMI ne tethI ulaTuM karavuM; avaLanuM habhAgI nija zeTha samIpe khUba ta- | cavaLa karavuM; ayogya rIte vartavuM game rIlAM tANe, kAma karI ATo nIkaLe paNa ' tema karI bagADI nAMkhavuM..
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ ADA paDavuM.] ( 24 ) [ANuM sukhaDI ApavI. beu e jovA na rahI, ADanuM deDha karyuM." | meDhe caDhAvela ane elare jANIne mudrArAkSasa. rAjA tene svacchaMdIpaNe vartavA devAmAM ghaNI 2. vadhArI vadhArIne kahevuM; atizaye- vakhata ADe Avato hato." - tithI laMbAvIne kahevuM; coLI - arebiyananAIsa. LIne cIkaNuM karavuM. ADe dahADe, nirmalA ke suparvanA divasa siADA paDavuM, vacamAM harakataaDacaNanAMkhavI. vAya bIjo koI dahADe. 2. sUI rahevuM. ADe dahADe jora na phAvyuM, ADI khIlI, vacce aDacaNa kartA evuM Aja heLInuM TANuM; je kaMI te; naDatara. ghaNuM divasanI guhya rIsa te, ADI jIbha karavI, ADuM belIne vacamAM Aja ukela jANuM harakata nAMkhavI. lAlajI AMkhamAM uDe gulAla." ADI vATanI dhULa, (sariyAma rastAnI kavi dayArAma. nahi, paNa ADI vATanI ke je jaDe janahi; te uparathI.) kaMIja nahi; phAMphAM. ADe hAthe, kheTe raste; apramANikapaNe; ADuM avaLuM levuM, udhaDuM levuM; khuba Theka badadAnatathI; chUpI rIte. devA; Thapako de. "ene meM ADe ane "ghelAbhAIne sAhebe dIdhelI zIkhAmaNa vaLo lIdhe." yAda hatI, tema tenI dAnata paNa mULathI ADuM utaravuM, vacamAM harakta nAMkhavI. pAka hatI; tethI tene ADe hAthe paisA uADuM teDuM vetaravuM, ulaTuM-UMdhuM karI bagADI saraDavA pasaMda nahetA" nAkhavuMgame tema karavuM; kharuMkhoTuM-garaba be bahene. DIuM karI melavuM; UMdhuM vetaravuM paNa be ADo avaLo hAtha paDavo, caravuM; celAya che. rIthI meLavavuM. ADuM paDavuM, rIsa caDhavI; vAMkuM paDavuM; mAThuM 2. game tema koInAM UMdhAM cattAM karI lAgavuM. (aNagamatI vAtathI ke ulaTuM sArI peThe taraphathI kamAvuM. samajavAthI.) "ADe avaLo hAtha paDyA vagara paisA dAra na thavAya." ADuM phATavuM, ekAeka ADe raste javuM. - ADo AMka vALa, (ADe AMka karI (vacamAMthI.) hada darzAvAya che te uparathI lAkSaNika.) ADe AvavuM, vacamAM paDavuM; cAlatI vAta avadhi karavI; hada vALavI; tenA karavI. jarA aTakAvI bIjI kADhavI. "bhabhUta coLIne zivajI, 2. saMkaTa samaye sahAya thavuM; madade A- vALe ADo kare; vavuM; vahAre caDavuM. (puNya ADe evAM evAM lakSaNe, AvavuM) pANI na pAuM TAMka re. 7. kanaDavuM; naDavuM; harakata karavI. (A narasiMha mehatA. mane ja ADe AvyAM kare che.) ADA hAtha kare-ghAla, vacce aMtarAya amAsa, deva ADe AvyuM ne e na | kare; aDacaNa karavI-nAMkhavI. mUo." ANu sukhaDI ApavI,(ANuM rUpI sumudrArAkSasa khaDI) rajA ApavI,
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANuM karavuM.] (25) [ Abha phATavuM. "trilocanA tyAM tAtane, karavuM; AbarU kalaMkita karavI; koInI AbhAta jaNAvI vAta; barU levA tajavIja karavI. Apa ANuM sukhaDI, amIra lokonAM vatana javA lAgyAM; harakhita te te thAta.-jIvanajI" ane temanI AbarU para hAtha nAMkhavA zIlavatIne rAsa mAMDyo, eTale teo bahAravaTuM laI beThA." ANuM karavuM, chokarIne sAsare mokalavI. gardhavasena. eka vacana karatAM ANAM vALavAM, ema Abha jamIna eka thavI, utpAta tha; bahuvacanamAM vizeSa belAya che. moTo anartha tha; moTo pralaya tha. AdaraNuM caDhAvavI, vevizALa thayA pachI "jIvarAja-nahi, nahi! pAghaDI bAghaDI uvarane gherathI kanyAne lUgaDAM, ghareNAM vagere tAraze nahi. Abhane jamIna eka thAya, karavAM. te paNa amAre tamAre ghera AvavuM nathI." AdApAka Apa, mAra mAravo. (vAMkAmAM) mithyAbhimAna nATaka. Adu kADhI nAkhavuM, garama jesso kamI ka- ra. gajaba thaI ja; mahA muzkelI ra; nAda ghaTADo; nabaLuM pADavuM; thakavavuM; AvI paDavI. "A kAma karatAM karatAM te zAMta pADI devuM, bhAre Abha jamIna eka thaI." Adu khAIne maMDavuM, Adu bahu garama heya Abha jamInane phera, (Abhane jamIna che te uparathI lAkSaNika arthe AturatAthI vacce jeTaluM aMtara che teTaluM aMtara; te cAnaka rAkhI jesa bhera kAma karyA karavuM; uparathI) ghaNo ja taphAvata. maMDyAM rahevuM; khate paDavuM; Abha jevaDuM, moTuM, (divasa-kAma vagere.) 2. jassAmAM AvIne keInI bhUla - Abha tUTI paDa, ekAeka duHkhanuM vAdaLa bhAM karavI; khaNakhoja karavI: khaMtathI mAthe AvI paDavuM; atizaya saMkaTamAM ghekAInA doSa kADhayA karavA; rAI javuM, gajaba the. 3. cAnaka rAkhavI. "khAtI pItI khAMte khelatI, AphalAtunanI dIrarI sto jANe (mahAna kazI na samajuM vAtajI; tatvavettA pleTo pitAnA anupama zANapa ociMte Abha tUTI paDyo, Nane lIdhe IzvarI AphalAtuna kahevAtuM hatuM atizaya thayo utpAta che." te uparathI) moTAI athavA garvavALI venacaritra. AgrahI dIkarI, strI vagerene viSe bolatAM Abha paDe ekaluM paNa vaparAya che. vaparAya che. "zuravIra te hiMmata dharIne, AbarUnA te gADe gADAM jAya che, nA- Abha paDe nava hAreche." macA luccAne viSe belatAM ema vaparAya narmakavitA. che. (vAMkAmAM). Abha phATavuM, (mUzaLadhAra varasAda jyAre eAbarUnA kAMkarA, AbarUnI dhULadhANI; bhAna | kadama tUTI paDe che, tyAre Abha phATayuM ema pratikAnI hAnI; phajetI; beAbarU. kahevAya che, te uparathI duHkhanA saMbaMdhamAM) AbarUpara hAtha nAMkhe, koInI AbarU | akasmAta puSkaLa duHkha AvI paDavuM; duHkhanuM lUTavAne yatna kare; beAbarU thAya ema | vAdaLa tUTI paDavuM; apAra saMkaTa AvI
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahyA che." AbhanA tAsa ukhADavA. ] [Amane sUraja Abha paDavuM; jema Abha phATayuM hoya tene ThIMgaDuM | "jyArathI e navI strI paraNI lAvyo che devAya nahi, tema evAM sAmaTAM duHkha u- tyArathI e te AbhanA tArA dekhI parAuparI acAnaka AvI paDavAM ke rastA sujhe nahi; duHkhane varasAda varasa. 2. amuka jagAethI ghaNuM mANasanuM "AdamIne kaI paNa bAbatanI kaI ta sAthe lAgu AvavuM thavuM; puSkaLa le- raphathI dhAstI haitI nathI, tyAre te A kAnuM bharAvuM- ekaThuM thavuM. bhanA tArA dekhe che." "rAjAe yudhiSThiranAM mANase pALavA rasika lalitA. mAMDyA che, tene pAra kema Avaze ! kyAM AibhanA tArA dekhADavA, atizaya saMkaTa ke yudhiSThira ane kyAM virATa ! enAthI sane | duHkha pAchI maraNatola karavuM; svargane 2kema paLAze ! Aja te Abha phATayuM che. || sto levaDAve. ne zuM ? re! A be to sabhAmAM dhasyA AbhanI sAthe bAtha bhIDavI, AbhanI Ave che!" sAthe bAtha bhIDavA jevo mithyA prayAsa padIdarzana. | kare; zakti uparAMta hAma bhIDavI. 2. AbhanA tAra ukhADavA, AkAzanA tArA kadija phalibhUta na thAya evI moTI hAthamAM levA jevuM je kArya chekeja ane moTI AzAo bAMdhavI; pAra na paDe evA zakya che tene prApta karavAnuM aizvarya darzAvavuM; manasubA karavA. gajaba karI nAMkhavo. "ko taNo moka hyAM lagI AvIe, "dAMta pIsI mukhe gALo bhAkhe, Abha bAdha bhare bAMya bAthe." zAstra sAmI najara paNa nAMkhe; aMgadaviSTi jANe pRthvInuM paDa UMdhuM pADuM, "kare na nija zaktine kayAsa, kAMte AbhanA tArA ukhADuM." bAtha bhIDe jaIne AkAza; venacaritra. keNa kare hitanuM na kabUla, AbhanA tArA utAravA paNa eja a eto phulAbhAInI phula." thimAM vaparAya che. jemake- kAvyakaustubha. meM tene ghaNu prakAre vinavIne samajAvyuM AbhamAM tArA dekhADavA, AbhamAM tArA ke beTA! tuM zuM AbhanA tArA utAravA || dekhADavAnI mAphaka moTI moTI paNa pAra samartha che, ke ApaNuM prabhu pujya sula- | na paDe evI vyartha AzAo ApavI; AtAna pratye ATalo badhe avinaya karI | zA pAra paDaze evo mithyA bharoMso-vitenI kanyAnI prApti mATe AkAMkSA rAkhe che ? | zvAsa dekhADe.. arebiyana nAITsa. AbhalAmAM marI jaIja bhAre. AbhanA tArA kharavA, ulakApAta tha. AbhAlADu, atizaya phAyade, "AmAM te AbhanA tArA dekhavA, varganuM sukha jANe zA AbhAlADu dIThA che?" najIka AvyuM hoya evo garva rAkha; Amane sUraja Apa uga, jyAre koI UcA prakAranuM sukha nihALavuM. (gaviMcha | mANasa pitAne hamezane niyama teDI paNamAM. ) | tethI ulaTuM-sAruM vA naravuM, paNa ghaNuM ke
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmalI pIpaLI ramADavI.] [ AvI javuM. rIne mAThAne badale sAruM kArya kare, tyAre AyatA para rAyatuM, (ayatna) bhegAM sAme mANasa pUrvane sUrya pazcimamAM uge, | karelAM nANamAMthI ke saMgrahamAMthI kharca kare. ema ajAyabI sAthe kahevAmAM A prayoga AratI utAravI, hAthe jhAlIne vIMjhavuM mAravuMvApare che; aNadhAryo azakya pheraphAra thavo. (vAMkAmAM) (AcaraNa-vartanamAM) 2 nirUdhamI rahevuM kAMI kAma dhaMdho na ho; bhAI Aja te Amane sUraja Ama AratI jevuM, cekhe ce; DAghADaghI ugene kaMI!" ke gaMdavADa vinAnuM. (ghara, oraDI, hisAba, 2. kudaratI kramano bhaMga the. akSara, kAma vagere.) AmanA suraja Ama uge te paNa AriyAM karavAM, heDI, vahANa vagerenA saDha jagaluM ke tarakaDuM naramAzathI bole nahi." | utArI nAMkhavA. bhaTanuM bhopALuM. AriyA turiyA jevuM, AriyA turiyA jevuM AmalI pIpaLI ramADavI, ADuM avaLuM ! namAluM najIvuM; lekhAmAM nahi tevuM; gaNa samajAvIne pitAnA matanuM karavuM; rapeTImAM tarI vinAnuM, tuccha. levuM, bhamAvavuM; bhaMbheravuM, guMcavaNamAM nAM Are AveluM vahANa DUbavuM, najIka AveluM khavuM. (AmalI pIpaLI eka jAtanI ramata ! sukha guma thavuM; karyuM kAravyuM chevaTanA bhAche te uparathI.) gamAM niSphaLa javuM; chevaTa sudhI pAmeluM phaLa AmalInA pAnamAM sUI jA, AmalInA pA- | barabAda javuM. namAM sUI javAya nahi te chatAM bedarakArIne AlocanA levI, Alocana zabdano artha javAba ApatAM e pramANe dIsta rahe, sArI rIte prakAzavuM e thAya che. dararoja kALuM kara, dharyo rahe, evA arthamAM vaparAya che. savAre, sAMje, paMdara dahADe, cAra mahine, AmalIne baMdha, AmalInA jevuM ghaNuM sa- varSe athavA jyAre sArA gurU (jana sAdhu ) khatana tUTe evuM-niSphaLa na jAya evuM ne yoga Ave tyAre pote karelAM sarve pAbaMdhana. "ene hAthe AmalInA baMdha che," pinI pazcAtApa pUrvaka mAphI mAgavI tene eTale tenA hAthathI paise chUTa nathI. AlocanA (AyaNa) levI kahe che. AmaLA jevaDuM, mIThuM, rada; bAtala; dhabA- AvaradA bahu lAMbe che, jyAre koIne saMyanama:, bhAratAM ja te AvIne Ubho rahe athavA na"kSatrI putro bharatAM bIdhyA eTale sva- jare paDe, tyAre tene viSe bolatAM ema dezarakSaNanuM AmaLA jevaDuM mIThuM paDayuM vaparAya che. jANavuM." "sakhi, A Ave; AvaradA te bahu vIsadhIrAnI vArtA lAMbo che." AmaLuM kADhavuM, thakavavuM kAyara karavuM kAma tapatyAkhyAna. karAvIne) AvyA tevA gayA, dhArelA kAryanI siddhi 2. khUba mAra mAra; (naso phATI jAya na thaI hoya tevI sthitimAM pAchA gayA; nakAme phogaTa phero khAdhe. AmaLA caDha, uzkerAvuM; sAMsaNI thavI; 2. AvyAne jarA vAra rahI jatA rahyA. - uttejana maLavuM; deSa rAkhavo. AvI banavuM, cheDe Ava; mAta AvavuM; - e.).
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI maLavuM. ] nAza thavA; aMta AvavA; bAra vAgI javA; Aphata AvI paDavI. AvI maLavuM, ghaDAIne taiyAra thavuM. ( dhATa ) 2. yAgya umare AvI pahoMcavu. " chekarAM AvI maLaze, teA vepAra rAjagAramAM madada karaze, te tethI gumAstA ochA rAkhavA paDaze ' 3. DhAMkaNA upara aDI veLAe AvI paheAMcavuM; ekAeka ekaThuM thayuM. AsmAna eka tasu khAkI, svarganuM sukha dhaNuMja najadIka AvI rahyuM hoya, ema mAnanAr| garviSTa mANasane viSe khelatAM vaparAya che. hAthamAM rAmaNadIveA laIne harakAra jyAre varagheADAmAM javA nIkaLI, tyAre tene AsamAna eka tasu bAkI rahyuM hatuM; te vakhata jagatamAM mArA sarakhu sukhI te bhAgyazALI nahi haze, ema tene lAgatuM hatuM." e baheneA. AsmAna jamIna eka thavI, jIe Abha jamIna eka thavI. AsmAna jamInanA phera, ghaNAja phera-(eka ekanA svabhAva, guNu-kada-aMtara-kiMmata, vageremAM ) 'uchInI prItithI karelA sa rakSaNamAM, ane mAtRpremathI thaelA sa ( 18 ) [ ALu AvuM. ha. 6. rakSaNamAM AsmAna jamInanA phera paDe, temAM navAI zI ? AsmAna para caDhavu, garviSTa banavu; julAI javuM. (peAtAnAM vakhANa thavAthI) sAtamA sthAna para caDhavu paNa khelAya che. AsamAna ekadama tasu dUra, jIe AsamAna eka tasu bAkI. AhutI ApavI, ( agnimAM heAmavu, te uparathI lAkSaNika arthe ) nukasAna ke jokhamanA bhayamAM nAkhavuM; heAmavu; mAThA adharA kAmamAM AktamAM nAkhavu. jhaMpalAvavuM. "" rAjaputra zuravIra ane hiMmatavAna hatA. vaLI paramArthamAM prANanI AhutI Apave paNa te pAchA haThe tema nahAtA.' arebiyana nAiTsa, AhutI laine UbhA rahevuM, nukasAna karavAnI tajavIjamAM rahevuM; kAinuM kharAba karavAne mATe lAga khALaveA; nAza karavAmAM tatpara rahevu. ALasunA DhagalA, dhaNeAja ALasa. ALu oDhavu, ( pUrve e gAmaDAnA simADAnI takarAramAM eka jaNane ALu cAmaDuM erADI simADe laI jatA, ne te jyAM sudhI jAya tyAM sudhI tenA gAMmanA simADA gaNAtA te uparathI lAkSaNika arthe ) khalAmI levI; khATuM karma karyAnuM mAthe levu. r IjatanA kAMkarA, AbarUnI dhULadhANI; krUje tI; e AbarUM.. iDarIe gaDha jItavA, IDaraneA gaDha jItavA jevuM moTuM parAkrama karavuM; jera mAravuM; aizvarya darzAvI mATuM lhANu kamAvuM. nirAza thavA jevA mAthe lIdhelA kAI bhAre kAryamAM saddhi thayelI batalAvavI hoya tyAre e vaparAya che. " ame IDarIA gaDha jItyAMre, AnaMdabhalA, vItanAra vItaka te vItyAMre, AnaMdabhalA. ' venacaritra. tizrI thavu, samApta thavuM; purUM thavuM; Akhara AvavI; cheDe Avave; imAmaDhAMDagA, dharmane bahAne pApa karanArA, izakI TaTTu, izakakhAja.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ IMDALa ubharAvI, 1 iMDALa ubharAvI, kAMI lAbha meLavavAnI AzAe dhaNA leAkanuM bheguM thavuM. IMDu caDhAvavuM, devAlaya upara zikhara dhaNuM kharuM aDAkRtinuM karavAmAM Ave che te uparathI zikhara caDhAvavuM. ene lAkSaNika artha eka moTuM parAkrama karavuM; mahAbhArata kAma karI nAmanA karavI. se eve dAmeAdara maMdiramAM AvyA, jaI mahetAjI vadhAve OM; nAgarI nyAtamAM IMDuM caDhAvyuM, hAra laTakatA lAve re. hAra mALA. durguNI mApazu aMdarathI IMdra vAraNAnuM phaLa, puDuM paNa Nusa; bahAra dekhAtuM sArUM nakAmuM-namAluM. IdrAsana mAtra eka hAtha sananuM sukha jANe ghaNuM hAya eTalA garva che. Adhu che, iMdrAnajadIka AvyuM ni mIna ne sADaeNtIna, (meTuM kAma karavAmAM ghaNAMja AchAM mANasa hAya tyAre ema khelAya che; dI=mArI strI, 7-ane, mo= huM, na=ane eka chokarA tathA eka chekarI aDadhI ) traNa cArathI vadhAre nahi teTalAM mANusa. ra. ghaNAMja theADAM; jIja; joie te karatAM ochAM. Izvara upara ciThThI, parazvaranA ja adhAra Izvara sivAya khIjA kAine AdhAra nathI ema darzAve che. ke ** A te aMdhArAmAM vilApa karIne, ane taraphaDIne maravAnI veLA AvI; sarva zaktimAna Izvara upara have ciThThI che, bIjo upAya nathI. tene jema rUDuM dIso tema karaze. " premarAya ane cArUmatI, ( 20 ) I. Izvara karene, izvarI sattAthI; IzvaranI marajI thayethI. Izvara mAthe rAkhIne, IzvaranA Dara rAkhIne; mAthe Izvara che ema mAnIne; kharAkhATAnA pUchanAra izvara che ema samajIne. [ IzvaranA hAthamAM derI, 1. izvarane vacamAM rAkhIne. ( pratinA pUrvaka.) " phalArijhale izvara mAthe rAkhI pa-i TAne varavAnuM vacana ApyuM. ' ze. kathAsamAja, IzvaranA gharanI ciThThI, izvaranA hukama ( parAkSa. ) daivayoge je banI AvavuM te. izvaranA gharanI dArI, AyuddAnI derI je IzvaranA hAthamAM che te. "sAraNa ne saMtApathI ApaNA TAMTIA bhAgatA jAyache, kAma kAja sujhe nahi te cena paNa paDe nahi. kadI IzvaranA gharanI derI lAMbI hAya paNa habakI javAthI vakhate mANasanuM meAta thAya." e baheneA. IzvaranA gharanuM, izvarI; kudaratI. " izvaranA dharane niyama. ' IzvaranA gharanuM teDuM Avavu, yamadUta A vavA; meAta Avavu. izvaranA gharanA cAra, IzvaraneA aparAdhI; pApI. IzvaranA hAthamAM dArI che, (A jagata jANe eka nATakazALA che, temAM paramezvara saghaLAM prANIonI derI pAtAnA hAthamAM rAkhIne temane ramADe che, ane pachI te potAnI icchA pramANe vakhate te rIte namatI mUkeche ane vakhate tANI rAkhe che; eTale enA artha evA ke caDhatI hAlatamAM lAvI tene manamAnatI rIte vartavA deche
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ IzvaranI hajura javuM. ] (30) [ ugatA sUrajane pUja. ane vakhate tene paDatI hAlatamAM A Izvarane khoLe besavuM, (lAkSaNika ) IzvaNIne tene pAcho kaseTI para le che; te u | rane Azare ke tenI chAyA taLe rahevuM; I parathI) IzvarasatAnI vAta che. IzvaranI hajuramAM javuM, Izvara je pavitra | zvaranuM mAnItuM athavA Izvare premathI panyAyAdhIza tenI hajuramAM javAba ApavA tAnuM che ema mAneluM thavuM. ' javuM. marI javuM; kALa Ave; rAmazaraNa Izvarane ghera jaIne AvavuM, maratAM bacathavuM. vuM; nave avatAra AvavuM; maraNa pathArIIzvaranuM nAma, izvaranA nAma sivAya bIjuM kAMI nahi; balakula nahi. gharamAM dhAtupAtra te IzvaranuM nAma 2. AgaLathI bhaviSya jANavuM. ane khelaviADImAM sAdhAraNa hathiyAro paNa Izvare sAmuM joyuM, IzvaranI kRpAdraSTi thaI bhAgI tUTI hAlatamAM AvI paDelAM hatAM." kAlAvAlA ke vinaMtI svIkAravAmAM AvI. de. kA. uttejana. ! (Izvara taraphathI) u . ukaraDAnI jAta, strI. vAsAnA bALakane ucherI moTuM thavAnI ukaraDAnI jAtane vadhatAM vAra zI?" AzA jhAjhI paDatI nathI. tethI piyeranuM ukaraDI netaravI, lagnamAM bairAM gAtAM gAtAM ukhaDI gayA jevuM samajI dhanalakSmI A ukaraDA AgaLa pANI chAMTI pApaDa, pUrI, kaMda kare ne zoka pALe. " sopArI tathA paise mUke che, te mahiyArI be bahene. UMcakI leche ne sai e veLA pelIne hADe 3. jaDamULathI nAza tha; nikaMdana thavuM. hADe kare che tene "ukaraDI notaravI' kahe che. 4. vahI javuM; vaMThI javuM; bagaDI javu; ukaLatuM tela reDAvuM (chAtImAM), caDe chAkI javuM. ukheDI nAkhavuM eTale paDa; prema, zoka, bhaya, vagerenA jessA- pAyamAla karavuM; durdazAmAM AvuM; dhuLathI peTamAM cIcasva pedA the, peTamAM ghANI karI nAkhavuM; kharAbakhAsta karI nAunuM unuM thaI AvavuM. khavuM. ukALI bApanI tolo, matalaba ke kAMI ukhalamAM mAthuM hovuM, bhaya- saMkaTamAM hovuM. phAyado na karyo; kAMI dhoLyuM nahi. kAMI sA- ukhaLamALe kADha, (-3jhUruM=karuM kArya na karyuM hoya tyAre ema belAya che. | LIcUne) haiyAnI baLatarA saMbhArI saMbhAukhaDI javuM, kharAbehAla thavuM; poyamA- | rIne bahAra kADhavI. la thavuM; durdazA thavI. ugatA sUrajane pUja, (lAkSaNika arthe) "te bicAro ukhaDI gayo." baLa ane sattA jenAM dinapratidina sUrya2. (dhara) nasaMtAna thavuM; nirveza che. nI peThe vadhyAM jatAM hoya tevA mANasanI te nithArAnuM ukhaDI gayuM." chAyA-Azraya taLe rahevAnA svArthathI tene
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 ) N ugatuM ja DAmavuM. ] ( udhADe che. ne mAna ApavuM; nabaLI dazAmAM AvI | AvyAMja kare che; ekanI eka sthiti gaelAne tajI daI caDhatA dahADAnA bIjA hamezAM rahetI nathI. bhAI koIne e navA mANasonI prIti saMpAdana karavA - uge che tevo Athame che kAMI? zIza karavI. udhADAM hAMkayAM ApavAM, chAnuM re ughADuM ugatuM ja DAmavuM, mULamAMthI ja bALI mUkavuM- kAMI ApavuM ; (mIrAM vagere.) barabAda karavuM; vRddhi ke siddhi thavA pAme 2. mananI tamAma vAta kahI devI. (chAte pahelAM ja nAza kare. nI je hoya te.) "mArAM sukha to svadhAmAM ja vahI gayAM. "satyabhAmA,(jhAle hAtha tarachoDI nAMkhI) mArI umeda te ugatI ja DamAI gaI jene udhADAM DhAMkayAM ApatA he tene jaI karaNagheluM. ! hAtha jhAle. be, moTA hAtha jhalanArA dIThA ugI nIkaLavuM, sAre raste vaparAyAthI lAbha na hoya to ? tho; phaLavuM. "mArI mahenata A kAmamAM satyabhAmAkhyAna. ugI nIkaLI." udhADuM thavuM, ghareNu-vastra vinAnuM thavuM athaugyA AthamyAnI khabara, zuddhi, sAna. vA teTalI nukasAnImAM AvI paDavuM.' (acetana sthitimAM.) "hAya hAya! huM have sarva prakAre ughADe 2. Apa Apa khabara paDe evI ja thaI gaye, mArA mitro have mane zuM kahehera thaI gaelo bAbata viSe jyAre koI ze? te bApAne UMcA prakArane sarva ajANa rahe tyAre tene viSe belatAM paNa sAmAna cerAI gaye; A ATalA sAmAnya ema vaparAya che. jemake, "tene ugyA A- nanI kiMmata bhaviSyamAM paNa huM tene zI thamyAnI khabara ja kayAM che?" rIte bharI ApIza?" 3. sukhaduHkhanI khabara; duniyAdArInI arebiyana nAIsa. khabara. ughADuM bolavuM, na saMbhaLAya evuM bhUluM. uge che te Athame che, atizaya garIbAI phAyuM phATayuM belavuM; bibhatsa belavuM. dazAvatAM vaparAya che. "lane prasaMge juvAna strIo vevaNa ko cho maMtra bhaNune seva, naiveda vinA taraphathI kudIne ghaNuM ghaNuM ughADuM bole che." pUje deva; pUjya parvaNu ko nava jame, narmagadha. je uge tevo Athame." udhADa. kahevuM eTale zarama rAkhyA sivAya sudAmAcaritra. badhAnA sAMbhaLatAM khale khulluM kahevuM 2. savArathI te sAMja sudhI je mANuM ughADuM mAthuM karIne besavuM, (vizeSe karI sanI vRtti ekaja viSaya tarapha rekA | ne koI tirAhitane tyAM khAvA besavAnA elI hoya tene viSe paNa bolatAM | arthamAM.). vaparAya che. kAine tyAM ughADuM mAthuM karIne besatAM lobhI mANasane lagIra,thIratA thiranavathAya; ! zarama Ave che ?" uge evo Athame, lobhe lakSaNa jAya." udhADe chege, cheka; jAhera rIte; badhA dekhe che. (matalabake-) caDhatI paDatI cAlI- | ema; khullI rIta; badhAnA dekhatAM. jAya che; mANasane mAthe sukha duHkha ! "e nAtamAM jamavA jatI tyAre mISe
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ughADe hAtha.] (32) |[ uThI javuM. bhISe athavA ughADe choge leka enI vAta | vadhAravI. (kuLa, vagere) karatA." 2. phAyade kare athavA karI Ape. sarasvatIcaMdra. | temAM te mAruM zuM ujaLuM karyuM, je udhADA hAtha, khullI rItanI sAmelagIrI; vAre ghaDIe DabakANuM batAve che ?" badhA jANe-jue evI rIte sAmela thavuM | 3. vAMkA arthamAM kAMI sAruM kAma na karyuM te. "A kAmamAM ene ughADe hAtha che." ' heAya tyAre vaparAya che. ucALA bharavA, vaparAtA gharane sarasAmAna ujaLuM vALavuM, phAyado kADhavo. upADI laI jevo: gharavAparo laIne 5. ujaLe lUgaDe AvavuM, kAMI kalaMka ke hAnI lAyana karavuM AkhebhAge game tevo hoya | thayA sivAya AvavuM; AbarU jALavIne paNa vaparAto saghaLo sAmAna laI cAlatA | AvavuM. thavuM; gAma choDI javA sArU gharane sAmAna ujaLe dahADe, zubha avasara; rUDe dahADe; gADAmAM bharavAnI taiyArI karavI. sukhane-AnaMdano dahADo. bubAvarce varga mAMhe, amara bhare ucALA; "ujaLo dina dekhI hai jANe, putrapatnIne kara grahIne, deva nAse pALA." nyAla thI A TANe vAmanakathA. kAla divasa kevo dekhAze, e te Izvara jANe re. gama." uchaLIne guDA bhAgavA, (guDA=paga) hAthe venacaritra. karIne nukasAna vahorI levuM; pote pitAnI ujaLe baga, bagalAnI peThe bahArathI dekhIte bhUlathI khamavuM; ekAduM sAhasa karI pAcha paNa aMdarakhAne kapaTI evA purUSane viSe LathI pastAvuM. ' bolatAM vaparAya che. uchaLatA dariyAnI choLo vacce taratA uThI cAlavuM, maraNa pAmavuM. veLanA beTa upara vasavuM evI ApaNI hA- uThI javuM, ( dila, mana. ) dila na ceTavuM; lata che; mATe kazI vAta uchaLI guDA bhA- | citta na lAgavuM mana khaDuM thaI javuM; nAgavAnI karaze nahi." umedI thavI. pratApanATaka. 2. vahI javuM; bagaDI javuM, "moTI uchaLI bhAgavuM ekaluM paNa vaparAya che. moTI mIjabAnI karIne UThI javuM jemake - che ke zuM?" "akkala uThI gaI." lAkaDuM vaLeja phATe, rAjAjI! AvAM kAma 3. marI javuM. . te kAmanI rIte ja thAya, ekadama uchaLI bhA mana tuhI tuhI bele re, gavAmAM mArI me tamArI hAMsI thAya ane svamAvat tana tAruM; ApaNA rAjyane baTTo lAge." ociMtA uThI jAvuM re, gujunI vArtA. jyama devatAne dArU." ujaLA paganuM, sArAM pagalAMnuM, paraMtu vAMkAmAM naThArAM pagalAMnuM. "kaI te kahevAtA kevA, A rAMDa ujaLAM pagalAMnI AvI te AbhanA AdhAra jevA; mAre lAlamaniyAra bhAI phATI paDyo." uThI gayA evA evA re, ujaLuM karavuM, zobhAvavuM; dIpAvavuM; AbarU e jIva jone." vadhAravI tAravuM; nAma-khyAtithI zebhA - dhIro bhakta. venacaritra
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ hakI besavuM.] 1 utANakhAi. 4. meMvuM thavuM. (bAjarIne ghera uThI 5. jatuM rahevuM. (uMgha, vAta.) gayuM che.) 6.nApAsa thavuM. (parIkSAnA koIviSayamAM) uThI besavuM, kamAIne tarata evuM; caDhIne 7. marI javuM. tarata paDavuM. "acAnaka uDI jAze tAruM tana. 2. amuka kAmane AraMbha karI ni dhIre bhakta. rAzAnI sAthe vacamAMthI choDI devuM. uDIne AMkhe bAjhe evuM, mana harI le uThIne beThAM thavu, maMDavADamAMthI sArA thavuM; evuM; manoraMjaka suMdara; joine AMkha TharI roga maTave; maMdavADamAM je azakti pedA jAya evuM; mana vedhaka; mane AkarSI le thaI hoya te jaI zakti AvavA mAMDavI. evuM. "uDIne AMkhe bAjhe evA akSara"vaida vArUnI davAnI TikkI IzvarakRpAe citra." lAgaze, ane tame uThIne beThA thaze evI pitAne InasApha bhATiyAne pasaMda mane AzA che." paDe, e joI ajJAnabhaTa jema khuzI be bahene. tha, tema uDIne AMkhe bAjhe evAM tAjA 'uDatA kAga pADe evuM, tephAnI; aTaka- ne pILAM dharmaka jevAM baseM putaLIonI cALuM; udamAtIuM; dAvapecavALuM. vaDanAM DhagalI joIne AnaMdamAM AvI gaye. vAMdarAM utAre evuM paNa bolAya che." gardhavasena. uDatAM pakSI jhAlavAM, kaLI na zakAya evAM uDIne AMkhe bAjhe evA raMganI kakAma karavAM; asaMbhavita kAryanI siddhi karavI; sabI koranI sADI vidhArIe oDhI uDatAM pakSI jhAlavA jevuM game tevuM muzkela kAma pAra pADavuM. be bahene. uDatI allA, ulaTI pIDA. uDela tabIatanuM ThAma ThekANuM vinAnuM, "trAhya trAhya sau kare tathApi, vAyela; asthira mananuM; adaDha; vAdaMDI. koNa sAMbhaLe dAda; utaratAM pANI, ghaDapaNa (ghaDapaNamAM pANI uDatI allA thAya are re, teja utaratuM jAya che, te uparathI.) vaLatAM kare kadI phariyAda." pANuM paNa belAya che. pANIpata. || 2. zAMti, ghaTato jato jesa. uDAuchapu, vAta agara najara pheravI nAM- utaratI kaLA, paDatI dazA; nabaLA dahADA. khanAra. (caMdranI kaLA eka pakSamAM caDhe che ane uDANa-La Tapu ada4; caNita, bhaTakatuM. bIjA pakSamAM utare che-dhIme dhIme kSINa uDI javuM, ucI javuM; dUdha detuM baMdha thavuM; | thAya che te uparathI) ethI ulaTuM caDhatI gAya, bheMsa, vagere e dUdha na ApavuM. kaLA, caDhatIkamAna caDhato pAse, vagere. "dahADe dahADe bakarI uDI gaI." utarI paDavuM, (gussAmAM ) hada mukIne be sAtamI copaDI. | lavuM; tapI javuM; che pATale besavuM, je 2. baMdhanamAMthI chaTakI javuM. "e te samAM AvI javuM. badhAnI pAghaDI laIne uDI jAya evo che." utANakhATa, (sAmo ubho karelo khATale 3. phIkuM paDavuM. (raMga-zehere) | te uparathI.) garviSTa mANasane viSe bolatAM 4. vaparAI javuM. (pagAra) . ke. vaparAya che. hatI. ''
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ utArI pADavuM.] * ( 4 ) [ upara nIce thavuM, utArI pADavuM, koInuM belyuM toDI pADavuM; unI varALa kADhavI, haiyAnI dAjha-dilane koIne viSe kharAba bolI tenA mAnamAM gha- | jeso garama thayAthI bahAra kADha. TADo kare; mAnabhaMga karavuM; zaramiMdu ka- "kAThuM aMtaranI he varALa konI pA ravuM; nIcuM dekhaDAvavuM; halakuM pADavuM. udhaDuM levuM, sapaDAvavuM; ekadama vANuM-la sarasvatIcaMdra, khANa ke hAthathI bIjAnA para rIsamAM une vA, juo unI AMca, . utarI paDavuM; kaMIpaNa sAMbhaLyA sivAya upara Abha ne nIce dharatI, vacce kAMI dhamakAvavuM, Theka devo. AdhAra vinAnI-aMtariyALa laTakatI-nilADakaranuM haiyuM bharAI AvavAthI te rAdhAra-nirAzrita sthiti. kAMI bolI zakI nahi; paNa ADozI pA- "mAre te upara Abha ne nIce dharatI che.' DozIe dhanalakSmIne udhaDI lIdhI." upara uparathI jovuM, najara pheravI javI, be bahene. uparaTI jeI javuM; ethI ulaTuM UMDA udhAna cakkara, (37=+=dhAraNa kara | utarIne javuM-bArIkAIthI jevuM. vaMca) bharatInuM pANI caDe che tene upara karavuM (balyu), caDhatuM gaNavuM; mAnya udhAna kahe che, eTale cagaDoLe caDheluM pANI | karavuM; nIcuM paDavA na devuM; nirarthaka javA te uparathI sADAtraNa pAyAnuM; DhaMgadhaDA vagaranuM; uDela tabiyatanuM vAyela. tuM vaiSNavanuM upara karIza, udhAna pAyA, caskela, ochI akkalanuM sADI saMsAra sAgara tuM teNe tarIza." traNa pAMsaLInuM; adaka pAMsaLI; akkala vi hAramALAnAnuM valavalatuM; a88; vicitra; (udhAna upara Tapake, koIpaNa kAmamAM UMDA utaryA e traNano saMketa che te uparathI traNa- vinA uparathI jeTaluM dekhAya teTalA uparathI. sADAtraNa pAyA paNa belAya che.) "upara Tapake hisAba karyo." unI AMca, une vA; jokhama; nukazAna; bhaya; | 2. rejimeLamAM jamAM udhAra karyA vagara. apayaza, DAgha, gode. upara Tapake Apale karavI." "tamAre maMdavADa laMbANano jaNAya che upara thaine karavuM, koInI saMmati sivAya paNa derI sAbIta haze, te unI AMca | karavuM. 2. jeNe karavuM joIe tenI pAse na karAvatAM-tenI darakAra na karatAM pote jIre AjanA vadhAmaNAmAM koI Ave, karavuM. tene eka dahADe na Ave unI AMca, upara nIce thavuM, Atura thavuM; adhIrAM basenAne suraja ugIore." navuM; amuka IcchA ke vastune mATe utAvaLA rUSirAja. thavuM; taiyAra thaI rahevuM. rANanuM kuTuMba amArA deva jevuM ame gAmanI garIba strI potAnA priya pragaNIe chIe; temane une vA na vAya dhAnanI guNiyala patnInI khAtara karavA uema ame laI jaIzuM." para nIce thaI rahI hatI." pratApanATaka, sarasvatIcaMdra, paNa AvanAra nathI. >> be bahene.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (35) mudrArAkSasa. upara paga mUko, ] [ ulaTI allA. upara paga mUke, anAdara kare; avaga- ubaDasaMkrAMta vaLI javI, kharAba thaI javuM; NanA karavI; na lekhavavuM; ullaMdhana karavuM; | dhULadhANI thavuM; bagaDI javuM. (bedarakArImAM) namAnavuM; na kabUla ke- umaraDA-umADA jevuM meTuM, rIsamAM caDheravuM; ADe raste javuM. luM moTuM. "evuM kevuM agatyanuM kAma che je hajura umADA jevuM meM na rAkhatAM hasamuzrInA hukama upara paga mUke?" khe cehere rAkho , jyAM jevo ghaTe tyAM tevo umaLako ne dayA bhAva dekhADe, e 2, peTa upara paga mUke. saimAM vidyAgaurI eka hatI." 3. chAtI para paga mUka, be bahene. 4, bhayapara paga mUke. umarA ThekavA, jene tene tyAM vagara arthanuM upara rahIne, jAte dekharekha rAkhIne; pAse javuM; lokone ghera phegaTa dhakkA khAvA (naubhA rahIne. varAnI nizAnImAM) te AvI pitAne hAthe upara rahI pI- umarA ThekI eka bIjAnA, ati kaMTArasAvaze, ane amArI sAthe bhANuM mAMDaze bA Ale; beThe beThe pAye halAve, navaro te ja mukhamAM grAMsa mUkIzu." nada ghAle." pratApanATaka, kAvyakaistubha. upara hAtha rAkhave, caDhIAtApaNuM ke u. umare ukhaDI jeva, na saMtAna javuM; u parI paNuM bhogavavuM; sattA calAvavI. chediyuM thavuM; nirvaza thavo; para bhAgavuM - "tenA para to upara hAtha rAkhI tene e- zano uccheda tha. ve dUra dUra rAkhyo hato ke aghaTita e 2. sarvasva javuM; dhaDe besavuM; dhanamAla ka paNa veNa te bolI zakyo nahoto." vagereno moTo nAza thavo. arebiyana nAIsa. umaro uTha, juo umare ukhaDI javo. 2. pitAnuM dhAreluM athA boleluM kharuM umaro khodI nAMkho, ugharANIne mATe dapADavAne Teka rAkhave. raroja bAraNe besavuM-vAraMvAra pherA khAvA. dareka bAbatamAM tuM te tAro ne tAroja umare ghasI-vATI nAMkhavo, koIne ghera upara hAtha rAkhe che." vAraMvAra AvavuM javuM. ( umare ghasAI 3. saMbhALavuM; sAcavavuM. jAya eTalI vakhata.-atyukti) "e Doso bALakanI upara ne upara ne umare taje, koIne ghera javuM AvavuM upara hAtha rAkhe che, eTale unI AMca baMdha karavuM. (rIsamAM ke dezamAM.) zenI Ave?" urAMga uTAMga, upajAvI kADheluM; uTaMga ThekeluM. uparanuM upara rAkhavuM (balyu.), beleluM "e vAta nAtALa beTI che, pAyA vaga kharuM pADavuM; nIcuM paDavA na devuM; vyartha ranI che ne mi. dAdAbhAInI unnatithI jAya tema na karavuM; bhAna bhaMga thavA na baLI maratA teonA zatruonuM urAMga u TAMga ToluM che." "te tamAruM belyuM uparanuM upara rAkhato." gUjarAtI2. lADamAM ulAvI phulAvIne rAkhavuM. ulaTI allA, pIDA naDatara. (mAe bALakane ) | "janA evI dhArI che ke vagara pra
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ulALe paDavuM. ] (6) [ UMcI AMkha karavI. yane citoDa choDI duzmana nava gajanA na- ] "vela vRkSa latA rahI gulIre, jamunAjImAM; maskAra karI cAlyA jaze, re ! tene te | mAre jovAnuM sukha gayuM uNo re, prItama pAkhe." ulaTI allA thaze." dayArAma, tApanAka. uzIkAM uthAmavAM, (maratAnI cAkarI thAya ullALe paDavuM, pachavADethI kAMI muzkelI ke ' e eka lahAvo che ema loko mAne che, aDacaNa paDavAne lIdhe baMdha rahevuM; aTakI. te uparathI) mAMdA mANasanI barAbara thApaDavuM. (kAma) karI karavI. "te bicArIthI purAM uzIullI javuM, TaLI javuM; nAza pAmavuM; bezI koe uthAmAyAM nahi.' ema jyAre juvAna javuM. (bhArathI nIce AvavuM te uparathI strIne dhaNI gujarI jAya che tyAre tene lAkSaNika.) viSe dayAnI lAgaNImAM bolAya che. UMdha uDavI, zuddhi gaI hoya te pAchI The- ] "ala UMdhI gaI che enI te." kANe AvavI; akkala AvavI; bhAna A- 2. dItuM rahevuM "uthI jA, na AvuM vavuM; sAvadha thavuM; jAgRta thavuM; samaja tA." AvavI; UMdhI gayuM, dItu rahyuM. be darakArImAM javAba UMdhamAM uMdhavuM, ajANapaNuM rAkhavuM; ekaja | detAM vaparAya che. aNuvAkiphagIrI rAkhavI; pitAnI hAramAM goviMdarAye ene chokarA barobara gaNI zuM thAya che, tenuM bhAna na rAkhavuM. ucheryo tene badale vALa te udhI gaye, UMdhamAM javuM, UMghamAM athavA ajANapa- | paNa ulaTo e tamane DasavAne taiyAra thayo." NAmAM javuM. gu. junI vArtA. zaMghamAMthI uThavuM, jAgRta thavuM; zuddhi - UMcA nIcA pAsA nAkhavA, ADuM avaLuM vavI; akkala sukavI-AvavI; bhAna AvavuM. samajAvI bhamAvavuM athavA bhamAvI pitAnA "are sarve uThI UpathI, matanuM karavuM; ADA avaLA pATA devA; cha bhaNa jema bhaNaye; pajha athavA dAvapeca ramave. bhaNa kAyadA laDhI kAyade, "ame maLatAne prANaja ApuM, lyo haka jema levAye." purUM mananI Aza; pANIpata. tAre moha lagADuM naLane, UMdhI javuM, paravAravuM; patI rahevuM baMdha nAkhI UMcA nIcA pAza." paDavuM. naLAkhyAna. prAcIna mahilAo moTA vidvAna AcAryone parAsta karatI paNa hAla te saghaLuM UMcI AMkha karavI, ghaNuja mAMdA ane UMdhI gayuM che." azakata mANasane viSe ema belAya che ke paMDitA jamanAbAI | UMcI AMkha paNa karatuM nathI. matalaba ke
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ UMcI AMkhe karAvavI. ] (319) [ UMcuM mana, AMkha TheravIne sAmuM joi zakAtuM nathI UMcu jovA pAmatA nathI, ( dhaNuM zaramAi eTalA badhA ma vADa che. javAthI ke jarApaNa visAmA na levAya evA atizaya kAmanI mArAmArImAM.) "bhAitA have UMcu e jotA nathI," e garviSTapaNAmAM. UMcu thavu, (dila, mana. ) nAkhuza thavuM; edila thavuM; dila na lAgavuM; dhyAna jatuM rahevuM; nAumedI thavI. 2. sAme thavA hiMmata dharavI. UMcI AkhA karAvavI, ApelI AzA adhirAi upaje evI rIte laMbAvavI; vahAlAMe vATa jovaDAvavI; adhIrAInI sAthe kAMI lAbha levA jIva DhAMpI rahe ema karavuM. UMcI mUcha rAkhavI, garva dharavA; TekarAkhavA; nAda rAkhavA ( maradAmI batAvavAnIUMcuM khAtara. ) " te pote pavitra kuLanA phAMkA rAkhI ApaNAthI vAMkA hIMDe che, ne UMcI mA rAkhI ApaNuM apamAna kare che, e kharekhara ApaghAta karI maravA sarakhu che. pratApanATaka. UMcu' Avavu, svabhAva-mAta-IcchA-karmapadmi-sthiti-mUlya vageremAM sAdhAraNa bIjA karatAM vizeSa caDhIAtuM thavuM; meTuM thavuM; kalyANa thavuM; jIdaMgItI U~cI sthitie paheAMcavuM. seA se| jaNanI AgaLa kAlAvAlA karI dakSA mAgI lAveche, te pazu kAMi UMcu te| AvyuM nahi. '. mithyAbhimAta nATaka. " sadhaLI anItie e thakI, bahu karuM tArA aparAdha; UMcu Ave kema mAhyaruM, are phogaTa pADuM sAda-prabhu." narma kavitA. UMcu' caDhavuM, U~cI pAyarIe caDhavuM. 2. phulAvuM; magarUra thavuM; ( vakhANathI ) AkAzamAM caDhavu paNa khelAya che. ucu caDhAvavuM eTale UMcI sthiti-paei ANI mUkavuM athavA keAnAM vakhANa karI phulAvavuM. nIca mANasane UMcA caDhAvavA e mADhAMte cheDyA karatAM vadhAre che. sarasvatIcaMdra. nIcuM karavu, verAtuM ThekANe karavuM; verakheraNa paDayuM hAya te ThekANe karI sAphasupha karavuM. UMcuM nIcu thavu, tAlAvelI thavI, Atura thavuM; jIva talapApaDa thavA; adhIrA thavuM; taiyAra thaI rahevuM. * khIje dahADe jyAre huM darabAragaDhamAM gayA tyAre temanI pAse te vAta kADhavAne huM uMcA nIce thaI rahyA. ,, arebiyananAITsa, * mitra kAi pAse nahIM, kahAve keAnI sAthe kahAna; nIcA UMcA thaine bese, sAMbhare rAdhAnuM gAna, " kavi dvArakAMdAsa. UMcuM besavu; kAma karavAthI dUra rahevuM. 2. ( strIne ) rUtu Avave. UMcuM mana, aprIti; kaMTALA * UMce mane kAMi kAma thAya nahi. ' * huM nRpathI ame na rIjhIe, amathI na rIjhe rAya; UcAM mana jenAM thayAM, ari te ate thAya. zd premarAya te cArUmati. 2. udAra mana. te UMce lAhIe maravuM eja saMtApa UMcA janane1; jADA jagatamAM durlabha e meAkSa, narmada UMcA manane. narmakavitA.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ UMcuM mAthuM karavuM. ] ( 38 ) UMDA pANImAM utaravuM UMcuM mAthuM karavuM, padi-karma-sukhamAM bIjA UMce caDhAvavuM, vakhANa karI khUba phUlAvavuM karatAM caDhIAtApaNuM darzAvavuM, nIcI-naThArI | bhamAvavu. hAlatamAMthI UMcI-sArI hAlatamAM AvavuM. | "cheha na dIje lADa laDAvIre, 2. kAmanI atizaya mArAmArImAMthI pha- nava nAkhIe UMce caDhAvIre. rAgata thavuM. mo. name te bicAre UMcuM mAthuM karavA pAma okhAhaSNu. to ja nathI." UMce UMce zvAse, UMce jIve; nirAMta UMcuM mUkavuM-melavuM, ( upayogamAM na vagaranIgabharATavALI sthitimAM. levA jevI hoya evI vastu athavA vi- UMce jIga, keI ekAdA viSaya-kAma tarapha cAra bAjue mUkavA. je copaDIo | dila na lAgatuM heya-dhyAna jatuM rahyuM hoya tarata upaganI na hoya, te UMce mUkavAmAM | tyAre jIva UMco thayo che ema bolAya che; Ave che ane gharamAM na vaparAtAM vAsaNo | aprIti; kaMTALo. UMce abharAI para mUkavAmAM Ave che te ja nIce hAtha paDavo, cerIthI meLauparathI lAkSaNika arthe) nirALuM-dUra rA- | vavuM; UMdhAM cattAM karI sArI peThe kamAvuM. khI mUkavuM; kore mUkavuM; saMtADavuM; chUpAvavuM; UMco nIco hAtha paDyA vinA dhanavAna rakhaDatuM paDayuM hoya te ThekANe mUkavuM. na thavAya. kapaTa ane vizvAsaghAta vinA 2. ( cereluM.) jagatamAM kyAre cAle che?" 3. visAre melavuM"teNe bhaNavuM UMcuM brahmarAkSasa. UMce ne UMce rahyA che, harAma hADakAM "teNe aDadhoaDadha potAnI milakata ! che. kAma karavAmAM kaMTALo khAya evA mANaUMcI mUkI che, eTale phikara nathI." sane viSe bolatAM vaparAya che. " mUrkha jeTalA durAgrahI hoya che teTalA 2. magarUrImAM rahevuM; garvamAM chAkI javuM DAhyA hatA nathI kemake mUrkha to lAja za - meTAI rAkhavI. rame UMcI mUke che. eTale pachI teone UMTanuM pagaluM te jANatA nathI, UMTanA pabIjI kazI bIka rahetI nathI." galA jevI sahelI bAbata je jANata naLadamayaMtInATaka. | oLakhato na hoya, tevA bInamAhiUMcuM ne UMcuM mAthuM rAkhavuM, magarUrImAM tagAra mANasane viSe belatAM vaparAya che. mahAlavuM; magarUra banavuM; patarAjakhora thavuM. UMDA utarIne javuM, cetarapha najara pahoMUMce Abha ne nIce dharatI, jyAre ko- | cADI bArIkAIthI jovuM-vicAravuM-tapAsavuM. ine kazo AdhAra ke Azraya hoto nathI | ekAdA viSayanI aMdara pesIne vicAra kare. tyAre te nirAzAmAM ke duHkhamAM kahe che ke UMDA pANImAM utaravuM-pesavuM, koI bhAre to have UMce Abha ne nIce dha- sAhasa kAma mAthe levuM nukasAna thaI bese ratI che. evI bAbatamAM vacce paDavuM; jokhamavaheravuM. UMce--UMco jA, marI jA evA arthamAM UMDA pANImAM utaravAnI tamAre sAdhu putiraskAramAM vaparAya che. " UMce jA na rUSane kAMI matalaba ?" tapatyAkhyAna, AvuM te."
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. " * UMDAM mULa. ] ( 38 ) [ UMdhuM vALavuM. UMDA maLa, jenuM kapaTa ke marma jaladIthI UMdhI pAghaDI mUkavI, devALuM kADhavuM. (nAsamajavAmAM na Ave tevAne mATe vaparAya | dArI batAvatAM UdhI pAghaDI mUkavAmAM A che. enAM mULa to bahu UMDAM che." | ve che te uparathI ) UMdara bilADInuM hovuM, UMdara bilADInA UMdhI putaLInuM, (putaLI-kIkI.) caMcaLI, jevuM vera-zatrutA-aNabanAva he. nAcI ne tIrachI AMkha karIne jenAra UMdara bilADIne meLa paNa eja a- (purUSa athavA strI;) jenI AMkhanI kIkI ImAM belAya che. UMdhI hoya te. (mANasa.) "dhanalakSmI ane kuMvarabAine UMdara bi- hAthIne mATe kahevAya che ke tenI AMkhanI lADInuM che. e bene UbhA rahe paNa banatuM putaLI UMdhI che. UMdhuM karI nAkhavuM, khATale pADavuM; pathAUdariyuM karavuM, dAMta karaDIne koI vastu rI vaza thAya ema karavuM; mAMduM pADavuM; kApavI. UMdhe moDhe paDe ema karavuM. UMdhAM pagalAMnuM, bhAgyahIna, kharAba paga- (mukhyatve karIne mUTha, coTa vagerethI I lAMnuM. ethI ulaTuM ujaLAM pagalAMnuM, jA karavAnA saMbaMdhamAM vaparAya che.) ghaNuM ema mAne che ke gharamAM je koI bhA- 2. rIbAvavuM; pIDavuM; kanaDavuM. (atigyazALInuM AvavuM thAya to tenA subhAgyane | zaya kAma karAvIne.) ge bahu phAyado athavA sukhanI vRddhi UMdhuM mAravuM, ulaTuM karI kharAba karavuM-nukathAya che ane kaI kamanazIbanI sAthe pAnuM sAna karavuM; dhAravA karatAM avaLuM karI bapaDavAthI ulaTI hAnI thAya che. jenAthI phAyade gADI nAkhavuM. thAya te ujaLAM pagalAMnuM, ane jenAthI copadAre ISacaMdanI vAta kADhI ne dIhAni thAya te UMdhAM pagalAMnuM kahevAya che. vAnI kAmanA adhikArIo ravajIMdapaNe UMdhA pATA bAMdhavA, ADuM avaLuM sama lekanAM kAma kevAM UMdhAM mAre che, te dareka jAvIne bhamAvavuM; ulaTuM ulaTuM batAvIne koraTe uthalAvelA hukamanAma uparathI babhoLavI nAMkhavuM; samajaphera karI UMdhe - tAvI ApyuM." te daravuM. gardhavasena. "bhAI, ghatane ghATato ame ja ghaDI ba- UMdhuM vaLI javuM, chekaja thAkI javuM; uThavAtA te ne? smaraddhakane UMdhA pATA bAM nI paNa zakita na hoya evI sthitie dhanAra ameja. je amane bhUlI gayA te pahoMcavuM; hatA tevA thayA ema jANavuM." "kAma karIne pAchA UMdhA vaLI gayA !" pAMcAlI prasannI khyAna. 2. bagaDI javuM; kharAba thaI javuM; pA2. AgaLa pAchaLanuM kAMI na sUjhe e yamAla thavuM; dhULadhANI thavuM. ma karavuM. jhaMpalAvuM; zuddhi-bhAna-samaja na gujarAtanuM rAjya UMdhuM vaLI jAya ne rAkhavI. AMdhaLiyAM karavAM. rAjA padabhraSTa thAya ke laDhAImAM mAryA jA "te UMdhA pATA bAMdhIne kuvAmAM paDyo." ya, eTalI ja tenI khuzI hatI. " UdhAM vAjAM vAgavAM, khela bagaDe; je karaNadhela. Ie te karatAM ulaTuM ja thavuM; kharAbI thavI, UMdhuM vALavuM, pheravI nAMkhavuM; bagADI devuM (daivayoge) DATa vALave, ulaTuM karI kharAba karavuM,
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ UMdhuM vetaravuM. ] (40) [ ubhe page jaIne AvavuM. ra. UMdhuM vAsIdu vALavuM. (uThamaNAne ! "tyAM eka moTo bhaDako thaze, ane te divase) tenA zarIra upara viMTaLAI jaze ema lAUMdhuM vetaravuM, karavuM joIe kaMI tyAre kaMI gyAthI UbhI pUchaDIe nATho." bIja karavuM; ulaTuM karavuM; avaLacaMDI karaNaghelo. rAMDanA jevuM karavuM; avaLuM karI bagADI nA- UbhuM UbhuM nacAvavuM, marachamAM Ave tema khavuM. kAma karAvI thakavavuM; ramakaDuM karI melavuM UMdhe meDha paDavuM, maMdavADa seva; tAvathI vaza karI pitAnA kahyAmAM rAkhavuM. pathArIvaza thavuM; mAMdA paDavuM. pelI jayakuMvara te potAnA dhaNane UnuM lehI, navo jese; prasaMga para Ubho Ubho nacAve che." mananI uchaLatI je tAjI hAlata te. sAsuvahunI laDhAI "hAMre tame nIcA Thare che jagamAM, mUrakha maMtrI kADhI mela, kAM na vadhAre UnuM lohI ragamAM; jUnA khAI badelA; dezIo ghumo, ghume re ghume ghumo." jene tamane nacAvIAtA, narmakavitA. UbhA UbhA karI ghelA." UbhAM hADakAnuM, beTAM-harAma hADakAMnuM kA pANipata. ma kare kaMTALo ANe evuM; nIcAM vaLI UbhuM thaI rahevuM, Atura thavuM; adhIrAM bakAma na karanAra; mehenatathI kaMTALanAra; kA- navuM; taiyAra thaI rahevuM. mathI kAyara. "te baMne page lAbha levA UbhuM thaIrahyA" UbhA UbhA AvI javuM, tAkIdathI-jheDa- 2. AmuMbanI javuM; cakti thavuM; stapathI AvIne pAchA jhaTa jatA rahevuM. (va bdha thaI javuM; vismita thavuM; dimUDha e kaMI beThA sivAya.) banavuM. UbhA rahevAnI jagyA nathI. du:kha sAM. Ubhune UbhuM bALI mUkavuM, sage baLA bhaLanAra koI nathI. ko dilAso | pi vyApe ema karavuM, pagathI te zikhA ke visAmo Ape evuM nathI. sudhI jhALa upaje evA bola bolavA aUbhI AbarUe, bhAramane bhAramAM bhAre thavA maheNAM devAM.) ekadama kALajAmAM ca reDa pADavo. bhAra rAkhIne, me jALavIne. rANAne akeka bela kArabhArIne aMubhI AbarUe cAlyA jAo.' taramAMthI Ubhone Uo bALI mUkavA lAUbhI pUchaDIe nAsavuM, bhayanuM mAryuM jeTalI ge, akeke akSara tene paLe paLe devatAne utAvaLathI nasAya teTaluM nAsavuM; AghuMpAchuM viSa daMza jevA cATakA devA lAge". joyA vagara nirbhaya jagA tarapha nAsavuM. gadhavasena. (Ara nAse che tyAre pUchaDI UbhI kare che Ubhe dhaNue, paNa chatAM, dhaNunA jIvatAM. te uparathI.) pelI strI Ubhe dhaNIe nAtare gaI." bAyelA sirAjaulAne paga raNa- Ubhe page, ghaNIja AturatAthI ke ghaNuM bhUmimAM Takayo nahi ne bhayabhIta thaI UbhI | AgrahathI. pUchaDIe jIva laIne nATho." Ubhe page jaIne AvavuM, jaIne tarata bharatakhaMDane ItihAsa | pAchA AvavuM. (vacce kaI beThA sivAya)
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Unne paga thaI rahevuM. ] Ubhe page thai rahevuM, Atura banavuM; adhIrUM thavuM. UbhuM bhAle, trAsa bhera; bhAlA sAmeA ugAmAyA DhAya, evI bhayabhIta sthitimAM gabharATamAM; ucATamAM; " Ubhe bhAle kAMI kAma thAya ?" .. UbhA mULA, mULAnI peThe akkaDane akkaDa rahenAra; ALasu; harAma hADakAMnuM; hADakAMnuM bhAgaluM; kAma karave kaMTALA Aze evuM; ( 41 ) eka ane mUDavuM, sArA mAThA badhAne mA2 ekaja rastA-rIta rAkhavI. (mANusane tathA pADAne mUDavAnA ekaja astra hajAme rAkhave te uparathI. ) " jIvADatAne jIva ApIe, ane mAratAne mArIe ja. tame mitra ane ezaene eka anne na mUDAya. khAjuM e Take zera thAya te te 3; te bhAjI, rInagarImAM ja." a dhe sarasvatIcaMdra, * 'jAna, mAla ane kAyadAnuM jyAM sarakSaNa AvI rItanuM maLe, tyAM vepAra rAjagAranI vRddhi na thAya ane " Take zera bhAjI, Take rora khAjA" e pramANe saiA eka ane mUDAya emAM zaka ze ?" [ eka AMkhamAM- akkarDane kkkaDa thaIne krUre paNa mahenata karavAmAM kAyara hAya evA mANusane viSe khelatAM vaparAya che. e. gadhavasena. "s " saiA kavine sarakhA gaNe, jana je mUrakha jAta; eka ja anne sarvane, mUDe mecaiArAta." buddhiprakAza. eka AMkha, eka taraphI najara. pakSapAtI UbhA rastA, sIdhA dhArI rastA. Ule raste javuM te AvavuM eTale kAinI sAthe lappanachappana na rAkhatAM dhArI raste javuM tathA jaine pAchA AvavuM. ( vacce kAMI ghAlamela na karavI. ) UbhA rastA dekhADavA eTale jAe ema kahevu athavA jAya ema tajavIja karavI, mANusanA saMbaMdhamAM vaparAya che. e mAjI na tapAsatAM eka ja taraphanI najara rAkhavI te. " tenI adAlatamAM nisAne eka AMkha hatI; te musalamAna leAkeAne ja jotI hatI. je InasAk thatA hatA te musalamAna lokanA pakSamAM ja thatA hatA. '' karaNaghelA. kRSNadeva-priye, huM te| ubhaya cakSue samAna jonAra jevA hAya, temAMnA eka chuM; tame atyAre ahIM AvIne UbhAM rahyAM hota te! paNa huM tamAre madireAvavAne hatA. rUkSmaNI Arya putrane eka AMkhe jonAra te kema kahevAya !" *r satyabhAmAkhyAta. 1. sAmasAmI mITa maMDAvI; najara eka thavI. huM enI te mArI eka AMkha thai hatI paNa kAMi vAta thaI nahi, 23 eka AMkhamAM hasAvavAM ane eka khamAM raDAvavAM ( khALakane ), bhaya ane
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka IMdrinuM jJAna. ] prIti ubhaya rAkhavAM; matalaba ke bALakane jarUrane prasaMge raDAvavAM paNa paDe che, ane keTalIka vakhata hasAvavAM paNa paDe che. " AyaDI ane chAMkarAMne te eka - khamAM hasAvavAM, ane eka cyAMkhamAM raDAvavAM joie. " garbhavasena. eka iMdranuM jJAna, ekaja dizA hetune vicAra. " jema rajapUtA thayA garIbaDA, tema marAThA thayA ghaNA; sababa khIjAM kaMi karI na jANe, eka iMdrinA jJAna taNA. pANipata. eka enA mAMmAM zuMke evA, eka ekathI caDhiAtA; eka ekanA gAMjyA-chetarAyA na jAya evA; baMne sarakhA utar evA. ( mamatamAM, madamAM, sarasAImAM ) eka kAnathI bIje kAnajavuM, phelAvuM; jA hera thavuM; bahAra paDavuM. ( gupta vAta-. ) "tuM jANatA nathI ke nAgI bheAMyarAmAM nAce teA te vAta paNa chAnI na rahe, te tAre A lavalavATa kema raheze ? eka kAnathI khIne kAne jatAM ze| vilaMba thaze ? ' (41) arebiyana nAiTsa. eka kAne thaI rahevuM, kAna mAMDIne sAMbhaLavuM; svastha citte sAMbhaLavA tatpara thavuM. * nezanala kaoNMgresamAM braeNDalAnuM bhASaNu sAMbhaLavA sadhaLA prekSaka janA eka kAne thaI rahyA hatA. "" ', [ eka tame UbhA rahevuM. bharyuM hoya te tarapha khedarakAra rahevuM; akhADA karavA. " khare mArge cAlavAnI taka kheAI haze, ne sukRta karavAnI sucanA eka kArne mAMbhaLI khIje kAme kADhI nAkhI haze, tene mATe vizvanA pavitra nyAyAdhIzane javAba ApavA paDaze. " gUjarAtI. eka kAne sAMbhaLI bIje kAne kADhI nAkhavuM, ( sAMbhaLyuM ke tarataja jANe sAMbhaLyuM nathI ema karavuM. ) sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karavuM; sAMbhaLIne aMtaramAM na utAravuM; sau sAtamI ceApaDI. eka gAMTha, ekkA, sapa. te enI eka gAM The che. eka gADe joDAya evA, sarakhI pAMtInA; maLatA AvatA; sarakhAja. ( svabhAva-DALa vageremAM ). eka cadAvA caDhe evuM, caDhIAtuM; eka aMza vadhatuM. ( mamata-mada-sarasAImAM ). eka che, ( aikaya che. ) maLatA che; sneha-pre mathI e DhaLI eka che ema jaNAya che. eka jIva thayuM, mana maLavuM; bhinna bhAva-- vaherA AMtarI na gaNavA; mana maLyAM hoya tevuM thavuM; eka li thavuM. " rAdhAgavarIne ane maNilAlanI 5tnInA eka jIva thaI rahyA hatA. " sadguNI vahu. ra. barAbara dhyAna ApavuM; citta parAvavuM. eka Tase te eka se, ekI najare; AMkha mIMcyA sivAya. " miraeNnDAe pAtAnA pitA vagara khIjyuM manuSya janmArAmAM dIThuM nahatuM; tethI te rAjakuvarane eka se ne eka se joI rahI. " ze. kathAsamAja. 1. eka zvAsane zvAse; virAma lIdhA sivAya. " eka Tase te eka Tase gAya che.' eka tabe UbhA rahevuM, (takhe-me. ) sapasa pIne eka jathAmAM rahevuM.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka taraphanI DhAlakI. 1 "teo temanA manamAM jANatA hatA, ke jyAM sudhI ApaNI aMgrejI prajAmAMnA mAzusA hiMdustAnamAM eka takhe UbhA che, tyAM sudhI te ApaNate ema ne ema eparavAIthI bharavA denAra nathI. jAtamahenata. eka taraphanI DholakI vagADavI, DhAlakI ekaja tarapha vagADavAthI ekaja tarehanA avAja AvyAM kare che, te uparathI ekanI eka vAta kahyAM karavI; bIjI bAju paDatI mUkI ekaja pakSanAM gIta gAyAM karavAM. eka thaI javu, maLI javuM; sapa thavA; eka matanuM thavuM; aikya baMdhAvuM; dostImAM joDAvuM. eka li tru, che athavA tethI vadhAre mANaseAnA jUdA jUdA vicAra ekaja thaI rahevA. 2. sneha-premathI e TaLI eka jaNAvuM. eka dile-mane, lakSapUrvaka; kALajI rAkhIte dhyAna te; apa buddhi mATe meM kIdhI, pratijJA pUrve jeha; eka mate thaI te sAMbhaLaje, satyAratha kahuM teha. " ( 45 ) bhAlaNasaptazatI. eka nAvamAMnuM, sarakhI sthitinuM; sarakhA vicAratuM. eka page thaI rahevu, (eka paga mUkI khIjo dhArele ThekANe mUkavA tatpara thavuM, te uparathI) Atura thaI rahevuM; adhIrUM thavuM; taiyAra thaI rahevuM; utAvaLuM thavuM. [ eka bhavamAM be bhava. ** rUkSmaNi--kanakamAlikA mane mada tA karata paNa A teA gApamadhu upara be dANA vadhavAne eka page thaI rahIche, , " strIe peAtAnA varanI sthitinA vicAra na karatAM putranA lagna samaye sArAM sArAM jamaNuvAra karavAne shAvA levA eka page thaI rahe che, e temanI keLavaNInI mATI khAmI che. " kavi narmada. satyabhAmAkhyAta. " jhaTapaTa teNe nIkaLavAnI taiyArI karAvI. parAkrama karavAne te eka page thaI rahyA hatA." vanarAja cAvaDA. rAjaputranA kahevA pramANe te eka page ( AturatAnI sAthe ) tenA svAra sAthe javAte taiyAra thaI." << * * * " tame kaheze| te pramANe vartavAte huM eka pagale taiyAra chuM." * arebiyana nAiTsa. ekapara e karatAM, zarUAtanuM bhaNatara bhatAM. ekaDAparabagaDA kADhatAM paNa elAya che; ik 8 phAvala nizALamAM teA ekapara e karatAM pazu zIkhyA nahi, ane e mUrkhanA saradAra ane bhaTakatA bhUta che, ema saiAnA manamAM AvyuM." jAtamahenata. eka pANu AchI che, peANAATha-bAyalA che; DhagadhaDA vinAnA che. eka bhavamAM be bhava thayA, dharmabhraSTa thavuM. 2. jAta vaNusavI. (U~ca jAtanI strIe nIca jAtanA purUSa sAthe vyabhicAra karavAthI-pApakarma karavAthI) " teonA saradAra ApaNuM rUpa joI ApaNA para mAha pAme, ApaNane paraNe, ane ApaNA eka bhavamAM be bhava thAya--ApaNA dharma ApaNune tyAga karavA paDe. " karaNadhelA. tr " paramezvare brAhmaNamAM ane temAM sAthI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka mALAnA maNakA. ] ekanuM be na thavuM, UMcI nAgarI nyAtamAM mane janma Apyo | jevA eka zvAse ahIM AvIchuM." te saghaLuM mithyA, mArA eka bhavamAM be satyabhAmAkhyAna. bhava thayA." sAsu vahunI laDAI. ekaso ATha peDhI tAravI, bApadAdAnI "strI jAtamAM lapaTAvAthI tuM tArA pi kIrti ajavALavI-vadhAravI. tAnA vratathI bhraSTa thaIza, te A saMsA- "o gurUjI! Ape Aje mArI eramAM tArA eka bhavamAM be bhava thaze mATe kase ATha peDhI tArI; huM kaI rIte - saMbhALajai." zIMgaLa thAuM ? re! ApanA guNa kevI rIte guDha junI vArtA. gAuM ?" eka mALAnA maNakA, sarakhA svabhAva-kada- pratApanATaka. rUpa-jAta-guNa-vidhAnA mANasa. (eka mA eka hAthapara, eka tarapha. bIjA hAthaparaLAnA saghaLA maNukA barobara hoya che, te | bIjI tarapha. uparathI.) prANI ke padArthane mATe ja vapa- ekanA eka thaI javuM, maLI javuM; prathama rAya che. laDhAI thayA pachI samAdhAna thavuM; duzmanAI eka mUThIe, eka vakhata; sAmaTuM ja; sAthe | tUTI saMpa tha-aikya thavuM. lAguM. (rUpIA ApavA ke levA, phaDace eka vajIra che, tyAre bIjo vajIrane ANavo vagere.) putra che. laDhI maravA de; tamArA pitAnuM eka mUThInuM, ekaja sattA ke hukamane tAbe zuM jAya che? koI dahADe e te ekanA thAya evuM (mANasa) eka thaI jaze, mATe tamAre apajaziyA eka lAkaDIe hAMkavuM, badhAne eka sarakhI banavAnI zI jarUra che?" rIte gaNavuM-gaNI vartavuM; sarakhI najare arebiyana nAITsa. joI satA besADavI; eka taMtra calAvavuM. ekanA ekAzI, (ekane badale ekAzI) eka veMta svarga bAkI, svarganuM sukha naja. ghaNAja. AzIrvAda detAM e vaparAya che. tAre dIka AvyuM che, ema mAnanAra garviSTa mA. ghera ekanA ekAzI thaje." Nasane viSe belatAM vaparAya che. ' ekanA tera karavA, vadhArIne kahevuM; atiza"kadI gaNAyA guNi gAjyueTa, yukti karavI; rajanuM gaja karavuM. ( sAmA cheTe rahyuM svarga pachIthI vaita; dhaNane asara thAya ema.) mUke gaNI peTa viSe musAra, paramAnaMde haju mAtra gharamAM paga zake karI zuM zaTha te sudhAre?" mUkyo nahi, tyAM to kAgAveDA karI, ekanA - kavi bulAkhIrAma. tera karIne DozIe kAna phukayA. pachI zuM eka zvAse ne eka thAse, zvAsa mUkyA juo che ?" sivAya; thAka khAdhA vinA; dama para dama; saddaguNa vahu. dhIraja khamyA vinA. ekanuM eka, pheraphAra vinAnuM. beThAM beThAM ghaNI vakhata thaI, ane ekanuM be na thavuM, pitAne mata-mamata na jyAre deva e vATe AvyA nahi, tyAre huM | mUka; lIdhelI haTha na choDavI; manamAM A UThI tajavIja karavA gaI to mane jaNAyuM | vyuM te karavuM ja karavuM, evI mananI je haThIlI . ke gopabaMdhu saha deva ahIM AvyA che, te ! vRtti te na choDavI.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekaDA vagaranuM mI.] [edInuM pAtharaNuM N keTalAka trAhita loka AvIne kahevA | 2. mIDuM vALavuM; rada karavuM. lAgyA, bhAI! e te thatuM haze ! UMdhI | "brAhmaNoe Akho ghANa bagADI nAMpAlI bharavAne koI ThekANe rIvAja nathI; ; khyo che. A bhavane ekaDe kApI nAMkhI paNa bhATIe ekane be thayo nahi, e- | paralakanuM mahAsya vadhAryuM che." Tale sarva sarakAramAM phariyAda karavA cAlyA." navI prajA. gardhavasena, ekatrIsamANa, rAMDa; bAya; namAlo. ekaDA vagaranuM mIThuM, gaNatarI vinAnuM ekalazRMgI devuM, ekalazRMgI RSinI paThe lekhAmAM nahi evuM; nakAmuM. phalANe mANasa ! eka tarapha dhyAna devuM; saMsAranI aneka te ekaDA vinAnuM mIThuM che, eTale tenAmAM tarehanI jaMjALAthI virakta rahevuM. je zakti-saMbaMdhane vege pote yogya sthitimAM rahI zake te nathI-sattA nathI. ekale hAthe, bIjA koInI madada sivAya; 2. pAyA-AdhAra vinAne kAraNarUpa-puSTi paDe; koInI sahAyatA lIdhA vagara; jemAM rUpa sahAyatA vinAnuM. | koI bIjAno hAtha na hoya tevI sthitimAM. ekaDA vinAnAM se mIDAM nakAmAM' e ekI javuM,-(saMketavAcaka.) pizAba karavA kahevata che. javuM; laghuzaMkA karavA javuM. bekI javuM eekaDe ekathI, zarUAtathI; maMDANathI; pe- | Tale jhADe pharavA javuM; dIrdhazaMkA karavA javuM. hele AMkaDethI; AraMbhathI. ( nizALamAM bALako mehetAjI pAsethI eka "A kAma have mAre ekaDe ekathI AMgaLI batAvI pizAba karavAnI rajA mAge che.) karavAnuM rahyuM." ekaDe kara, sahI karavI; matuM karavuM; kabU- eke kera kAcI na rahevI, sukha duHkha je lAta ApavI; nakkI karyAnI nizAnI ApavI. | AvavAnuM hoya, te saghaLuM AvI cukavuM; "kaNabIo pATIdArone kanyAo devAmAM badhI taraphanA vAyarA vAI cUkavA. ghasAI jatA, ane pitAnA chokarA vAMDhA eke kera kAcI na rAkhavI, maNuM na rArahetA, tethI temaNe saMpa karI pATIdArone khavI; badhI bAjuo uthalAvavI. ( duHkha kanyA nahi ApatAM pote potAnAmAM ja devAnA devAmAM, athavA prayatna karavAmAM) ekaDA karyA che." | eke pathare uthAmyA vagara nathI rahe, "paisane beTA lekhapara eka kara koI kAma athavA hetu pAra pADavA jeTalo vAnI nA pADI kemake baeNbalapara hAtha mUkIne prayatna thaI zake teTale ka-jeTaluM banI te pramANe vartavAnA sogana khAdhA hatA." zakyuM teTaluM cotaraphathI karyuM. eke yukti bha. itihAsa. ajamAvavAnI bAkI rahI nathI. ekaDe kADhI nAMkha, mamata-haTha mUkavI. edInuM pAtharaNuM, ghaNI vAra sudhI khasAya 1. nAma javA devuM. nahi evI hAlata. (edI mANasane pAtharaNuekaDe che paNa belAya che. mAMthI uThavuM paDe te mAthAvADha jevuM lAge che ekaDe kApa, samUhamAMthI dUra karavuM. te uparathI. ) gardhavasena,
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ AIyAM karavAM. 1 (46) o. A AiyAM karavAM, ( khAvA pachI AI veche, te uparathI lAkSaNika arthe) khAI javuM; aDAvI javuM. 2. vagara hake laI javuM; uDAvI devuM; u cApata karavuM. " te pArakA mAla vagara hake AyAM karI gayA. ' "C vicArI jIenI! prazna pAsethI dhAnya nA je dazAMza Ave che te vizeSe karIne tame ja AmAM karI jAme che." naLadamayaMtI. AyA dhAnya jevu, aNugamatuM; aLakhAmaNuM; jotAMja kALA Ave evuM. AkI kADhavu, (peDhamAMthI bahAra kADhavuM te upa rathI lAkSaNika arthe ) gupta vAta bahAra pADavI; peTamAM rAkhavA jevuM je guhya ya te udhADuM pADavuM. AdhaDanAtha jevA, jyAM nAkhyA hrAya tyAM zUnyamUnya paDI rahe evA. ( AdhaDa-gArakhanAthanI peThe. ) AdhA mALave, chAnI vAta udhADI karavIphADI devI; kAineA dhArelA gupta kheta jAhera karavA; ulaTuM karI bagADI nAkhavuM. zuM AchuM thayuM. sAMbhaLaze, te ApaNA kheunA occhava thaze. ' sAvitrIcaritra nATaka. Acha sUkavI, maNA rAkhavI; kacAza rAkhavI; pAchI pAnI karavI; bAkI rAkhavuM. " mArI zakti anusAra sarva prakAre huM zrama karavAmAM Acha mUkanAra nathI. " jAta mahenata. AchI pAMsaLI, jarAka ghelachAvALuM; ada kapAMsaLI. AvuM ANavu, peAtAne viSe halakA vicAra ANI dilagIra-zaramIMdu thavuM; mAruM AjIvuM; sAmAnuM sukha joI pAtAne nathI, evA vicAra ANI manamAM hIjarAvu - gaLagaLu thavu. ochuM Avavu paNa evA ja bhAvamAM vaparAya che. k "AchuM na ANuAre mArA tAtajI re, rAkheA nAthajI zuM neha." hAramALA. " vaLatA khelyA sAraMgapANu, rAya rakhe mata AchuM Apyu." surekhAharaNa. r * helInAte bhasA hatA ke rremIyyisa hArmiyAnA pattA kADhavA sArU vanamAM gayA vagara rahenArI nathI; tethI e miSe tenI sAthe jai tenuM mu nirakhavAnA joma khanaze, evA vicArathI teNe pAtAnI enapaNInI vAtanA AdhA AnyA. khAkI khIjo kai dhdhA tene e ja levA hatA." ze kathAsamAja, occhava thavA, AvI banavuM; Aphata AvI tapatyAkhyAna. paDavI. ( vAMkAmAM ) "tuM dhIre dhIre khela; jo koI tArU vacana ochuM thayuM, kAza gaI; kaMTaka hyuM; dItuM " hAya sukha ghaNuM piyera viSe, teAye ochuM Ave; bhAI bheAAI mAM diye, nArI kahAve. nAtha vinA." okhAharaNa. "ali ! javA de enuM nAma? cAla, sI kane jaIe; nIkara enA manane ochuM Avaze."
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ ochuM pAtra. ] rahyuM. (tiraskAramAM vaparAya che.) A gayA tA. ochu' pAtra, halakuM; kADInuM; pAcha; jenA peTamAM vAta na ka-rahe evu; gupta vAta udhADI kare tevu. 6. khaDAI kheAra, abhimAnI, garviSTa ThAlI magarUrI kare tevuM; pAtAne viSe aDAi hAMkanAra. 3. halakA kULanuM; nIca manuM; hINA AAhInuM. ** 'echuM pAtra ne adakuM bhaNyA; vaDhakaNI vahue dIkarA jaNyA. thayA. " akhAbhata. Aje pATale besavuM, utarI paDavuM; hada mUkI khelavuM; tapI javuM; jAtapara javuM; jyAre kAI mANasa peAtAne AchuM AvavAthI rIsamAM Adhu jai kheAle chaeN, tyAre sAmA dhaNI kahe che ke ' saheja sahejamAM Ache pATale zuM ese che? eTale besavuM, udharANI-mAgatAne peTe tagAdI karavA; bAraNe khesavuM; cAMpIne udharANI karavI. ra. ( raDavAne mATe eTale esavAnA rIvAja che te uparathI, ) ka Mija dhana mAla na hAya, khAi nAMkhyuM hoya, evI hAlatamAM AvavuM. (47 ) [ATha udhaDavA, ATalA esave, dhaNuM nukazAna thavuM; kaMIja dhanamAla na heAya-khAI nAkhyuM hAya-uDAvI dIdhuM hoya evI hAlatamAM AvavuM; paDI bhAgavuM; devalI esavI. 2. nasaMtAna javuM; dharamAM rahenAra pAchaLa kAI na hovuM. ATalA bhAgavA, ghara bhAgavuM; dhara vaNusavuM; dharanI kharAbI thavI. ( dharamAM kusaMpa sa vAthI ke dhara jenAthI cAlatuM hAya, tevA mAlusanA maraNathI.) " mArI chekarIte eTale khesADIre 'ema sAsu raDe che. 7. guNukAnI rAkhelI eDIe peAtAne dhaMdhe lAgavuM. eTale uThavA, hada uparAMta nukasAna thavuM; pAyamAla thavuM; kharAkhakhasta thavuM; 2. na saMtAna javuM; vaMzanI samApi AvavI. ATalA ghasI nAkhavA, umarA ghasI nAvA' juo, r jyAM maLe ceAlA; tyAM bhAge eTalA; nikara chaMDAve roTalA, evA e cATalA" e kahevata che. ATalA vaLavA, eka ekanA gupta-chAnA doSa kADhI aMte laDhI uThavuM. "cAra maLe cATalA, tyAM vaLe eTalA." kahevatasa maha. 1. ( eTaleA esave| e arthamAM. ) dhaNuMja nukasAna thavuM, paDI bhAgavuM; eka durda zAmAM AvI javuM. " te' te! jANyA che amara ** cUDA te ekalA re; eka dina verAgaNu thaIza, vaLaze ATalAre. ecitANuM. 3. mIThuM vaLavuM; AvI rahevuM; SatI rhevuM; che! karavI. 'sukha devAte nAme tA eTalA vaLye che.' ATalA vALavA, ghaNuM nukasAna karavuM; hadathI ADhe karavuM; ADAmAMka vALavA; pheravavI; mIDuM vALavuM. " gAmaDAnI vizALanA mahetAjIe zikSaNapaddhatine tathA vidyAneA eTale vAbhe che". jamanAbAI. A udhaDavA, khelavAnI zakti AvavI,
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha karaDavA. 1 ATha karaDavA, pastAvA pAmave. ATha pIsavA, gussAnA abhinaya karavA. ADatuM cADa karavuM-vetaravuM, ( avaLanuM cavaLa e uparathI. ) avaLuM UMdhuM-ulaTuM ja karavuM; kanuM kaI karavuM; karavAnuM kaMI te karavuM kaMI khIjAM ja. " AvezamAM thaelA sAhasane mATe pAchaLathI pastAvuM paDe che; kemake kAi vA2 * oDanuM ceDa' tethI thaI jAya che, * ane ghaNIvAra dhArelI tema pAra paDatI nathI. ' gardhavasena. ** bharANI che; te tArI AMkheAmAM UMdha kayAMka eDanuM ceDa vetarIza. jA, sUI jA, huM dhAne cevuM chuM. dd ADhaNuM oDhavuM, strInI lAja kADhavI. 3. jUnI vAtA. paMktimAM AvavuM; 2. nAmeAzI-nAdArI batAvavI. ADhane pAthare eTaluM lAMbu paheALu; dha chuMja; dhADuM; vistIryuM; phelAyaluM. ( du:kha, aDacaNa, kalaMka vagere. ) ( ApaNe ghera zuM che? ene ghera ADhe te pAthare eTaluM che. ' AthAre cAMpaveA, cattAM suvAthI chAtI a dha thai javI, ane tethI ekadama na ThAvu. ApaDI AvavI, (Apatti uparathI.) taMgI- jarUra e tenA mULa artha uparathI lAkSaNika arthe, rAja AvavuM; rUtu Avave. (ane) eraDA sAmuM jovuM, dharamAM dravya saMpati keTalI che te jovuM; dravya sabaMdhI hAlata vicAravI. cr zeDIA, dravyanuM sArthaka karaza. oraDA sAmuM joI maravAthI kalyANu nathI. dezI lokonA vRMdamAM maza rUpI dhANI uchALavI (45 ) ethI zuM adhika zeAbhItuM che ? " [ orasiyA jevu kapALa. narmagadya. ArAne pUchyuM, dravya vAparavAmAM gajuM jo- vu; kAMI kharca karatA pahelAM dharanI sthitinA vicAra karavA. Araae ajavALu, dhara paiseTake bharapUra; paisA sabaMdhI nirAMta. "gujarAta madhyenAM mAThAM zeherAnA zrImaMtane AraDe ajavALAM che; paNa teo peAtAnA paisAnA kharekhara upayoga karI jANatA nathI. , nama~gadha. AraDe esavuM, (vidhavA e) khUNA pALavA-sevavA. ke sasarA gujarI javAthI sAsu AraDe kheDAM; ane AkhA gharanuM kAma upADI levAtA bhAra ucharatI vahune mAthe paDayA." sarasvatIcaMdra. ArA karavA, zrI purUSa umare AvavAthI temane jUdAM sUvADavAM. ArA tapAsavA, paisA kharacavAnA sabadhamAM peAtAnI zakti jovI; dravya-paise che ke nahi, ane che teA keTalA che te kharaca karatAM agAu jovuM-vicAravuM. eraDA vasAvA, (AraDe tALAM devAvAM. ) na saMtAna javuM; uchedIluM thavuM; satyAnAza javuM; dharamAM vasanAra-sa MsAra calAvanAra kAI na rahevuM. * > tAre ghera AraDA vasAya ' ema aHdhruvA devAmAM Ave che. AratA rahI javA, mananI IcchAo ma namAM rahI javI; hAvA na levAve; icchelI vastune upabhoga na karI zakAvA. " e khAkhatanA ane te| AratA rahI gayA che." orasiyA jevuM kapALa, TIlA-cAMllA vagaratuM sAph.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ AriyA vItavA. 1 eriyA vItavA, gamatI vastunA upabhAga karI sukha bhogavavuM; lhAvA levA; IcchelAM sukha-kADa-AnaMdanA bhAgavaTA karavA. tr tr hasatAM mAre lAtA bhAI, e hAya priyAnI prItyA; meM mAre mana ema jANyuM je, Aja eriyA vItyA. " venacaritra. vahunA eriyA vIte kharI; kaMIka mAsALu gherathI karA. (49 ) [ ka na hAvA. 2. rAga upara vA upayAgamAM levI. 3. osaDa taiyAra karavuM. AsalA kUTavA, ( naM. 3 -chAtI ) kAI jIvatAne nAme kUvuM; naThArUM IcchavuM; khada duvA devI; jorathI chAtI kUTavI. "mera tArA AsaleA phUTe. hatu mArA pIThathA, pIDha tArA bhAine. tArA AsalA kUTuM. phUTa tArA bApanA esalo, " mAmerUM. payA dahADA, pAMcamA dahADA. Aja, kAla, dha pelA dahADA, ane AkSe paNuM TALavu, lAvavAnI tajavIja karavA, dhaMdhavAtA ane vATavu' paNa vaparAya che. "buddhidhananA kAMTA kADhI nAMkhavA tema karavAmAM bhUpasiMha pratikULanA khatAve te tenuM paNa osaDa karavuM. " sarasvatIcaMdra. strI saMbhASaNu. esalA dhaDavA, ( AsalA-roTalA te uparathI.) mArIne narama karI nAMkhavuM; sahAra karavA; DATa vALaveA. ALe utaravuM, niSiddha vastunI chAyAmAM javuM tr ', tenA sparza karavA. 'huM te| asatyane ALe paNa utaratA nathI. eTale asatyanI chAyAmAM paNa ubhA rahetA nathI-sparza paNa te nathI. DAyalIne apavitra vastunI chAyA paALA khAyA, (guLA-chAyA paDavAthI hmaNNAnI pArasI) udhADuM karyuM. abha kethI mAMDIne, zarUAtathI. " e muddatamAM eka kakkethI mAMDIne Apaala ane jAtamahenatathI ja e hunnara ene zIkhavA paDayA hatA. " jAtamahenata. mA kakkA phUTI mAravA, kALA akSara phUTI ravA; abhaNu hAvu; vAMcatAM lakhatAM na AvaDavuM; nirakSara hAvuM. " keTalAMka sudhArA vALAnAM bairAM tA kakkAne nAme phUTI mAre che. ' navI prajA. kA kharce karavA, peAtAnA kharA kheADhA ma 1 3. tane haThathI vaLagI rahevuM; pAtAnuM kahevuM khATuM hAya, tepaNu kharUM kahevarAvavA cakkara levI. (mamatvamAM.) * enA peAtAnA kakkA kharA karavAnI vAtache. ' kakkA bhaNaveza paNa vaparAya che. te AvI pAramArthika arthasaMgati zrI zaMkarAcAryAdita iSTa che, chatAM Adhunika saMpradAyavALA A zlokane paNu cuthI nAkhI pAtAnA kakkA khareA karavA mathe che. ' priyaMvadA. phA na heAve, abhaNa hAvuM. " kanyAmAM karyA na hAvAne lIdhe temanAM
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMkunA karavA. ] mAbApA potAnI marajI mujana vacce 5 saMda kare che. paDatA jamanAbAI, kaphanA karavA, ( vivAha-vevIzALa-huM TANuM vagere zubhakAryamAM krakanA upayAga thAya che; te uparathI lAkSaNika arthe ) kAi paNa zuM. bha kAmane AraMbhe sArA zukana karavA. "jA mitrA jaI pahoMce, ameya samaya thaye kaMkunA karavA AvIzuM." tapatyAkhyAna. ra. jazanA karavA; te karavI. kaphanAM pagalAM, zubha pagalAM. ( pagale pagale zukana thAya evA sadbhAgI mANasane viSe khelatAM vaparAya che. ) "" rajapUta rAjAonA vakhatamAM jemAM satI rajapUtANIonAM kaMkunAM pagalAM pandhAtA. Aja durAcAriNI hamI AbarUe; mAniSiddha tara tAhata; zubha zukanathI. kaMI sAnathI bhAna bhAna bhUlI eka tAnathI jJAnavAna thaI padhAraze kakune pagale; te pachI na tyAM tenuM nAma te nahi kAma. gayA te mue, ApaNe zuM ? ' gujarAtI. ** ' kumakumane pagale, ( 10 ) [ kaDaka gALA kacarAnI TopalImAM nAkhavuM, kacarAnI TApalImAM nAkhavA jevuM gaNI tiraskArathI pheMkI devuM. kacarI ghAlavuM, dhaNA sakhata mANu tuLe rAkhavuM. tr padhAro hari kumakumane pagale; masamasatA mAhana ghera Ave, laDasaDate Dagale-padhAro. " nRsiMha mahetA. kaMkunA cAMlA, ( hiMduo zubha kAryamAM ka3nA zukana kare che. te uparathI lAkSaNik arthe) teha; yaza; vakhANu; bhAgyazALIpaNuM; mukhaprApti; devakRpA. ethI ulaTuM, mezanA cAMllA. sAne kaMkunA ( cAMllA) vahAlA che,' ema paNa kahevAya che. gardhavasena. kacarI mAravuM, pharIne uThavA na pAme-UMcI sthitie na Ave evI hAlate pratha cheka durdazAmAM ANI paDyA kahevAya che. kaccA mAra la, kajIe karAvanAra madhyastha mANasa; vacce rahI laDhAI karAvanAra kAI khIja; laDhAI saLagAvI vegaLA khasI janAra; uzkerI laDhAI karAvanAra. kajIyAnuM kAlabUTa, kajIyAnA pAyA--mULa; kajIyAnuM mULa rApAyuM hoya te. kajIe vecAtA levA, pArakI laDhAI jANI joine mAthe kheMcI levI-vahArI levI; kaI paNa saMbaMdha vinA kajIyAmAM bhAga leve. kaMcananI nadIe vahevI, nadInA pravAhanI peThe puSkaLa dravya taNAI AvavuM; dhRNA ?sAnI Avaka hAvI-thavI. phaDaNa rekhA, kamanazIba. kaDaka baMgALI, lUgaDAM, sattAthI athavA khe lavAthI dhaNA dheAtALa lAgatA, paNa pAse kaMI na hoya te; paise Take khATTI paNa ba hArathI bhapakA dekhADe te. khAkho magALI paNa vaparAya che. sugurlR darI bAra varSathI kedakhAnuM seve che. te bicArIne eka khUNe evI kacarI dhAlI che ke te UMcI DeAka karavAne pazu cikatamAna nathI. ". 2. dhaNA kajIsa. . lokA khAya pIe, sAruM sArAM va bhUSaNa sarje, te pAte te kaDaka baMgAlI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaDavI AMkhe. ] tethI sadA peTanA anya gAma khALavA nIkaLe. ,, arebiyananAiTsa. kaDavI AMkha-najare jovuM, geramaherabAnIthI jovuM; kALeA ANI jovuM; nApasaMda karavuM. " e anAtha vidhavAnuM A gharamAM guzusuMdarI vinA phrAI nahAtuM; sarva zrI maMDaLa enA bhaNI kaDavI najare jotuM. " sarasvatIcaMdra. kaDavI jIbha, kaDavAM veNu kheAlanArI jIbha. kaDavu jhera jevuM, jhera jevuM aLakhAmaNuM; akA; kaMTALA upajAvanAruM; pasaMda na paDe tevu; dhaNuMja apriya. " kAI samajI mANasa AgaLa aNu. samajI zIkhAmaNu devA Ave, te tene kaDavI jhera jevI lAge. . gardhavasena. karuM aMdha thavA, ( zvAsa rUMdhAvA, e mULa artha uparathI lAkSANika arthe ) takarAramAM hAravuM; nirUttara thavuM; mAM baMdha thaI javu; uttara-javAba na devAya tevu' thavu. OMDI khAMdhavI, ( gurU upadeza karatI vakhate ziSyanI kATe tulasI, sukhaDa, vagerenI mALA bAMdhe che, te uparathI lAkSaNika arthe) peAtAnA guNadeSa khIjAte ApavA; bhaNAvI mUkavu; upadeza karavA; kheAdha ApavA; cetAvavuM. kaMThe karavu, mADha-pAThe kraravu; gAkhIne taiyAra karavu; mukhapATha karaveA. kaMThe kAMThA paDavA, (tarasathI) kaMThe sukAI jA. r kaMThe teA kAMTA paDyA, mUkhe paDI zeSa; bharaNu same mArUM kA nahIM, rasanAe puNya zlAka. ( 11 ) kanakavA apAvavA. karuM prANa AveA, (maravAnI taiyArImAM hAvuM te uparathI lAkSaNika arthe) ata Avave; AvI banavu; Akhara AvavI. avadha AvI rahevI. bhUlI bhame che naLAkhyAna. - karuM prANa Ave che tyAre kAma karavA bese che. ' ra. kaMThe prANu AvavA jevI dazA - thavI; ekaja gabharAI javu; jIva jALavavA bahu muzkela thaI paDe evI khArIka sthitimAM AvI paDavuM; Aphata AvI paDavI. Adhu pAchuM ke UMcu nIcu jovAnI hiMmata nathI, prANu kaOM AvyA che! ha. maNAM khAdhA, hamaNAM khAdhA ! " tr tr duryodhananuM parAkrama bahu jANuM; bhImanA AvyA kaMThe trANu. . 3. dhaNIja muzIbata paDavI. brahmarAkSasa. vyA che. kavi bhAu. A kAma karatAM teA karuM prANu A 4. koI vastu athavA viSayamAM sAmela thavA nAkhuza thavuM. kAma karavAnuM kahetAM tene kaMThe prANa Ave che.' katalanI rAta, ( tAbhutanA varagheADAnA di vasanI AgalI rAta-te rAtre ahIMnA chekarA husena ane hasana e be bhAIkatala thaI gayA hatA, te uparathI. ) je rAtre kAmanI mArAmArI cAlavAnI hAya athavA tA ghaNA josathI kAma karavA jevuM hoya te rAtrine viSe khelatAM vaparAya che. kanakaveza apAvavA-mukAvavA, kanakavA cagAvanAra hAthamAM derI jhAlI rAkhe, tyArapachI khIjo mANusa te laIne thoDeka dUra jaI cagAvanAra taraph mAM rAkhI kApanA e cheDA AgaLathI kanakavA jhAlI tene jarAka UMcA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAM levAM. ] | kapALe hAtha vA. karI, cagAvanAra te kheMcavAne taiyAra thAya kapALe kAjaLa, apayaza, kaMlaka mezane cAMeTale havAmAM choDI devo. le; kALITIlI; naThAruM kAma kIdhAthI thaekajAM levAM, eka cagatA kanakavAnI sAthe lI beAbarU; beTuM ALa. kannAM AgaLathI peca karavA. "mithyAbhimAnI nara jehane maLe, kapaDamaTTI karavI, kaI auSadhAdi cIjane te mAnIne avatAra te baLe; bhaThThImAM pakavavA sArU tene koI dIkarAnA kare kaDhApe bahu sarva kALamAM, vAsaNamAM bharI tenuM meM DhAMkaNathI DhAMkI, tene sadA kAjaLa che kapALamAM." upara lUgaDuM vIMTI, mATI copaDe te kapaDa mithyAbhimAnI nATaka, maTTI karI" kahevAya che. ethI ulaTuM kapALe kaku eTale yaza, kapALa kuMTavuM, mAthAphoDa karavI; nakAmI - | bhAna; pratiSThA; sukhaprApti. henata karavI; mAthuM dukhatA sudhI mahenata kapALe coMTavuM, nazIbe lakhAvuM; pAlave 5karavI. DavuM; Azraye-zaraNe rahevuM; mAthe bhAgavuM. 2. nuksAna thavAthI dilagIra thavuM; 5- | " e rAMDa mAre kapALe coMTI che te kaI stAvo pAma; kapALa kUTavA jevI | TaLavAnI che?' dazA thavI. , kaMTALA bhareluM evuM je kaI te 2. atyaMta nirAzAne lIdhe hAthathI karyA vinA athavA bhagavyA vinA mAthAmAM mAravuM. chUTake na tha; mAthe paDavuM. kapALa kaTa ke karamaTa karavI paNa ba- kapALe DuM-bAjarI6 vadhavuM, ThaMDuM vadhyuM hoya lAya che. ema hajAmatanA vALa vadhavA; mAthe ghaNI kapALa dhoI jevuM, nazIbanA sArA narasA | hajAmata vadhavI. lekha ukelavA athavA anubhavavAH nazIbe kapALe relA utaravA, relA utaratA sudhI ajamAvI jovuM. (vidhAtA devI kapALe mehenata karavI; ghaNo prayAsa kare. nazIbanA lekha lakhI jAya che ema kahe "kapALe relA utare che tyAre pese dekhIe vAya che. ) kapALa kuTavuM, ghaNuM nuksAna thavuM; duHkha A- kapALe lakheluM, nazIbadevIe nirmANa kareluM. vI paDavuM; bhAgyahIna thavuM banazIba thavuM. (jamyA pachI chaThuM divase chokarAMnuM bha2. IccheluM na maLavuM; lAMbA vakhatanI viSya vidhAtA lakhI jAya che ema kahevAya AzA dhULa maLavI. che te uparathI) 7. kapALamAM vAgavAthI mAMhethI lohI kapALe hAtha de,(zokamAM) kapALe hAtha devA jevI dazA thavI; AzAbhaMga thavuM; pakapALamAM cAMllo kare, nakAmuM ApI devuM. sta pAma; zoka dekhADe; nirAza kapALamAM coDhavuM paNa tiraskAramAM bo- thavuM. lAya che. " tArA kapALamAM cAle na kare dhAI vastrane nA pAza. matalaba ke tane kAMIja ApavAnuM nathI. kaLijuga laI cAlyo AkAza; kapALamAM DAma ApavAnuM kaMI ja nathI e eka vastra paMkhI gaye laI, artha rAkhe che. (tiraskAramAM.) "tane zuM naLa beThe kapALe kara I." Ape, kapALamAM DAma. * naLAkhyAna chIe."
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ kapuranuM vaitarUM. ] kapuratu vaitarUM, sukhamAM kAma karavuM paDe te; AnaMda upaje evI mahenata. kapure kAgaLA karavA, kapUra jevA sAgadhika padArthanA upabhAga karavA te uparathI, lAkSaNika arthe meAjamajhA-sukha-vaibhava mANaveA; sukha- anubhavavu. 'ane tyAM zuM du:khache! tArI cheADIne tene tyAM nAkhIza,tA kapUre kAgaLA karaze.' kALuM kADhavuM, kapALa uparanA vALa che asrAvatI kADhI nAkhavA ( AkhA mAthAnA nahi.) e kALu nAnAM karAM kaDhAve che ane meATA mANasA e pramANe vALa cIpIAvatI kheMcI kaDhAve tene khuTI tANI kahe che. kamalA ceAtha, mAMhomAMhe nakAmI garabaDa karIsUkavI te. ( mukhyatve strIemAM ) kakhADuM karavuM, kaMInuM kaMI karavuM; nahi dhArI zakAya evA kAmamAM guMthAvuM; geralAbhanuM kAma karavuM. kamara kasavI-bAMdhavI, hiMmata bhIDavI; kAi moTA kAmane mATe hiMmatabhera taiyAra thavuM. kamara tADavI, ghaNI sakhata mahenata karavI. jemAM temAM kamara teADIne kAma karanAra tA eja che. ' kamapara kAMkarI mUkI kAma karavu, ADAM avaLA caskAya nahi evI sakhata mehenatathI kAI kAmamAM maDayA rahevuM. kamara esavI-bhAgavI, nAumeda thavuM; A zAbhaga thavuM; jossA narama paDave. sar bhAgavI, nirAza karI nAkhavuM; utsAha bhaMga karavA. kamADa bhAgavAM, udharANIne mATe khAraNe khesavuM; cAMpIne udharANI karavI; tamadA karavA. kameda ApavI, mAra mAraveA; khaba bajAvave; DhAMka devA. ( vAMkAmAM. ) ( 10 ) [ kalama kApI kameADha jhIlAvavI paNa khelAya che. karma bAMdhavAM, pApa karavAM; pApanAM pelAM bAMdhavAM; pApakarma ekaThAM karavAM. "dharma gurU thai karma bAMdhe te zenA re hAya dayALu, buddhi kahe che sevA na lokA, dharma DhaMgA kare kALuM re, nIkaLyuM lAlajInuM bhApALu ' narma kavitA. karmanA kALA, nazIbanA bhUMDA lekha, " zI rIte e sadhaLuM pAchuM huM, khAre varase bALAjI; A bhava bagaDayA parabhava bagaDayA, are karamanA kALAjI, venacaritra. karmanA bhAga, daivayoga; mADI dazA ke duHkha jethI bhAgavavuM paDe te. karaDavA dhAvuM, cIDhIyAM karavAM; khIvaDAvavuM; DarAvavuM. khAvAdhAnuM paNa khelAya che. karavata mUkAvavuM, ve mAthe TAra khaMdhAIte guhya AgaLathI karavata mUkAvI lAkaDAnI peThe vaherAI javuM. ema kayAthI Avate janma manamAnyuM sukha maLe che, evI eka dharmadhelAI asala cAlatI hatI. A karavata loko kAzImAM jaI mUkAvatA hatA, tethI te kAzInuM karavata paNa kahevAya che. kalama pharavuM, ( jhADanI kalama karavAmAM Ave che te uparathI; ) kApI nAkhavuM; khaMDita karavuM. " jAe A mANasane kATavALa pAse leI jAo, ane teNe je hAthe lasaNu khAdhuM hoya te hAthane kalama karavAnA mArA hukama kahI sabhaLAve. 22 arebiyana nAiTsa. kalama kApavI, hakakApI- kADhI nAMkhavA; cAkarIthI baratarapha karavu; nAkarIthI rada karavuM; pharIthI kAi dAkhala na kare evI rIte
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalAI karAvavI.] (54). [ kaLajuga Ave. nokarImAMthI kADhI mUkavuM; rajA ApavI. [ "tenuM duHkha joI mAruM kALajuM kahyuM (lAkSaNika ) | karatuM nathI." kalAI karAvavI, mAthuM muMDAvavuM, hajAmata ja mana kabUla karatuM nathI; aMtaramAM karAvavI. utaratuM nathI; kaleDuM UMdhuM vALavuM (mAthe), mAthe ha- bhAI tame kaho che te kharuM paNa jAmata ke caheze vacce heya tyAre te mAruM kALajuM kahyuM nathI karatuM ? | viSe bolatAM vaparAya che. (4) chAtI kahyuM karatI nathI; dhIkale devo, prasutAne peTe hAtha daI rAkhe. raja rahetI nathI. (ora UMcI na caDhe mATe.) (5) jIva kahyuM karato nathI, cheva kasuMgho kADhave, salAha karavI; meLApa kare khuzI thato nathI; tapti thatI nathI. tUTelI dastI pAchI sAMdhavI. (6) paga kahyuM karatA nathI, bahu 2. masalata karavI. thAka lAgyo che. (cAlI cAlIne.) ( garAsIyA, rajapUta vagere lokamAM sa- vadhAre cAlavAnI zakti nathI; AgaLa lAha karatI vakhate athavA meLApane prasaM- calAya ema nathI. ge kasuMbo kADhavAno rIvAja che.) kasuMbe (7) magaja kahyuM karatuM nathI, mane pIve paNa eja arthamAM vaparAya che. gaja bhame che; magaja tapI jAya kasoTIe caDhAvavuM, kasavuM; tAvI jevuM; che-krodhe bharAya che; mijAja jAya parIkSA karI levI; anubhava karI jovo; che. (1) akkala cAlatI nathI. IrAde athavA IcchA joI khAtrI karI (8) mana kahyuM karatuM nathI, mana levI. (senAnI parIkSA kasoTIe caDhA kabUla karatuM nathI; mana mAnatuM nathI; vavAthI thAya che te uparathI.) manamAM utaratuM nathI; saMtoSa thatA nathI. kahI ApavuM, tatkALa asara karavI. (rA tame kahe che paNa tyAM javAne mAruM mabANa davAo) mane kahyuM nathI karatuM.' kahuDAM thavAM bhUkhyAM rahevuM. (va.) mana vaza nathI rahetuM; vAryuM varatuM kazuM na karavuM, ala kahyuM karatI nathI. nathI; mana kabajAmAM rahetuM nathI. eTale akkala cAlatI nathI. (1) vimasya pamAya che; aca-upa1. ekAeka ajAyaba jevuM lAge che; kahevata AvavI, kalaMka AvavuM; ALa AacaratI pedA thAya che. . vavuM. (2) AMkha kaI karatI nathI, (2) sAruM dekhIne khamAtuM nathI; te pitAnI vartaNuMka evI to aMdanI rIte (2) joI joIne mana AkarSAya che rAkhe ke kaMI paNa teNane kahevata AvI ke AMkha thAkI jAya che. nahotI." () najara nathI karatI. vIja. (3) kALajuM kahyuM karatuM nathI, kA- kaLajuga AvoTebhara, kaLiyuganAM la LajAmAM ghaNuM ja asara thAya che- kSaNa AvavAM, dha, kalaha, kapaTabuddhi va. "lAgaNI thaI Ave che. kALAM viza | gere durguNa bharAvA; doSa AvavA. rahetuM nathI. ATalA dahADA mahetA paNa have tenAmAM
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaLa jaganuM mANasa. ] (55). [ kAMtyuM pIMjya kapAsa thavuM. kaLajuga AvavA mAMDyo che. kaLI A- 2. saMdeha ke mananI lAgaNI - va paNa bolAya che khaTako TALo. patnavoDa sAmI kaLajuganuM mANasa, kaLinA jevuM pApI | meM je che ema gaNIne te tara sADA kADhI nAMkhave." adhama mANasa; janmathI te maraNa paryata | pratApanATaka. kalinA jevuM karma AcaranAre. kAMcaLI paheravI, (lAkSaNika ) strInA rUpamAM kaLajugane paro, ghaNuM mAM rasa . - valaNa 25 khurA- | AvavuM; abaLAnI paMktimAM AvavuM; nAane ? " ranArA-UcuM mAthuM karI ane ! marda thavuM; bAyalA banavuM; je purUSane zarama na karanAre, te uparathI) na rAkhavAnI jagAe zarama AvatI hoya kaLaziye javuM, jhADe pharavA javuM, tene viSe bolatAM vaparAya che. kaLazi che, jhADo the. ekAeka haThe zuM adhipati, kaLI khilavI juvAnI para AvavuM; juvAnI paherI beThA zuM kAMcaLI." nAM cihuM jaNAvAM. kavi zAmaLa - 2. aMtaHkaraNanI sthiti badalAvo; ze- koI marada Aja kInAvALo nathI bhavuM; rUpe suMdara dekhAvuM; dIpavuM. | badhA mUrado kAMcaLI paherI beThA che" 3. khuza thavuM; mukha praphulita thavuM su A navI prajA rakha AvavI. kATa kADhava, naDatara-pIDA TALavo; aDacaNa kaI kaI thai javuM, evuM kAMI asarakAraka kaya asarakAraka | karatuM evuM je kAMI te dUra karavuM; sebataduSka thavuM ke je samajyA chatAM jaNAvI mAMthI duSTane aLago kare. na zakAya. 2. mananI lAgaNuM dUra karavI; bhrama vAMku mAM jeza varaNAgIA, TALavo. jotAM kALajAmAM kaI kaI thAya che re. koDAM kalama karavAM, kAMDAM kApavAM. vAMku mAM jozo." kAMDAM kApI levA, sahI karAvI levI; kabUkavi dayArAma lata karAvI levI; sahI karAvI bAMdhI levuM. kAMInuM kAMI thaI javuM eTale dhAravA kAMDAM kApI ApavAM, sahI karI baMdhAkaratAM ulaTuM thaI javuM. kAMI kAvaze, (kAvaza=khAlI jage te u vuM TharAva lakhI Apo. parathI) kaMI kazuM paNa nahi. hAtha kApI ApavA, paNa belAya che. kAMkarA karavA, dhULadhANI karavI; kharAbI ka- kaDiyA karavAM, jamavA besatAM nahAvAnI A ravI. (AbarU, manakhA, vigerenA.) Lase kAMDAM sudhI hAtha paga dhovA. (brAhmakAMkarIcALe kare, mazkarI athavA gussA mAM-kAThiyAvADa ) mAM eka bIjA para kAMkarA mAravA. kAMDuM pakaDavuM, kAMDuM pakaDI kabUla karAvavuM. karo kADhI nAMkha, kAMkarAnI peThe naDatI kAMtyuM pIMchyuM kapAsa thavuM, karyuM kAravyuM aDacaNuM dUra daravI; harakata karanArI vastu | dhuLa maLI javuM; karelI mahenata dhULadhANa TALavI. ! thavI mahenata niSphaLa javAthI e ne
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAMTe kADhave. ] [kAgane vAgha karavo. rAya che. e mahenata kAyama rahevI; thaelI mahenata kAkaDA maLI javA, gaLAnI bArI AgaLathI pharI vaLavuM. nA mAMsanA lecA garamIthI ke tarasathI ekahI gaI hae kAMsuM paDyuM kapAsa | kaThA thaI javA. tethI cAlyA gayA ke na besavAne kAkA mAmA karavA, khuzAmata ke vakhANa sayAjI | karavAM; jUDI tArIpha karavI. (sagapaNane che Aja sudhI te potAno che evuM mAna re, kare te uparathI ) nAra amAtyane nakkI lAgyuM ke rAjabAnI || yache, karavA AjIjI karavI. bAbata rANAnA manamAM bharAze te nIkaLavI behada harakhamAM A loko khuza thAkaThaNa thaze, ane pitAnI sarva yuktio narabherAma pAchaLa ubho ka thI) kAMtI pIcha kapAsa thaze." thavA maMDI gayo ane buddhidhananA konA sarasvatIcaMdra. kahe hAza! ThIka svataMtratA levAya che." "kahyuM ne pI , kapAsa thaI nIvaDIuM sarasvatIcaMdra. pANI ko pI gayuM , jenArAne nA jaDouM" kulA phUTavA paNa eja arthamAM vapa mAMdhAtAkhyAna. kAMtyAM kekaDAM kapAsa thavAM paNa bolAya che kAkhalImAM dUdha AvavuM, harSa tha; Ahave sukhato sarve sAMtyAMre-" naMdamAM AvI javuM; harakha ubharAI ja. thayAM kapAsa kekaDAM kAMyAMre." kAganuM pIMcha thavuM, (A prayoga IsapanI. mAMdhAtAkhyAna. tinI joDI kADhelI vAta uparathI nIkaLyo kAMdo kADhave, phAyade meLava; phaLa prApta ka- jaNAya che.) kAgaDAnA pIMchAnuM jema thayuM ravuM; lAbha le; sAra kADhavo. (kaMda u. hatu tema thavuM; vAta vadhIne moTI thavI; halakI vAta bhAre thavI. parathI) koIka rANuM kahe kAramuM, " kanakamAlikA-nAre nA, enA te zA beTI e che vAta; bhAra che? mArI vAtamAMthI kAMdA kADhI jAya! kAganuM pIMcha thayuM haze, huM maganuM nAma marI kahuM evI nathI." juThI kiMkaranI jAta." satyabhAmAkhyAna. mAMdhAtAkhyAna kAMdo kApIne kaMda eLe te kahe kAMdo kAgano vAgha kare, najIvI vAtane moTI che kADhe che." karI thApavI; hoya tenA karatAM atizaya vijayavANuM. vadhArIne kahevuM; bakavATa-baDabaDATa karI - kAzI joDAM vagADavAM, (guMsAI loko e januM gaja karavuM. vagADe che te uparathI lAkSaNika arthe) kanakAbhAlikA-oha ! emAM te zuM bhIkha mAgI khAvuM athavA bhIkha mAgatA bAI, AvaDuM badhuM laI beThAM che ! tamane thavuM. paNa kAgane vAgha karatAM AvaDe dekhuM! ekAkaDA nAkhavA, dAna TharAvavAmAM hAtha cattA | mA te zA bhAra che ?" UpA nAkhavA. (ramatamAM) satyabhAmAkhyAna, +
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAcA uDuvA. ] (57) kAcA sutare baMdhAvuM. kabIrabhakta. kAga uThavA (gharapara), nasaMtAna javuM; u | ta na thAya e nAjuka juvAna mANasa; chediyuM thavuM; satyAnAza javuM. badaduvA devAmAM | takaladI bAMdhAvALo. bahudhA vaparAya che, jemake, vAre ghera kA- kAgaLanI kathaLI jevuM, (zarIra) kAgaLanI gaDA uDe.' kothaLInI peThe zarIrane jarA josa lAgethI. 2. khaMDera thaI javuM nukasAna pahoMce evuM; azakta-nabaLuM; gha- . e ghera to hAla kAgaDA uDe che." NuMja nAjuka-kamaLa-takaladI. "je ghera nAbata vAjatI, kAcane kupa, kAcanA vAsaNanI peThe na rUDA chatrIsa rAga; sacavAya te jotajotAmAM nAza pAme evuM- khaMDera thaI te khAlI paDyAM, tarata phanA-nAza thAya evuM avizvasanIyakAbA uDe che kA-bhUle." jarA gaphalata thatAM moTuM nukasAna pahoMce evuM-jarAka jora lAgethI bhAgI jAya kAgaDA uDI jaje, gujarAtanA tamAma bhA. evuM-(zarIra.) gamAM ane vizeSe karIne kAThiyAvADamAM e " javAnInA joramAM mAtA, ve rIvAja jovAmAM Ave che ke kaI hIMDe che raMgamAM rAta; strInA putra, ke pati, athavA snehIne paradeza kAyA tArI kAcane kupo, hIMDe tyAre dezane subo." gaye ghaNA divasa thayA hoya ane patra paNa - kavi dayArAma na heya tathA AvavAnI taka thaI cUkI " parapoTA jema pANIne, heya tevA avasarapara pitAnA phaLiyAmAM ke kAca kaLazavata kAya; ghara upara kAgaDe AvIne beThela hoya te tene kahe ke "amAre phalANe Avato vAra na lAge vaNasatAM, je jAyuM te jAya." hoya to kAgaDA uDI jaje." A vakhata - kAvyastubha. kAgaDe UDI jAya te paradeza gayela bhA. Nasa tara Avaze ema dhAre che ane nAyabAnA Akha, kAcabAnI peThe kaIpaNa najara bahAra jAya nahi evI caMcaLa AMkha; uDe te vilaMba che ema mAne che. A | IrSAthI jenAra AMkha. (lAkSaNika ) vahema vakhate kAtAlIyanyAyanI peThe phaLe che. kAcalI kUTavA, nALiyeranAM kAcalI kUTavA kAgaDA kakaLavA, satyAnAza javuM; na saMtAna | je mithyA prayAsa kara; nakAmI mahenata javuM athavA cheka ja kharAbI thaze evA | karavI; phegaTa yatna kare; mahenatane badalo zukana thavA. na maLe evI mAthAkUTa karavI. | (kAgaDA zakunazAstravettA che ema kahe- kAcA kAnanuM, bheLuM; chetarAI jAya evuM; vAya che, te uparathI.) samaja akkala-vinAnuM. zerImAM rAyA zvAna, kAcA sutare-tAMtaNe baMdhAvuM, pahelAM jyAre kAgaNa kaLakaLavA lAgI; koI rAjA vijaya pAmatA tyAre, parAjitarAjAmyo ghuvaDa gaMbhIra, jAne kAcA sutare baMdhAI zaraNe AvavAnI bhayabhIta thaI raiyata bhAgI." pharaja paDatI hatI te uparathI). AdhIna aMgadaviSTi. | banavuM; keInI IcchA pramANe vartavuM vaza kAgadI juvAna, (kAgadI-takladI) bahu ma ! thaI javuM; narama paDavuM tAbe thaI javuM.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAcI buTTI. ] (pAke dAraDe baMdhAvAnuM te jora julamathI ane kAce sutare baMdhAvAnuM te mehapAza, camatkAra ke prItithI. ) " meM te! tamane arpyuM aMga, rIjhA joI tamArA raMga; tamA mane veceA te vecAuM, kAce tAMtaNe bAMdhyA jAU~. ,, ( 5 dANulIlA. kAcI buTTI, mAyA, chetarAI jAya evuM; tarata bheALavAya evuM; bhALuM; mUrkha; gAphela; samaja vinAnuM; pAku' nahi evuM; eliyuM. ethI ulaTuM pahoMcelI buTTI. 'tame ene kAcI buTTI jANe! che! ke? etA sAlaIne sATha na Ape emAMnA che. , kAcuM kaDhAvavu, bhASALuM nIkaLe ema karavuM; bhaDa veravI. kAcu khAvuM, ( lAkSaNika peTamAM dukhavuM; bhIDa bhogavavI: ' enA vagara te zuM kAcuM khAya che? eTale tenA vagara zuM tene nathI cAlatuM ? kAcuM sAnuM, ghaNIja phaLadrupa jamInane viSe khelatAM vaparAya che. AkhA hiMdustAnamAM gujarAta jevA k LavAna tathA dravyavAna prAMta kAI nathI. temAM hiMdustAnanuM kAcuM sAnuM pAke che. karaNaghelo. kAce ghaDe pANI bharavuM, kAcA dhaDAmAM pANI bharavA jevA mithyA prayAsa karavA; mahenata vyartha jAya evuM kAma karavuM-AdaravuM; mahava-meLa vinAnI vAta karavI ke je mAnavAmAMja na Ave. kAce tAMtaNe taNAya evu, game te dizAe dAravyuM deravAya evuM; Apabuddhi na thAparatAM sAmAnI buddhi pramANe varte evuM; eka mAryAM; bhALu. kAchaDI chUTI javI, (Dara-gabharATa vigerethI ) ) [kArTa kADhavA. hiMmata hArI javI; DarI javuM; hAza uDI javA. kAchaDI jhAlIne dADavuM, khvAva khanavuM; lemela thavI; kAMI kAma agaDI javAnI dhAI tAkIH thavI. kAchaDInA chUTA, lagA; vyabhicArI; khezaramA; chInALavA. 2. hiMmata hArI gayeleA; kAyara. (purUSa) kAjaLanI keATaDI, ( kAjaLavALA kADImAM pesavAthI kALapa lAge che te uparathI ) kAIka vakhata kalaMka ese evuM-bahuja sabhALathI rahevA jevuM sthAna; kusa MgInA saMga kavi bihArIlAle kahyuM che kekaajl kI koTaDI meM, ke sohi jatana kare, jJAnaja rI hA raNa chAne phri hAthe; dekho eka vAganameM, phulanakI bAsanameM, jAmanI je saMga, jAma nAme TTui nAme; hete vidyArIjAjI, vaizo rUmo hayA, kusaMgako saMga, phaMda lAge hi lAge. kAjInI kUtarI jevu kAI gAmamAM eka kAjI hatA tenuM te gAmamAM dhaNuM mAna hatuM; teNe eka kUtarI pALI hatI te marI gaI tyAre tene dATavAne hajArA mANasanI bharAI hatI; paNa jyAre kAjI peAte marI gayA tyAre kAI cakaluM paNa tene dATavAne mATe AvyuM nahi. te uparathI be AMkhAnI zaramanA arthamAM A prayoga vaparAya che. kATa kADhavA, harakata-naDatara dUra karavuM; kaiMka TALavuM. 2. (artha 1 uparathI) mArI nAMkhavuM. kAsaLa kADhavuM; kATaluM karavuM. e t * jayasiMhanA kATa kADhayA vagara ke tenA haka rada karAvyA vagara peAtAnA putrane rAjapadmi maLI zake nahi ema kobhAMDamati sArI peThe jANatI hatI. " garbhavasena.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58) kATalAM kuTavAM. ] [ kAna karaDavA, "ApaNuM narapatie kAMI ane upayogamAM Ave evI rIte zrama karavo zA mATa; ane evI jagAe barAbara mUkavuM. mAMdhAtAne mAro ApaNu, kAtara mUkavI, koI vastu upara kAtara makapache kADho senAnA kAra." vAthI te vastunI jevI kharAbI thAya che mAMdhAtAkhyAna. ( tevI kharAbI ke bIgADa kare; dhuLadhANuM 3. patAvavuM mAMDI vALavuM; samAdhAna | karI nAkhavuM; nukasAna karavuM; jAna karavuM; karavuM; nikAla kare; cukAdo kare; hAnI karavI; rada karavuM. barAbara karI mUkavuM. "e hisAbane 2. dago kare; vizvAsaghAta kare. kATa kADhene bhAI!' kAtariyuM khAvuM, krodhanI najare jevuM. kATalAM kuTavAM, kATalAM kuTavA jevo vyartha prayAsa kAdava pheMka, apayaza maLe--kalaMka lAge evuM karavo. koInI pratye ayogya AcaraNa karavuM. kATalAM kuvAmAM nAMkhavAM, pAchaLanI-gaI kAna AmaLavA-cImeTavA, Thapako de; zigujarI vAta visAre melavI; manamAMthI khaTa kSA karavI-Theka de; sudhAravuM; koIe vAMka khaTa dUra karavI. ko hoya to te viSe tene kaDavA bela kATalAM sAMkhavAM, jekha meLavI jovAM. | saMbhaLAvavA-dhamakI devI. 2. vyAbhicAra karavo. kAna AvavA, sAMbhaLavAnI zakti AvavI. kATaluM karavuM, (kATaluM TIpI TIpIne baro- ra kAna AvavuM, kAne AvavuM; ekAeka sAMbha vAmAM AvavuM. * bara telamAM ANeluM hoya che te uparathI) kAna ughaDavA, vAta manamAM AvavI; cetavuM; ghaDI ghaDIne pAMzaruM karavuM, TIpI nAMkhavuM; jAgRti-akkala AvavI; samajI javuM; jAnuksAna karavuM geraphAya karave; ochuM thavuM. karavuM; kApavuM (gupta rIte.) kATaluM karI "suNi lalitA ughaDyA kAna, nAkhavuM eTale mArI nAMkhavuM. (jIvathI) yUti sujhI che; buddhidhanabhAI, mAre te have e peThI gharamAM karatI jhaNakAra, benuM kATaluM karavuM; mArI AMkhamAM khUna vAta rUDI rUcI che." bharAyuM che." (kavi dvArakAMdAsa.) sarasvatIcaMdra. kAna ughADavA, cetavavuM, jANItuM karavuM; sakAThI javuM, maDadAne ThAThaDImAM ghAlI bALavA | majAvavuM. laI javuM. kADhI nAMkhavuM eTale rada karavuM kAna UbhA karavA, sAvadha thavuM; jAgRta thavuM. athavA rada karI pheMkI devuM. 2. UMgha urADavI; sAvadha karavuM. 2. (paisA) vyartha kharca karo. vagere UMdha urADatAM kAna 3. nApasaMda karavuM. parIkSake gaNitanA | UMcA kare che te uparathI) viSayamAM kADhI nAkhyo." kAna karaDavA, gupacupa kAnamAM-kAne kAna kADhI mukavuM eTale hAMkI kADhavuM. meLavI vAta karavI; masalata karavI; chupI 2. rajA ApavI. vAta karavI. (koI trIje na jANe ema.) 3. zarIra parathI utAravuM. (lUgaDuM) "juo kAna ghaNuM karaDAya, 4. asala jagAethI kADhI tarata jaDe | paraspara pAse;
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAna kApavA. ] [ kAna phuTI javA. juo hAtha ghaNA caMpAya, 2. ekanI eka vAta vAraMvAra sAMbhaLaparaspara haze." vAthI tenI koI asara na thavI. narmakavitA. kAna devA, dhyAna deI sAMbhaLavuM. kAna kApavA, vadhAre sarasa-caDhiyAtuM thavuM. kAna nIce kADhI nAkhavuM, na khavavuM; je sAM(mamata-sarasAImAM) bhaLyuM hoya te tarapha bedarakAra rahevuM; u2. ThagavuM nuksAna karI chetarI javuM, DAvavuM; dhyAnamAM na levuM; na gaNakAravuM. ADuM avaLuM gaTarapaTara samajAvI mAne che ke nahi te mUDha; koInuM kaMI harI levuM. kAma taLe kADhe che gati gUDha; kAna khetaravA, khuzAmata karavI; matalabane mAMdhAtAkhyAna. sArU hadathI jAde tArIpha karI saMbhaLAvavI. kAna pakaDAvavA, kAna jhalAvavA juo. kAna khelavA, cetavavuM; samajAvavuM. kAnapaTTI pakaDAvavI, kAna pakaDAvavA; bhUla kAna ghaNuM hevA, bahu bhoLA hovuM; bhUla | dekhAva kabUla karAvavI. jUdA mANasanA samajAvavAthI judA judA A kAmamAM vidyAgairI kuzALa thaI hatI vicAranuM thavuM; Apabuddhi na vAparatAM eTaluM ja nahi paNa te rejimeLa, khAtAghaNuM mANasenA bhaMbheravAthI bharAvuM. vahI, ane vyAja gaNavAnI bAbatamAM pu "sAna nahi ne kAna ghaNuM te, rUSane paNa kAnapaTIo pakaDAve evI pAbhAna ghaTe sau saTamAM; varadhI thaI hatI. " dhyAna nahi ne bhAna ghaNuM te; be bahene. jAna paDe khaTapaTamAM." kAnapara hAtha mUka nAkabUla karavuM. 2. ko narmagadya. | inuM kaheNa na sAMbhaLavuM athavA te sAMbhakAna ghareNe mukavA, baherAM nahi paNa jANuM LavA tarapha bedarakAra rahevuM. joine baherAM thavuM; bedarakArIthI athavA kAna phukavA, (gurU maMtra ApatI vakhate kAna $ke che te uparathI) maMtra Ape; upadeza gaphalatathI na sAMbhaLavuM. kara; samajAvavuM. ali vijaLI, e vijaLI, ali | " koI sadUgurU tamane maLyo. kAna ghareNe mUkyA che ke zuM?" teNe kAna zuM huMkA; bhAminIbhUSaNa verAgI tyAgI thayA, kAna jhalAvavA, bhUla dekhADavI-kabUla karAvavI; saMsAra zuM mUkyo." kasura pitAnA taraphathI thaI che ema kahe sudAmAcaritra. vaDAvavuM. 2. bheLavavuM; bhaMbheravuM; bhamAvavuM - 2. pastA karAve; ekAdu maThAruM bhAvI pitAnA tarabhuM karyuM. kAma karyAthI pachavADethI jIvane ba- "jene mAlama maLe nahi mokSanI re, LApa karAvo. - kuMke calamane kAna pheMkanAra, e te bhalabhalAnA kAna jhalAve ! e te jamanA gharAka sati jANu re." 3. cetavavuM. bedhaciMtAmaNi. kAna ThaMDA thavA, (bahu sAMbhaLIne) kAna kAna phATI javA, baherA athavA baheza jevuM baherA daMDa thaI javA. | thavuM. (ghaNA dhaMdhAthI) eve che."
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAna pheDI nAkhavA. ] ( 11 ) [ kAnamAM AMgaLIo ghAlavI. kAna phADI nAkhavA, baheruM athavA baherA | " IjAradAre pATIdAronI mA dIkarI jevuM karavuM. (ghaNuM ghoMghATathI) kAnanA ! ene core bolAve, kAnamAMthI kIDA khare hela phADI nAkhavA paNa belAyache. evI gALo bhAMDe; ane lokonA dekhatAM kAna bahera mArI gayA che, regathI ke, te- temanI AbarU paNa levarAve." panA bhaDAkA vagerethI) gu. junI vArtA. kAna bhasvA-bhaMbheravA, vAto saMbhaLAvI kAnanI bUTa pakaDavI, zikSA-bodha levo evApitAnA taraphanuM karavuM; kaMInuM kaMI kahIne tanI to meM kAnanI bUTa pakaDI che." huM samajAvavuM; ADuteDuM gaTarapaTara kahI- 2. bhUla kabUla karavI ke prathama na mAnane chetaravuM; ThagavuM tAM chevaTa hArI thAkavuM. harinaMda upara mAro dAba jabaro hato. "savAramAM UThe tyAre te kAMIka TADho paDyo te evI yuktithI enA kAna enI vahu- ane kAnanI bUTa pakaDIne pAcho te dukAnI niMdAthI bhare ke tenA manamAM vera u. namAM AvI jeDA sIvavA lAgyo." tpanna thAya." jAtamahenata. sAsuvahunI laDAI. kAnanu kAcuM, bhoLuM, chetarAI jAya evuM; sama"tArA jevI kAna bhaMbheranArIoe kAMIka jAvyuM jhaTa samajI jAya evuM; pitAnI bukaryuM haze te kyAM sudhI nabhavAnuM che?" ddhi na vAparatAM bIjAnA kahyA pramANe varta tapatyAkhyAna. evuM; bhaMbherIe to bhaMbherAya evuM; I. kAna mAMDavA, kAna devA juo. . nA para bharoso rAkhe evuM; koInuM samakAna vIMdhI nAkhavA, kAnamAM jabarI asara jAveluM kharuM che ema mAnanAra; sAMbhaLatAM ja tarata bhoLavAI jAya tevuM samaja-vakuphakaravI. vinAnuM. " A zuM saMbhaLAya che ? A du:khajanaka- bhoLobhIma kAnane kace, mAthAne pharevilApa je mArA kAnane vIMdhI nAkhe che te la, ane raNane zare ho." kathAthI Ave che?" narmagadya. arebiyananAITsa jyAre saghaLA nAkhuza rahe ne rAjA kAkAna sunA thavA, kAna baherA thavA; kAna ba nane kA tyAre game teTalI UMcI pati ne zA bhoMso ?" hera mArI javA; kaMIja saMbhaLAtuM na hoya karaNaghele. tevI hAlata thavI. eTalAmAM nAno putra paramAnaMda ghera A"zravaNa sunA thayA zAmaLA zrIhari, la- vya; te svabhAve kAcAkAnano, TIkhaLI ane rminI sAthe zuM nidrA AvI." titAlIo hate." hAramALA. saddaguNavahu. kAnanA kIDA kharavA, romAMca khaDAM thavA; kama- 2. thoDuM bahe; aDadhuM paDadhuM sAMbhaLe tevuM. kamATI utpanna thavI. (ghaNAja asabhya za- kAnanuM halakuM paNa artha 1 mAM dothI) vaparAya che. roja bAIo ne bhAIo gALagaMgALI kAnamAM AMgaLIo ghAlavI, na sAMbhaLaAve, ne kAnamAMthI kIDA khare evAM bhaja- vuM athavA sAMbhaLavA tarapha bedarakAra kahevuM; niyAM teo eka bIjAne saMbhaLAve." (sAMbhaLavA jevuM na hovAthI) keinuM kahevuM gardhavasena. | kAnapara na levuM.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAnamAM ukaLatuM tela- ] [ kAne hAtha devAM, eka dahADe tamArA chokarAnuM tephAna | lAkSaNika arthe) chupI masalata karavI; sanajaronajara joIne meM tathA emaNe kA- majAvI pitAnA matanuM karavuM; bhamAvavuM. namAM AMgaLIo ghAlI." - ra. bedha Apa; upadeza kare; zI be baheno. khAmaNa devI. kAnamAM ukaLatuM tela reDavuM, kamakamATI 3. cetavaNI ApavI. upajAvavI; kaMpAvavuM; dhRjAvavuM. (kaMI kaThaNa kAnamAM bharAvuM, juo kAnamAM pasavuM. bela ke maheNuM kahI saMbhaLAvIne) kAnamAM maMtra mUka, (lAkSaNika) upadeza "kSatrI bae heta to A kAnamAM kare; bedha Apa; cetavavuM. ukaLatuM tela reDavA jevAM veNa sAMbhaLI 2. samajAvI potAnA taraphanuM karavuM; goLI vAgatAM guphAmAMthI garjanA karato ke. bhoLavavuM; kaheluM kharuM mAne tema zarI medAnamAM Ave tema tuM AvyuM hatuM." karavuM. pratApanATaka, zAmaLiyA cho svataMtra, kAnamAM kahevuM gupacupa kahevuM; koI bIje kaMI lAge bIje taMtra; na sAMbhaLe tema cupakIthI kahevuM. ke koIe mU kAnamAM maMtra, A pramANe tene AvIne tArA kAnamAM ke bAMdhyo zokalaDIe jaMtra." teo kaheze, paNa evA takaladI ane du - kavi dArakAMdAsa. SNI vicAra upara tuM lakSa Apato nA." kAnamAM viSa reDavuM, koIne viSe khoTuM bolI 2. tatkALa asara karavI; tarata guNa sAmAnA manamAM mAThI asara karavI; kAna Apavo-batAve.(rAmabANaauSadhe.) bhaMbheravA; jUThuM jUThuM samajAvavuM; bhoLavI A davA tuM be dahADA khAI joIza nAkhavuM. te tane kAnamAM kaheze." khAkananAM umadA kAmo tenAthI jaI zakAnamAM kIDA khadabadavA, romAMca khaDAM | kAtAM nahi; te rAjAnA kAnamAM tene viSe thavAM; kamakamATI upajavIdhrujAro vachuTave; viSa reDI bApaDAnuM aniSTa javAne te sadA kAMpavuM. (bibhatsa ke apavitra zabdo sAMbha tatpara raheto hate." LavAthI.) arebiyana nAITsa. " "punarvivAha zabda sAMbhaLIne jeonA kAna A kAne DATA devA, (DATa dIdhA heya tema) kAnamAM kIDA khadabadatA teo ja Aja kahe | || na sAMbhaLavuM; sAMbhaLavA tarapha bedarakAra rahevuM; che ke bALarAMDe mAMDelI thAya te sAra." | na saMbhaLAya tema karavuM. kAne nAMkhavuM, saMbhaLAvavuM; khabara ApavInarmagadya. apAvavI kahIne jANItuM karavuM; kahevuM kahI kAnamAM DUcA mAravA, na sAMbhaLavuM. chUTavuM; jAhera karavuM; jaNAvavuM. kAnamAM pUmaDAM ghAlava, na sAMbhaLavuM atha e uparathI teoe TharAva kIdhe ke thA sAMbhaLavA tarapha bedarakAra rahevuM. e saghaLI vAta karaNane jaIne kahevI ne , kAnamAM pezIne, kAnekAna meLavIne; gupa- | tene kAne nAkhI kAma karavuM." cu5; koI bIje na jANe ema. kAne hAtha devA, na sAMbhaLavuM athavA sAM'kAnamAM pezIne zI vAta kare che? bhaLavAnI darakAra na rAkhavI. kAnamAM kuMka mAravI, (gurU maMtra ApatI | 2. huM kAMI jANato nathI ema darzAvavuM. vakhate konamAM phuka mAre che te uparathI- | (kAnapara hAtha daIne. )
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ kArnethI kADhI nAkhavuM. ] kAnethI kADhI nAkhavuM, sAMbhaLyuM na sAMbha* bhaLyuM karavuM; sAMbhaLeluM uDAvI devuM athavA te tarapha lakSa na ApavuM; ajANyA thavuM. kAnAkAna, rUbarU bIjA mANasanI mAraphata vagara; paDe; jAte; pAte. 2. eka kAnethI khIje kAne-trIne kAne ( ema vAta phelAvavAnA saMbaMdhamAM.) kAnaTeriyAM kharavAM, ve rUvAM UbhAM thavAM; rezamAMca khaDAM thavAM. (bhUMDA zabde sahana na thaI zakavAthI) kAnacheriyA amaLAvAM paNa khelAya che. k kAma karI ApavuM, kAyadeA karI ApavA. kAma kADhI levuM, potAnA svArtha sAdhI levA ( tajavIja-yuktithI.) " aMdhera rAjyanI bhara adAlatamAM pakSakArA peAtAnAM kAma kADhI levAnI khAtara nyAyAdhIzanI gAdI upara paisAnI thelIe pAthare che. ,, gardhavasena. " vepArIomAM saMpata hAya te paradezanA lokeA eka khIjAne ADuM avaLuM samajAvIne peAtAnAM kAma kADhI le, mATe mAtra svArtha upara ja AdhAra rAkhIne paradezIone hAtha nANuM javA devuM nahi. ,, narmagadya. kAma thavu, pAra thavuM; ThekANe thavuM; maraNu pAmavuM. " gaMbhIrasaMgajI Apacha kAma thayA. kAmamAM kAma kADhI levu, eka kAma karatAM khIjuM kAma karI levuM; e kAma sAthe-mAMyamaLatAM karI levAM; ' eka paMtha nA kAja ' evI rIta rAkhavI. kAyA dekhADavI, zarIranA gupta bhAga dekhADavA. ( daradIe vaidhane, strIe purUSane, ke vidhavAe khIjAnI sAthe lagna thayA pachI teNe-vageree.) kAla uThIne, thoDA vakhatamAM; AgaLa jatAM; bhaviSyamAM; (63) [ kALanA dirA kADhavo. kAlAM kapAI javAM, kAAMmAMthI bahAra OMkhAtA kapAsa kAI kApI jAya ane jevu nukasAna thAya tevuM nukasAna thavuM; mATA khIgADa thavA; anartha thavA. 2. kAlAM kapAvAthI jevI asara thAya tevI asara thavI; hAza uDI javA; hiMmata hArI javI. ( lAkSaNika.) kAza kADhavI, kaMThaka TALavu; naDatara dUra karavuM; pIDA TALavI. kAzaLa-kAsala kADhavu, (laeN. maja=mela pApa uparathI) pIDA TALavI; aDacaNu-harakata karanArUM evuM je kAMI te dUra karavuM (mArIne athavA khIjI kAI yuktithI. ) nArI ane nAnyatara ane jAtimAM vaparAya che, " kanakAvatIne ghera dAnAjI paDayA hatA. tene A samAcAra maLatAM krodhAyamAna thaI khaye, e cAra phATayA, paNa ThIka che. have huM emanI kAsala kADhIza; huM emane jIvatA javA nahi dauM. " vanarAja cAvaDA. " jee lAMca lAlacathI Dage nahi ane sAmA thaI ADA Ave ema jANavAmAM Ave ke khAI tathA tenA sAgaritA temanuM hareka rIte kAsala kADhe.' gardhavasena. kAzIe saMdha javeA, dhArelA arthanI siddhi thavI; tehamadIthI pAra utaravu. kAzInu karavata, karavata mukAvavu' jI. kASTa bhakSaNa karavAM, agniSTa bhakSaNa karavAM jue. kALa khaTave, AvI banavuM; bAra vAgI javA; Aphata AvI paDavI. - kALacakkara pharavu, (mAthe) dazAMtara-sthityatara thayuM. 2. mAta bhamavu; AvI banavu; Akhara AvavI; Aphata AvI paDavI. kALanA kadaza kADhavA, (agaNAtarA ke kAi
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALanA kAdarA khAte AvyA che. ] kALanA jUnA te uparathI ) bahu jUnI-lAMbA vakhata uparanI vAtA uthalAvavI; jUnI purANI khAkhate kahI matAvavI (niMdAnA rUpamAM.) kALanA kAdarA khAine AvyA che, bahu jIne ane bahu anubhavI banyAche; bahu jIvIne bahu pAko thayA che. kALamAMthI Avavu, (lAkSaNika) khAvAnI atizaya lalutA vALA-bhUkhALavA mANasane viSe khelatAM ema vaparAya che ke 'e te kALamAMthI AvyA che. ( kALajA vinAnA, e darakAra; sAhasika; chAtI vALA. kALajAnI kAra, kALajAnI kAra jeTaluM vahAluM; ghaNuMja vahAluM; prANa sarakhuM jarUranuM te vahAluM. tr mArA kAkA tA kALajAnI kAra che, ene huM paradeza zI rIte mokaluM ? " sumeAdhaprakAza, haiyAnA hAra, AMkhanI kIkI, mAMnu pAna, mUchanA vALa, vagere eja matalabanA prayAgA che. kALajAnu khaseluM, adakapAMsaLI; dheluM; uDela tabiyatanuM; asthira magajanuM; vAyela; vAdaDI; dAdhAracyuM; adRDha, kALajAnuM naryuM, sAvadhAna; sAvadha; khabaDadAra; hAziyArIthI vartanAra; cApAsa najara rAkhI zake evuM; cAsa kALajAnuM; gAphela na hAya evuM. 2. visarI na jAya evuM. kALajAnA DaMkha, kArI dhA; kALajAmAM thaelI jakharI asara. [ kALajAM kAcuM che. kALajAmAM kaTArI che, peTamAM kAtI che--kIne che-vera che. bahAra dekhAtA nahi paNa aM darakhAnethI vera levAneA-nukasAna karavAne jossA che. 14 ) ' * zaNagArI taravAra upara sArI, aMtara rahe kaTArIre; tema suMdara strI sAhana vatI, kALajA mAMhi kaTArIre. " kavi dayArAma. kALajAmAM kAtarI rAkhavuM, yAda rAkhavuM, vismaraNa na thAya ema khuba dhyAnamAM rAkhavuM; na bhUlI javAya ema karavuM; kALajAmAMthI na khase evuM sudRDha karavuM; " eka vAta tamAne kahI rAkhu chuM te vAta tamAre kALaje kAtarI rAkhavI joie. arebiyana nAiTsa. >>"> kALajAmAM lakhI rAkhavuM, yAda rAkhavuM; na visarAya ema karavuM; manamAM ThasAvavuM; jarUra paDe ke tarata sAMbharI Ave ema karavuM. kALajAmAM leADhAnI mekha che, atizaya kALajI-dIlagIrI che; haMmeza khuMcyAM kare evI gupta athavA mahatvanI ciMtA che. kALajI kapAI javu, kALajuM kapAtuM-cIrAtuM hoya tevuM du:kha thavuM; pANu javA jevuM thavuM. " tamArI A du:khadAyaka sthitithI mane atizaya ciMtA thAya che te e vRttAMtathI mArUM kALajuM kapAI jAya che. .. arebiyana nAiTsa. (C kALajAnA kaDakA karavA paNa khelAya che. vivAha dina varagheADe dekhuM, ciMtAnA lAge caTakA; leAkeAne harSabhayA dekha, kALajAM thAye kaTakA. ra. hADavaira; kInnA; kaTTI duzmanAI. " tane premathI AliMgana ApavA sArUM ga venacaritra. mata karI evuM batAvaze, paraMtu enA kA-kALajI kAcu che, jhaTa asara thAya tevuM che; LajAnA Dakha tAjo ne tAjo raheze. " bIkaNu che; dhiraja--hiMmata mUkI ke tevuM che; pAcuM che; chAtI kumaLI che, arebiyana nAiTUsa,
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALAM kutarUM karaDayu che. ] kALajI kuMtare karavu che, zuddhimAna rahetuM nathI; khakhaDadArI nathI-rahetI nathI. yAda rahetuM nathI; vAraMvAra bhUlI javAya che. "paNu tamane sAMbhare zuM karavA je ! tamArUM kALajAM teA kutare karaDelu che. vidyAvilAsa. kALajI kAtaravu, saMtApavuM; kanaDavuM; rimAtyAM karavuM. kALajI" kha'DAI javu, kALajuM khaDAtuM hoya tevuM du:kha thavuM-kALajAmAM vedanA thavI; dhaNuM herAna thavuM; prANu javA jevuM thavuM (aTTekhAthI, ciMtAthI ke kALajAmAM vedanA thavAthI.) vRddhe purUSAnI navI rUpALanA khanI adekhAI karavA lAgI; peAtAne duHkha ane tene sukha thaze, tethI keTalIka strImAnAM kALajAM khaDAI javA lAgyAM. " arebiyananAITsa. kALajI tapI Avavu, gusse thavuM; krodhathI tapta thavuM; rAze bharAvuM; ati ugra lAgaNI thavAthI kALajAmAMthI lohInA uchALA A vave; garama thaI javuM. kALajI dhaDakavu, hi Mmata hAravI; bhayabhIta thavuM; pAtiyAM vachUTI javAM; gabharAmaNu thavI. su-kALajI pakaDI rAkhavu, hiMmata na cheDavI; dhIraja na cheADavI; kALajI vaza rAkhavuM; kALajI dhaDakavA na devuM; gabharAmaNa na thAya ema karavuM. kALajI pAkuM (che), na chetarAya evu; gAMjyuM na jAya evu; anubhavI; vArkigAra; khaMdhAI samajI jAya evu. 2. visarI na jAya evu; smaraNamAM rAkhanArUM. 7. jhaTa asara na thAya evu. kALajI phaTakI javuM, DAgaLI khasavI; ghelA thavuM; caLI javu; buddhi bhraSTa thavI; hAvarUM thaI rahevuM. 30 junI vArtA. kALajI khasavu, kALajuM ThekANe na hovu; mana bhramita thavuM; dheluM-uDela tabiyatanuMdAdhAragyuM-adRDha thavu. kALajI' khAIjavu, kAyar karavuM; saMtApavuM; duHkha devu. kALajuM che.lavu, satApavuM; kAyara karavuM. kALajI TADhuM heAlu, nirAMta hAvI; satASa hAvA; tRpti heAvI. kALajuM Tharavu-ThaMDuM thavuM,satASa thavA; IcchA pUrI paDavAthI dharAvuM; tRpta thavuM; nirAMta vaLavI; sukhI thavuM. tArA jevA DAghA putra Izvare mane ApyA che tethI huM tene ziMgaNu thayA chuM have mArUM kALajAM TharyuM mane nirAMte mota Avaze, ne mArUM kalyANa thaze. [ kALajA no pAsa najara rAkhavAnI zakti heAvI; viva kamAM--maryAdAmAM hovuM. Izvara sivAya khIjuM kAI mahAn ane zaktimAt nathI, agara jo mArUM kALajAM teA ThekANe che paNa mate saghaLA dIvAnA gaNI kADhaze. ' vanarAjacAvaDA. kALajI ThekANe hAvuM, zuddhibhAna hovuM; jAgRti-khakhaDadArI heAMziyArI haiAvI; kyAre ( 15 ) jyArathI meM tane dITho che tyArathI mArUM kALajAM krUTakI gayuM che; meM ghaNI strIA joI che, paNa tArA jevI rUpasuMdarI te huM taneja jouM chuM. ' kr dr mane ramA. kALajI phATI javu, bhaya ciMtA vagerethI cheka coMkI uThI akaLAvuM. 2. AzcaryakAraka dekhAva joI habakI javuM; khehada vismita thavuM; maryAdA bahAra javuM; avivekI thavu
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALajAM chuTavu. ] juvAnIAnAM kALajA phATI jAya tevI tataDabhataDa ceALI ane tenApara kA. mInI AMkheAnAM teja harI le evA hIrAnA hAra jIvAna paTTA jevI strIe dhAraNa karyAM. " r gu. jInI vAttA. kALajI phuTavu, akkala javI; khabaDadArI jatI rahevo; zuddhi--bhAna na hovu. 2. yAda na rahevuM; vAraMvAra bhUlI javuM. " teneA uparanA dekhAva rUDha ane sabhya chatAM bhAIsAheba aMdarathI phuTelA kALajAnA jaNAya che. " " arebiyananAiTsa, kALajI klIne khAI javuM, saMtApavuM; duHkha devuM; rIbAvyAM karavuM. ( uparathI na dekhAya ema athavA koI na jANe tevI rIte. ) tr narama svabhAvanA AdamIne leAkeA ka!LAM phAlI khAnArA tathA TADhA DAMDa kahe che ane kAvatI take temane vaLI sAlasa svabhAvanA sArA mANasamAM khapAve che. " duniyAMdarpaNu. kALajI khaLI javuM, dilagIra thaI du:kha thavuM; jossAtho akaLAvuM;gabharAvu; careDA paDavA; kALajAmAM cIcaravaTA pedA thavA; bahArathI na dekhAya paNa aMdaranI koI gupta ciMtAthI aMtara baLavu. 2. adekhAI thavI; IrSyA thavI; sAmAnA sukha jevuM peAtAne tevu sukha nahi hAvAthI AzakA Avave; ciMtA thavI (iSmAtI najare.) 3. zuddhi-bhAna javuM. rr rAMDAne kazI vAtanI khabara te rA khavI nahi; pahelI A gAranI kAMI sAI karavI ke nahi ! rAMDenAM kALajAMja baLA gayAM che.' vidyAvidyAsa. (6) [ kALAM dhALAM karavAM. kALajI khetera hAtha che, kALajAM ThekANe che-cAkkasa che; zuddhi che; jAgRti che; hAziyArI-khakhaDadArI che; cAre pAsa najara rAkhavAnI zakti che. kALajuM bharAI Avavu, DumA jAmavA; raDAya-meAlAya nahi tevI rIte AcakAnI sAthe asara thaI AvavI. kALajI rIddha thavu, (vAsaNu jema vaparAte rIDhuM thAya che tema dhaNI jAtanA anubhava thavAthI dhaNA khattA khAvAthI--dhaNI dhaNI aDacaNA bhAgavIne kaThaNa thavuM; khamI khamIne pAMzarUM thavuM; kaMIja asara na thAya tevuM pArka thavu. kALajI savAmaNa ne sAtazeranu che, kALAM vajra jevu-asara na thAya tevu kANu che. 2. dhaNuM hiMmatavAna che. 2. cAkkasa che; gaphalata kare evuM nathI. kALaje korAI rahevu, yAda rahevuM; bhUlI na javAya evuM thavuM; kALajAmAMthI na khase evu dRDha thayuM. (4 araja karanAre je be cAra tIkhAM veNu rAjAne kahyAM hatAM te tene kALaje kArAI rahyAM hatAM. ' " vijJAnavilAsa. kALaje TADhaka karavI, satASa upajAvavA; nirAMta karavI. kALaje hAtha dharavA-rAkhavA, nirAMta rAkhavI; dhIraja rAkhavI; sAMsatA rahevu; nazrita rahevu. 2. dhIraja ApavI. kALamIMDha paththara, kALamIMDha paththara bahu kaThaNa hoya che. te uparathI lAkSaNika arthe niSThura aMtaHkaraNanA--kaMI asara na thAya evA nirdaya athavA jaDa bhANusane viSe khelatAM vaparAya che. kALAM bALAM karavAM kAne raMjADavuM ne kAne
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALA akSara phUTI mAravA. ] (9) [ kALI nAgaNa. nyAla karavuM; uMdhAMcatAM karavAM; sArAM na- ] "meM te kayA janmanA kALA tala cetA (karma) karavAM. hatA ke tame mane duHkha devAne ja saraloka lAkha rUpiyA meLave che te kA | jyAM ?" LAM dhoLAM kIdhA vagara meLavatA nathI." satyabhAmAkhyAna, saM-mA. kALA mAthAnuM mAnavI, mANasajAta, anu. kALA akSara kuTI mAravA, lakhatAM na A dhyaprajA. vaDavuM; kevaLa mUrkha hovuM; akSarazanya he. kALA mAthAnuM mAnavI zuM na karI zake ?" vuM; lakhIne vAMcatAM na AvaDavuM. ko kuTI mAre paNa bolAya che. kabUla karuM chuM ke A aDacaNa kharI kArabhArIo kALA akSarane kuTI bhAre che, ne tenA dekhAvathI tuM bhUlA khAya evA vidvAna hovAthI teo rAjakArabhAra ane tenA magajamAM zuM zuM bhareluM che te kevI rIte calAvatA haze, tene vicAra jANavuM kALA mAthAnA mAnavInI zakita u. vAMcanAre ja karI le." rAMtanuM kAma che." arebiyananAIsa. gardhavasena. A kALA mAthAne mAnavI; kALA tala ceravA, (e hiMdu dharmazAstramAM ene nirdayatA hoya ghaNo." moTo aparAdha gaNAya che. koI brAhmaNa naLAkhyAna. kaI talanA khetaramAM thaIne jatAM ajA- kALI ghoDI para caDhavuM, (kALI ghaDI aphINutAM tenA kapaDAmAM talasarA AvelA tene ne kahe che. te uparathI ) aphINanI pura lIdhe bIje janme te khetaravALo jyAre ghAMcI nizA-khumArImAM AvavuM. thayo, tyAre te brAhmaNa tene tyAM baLada rUpe kALI TIlI, kalaMka, badanAmI; bA; ghaNuM rahyA ane tenI ghANIe joDAyo. eka va- \. hINuM kAma karyAne Thapako; lekamAM naThAruM khata tala gharanI bahAra paDelA ne ghAMcI kahevAvuM te; apajaza. bahAra gayelo te vakhate tenI pADozaNane "mArA kuTuMbanuM tathA mAruM pitAnuM rakSate levAnuM mana thayuM, te uparathI te sUpaDuM zuM karavuM e mAro mukhyadharma che, ema na laI bharavA mATe AvI, te joI te baLa- karuM to mArA upara deSa, are, mane kALI dine vAcA thaI ane be ke pele ja TIlI coMTaze. " nma meM mAtra be traNa talanA dANuM corelA arebiyananAIsa. te badala mAre ATalI majurI karavI paDe kALI nAgaNa, ghaNIja khArIlI ne DaMkhIlI che, te tane ATalA badhAnI corI mATe strIne viSe bolatAM vaparAya che. purUSane zI zikSA thaze tene ja vicAra kara.) mATe kALe nAga-sApa vaparAya che. kALA aDadiyA ceravA paNa be- | * cha jherI huM kALo sApa, lAya che. mATe samajIne karaje mApha." "kAM te kApyA haze piMpaLA, narmakavitA. bALyAM haze tuLazInAM vana che. are duSTa kaubhAMDamati ! are kALI kAM te kALA tala carIyA, nAgaNa! tuM zuM karavA beThI chuM! tArAM kedubhyAM haze tapasInAM tana che." bhAMDa kaI kaLI zake ema nathI." venacaritra. | gardhavasena,
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALI vachanAga. ] kALI vachanAga, mahA jherIlA ane TukhIlA mANasane viSe kheAlatAM vaparAya che. kALu kara, khasa; cala; nikaLa; jatA rahe; dIstA rahe; bhAgI jA; sUjhatuM kara. (tiraskAramAM. ) " AvatAM tuM pAsa mArI, kema lajavAtA nathI; jA jA mArI pAsathI, tuM kALu kara tyAM thakI. kavi narmada, kALuM karavuM, kalaMkita karavuM. kALu kutarU e bhAva nathI pUchatu, kutarA jevuM kAI halaku prANI paNa gaNanA ke darakAra karatuM nathI. " enuM te kAI kALuM kutarUMe bhAva pUchyuM nathI. ene te zAne meTA bhA karIne tame thApyA che.?" kALu gArU ( A duniyAMnI be bAjue che. temAMnuM eka pAsuM khaLaprapaMca, kAvatarAM, vizvAsadhAta, harAmakhArI, asatyatA, kruratA vagere durAcaraNanA kAjaLa-mero karIne kALu che ane khIjAM pAsuM ke je AgalA kALA pAsAne mukAbale ghaNuMja viSama rIte nhAnuM ane te paNa jema grahaNane viSe caMdranA biMbaneA moTA bhAga khagrAsa thaine [ hiMgalANe caDhavu. kAI kALuM gArUM kahe te vakha khAI ma ravuM paDe. ( 8 ) C/C/ sasabhAmAkhyAna. amane AzA tamataNI che, ame tamArAM cheruM; lAja lAge vRddhane, kAI kaheze kALu' gArUM ' d' okhAharaNa. ( vizeSe naThArA bhAvamAMja vaparAya che. ) kALu paheravu, ( strIoe zAkamAM ), ze|kanI nizAnImAM kALA pAzAka paheravA. kALe pANIe kADhavuM, samudrapAra karavuM; dezanikAla karavuM. ( gunhegArane ) " jemane kALepANIe eTale dariyApAra mekalyA temane AAmAna eTamAM pUryA, " bharatakhaMDanA itihAsa. kALe pANIe caDhavu, gunhegAre dezapAra thavuM; dirayA oLaMgI khIje deza jaI jIvatA sudhI tyAMja rahevuM. kALA cAMllA, baTTe-kala Mka; badanAmI; apa jaza; kALI TIlI; tr parAdhInapaNAne kALA cAMlA kapALe, che hajAra varSa thayAM cAMTayA te '* kuNu TALe bALalagnabatrIzI. kaMkaNAkAra mAlUma paDe che tema mAtra eka krALA cAra, kALAM karma karanAra; kukarmAM; du; chUpI rIte adhAra karma karavAvALA. jhAMkhI rekhA jeTaluM ja mAlUma paDatuM dharma, nIti, paramArtha-prema-dhyA-satyatA vagere sudAcaraNanA saheja AbhAsathI ujaLu-gArUMche 66 kALA cAranA kADhI lAvIne paNa huM tenAM nANAM ApavA zakti dharAvuM chuM. " te javalleja-kAIkAI prasaMge uMDI tathA zA- kALA DAgha, kalaka; apayaza, lAMchana; ; dhaka dRSTie jotAM emAlUma rIte jaNAya che. kALA pAsAmAM rahevAthI kALA raMga ane ujaLA pAsAmAM rahevAthI ujaLA pAza lAge che. te uparathI) sadAcaraNI vA durAcaraNI; sArUM vA mAThuM. mAna-pratiSThAnI hAni; naThArUM kAma kIdhAthI thatI AbarU ( phITe nahi evI. ) " zRMgAra ne vyabhicAra karI dayArAme - kAnI nItimAM bagADa karyA che ane pA tAnA nAmane kALA DAdha lagADyA che. " tr nAgarikA-sapti, ApaNAthI evuM thAya? narmagadya. ApaNuM kANu mAbApanA chorUM kahevAIe ! kiMgalAne caDhavuM, harakhamAM AvI javuM.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ kinAre AveluM vahANa-- ]. ( 8 ) [ kutarAM bhasAvavAM. kinAre AveluM vahANa DubavuM, najIka A- , "ku nIcovIne paiso bhego karyo che veluM sukha guma thaI javuM. bhAI ? kiye me? zI AbarUthI? moTuM laIne? "kuvo te kukho nIcavIne pANI Ape kyA saguNathI? zI zebhAthI? che mATe samudranA karatAM tene dhanya che !" sulatAnanI bheTa levI huM jANuM chuM ke kumArapALaprabaMdha. muzkela nathI paNa tyAM jaI kiye moDhe mA- kaTI kADhavuM, parAkASTA e prApta karavuM. gaNI karuM?" "te badhAmAMthI rojanA roTalA jeTaluM paNa arebiyana nAIsa. kuTI kADhIzuM." kIDIArUM ubharAvuM, kIDIonI iMDALa karaNaghelo gALa, khAMDa ke madhanA vAsathI ubharAya che kuMDALAM karavAM-vALavA, garabaDageTa kare; athavA comAsA Agamaca jeTha aSADhanI | locA vALavA; hisAbamAM geTa vALa; garamIthI ubharAya che te uparathI gaLyuM | goLopiMDALo karavo. gaLyuM khAvAnI-kAMI phAyado meLavavAnI A- sAhebane aSTapaNuM samajAvyo, hisAzAthI athavA tevA koI khAsa prasaMga para bamAM kuMDALAM vALyAM ane bIjA pAMca valokonuM bharAvuM-ekaThuM thavuM. rasa sudhI garAsa darabAranA hAthamAM rahe kIDIo ubharAvA paNa kahevAya che. evo pheMsale thayo." "bhAMDa bhavaiyA vagere jAcaka mANasanI sarasvatIcaMdra. gAmamAM kIDIo ubharAI rahI che. " katarAM bilADAM jevuM, Ubhe rahe na bane evuM. pAMcAlI pasannAkhyAna. | (kUtarAM bilADAMnI peThe). kIDIo caDhavI (page), azakti AvavI; phatarAM bilADAMne avatAra, kutarAM bilAuThIne kAma kare kaMTALo khAte hoya evA | lADAMnI peThe jenI upajIvikAno AdhAra mANasane viSe bolatAM vaparAya che. bIjAnI marajI upara che athavA jene hakIDIne vAgha, najIvI vastune moTI karI mezAM phikaramAM rahI rakhaDatAM rakhaDatAM je mane thApavI te; nAnI athavA najIvI vAtane LyuM te para ja gujarAna calAvavAno AdhAra ghaNI agatyanI ane moTI karI besADavI che tevA mANasane viSe belatAM vaparAya che. te. kAgane vAgha ane kIDIne kuMjara raghavAyo avatAra. paNa bolAya che. 2. kutarAMnA je gharamAM aprItivALo kuka kare, marI gaelAne nAme raDavuM. saMsAra. 2. avasare kharaca na karo; dahADAne | "je bhagamge eka be chokarAM piTapaavasare raDI uDavuM. mAM te pachI kutarAne avatAra joI lyo." "te te bApane nAme kuvo karaze." bhAminIbhUSaNa. kukha phATavI, chokarAM thavAM; saMtAna thavAM; saM. tarAM bhasAvavAM, laDhAvI mAravuM athavA la tati thavI. "mArA nisAsA lAgyA te rAM- DhAInuM mULa ropavuM. DanI kukha ja phATI nahi." te jyAM hoya tyAM kutarAM bhasAva phare strI saMbhASaNa. kukho nIcavavI, vitta ochuM karavuM. (mahe- 2 mAthuM mAravuM; judA judA viSaya tarapha nata majurInuM duHkha veThIne.) mana ghAlavuM.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ kutarADI UMdha. ] * eya Thera Thera kutarAM bhasAve che te !' kUtarAnI UMdha, UMdhamAMthI jarA khakhaDATa thatAM jhaTa jAgI uThe evA caMcaLa mANasane viSe khelatAM vaparAya che ke enI teA kutarAnI dha che. kutarAnI pUMchaDI, kutarAnI pUchhInA jevuM vAMkuM te vAMku, game teTaluM samajAvyA chatAM paNa na samaje evA eka matiyAne haThIlA mANasane viSe khelatAM vaparAya che; peAtAne duSTa svabhAva na cheADe te, 2. jJAna vinAnI pheAgaDha paMDitAIna viSe khelatAM paNa keTalIka vAra vaparAya che. kutarAne nAkhavuM, phogaTa gumAvavuM; je raste vAparavuM joie te raste na vAparavuM. 'varasa kutarAne nAkhyAM.' - khAdhelu kutarAne nAkhyuM?. eTale khAdhuM pIdhuM dIpI na nIkaLyuM; khAdhA pIdhAthI je zakti ApavI joie te na AvI. kutarAne meAte bharavuM, kutarAnuM meAta bahu mAThuM gaNAya che te uparathI ). avagatiyuM thavuM; jIva gate na javA; koI saMbhALa lenAra na heAya evIsthitimAM adhavaca bhramaNAmAM parANe jIva javeA, ra baccA kAyadA kaparAche, kaparA che, kutarAte mAte mAryA jaze!. 7) ( 7 ) un bhaTanuM bhASALu kutarUM kAna kare che, kutarUM kAna phphaDAveche-a pazukana thAya che. kuttIdevI, derI ke mAMjo jaladIthI tUTI jAya tema karavAne dAMta agara nakha vaDe temAM jarAka khADA pADave; dattI devI. ( kanakavAne ) kudakA mAravA, vagara vicAre sAhasa karavuM; zaukta uparAMta phALa bharavI. kudaratanu devuM Apavu-vALavuM, maraNa pAmavuM; marI javuM. kuMdanamAM jaDavA jevuM, ( lAkSaNika arthe. ) [ kulaDImAM gALa bhAgI khAve. A prayoga bahudhA vAMkAmAM vaparAya che. vi ghA-dhana-yazathI zAbhe evu . kudI karavI, (kudI-suM. var=mAravuM. ) (dhAA lokeA dhAelAM lUgaDAMmAM karacalI ke dhULa na rahe ane saphAI Ave tene sArU lAkaDAnA dhokAThoke che tene kudI kahe che te uparathI lAkSaNika arthe ) lAkaDIthI mAravuM; khuba mAra mAravA; dhamadhamAvavuM ke dhamakAvavu. (vAMkApaNuM ke ADAi TALavAne mATe.) " teNe te gheADaeNvAranA saradAranI vaLI vadhAre kudI karavA mAMDI " arebiyananAiTsa. dIpAka ApavA, mAra mAravA; lAkaDI ke ThaMDIkAvate mAravu. ( vAMkAmAM ) " huM jevA meDA thayA. tevAmAM khIje A6mI mArI gAMsaDI laI nADA; huM tenI pAchaLa deDayA ane keTaleka cheTe te beue ekaDA maLIne mane kudIpAka ApavA mAM DayA. " vanarAja cAvaDA. kuMbha mUkavA, navA gharamAM vAsa karatI vakhate muhUrtamAM mAgaLathI eka jagyAe sAthIe pUrI te upara DeAnALiyera mUkavAM. 2. mAtAnA kuMbhanuM sthApana karavuM. kuMbhakaraNanI UMdha, (kuMbhakaraNane viSe ema kahevAya che ke tenI UMdha eTalI badhI jakharI hatI ke tene uDADavAne mATe vAjI tre vagaDAvatA, tenA zarIrapara hAthI doDAvatA ane rAkSaseA pAse nasakeArAM dabAvatA tyAre te UMdhamAMthI jAgatA e uparathI ) rAkSasI |dha; caiAra nidrA. kuMbhAranu kara, ( kuMbhAranA dhaMdhA kara ) ema khInaAvaDatavALA mANasane viSe khelatAM tiraskAramAM vaparAya che. kulaDImAM gALa bhAgI khAvA, dharane khUNe patAvavuM; je phAyado levAnA heAya te mAMhAmAMhe samajIne laI levA. ( kAI trAhita
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ kule kAdarA bharaDavA. ] mANasane bhAMjagaDamAM nAkhyA sivAya) kule kAdarA bharaDavA, mahA mahA duHkha bhAgavavuM ( atizaya mahenatathI. ) kule pAnIo vagADavI, gajA uparAMta vartavuM. lAMbA ThekaDA bharavA; zakti uparAMta phALa bharavI; kudI rahevuM; "" bhUkhaNu alyA abu ? tArA bApanI peDe tuM paNa zuM kule pAnIo vagADI rahyA che ke ? " kulA gADhavA, AdarelA dhaMdhApara nirAMtasatASa vaLavA; cena paDavuM; gamavuM; mana mAnavuM; pasaMda paDavuM vAraMvAra jene uThAMtasa karavAnuM mana thai Aveche tene viSe elAya che ke enA kulA teA kaie geAtA nathI.' kullAmAM hAtha melAvavA, lAlacamAM nAkhavuM. kAma kADhI levA sArU moTI AzAe ApavI-phAyade batAvaveA. ( dhInA kullAmAM hAtha melAvI dhInI lAlaca ApavI te uparathI. ) dAjhatuM hAya tA dayAhINu mAbApe kajoDAM bAMdhIne dIkarIone kuvAmAM nAkhe?" kuMvArIkanyA, kuvAmAM utAravuM eneA vizeSa arthe e ke ADuM avaLuM ( yukti prayuktithI samajAvI -bhALavI nukazAnanA khADAmAM nAkhavuM; krUsAvavuM. ( 11 ) [ kuhADInA hAthe.. kuvA karavA-pUravA, du:khanuM mAryuM kuvAmAM paDI ApadhAta karavA. kuvAmAMnA deDakA, kuvAnA deDakAne jema samudramayAdAnI khabara hotI nathI tema jete kAMI bahAranI agatyanI khAmata mAlama nathI tene viSe khelatAM vaparAya che; jagatamAM jANe zIkhavA samajavAnuM bAkI rahyuM nathI ema je mAne che te. kuvA havADA karavA, AtmahatyA karavA kuvAmAM ke havADAmAM jaI paDavuM. k Izvare ozIyALI karI, mATe mAre sAnA tAbAmAM rahevuM ne sAduM sAMkhavu; ApaNAthI AvuM veDAvAnuM nathI, mATe kUvA havADA karavAnI jarUra paDaze. mane rAMDane meta zeM nathI AvatuM !" kuMvA taLAva paNa khelAya che. rC/ kuvAmAM nAkhavuM, ( nukasAnanA khADAmAM utA tr ravuM; kuvAmAM nAkhavA jevI durdazAe paheAM-kuzakA khAMDavA, kuzakA khAMDavA jevA mithyA cADavuM. prayAsa karavA; khAlI mAthApheADa karavI. kuzAgrabuddhi, (kuza=DAbha; DAbhane agra bhAga bahu tIkSNa hoya che te uparathI) tIkSNasUkSma buddhi. ethI ulaTuM meAbhAgrabuddhi e baheneA. kADhuM ataranI heA varALa kAnI pAse re, karUM huM kuvA ke taLAva, mana mUjhAyere, jaI kahe jo mA ne bApa dIkarI tamArIre' sarasvatIcaMdra. kuzaMkA kADhavA, du:kha i ne azata-mAla vinAnuM karI melavuM; thakavI daI tAkhe karavuM; vitta kADhI nAkhavuM, ( mAra mArI ke atizaya kAma karAvIne ) r * cArlsa phIkasa sAheba karatAM adhika buddhimAna te hAthamAM lIdheluM kAma pArapADavAmAM kuzAgrabuddhivALA mANasA maLavA kaNa che,' samA. kuhADInA hAtheA, ekaja kuLanA ke vaMzanA-- kAine haNanAra; dhara kANuM karanAra, (kuhADInA hAthAnI utpattilAkaDAmAMthI thayelI che ane te pachI kuhADInI sAthe rahI pAtAnA varganAja kAI jhADane kApe che enI
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuLano aMgAre.] (72) [ keDanA makoDA bhaDAI java sahAyatA vinA kuhADI ekalI jhADa kApI [ 2. halakuM karavuM (mAra mArIne); mAzakatI nathI te uparathI.) rIne hAMDakAM pAMsaLAM narama karavAM. kuLane aMgAre, bApadAdAnI meLavelI A | 3. ghANa kADhavesaMhAra karavo. barUne kalaMka lagADanAra-vaNasADanAra (kuputra.) kUco karavo, (cAvIcAvIne) atizaya niM zAMti khasIne vasaze haiye, kalaha kaleza | dA karavI; bhUMDuM bolavuM. (kokane viSe. khATuMapAra; gAMdhArIne vaDo putra te, kuLamAM che | khoTuM belI halakuM pADavuM. aMgAra" 2. saghaLuM sArI peThe samajI abhyAsa 'padI darzana. karI le; pAkuM karavuM. "cApaDIne dhik dhik tArA hastI ghoDA, dhipha ka karyo.' tAre bhaMDAra; phaTa pApI tAruM mukha ne jouM, 3. ekanI eka vAta bakayAM karavI. jI. upaje kuLaaMgAra." bhano kuco karyo che." hAramALA. "kUca karatA paravAre tyAre kenI ?" beThe te zatrune zuM bhaje, tuM te upa- kUce vALave, (belavAmAM) locA vALavA; je kuLaaMgAra." samaja na paDe ema vacamAM vacamAM aTakI kavi kAlidAsa. | paDavuM; cAvI cAvIne besavuM. kuLamAM dIve, kuLadIpaka kuLane ajavALa 2. (jIbha) spaSTa uccArane mATe jInAra, kIrtine phelAvanAra; guNa-vivAthI bhane TevavI; vArevAre bolIne jIbhane kuLane prasiddhimAM ANanArA suputrane viSe sahavAsa karAve. belatAM vaparAya che. phUTa pAMcazerI, mAthApheDa kara. ema sakUMcI pheravavI, yuktisara samajAvI pitAnA | majAvyuM na samaje tyAre hArI thAkI kahe taraphanuM karavuM, evI koI yukti karavI ke | vAmAM Ave che. badho beta pharI jAya; yukita-tajavIjathI ca- kUTa kare-vALa, saMhAra kare. kara pheravI devuM. keTalI vIse so thAya che, saMsAramAM kema anukUMcI maLavI, nADa maLavI. bhava thAya che kema vIte che. kuMcI hAtha lAgavI, bheda samaja; marma - "tamArA bhAIe hAthelImAM nacAvelI pAma; kUMcI-nADa maLavI; aMtaHkaraNa- tethI saMsAra mAthe paDyo ane AthaDIyAMnI chAnI vAta jANavI. khAvAM paDyAM; huM tyAre nahotI jANatI je 2. tALo meLave. ATalI vIse se thAya che." kuMcI hAtha hevI, bIjAnA mananuM valaNa navI prA. pitAnA kabajAmAM hovuM. keTalI vIse so thAya che te huM tane ha"he mahArAja, ATaluM kAma te karAvI | maNa batAvI ApuM chuM." Apa; siddharAja mahArAjanI kUMcI tamA keDa jhAlavI, Azraya le; AdhAra dhara. re hAtha che." (kAMI kAma thavA agara saMkaTamAMthI uga vIramatInATaka | ravA. ) kUcA kADhavA, zakita uparAMta atize kAma keDanA kakaDA thaI javA, keDamAM duHkha thavuM; karAvI thakavI devuM; narama karI nAkhavuM; kA- | keDa phATavI. yara karavuM azakata karavuM kiDanA makaDA marAI javA, keDe bevaDa
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ kenuM bhAgaluM ] (73). [ kAgaLo karo. vaLI javI. (kAma karI thAkI javAthI.) kerAM berA, kerAM berAMnA jevuM halakuM; mAla nIcAM namIne kAma karatAM te keDanA | visAta-zarya vinAnuM lekhAmAM nahi evuM. makoDA bharaDAI jAya che." kerI hiMdaLe caDhI che, kerI unALAnI rUpAMcAlIprasannAkhyAna. tumAM thAya che ane unALAmAM vasaMta rUkeDanuM bhAgaluM, kamara lulI thaI gaI heya- tumAM thaelI ghelachA vadhe che ane te upaTAra na hoya tevuM. rathI kerI jema hiMdoLe caDhe che tema hiM2. susta, ALasu, nIcA vaLI jenAthI doLe caDhelA-magajanA bhamelA-ghelA-bhramita saMtoSakAraka kAma na thAya tevuM; harAma hA mANasane viSe bolatAM vaparAya che. unADakAMnuM. LAnI rUtumAM ja bolAya che ema ethI spaSTa keDapatIuM karavuM, keDa sudhI nAhI levuM. ke. samajAya che. DIuM karavuM paNa bolAya che. keza kApI levA, chetarI javuM. keDamAM lAkaDuM ghAlavuM, lAkaDuM ghAlyuM hoya || 2. nukasAna karavuM; ochuM karavuM. tema nIcuM na vaLI zakAvuM. e te zA mArA keza kApI lenAre | hato ?" "mArI keDamAM te lAkaDuM ghAlyuM che ema ekanI eka sthitimAM lAMbA vakhata kezarapAka jamADa, mAra mAravo; kuMdIpAka sudhI rahevAthI ekadama keDathI UbhuM na Apa (vAMkAmAM.) thaI zakAya tyAre belAya che. kesariyAM karavAM, maraNiyAM thaI yuddhamAM jatI keDe paDavuM, Agraha karI bhAgavuM; khate paDa veLA chelle kasube pI le. (rajaputa vuM; kAyara karavuM; saMtApavuM; khaNakhoja kara (lokamAM) vI; pachavADe lAgavuM; cAnaka rAkhI maMDyAM kalAsa padhAravuM, gujarI javuM; gata thavuM; rahevuM. kailAsavAsI thavuM paNa bolAya che. "mADI naMdane kuMvara mArI keDe paDaze kekaDuM guMcAvuM, kokaDuM guMcAyuM hoya tyAre te re-mADI mimiSe Ave mAre aMge ane ukelavAnI jema muzkelI paDe che ukelaDare-mADI. vAnI sUjha paDatI nathI tevI ja rIte kAma goTALAmAM paDavuM; nikAla na thAya ne khoTI kavi dayArAma, thaI rahevuM paDe evo guMcaveDe the; rasto keDele paNa vaparAya che. na nIkaLe-kAmamAM sUjhana paDe tevI hAlatamAM kedAre karavo, (kedAre eka jAtane rAga che. ke sAMkaDamAM AvI paDavuM; goTALo tha. te tANatAM bahu muzkelI paDe che; narasiMha "are gurUjI ! aphasa, aphasosa, samehetAe kedAra rAga gharANe mUkyo hato ghaLuM kokaDuM guMcAyuM che, te bhadrabhaTAdi suane te cheDavatAM tene bahu muzkelI paDI bhaTo vahANuM vAyuM e nahatuM tevAmAM aMhatI ema kahevAya che; te uparathI athavA dhArAmAM ja palAyana karI gayA che." bhajanamaMDaLImAM paNa chellA kedAro ga mudrArAkSasa. vAya che ane pachI thALa dharAya che te upara- kegaLe kara, kuka kare; koIne nAme thI) moTuM jora mAravuM-parAkrama karI batA raDavA javuM. vavuM; nAma karavuM. (maraNa prasaMge raDayA pachI pANInA ke2. kAMI sAruM-moTuM kAma na karyuM hoya gaLAthI dIlAso ApavAno saMpradAya che te tyAre vAMkAmAM vaparAya che. uparathI )
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ kacarAMnI sAla.] (74) | koyalepa kara. kacarAnI sAla, (kocaramasAla, = | nokarI-cAkarImAMthI dUra karavuM (vAM. dhIme dhIme jatuM) ekAduM cekasa nahi | kAmAM) paNa game te junA kALanuM koI varasa ke- 3. nakAmuM ApI devuM. "tane zuM Ape carAnI sAlanuM eTale ghaNuM junuM-junuM purANuM. keTho dhIkavo-lAga, kALajuM atizaya keTa karavI, beroe eka bIjInI koTe. baLavuM; aMtaranI gupta ciMtAthI baLApe vaLagI raDavuM. keTe vaLagavuM paNa be the. lAya che. keThAlAgI, eTale keThe jene lAge keTa kare (pAnAMnI ramatamAM.) che evI strI. (puruSamAM e prayoga bhAgye keTanuM mAdaLiyuM, kaTanuM mAdaLiyuM jema chAtI ja vaparAto sAMbhaLavAmAM Ave che.) para ne chAtI para ja rahe che tevuM chAtI para keDiyA jevuM kapALa, phuluM nazIba, kama nazIba. premabhera rahenAruM. ghaNuM ja vahAluM; ghaNI ja aga- kaThI bedI kADhavI, eka vakhata saMpa karyA tyanuM ane pyAruM. pachI pharIthI kajIo UbhuM kare. (nIca keTaDImAM pUravuM, keda karavuM; badhIvAna karavuM; } varNamAM ) kedamAM nAkhavuM. dAma ane kAku baMnene laI sipAIoe keDhI dATavI, (hiMdunI nIca jAtimAM laDAI pitAnA nAyakane svAdhIna karyA, ane nAyake To thayA pachI jyAre saMpa karI kAkune koTaDImAM pUryo." kajIo patAva hoya che. tyAre bane | vanarAja cAvaDe. pakSanA loko bhegA thaIne kuhADIne keTe keDIuM bAMdhIne phara, (matalaba ke) laDAInuM lakSaNasucaka hathiyAra gaNuM dATe che te uparathI) kacha mAMDI vALabhIkha mAgI khA. keTe ghAlavuM, pitAne mAthe AveluM nukasAna patAve; eka thaI javuM; saMpa kare. ghaNuM kharuM nIca varNamAMja A prayoga bolAya che. ke ALa bIjAne mAthe jAya tema karavuM. 2. pote karavAnuM kAma bIjAne soMpavuM keNuM viMjhavo, AgevAnI karI-AgaLa paDI (javAbadArImAM.) A arthamAM gaLe jesabera kAma karavuM.. ghAlavuM paNa bolAya che. jeo pArake ghera koNuo vIMjhatA hoya 3. koTa paheravuM. (ghareNuM vagere.) teo pitAne ghera jyAre avasara Ave keTe bAMdhavuM, vaLagADavuM. ( vyasana, pApa | tyAre khasI jAya e zarama bhareluM kahelapharuM vagere duHkharUpa evuM je kaI te.) 2. pAlaNapaSaNa ke dekharekha karavAne pustakamALA. arthe koIne havAle le. kithaLI rUpIA, hajAra rUpiyAne saMketa. ke ApavuM, moDhuM batAvavuM-dekhADavuM; da- kothaLe ghAlavuM, baMdha rAkhavuM; gupta rAkhavuM rakAra rAkhavI; paravA-garaja rAkhavI. (koThuM= ! ThekANe karI devuM. meTuM.) kerebAjue mUkavuM. 2. rajA ApavI; kADhI mUkavuM; vidAya ka. | "te vAta kothaLe ghAle." ravuM; baratarapha karavuM; nAlAyaka karI kethaLe kare, kothaLAmAM mAla nAkhI vAya."
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAparA pAka ApavA. 1 gAmanA mahellAmAM ke AsapAsanAM gAmaDAMmAM vecI vepAra karavA ( amuka prakAranI dukAna sthApIne nahi. ) 2. kothaLAmAM cAlavuM; keda karavuM'. zaherame kharakamadAraku aneka eTalA, gunegAra kare kothaLA " e kahevata che. koparApAka Apave, mAra mAraveza ( vAM kAmAM. ) (04) kArU' bhInuM karavuM, nAnA bALakane bhInAmAMthI kArAmAM suvADI kArAmAMthI bhInAmAM `te sui rahevuM. ( mAe. ) kore lUgaDe AvavuM, kalaMka rar3hita ke bhAgavyA vinA AvavuM. * karasanadAsa paNa kAre lUgaDe ghera AvI zayA nahi. svadezavatsaLa. kArA mAro kakaDadhaja, dhana-mAla vinAne; dAMDa; bhabhakA bhArI ne khIsA khAlI-pAse kAMI hAya nahi evI sthitinA je kAI te. [ kavacanI zayyA. ya; kaMDhALA bhareluM; kaMTALA utpanna kare tevuM; akAruM; rada karavA jevuM; namAluM. .. hAnIkALIe karI javA,(lAkSaNika) ucApata karavuM; pacAvI paDavuM; vagara hakelaI levu; AI karI javu. "C 2. vegaLA; lAgatuM vaLagatuM na hoya evA; sabaMdha vinAnA; alaga. kahyA dhAnya jevuM, aLakhAmaNuM; agni khainA khATalA, ( khaya-kSaya. kSaya rAga evA bhayaMkara che ke te lAMkhI muddata sudhI maMdavADa bhogavavA chatAM paNa bhAgyeja maTe che te uparathI) pUrUM thatAM dhaNA kALa lAge ne ghaNI mArthAkUTa karavI paDe evuM kAma; mahenata karIe te kaMTALA upaje evuM lAMbA vakhata sudhI pahoMcanArUM jamarUM kAma. khaMkherI nAMkhavu, uDuM levuM; khuba dhamakAvavuM; jakharA ThAka devA. 2. mAra mArIne halakuM karavuM. (lAkSaNika) juvAna joI jogI kahe mukhe, tArUM hamaNAM nahi ThAma, kAlA dhAnya jevA tuM dise che, jA bhaja jaI beThA rAma, kAna nahi Averaame na jAye bhALye " dhorAbhAta. kAhI mAMhya kApI nAkhavI, je manathI utarI gayuM hAya te dUra karavu-visAre mUkavuM. bIDuM laI bhaDa ema khelIo, pAMDava pAMcane karUM kALIe. ' kavibhAu. kAvacanI zamyA, kavacanI zayyAmAM suvAthI mananI jevI asvasthatA rahe tevI asvasthatA upajAvanArUM evuM je kaMI te. zAMti ane sukha TALanArUM evuM je bhaya bhareluM sthAna tene viSe khelatAM vaparAya che. kha. khaTuM thaI javu, ( dila-mana-jIva ) nA u. meda thavuM; ligIra thavuM; nirAza thavuM; AzAbhaMga thavuM; utarI javuM. khaDakhaDoga, kaMkAsa; kajI; laDAi. khaDakhaDI' ApavuM, ( khaDakhaDatuM evuM je zrIphaLa-nALiera te ApavuM te uparathI lAkSaNika arthe ) rajA ApavI; kharatarapha karavuM; zrIphaLa ApavuM; dUra karavuM; nAkarImAMthI rada karavuM; kADhI melavuM. ( vAMkAmAM vidyAya karatI vakhate nALiyera ApavAne rIvAja che te uparathI )
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDA khasakuM. ] ( 76 ) tapayAkhyAna. " e tenAM kArya huM ekaleA karIza paNa pAMcase hajAranuM khata emane te| atyAre ja khaDakhaDatuM Ape|. jhAjhuM rAvuM zuM ?' ema tene paraNAvavAmAM je bacyA. ! ! khataravaTa thaine lAgavu, pachavADe lAgavuM; kaDA leveA. ( AgrahathI ) 2. cAnaka rAkhavI; kALajI rAkhavI; AgrahapUrvaka pAchaLa bhaDavuM, 3. bhUla khAlyAM karavI; khaNakhAja karavo, - pelI kumudaDI rAMDa mArI pAchaLa khataravaTa thaIne lAgI che. " d. khaDakhaDatu nALiyera Apavu paNa melAya che. khaDAkhAsaTuM--khATaluM, aNubanAva. (5DAije maLe dhruvaM. jyAtiSamAM vara athavA kanyA emanI parasparanI rAzI thakI parasparanI rAzI chaThThuM ane AThe hoya tA tene khaDAkhAsaruM kahe che;---- SaSTe strIpuMsayorvairaM mRtyuH syAdaSTameghavaM dvidvAdaze ca dAridryaM nava paMcame kaliH // zIkheAdha. khaDiyAkhaDakhaDa, ( khaDiyA+khaDakhaDa ) samULagA nAza; taLiyA jhATaka. ra. bhAgI tUTI gayelI hAlata. ( ghara, killA vagerenI ). 3. meATI Aphta; nukasAna. A prayAga vizeSaNa rUpe vaparAya che. khaDIyA bharavA, ( khaDiyA bharIne gAma javA uparathI lAkSaNika arthe ) upara uparanA laI javAya evA sAmAna leI upaDI javuM; uThAMtarI karavI; jatA rahevuM; [ khabara levI. phATavuM, chekarImAM kahe che. matalaba ke kharca hatA te sarasvatIcaMdra. khatare maTADavA, ( zaMkA maTADavI te uparathI) jhADe pharavA javuM. khate paDavuM, pachavADe lAgavuM; kAyara karavuM; satApavuM; pAchaLa paDI kanaDavuM. 1. cAnaka rAkhavI; AgrahapUrvaka bhaDavu . ( kAI kAmanI pAchaLa ). 3. bhUla khALyAM karavI; khaNakhAja karavI; khaMtathI kAInA doSa kADhAM karavA; niMdA karavI. khapparamAM levuM, khAI javuM; karaDI khAvuM; cUsI levu. 2. mArI nAkhavA, nukasAna karavAnA haituthI potAnA kabajAmAM levuM; nukasAna karavAnI khAtara potAnI doTamAM levuM. r * meM have lIdhA che. ene khapparamAM, ' ucALA bharavA. khaDIyA pATalA mAMdhavAM paNa khelAya che. khata phATavu, gujarAtI lokre! dIkarInA avatAra patharA jevA gaNe che; kAraNa ke teo tene nakAmI ane ejArUpa gaNe che. AvI khAsIyatathI ainatajavIje ucharelI khicArI chekarI jo bALapaNamAM kadAca paraNyA pahelAM gujarI jAya te tenAM sagAMvahAlAM tenA mAbApane je kAMI jevA tevA zAka pANipata. jaNAtA hAya te zamAvavA * are! e te khakhkhara levI, mAra mAravA-nukasAna karavAnI khapI javu, nAza pAmavuM; marI javuM; bheAga thaI paDavu. devInA khapparamAM Avavu eTale devInA bhAga thaI paDavuM. "C eka zie pharazurAme, ra kSatri cakacUra karyA; rahyA na yAhneA eka jIvatA, khapparamAM sA khapI gayA. ,,
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ khabhA para mAthuM hatuM. ] ( 97 ) [ kharA karavA, tajavIjamAM rahevuM. A arthamAM khabara | lAkha rUpiyA Ape che tene khamAsaNuM karyuM laI nAkhavI paNa belAya che. "re duSTa, te kahe che. cheDI de mane, nahi te eka ekanI kha- kharakhare javuM, raDavA javuM; zoka karavA javuM. bara laI nAkhIza." ) (marI gayelAMne) kharakhare karavA javuM brahmarAkSasa | | paNa belAya che. "tane lADa laDAvyo, lA pA, te. kharacakhAvAM, nAtavarA bahu karavA. ne upakAra te AvI ja rIte vA ne! kharacapANI karavAM, marI gayAnI pAchaLa tekazI ciMtA nahi. tArI tathA pelA duSTa De ne dahADe kare; dahADapANI karavAM.. karA abadullAnI huM have sArI rIte khabara chokarA che te DosAne ajavALaze ne lauM chuM." pAchaLa sAruM kharaca pANI karaze." arebiyananAITasa. strI saMbhASaNa. 2. saMbhALa rAkhavI; kazI rAkhavI. kharacI khAvuM, nANuM vAparI khAvuM-devuM. 2. vaTAvIne khAvuM. che. koIne viSe pUchavuM samAcAra jANavA. kharacIpANI karavAM, uDAvI devuM, dhaNIne (khabara ApavI-kADhavI-rAkhavIkaravI vagere prayoga thAya che.) na ApavuM athavA tene khabara na paDe te | ma khAI javuM; vAparI nAkhavuM; kharacIne khabhA para mAthuM hAvuM, mAthe jokhama-bhAra TakAvI rAkhavAnI zakti hevI. paisA ke dhanamAlanuM pANuM karavuM. kharacIpANI khuTavAM, paisA TakA ghaTI javA; "AvA bhaya ane gabharATanA vakhatamAM uDAvavAnuM sAhitya pAse na rahevuM; kharaca ghaNAM mANasa bhoga thaI paDyA hota paNa A karavAnI kAMI savaDa na hovI. gevAnanA khabhA para mAthuM hatuM tethI ghaNA kharacuM javuM, jhADe pharavA javuM; dizAe ja. bacAva thayo." vuM; kaLazIe javuM; loTe javuM. "khabhApara mAthuM heya te AvI jA kharatA tArA dekhADavA (dhoLe dahADe), khasAmo." ratA tArAnA jevI dazA karavI; maraNatokhabhe hAtha mUkavA, segana khAvA. la karavuM; ThAra karavuM. khabhe caDhAve, nA kahevI. (saMketamAM ) "je te duSTa strIe tAre ghATa ghaDavAnuM khaMbhAtI tALAM devAvAM, nirvaza javo; - 1 manamAM ApyuM to tarata huM teNIne dhoLe zamAM koI pAchaLa na rahevuM. (khaMbhAtI tALAM dahADe kharatA tArA dekhaDAvyA vinA rahIza bahu moTA, majabUta ane jhaTa ughaDe nahi nahi." evAM hoya che te uparathI.) arebiyana nAITsa. khamatakhAmaNuM karavuM; kSamA mAgavI. je. kharA karavA, maMdavADamAMthI beThA thavuM, (bhAna lekamAM ) Nase;) sAjA thaI asalanI sArI sthiti khamatI AsANI, koI jAtano bojo a. || e AvavuM; thavA nukasAna AvI paDe te khamI zake bimAra kharA karavAnuM nathI evuM evo mANasa; saddhara AsAmI. jANyA pachI ghaNuM karIne tene osaDa maLakhamAsaNuM karavuM zrAvakomAM vahu sAsune besatA | tuM nathI." varasane dahADe khamAvIne-kSamA mAgIne keTa mAsika sArasaMgraha,
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ -ravuM. kharA parasevAnuM ] (78) [ khAMdha AvavI. 2. salAmata hevuM. kharuM leka (kharuM loDhuM-gajavela jyAre sasa kyAM kyAM uDI gayA dUra, phaDaphaDa rANe caDhe che tyAre temAMthI agni kare che thaI cItharAM; chUTa bhArI bhUDA vALa, paNa bhoLuM loDhuM sarANe caDhatAM temAMthI ekare janaH kayama kharA." ka taNakho paNa karatA nathI, tema raNamAM narmakavitA. jhAjhuM parAkrama darzAvI zake ane duzmananuM kharUM karavuM eTale zeDhe-pAThe-taiyAra ka- apamAna sahana na karI zake evA vIra pu rUSane viSe belatAM e vaparAya che. arA parasevAnuM, kharI mahenatathI pedA kare- 2. kharA loDhAnA jevuM garama mijAja luM; muzkelIo prApta kareluM. nuM; satya niSThA vALuM; tIkhA svabhAkharA parasevAne paisA kharacavA jIva vanuM; polAdanA jevuM tIkhuM; jenAthI cAlatuM nathI paNa najIvI mahenate meLa- apamAna niMdA sahana na thAya te. velo lAbha vAparatAM kRpaNa mANasanuM paNa khasatuM karavuM, dUra karavuM; kADhI melavuM; rajA moTuM mana thAya che." ApavI; jAya ema karavuM; jatuM karavuM. kuMvArI kanyA. 2. DAbuM karavuM; aLakhAmaNuM karavuM. kharA bapora, pUrNa AbAdI; caDhatIne sama- khAMjare nAkhI mUkavuM, eka khUNe darakAra ya. madhyAhunA sUrya paNa bolAya che. vinAne rAkhI mUkavuM; jyAM hAtha vAregha"bhAI enA te hAlamAM kharA bapora DIe na jAya te ThekANe bedarakArIthI cAle che." mUkavuM. "teNe te kAma khAMjare nAkhI kharAba karavuM, bagADavuM; atItimAna karavuM naThAruM karavuM; vahI javA devuM. satyabhAmA-(sajaLa neve) jAo cho 2. nukasAna karavuM; duHkha devuM. kayAM? A jIva leI javuM hoya te kare 3. pAyamAla karavuM; nAza karave; paDa jAo; je Ama karavuM hatuM to mane zA tI hAlamAM ANuM makavuM. kAje khAMjare nAkhI?" 4. (paisA) khoTe raste vAparavA-kha satyabhAmAkhyAna. rca kare. khAMjare paDavuM, khUNe paDI rahevuM; gupta rahevuM; kharAbIne khATale, ghaNI ja kharAbI. darakAra vinAnI sthitimAM rahevuM, koInI kharAbe paDavuM(vahANu kharAbe athaDAI ha ! bedarakArIne lIdhe ajavALAmAM na AvavuM. tuM na hatuM thAya che te uparathI lAkSaNika "have te A zaila paDI pAMjare. " arthe) mithyA javuM; barabAda javuM; kharA dilipara ho. be paDyuM. hiya ema bhAgI tUTI hAlata pa khAMDa khA, "jA, jA khAMDa khA" eTale tuM para AvI javuM. je.je, tuM ATalI DAhI chuM te dhULamAM kahe che tema nathI agara mane darakAra nathI. jAya nahi; ATale parizrama karI vivAA. - khAMDa bharavI (mamAM), mIThuM mIThuM bolavuM; pI che te nirarthaka thAya nahi, ane tArI ! goLe vIMTALIne vAta karavI. pavitra saMskRta vidhA, kharAbe paDI gaNAya khAMDanuM nALiyera, jemAMthI koI paNa bhAga | | kADhI nAkhavA jevo na hoya tevI vastu-vAta; sarasvatIcaMdra. khAMdha AvavI, pADA, baLada vagere gADAe nahi."
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA. khAMdha devI.] (78), [ khAkharane khIlADI joDavAthI tenI khAMdhaparanI cAmaDI ghasAI ! karA; saMsAranI moja majhA mANI levI ghasAIne pAkI javI. sukhavilAsa anubhavI levA; ghaDA thavuM. khAMdha devI, maDadAne laI javAnA saMbaMdhamAM goviMdarAyanA manamAM tarka uThatA ke vaparAya che. pradhAnavatuM te jaze nahi! jaze toye zuM ? khA lADa, (lAkSaNika ) le phAyade kADha have khAI pI. utaryA chiye." gu junI vArtA ame dayA ANI tenuM A phaLa. rAMDa khAI bagADavuM, khAIne kharavuM, vimahasama dayA DAkaNI che. meM rAMDane kahyuM hatuM ke e thavuM; jenuM khAdhuM hoya tenuM ja nukasAna karavuM vA te hajAre Avaze; le, khA have lADe." 2 na pacavAthI jhADA thava. gardhavamena. che. khAdhAthI je zakita AvavI joie khAI pIne maDavuM, khatathI maMDyA rahevuM te na AvavI bhacA rahevuM. khAIne kheruM karavuM, luNaharAma thavuM 2. cAnaka ke kALajI rAkhavI. khAIne khoTuM kIdhuM ema manuSya kadI nA 3. bhUla boLyAM karavI; khaMtathI koIne | kahevaDAvavuM." doSa kADhayAM karavA; mAsika sArasaMgraha. "zAhajAdA prinsa opha velasane chabI pA- khAine kheDavuM, jenuM anna khAdhuM heya teDavAne hunnara zIkhavAne zokha thayo che, te- | neja apakAra kare; luNaharAma thavuM; kRtagha thI te kAma pachavADe khAI pIne maMDyo che." thavuM; na gaNuM thavuM; upakAranA badalAmAM gujarAtI. apakAra karo. ekavAra punarvivAhane cAla calAvavAne kurukSetra thaI karasAthane, ghANa kaDhAvyo Atura thaI jaI te arthe udyoga karatA hatA te hAthe; doSa dhare tuM para ko mANasa khAI ane eka vAra ApaNe valabhamatane teDI khodiyuM e mATe." pADavAne khAI pIne maMDyA hatA." pANipata narmagadha. khAIne jhakha mAravI, khAdhA pachI tarata khAI javuM, na lekhavavuM; darakAra nA rAkhavI. | kaMTALAbhareluM je kAma karavuM paDe te: (vA2. dIThuM na dIThuM sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM saNa ajavALavAM; eThavADe kADhave vagere) karavuM. | 2. upabhoga karI pastAvuM 3. sahana na karavuM. khAkharanI khIleDI, khAkhasnA jhADamAM rahena 4. haka vagara chUpI rIte keInI pAse nArI khIlaDI mAtra teja jhADane oLakhyAM thI levuM; lAMca levI. kare che tema je mANase UcA prakAranuM sukha. sepelA mAla ke nANAMnI corI karavI; joyuM ke anubhavyuM na hoya ane eka ja ucApata karavuM. jAtane anubhava layAM karatuM hoya tene viSe 5. adhavaca keTaluMka mUkI daI, kriyA zarU bolatAM vaparAya che; khAkharanI khIloDInI karavI (balavAnI.) "e vAMcavAmAM peThe eka ja jAtane anubhava laya karanAra keTalAka zabdo khAI gayo." khAkharanI khIleDI aMgada, svAda zuM 6. kamAI javuM. jANe sAkarane." khAI pI levuM utaravuM, bhegavavuM; upabhoga | aMgadaviSTi,
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAkhI gAlI. ] khAkhI maMgALI, pAse chuTI badAma na hoya ne lAlAjI thaI phare te; phAMkaDA thaI pharanAra. *Da; dharamAM joie te hAllAM kustI kare ne bahAra lAlajI maniyAra thaI phare te; dAMDa; pAse kAMi hAya nahi ane khAlI bhapA mAre te;mAlamatA uDAvI dIdhI hoyatevuM. khAkhI khAvA, pAse kaMija hAya evA purUSa; mAlamatA uDAvI dIdhI hoya tevu. 3. cIDhAi jAya evA tameguNI purUSa (khAkhInI peThe ) khATalI javI, khATalI javA jevI dazA thavI; marIjavu. ' tArI khATalI jAya ' eTale tuM marI jAya ema badavA devAmAM elAya che; khATale paDavu, khATalA bhAgavavA; madavADa AvavAthI pathArIvaza thavuM. "dhA vAge te khATale paDIe tyAre kANu zIrA khavaDAvanAra che?" vanarAja cAvaDA. te gharaDI azakta thaI khATale paDe tyAre rAMDelI che|karI tenI cAkarI karavAmAM lAkha rUpIAnI thai paDe che." karaNaghelo. khATale AvavA,( suvAvaDane.) khATalA upara| thavA, ( gharamAM gharamAMthI bhadavADa javA-khasavA. * jaiva jANe e mAsathI zu thayu che ke mArA gharamAMthI khATalA uparA thatA ja nathI, ' khATalA bhAgavavA, maMdavADa sevave; AjArathI pathArI sevavI; pathArIvaza thavuM. " kadI avasthAne lIdhe khATalA sevavAne vakhata AvyA hota ne sAMja paDe e AnA na lAvatA hota te tu mArI zI kharadAza karata ? " ,, kuMvArI kanyA. khATalA have, (bhadavADa ke suvAvaDane.) [ khANuM kharAba thavuM.. : * mAre tyAM khATalAche' ema kahevAya che. khAtuM khArUM cAkhavu, sukha duHkhaneA anubhava levA; saMsAramAM rahIne caDhatI paDatI anu bhavavI; taDakAchAMyA jove. khATuM thaI javuM, ( dila ) nirAza thavu; nAumeda thavu; kacavAvu; dilagIra thavu; AzA bhaMga thavu. (80) khATuM mAthuM thai javuM, bagaDI javuM; kharAkha thavuM; nukasAna thavuM; upayeAgamAM na Ave evuM thavuM. ( kaI vastu utarI jAya che tyAre khAdhAnA kAmamAMthI radda thAya che te uparathI. ) " AvIe chIe ! zuM khATuM mALu thaI jAya che te; amArUM kahevuM teA kALeya kANu dhare che ? " pAMcALIprasannAkhyAna. kr ra. tapI javuM; caDhI javuM; utarI paDavuM. ATalA badhA khATA meALA kAnA upara thA che? ' satyabhAmAkhyAna. khADAmAM utAravuM-nAkhavuM, khADAmAM nAkhyuM hAya evI durdazA karavI-nukasAna karavuM. " jyAM tyAM samajatA chekarA kahe che ke amane nAnapaNamAM paraNAvIne mAbApe khADAmAM nAkhyA che." " AvI rIte pAne daza paMdara hajAranA khADAmAM utAryA joI, vANiyAe te sabaMdhI vAtacIta aMdha karI. ' kautukamALA. khADA paDavA, (trijorImAM) taLiyuM dekhAvuM, 2. tUTa-tagI paDavI. k " temanI raiyatanI kaMgAliyatane lIdhe temanI AvakamAM UMDA khADA paDyA che. " de. kA. uttejana. khANuM kharAba thavu', khAve pIve herAna thavuM; peTanuM purUM karavAnA sAMsA paDavA. ra. rAjI tUTavI; je dhaMdhA-rojagAra
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAdheluM kutarAne nAkhyuM. ] ke kAma upara gujarAna cAlatuM DhAya te aTakavuM; AjIvikA aMdha thavI. khAdheluM kutarAne nAkhyuM, jIe kutarAne nAkhavu. khAparA kADhI, dhaDImAM laDhe ane dhaDImAM eka thAya evA je che temAMnA eka jaNu, ra. sarakhe sarakhA riphAmAMnA ekeka. 3. eka bIjAnI sAMsaNIthI naThArUM kAma karanArAmAMnA je ekeka te. khAyaNiyAmAM ghAlIne khAMDavuM, bahAra na dekhAya-kAI na jANe ema khUba saMtApavuM; kabajAmAM laine atizaya du:kha devuM; kanaDavuM. khAyaNiyAmAM mAthuM mUkIne suvuM, sAvaceta na rahIe te! khaMDAI javAya evI bhayaMkara-jokhama bharelI sthitimAM rahevu. * khAyaNiyAmAM mAthuM mUkI suvAnI najara paheAMcatI hAya teAja A dava jevA rAjamAM rahejo." tr pratApanATaka. khAriyAM thavAM, bhUkhe maravuM; bhUkhyAM rahevu. * Aja te| mAre khAriyAM thayAM.' A pra yoga bahu vacanamAMja vaparAya che. khAlI hAthe javuM, marI javuM; pUNyanA saMcaya kIdhA vinA jevA janmyA hatA tevA marI javuM. " saMcaratA hAthI gheADA, hajAro jenI sAthe; te hIMyA khAlI hAthe re; jAgIne jone. . ciMtAmaNi, 2. paisA lIdhA vagara ke pAse rAkhyA sivAya javuM. ATale varSe Ama khAlI hAthe gayA karatAM te| na javuM eja ThIka che;-vidhArAma zuM peAtAnI pUjIne ardho bhAga mane ApanAra che ? " t 22 ahmarAkSasa, (81) [ khAsaDAM khAvAM. khAvA dhAtu, bihAmaNuM lAgavuM; bhayaMkara-DarAmaNuM lAgavuM; bhaya upajAvave. 2. cIDhI karavAM; khIvaDAvavuM; rakavuM; gusse thavuM. " e kaze|rI zIkhAmaNa ApanArane khAvA dhAtI. ane bhamara caDhAvI hArDa vaDe pAkAra karI, mhAM maraDI kahetI ke vAra, vAra, joyA e lAka! ,, sarasvatIcaMdra. tr are A ujaDakhaMkha vADI kevI khAvA dhAya che!" r ni dirayA medAnane, che gaMbhIra AkAza; daza diza khAvA dhAya che, zAkakhIkanA vAsa, kavi narmada. " te kRtya tene rAta dahADA khAvA dhAtuM haze ane tethIja teNInA aMta AvyA temAM kaze| saMzaya nahi, "" kr mudrArAkSasa. arebiyananAiTsa. khAvA pIvAnA dahADA, AnaMdane--sukha bhAgavavAnA divasa. 2. AbAdInA divasa, khAvA levA ( rUpI, ) zirastA karatAM vadhAre levA. ( kanyA paraNAvavA. ) khAsaDAMkhA, khAsaDAM khAya evA nIca mANasa. khAsaDAM khAvAM, khattA khAvA; pastAvA pAmavA ( nukasAna thayethI; ) Thokaro khAvI. " AbAdImAM jeNe sabhyatA rAkhelI tenI avadazAmAM e magarUrI kare che te zeAbhA rahe che, te je khAsaDAM khAya che. vanarAja cAvaDA. IzvaranI icchA AgaLathI, chaLathI kema chuTAro, dr
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAsaDAMbAjI khelavI. ] dhara DayAnuM suNI dhara khAdhe, khUba khAsaDAM khAzere " venacaritra. khAsaDAMmAjI khelavI, mazkarImAM athavA gussAmAM eka bIjApara khAsaDAM mAravAM. 2. hALImAM eka bIjApara khAsaDAM phe kavAM. khAsaDAM mAravAM, Doka devA; ThapakA dai zaramIM du karavuM; DAma devA; kaThaNu vacana kahevAM; dhamakAvavuM; dhamadhamAvavuM. khAsaDArAta, huM kaMI jANutA nathI tema jANavAnI darakAra nathI e arthamAM bedarakArIneA javAba detAM vaparAya che. " ahIM yA khAsaDA rAtane kahI batAve che. paDAne tuMne tArA che|ka| eya kUvAmAM !" khAsaDAne tAla, ( khAsaDAnA tAlanuM-barAkharInuM ) halakuM; visAta vinAnuM; pAcha; nIca; dama ke mAtra vinAnuM. tr nathI tamArA bApanuM rAjare, mArI mAmAne karyuM kAjare; tame upAnane samAnare, khAlyA duryodhana rAjanare, ' lakSmaNAdaraNuM. khAsaDe dALa vaherAvI, khAsaDAM vaDe laDavuM. khAsaDe mArI, dIstuM rahyuM, dharyuM rahyuM; e athamAM bedarakArIne javAba ApatAM khelavAmAM Ave che. 8 marI gai teA khAsaDe mArI, paNa DA- kaNu e jhADane vaLagADatI gai. maNi ane mehana, 6 khAsaDAne taLIe mArI paNa vapa rAya che. khAsAnuM mIMDu, mahArAjane mATe khAsa khnAveluM khakhkhuM mIThuM ( maMdiramAM. ] khAsuM dIvA jevuM, cAkhkhuM caTa; tarata samajAya evuM; paratuM vAMkAmAM sAthe, kazuM maLe nahi-hAtha na lAge evuM . (82) ! khIsAmAM mAlanuM khALe javuM, pizAba karavA javuM, strI A prayAga vApare che,( lAkSaNika ) khALe khesavuM, pizAba karavA, jhADe karavA esavu. ( mAMdA mANuse. ) khIMTIe pAtI, kaMI jokhama, uccATa va garanI je sthiti te; nirAMta; mananI agukhata-gabharATa-akaLAmaNa ke ciMtA vi nAnI je hAlata te. khITIe makavu, UMcu melavu; dUra rAkhavu; visAre mUkavu; ThekANe karavu'. khIcaDA karI nAkhavA, bheLaseLa karI nA khavuM ( lAkSaNika. ) khIlAne jere kUdaku, jema DhAra khIlAne jore kUde che tema kAI moTA-sattAvALApakSavALA mANasane AdhAre bakara dI karavI--mahAlavuM. khIlI khaTakA, aDacaNu; naDatara; ADa; vijJa; harakata. " dIkarI, bAvarI zA mATe bane che ! hajI sudhI khIlI khaTA thaye nathI. me evA dhATa utAryuM che ke kAinA vALa paNa vAMkA thAya nahi, "" che. kathAsamAja, 2. phUDakapa. 3. vahema. khIlI DAkavI, vacamAM aDacaNu nAkhI cAlatuM kAma aTakAvavuM; vinna ANI mUkavuM; 2. mukAma nAkhavA; pAyA nAkhavA. khIlA majabUta che, AdhAra sabaLa che; vaga moTI che; AzrayadAtA jabarA che. khIsAmAM ghAlavuM, na lekhavavu; na gaNakAravuM; hisAbamAM na levuM; na gavuM; khIsAmAM dhAlavA jevu tuccha gaNuvu. " A sAziva jAte Ave nI tA ane te khIsAmAM kANuM ane tene mAsa dharamAM rAjjAnI sAthe rAkhu. . sarasvatIcaMdra,
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ khIsu bharavuM.] khIsuM bharavuM, pArakuM nANuM vagara heke pe- khese vaLagavuM, pAlave paDavuM, Azraye rahevuM tAnA upayogamAM levuM; apramANikapaNe 2. na chUTe evuM koI lapharuM vaLagavuM. koInI pAsethI lAlaca batAvI nANuM ka- "enA nizcaya thakI nara tariyA kaMI DhAvavAM lAMca levI. thaI gayA saMtamahaMta, 2. svArthanI khAtara koIne vagara hakanAM eNe na uramAM jeha ApyA che, nANAM ApavAM. bhUmimAM hajI bhamaMta, lakSa corAzI re, khIsAM tara karavAM eTale paise Take tAjA khAte vaLagI bese,"--koInuM. thavuM. dhIrabhakta. khuM zAla, paga pesADe; dAkhala thavuM; 2. pAchaLa lAgavuM; keDe leve; AjhajatuM AvatuM thavuM. hathI bhAgavuM, kAyara karavuM. 2. pAyo nAkha. khiDa vALavI, khetaramAM anAjane pANI pAvuM. khude jabare che, AdhAra sabaLa che. paiDIo gavAra e jAtanA gavAra pANImAM khu Theka,ekane eka ThekANe lAMbA vakhata ! jhaTa ogaLatA nathI te uparathI samajAvyA sudhI karI rahevuM-thobhavuM. paNa na samaje evA mUrkha-jaDasAne viSe 2. nizcaya kare; teDaApAve; nikAla belatAM vaparAya che. Akha karavuM, mAra mArI halakuM karavuM. para AvavuM. khokharuM nALiyera, khokharA nALiyeranA je3 pAye nAkhave; zarUAta karavI. | | vuM phAyadA vinAnuM-upayoga vinAnuM je kAma khu DhIlo thavo, magarUrI ochI thavI te. (kAma-vastu-vicAra.) azakta thavuM (AdhAra nabaLo thavAthI.) khoTAM hADakAMnuM, ALasu; mahenata karave kaMTAkhule ke, ughADe choge; jAhera rIte. La khAya evuM; kAmamAM madada na kare evuM. khUNAmAM nAkhavuM, guNa prakAza na thAya ! AkhAM hADakAMnuM paNa belAya che. evI jagoe ApyuM mUkavuM. khoTA thavA, (paisA) phulavA. khUNe paDI rahevuM, aMdhArAmAM rahevuM guNaprakAza kheruM kATaluM, kharA na kare-maMdavADamAMthI beThA na thAya evI sthitimAM rahevuM. na thAya evA mANasane viSe belatAM va5 khUNe hovuM, zokamAM gharamAM ghalAI rahevuM. rAya che khoTo rUpiyo paNa belAya che. (vidhavAe) khoTuM nIkaLavuM, bevaphA thavuM evacanI khUNe pALa, rAMDelI strIe gharamAM ghalAI nIvaDavuM; beImAna thavuM; kRtaghI-apakArI rahevAnA rivAjane anusaravuM. thavuM. benane khATale moTI aDacaNa; muzkelI. Akhare e mAzuka beTI nIkaLI." rasadhA karavA, uDAvI devuM; beI nAkha- beTe rUpi, maMdavADamAMthI be na thAyavuM; vAparI nAkhavuM. (kherasalA eTale sukha kharA na kare tevuM mANasa. khare rUpiyo jema zAMti bhogavavI te uparathI). bajAramAM cAlate-nabhata nathI tema saMsAesa kApI levA juo keza kApI levA, ramAM nakAme thaI paDanAra-AkharasAlapara khesa khaMkheravA, keI jokhama ke javAbadA- AvI gayelA mANasanI AzA mUktAM e rImAMthI kyA thavuM. bolavAmAM Ave che.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ khADA kADhI nakhAve. ] khADA kADhI nAkhavA, jaDamULathI ukheDI nAkhavuM; nAza karavuM; khADArUpa naDatuM evu je kaIM tenA nAza karavA. tr "khADA jyama kSatrine kADhI, zrAddha sAcuMtuM paNipate, mArI kADhavA tema musallA, brahma lagADyA evi late. ( er ) pANipata. " pADe pADA laDhe ne jhADAnA khADA kADhe e kahevata che. " 2. dhamakAvavuM; dhumADA kADhI nAkhavA. 3. sahAra karave. ( mANasa ke DhArane. ) ' muMbAInI marakIe hArA mANasAnA kheDA kADhI nAkhyA.' khADA nIkaLI javA, nAza thavA; sahAra thavA; " dhAsa cArAnI taMgIthI DhAramAM bhUkhamA te marakI cAlI tethI temanA nIkaLI gayA. " khADA kheDUne ) vadhI ( e khAparImAM pavana bharAvA, mijAja javA; zirorI karavI; tabiyata AkarI thavI; garviSTa thavuM; phATI javuM; chAkI javuM. khALiyAmAM jIva AvavA, ekA eka gabharAI javAthI athavA kALa paDavAthI jIva uDI gayeA hAya te pAchA haiThe bese athavA nivRtti thAya tyAre kheALiyAmAM jIva AvyA ema kahevAya che te uparathI nivRtti jIvamAM jIva AvavA; nirAMta vaLavI; jIva heThe besA; cena vaLavu. thavI; re jIva veANAM khALiyAM te, khIjI khIjI ghera gaI; rAhI rAdhA caMdrabhAgA tyAMnI tyAM ezI rahI. tr dANalIlA--siMha mahetA. tenA mukhanA e zabdo sAMbhaLatAM vAra mArA khALiyAmAM jIva AvyA; mArI sadhaLI ciMtAnA vinAza thayA, eTaluMja nahiM paNuM [ khALe sApavuM. tenA paranA mArA premamAM vRddhi thai. arebiyana nAiTsa. tethI ulaTuM khALiyAmAMthI jIva uDI javA, eTale gabharAmaNa thavo; gabharATa u pajavA; uccATa thave. "vadhAmaNiyA vadhAmaNI kaheche tema kheAlane hukamanI rIte mAlavAthI mAre teA kheALiyAmAMthI jIva paNa uDI gayA. dr kezarIcaritra. khALe besADavuM, kanyAne tenAM sAsusasarAnA kheALAmAM besADavI. ( vivAha, cAMllA, nALiyera ApatI vakhatanI e eka rIta che.) khoLe mAthuM mUkavuM, saMkaTamAMthI bacAvavAne kA I samarthanI sahAya ke ethamAM jai rahevuM; tana soMpI devuM; Azraya dharavA; zaraNe javuM; tAkhe thavuM. " sevaka kacerIe kacerIe dhakkA khAine thAkayA ane sarakArane khALe mAthuM mUkavAnI ghaNIe tajavIja karI paNa te vyartha gaI. (gardhavasena. ) jete kheALe mAthuM hAya, te tene jhaTa kApe, jene vacane chAtI sAMpI, tenuMja vacana uthApe,-- duniyAM jADAMnI jhUDAMnI, e anubhava vAta pramANI ' narmakavitA. khALe levuM, dattaka karI levu. khALe sApavuM, bharAMsApara ApavuM; AdhAraAzraya samajI havAle karavuM; kAInI sabhALa nIce ApavuM; bhalAmaNu karavI; bhALavavA Apavu. " maMdIranA gurUjIre maMdiranA gurUjI, maMdIranA gurUjI, sudevajIre, tamAre kheALe sapuM, me tana. mAsALa padhAro. '- naLAkhyAna,
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ . baLe chevuM. ] (85) || gaMgA nahAyA. baLe tevuM eTale Azraya ke AdhAra taLe hevuM. | " prabhu pAse khoLo pAtharI mAguM chuM ke suMdarI, e ThIka nahi, A bALake hajI | game te chAjamAM vasavAno dI lAvaje paNa duniyA zravaNeya sAMbhaLI nathI. e tamAre | rAjamAM jaI lAja khovAne dI nA lAvIza." khaLe che." pratApanATaka, mudrArAkSasa. khoLo bhara, agharaNIrAtane deva AgaLa khoLo pAthare namavuM; AjIjI karavI; kA besADI sAsue cokhA, nALiyera, rUpAnANuM, lAvAlA karavA; e sai prathama pitAnA khoLAmAM laI pachI karagaravuM; koI vAtane sArU cheka garI | te vahunA khoLAmAM ApavuM. bAIthI bolavuM, raDavA sarakhuM moTuM karI bhAgIlevuM; dInatAthI prArthanA karavI. "Aja mArA bhAInI vahune khoLo bharavA"moTA moTA zrImaMtanI suMdarIo paNa ne che; amArI garIba sthiti hovAthI A janA zubha divase te bApaDIne sArI sADI gurjara narendra AgaLa khaLA pAthare te o ke sArI eLI paNa paheravAnI nathI." DaNanI zI guMjAze ? yazobhAkhelana.. maNi ane mohana. ga gagananAM pakSI jhAlavAM, juo AkAzanAM nhAyA jeTaluM pUrNa thayuM te uparathI.) pakSI jhAlavAM. gaMgA gaMgeti yo bruyAt gaMgalI ghAMcaNa, e nAmanI ghAMcaNanA jevI yojanAnAm zatairapi ghaNI ja melI ane phuvaDa strIne viSe belatAM vaparAya che. mucyate sarva pApebhyo gaMga geLI, (mazkarImAM) pANI pIvAnI viSNulokaM sagacchati // je goLImAMthI ghaNuM jaNe tenI te leTI ! nadyAjalAvagAhena pAvayantItarAjanAn bolIne pANuM pIdhuM hoya tenuM pavitra goLI. darzanAtasparzanAtpAnAttathA gaMgAjaLa jevuM, pavitra. (sarva pANImAM - gAjaLa pavitra gaNAya che te uparathI) ttiIrtanA "evAM vacana suNIne re, punAsa puNyAn puruSAn zatazothasahasrazaH vadhA vaLatAM vahujI; gaMgAtasmAt pivettasyA jlNsNsaartaark| gaMgAjaLa sarakhAM re, dIkare sAro thAya ne kaMI raste paDe he sAMbhaLo sAsujI. ane A joDuM sukhI thAya eTale gaMgA kavi dayArAma. 2. pramANamAM pANI bahu hoya evI sarasvatIcaMdra. dALa.) nAgarika-(ni:zvAsa nAkhI,) tArUM mAgaMgA nahAyA, pApa-nukasAna-duHkhamAMthI chu- | navAthI A dazA thaI ane mAruM mAna- . vyA evA arthamAM vaparAya che. (gaMgAmAM | vAthI e bApaDI keda paDavuM paDayuM, have nyAyA."
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ gagA bhagIrathI. te parama ddhArDa greneA hAthevALA mA jAya eTale gamA nhAyA." satyabhAmAkhyAta. * prabhu haeNnane kRpA kare te enAM sa duHkha ApaNane Ave te jANe ga MgA jAyA. tapayAkhyAna. gaMgA bhAgIrathI, vidhavAne e rIte patramAM lakhavAnA rivAja che. gaMgA 15, (gaMgAnA jevI pavitra) pAtAnI vadhu sivAyanI vaDIla strIonA patramAM e pramANe lakhavAnI rUDhi che. gagAnA prazAha, magAtA pravAha jevI eka dhArA; askhalita je khelavAnI chaTA te; vAgdhArA; ( mahAdevanI jayA te mukha, pavitra gaMgAjI te uttama viSaya ane temA pravAha te askhalita vAcA. ) 2. pavitra, nAta tA gaMgAnA pravAha che. gacchati karI javuM, ( suM. gaN (gar uparathI) nAzI javuM; chaTakI javuM; agIArA gaNuvA; cha pAMca karI javu, gucchI javuM' paNa khelAya che. " eka varSa pUruM thayuM eTalAmAM te trijorInuM taLiyuM dekhAyuM ane mArA mujapara mArI sAthe ezI jamanArA mitrA paNu gacchanti karI gayA. " arebiyananAITsa gaja gaja kudavu, (harSamAM) mastImAM AvavuM; patarAgAra thavuM; tAramAM rahevu. " " (86 ) lakizArIne AnaMda mATe nahiM ane tenuM cAlata te te gaja gaja kuddata." paisA [ gaDagaDiyuM AvuM. ApavA; mAM pUravu. eve vakhate tenuM gajavuM bharavAne ne AnAkAnI kare tenI kharekharI kamammI jANavI. " kr karaNaghelo. 2. lAMca laI gajavAM tara karavAM; bada dAnatathI puSkaLa paisA ekaThA karavA; khIsAM bharavAM. "AbyA AvyA re suratI mAla, muMbAI ThagavAne; lAvyA lAvyA re suratI cAla, gajavuM bharavAne," narmakavitA. gajavAnA vara, paherAmaNInA vara; gajavuM bharAya eTalI paherAmaNI maLe evA kulina vara. gajavAmAM cAlavuM, na gaNavuM; tuccha gaNI kADhavuM; darakAra na karavI; mAna na ApavuM; na mAnavuM; na lekhavavu. - rAyanA vArAmAM vATane gajavAmAM ghAlIne kare evA vidvAna nara ghaNA hatA. jAtamahenata. gaMjImAMnA sApa, gupta zatru; jovAmAM jANuvAmAM na Ave evA duzmana; upara uparathI mIThuMkheAlanAra paNa aMdarakhAnethI vera rAkhanAra; moDhethI mitra paNu aMdarathI duzmana. sarasvatIcaMdra. gaTa karI javu, (lAkSaNika) paisA-mAla vagere laI nAzI javuM; pacAvI paDavuM; ucApata karavuM; harAmanuM khAI javuM; AyAM karI navuM; kAinuM kAMI vagara hake potAnA upayogamAM levuM. gajala auSTi, vAtacita; appAM; TADhA paheA nA gamAyA. gaja vAgavA, ajamAveluM jhera kAyadAkrAraka gaThiyu Apavu, (gaDagaDayuM-gaDagaDatuM nIvaDavuM; jora mAvavu; yAgya ThekANe yAgya rIte zakti kAme lAgavI. evu ne zrIphaLa--nALiyera te. e uparathI lAkSaNika arthe) rajA ApavI; kharatarapha karavuM; pANIcu' Apavu. gavAM * bharavAM, (paisAthI) lAMca ApavI;
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaDAku banavuM. ] gAvAnuM gaDagaDiyuM mApavuM paNu khelAya che. gaDAku banavuM, tanmaya thaI javuM; garaka thaI javuM. gaDha ukelavA-uthalAvavA, gaDha ukelavA jevu kAI. mahAbhArata-bahAdurI bhareluM kAma karavuM; parAkrama karavuM; moTA pheraphAra karI nAkhavA; uthalapAthala karI nAkhavI. " ekalI beThI gaDha ukale evI sugaNusuMdarIne tame abaLA gaNI ke kAjIvagaranI lekhAne nirmULA mAnatA hAtA temAM tamArI cUka che. '' ,, garbhavasena. gati padhAravA, (gaNapatinA jevu meTuM peTa thavu, te uparathI majAkamAM) garbha rahevA; dudALu peTa thavu. 2. zubha kAmanA Arbha thavA * jamanA maiyA karasana rAkhA, akhA moTI rAmajI; seve na gaNapati padhAryA, peTabaLI AThe jAma. ( 29 ) zuM gadheDAnAM pUcho. cyArabha vA; pahela karavI; mULa rApanu. gaNeza esavA eTale sArA mAThA kAI kAtranA AraMbha thavA. gatiyAM thayAM, puSkaLa nANAnuM uchaLavuM; ghaNA paisA ekaThA thavA. tenI pAse tA Aja kAla khUba gamadiyAM thayAM che.' ( a huvacanamAM ja melAya che. ) gate dhAlavuM, zrAddha karIne sadgatie pahoMcADavuM. sAcuM kahuM chuM jI. narmakavitA. gaNeza mAMDavA, eka same viSNu ane gapati laDatA hatA. eTalAmAM zive vacamAM paDI gaNapatinuM DAkuM kApI nAkhyuM. e vAta pArvatIe jANI eTale zivane zApa devA mAMDayA. pachI zive eka dAMtanA hAthInuM DAku kApI lAvI gaNapatinA dhaDane ceAMDhADI jIvatA karyA. mArA putrane varavA karyo tethI have ene kAI khelAvaro nahi ema kahI pArvatIe zAka karyA tyAre zive kahyuM ke, sarva devamAM e pahelA pUjAro ne sarva zubha kAmamAM tenuM ArAdhana thaze. ethI herakAI zubha prasaMge prathama emanI sthApanA kara* vAmAM Ave che. te uparathI zarUAta karavI; 2. kAme lagADavuM; ThekANe pADavuM; upacegamAM levuM. " jyAre kuMvaranI AMkha mIMcAya tyAre bIjAne khaDA karI maranArane evI rIte gate dhAlavAmAM Ave ke tenI kAIne sa maja paDe nahi - garbhavasena. gategatuM thayuM, jeTaluM vAparyuM-gayuM hoya teTaluM pAchuM AvavuM; kheADha pUrI paDavI. . " A vepAramAM mAre mArUM gataMganuM thAya eTale basa. gaddhApacIzI, seALathI pacIsa varSanI uMmara sudhInA mANasane vakhata phrAna ane una hatAmAM nakAmA jAya che te uparathI jI vAnIAenI mastI ke teAphAnane viSe dhikkAramAM khelatAM vaparAya che. gaddhAhAra, kharAba rAgane viSe tiraskrA ramAM khelatAM vaparAya che. gadheDA vaitaruM karavuM, gadheDAnI peThe bhAra mAtra gadheDA banavuM, mUrkhamAM khapavuM; khevaka banavu. vahyAM karavA; mahenatane pUratA badalA na maLe evI mahenata karI thAkI javuM, "teonAM mana rAjI rAkhavAne te savArathI sAMja sudhI gadAvata kare che, teAnI marajI saMbhALe che ane tenI sAthe hetathI rahe che. ' karaNaghelo. gadheDAnAM pUDAM gAmaLe evuM, bina AgatavALuM, mUrkha,
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadheDAnuM pUchaDuM pakaDI rAkhavuM.] (88) [ gargAcAryanuM muddata. gadheDAnuM pUchaDuM pakaDI rAkhavuM, gadheDAnuM galiyuM karavuM, gupacupa-dhIme dhIme dAkhala pUcha pakaDayuM hoya te lAta mAre, lehI | thaI javuM. nIkaLe paNa choDavuM nahi te uparathI game- gabaDDI mAravI, nAzI javuM; saTTI javuM; tevuM nukasAna thAya paNa lIdhelI haTha choDavI | deDI javuM. (koI kAmamAMthI ke jokhamanahi evA arthamAM vaparAya che. mAMthI chaTakI javA sArU) gadheDAno pAchalA paga, deDhaDAhyuM; mUrkha, be gama khAvI, sAMkhI rahevuM, khAmoza khAvIvakupha. samaja vinA DahApaNa DoLanArane rAkhavI; gaLI javuM; vicArazakitathI kha viSe bolatAM vaparAya che. ' mavuM; dhIraja rAkhavI, saburI rAkhavIgadheDe gavAvuM, gadheDuM paNa lAbha laI zake dharavI. eTalI ochI kIMmate vecAvuM; chata ghaNuM A vakhata ghaNuM ghaNuM vinne Ave hovAthI sastuM bhAva the. che, paNa gama khAI javAnI Teva rAkhyAthI "A sAla kerIo gadheDe gavAya che", athavA saMpamAM rahevAnuM pasaMda kIdhAthI 2. (lAkSaNika.) phajeta thavuM; revaDI u- ane tevI ja kozIza kIdhAthI te vina DavI; beAbarU thavI. pitAnI meLe game tyAM saMtAI jAya che." gadheDe caDhavuM, (asalanA vakhatamAM kaI gu. narmagadya. negAranI phajetI karavI hoya to tene moDhe lalitA khAe sama, koyalAne dIvela copaDI gadheDA para besADI rAdhA jUThI che; gAmamAM pheravavAmAM Avato hato, te upa- khAdhI rAdhA rANIe gama; rathI lAkSaNika arthe phajeta thavuM; revaDI u. rAdhA jUThI che. " DavI; beAbarU thavI; vagovAvuM. kavi dvArakAMdAsa. "bhAIsAheba, have barobara gadheDe caDyA, gamatuM ghaDAvavuM, kaI kahe ke mane gamatuM atyAra sudhI emanA mAthAmAM je magarUrI | nathI to tenA uttaramAM mazkarImAM ema kabharAI hatI te badhI eka sAmaTI nIkaLI hevAmAM Ave che ke "gamatuM na hoya te gamatuM ghaDAvo. athavA gamatuM ghaDAvavA so - gujarAtI. nIne tyAM nAkhyuM che. matalaba ke game te gopASTaka gALe, (aSTakane rivAja pahelAM | rIte gamavuM joIe. (ahIM gamatuM e ghaNo hato; jema narmadASTaka-gaMgASTaka vagere | eka ghareNuM kapyuM che.) tevI rIte A vaLI gapATaka-gopanuM aSTaka, gargAcAryanuM muhUrta, (sUryodaya pahelAM pAMca te uparathI) gapane goLo; juThe taDAko | ghaDIthI trIjI ghaDI sudhI vakhata; A je eka kAnethI bIje kAne, vaLI trIje vakhata musApharImAM nIkaLavAne zubha che ema ema sapATAbaMdha cAlyo Avato hoya te. gargAcArye kahyuM che te uparathI) phera na paDe ' "gappASTakagoLo ne bheMzane DoLo" e evuM muhUrta kaI ekkasa muhUrta-vakhata-sakahevata che. maya. gayacArya mithilApurImAM janmyA pega5 cuMALase, kharA kheTAno ta- hatA, ne gaMDakI upara tapazcaryA karatA. e pAsa thayA sivAya phelAyelI-cAlelI ga5; jAdavanA gora hatA. emaNe kRSNa baLarAmanAM alelaTapu ThokavuM te, rAmaAzare kaMI nAma pADyAM hatAM ne upavita saMskAra paNa che kahI devuM te, karAvyo hato, gaI."
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ garadana kAMTApara nathI. ] garadana kAMTApara nathI, ghaNAja magarUra ane dhikkArane pAtra evA mANasane viSe khelatAM vaparAya che, garadana namavI, AbarU javI; muDI nIcI thaI javI. ( 89 ) 2. khATa AvavI; bhAgavuM. nukasAna pahoMcavu. 3. paDatI dazA Avo; namavuM thavuM. 4. devALuM kADhavu. 5. ( marI jatAM. ) garadana nAkhI devI, ( marI jatAM ) pAchI ( TaTAra na thAya tema khabhA upara mUkI devI. garadana mAravu, jIva levA; mArI nAkhavuM; Dhocaku urADI devuM; DAku urADavuM. 2. dhaNuja nukasAna karavuM; jIvatuM mAravu; pAyamAla karavuM; kharAkhakhasta karavuM. 'tane garadana mAre' ema soMpeluM kAma karavAnI nA pADanAra cheAkarAne lADamAM kahevAmAM Ave che. garbaDagoTA vALavA, garabaDa karI bheLazeLa karI nAkhavuM; UMdhuM cattu karI melavuM; agADI nAkhavuM; ghAlamela karI kAmaneA ukela na thAya evI guMcavaNa karI mUkavI. 2. khAlavAmAM AcakA khAvA; sAMbhaLanAra na samaje tevuM khelavuM. 3. ulaTuM ulaTuM karavuM; khATuM karI melavu. hisAbamAM leAcA vALavA. garAma javA, garAsa javA jevuM nukasAna thavu. "A rAMDanA zIkArIo kANu jANe kAM thIe AvI lAgyA; emanA ApanA mAMhethI ze! garAsa jatA hatA ke te vaga2 hakanA vacce paDayA ? " [ gaLI baLada. 2. lAMca ApavI; lAMcamAM kaMI Apavu ke batAvavu; lAlaca dekhADavI. gaLatI gAdaDIe, vIle moDhe; lIle teAraNe; kAma-arthanI siddhi thayA sivAya; AvyA temanA tema; " mAnasiMdhane gaLatIgADI e rANAne parANAcAra paheAMcyA gaNI bhUkhyAne tarasyA bhare bhANe uThI hAlyA AvavAnuM thayuM." garbhavasena. gala ApavA, manane marma-pAra ApavA; mananA sa"keta jaNAvavA. ( nikhAlasapaNe ) ra pratApanAka. gaLAlagI, ( dharAi javAnA tenA mULa artha uparathI lAkSaNika arthe ) dhaNuM; puSkaLa; (du:kha vagere ). 2. pUrepUruM; manamAnyuM; sapUrNa. "( tArA kartukanI khAtrI mane gaLA sudhI thai che." * * mane tArA gaLA lagI bhareAMsAche." gaLAmAM jIbha dhAlavI, khelatAM baMdha rahevu; khelatuM aTakavuM; bahu khela eTala karI kaMTALA ApatA hAya tyAre tene kaheze ke * gaLAmAM jIbha dhAla have. ' gaLAmAM jotarU dhAlavuM, kAine kAi navA kAmamAM ke jaMjALamAM pahelavaheluM nAkhavuM; pIDA vaLagADavI; potAnA kAmamAM naDe evuM bIjuM kAi kAma karAvavuM. gaLAmAM TAMTI, gaLe TAMTI bharAyA hAya evI sAMkaDamAM AvI paDavuM te; dhaNIja muzIbata; jIva jokhamAya evI sthitimAM AvI paDavuM te; mAthe jokhama. gaDhavI, tame te| ulaTA mAre gaLeja DhAMDhIyA bharavyA te huM tamane kahuM chuM tyAre ulaTA tame maneja lai paDeche. ' te mudrArAkSasa. gaLI baLada, (gADIe joDI calAvatAM ezI jAya evA haThIlA baLadane gaLIe khaLada kaheche te uparathI.) barAbara kAma na karI zake athavA karatAM karatAM aTakI jAya evA .
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaLI khAvI. ] (80) [ gaLe jotarUM vebagADavuM. maMda mANasane viSe bolatAM vaparAya che. kApI nAMkhe-jIva.' ANu pAsa amAtyane utsAhI praya narmakavitA. - pANIdAra ghoDA peThe vega para deDate gaLuM paDavuM, ghaNuM raDavAthI, UMcethI paDavAthI hatuM tyAre kArabhArI gaLIA baLada je | athavA garamIthI bALakanA gaLAmAMne kAkathaIne eka khurazI upara beTho hato." | De lulo thaI ADo kharI ja. tethI ba sarasvatIcaMdra. | cyAMthI raDAtuM nathI. gaLI khAvI nAkhavI, aphINa vagerenA sa- gaLuM besI javuM, jADuM khokharA avAja vATTAmAM tejI maMdI upara amuka rakama levA- zuM thavuM. nI amuka rItanI sarata mAravI; saTTAmAM te- gaLe AvavuM, dharma-pharaja-cintA-harakata pajImaMdI upara sarata karavI. | tAne bhogavavI paDavI. gaLI javuM, khAmoza khAvI; gama khAI javI; gaLe utaravuM, hadaya, manamAM vAta ThasavI; sAMkhI rahevuM sahana karavuM. . samajavuM. gaLuM kApavuM, (lAkSaNika ) vizvAsaghAta kare che zAmaLiye zAMta pa. goviMdarAyete ne je je kahyuM te tene gaLe utaryuM ane be; avaLuM -gaTarapaTara samajAvI koinuM lyo ke pradhAnajI, je thaI te kharI." kaMI harI levuM; bhaoNsA upara je rahyuM hoya tene dago de. gaLuM karavuM paNa giLagaLa maLI javuM, gaLuM sukAI javuM gu. junI vArtA. bolAya che. (tarasane lIdhe.) garIbanAM gaLAM karatAM manajIne koI TADhapara tAva kakaDIne Avya, mAthuM tema prakAre dayA nahotI. rAMDI raDenI thApaNe dukhe, paga tema cuMthAya, pANInI tarasa kahe oLavatAM paramezvarane Dara Avato na hato ! mAruM kAma, gaLagaLuM maLI jAya, ema kuMvArI kanyA. kahetI jAya, ane AMkhamAMthI AMsu pA"jemAM lAbha hoya temAM Akho divasa DatI jAya." gALato ane lokonAM gaLAM kApIne pApa sAsuvahunI laDAI. nAM piTalAM bAMdhate." gaLe ghAlavuM, koI bIjAne seMpavuM; javAba mA. sArasaMgraha. dArI koI bIjAne mAthe nAkhavI. gaLuM raheMsavuM paNa eja arthamAM vaparAya che. 2. hAthe karIne gaLAmAM zastra bhAravuM. gaLAM rahesIne ghaNuM kare che, jIva kharace 3. mAthe vaherI levuM. jovAya; pApane laIne pATale, hare aMte gaLe-gaLApara charI mUkavI, (mArI nAkhavuM ekilAM jAya. athavA prANunAzanI dhamakI ApavI e tebodhaciMtAmaNi. | nA mULa artha uparathI) ghaNuM ja nukasAna " je pitAnI prANa priya patnI teja | karavuM; pAyamAla karavuM. tenuM gaLuM rahe savA UbhI thAya tyAre zuM 2. vizvAsaghAta kare; bhase toDe. samajavuM." ziva ! ziva ! ziva ! 3. dhamakI batAvavI. gardhavasena. gaLe jetapuM vaLagADavuM, koIne koI navI ja deva ane nItinI vAte, lekika sAruM bhA- | jAjALamAM rokavuM; koI navAsavA kAmamAM e; zatru mitra che samAna kahIne, gaLAja ! dAkhala karavuM.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ - gaLe jhalAvuM. ] (1) ' [ gAMTha bAMdhavI. gaLe jhalAvuM, gaLe jhalAyA jevI bArIka- gaLe phAMsI AvavI, jIvanA jokhamamAM timAM AvI paDavuM; Aphata ke sAMkaDamAM | AvI paDavuM; phasAvuM; sapaDAvuM. AvI paDavuM gaLe bAMdhavuM, jorajulama-baLAtkAra kare; tArA bhAI gaLe jhalAyA haze te paNa ! mAthe nAkhavuM. temane te savAko dhI nathI ane tethI 2, pAlaNapoSaNa ke dekharekha karavA ane te tArA para heta rAkhatA nathI." meM koIne havAlo le. svadezavatsala. 3. kabUlata ApavI gaLe derI AvavI, prANa rUMdhAya ane a- 4. Aropa mUke. kaLAmaNa thAya evI sAMkaDamAM AvI javuM; 5. vyasana rAkhavuM. kaThe prANu AvavA; chavapara A- ho | gaLe hAtha mUke,segana khAvA; sama khAvA; , vavuM. jIva jokhamAya evI sthitimAM A tame jUThA gaLe hAtha vAo; vI paDavuM. ethI ulaTuM gaLethI derI tame mujane mArI ghera jAo." kADhI nAkhavI eTale mAthethI jakhama utA ' prAcInakAvya. rI nAkhavuM. gaLe pavitrAM AvavAM paNa gaLe hAtha nAkho e premanA AvezamAM. belAya che.) gAMTha karavI, paiso ekaTho karIne gAMThe bAM2. juo gaLe AvavuM, dho. 2. muzIbata paDavI; ghaNuM ja nhAvaruM ! "cho rAMDa athaDAtI; gAMTha karIne beThI che banI javuM; ghaNuMja gabharAI javuM. ! te mane jhera khAvAneya kAmamAM nathI lAgatI." gaLe nAkhavuM, mAthe DhaLI pADavuM; javAba dArI athavA jokhama koIne zIra nAkhavuM. gAMTha paDavI, vera baMdhAvuM; aMTasa paDavo; gaLe paDavuM, ALa caDhAvavuM; tahomata mUkavuM; | haiyAmAM AMTI rAkhavI; adAvata-kIno-vera deSa dave; gunhAmAM ANavuM. rAkhavuM. . kabUla karavAnI pharaja pADavI; koI 2. maitrI baMdhAvI; aikya thavuM. kAma karAvI levAne kAlAvAlAthI "zaziuramAM lapeTAI, A zAMtidhare prabaLAtkAra kare; sAmA mANasane kAza, juo juo priyagAMTha, e benI ke karavAnI jarUra paDe tevA atize kA vI paDI A, evI gAMTha muja zuM racAnI?" lAvAlA karavA. sarasvatIcaMdra. 3. bathAvI paDavuM; vagara hake jabara- gAMTha bAMdhavI-vALavI, smaraNamAM rAkhavuM. dastIthI bhAgavuM; pArakuM te potAnuM (ghaNA loko amuka bAbata yAda rahe eche ema karI dAvo kare. TalA mATe kase gAMTha bAMdhe che te uparathI ) 4. (vyasana.) "aphINa gaLe paDyuM che. 2. aMTasa-kIne rAkho. "aphINane abaLA che sarakhI, 3. nizcaya kare; nakkI karavuM; khAtrI gaLe paDyAM nava chUTere." karavI (manasAthe.) kavi dayArAma. gharamAMthI bheLA thaIne sai bolyA evuM gaLe pANI na paDavA devuM, atizaya saM. mALI; puSpa patra jijane nahi daIe ame tApavuM, nirAMtavALI besavA na devuM; ghaNuM gAMTha e vALI re." vastI. ghaNa rIte duHkha devuM. venacaritra sarasvatIcaMdra.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMTha mAravI. ] - bAImANasa sAthe ekAMtamAM have na .. rahevu evI manamAM gAMTha vALI. sarasvatIcaMdra gAMTha mAravI, upara ke nIcenAM kannAM AgaLa kanakavA vadhAre lATe agara vadhAre leATate hAya te! te kamI lATe eTalA mATe gAMTha AMdhavI. ( 12 ) gAMgaDaqA, kuDakapaTa; vAMdhAvacakA; khAdha; sa zaya; vahema; khaTakA. gAMThanuM gApIcaMdana, gAMThaneA-potAnAja kharca; geraphAyadA; (-karavuM-khAvuM-ghasavu ema ka hevAya che) " je vidyAtAne lakhavAnA eka zekhaja paDI gayA chelakhavAnuM vyasanaja lAgyuM che te phakata gAMThanuM gApIcana karIne paNa e kAma bajAve che " priyaMvadA. kiva thavA kAna kare mana tenAM e kAraNa, gAMThanuM geApocadana ghasavAnA khela che. dhelAM banI gayAM hatAM." gAMThe karavuM, saMgraha karavA ( paisAne. ) eNe DIka paisA gAMThe karyo che!' gAMThe bAMdhavu, peAtAnuM karI laI pAse rAkhavu-kabajAmAM rAkhavuM. 66 * vahune piyara taraphathI je maLe te sAsute nahi ApatAM peAtAnI gAMThe bAMdhe che." gAMDu dheluM thavuM, kurabAna thavuM; ghelA thavuM; cakita thaIjavuM; vismaya pAmavuM. ( harSamAM athavA premanA AvezamAM. ) te putrInAM mAbApa ene joI gAMDAM [ gArDe joDAvuM. herelI hatI te kapALe gAjara tANyuM hatuM, tArAbhAI. vijayavANI.gADuM navIprajA. gAgara jevaDuM peTa, mATuM peTa ( kadamAM. ) sAgara jevaDuM peTa e udAratAmAM. gAjara tANavuM, gAjaranA jevA AkAranuM kapALe DhIluM karavuM ( mazkarImAM. ) 66 gaLe. meTA rUdrAkSanA maNukAnI mALA 5 gADariyA pravAha, gADaranI peThe eke karyuM te ma khIjAe karavu, evI je rIta nyAya te; vicAra karyA vinA ekanI pAchaLa bIjAe dhasaDAvuM te, gAriyA sadha paNa kahevAya che. eka kavie kahyuM che ke, gatAnugatiko loko na lokaH pAramArthikaH tAtasya kUpo'miti kSArA mUDhaH pivatyapaH // gADAnA paiDAjevA (rUpiyA, ) gALa maTALa ane ghaNAja jarUratA; ghaNI jagAe kAma Ave teve. gADAnA haDA jeva u'nAka, ghaNuja meTuM nAka; pramANamAM jevaDuM joie tethI vadhAre moTuM. gADuM gamaDAvavuM, kAma baMdha na paDavA detAM AgaLa calAvavuM. (dhImedhIme thatuM hAya te.) cAlavA, kAma AgaLa thavAde; dhImedhIme Agala vadhA; thAbheA-aTakA hi. gADe gADAM AmarU, beAbarU (vAkAmAM.) nAmIcA luccAne viSe khelatAM e vapayache. AbarU ubharAI jAyache-verAI jAyache ema paNa khelAyache. gADe caDhIne grahaNa jovu, tArI mAe gArDe caDhIne grahaNa joyuM hatuM ke zuM? ema grahaNughelA cheAkarAne viSe kheAlatAM vaparAyache. gArDe caDhIne meAta Avavu, ociMtuM A vI banavuM. " pachI paDitAe vicAra karyo ke have gADe caDhIne meAta AvyuM. " bhAjasudharatnamALA. gADe joDAvuM-jotarAlu, baLada gADe jotarAyA hAya evI sthitimAM AvavuM; pIDA mAM paDavuM; kAine kAI navA kAmamAM ke ja
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAdIe besavuM. ] (83) [ gAlavuM kADhavuM. jALamAM pahelavaheluM nAkhyuM hoya evI ( lAvavuM; uzkeravuM; jagADavuM; hakArA pADI sthitimAM AvI paDavuM; duHkha detuM-harakata | caMcaLa-jAgRta-dhAmadhumavALuM-gAjatuM karavuM. karatuM-kaMTALo ANatuM je kAma temAM navuM gAmanuM pApa, gAmanA lekane du:kha tuM mAsavuM guMthAvuM. Nasa grAmaka ka. 2. saMgatiSa AvavA koInuM je la = gAmane utAra, gAmane kharAbamAM kharAba ne tenA jevuM karavuM; dekhAdekhI karavuM (naDA mANasa grAmaka Taka; gAmanA saghaLA leka paikI rI bAbatamAM.). duHkha deto-julamagAra mANasa; gAmane 'tuM e tenI sAthe pAche gADe joDAyo?" kanaDanAre. gAdie besavuM, rAjAnI ANa karavI: a. gAmegAmanAM pANI pIvAM, ghaNI musApharI mala cAluM thA. karI hoziyAra banavuM; bahu bahu jAtane-Thera Therano anubhava meLavI pAkA thavuM. gAbaDI mArI javuM, ekAeka gerahAjara gAyakavADI cAlavI, avyavasthA-aMdhera cAthaI rahevuM athavA bahAnuM kADhI jatuM rahe vuM moTuM dekhADI jauM chuM ema kahyA si lavuM. (prathama gAyakavADI rAjyamAM bahu vAya pirabArA gaNavA. (koI kAmamAMthI ke aghera cAlatuM hatuM te uparathI). gAya vIAvI, be ke te karatAM vadhAre chejavAbadArImAMthI chaTakI javA sArU) karAM (nAnA) sAthe jamavA beThAM hoya te gAbaDuM pUrAvuM, khoTa-nuksAna-khADA pUrAvA. kenI gAya vahelI viAya che ema (karaja vagerenA) vaDila taraphathI teo jhaTa khAI le athavA tenuM gAbaDuM pUrAvuM bahu muzkela che. ) kAMIka vadhAre khAvAnI lahejatamAM paDe egAbhA kADhI nAkhavA, mAra mArIne ke a TalA mATe pitAnI tarapha dhyAna kheMcatAM tizaya kAma karAvIne ghANa-bheMcI kADhI nA- | kahevAmAM Ave che. khavA; hAMDakAM pAMsaLAM narama karI nAkhavAM; gAyatA bhAI jevuM, mUrkha, buDathala; samajAATo kADhI nAkhavo. kaMI na samaje evuM. gAma gAMDuM karavuM, 25-guNa-khubIthI vaza gAyanuM bheMsa taLe ane bheMsanuM gAya karI nAkhI moha pamADo-meha pamADI taLe, vyavasthA vinAnuM agaDuM bagaDa; samAjane gAMDA jevo karI mUke. jyAM joIe tyAM nahi ane na joIe tyAM "naMda naMdana alabelaDore, enAM vahA- kharuM; avyavasthita, garabaDa sarabaDa; UMdhuM lAM lAge che veNa, sAMbhaLa sahI mArI." chatuM-sathara thara karI mUkeluM evuM je kaMI "gheluM kIdhuM gAma gokaLIure, enAM kAmaNa che tene viSe bolatAM vaparAya che. gArAM neNu; sAMbhaLa sahI mArI." gAlapara gAla caDhavA, gAla puSTa thavA; be kavi dayArAma. | vaDA thayA hoya ema jaNAvuM. "gAma sarvane re te gheluM karyuM, avya A- gAlamAM hasavuM, maMda maMda hasavuM; moTuM mane amAre hAtha." lakAvavuM bahArathI gabhIra cahere rAkhI hAramALA. | manamAM hasavuM; dAMta na jaNAI Ave evI gAma mAthe karavuM, kaMI bevAyuM hoya tene, rIte hasavuM. mATe AkhA gAmamAM dhI vaLavuM, gAlavuM kADhavuM, je karavuM joIe te hAnuM gAma halAvI nAkhavuM, jAgrata karavuM; - kADhI na karavuM.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ gALiyuM kADhI nAkhavuM. ] gALiyuM kADhI nAkhavu, kAma karatAM vacamAMthI jatA rahevuM; yukti karI adhanamAMthI chaTakI javuM-mukta thaI javuM; mAthe nAkhelA kAmamAMthI khasI javuM; je karavuM joiye te nhAnuM kADhI na karavuM. " khAvApIvAmAM tene kAI tarehanI harakata paDavA detI nahi; koI vAra aLa-gupta sAIne gALiyuM kADhI nAkhavA dhAratI hAya te mAMe caDhAvelI dhUnalakSmI tenuM duM cAlavA paNa na de, " e behenA. gALI gALIne, (kAma karavuM), vicArIne vicArIne; samajI samajIne, sAta gaLaNe gALIne paNa khelAya che. gALe gALe dhAvu, uparA uparI gALA bhAMDI halakuM pADavuM. gillA gaNAvA, niMdA thavI. gallA uDAvavA karavA-gaNavA ema prayAga thAya che. tenA bahu gillA gaNAya che. ' (28) gIta gA gA karavuM, upakAra vagere karyuM hoya te vAravAra kahI batAvavuM; vakhANa karyAM karavAM. gAyuM gAvu paNa khelAya che. (" tArUM gAyuM gAya re bhAI gArAMde. [ gAkuLa purI. sudIpAka ApavA, (vAMkAmAM) muThThIe muThIe mArI narama karavuM; narama gheMsa karavuM. " mArgamAM je mANasa maLatuM gayuM tene guMdIpAka khavarAvIne saMtADelo khajAne kheALA ApavAnI pharaja pADavA mAMDI. " kuMvArI kanyA. ,, gaMgA, jenA manane marma na jaNAya evI strI ( zivanI jaTAmAM saMtAI rahelI te uparathI ) gumaDe ghasI cApaDavAnA? matalaba ke zA arthane ? je mANasa kAI jarUrane prasaMge kAmamAM na AvatuM heAya tene viSe khelatAM vaparAya che. rata AzritAne guNA bharavA paDe che.' gardhavasena, guMdarIla cATavu, laka vaLagavuM; chuTakA na thAya evI pIDA vaLagavI. " nathI mAtApitA sahu khATuM che. e teA tane mAyAnuM guMdarI cAMpyu che. " kr " guNasuMdarI bhUkhe mare te sAhasarAya ene jhera khAvA kADI sarakhI ApavAnA hatA ? ane du:khabhAnuM palluM atyAre gumaDe ghasI copaDavAnA kAmanuM ?nahi, ema huM nahi thavA dauM. sarasvatIcaMdra gurU Adeza, kAnakaTA vagere nAtha loko eka bIjAne maLatAM ema khele che. gurU maMtra mUkayeA, cetavavuM; bhaNAvavuM; IsArA karavA; uzkeravuM. maLavA, peAtAnathI caDhiyAtA guNavALe! athavA peAtAneja medha ApanArA khIje kAI adhika zaktivALA maLavA. 'tuM paNa mArA gurU maLyA, atyA mArUMja khuna ? " dezI gIta,gurU guNA bharI javA, (guNa=dANA bharI gadheDA upara lAdavAnI kAthaLI, te uparathI) sarasAmAna laI jatuM rahevuM; nAzI javuM; pebArA gaNuvA; ghara vAkharI upADI jave. khaDIyA bharavA paNa kheAlAya che. sarasvatIcaMdra, * adhikArInI badalInI sAtheja jaDabha-gulAmI UMdha, (gulAbanA pulamAM mArdavatva ane AhlAdakatvanA guNu che te uparathI) ghaNI mIThI UMdha. da savAranA paheAranI gulAkhI UMdha khAvarAvI artha vagaranuM rAja DelahAma karAve che emAM ze| mAla che?" garbhavasena. kavi bApu. gAkuLapurI, chaiyAMkarAM, cAkara nara, DhA
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ gokuLiyo rega.] (5) gAdhe AvavuM. raDhAMkhara jayAM puSkaLa heya evuM ghara ke | thalapAthala karI goTALo-garabaDa karI mUgAma. kavI. (kAmamAM) "gharamAM gokuLapurI jevuM lAge che.' uparIo pharIyAda karanArane game tema gekuLiyere, kAmathI-virahathI thato roga- samajAvI kADhI mUke athavA kAma calAvapIDA. vAnI jarUra paDe te temanA kAmane geTa A bairI, are, nAnI chokarInA mAM vALI uDAvI de. " che upara kAMI rega te jaNAto nathI; ene gardhavasena. te gokuLIo rega thaye che." 2. bolavAmAM lathaDavuM; aTakI paDavuM; bhaTanuM bhopALuM. acakavuM. "teNe have goTA vALavA gokhI nAkhavuM, (zuSa bUma pADavI te u- mAMDyA. rayI ) adhamUvuM karI nAkhavuM. dhamakI A- 3. rUpiyA vagere laI chAnuMmAnuM nAzI patAM paNa vaparAya che. bahu bolyo to javuM. gekhI nAkhIza." 4. guMcavaNa-bhUla karavI. gocalAM gaNavAM, manamAMne manamAM koI a- gaNI vALavI, suvAsaNane jamADavI. muka bAbatane mATe tarka vitarka ke zaMkA u- zetha khAvI-mAravI, kanakavAnuM UMdhe mAthe ThAmAM karavI; dRDha nizcaya para AvI vA- nIcuM vaLI javuM-suI javuM. tane khulAso na kare. gAyuM khAvuM, chetarAvuM; bhUla karavI; bhUlAvAe kenToniye paisA vAste ghaNo A- mAM paDavuM gaphalata karavI. tura hatuM tethI zAI loka manamAM gocalAM kanakamAlikone suvarNasarerikAmAM zodha gaNe che ne kaMI uttara ApatA nathI." | karavA mokalI te tyAMnI tyAMja rahI, ze. kathAsamAja. gepabaMdhue ene paNa geguM khavarAvyuM geTapITa karavuM, aMgrejI bhAMguM tUTuM bolavuM. che ke zuM? je ema na hoya to ATalI geTIvA, (gaLe goTI-nAnI sarakhI badhI vAra kema lAge ?" gAMTha nIkaLe che tyAre barAbara khavAtuM nathI satyabhAmAkhyAna. te uparathI) e prayoga bALakone lADamAM teNe te kAmamAM jabaruM gothuM khAdhuM." dhamakAvatAM vaparAya che. jenuM kAma te teNe thAya, geTa ghAlavo, ukela-khulAse na mAlama paDe bIjA kare te gothuM khAya." tema astavyasta karI nAkhavuM, gucavaNa prAcIna kAvya. bhUla karavI; gathe mArIne suI jA eTale UMdhe che. rUpiyA vagere laI chAnuMmAnuM nAsI godharAnI DAkaNa, (godharA tarapha DAkaNa 8. devatA mUke. bahu hoya che te uparathI) godharAnI DA4. vacce phasa mAravI; aDacaNa A- | kaNa jevI dekhAtI harakoI strIne viSe bo NI mUkavI; salAhasaMpa cAlatA | latAM vaparAya che. (kheDA ke paMcamahAla heya tyAM kusaMpa karAve. jIllA tarapha) geTa vALa, UMdhuM catuM karI nAkhavuM u. gedhe AvavuM, gAye savAre AvavuM. | mAthe
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ gopIcaMdana karavuM. ] (91) [gALa vALI jIbha gopIcaMdana karavuM, vastune bhAgI teDI tenuM | sAthe bhogajege sAro nakara rahI gaye nAma na rahe tema karavuM; saMhAra kare. | heya tene paNa govAnuM gaDagaDiyuM maLe che." 2. nukasAna karavuM, bigADa kare. gardhavasena. gokaNiyA lADa, gophaNamAMnA goLA jevA goLa khAdhA sAthe kAma, bIjI lappananAnA thoDA ghInA gabaDatA lADu chappanamAM na paDatAM phAyade meLavyA sAthe geradhana parvata, annano moTo jatho. ke arthanI siddhi sAthe kAma. kAtika suda 15 ne divase govardhana parvatane ApaNe goLa khAdhA sAthe kAma rAkhavuM nimite annanA samudAyane gevardhana karIte | | teno hA e hA bhaNIne haLave haLave badhuM govardhana sahita 8 sor rAI - kAma kADhI levuM." vardhana pUjana gopAlapUjanAtmaka maho sarasvatIcaMdra. tsavaM hize ! evo saMkalpa karI go vayasya, A avasara game tyAM besI vALonI pUjA karavAnI rUDhi che, e rUDhimAM goLa khAI lIdhA jevuM che. pitAnI saMpatti pramANe mahA naivedha ane ! tapatyAkhyAna. sane parvata karI) devAmAM Ave che te u. gaLagaLa, matalaba na samajAya tevuM garabaparathI bhANAmAM bahu pIrasAyuM hoya tyAre DiyuM; aDadhuM paDadhuM; ahiMnuM tahinuM. goLakaheze ke A zo govardhana parvata pUryo che? goLa karI nAkhavuM eTale mIThuM belI gere ghAlave, rasto na nIkaLe; kAmamAM sAmAnuM mana pIgaLAvI devuM; goLa jevuM sUjha na paDe evI sAMkaDamAM ANI mUkavuM; narama karI devuM; mana palALavuM; pitAnA cuMthAre karI mela; nikAla na thAya ne matamAM lAvavuM beTI thaI rahevuM paDe evI aDacaNa lAvI vAkcAturyathI saradArabAe subAne goLa mUkavI. goLa karI nAkhe, ane vAtamAM ne vA2. dhumAvuM; dhuMdhavAtuM moTuM rAkhavuM. tamAM kahyuM ke subAsAheba, zekhIna thaI kema bhUle che ?" 3. varasAda caDhI Avo. gu. junI vArtA. gelakhamAM nAkhavuM-mUkavuM, ThekANe karI devuM; goLadhANuM vaheMcavA, vadhAmaNamAM athavA gallAmAM melavuM; pitAnuM karIne potAnA ka sArA kAmanA AraMbhamAM khuzabakhtI dAkhala bajAmAM rAkhavuM goLadhANa vaheMcavAnI rIta che te uparathI gAvAnuM gaDagaDiyuM, (gaDagaDiyuM-gaDagaDa thatA khuzabakhtI thavI, gaLyAM moDhAM thavAM; viavAjavALuM zrIphaLa koIne vidAya karatI jaya-phateha thavI; AnaMda darzAve. vakhate ApavAnI rUDhi che. govAmAM zrIpha LanI chata vizeSa che te uparathI govAne gALa bhamaraDA jevuM, na samajAya tevuM. gaDagaDiyuM ane tenA lAkSaNika arthe) rajA ! 2. bhamaraDAnA AkAranuM; moTuM mIThuM; rada . barataraphI; zrIphaLa; vidAyagirI. bAtala. * dAvAnaLa vakhate jema lIluM sukuM sarva gaLavALI jIbha, mIThI-madhura zabdo bebaLIne khAkha thaI jAya che tema adhikA- | lanArI jIbha. "enI jIbhamAM gALa che" rInI badalI thatAM nAlAyaka AzritonI ! ema paNa belAya che,
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ gALanA pANIe nahAyA. ] (87) [ge vALavo. gALanA pANIe nhAyA, chetarAI gayA; "buddhi raNamAM paDI goLiye, ziya thayuM bhUla thApa khAdhI; bhUlAvAmAM paDyA, dIse ghAyela; mAthuM dhaDapara coTayuM paNa, AvA evA jAo ne goLanA pANI | paDe pAghaDuM Dapha heThaLa." e hAo' e kahevata che. pANipata. gaLanuM gADuM, khuzAlI upaje ne moDhAM ga- gaLInuM pANI sukAvuM, bhaNase bhAgI javuM; vyAM thAya evo koI moTo lAbha. ( mANasa ke paisA taraphanuM moTuM nukasAna thavuM. "rAma nAmanI dhuna lagAve, alamasta kaMkAsathI goLInuM pANI paNa sukAya." jevI aneka, tyAre yAda parazurAma karAve gaLe vIMTALIne kahevuM, sAmA mANasane visarAvI vANIne viveka, goLanuM gADuM dAne sAruM lAge ema madhura zabdothI bolavuM; khere, karmakuTa ketI kahuM." upara uparathI madhura zabda vAparI potAne dhIre bhakta. je kahevuM hoya te baMdha besatuM kahevuM. e nyAyAdhIzanI pAse ekAda mukardama, gaLe gabaDAve, vacamAM harakata karavI; ake phariyAda AvI ke jANe goLanuM gA- DacaNa nAkhavI (kAMIbalIne athavA koI na jANe ema yuktithI-prapaMcathI.) kautukamALA. bhaviSya bhAvanAnA raMgapara caDhI miyA goLamaToLa, mIThuM ane te parathI lAkSa manorAjyanA gebI geLA te gabaDAvavA Nika arthe zanya; rada; bAtala. lAge. '' goLAne taLiye tAva Avyo, tAva Avyo arebiyana nAITsa. na heya ane zarIra gALAnA taLiyA jevuM mAjIe beThAM beThAM ghaDapaNamAM kevA goLA ThaMDuM heya tema chatAM koI kaheze ke mane tA. gabaDAve che te kaMI jANyuM ke? bIjI patnI va Avyo che te tene kahevAmAM Ave che ke , nI tapAsa karAve che." zuM tane goLAne taLiye tAva Avyo che ? tapatyAkhyAna. (mazkarImAM ) gaLAne gophaNu sAthe gaI, alA balA goLI besavI, dhakako pahoMce; mANasa badhI sAmaTI TaLI gaI,-jatI rahI; tamA athavA paisA saMbaMdhI moTuM nukasAna thavuM; ma naDatara dUra thayuM. mANasa athavA paise Take bhAgI javuM. goLapiMDALe, goTALo; garabaDa goTo; UM. e bicArA ne ghera goLI beThI." dhuM catta-sathara patharakarI mUkeluM te. "A to kaMsAranA memAna che tethI pAMca- " A ThekANe phArazI zabda kema lakhyo sAta rUpiAne ghera goLI Ave evuM che." ne A ThekANe saMskRta kema lakhyo evI kautukamALA. AbhaDacheTethI ame DaratA nathI paNa goLI vAgavI, goLI vAgI hoya tevI dazA amuka vicAra paddhatimAM geLopiMDALo thavI; dhake lAgavo; mAryuM javuM. vaLate heya tethI ame bahu bhaya pAmIe 2. ekAeka aDacaNa AvI paDavAne | chiye. lIdhe kaMI kAma na thaI zakavuM. gALIe paDavuM, kaI dhakkA-nuksAnane lIdhe gALo vALa, UMdhuM catuM karI melavuM; na mA javuM. na samajAya evuM satharathara karI nAkhavuM - 13 - priyaMvadA.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ geDa baMgALI. ] ( 88 ) [ ghaTasphoTa kara. satyabhAmAkhyAna. hAya agaDaMbagaDe-bhalivAra vinAnuM karI bagADI | "mArA graha gAma gayA nathI ke eka vAra nAkhavuM. vaDhavA AvI, soLa sahastra sAlaherAvyAM ane geDa baMgALI, (gauDa ane baMgALA e de. bIjI vAra laDhavA AvI kaMInuM kaMI karAvuM?" zanA loko jAduI kaLAne mATe prakhyAta che. te uparathI) jAdugara-jAdu maMtra jANanAro. bhUbhAskara kahe che, je, have kaMI mArA - 2. sAdhAraNa buddhinA lakathI na sama- graha gAma nathI gayA ke huM vicAra karyA vi. jAya ane acaMbo lAge evI kRtio ne tArI sAthe boluM?" jANanAre; kAraNu-yukita na mAlama paDe e bhAminIbhUSaNa, ajAyaba khela karanAro. graha dhareNe mUkavA, nazIba pratikULa hovuM. gamukha vAgha, jenuM moTuM gAyanA jevuM - 2. akkala gumAvavI; zuddhi khovI. rIba paNa kALajuM va | "mArA graha ghareNe nathI mUkyA che, ke huM te aMdarathI vAgha je nirdaya paNa bahAra che tamAruM mAnuM-kadApi tamAruM kahevuM kharuM hoya tho gAya jevo dekhAto hoya tevo purUSa ! topaNa." athavA strI, tapatyAkhyAna. graha kaThaNa thavA, divasa vAMkA thavA; nasIba- graha vAMkA havA, sitAre pAdhare na he; deva pratikULa thavuM. dahADA nabaLA havA; nazIba anukULa na hovuM. graha gAma javA, dahADA vAMkA hovA; nasIba madhurImenA mukhe, hari guNa suNatA pApratikULa hevuM; sArA graha ThekANe na havA; dharA thAya graha heya vAMkA." . sikaMdara pAdhare na ho. narma kavitA. 2. ala-zuddhi javI. grahaNa kADhavuM, (gharamAMthI), ghara lIMpavuM, vALakharuM pUche to mArA dahADAja vAMkA beThA vuM, jhADavuM, bhIMtone chAparAM sApha karavAM, vaLI che ane mArA saghaLA grahoe gAma javA neveNa dheLavo,dIvIo cADAM vagere sAphakaravAM, mAMDayuM che ane mArI durdazA thavAne samaya kaleTAM, keDIo vagere kADhI nAkhavAM, tamAma pAse Avato jAya che." vaparAtAM kapaDAM dhovAM vagere; ghara ghoLI karI karaNa ghelo. ne sApha karavuM. I. ghauM bharavA javuM, marI javuM. kSaNika arthe, athavA ghaTasphoTa saMbaMdhI dharma (agAu loko mALavAmAM ghauM bharavA ja siMdhumAM A pramANe lakheluM chetA hatA, te bhAgye ja pAchA ghara tarapha A yasya ghaTasphoTaH kRtastenasaha vI zakatA hatA; kAraNa ke te vakhate phAMsiyA ane Thaga lokone bhaya bahu hato. te saMbhASaNa sparzAdi saMsargona uparathI) kenApi kaaryH| ghaTasphoTa kare, pharIthI naja kare evA ni. zrayathI saMbaMdha chello toDI nAkhe cheDA karaNe patita tulyatA.. chuTakA karavA; (maDadAne bALIne cItA chAM- artha-jene ghaTasphoTa kIdho tenI sAthe thayA pachI chellI vAre te ThekANe moDhuM phe- | balavuM, sparza ItyAdi saMbaMdha koNe paNa ka'ravI toDI pheDI nAkhe che, te uparathI lA. | rave nahi, kare to te patita sarakho thAya
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghATa che. ] [ghoghATa, che te uparathI) [ rezarI, bhUkhi pANipata ghaDI gaNe. "sulatAnanI putrI sAthe potAnA putranAM pANIpata. lagna thAya te umeda to vacharanI pAra paDI ghaDIo gaNAvI, (zAstramAM ema manAya che paNa teNe joyuM ke pitAnA putre pAko Tha ke mANasanuM mukarara AyuSya hoya che, rAva kIdhe che ke have ghaTasphoTa kare tyA- tyAM sudhI te jIve che. te uparathI bAkI rahelI re tevo nizcaya joI te ghaNe gabharAyo. " ghaDIo pUrI thatAM tene jIva javAne ' arebiyana nAIsa. evA nizcayathI maraNapathArI pAse saMbaM2. nizcaya-nikAla jAhera kare; teDa dhI varga bezI rahe che te uparathI) maravAkarava; chevaTa ANavuM. nI taiyArI thavI; aMtasamaya najadIka Avavo. 3. ThekANe karavuM; mArI nAkhavuM. "eka gayo mazANamAM, bIjAnuM osaDa ghaTasphoTa the, (pretane laI jatI vakhate thAire. trIjAnI ghaDIo gaNAya che, cothApANIne ghaDo pheDI nAkhavAnI rUDhi che te nI ThAThaDI baMdhAyare, sarajanahAra. uparathI) mota pharI vaLavuM; ghaTasphoTa tha kavi bApu. yA hoya tevI dazA thavI; moTI durdazAmAM ghaDInA chaThThA bhAgamAM, sahaja vAramAM je jeAvI paDavuM. tAmAM; thoDIvAramAM. 2. ThekANe thavuM. "A pravAsanI vAta sAMbhaLavAmAM lesa"mAre ghaTasphoTa tyAM ja jANe thaI gayo | DimonAnuM citta eTaluM badhuM parovAtuM ke eTale ke mArA saMrakSaNano pazu kAMI upA je kaI veLA gharamAM koI kAme bolAve ya rahyo nahi." to te vahelI vahelI ghaDInA chaThThA bhAgamAM arebiyana nAIsa. paravArI ne jhaTa pAchI AvatI." 3. jAhera thavuM. ze. kathAsamAja ghaDAnA kaLaziyA karavA, nakAmI bhAMgaphoDa moTA moTA muninAM vrata to apsa karI nukasAna veThavuM; khoTano dhaMdho karavo. rAo e ghaDInA chaThThA bhAgamAM bhaMga ka rAvyAM che. " ghaDAI ghaDAI ne ThekANe AvavuM, Thokara khA navI prajA. I khAIne sudharavuM; anubhavI banavuM; puNa ghaDa gAgara thavI, sAro no nikAla-- thavuM; pAMzaruM thavuM. bhAI ghaDAI ghaDAIne have ThekANe AvyA sale tho; AkharanuM pariNAma AvavuM. (koI anizcita vAtane mATe vaparAya che.) cAka upara peDe -ghaDo utaraze ke gAghaDI nAkhavuM, mArI mArI pAMzaruM karavuM; mAra | gara e zAmaLa bhaTTanI banAvelI vAta u. mAra. (dhAtune ghaDI ghaDIne pAMzarI kare | parathI A prayoga nIkaLyo che. che tema) ghaDAI javuM eTale mAra khAvo. dhaDAghATa, nikAla pheMsalo. ghaDoghATa karo ghaDIo gaNavI, ghaNuja AturatAthI vATa je eTale mArI nAkhavuM; ThekANe karI devuM; niyAM karavI; kAla ANa; kharAba dazAne prApta karavuM; 2. maravAnI taiyArI para AvavuM. moTA nukasAnamAM ANuM mUkavuM; ghaDe phUTI "mahamude paNa jANi vAta ke, kudAvi - javA jevI mAThI dazA thavI. (juo ghaTa De caDho raNe Avi ume jyAM hatuM ti ke sphoTa kare.)
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaDA juve. ] raNajItane rUpALI sAthe sabaMdha hatA, e durAyane mAlama paDavAthI ene ghaDA dhATa karavAne vicAra thayA. " k ( 100 ) sarasvatI caMdra ghaDA phuTavA, (jIe ghaTasphoTa thavA.) 2.chupuM raheluM je kaMI te ughADuM paDavuM; jAhera thavuM. pApane dhaDA chuyeA.' 3. ( AyuSyane ) marI javuM athavA marI javAjevI hAlatamAM AvavuM; meATuM nukasAna thavuM; taMgomAM AvI paDavuM; pAyamAla thavuM; nahi jevuM thaI javuM; kharAbakhasta thavuM; durdazAmAM AvI paDavuM; kharAkhehAla thavuM; khaMDita thavuM; paDI bhAgavuM; dhakhAya nama: thaI javuM. " DaMkA vAgyA Aja khuba sudhArA taNA jo ghaDA chuTI gayA Tapa vallabha matane jo;" narmakavitA. ghaDA bharAve, TheTha sudhI pahoMcavuM; zikhare paheAMcavuM; badalo athavA zikSA je maLavAnuM hAya te maLavAnI taiyArI para AvavuM. tenA pApaneA ghaDA have bharAyeA che." 2. ( AyuSyane ) marI javAnI taiyArI para AvavuM. ghaDAlADavA ve, ( pretazrAddha karyA pachI ghaDA upara lADaveA mUkIne brAhmaNane ApavAmAM Ave che te uparathI ) mAta thavuM; mRtyu pAmavu. ra. kharAba thavuM; moTI nukasAnImAM AvI paDavuM; dhaDA lADavA thayA hAya evI dazA thavI. ( lAkSaNika ) 3. pAra paDavuM--thavuM; eka nizcaya para AvavuM. [ dhanapAThI vedIe. arebiyananAITsa. tr jo ApaNA dhaDA lADavA thaI gayA tA kAI nathI rIsAvanAra ke manAvanAra, mATe cAlA jaI jInI AMkhe navA tamAsA joIe." " A AkharanA prayatne huM tenA hAthamAM sajaDa sapaDAi ane subhAgye karIne A prasa Mge tame tyAM hAjara hatA tethIja huM acI, nahitara mArA dhaDA lADavA bilakula bAkI nahAtI. ' thavAmAM tapayAkhyAna. ghaTa vAgavA, khAlI thaI javuM; khapI javuM; vaparAi javuM. zaMkha vAgave| paNa khelAya che. ' gharamAM ghaMTa vAge che.' dhaMTaDI vagADA, matalaba ke ghaMTaDI vagADI bhIkhI khAo-bhIkha mAgeA. geAMsAI lokeA vagADI bhIkhI khAyache te uparathI amuka vastu khuTI paDeche tyAre ema khelAyache. dhaMTITakAra karavA, ghaMTInA avAjanI peThe vA raMvAra TaMkAra kAra-TAka TAka karavuM. dhaMTInuM paDa TAMgavuM-(DAke), dhaMTInuM paDa mAMgavA jevuM kAI vasamuM lAge evuM kAma vaLagADavuM. dhaNa vakhate sApa kADhavA, aNIne prasa Mge vacamAM aTakAva nAkhaveA. ghaNAM vAnAM, ghaNI rItanI samajaNu; bahu arIte samajAvavuM te. hu 2. dhaNA vakhata rAke evu kAma zarU karavuM ane pachI te utAvaLathI pUrUM karavAnI AzA rAkhavI. ghaNAdhaNI, ghaNA sneha-vyavahAra. ghaNuM karavuM, ghaNAM ghaNAM vAnAM karavAM; bahu bahu rIte samajAvavuM. dhaNuM hovuM, dhaNA maMdavADa hAvA. hAlamAM ete ghaNuM che mATe jevA jAe. p dhanacakkara, (ghana-vAdaLa+) dhanacakra-vAvA jhaDamAM caDheluM-vAye caDheluM te uparathI udhAnapAyA; valavalatuM; caskela; uDAu tabiyatanuM; vAdaDI; kuDhaMgI. dhanapAThI vedIe, ( veda bhaNavAnA eka prakArane dhanapATha kahe che te uparathI) sAra
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghara AMgaNuM karavuM. ] (101) [ ghara ghAlavuM. samajyA sivAya jema tema palAM kare che sAra vahevAra calAvI laI berAM chokarAM vatene viSe bolatAM vaparAya che. gerenuM poSaNa karI rUDI rIte dahADA kADhavA. ghara AMgaNuM karavuM, (gharamAM javuM ne bA- "ghara uThAvI lIdhuM ema navI strIe raNe AvavuM- UMce jIve). keInI vATa jaladIthI kahevaDAvavuM joIe." ghaNI ja adhIrAIthI joyAM karavI; koInI narmaMgadha. rAha jevA Atura rahevuM, koIne mATe gha- gharane bhAra upADI le paNa bolAya che zuM je IMtejArImAM rahI gharamAM javuM ne gharane upADo bhAra, bahAra AvavuM. jukita calAvI re; "Apa savAranA kyAM sidhAvyA hatA? vaNasADa na lagAra, meM te Akho dahADe ghara AMgaNuM karyuM, ne ghara dAjha lAvI re." I reIne duzmanane dahADe gujAryo." tArAbAI bhaluM upADI lIdhuM gharane, " huM to tuja pAne ghara vaLI tarAvyuM kahAve re." AMgaNuM karatI hatI re, nama kavitA. mArI rAdhA mArA ghara UbhuM rahevuM, saMsAravahevAra sArI rIte lecanane zaNagAra, nabhavo; gharano mobho jaLavAI rahe. mArI lADaghelI lADaNa re." 2. dhaNunuM nAma rahevuM. ethI ulaTuM ghara kavi dayArAma. bhAgavuM-vaNasavuM. ghara ukhaDI javuM, nasaMtAna javuM, pAchaLa ghara karavuM, sthAyI rahI tabiyata bagADavI; vaMzamAM kaI vasanAra na rahevuM. "ghara u- raheThANa karavuM; nivAsa kare. (roge.) rAge kheDI nAkhavuM" eTale pAchaLa koI rahevA zarIramAM na pAme evI dazA karavI; ghara pAyamAla 2. jora jamAvavuM. karavuM. 3. praveza kare; vAsa karavo. (durguNe "rAjAe te divase mane gAma javAno kaleze). hukama kIdho, tenI matalaba have samajAI teMto ghaTa ghaTamAM ghara kIdhuM, te duSTa caMDALano mAruM ghara ukheDI nAkha- vAlama varaNAgiyA re; vAne vicAra hate." kALajA kerANuM kaMdrapanAM karaNaghele. zara vAgI re." teM te ghara udhaDavuM, phAyado the (gharamAM;) kalyA kavi dayArAma. sAruM thavuM; prApti thavI. ghara kANuM hevuM, gharanI gupta vAta gharanA ja 2. paraNavuM athavA chokaruM thavuM; vaza koI mANase jAhera karavI. jALavI rAkhanAra putrane prasava thave. gharakakaDo, (gharano kukaDa-vara) gharamAM tuM hajI garIbanuM ghara ughADaze e ghalAI rahenAra ane bahAra zuM thAya che te tAruM bhAgya." jANavAnI darakAra nahi rAkhanAra mANasane sarasvatIcaMdra. viSe bolatAM vaparAya che. ghara ujaLuM thavuM, gharanI AbarU vadhavI. ghara ghAlavuM, corI karI nukasAna karavuM. - ghara uThAvI-upADI levuM, ghara calAvavuM; saM- | "dara dAgInAne lIdhe cerIo thaI ke
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghara calAvavuM..] ( 12 ) [ ghara phATavuM. nathI." TalAMnAM ghara ghalAya che tene vicAra keI karatuM ! cAvI paDavuM; ucApata karavuM athavA nathI. " laIne na ApavuM; vagara mahenate napho be baheno. ' meLavavAne dAvo kara. 2. praveza karI gharanI kharAbI karavI. ghara joDavuM, koI kuTuMba sAthe saMpa-vyavahAra paMDitanI laDhAIthI paNa kusaMpe ghara | calAve; kuTuMbanI sAthe saMpa karI salAha ghAlyAM che." zAMti bhogavavI. - narmagadha. ghara taratuM rAkhavuM, (ghara, e heDI ane bhava " strIne kahethI huM thayo lobhI, rU5 sAgara) gharane vyavahAra rUDI rIte catuccha bheTa ahIM ANI; lAvatA rahevuM; gharano mobho jALavI rAkhe. lajA lAkha TakAnI khAI zIkhI strI ghara taratuM rAkhe re, ghara ghAlyu dhaNiyANuM." kadi bhUlI kharAbe na nAkhe re; sudAmAcaritra. nirbhe thaIne rUDAM phaLa cAkhe-bhalA" 3. praveza karI-dAkhala thaI tabiyata ba. narma kavitA. gADavI (roge.) ghara tapAsavuM, juo oraDA tapAsa " zoka thakI roga ghare ghAlatA, pote potAnuM ghara tapAsyuM te mAlama tana mana rahe nahi hAtha re." paDyuM ke nANuM saMbaMdhI potAnI hAlata narma kavitA. sArI nathI; bApe kareluM karaja apAyuM "prakRti pramANe khorAka mAphaka Ave che, hadathI bahAra gayA ke rega ghara ghAle che." be bahene zeTha, tamAre pArakA ghara upara A ghara calAvavuM, saMsAra calAva; vyavahAra badhI dhAmadhuma ne vepAra zA mATe karavo nabhe ema karavuM; gharane vahIvaTa calAve. ghara khaTalo calAve paNa vaparAya che. paDato hato ? pitAnuM ghara tapAsIne vAta karavI hatI; evuM zuM sonuM paheriye ke kAna " lobha tajI saMtoSe rahevuM, tUTe? A lIdhA che rUpiyA che te ApavA calAvavuM ghara niyame re, svajanasAtha zuM viveka rAkhI, kautukamALA. guNathI vahAlI thaIe; ghara tUTavuM, kuTuMbamAM saMpa tUTa; kusaMpa tha; sakhi nIti marajAdamAM rahIe." aNabanAva-tUTa thavI; kachao tha; saM. narma kavitA. baMdha TALI duzmana thavuM; gharanAM mANasonA ghara jamAI thaI rahevuM, gharamAM paDI rahevuM; | saMbadhaMmAM vAMdho paDe. gharamAM sakSama karavuM; mAthe paDavuM; kAMI u- dhara dhovuM, gharanI mAlamatA uDAvI daIeI tpanna na thAya evA bhAla-vastunA saMbaM- 1 nAkhI sApha karavuM. dhamAM e vaparAya che. dhara nIcuM che, ghara nIcA kuLanuM che. mAla ghara jamAI rahe tethI vyAja | 2. taMgI bhogavanAruM che. khAdha vadhAre bhogavavI paDe." " abhimAnInuM ghara nIcuM che." ke. kA. uttejana. ghara phADavuM, ghara phADI-gharamAM bAkoruM pADI 2. vagara hake hakane dAvo kare; 5. | coravuM khAtara pADavuM. paDaze. "
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ ^^^ dhira phuTavuM.] ( 103 ) rghara bhAgavuM bAra upara ekana samo thavA AvyA vaMzanI samApti thavI; nasaMtAna javuM; te vAre bApa dIkarA keDe taravArane hAthamAM kuLanuM nikaMdana thavuM. khAtariyAM laI nIkaLI paDyA, konuM ghara "Aja tenuM ghara sAmaTuM beThuM, tenA phADavuM teno vicAra karavA lAgyA; bApa gharamAM have koI na rahyuM." kahe khamI zake evA AzAmIne mAravo, uTho lADakavAyA kuMvara, mATe cAla rAjAnA mahelamAM." kyAM besADyuM mAruM ghara." sAsu vahunI laDAI mAMdhAtAkhyAna. ghara phUTavuM, gharanI gupta vAta gharanAMja mA- gharabharavuM, mAlamatA, paise, sAmAna vagere Nase bahAra pADavI; gharamAM ja phuTa-kusaMpa gharamAM lAvI tene zaNagAravuM; bIjAne nuthave karelA saMpamAMthI chUTA paDavuM ke chUTA | kasAna karI pite tAjA thavuM. paDI sAme thavuM. kaI abhaNa mANasa hisAbI khArAvaNano bhAI vibhISaNa phuTayo e nAto uparI thAya tyAre tenA hAtha nIcenA rAvaNanuM ghara chuyuM kahevAya." mANasa caDhI vAge ne potAnAM ghara sahepaNa tuM ja ghara chuTela, lAIthI bharI kADhe emAM navAI nathI." tyAM zI karavAnI vAta; gardhavasena. re, re, ghara phuTayA thakI, "e luccAo dezI rAjyanI darakAra ghaNI upajI ghAta." na rAkhatAM pitAnAM ghara bharavAmAM Atura pratApanATaka. hatA mATe temanAthI bacavAnAM sAdhana "ghara chuTe zatru phAve' e kahevata che. bonyAM." ghara pheDavuM, gharamAM ekAda mANasane lAlaca, vanarAja cAvaDe. kapaTa vagerethI pitAnuM karI leI bIjAonuM ghara bhaluM ke ApaNe bhalA, koInI ADI jera teDavuM; matalaba pAra pADavAne za- avaLI-lapana chappana na karatAM pite bhagunA gharamAM kusaMpa karAve; koInA gharamAM lA ne potAnuM kAma bhaluM evI rIte rAyukitathI kaMkAsa ghAlavo. khanAra mANasa potAne viSe bolatAM e "bhAInI viSayavAsanAne sAdhanabhUta vApare che, matalaba e che ke gherathI kAmapara thayelI bene kaI kaI ghara kayAM hatAM ane te kAma karI pAchA vaLatAM ghara tarapha ja najara kaMI kaMI bhoLI strIone phasAvI hatI." rAkhavAmAM Ave che. sarasvatI caMdra. ghara bhAgavuM, kuTuMbamAM kusaMpa karAvI gharanI ghara bagaDavuM, gharanI kIrti-moTa5 ochI kharAbI karavI athavA jethI ghara cAlatuM thavI, ghara vaNasavuM; gharanI kharAbI thavI. heya tevA AdamInuM maraNa thavuM; na saMtAna "ghara bagaDayuM sudhare nahi, javuM. (mukhya strI marI jAya che ane je kharace lAkha dAma." te vakhate purUSane kAMI saMtAna hetuM nathI ghara vaMThavuM eTale gharanAM mANase vahI tyAre vaparAya che ) javA-hAthathI javAM-behada bagaDI javAM. zAstramAM kahyuM che keghara buDavuM-besavuM, kamanazIba-AphatathI na pAkuLio pR tha gharanI paDatI AvavI; ghara paDI bhAgavuM; matalaba ke patthara ane lAkaDAMthI bAM
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhera mAMDavuM. ] (14) gharanuM ghAlIyuM thaI javuM. gheluM ghara te ghara nathI paNa gharanAM kAma | ghaNI gajabI re, gIradhArI; kAjano bojo upADI lenArI strI ja ghara ghara mAryuM re, AMkha tamArI. kahevAya che.) sAmuM jotAmAM, kALaja karyuM mAruM "jenAM mana maLatAM AvyAM, re madana kaTArI-dhaNa gajabI." te joDAM joDI dIdhAM; kavi dayArAma kaMIka taNuM bhAgelAM ghara te, daiva jANe UMdhAM cattAM karIne eNe sai sAjAM karI dIdhAM." keTalAnAMe ghara mAyAM haze ?" venacaritra ghara laI besavuM, saMsAravahevAra rUDI rIte tyAre ziva kahe tArA karmamAM, calAve; ghara upADI levA zakitamAna thavuM. te ghara laI beThI che eTale sai sArAM nathI sarjita putra; vAnAM thaze." tuM putranuM sukha dekhIza nahi, ghara lAgavuM, ekane eka chokare jyAre mane Age bhAgaze gharasutra" raNa pAme che tyAre tenI mA taraphathI ema caMdrahAsa. kahevAmAM Ave che ke "mAruM ghara lAgI 2. dhaNuM dhaNiyANa vacce kusaMpa kara ! gayuM mArA bApa." - . a8 pAMca bhegA thaI beThA hoya to | ghara vasAvavuM, ghara navuM baMdhAvavuM athavA levuM kharIda karavuM. koInuM ghara maMDAvIne uThe ne rAMDa pAMca bheLI thaI beThI haiya te keInuM ghara bhaMgA 2. kuTuMba ucheravuM. vIne uke." 3. paraNane ghara saMsAra calAve. ghara mAMDavuM, paraNIne gharasaMsAra calAvo. gharanuM ughADuM paDavuM, gharanI eba ughADI cAlato karo. thavI; dAbaDa dubaDa je bharama jaLavAI raheto jyAM cerImAM ja raMDApAnA sAmAna tyAM hoya te ughADe paDI ja, prabhunI dayA vaDe bALaka je ucharI ghara kema maMDAya ?" jaze te sukhanA dina dekhIzuM, evI tenI jeNe ghara mAMDyuM che tene zA vagara AzA hatI. guNiyala vidyAgaurI vaDe gharanuM cAle." ughADuM paDanAra nathI evI tenI khAtrI ghara mAthe karavuM, AkhA gharamAM boLI-dhI vaLavuM. be bahene. (khovAyelI vastu meLavavAne) dhara mAravuM, dhasAro-halle karI ghara luTavuM gharanuM ghaMghAliyuM thaI javuM, ghadholiyuM eathavA ghaNI kiMmatanuM caravuM. Tale namunAnuM-ramatanuM-nAnuM ghara je nAnAM chokarA rame che te. e uparathI gharanI vyavasthA "mane lAge che ke e paradezI kaI ThagAre haze, eNe potAnA dezamAM koInuM barAbara jaLavAtI na hoya athavA vyavasthA ghara mAryuM haze, ane ahIM nirdhAsta amana jALavanAra pUratAM mANasa pAchaLa na hoya camana karavA Avelo che." evA mAtra nAmanA-kahevAnA gharane viSe arebiyana nAIsa. belatAM vaparAya che. 2. gharanI kharAbI karavI. bhAyaDA kamAIlAve tene avera bAya hatI. "
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharanuM nAka. 1 DIAne karavAnA che, avera karatAM na A* vaDe teA dharane ThekANe dhaMdhAliyuM thaI rahe." e bahene gharatuM nAka, jenA vaDe gharanI AbarU jaLavAI rahe te. ( 105 ) gharane uMmare, dhara ke vatananI najIka. dhane khUNe, gupta rIte, badhA leAkeA rRkhe nahi evI jagAe-evI rIte. " moTAM chekarAM ne gharane khUNe zIkhAmaNu devAya teA sArUM. " " gharanA oraDA-khUNA tapAsavA,-dharamAM dravya saMbaMdhI tapAsa karavA, dravya saMbaMdhI peAtAnI zakita jovI. " gharanA oraDe tapAsyA vagara nAtajAtamAM meDhAI meLavavA mATe lokA marI paDe che paNa tamAcA mArI meAM rAtuM rAkhavuM ne khATuM DALa dhAlavuM e ceAmya nathI. " e baheneA. dharanA thaMbha, dharanA mukhya AdhAra, jete AdhAre ghara cAlatuM hoya te; dhara-kuTuMbamAM je purUSa sAnuM bharaNapoSaNa karatA hoya te; jene AdhAre dhara-kuTuMbanI ImArata TakI rahetI hAya te. a 2. dhaNI. (dhara-srIneA) gharanA dIvA, jete vaDe ghara nabhatu` hAya thavA gharanI AbarU ro|bhI rahetI haiAya te; suputra. gharamAM AA vAMsa pharavA, khAvApIvAnuM kaMI na hovuM; gharamAM kaMi sarasAmAna na hovA; dharamAM mAla matA na hovI. ( ADA vAMsa kare evI sarasAmAna vinAnI chUTI jagA haiAvI. ) khAra hAthanA vAMsa pharavA paNa me lAya che. [ dhAMcInI dhANIe joDAvuM. ( dharamAM raMdhAvuM, phAyado thavA; prApti thavI; kAma sijhavuM-siddha thavuM. gharamAM zaMkha vAgavA, ( sAdhu lokA zakha vagADe che te uparathI ) gharamAM kAMI mAlamatA na heAvI; sarasAmAna kaMI na hAvA; kAMI khAvApIvAnuM na hovuM. dharamAM huAMdhA athaDAvAM, dharamAMkhAvApIvAnuM-- mAlamatA kaMI na hovuM. gharamAM bhUta bhUsakA mAre che, khAvApIvAnuM kAMI nathI. 14 " jyAre gurUe ema kareche tyAre pachI sevAne ghera hAMllAM athaDAtAM hAya tA 5chu te meATA gurUnA satkArane mATe devu kare che tathA ADezIpADozIne zaramamAM nAkhe che. dr narbhagadha. dharaDamAM paDavuM, hAra paDavuM; cAlatuM thavuM; zarU thavuM; sarANe caDhavuM. (gADuM dharaDamAM paDe che tyAre sahelathI cAlatuM thAya che te uparathI) cIle paDavuM paNu kheAlAya che. dharatu pAna, vRddha mANasane viSe khelatAM va parAya che. bhrUlAI javu, ghaNI nukasAnImAM AvI paDavuM; *sAvuM; kAI nANAM laI nAsI gayuM hoya evI sthitimAM AvavuM. dhasI pIvuM, nalekhavavuM; darakAra na rAkhavI; khedarakAra rahevuM; pIjavuM; na gaNavuM. "" * nisApha are aLagA kema tame kIdhAre, satya sATA nA lIdhA, nyAya zuM dhasI pIdhAre, tArAlakSmI. dhasIne gumaDe cApaDavAnA? kAi snehI-sagu` hAya te jarUrane--aDIne prasaMge paNa kAmamAM na Ave tyAre tene viSe khelatAM ema vaparAya che. dhAMcI khUTavA, divela khUTyuM. (hasavAmAM) dhAMcInI ghANI jevuM, ( lUgaDuM ) ghANInA jevu; dhaNuMja meluM; cIkaTavALu bAMcInI ghANIe joDAvu; dhANIe jo
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghAMcIne baLada. ] 1 ghATa ghAla. DAyelA baLadanI peThe ekaja ghareDamAM pharI kasoTI premanI jovA, bhAra vahevA mAMDa; dIpI na nIkaLAya e ghATa tuM ghaDatI haze. vI jaMjALamAM sAmela thavuM; saMsAranI pratikULa mane teye, dugdhAmAM phasAvuM; pIDA vaLagavI. svamamAM nahi pakhaze." "kanyA vadhIne jaladI bairuM thaze. ne tame 2. ghaNuM ja nukasAna karavuM. ke tene mAbApa vaLAvavAnI utAvaLa karaze "dekhADI sAsue vATa, eTale bicArA kisanabhAI paNa ghAMcInI mokalyo ghaDavA bhAre ghATa." ghANIe joDAze." "moTI mALA rAkhe karamAM, be bahene. koTeka & bhAre, ghAMcIne baLada, ekaja rIte cAlI bhAra vahyAM bhaMbhaDAvI mukha manamAM kainA, karanAre; ghAMcInA baLadanI peThe eka ja gharaDamAM ghATa ghaDavA dhAre re, " murakha. cAlanAre; eka ja raste dorAyale-saMsAranI vijaya vANI. dhuMsarImAM phasAyelo purUSa. 3. mArI nAkhavuM. ghAMTI kuTavI, juvAnI AvavI. "pachi aMgada khIjya aMgamAM, 2. eve same avAjanuM badalAvuM. prathama ghATa eno ghaDuM; ghA paDyA che, kAma na thaI zakatuM hoya atha zAmaLa kahe sevaka rAmane, vA kAma karavAthI je kaMTALato hoya evA mA narapatine vaLato naDuM" Nasane viSe bolatAM vaparAya che. aMgada viSTi. ghA mAre, moTuM nukasAna karavuM. parvataka ke vRSala bemAMthI ekane ghATa 2. jhaTakAno paNa baMdha besato bola bola. ghaDoya te cANakayanuM mAThuM thayuM kahevAya." mudrArAkSasa. 3. ghA mAravA jeTaluM jora ajamAvavuM. enAthI ghA mArIne kAma thatuM nathI. ' - ghATa ghATanAM pANI pIvAM, bahu musApharI ThIka ghA mAryo-ceTa mArI eNe." karI bahu bahu prakArane anubhava leva; pharI pharIne bahuja pAkuM heziyAra banavuM; athadhA lAgo (chAtImAM) jabarI asara thavI. DAI kuTAI mahA pahoMcelI buTTInuM thavuM. ghATa utare, ekAduM kAma pAra pADavAne hajAra ghaTIne leTa khAva paNa AvA ja mATe yukita-tajavIja thaI zakavI. arthamAM vaparAya che. ghATa ghaDa, yukita-tajavIja karI mUkavI, mane tame mane zuM zIkhAmaNa detAMtAM henanesubo karI rAkho. thI samajato ? meM paNu ghATa ghATanAM pANI (ghaNuM karI naThArI bAbatamAM.) pIdhAM che; rAMDa bhAge huM DarI javAne ke?" ghaDavA mela aghaTita ghATa, bhAminIbhUSaNa. vicara sadaiva sArI vATa." ghATa ghAlavo, cakkasa rIte pUrNa karavuM; ThekA- kavi dalapatarAma. Ne pADavuM; gate ghAlavuM upayogamAM levuM. rAjA kahe ghaDe che ghATa, ame besI rahyA chuM tama bhATa, ughADa bAra javA de vATa." "ahIM Ave to ghAlIe ghAya." naMda batrIzI | abhimanyu AkhyAna,
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghANa kADhave. ] ghANa kADhavA, sahAra karavA. " baLe pakaDatAmAMtA e tamArA lazkaramAMthI kaMIkanA dhANa kADhe ke peAtAnA piMDapArDa" mudrArAkSasa. ' huI gAhelinA nAmanI eka strI rAja rAja satI nahAtI paNa paMdara vIsa dIvasane atare satI tyAre jeTalA dIvasa te jAgI hAya teTalA dIvasanA te dhANu kADhayA sivAya utI nahi. ,, mAsika sArasaMgraha. dhANa bAlavA, kharAkhI karI nAkhavI. dhANa nIkaLI jave, sahAra thavA; kacarAIchuMdAI javuM. ( laDAImAM, marakamAM, dukALamAM. ) ApaNI pahelI laDhAImAMja acchA acchA saradArAne lAgu nIkaLI gaye che. kk ( 107 ) [ cavAelI bAjI. dhAzIe gu'DALavA, ucALA bharavA. " samajIne atyArathI ja dhAzIe guDALaze| teA ThIka che nahi teA pachI jovA jevuM thaze. dhAsa kApavuM, jyAre peAtAnuM melavuM sAme mANasa lekhavatA na hAya tyAre e prayAga vaparAya che. jema, "tAre mana teA jANe huM ghAsa kApuMchuM. ! " dhI keLAM, dhI keLAM thAya-khavAya eveA phrAde; sAre| lAbha; dhI keLAM khAvA jevI mo; paisATakAnI prApti. CC luccA kAyastha jANe che ke sArAM mANasa rAjAne paDakhe caDhaze te| ApaNAM dhI keLAM thavAnAM nathI." ,, dhAta javI, maratAM maratAM bacI javu. 'tene cAra lAta gaIche.' pratApanATaka, ra. dhANImAM pIlAyA jevI hAlatamAM AvavuM. narama thaI javuM. ( kAmakarIte-mAra khAine ) 3. dhaNIja nikRSTa sthitimAM AvI paDavuM; sakaDAmaNamAM AvavuM; kharAkhakhasta thavuM ( kharcakarIne ) ghANa vaLI javA paNa kheAlAya che. cALIse cAranI TALInA dhANu vaLI gayAche arebiyananAiTsa. dhANa pesavA, zarIramAM roganuM phelAI javuM; zarIramAM rAge ghara karavu ghANa vALavA, ghaNuMja nukasAna karavuM; dhULa dhANI-kharAbI bigADa karI melaveA. 2. bheLaseLa karI agADI nAkhavuM. dhANImAM ghAlIne pIlavuM, dhaNuMja rImAvavuM; kanaDavuM; atizaya du:kha devuM; dhANImAM pIlAyAM jevI hAlatamAM Avu; jora kamIMcavAyalI karavuM; narama karI nAkhavuM. dz premarAya ne cArUmati. dhIlADu pesavuM, lakaDuM vaLagavuM; khalA vaLagavI; potAnA kAmamAM naDe evuM khIjuM vacamAM kAI kAma AvI paDavuM. dhIsA lAgavA, eka kanakavAnI derI ke mAMjAne khIjA kanakavAnI dorI ke mAMjA vaDe ghasarakA lAgavA. dharIe laTake che, phATelA lUgaDAnI cIM6raDIe laTakatI rahetI hoya tyAre mazkarImAM ema. elAya che ke ene pAtIe tA dhudharIe laTake che. dhare anavuM, ( dhudharo-eka ramakaDuM te uparathI ) ramakaDuM thaI rahevuM; AdhIna~vaza thaI rahevuM. ra. tAnamAM Avavu; dhunda-lehamAM AvI jai ghelAM kADhavAM. " zeTha te! Aje dhudharA banyA chene.? " bhaTanuM bhASALu. mAjI, goTALA vaLyA hoya evuM kAma; satharavathara thai gayeluM-sUjha na paDe evuM kAma; nikAla thatAM ghaNI vAra lAge evuM gADhALAmAM paDeluM kAma.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhrujAmAM mUkavuM. ] dhrujAmAM mUkavuM----cAlavuM, darakAra na rAkhavI; na lekhavavuM; na gaNakAravuM. " e tA. tArA jevAne dhrujAmAM ghAlIne phare evA che.' ghuMTaDA gaLI javA, sahanakaravuM; khamI khAvuM; sAMbhaLI raheluM; peTamAM utAravuM. " caMdralakSmI mATuM peTa rAkhI ghuMTaDA gaLI jatI ane sAsune svabhAva manamAM paNa ANatI nahi. " "dveSa ghuMTaDA gaLI gayA ne, mAphI bakSI tyAre. " sarasvatIcaMdra. maNI dhAlavI, bALaka ThAkarAne dhADiyApAraNAmAM sUvADIne gAtAM DhArI kheMcI hIM cakA nAkhavA; hAlA te vAle, bhAine ghumaNIe cAlo; bhAI mAre aTArA, dhI te khIcaDI caTADe. ' (108) " e aMbA, uThe ghumaNI dhAla; bhAi jAgyA. ' strI saMbhASaNu. gheTAnuM TALu gADaranI peThe ekaja rIta ke rIvAjane anusarIne vartanArA samAja; ekanI pAchaLa dArAnAra--ekanu joine te pramANe vagara vicAryuM karanAra TALI ( mAhusAnI. ) ghera uDI javu, mAdhu thavuM; achata thavI; taMgI-tANu-bhIDa paDavI; (dhaNuM karIne dANAnA saMbaMdhamAM ) bAjarIne ghera uDI gayuM che.' devAI gayu' che ema paNa khelAya che. ghera karavA, (dIve ) gula karavA, hAlavI nAkhave. [ dhera beThI. hevuM. uchedIuM thavuM; jhAMkharAM jhIMTAvA paNa khelAya che. ghera kAMThA paDavA, ghara ujaDa thavuM; ane te uparathI kAi gharamAM vasanAra nara ghera gALI besavI, nukasAna thavuM; dheA 5hAMcavA; tene ghera gALI beThI eTale AdamI athavA paisAnuM nukasAna thayuM. ghera javA, ( dIvA ) bujhAI javA; hAlAI jave. 2. ghera-mukAme jatA rahevA; dIstArahevA. ( mANasanA saMbaMdhamAM edarakArImAM, kaMTALAmAM ke tiraskAramAM khelatAM ema vaparAya che.' ghera gayA nA AbyA teA.' 66 vahema rUpI divaDAre, jyAta tArI jhAMkhI paDI; ghera havAM jAnI vATane zuM rahyA aDI. vijayavANI. juvAnIA teA jANe ghera gayA paNa hAlanI keTalIka strIo paNa je svAmIsaMge dArUnA sausA khAlI karatI thai che te kahAne. t AryaprajA. dhera tALu devAvuM, satyAnAza javuM. 2. japtI Avavo. dhera meDAM, kAma karyA vagara; bahAra gayA vagara, AyatuM; vagara mahenate; mata; taiyAra. ra. gharamAM kAma karatAM. ghera beThAM gaMgA thavI eTale vagara mahenate kAi mATA phAyadA thavA; anAyAse taiyAra lAbha maLavA; sAdhana anukULa thavAM." dhera beThI, nukasAna thayuM; phUlyA athavA kharca thayuM. ( dhaNuM karIne rUpiAnA saMbaMdhamAM ) " ahIM thayelAM upara cATImAM nANAMnI tajavIja karatAM ochAmAM ochA 5cIsa lAkhane dhera kheDI che ema aDasaTTe jANuvAmAM AvyuM. '
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghera khesavuM. ] *"" ghera esalu, rAjagAra vagaranA thavuM. ' mArUM zarIra have cAlatu' nathI, mATe kRpA karI mane zAMtithI izvara stavana karavA mATe dhera besavAnI paravAnagI ApazeA. "" arebiyana nAiTsa. 2. nAkarIthI kharatarapha thavuM; rA maLavI. a MgrejI rAjya phelAtuM gayuM tema te ik ghera beThA tethI dezIomAMthI bIjAnA mahAvare rAjakAjanI samaja echI thato gaI. - ,, ( 18 ) bha. saraLa itihAsa. gher mUkavuM, pAse na rAkhavuM; dUra rAkhavuM; vegaLuM karavu; na lekhavavu, k " teNe paththara jevu ata:karaNa karyuM hatu; bIka tA te ghera mUkIne AvyA hatA." karaNaghelo. .. " AbarU te! eNe ghera mUkI che. ghelAM kADhavAM, lADamAM ghelAI karavI; ghelA banI lADavuM; 2. jUhuM gheluM banavuM. 3. mazkarIThaThThA karavA. rk DAhyA tA e ghelAM sahu kADho. raDDA na Ajere bajaiyA.--hAMre narmakavitA. dhA ke sApa, annaNyA daramAM athavA amuka ThekANe zuM che te jANyA vinA hAtha nahi ghAlavA evA bhAvamAM vaparAya che. vAMsa jevaDA cokhA lAvyA, cALaNI jevaDI dALa lAkyA. pRthvInI patrAvaLI kIdhI, sAgarane te paDIe kIdhA, gheAdhara saghaLA jamavA AvyA, kuvAnA pANIe nahAtA AvyA, sA maLIne jamavA kheDA, jamatAM jamatAM vaDhI paDayA. . [saMgheDA hai. ema erAM hAlaraDAmAM gAya che. dhAbaLe siMduraDhA, khelatAM baMdha kare, ene dheAdhaLe siMdura ' vagere. vagere. siMdura devAthI gheghaLA esI jAya che ane khelAtu nathI te uparathI ) jevA, jessAmAM Avo ThAra thayelA; dhADA gheADA jevA sazakata. jevA chuM. " " have mArAmAM kaMI roga nathI, gheADA dr dhADA thAkI javA, ( gheADA-jUlA=paga) aTakI paDavuM; thAkIjavAthI kriyA baMdha paDavI; hArI javuM; AgaLa vadhavAnI hiMmata jatI rahevI (musApharImAM, vepArImAM, kAmamAM, abhyAsamAM. ) dhADA para gheADA vadhavA, ( vyAjanA ) vyAja uparAuparI vadhavuM. dhADA paheAMcavA, (gheDA-jUdA-paga uparathI) AgaLa dhapavAnI hiMmata cAlavI. " mArAtA bhAI gheADA paheAMcatA nathI, tAre karavu hoya teA kara. ,, ghoghara AvavA, nAnAM cheAkarAM raDe che tyAre e dhAghara AvyA ' ema kahI khIva C DAvI zAMta kare che. e dhAdharanuM svarUpa nI-gheDAgAMTha paDavI, majabUta rIte badhAvuM. cenI vigatathI samajAze. " (rAja''thi-chupI gAMTha. e uparathI.) " suvA suvA bAvA re vedhara AvyA, DhAMkaNIe DhaMkAtA AvyA, gheADAnA gAu, thAka lAge evA lAMbA gAu. dhADAnI cAle, gheADA jeTalI jhaDapathI; utAvaLe. suDIe satAtA AvyA, vAdaLa jevaDA reTalA lAvyA, paiDA jevA pApaDa lAvyA, gheADA le, 'tane gheADA le,' ema dhamakI - patAM kAThiyAvADa tarapha khelAya che. (e
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ghaDIkSAmAMthI jhaDapAvuM.] ( 110 ) [cakamaka jharavI.. bhAgamAM prathama bahAravaTiyA lokone bhaya | na hoya tene viSe ema kahevAya che ke hevAthI ema bolAtuM haze.) e te UMce ghoDe caDhIne Avyo che." ghaDIAmAMthI jhaDapAvuM, nAnAM bALake chegheDa gaTha, chAnI goThavaNa-masalata karavI. DIyAmAM jhulatAM hoya tevAone vivAha ghaDe caDhAvo, trAjavAnA nAthaNe vaLa cache. DhAvI jethI vadhatuM levAya ane ochuM ane tamArA jevA mAtabaranAM chokarAM gheDi- ' pAya evI yukita karavI. yAmAMthI jhaDapAya nahi tyAre zA kAmanuM" ghoDe jarapara he, jessAmAM hevuM; ca be behene. | paLa hevuM. gheDI para caDhavuM-besavuM, mAdaka padArtha khA- "eno ghoDe jerapara che hamaNAM." vAthI ke pIdhAthI lathaDiyAM khAvAM; lahera- dheDe bAMdhavo, juo gheDe caDhIne AvavuM, khumArImAM hovuM. ghoDe mArI mUke, ghaDe purapATa doDA(bhAMgane lIlI ghoDI ane aphINane kALo | va. gheDo pheMke paNa bolAya che. ghaDI kahevAmAM Ave che, teuparathI) ame amArA gheDA enI pAchaLa ghoDuM caDhatuM che, caDhate ho. mArI mUkyA." enuM gheTuM caDhatuM che hAlamAM." pratApanATaka. ghoDe caDhIne Ava. hadathI ja utAvaLa. ghelAyuM mahAjana, vagara notare ke teDe AmAM AvavuM. jyAre koI behada utAvaLa karI , 5 | vine bese te. (ghaNuM karI jamavAne sArU) kaMI kAma karavA mAge tyAre tenI pratye be S dhoLIne pI javuM, koInA kahevA tarapha akhADA ema kahevAmAM Ave che ke ghoDe caDhIne karavA; na gaNakAravuM; bedarakAra rahevuM; na Avyo chuM ? ghoDe caDhIne Avyo houM to lekhavavuM. gheDe bAMdha jA; matalaba ke jarA thobha, " manaharI A sI phajetIthI kokavAra dhIraja pakaDa, sAMsato rahe, rAha khama. akaLAtI, kekavAra DaratI ane koI vAra 2. kucha karanArA be paikI je pakSa to evAM hajAra vAnAMne ghoLI pItI, " te mAMDI vALavAnI kALajI dharAvato sarasvatI caMdra. cakale caDhavuM, (jIva.) cakaDoLanI peThe | vAhanI vAta kADho cho!" jIva bhamate have; mana asthira hovuM; be satyabhAmAkhyAna. bhAna thavuM; chAkaTA thavuM, bhramita thavuM; ghela-. 2. pAra na paDavuM. siddhi na thavI; navI chA para AvavuM; akkala vI; maryAdA bahAra ! navI viTaMbanA vacamAM UbhI thavAthI nikAla na the. je kahevAnuM che te eja che ke tamAruM ! "mAruM kAma to be mAsathI cagaDoLe camana cakaDoLe te nahi caDhayuM heyara ghaDI- TayuM che." mAM tame arane kanyA devAne vicAra cakamaka jharavI, (cakamaka sAthe loDhuM ghasAkare che ane ghaDImAM zatadhanvA sAthe vivAthI taNakhA jhare che te uparathI lAkSa
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakamaDaLe caDavuM. ] (11) [ caTaNInI ja thaI javuM. Nika arthe) be jaNa vacce bolAcAlI tha | brAhmaNone namAvyA te eTale sudhI ke beI kachao tha; aNabanAva tha; laDAI dhuM cakkara pharI gayuM; taLenA upara AdhAne saLagavI; takarAra thavI; thavo. uparavALA nIce AvyA." jAvuM te joIe, paNa tenAthI cheTe ne che. sAsuvahunI laDAI. rahIza, te duryodhana che eTale kaMI paNa caka- 2. amuka ghATa ke vicAra badalAve; uthalamaka jharaze kharI." drapadIdarzana. pAthala thavI. zakamaMDaLe caDavuM ati khaTapaTathI avya- 'ApaNe tene mATe je beta dhAtA havasthA vadhI javI (kAmamAM ) tA te te cakkara pharI gayuM." cakamaMDaLapara caDhayuM rAja te, 3. kAma thavuM. cakarI khAI paDaze nirvANa. 4. phAvavuM; sutara-saheluM paDavuM. mArAmArIne tophAna eTaluM vadhI gayuM che tArA vinA mAruM cakkara phare ema nathI" ke moTuM cakamaMDaLa thaI rahyuM che" ema 5 pharI gayeluM cakra Apa maLo nahi ne zuM bolAya che. pAMsaruM thAya paNa nahi." 2. bhANAmAM badhuM chakabuMda karI mUkayuM pratApanATaka, hoya tyAre kaheze ke A zuM bhANAmAM cakara mArA AvavuM, AMTA khAI AvacakamaMDaLa karI mUkyuM che? che ; javuM ane pAchA AvavuM. cakalAM cuMthavAM, (bahuvacanamAM ja vaparAcakarakuMDaLImAM nAkhavuM, bhamAvavuM, bhUlAvA yache)cakalAM jevI najIvI ane prApti vinAnI mAM nAkhavuM. - ghaNI bAbatamAM mAthuM ghAlavuM. ra. koI kAmanI siddhi na thAya ema * cakale mUkavuM, AvatA jatA tamAma lokone bahu lAMbI mudata sudhI Talle caDhe jaNAya eve sthaLe mUkavuM te uparathI khuema karavuM. luM karI devuM jAhera karavuM; ughADuM pADavuM. cakaraDA je rUpiye, ghaNe ThekANe upaga caTaka cAMdanI, ThAThamAThathI badhAne mohamAM mAM Ave e cakaraDA je goLa maTe nAkhe evI khubasurata strI, cAMdanInI peThe La ane vahAle rUpiye. | camakArA mAratI strI. cakaraDI bhamaraDI ramADavI, cakranI peThe - caTake lAgave, koInA meNuthI duHkha lAbhAvavuM; bhoLavIne phasAvavuM; UMdhuM cai - gavuM; rIsa caDhavI; mAThuM lAgavuM. majAvI phAMphAM bharAvavAM. tene tArA kahyAne caTake lAgyo." cakkara pharavuM, (kALanuM paiDuM pharavAthI caDhatI caTaNI karavI, caTaNanI peThe chuMdI nAkhavuM; paDatI, sukha dukha, zILataDako e pramA- saMhAra karavA; ghANa kADhave. Ne vArA pharatI AvyuM ja jAya che. eka ne bahAravaTIAoe temanI gabharAmaekane eka sthiti TakatI nathI-pheraphAra tha. Nano lAbha lIdhe ane jotajotAmAM - tyAM ja kare che te uparathI ) sthityaMtara-rU- ranI caTaNI karI nAkhI, pAMtara thavuM. gu. jUnI vArtA. "nagare rAjakArabhAramAM meTI padie 5- 2. kharacIkhAvuM; uDAvI devuM (vaTahoMcyA tethI vadhAre dhanavAnane sattAvAna tha | NunI peThe.) - yA ne potAnA baLanA pratApe karI bIjA caTaNIno peThe uDI javuM, vaparAI javuM.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ caTaNImAM kADhI nAMkhavuM. (11) [ caNuM laI khAvA. (jo jotAmAM-thoDI vAramAM) caDhe ghoDe Avyo chuM, (ghoDe caDhayo hoya tame ekalA kamAIne lAve che te ta- ema.) eka zvAse zvAse-hadathI jAde mArI kamANI caTaNanI peThe uDI jAya utAvaLa karI mAgaNI karanArane mATe A paga vAparavAmAM Ave che. eka ja de bhAminIbhUSaNa. DamAM; aTakyA athavA thobhyA sivAya. caTaNImAM kADhI nAkhavuM, caTaNanI peThe ga- vaLI e uparathI ghoDe caDhIne AvyA NatarImAM na gaNavuM; bedarakArImAM na lekha- he te ghoDe bAMdho' ema paNa thobhavAnA vavuM; nahi jevuM gaNI kADhavuM. ke rAha khamavAnA arthamAM belAya che. mAruM belavuM te zuM caTaNImAM kADhI muLadeve bAraNe AvelA tane kahyuM nAkhoche.? ke Ama caDhe ghaDe kayAMthI Avyo che ? caDha culA khAu, khAvAne mATe hada uparAMta ! thAya che, tamAro ghoDo jarA bAMdhe, ame utAvaLa karanArane viSe bolatAM vaparAya che. Aviye Lei." e caDha culA khAu che" vIrAdhIrAnI vAtA. caDhatA dahADA, (garbhiNI strInA.) caDhayuM khAtuM, avivekI-amaryAda thaI ga2. AbAdInA-udayanA divasa. pelA mANasane viSe bolatAM vaparAya che. caDhatI kamAna, AbAdI; sukhavRddhi; udayakALa. | 'enuM te caDhayuM khAtuM che hamaNuM." caDhatI kaLA, caDhatA dahADA; AbAdIne va- caMDALa cokaDI, duryodhana, duHzAzana, zakunI khata; vijayasukha-samRddhino samaya; udaya- | ane karNa e duSTa catuSTaya athavA caMDALa kALa; caDhatI-vadhatI-sudharatI sthiti. (caM- ' cokaDI kahevAya che. caMDALa-harAmakhoradranI thAya che tema.) luccA-laphaMgA-kALAM kRtya karanAra purUe samayanA leka parAkramI ane ca- pAnI ToLI. "caMDALa cokaDImAM jaIe DhatI kaLAe hatA tethI hAnIkAraka bALala- nahi te lAta mukI khAIe nahi" e sano cAla temanAmAM nahote." kahevata che. te sarva e ImAmane ghera ekaThA thAya caDhato pAse, AbAdI; vijayabhAgyodaya. che. jevI e caMDALa cokaDI ekaThI thaI caDhI AvavuM, gussAmAM AvI dhasAre kare. ke AkhA parAnI niMdA kare che. " lazkara caDhI AvyuM.' arebiyana nAITsa. caDhI vAgavuM, hukama na mAno; bahekI jaI caNuM karavA, uDAvI devuM (khAI pI.) duHkha devuM; bemaryAda thavuM. 2. chetarI javuM. are, loko tane gIradharalAla zAstrIno caNa carAvavA (kAcA), chetaravuM. dIkare bhaNelo ane DAhyo Damaro kahe che | 'te tane caNA cAvarAvI gayo." tethI zuM tuM caDhI vAgyo. ?" 2. caNA cavaDAvavA jevuM sakhata kAma maNi ane mehana. | karAvI thakavavuM; saMtApavuM. caDhI besavuM (upara), savAra thavuM; zirorI ! e te ene kAcA caNA cavaDAve che." karavI; AnA ullaMghavI; maryAdA mUkI ghura- caNA laI khAvA, jatuM karavuM; javA devuM. kavuM; bahekI javuM. . | (lAkSaNika artha)
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ caNAnA jhADaparathI kudI paDyuM. ] ( 113). capaTImAM uDAvavuM. have te e vAtanA caNuM laI khA- caturbhuja banavuM, stabdha thaI rahevuM; cakita e na mAne te gora bIje karyo." ! thavuM; dimUDha banavuM. - vidyAvilAsa. caMdara bAMdhe, jAhera karavuM; amuka bAcaNAnA jhADaparathI kudI paDa, caNAnuM | batanI kIrti gajAvI mUkavI; cAre tarapha jhADa nAnuM hovAthI te kudI javuM e kAMI ! prakhyAti karavI. muzkelInuM kAma nathI te uparathI, saheja | (sArI naThArI baMne bAbatamAM vaparAya che.) kAmane agharuM kahevuM athavA juja mahenata 2. (vAMkAmAM) phajeta thavuM; jUThuM nAmachatAM moTuM parAkrama kIdhuM samajavuM. kIrti meLavavI. AkAzamAM caMdaravo bAMdhavo paNa caNiyAre ThekANe rAkhavAM, (bAraNuMnAM ca belAya che. NiyArAM sArAM hoya che tyAre te khasI jatAM caMdAvA caDhatuM, kAMIka aMze vadhatuM. (mamatanathI-gya ThekANe rahI zake che tema mo sarasAImAM) DhAnAM, jIbhanAM caNiyArAM ThekANe hoya-gya e tenA karatAM caMdAvA caDhe evo che." sthitimAM hoya te ja zuddhithI hadamAM belI caMdI caDhavI, khuba khAI pIne ghaDA jevA zakAya te uparathI meM-jIbha vaza rAkhavI; alamasta banavuM. saMbhALI-vicArIne bolavuM; hadathI ja na Aja kAla tane khuba caMdI caDhI che belivuM. ema kahevAya che. 2. (AMkhanAM) najara sIdhI-cekhI caMdu maMdunI joDa, (raM jhUMDa ebe bhAI rAkhavI. daitya hatA te uparathI) sarakhI UMcAInA caNiyAro nacAvavAM (AMkhanAM), AMkha ! ane sAthe haratA pharatA evA be jaNa mAravI; IsArata karavI. capaTa thaI javuM, dabAI javuM; paDI bhAgavuM; kaI beThAM cakacakita kare, kaI UbhAM | sApha thavuM; jamInadosta thavuM. rahI caNiyArAM nacAve." mArAM kayAM ghora karmanAM A phaLa haze navI prajA.) ke jyAM jAuM chuM tyAM capaTa thAya che." caturbhuja karavuM-banAvavuM, be hAtha vAMsA naLadamayaMtInATaka. sAthe bAMdhavA. (caturbhujanA svarUpamAM ANavuM 2. dabAIne besI javuM; jesso narama te uparathI) paDI ja; nuksAna ke khoTamAM A are! Ama pUche che ane A zeTha vI paDavuM. tyAMne jANatA haze te kadApi ene gune "kaI kapaTa kAramuM karatA, gAra gaNuM pakaDaze ane bhegA ApaNAya zatru sAvA mATa; bhoga maLaze-mUo e abhAgIo hamaNuM capaTa tenuM capaTI maLe, badhAne caturbhuja karAve che." thaI gayuM vetAM vATa. " brahmarAkSasa. mAMdhAtA khyAna, ema vismaya pAmI cAra che cera capaTImAM, capaTI vagADatAM jeTalI vAra lAge che kahI sipAI cAkarone bhegA karI brahma- | teTalI vAramAM; jarA vAramAM. vine te lAgalAja caturbhuja banAvyA." "A capaTImAM jaI Avyo. bheja sudharatnamALA. capaTImAM uDAvavuM,na lekhavavuM; nAgaNakAravuM;
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ capaTImAM levuM. ] ( 114). [ cAMcamAM levuM. mazkarI karI bhamAvavuM; tuccha gaNuM kADhavuM; caraNanI raja, halakA darajjAne sevaka, utahalakuM gaNavuM; pI javuM. ratA darajAnuM. jyAre hoya tyAre te to mane ca- ] "huM to tArA caraNanI raja chuM." TImAMja uDAvyAM kare che." caraNe lAgavuM, namana karavuM, page lAgavuM. "jemane bIjAne banAvavAnI Teva hoya. carabI caDhavI-vadhavI, mada tha; patarAjache temane bIjuM koI capaTImAM uDAve bAra thavuM; pitAne viSe moTAI hAMkavI; te te saithI vadhAre cIDAya che. te pramANe unmAda tha; jeso caDhI ja; cAmaDI benI Dika ane bITrIsane thayuM." vadhavI. ze. kathAsamAja. Aja kAla tArI carabI khuba vadhI che." capaTImAM levuM, sapaDAvavuM, thoDIja vAramAM caLuM karavuM, khAdhA pachI moDhuM dhovuM. kabaje karavuM; phasAvavuM, dAvamAM ANavuM. cazmAM AvavAM, thoDuM dekhAvuM; AMkhe jhAMkha mAravI. "ApaNane banAvyA paNa te rAMDane A * " tamane cALIsa varSa thayAM te chatAM paNe capaTImAM laI laIzuM; pachI je ramuja atyArathI casmAM AvyAM che?" paDe che ! 2. cazmAM besavAM-besatAM AvavA-lAgu navI prajA thavAM. "arthadAsa paNa kharo ke tane paNa cazmAM ThekANe hovAM, (cazma AMkha. te capaTImAM le." uparathI) mijAja ThekANe levo. sarasvatIcaMdra. cazmAM pharI javAM, "AMkha pharI javI? juo. capaTImAM AvavuM, phasAvuM; dAvamAM AvavuM; | (bahuvacanamAMja belAya che.) coLAI javAya-saMhAra-nukasAna thAya evI "enA para suMdarIne AvI vakhate sAMkaDamAM AvavuM. paNa ATale vizvAsa joI caMDikAnAM cazmAM nirbaLa buddhi SaDaripunI capeTImAM pharI gayAM paNa enA sivAya sanAM kALajA AvyA vagara rahetI nathI mATe mANase dhaDakavA lAgyAM." evo paripatra vicAra karo ke pachI phera sarasvatI caMdra. ra na paDe. came Dhaba, casmA sivAya jene dhabAyanamaH viramati nATaka. | thaI jAya-kAma aTakI paDe te. camaka vijaLI, vijaLInA peThe camakArA casI javuM, bharavA paDavuM; marI javuM; dhabI mAranArI strI, camakArAthI AMjI nAkhI javuM. alopa-adazya thaI janArI-ghaNI jhaDapathI 2. ekAeka paDatI hAlatamAM AvavuM; cAlanArI strI. DubavuM. baMnemAM lAkSaNika artha rahelo che. campata thavuM, cAMpIne nAsavuM; nAsI javuM. (dabAI javuM e mULa artha uparathI) caraNa dharIne besavuM, Azare-zaraNe jaI cAMcamAM levuM, pakSIo cAMcamAM leI zikA rahevuM, koIne upara AdhAra rAkhavo. | rane bhoga le che te uparathI lAkSaNika arthe caraNa sevavAM, (caraNanI pUjA karavI te | bhacaraDI nAkhavAnI taiyArI karavI; nukasAna artha uparathI lAkSaNika arthe) tAbedAra | karavuM; kIne rAkhe thaI rahevuM; AdhIna thaI sevA uThAvavI. | nahi te gaDha laMka lUTa,
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAMcaDanI peThe coLI nAMkhIza ] (115) [ cAdarAmAM pAMcazerI ghAlI mAravuM jAne ApakAla khUTa; cA pIvI, A prayoga mAtra ghaDiyALane mAjaba rAma nAma, Teja vaparAya che. ghaDiyALa na cAlatuM hoya kAla liye cAMcameM." tyAre ghaDiyALa cA pIe che athavA cA aMgadaviSTi. | pItuM che ema kahevAya che. cAMcaDanI piDe cALI nAkhIza. matalaba cAka levo, aNI upara goLa cakkara pharavuM. ke cAMcaDanI peThe je jetAmAM mArI nA- bhamaraDA cAka le che." khIza-pIMkhI nAkhIza. cAke caDhavuM, (kuMbhAranA cAkanI peThe bhra"ke, mAryo kuMbhakarNa, maNa thavA mAMDavuM ) lokamAM vAta cAlavI; ke rAvaNa raNa re; gavAvuM; phajeta thavuM, vagovAvuM; bhavADA ke, indrajIta ajIta, thavA. te cAMcaDavat co. 2. pharavuM; taLe upara thavuM; gajaba tha; aMgadaviSTi. ! DolavuM; DAmADoLa thavuM. cAMce caDhavuM, adekhAInI najare AvavuM. " jagata bhaya pAme bANanI hAke, bANe cAle cATavuM, nazIbe TharavuM; pAlave paDavuM; pRthvI caDhAvI cAke." koIne Azraye-AdhAra upara rahevuM. okhAharaNa. tuM mAre cAMdaliye ceTa, "enA eja tarka vitarkanA saMparka thakI zAmaLi murata zAmaLiyo re; citta muja cAka caDhayuM rahe bramabaMdhathI." eka ghaDI aLage nava mUkuM, mudrArAkSasa. prANa thakI hAle pAtaLiye re." "trilokamAM vAgI hAka, caDhI medinI sahu siMha. cAMdA khoLavAM, chidra khALavA; zodhavA; ke lakSmaNAharaNa. InI vartaNukamAM je kaMI khAmI hoya te khoLyAM AkhI pRthvo caDhAvI cAka, devadAnave mArI hAka " cAMdI karavI, samuLo nAza karavo, rAkha karavo. mAMdhAtAkhyAna. cAMpI hAMkavuM, jaladI nAzI javuM. 3. asthira hovuM; (mana) cAMllo karavo, nakAmuM ApI devuM. bhamavuM; bebhAna thavuM; cagaDoLe caDhavuM. 2. (lagna samaye) cATale rUpie, khoTA rUpiAne mATe ti| 7. vivAha kare. raskAramAM vaparAya che. e chabI je rAjAnI hoya tene maya cAdara oDhavI, devALuM kADhavuM. (devALuM kA- guladevInI A chabI dekhADI cAMllo karI | DhanAra mANasa cAdara oDhI bese che te unALiyera ApavAnI AjJA dIdhI che." parathI) sadharA jesaMdha. "huMDI pAchI pharaze to, devALuM kahecAMlle caDha, daMDa karave; geraphAyado kara. | vAzere, sevaka cAdara oDhI bese, tIrthavAve (vAMkAmAM.) cAle che eTale- sI thavAzere-zikAra je." daMDa tho. huMDI-premAnaMda va vivAha tha; lagnanA kAlakarAra cAdaramAM pAMcazerI ghAlI mAravuM, gethavA; sagAI thavI. bIgupta mAra mAre; kaI jANe-dekhe na cAka " karavI.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ cApu caNa ApavA.] [cAra mANusa hi ne sakhata mAra paDe evI tajavIja ka- cAmaDI AvavI, navI cAmaDI AvavI. ravI. cAra AMkha, ghaNIka saMbhALathI cAre pAsa 2. bahArathI dekhAya nahi paNa aMdara | najara rAkhI kAma karanArane viSe bolatAM khAnethI koInuM nukasAna karavAnI yuti | vaparAya che. racavI.. ceranI ane bhaNelAnI cAra AMkha cApu caNA ApavA, mAra mAre. (vAMkAmAM) hoya che.' dhama dhokone cApurANa ' e kahevata che. "coranAranI cAra AMkhane jenAranI be cAbakA mAravA, cAbakAnA jevAM sakhata veNu e kahevata che. mAravAM; maheNAM mAravAM; kaThaNa vacana kahevAM. tArI bahenanAM lagna tArA dezamAM thayecAmajI mAphaka eMTI rahevuM-vaLagavuM, cA- lAM, ane lagna pachI tAro banevI maraNa maju evI hoya che ke cAmaDI jatAM sudhI pAmyo, te ahIM koI jANatuM nahi hoya, ukhaDatI nathI te uparathI haDathI vaLagavuM- paNa gaMgAne cAra AMkho che, mArI A ceTavuM-pAchaLa bAjhavuM. (amuka khyAla ke gaLa tArAM pAkhaMDa cAlanAra nathI." vicAra para ) tArAbAI madhurA rasanI ne mRgayAyanI, jU - cAra AMkhe karavI, gusse thavuM; tapI javuM; TI muja cAma, vaMThI deha gavAra- utarI paDavuM. narmakavitA. cAra AMkha thavI, krogha tha. te te mane cAmacuDamAphaka vaLagyo che 2. IrSyA thavI, eTale e to vaLagyo che ke ghaNI ta- | 4. be jaNanI araspara najara ekaThI thavI. javIja karuM chuM, to paNa keke mato nathI... | 7. ghelachA thavo. chAla choDato nathI-mArI pAsethI jato cAra dahADAnuM, thoDA vakhatanuM kSaNika. nathI. cAra dahADAnuM cAMdaraNuM" e kahevata che. 2. koI amuka ThekANe lAMbA vakhata "iMdrajIta upamA punya paravAriyuM, sudhI paDI rahevuM. cAra divasa taNuM ceLa caTakA, cAmaDAnI jIbha che, matalaba ke cAmaDAnI dazakaMdhanAM zIza dazarathabhuta chedaze, peThe jema vALIe tema vaLe evI che. lAM lUTaze tAharA lAkha kaTakA." bu TuMkuM game temanuM belAya ema che. aMgada viSTi. hoya e te cAmaDAnI jIbha che. vakhate cAra dANA nathI, sAdhAraNa akkala paNa nabelatAM bhUlI paNa javAya." thI; DI paNa akkala nathI, tapatyAkhyAna. cAra mANasamAM bhAga mUkAve evuM, paticAmaDI cuMthavI, kaI thayelA apakRtyanA saM chita; AbarUdAra; mAna pAmeluM. baMdhamAM koInI niMdA karavI; vageNuM karavuM; "huM kAMIka kSullaka se barse rUparaDI laIne lokamAM caracAvavuM; apakIrti karavI. ghera jAuM chuM tyAre vidyArAma be hajAranuM picAmaDI toDI nAkhIza, jIvajatAM lagI mAra TaluM bAMdhIne jAya che; eto kharekhara cAra mAmArIza. samAM bhAga mUkave evo che. devanI gati cAmaDI javI, (regathI) baLavattara che." 2. puSkaLa mAra khA. - brahmarAkSasa.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAra hAtha karavA. ] ( 117 ) [ cAvIne kUca kare. cAra hAtha karavA, hadathI jAde utAvaLa karavI. cAlatI pakaDavI, jatuM rahevuM; khasI javuM. zuM karuM huM te, kaMI cAra hAtha karuM ? thA- | cAlatuM thayuM eTale javA mAMDavuM. ya che, utAvaLa hoya to besa" "cAlo thA huM AvuM chuM." vaLI ene 2. eka mANasane madadamAM le. bIjo artha e ke jArI thavuM zarU thayuM. cAre hAtha heThA paDavA, AdhAra nabaLo 5- | "jamaNavAramAM badhuM jamaNa pIrasAI gayuM have; Azcaya jate rahevAthI nirAza thaI hoya tyAre kaheze ke hAM, "cAlatuM thavA de." javuM AzAbhaMga thavuM. cAlatI sera, paisAnI cAlatI Avaka. prathama to nepalsanA rAjAnA kuMvara cAlatuM calaNa karavuM, zakita pramANe koI pharDinanse samudramAM bhUsako mAryo. tethI tenA ne kAmanI vyavasthA karI levI. pitAnA cAre hAtha heThA paDyA." cAlatuM piDuM, caDhatuM-AbAda thatuM kAma. ze. kathAsamAja. cAlate kaio vecAto le, pArakI la" zaTha na samajo re, TAI pote vahorI levI; pArakI laDAImAM sagurU sAnamAM; vacce paDavuM. traNe avasthAmAM re, cAlato bolate, cAlavAnuM ane bolavAne jANyA na tribhuvananAthaje. zakitamAna. bhakta bhojala re, 2. sAjetAje; taMdurasta sthitimAM. eNi para beliyA te cAlato bolato marI gayo." aMte bhaye cAre, cAlate vakhata, sattA ane AbAdIne paDiyA hAtha je-zIkhA" vakhata. bhojabhakta. cAvI khAvuM-nAkhavuM, (lAkSaNika arthe) cAreca, prasaMga Ave; koI divase jyAre koIne viSe zuM bolI tenuM mAna utAtyAre. ravuM vagevavuM vagoNuM karavuM; caracAvavuM; Thera cAre hAtha, kRpAdraSTi, maherabAnI rahema- Thera niMdA kahI halakuM pADavuM. najara rahemiyata. cAvI cAvIne vAgoLavuM, ekanI eka vAta sAhebanA ghelAbhAI upara cAre hAtha vAraMvAra kahyAM karavI. ( keTalAMka cepamAM hatA, paNa temanA javAthI tenA cAre hAtha pazuo khAya che, cAve che ane pachI have heThA paDyA." cAluM bahAra ANI vAgoLe che te - be baheno. uparathI.) kRSNakAlikA upara putrInA cAre cAvIne karyo kare, saghaLuM sArI peThe sahAtha hatA ane tenuM kAraNa e hatuM ke e tenI IcchAne zaraNa rahetI." bhajI abhyAsa karI levo. sarasvatIcaMdra. 2. rasakasa cUsI levo; anubhava karI cAlatAM bolatAM, taMdurasta sthitimAM. te cA puratI lahejata meLavavI. latAM belatAM marI gayo." te te copaDIne cAvIne kU karI cAlatI gADIe besavuM, ugatA sUryane namavuM; meTAnI bAju pakaDavI. hAM te harine bhajere bhaje mana, - 2. cAlatA vicAramAM maLI javuM. havA to harIne bhaje; nAkhyo."
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ cALIsa nahAvuM. 1 : ( 118 ). | cuMka AvavI, - - - - - - cAvIne pUro karyo te saMsArasukha | evo jaMga na Ave te jUnA lUgaDAne havA emAM nathI mare che." kakaDe te jhADane vaLagADe che pachI bIjA dayArAma. paNa lUgaDAM caDAvatA jAya che ane cIMcALIsamuM nahAvuM, cALIsame dahADe suvA- tharIA mAmAnuM sthAnaka e rIte thaI paDe vaDa nimittanuM chelluM hAI zuddha thavuM. che. AvAM sthAnaka ghaNuM karIne jyAM jhADanI (strIomAM.) achata heya che tyAM bahu jovAmAM Ave che; ciThThI phATI javI, peTe dIkarI paDI hoya tenA vaLagADanA bhramathI mANasa herAna ane tene paraNAvavAnA je amuka rUpi- thAya che. strIoe mAnanI khAtara bhUtane yAno kharca thavAne hoya te tenA marI mAmAnuM nAma ApeluM che. javAthI ugarI jAya tyAre te amuka rUpi. cIMtharehAla thavuM, kharAbakhasta thavuM; keyAne AMkaDe vAparI A prayoga bela- gALa thavuM. vAmAM Ave che. " dezadezanI cIjo zaNagArI sa6, jema-"dIkarI marI gaI to zuM thaI paNa karI nAkhI cheka ja cIMtharehAla je." gayuM.? pAMcase rUpiyAnI cIThThI phATI gaI narma kavitA. mArA bhAI !" bhAI rAmasiMha, samarasiMha Adika "karI marI gaI te dura kuLavAna pUrva dizA tapAsI ahIM Ave che; AhAdezAIo kahe che ke pAMca hajAranI cIThThI hAhA ! zA ciMtharehAla thaI gayelA japhATI gaI" are, e kevA nirdaya ane thAya che !" pApI che !" tapatyAkhyAna, sAsuvahunI laDAI cInane zAhukAra, cInAo game tene Thage ciThThIne cAkara, bIjI kAMI lapachappana che-cInAne ThagavAne te cIne ja joIe na karatAM mAtra ciThTho laI javA lAvavAnA ema kahevAya che. te uparathI Thaga; nimitte ja rokAyelo cAkara; mAtra ciThThI ja lucce; parI; laIne pAchuM na Ape ane lAvI ke ApI janAre. uparathI DeLa batAve te. cIkaNe lATa-vAdhara, koI bAbatamAM vAraM- cIna paisA lIye chIna' e kahevata che.' vAra hAtha ghAlI tene bagADI nAkhanAra; cIle paDavuM, rAge paDavuM; raste paDavuM; rItamAM koI bAbata nakAmI uthalAvI UMDI taja- AvavuM; sarANe caDhavuM; rItasara cAlavuM; ghavIja karanAra. raDamAM paDavuM. cIkaNe vAra, zanivArane ema ghaNI vakhata "guNasuMdarInA kuTuMbamAM have sarva vAte kahevAmAM Ave che. siddhi thaI ane e kuTuMbane saMsAra cIle cIMtharAM viNavAM, (bahuvacanamAM vaparAya che.) pa." bhIkha mAgavI, cIMtharAM vINavA jevI ni sarasvatIcaMdra. dhana avasthAne prApta thavuM. cIsa khAvI, kho bhUlI javI; evI kaMI cIMtharIA mAmA, gujarAtamAM e cAla tajavIja thavI ke jethI pharIthI evuM kAma che ke vagaDAmAMnuM jhADa koI kApIne laI ! thAya ja nahi; naThArI Teva-Adata mUkI na jAya te sArU jhADanI rakSA karavAne arthe | devI-dUra karavI. tenI upara siMduranAM trizuLakare che ane cUMka Avavo, kAma karavAne nA kaheto heya
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ suka maTADavI. ] ( 12 ) [ cUlAmAM nAMkhavu athavA kaMTALA khAtA hoya evA mANu-cUDIo paheravI, purUSArtha gumAvavuM; nI sane viSe khelatAM vaparAya che. cuka A paMkitamAM AvavuM. "mAtuzrI, huM tamArI kukhe uThyAM chuM; me cUDIo nathI paherI, huM tenuM vera vALAza sarasvatIcaMdra, "khAMDava vana jeNe dahana kIdhuM, kRSNe sarakhA sAtha; te arjuna vyaMDaLa thayA, kAMI cUDI paherI hAya. "" vavA jevuM du:kha thavuM; vAMkuM paDavuM; mAThuM lAgavuM; nAkhuza thavuM. 'kAma karatAM zuM cuka Ave che.?' cuka maTADavI, je jenI te pUrNa karavI. cuTI khAvu, niMdA karyAM karI halakuM pADavuM; dhaNA jaNe ekadama ekanA upara ThapakA devA manakAmanA phrAya ( tre.kR. ) sudhanvAkhAna. maMDI paDavuM; kaMpI nAkhavuM. " are, A te sanepAta thayA tethI have cUlA upara caDhI besuM, khAvAnuM cUle caDha e sADAtraNa paLa, paheAra ke dIvasanA 5rANA che mATe cetI raheje; nahi teA khAcalAmAM marI jaze te| duniyAmAM tane cuTI khAze. tuM hAya chatAM khAvAne mATe kAi. hadathI jAde utAvaLa karatuM hAya tyAre rAMdhanAra taraphathI ema khelavAmAM Aveche. ,, vIrAdhIrAnI vAtA. cUke cAM ( nathI karatA), ekapaNa zabda kheAlavAnI hiMmata nathI dharI zako. rk tame jo cUke cAM karavA jaze te A jamAIAne gaLAmAM pesatAM jarA 5chu dayA nahi Ave. ' garbhavasena. hiranaMda kahe, nA kahe te| hADakAM bhAgI nAkhuM, tAkAta zI che ke sAmuM cUMke cAM kare? mArA dhAka evA che ke jarA DeALA kADhuM ke thathare." k sAsuvahunI laDAi "jo cUke cAM karyuM te A kAraDA ne tAzuM kharaDA." (( dhanya che hAlanI sarakArane je raiyatane svataMtratA vadhAre ApatI jAya che! te tyAre tame UMdhamAMthI kema nathI utA ? musalamAnI rAjyamAM te cUke cAM khelAtuM nahiM." narmagadha. cUDI karama karavuM, vara marI gayA pachI tenI vidhavA strIe cUDI phADI nAkhavI. 2. purUSe rAMdhavA pesavuM. cUlA mAMtA, baLiyela strIe bALakane rIsa mAM kaheche. ( cUlAnA jevA mAMnA )( cUlAnuM mAM hameza khaLatuMja raheche te uparathI ) hyuMdhavAtA; adekhA; ikhyAvALA. cUlAsaDI saLagavI, ( kALajAmAM ) dya ta ciMtA thavI; kALajAM baLavuM, jossAthI akaLAvuM; gabharAvuM. tevI niratara sthiti darzAvavAmAM kALaje cUlAsaSaDI bAMdhI che ema khelAya che. cUlAmAM dhAlavuM, cUlAmAM dhAlI bALI mUkavuM. * " aditi-jA, etA huM kAIne ApatI nathI ane ApanAre nathI. tAre khIjAM kAMI joIe te mAgI le. diti-(sakApa) khIjAne zuM mAre cUlAmAM ghAlavuM che?" satyabhAmAkhyAna. cUlAmAM jA, tuM tArUM phALyu kara; kALu kara, dUrajA ( tiraskAramAM khelAyache. ) cUlAmAM nAkhavuM, cUlAmAM mUkI bALI mUkavuM; bALavuM; dIssuM karavuM. ( tiraskAramAM ) nAkha tArA upadeza ane tArI bhaviSyabhAvanA cUlAmAM. ' (c " arebiyananAiTsa
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zyAmA paDe. ] na cUlAmAM paDa, agnimAM paDa ane baLa. re kAi kahevA pramANe na kare-varte tyAre vaTe hArI thAkI ema kahevAmAM Aveche. cUlAmAMthI nIkaLIne heAlAmAM paDavu eTale nAmaphera paNa baLatarA te kharIja. (120 ) jyA che x 2. bhrAMti-zaMkA dUra karavI. cepa cheDavA, seAbata TALavI; javA devuM ( dhi cUlAmAM pesavuM, rasoDAmAM pesIne rAMdhavuM. thrAramAM ) r dhavAnA kAmamAM avala geArANI tenA mAtha.nI ghara dhaNiyANInA manamAM hatuM ke rAMdhelA mUvo, ( gurU kAnamAM matra kahI- ApI celA mUDe chete uparathI ) potAnA guNu doSa khIjAte ApavA. ( lAkSaNika ) hatI. teNe kahyuM x + + + + e vahu te| zrImatanI karI te vaLI cUlAmAM pesavAnI hatI ke ? " sadguNI vahu. ke cUlAmAM bilADAM ALeTe che, matalaba cUlo bilADAM ALeTI zake evA kaDAche; cU lAmAM khAvAne mATe kAMi tajavIja karavAmAM AvI nathI-devatA pADayeA nathI; 2. ghaNIja taMgI ke garIbAi darzAveche. cUlAmAM zuM TAMTIyeA ghAlu?, baLataNa khuyu hAya ane dhaNIne kahevA chatAM paNa te lAvate na hoya tyAre rAMdhanArI mUrkha strInA taraphathI ( rIsa- krodhamAM ) ema ghaNI vakhata khelAtuM sAMbhaLavAmAM Aveche. cUle paDavuM, baLI javuM; nAza thavA; dhikkAra paDavA; vyartha javuM. (dhikkAramAM ) st caturAi saiAnI cUle paDIra, kAinuM na cAle jora; yA jagatamAM te kheMce, jene kara grahe nakizAra.-hAya navA 23 dayA gama. cUzI khAvuM, dhanamAla haraNa karI laI vitta vagaranuM karI melavuM. . ce cU karavu, cUM ke cAM ' jue. "have raMga badalAi gayA che, mATe vadhAre ceM yu karavAmAM mAla nathI. " cArka karavA. dUra karavuM; kaTaka TALavuM; nAma javA devuM; ( du:kha detA mANasaneA) nikAla karave; patAvavuM. maNi ane mehata. cepa kADhavAmaTADavA, pIDA TALavI; naDatara 2. chetaravuM-ThagavuM; dhRtavuM. cahere kaDhAvavA-rakhAvavA, mAthe vALa va dhAravA. cahero paDAvaveA, khI paDAvavI. cAka pUravA, maMgaLa kArya karavuM; zubha karavuM; 2. bahAranI zeAbhA ke sneha batAvaveA. k hAMre mAre kAja je haMmeza jhAjhI jhuratI, hAMre te tuja bahArathIja ceka pUratI, hAre jore me joi rIta prItanI. narmakavitA. 13 ceka bezI javu, yutisara baMdha besatuM AvavuM; sthiti--samaya pramANe ghaTatuM AvavuM. " dhanagavarIneA DAhyAbhAIne vAha thayA te ThIka cekaThuM esI tyAM vi gayuM ! " e baheneA. 2. evI rIte . anukULa AvI javuM ke kAithI kazI rItaneA vAMdhA laI zakAya nahi. cAkaDI sUkavI, rada karavuM; chekI bAda karavuM. yAkA pATalA karavA, eDavADA kADhave. 2. kAI kAmamAMthI pUrNa rIte chUTA thavuM. cAke nAkhavuM, maranArane bhIMjavelI jagAmAM jene cekA kahe che temAM suvADave. bAMye nAkhavuM' paNa khelAya che. cAkeA karave, maranArane sUvA mATe ameTa veza; maranArane mATe bhAMya lIMpavI.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka thALa.] (121) [ corAzI badaranA vAvaTA urADavA. ceka karAvya vidhe, koNa cekhA mukavA AvyuM che je te vaApyA javatala jANa; e muMDI ghAlavA AvI?" didhi gomaya gomUtra tyAM, bhAminIbhUSaNuM. mUkyAM nAkhI nirvANa cikhA nAkhavA-veravA (sAthe,) nAtaruM mAMdhAtAkhyAna. | karavuM (nAtarIA nAtamAM.) 'enA nAmane ceka karyo eTale cembe hAtha rAkhavo, pramANikapaNuM ke ni enuM nAma javA dIdhuM- have patI ! parAdhIpaNuM jALavI rAkhavuM. rahyuM. jANe che nahi ema karavuM; ghaTa- cATalI maMtaravI, chetarIne kAMI kADhI levuM; heTa kare. ADuMavaLuM samajAvIne ThagI levuM. cAke vALave, gametema ADuMavaLuM batA " eto bhalabhalAnI coTalI maMtarI le vine kAma baMdha pADI nAkhavuM; ADuM ane evo che." vaLuM karIne kAma sarANe caDhavA na devuM, caTalI hAthamAM AvavI, dAva-kabajA-pethayela TharAva athavA vicAra koIpaNa rIte camAM AvavuM. pheravI nAkhe; game te bahAne kAma ane "vAghajI kahe che e kharuM che, paNa buTake ema karavuM. ddhidhananI coTalI ApaNuM hAthamAM Ave 2, (bharanArane ) maranArane cUke ! eTale pachI e bhUtane dhuNAvavuM haze tema nAkhavuM. " tAre coko vALe" e kayAM dhuNAvAtuM nathI?" ma badaduvA detAM vaparAya che. sarasvatIcaMdra. cokhA caDhAvavA-mUkavA, koInI bharacha me ciTalI hAthamAM hevI, je mANasa jethI LavavA mATe tene tyAM jaI khuzAmata ka- bIjAne vaza thaI rahyuM hoya te mANasanuM ravI. (devanI kRpA meLavavA devasthAna A mULa baLa pitAnA hAthamAM hovuM. "enI gaLa cokhA mUkavA-caDhAvavAmAM Ave che coTalI mArA hAthamAM che" eTale ke e te uparathI) mArA kabajAmAM che--huM jema kahIza tema 2. cokhA mUkI netaruM AmaMtraNa karavuM; te kare ema che. taravuM; teDavuM; cothe pA ja nathI, (sthira rahevAne "teNe dareka adhikArIne tyAM cokhA | AdhAra ja nathI) ema DhaMgadhaDA vinAnA caDhAvyA. ane mahinAnA mahinA umedavArI | mANasane viSe belatAM vaparAya che. karI tathA nekarInI AzAmAM pitAnI cipaDI mUkavuM, javA devuM; mAphI ApI pAse je kaMI pAMca pacAsanI AstA hatI te paNa bhAra mUkI dIdhI." || " tyAre zuM huM tene cepaDI mUkI gardhavasena. | za ke?" "jAone, tene tyAM jaI sattara dahADA cora pasa (zarIramAM), roge praveza paDyA rahe ne! tamane koNa cAkhA mUkI | karavo athavA praveza karI tabiyata bagAbelAvavA AvyuM hatuM te 'DavI; ghANa sivo. satyabhAmAkhyAna. cArAzI baMdaranA vAvaTA urADavA, corAzI "are e lAjulADI, tAre bAraNe ! baMdaramAM vepAra calAvI bahu dhana prApta 1 2
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ cArAzInA pherA. ] karavuM athavA meTuM nAma gajAvI mUkavuM. " bhAi ene tyAM te ceArAzI baMdaranA vAvaTA uDe che. ', ( 122) cArAzInA phero, ( ceArAzI lAkha avatAra jIvane dharavA paDe che ema pUrANamAM kaheluM che te uparathI lAkSaNika) kAI kAma eka vAra ArajyuM ane te pAra na paDavAthI pharI karavuM paDe ane ema vAravAra thayAM kare tyAre kaheze ke e kAma te ceArAzInA pherAmAM paDayuM. 2. janmathI te maraNu paryaMtamAM kSaNe kSaNe aneka sthiti thavI te; sthi tionAM rUpAMtara thavAM te. 3. ghaNIja saMkaDAmaNamAM AvI paDavuM te; vAraMvAra gabharATa upaje evI sthi timAM pharavu paDe te. 4. 'janma maraNanA pherA' " dhanya che e rAjAe te tathA teonA mAtapitAone ! teoe te! peAtAnA Tre hatuM sArthaka karyuM. teo te ceArAzI lAkhanA pherAmAMthI TaLyA. hamaNAM teo kAzamAM tArA thaI prakAzatA haze. " A karaNaghelo. cAsalu-cokaThuM besADavuM, tAlamelakitathI kAma pAra pADavu; vAta baMdha che. : sADI devI;-vAda kharA karI batAvave. ** jo tArAmAM hiMmata hoya teA khesADI pADIe cekahuM; pache thAya satyabhAmA paraNI ane tuM thaI paDe tenI sakhI, jethI karI vadhe tArA ane mArA bhAva. ,, [ cAdamuM ratana. dhAlI tene agADI nAkhavI. 2. sahelA kAmane adhUrUM karavuM; gu McavaNI karavI; doDha DahApaNa calAvavuM; sArI peThe tapAsa karavA sArU vastu ke kAmamAM uthala pAthala karI mUkavI. cauda cAkaDInuM rAja, sat, tretA, dvApara, ate kali e cAra yuganA samudAyane ceAkaDI kahe che evI cauda cAkaDInA vakhatanuM rAja. " cAda ceAkaDInuM rAja kabUla e karme kIdhuM, '' agadiviSTa. cauda bhuvana eka thavAM, gajaba thavA; prala ya thavA; kera vartAI javA. ( sapta svarga a* te sapta pAtALa maLA cAda bhuvana.bhUlAka bhUvalAka, svaloka, janaloka, tapA leAka, ane satya loka e sapta loka ane ataLa, vitaLa, sutaLa, taLAtaLa, mahAtaLa, rasAtaLa, ane pAtALae sapta pAtALa kahevAya che) ra, mahA muzIbata paDavI; atizaya sAMkaDamAM AvI paDavuM; zuM karavuM te sUjhe nahi evI muzkelImAM AvI paDavuM; ekAeka Aphata AvI paDavAthI gabharAvu. caudamuM ratana, zikSA; DakaNAnA mAra. (amRta e cAdamuM ratna che. tene mATe deva ane rAkSasAne vAraMvAra laDAI thatI hatI tethI athavA amRtanA jevuM phaLa ApanAra mAra che te uparathI mAranA saMketamAM te vaparAya che. lakSmI: kaustubha pArijAtaka surA dhanvaMtarI caMdramA / gAvaH kAmadudhA surezvara gajoraMbhAdi satyabhAmAkhyAna. cAsalu pharavu, kAma thayuM ke amuka kAmamAM phAvavuM. * enA vinA ceAsaluM karavAnuM nathI." cALIne cIkaNuM karavu, amuka vAta lAMbA-phevAMganA vyAM karavI; amuka vastumAM vArevAre hAtha azvaH sapta mukho viSaMhAra dhanuH zaMkho'
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ chakkaDa khAvI. ] mRtazcAmbudhe: ratnA nIticatudarza (prati dinaM kurvantuno maMgalam ) akkaramIne pAle paDayAM hota te caudamuM ratana kayAranuMe agamage vyApI rahyuM hrAta. " satyabhAmAkhyAna. " mAra e cAra tamAcA, caudamA ratana vinA pAriyAM raDatAM rahe nahi. .. bhaTanuM bApALu. te upara chakkaDa khAvI, (chaDadhola; lapaDAka thI) mArakhAve; DagAvuM; nukasAnamAM AvI paDavuM, lAkSaNika ) jeo kAcA haiyAnA che tevA mANuse jyAre chakkaDa khAya che tyAre khAlI duniyAne vAMka kADhe che." jAtamahenata. chakkA chUTI javA, nAumeda thaI javuM; AzAbhaga thayuM. 2. hiMmata hArI javI; narama paDI javuM; jossA narama paDI javA. ke pae dADhasA, pArake paise chaLabheda karI meAja mANavI te. chakkA pajhA karavA paNa vaparAya che. chako pajhA ramavA, dAva peca ramaveA; dagA phaTakA karavA; chaLabheda karave; bhUlathApa A pavI; pharekha devA; kAvAdAvA karavA; dagala bAjI karavI. ( 123 ) ( ramavAnAM pAnAmAM cha ane pAMcanA ne samudAya tenA athavA pAsAnA dAva rama vA te uparathI lAkSaNika arthe. .. tane chakkA patro ramatAM ThIka AvaDeche!" nAnI bena ghaNIja sAdA svabhAvanI, kk [ chaThThInA lakhI lekha. " A rAMDane kaMi khAtuM jaDe te| evI guMdI guMdIne mArUM ke narama ghesa thaI jA ya; pachI huM je kahIza te karaze, mAra cAdamuM ratana che, mATe have le bu ne kara su. have te| eja vAta; bIjo upAya nathI" cha " pazunA samaje page lAge, bhUta caudame raneja bhAge, " vijayavANI. niSkapaTI ane mAyALu strI hatI eTale A chakkA patro ramyAnI teNIne bilakula khabara paDIja nahi, '' arebiyana nAiTsa. ThThInA lekha, (bALakanA janmyA pachI chaThThuM divase bhIMte ka Mku vatI putaLAMvALu ghara cI tarI-e je dhara tene vidhAtrI kalpI tenI AgaLa kAgaLa, khaDI, kalama vagere mUkI pUjA kare che. arthAta chokarAMnuM bhaviSya pelI vidhAtA lakhI jAya che; e lekha kAI paNa prakAre TALyA TaLatA nathI. kahyuM che ke. lalATapaTTe likhitA vidhAtrA SaSTidine yAkSaramAlikAca / vidhAtAe TTIne divase akSaranI mAlikA lalATamAM lakhelI che ane te mithyA thatI nathI te uparathI ) vidhAtAe nimnazu kareluM nazIkha. " chaThThInA lakhIAlekha, kahA kema maTazere; mArA pelA janamanAM pApa, kaI per TaLore, '' " te teA TALI nahi TaLe, lAgI rUdiyA sAtha; janmAkSara chaThThItA, paDI paTALe bhAta, nad maMtrIzI.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThThInuM dhAvaNa kADhavuM. ]. [ pUname khUNe paDavuM. "kaMI kahe tAnyA nava TaLe, channA channI thaI rahevI, nANAMnuM puSkaLa belakhyA chaThThInA lekha, guM thavuM; gadabadiyAM thavAM. te paNa zedhe zukanane , (rUpiyAne cham cham avAja thAya che te pUche che mInamekha," uparathI.) vana caritra. chapaDI bApaDI, kuDakapaTa; luccAI, degAI. chaThThInuM dhAvaNa kADhavuM, (jamyA pachI chaThThA cha pAMca karI javuM, agiyArA gaNavA; nAdivasathI AraMbhIne Aja paryata jeTaluM ! zI javuM; saTakI javuM. khAdheluM haze teTaluM badhuM kI kADhavuM.) ghaNuM chappana vakhArI-vepArI, (chappana dezamAM ja evuM. "te eTaluM ke chaThThInuM vepAra karanAre.) ughuktapaNe guMthAyale; dhAvaNa koDhayuM." ghaNA vyavasAya vALa; jene ghaNe ThekANe chaThThIne ukhaDele, janmathIja tophAnI-ucha- najara rAkhavI paDatI hoya te. chaLo-uddhata. chappana vakhArIne bhAre kuMcI ' ema ka cho khaNe, ghaNo ja dUrane ane khUNe be- | hevAya che. chappana zAha ekaluM paNa becarAne bhAga; kAMI na jaDe-na oLakhAya lAya che, evI dUranI jage. (bedarakArImAM belAya che) chappananI chInAlI kADhavI, guNa karma je ATalA dahADA to huM game tene ghera ! kayo hoya te ughADAM pADI phajetI karavI; jAu te vagara bole cheka cha khaNe te be- | dhULa kADhavI. A prayoga strIomAM ja vaThA hoya tyAM cAlI jAuM evI hatI." | parAya che. bhAminIbhUSaNa. chappanane devALa, (chappana jagAe je. bhAI huM ajANyo chuM mATe mApha kare ! Ne devALuM kADhyuM hoya te.) hamezane nAmIvAstavika rIte te mahela saMbaMdhI mane mA- | e devALa. hItagArI nathI huM te ahIM mAtra kAle chapana para bhUMgaLa vAge che, (lokamAM ja cheka AphrikAne chaThTha khUNethI cAlyo manAya che ke je khajAnAmAM chapana koDa rU. AvuM chuM." piyA rokaDA hoya te khajAnAmAMthI gebI ' arebiyana nAITasa. avAja nIkaLyAM kare che-lakSmI sAkSAt chappaname khUNe paNa kahevAya che. bIrAje che te uparathI.) puSkaLa pase che. chaDI nAkhavuM, mAramArI ghANa kADhI nAkhavA. hAma dAmane suMdara ThAma, teNe tene chaDI nAkhyo." senAmaya dvArikA gAma, chatA pUjelA, pUrva janma puNya kareluM sAruM vAje chappana upara bherare. tapa kareluM. chate hAthe pUjelA paNa belA pAse gomatInI lahera re" yache. lakSmaNAharaNa. chatuM rAkhavuM, mULanI-prathamanI sthiti kAyama chabUname khUNe paDavuM, jhaTa jaDe nahi evI rAkhavI. sthitimAM khaNecare paDI rahevuM. A chokaro mAruM kAMI chatuM rAkhe ema koNa jANe paDayuM haze chappaname khUNe evIrIte-be darakArImAM javAba detAM vapazivalakSmI. . rAya che. 2 nathI. "
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) : lAgyA." chawtame pAne. ] [ chANuM karavAM. chappaname pAne (urADavuM), na lekhavavuM; calAvavI; maradAmI batAvavA DaphAMsa hAMkavI. tuccha gaNI na gaNakAravuM; bedarakArImAM u. chAMTA uDavA-lAgavA,DAgha lAge; kusaMgati| DAvI devuM. chappana sivAya bIjI koI no deSa besa; badanAmI AvavI; naThArI saMkhyA mUkI nathI bolAtuM. sebatathI nukasAna thayuM. " tenA chAMTA mane "teo keIthI paNa bItA nahi; eo ulyA.' pahelAM darabArI sipAIothI bItA hatA, mane puSkaranI kazI vAta tuM kahIza nahi, temane paNa have pUname pAne uDAvavA ApaNane enI saMgatanA kharekharA chAMTA lAgyA." naLadamayaMtInATaka, vIrAdhIrAnI vArtA. 2, (nAkhavuM) darakAra vinAnI sthitimAM chATa pANI, dArU ke eja koI pravAhI rAkhavuM; ajavALAmAM na Ave ema gupta mAdaka padArtha. rAkhavuM. chAjI levAM, ( dhikkAra-cIDha zabda barAM have te tamArA bahAra che, have to , te vApare che) keIne nAme kuvuM. (badaduvA A zila paDI pAMjare, nAkho chappaname detAM vaparAya che) pAne! nahi tenA sukhane nahi tenA duHkha "tArAM chAjI lauM mUA, kema bhAre ne savAla, kaNa sakhI ne keNa vAta !" jIva levA beTho che." gALA detI detI ane moTe sAde meM dilIpara hale. vALatI caMDikA meDIe caDhI ane dhaNuM chabhUlIkAM vagADavAM, bhIkha mAgavI athavA sAmI UbhI rahI chAcha levA lAgI." bhIkha mAgatA thavuM, (paise Take khAlI thaI sarasvatIcaMdra, javAthI.) . "chabalIka vagADo have." chANu puMjavuM, chANa ekaThuM karavuM. (kAThiyA vADa tarapha ). cha2 pheravavo, kApI nAkhavuM, bagADavuM; vyartha chANamAM taravAra mAravI, chANamAM taravAra karavuM dhULadhANa karavuM; nukasAna karavuM. 2. (nAmapara) nAma-kIrti gumAvavI; mAravAnI peThe ghAlavuM tyAre meTuM DALa, ne AbarU dhULa meLavavI. karavuM tyAre kaMI nahi; karavuM kAMI nahi o bAyalA ne bIkaNa, lazkaranI saradArI ne beTI Daphasa hAMkyAM karavI. laI Aja akabaranA nAma para chara phera zrImato aghaTita rIte pANIdAra havyo che." thiyArane chANamAM mAre che." pratApanATaka. narmagadya. karI mUkavI (mAthe), kApI nAkhavuM kharAba chANAM thApavAM (mAthe), bahekI jaine duHkha na karavuM; nAza karavo. devuM; mAthe caDhI vAgavuM; mAthAne chANuM 2. (gaLe ) jue gaLe charI mUkavI. thApavAnI jago mAnavI. (bahuvacanamAMja challI mUkavI, strIo kAnano veha vadhAravA bolAya che.) "tame tene bahu lADa laDAvo cho - sArU dAMtanI nAnI cUDIne eka ThekANethI paNa je je tamAre mAthe chANuM thApaze. - | cIro mUkI kAnanI nIcalI bUTa bherave che chANAM saMkaiAravAM, tapa karavAmAM madada karavI; tene cholI mUkavI kahe che. pUNyanuM karma karavuM. chAMTa mAravI, jUhI gapa ThAkavI, beTI vAta "bhAI, eNe enAM chANAM pUrva janme
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ chANe vIMchI caDhAva ] ( 126) [chAtI phITavI. vAta." saMkayo haze te A janma lAbha maLe emAM 4. prasanna svabhAva che; khuza mijAja che. zI navAI?" chAtI TADhI thavI, IcchA pUrI paDavAthI saMchA vIMchI caDhAva, uzkeravuM; sAMsaNuM | teSa upajave; tapti thavI; nirAMta vaLavI. karavI; uttejana ApavuM (beTI bAbatamAM.) chAtI ThAlavavI, haiyAnI baLatarA bahAra kA 3. eka upAdhimAM bIjI aneka upA- | zrI chAtI halakI karavI; haiyAnI varALa kAdhio ekaThI karavI. (jANI joIne) | DhavI; sukha duHkhanA ubharA kADhavA. "khaTa karamamAM jhAjhe chuMcavAye, chAtI ThAlavavAnuM che, nahi ThekANuM bhrApharI vIMchI caDhAvyo che chANe re, bhAI bheda." | ta; kenI AgaLa jaIne kahuM, mArA karmanI - kavibApu. chAtI ubharAI javI, zoka ke AnaMdathI venacaritra. raDavuM AvavuM. chAtI khAlI karavI paNa belAya che. chAtI UMcI AvavI, (khuzAlImAM chAtI 2. rahIne haiyAne mo kADhI nAkhe. halakI lAge che te uparathI) chAtI phulavI chAtI ThokavI, (sAbAzI ApatAM) -karavI; saMtoSa thasAruM dekhI AnaMda 2. uzkeravuM, uttejana ApavuM; hiMmata tha; chava praphulita tha; jIvane AnaMda ApavI. tha. gaja gaja chAtI UMcI AvavI chAtI ThokIne kahevuM, khAtarIthI-bhoMsApaNa bolAya che. thI kahevuM. "mI. hIthakeTamAM, pramANikapaNunA 2. dama bharyuM bolavuM; niDarapaNe ke kaMI hiMmatanA ane yAMtrika buddhinA evA UMcA AcakA khAdhA vinA belavuM. saguNa hatA ke tenA vaMzajanI chAtI chAtI toDavI, zarIrane IjA pahoMce-chAtIvAjabI rIte UMcI Ave." mAM darada thAya evI sakhata mahenata karavI. jAtamahenata. teNe te kAmamAM chAtI toDI nAkhI che." chokare moTI parIkSAmAM pAsa thayA sAMbhaLI te chAtItADa kAma kare che.' bApanI chAtI UMcI AvI." chAtI pIgaLavI, dilamAM asara thavI; chAtI kADhI cAlavuM, marada chuM ema batAvavuM; dilamAM lAgavuM. (yA, prema vagere jemaradAImAM cAlavuM; bhapakAthI cAlavuM; mi sAthI) jAsamAM cAlavuM. chAtI phATavI, ekadama ociMtI Aphata ke aMge tela phulela lagAve, gabharATamAM AvI paDavuM. mAthe chegAM ghAle che, "vajajara jevI chAtaDI, phaTadaI phATI jAya, banadhananuM jora jaNAve, rAja kuMvara jIvatA baLe, sagImAe te kechAtI kADhI cAle che, bha saMkhAya-kuMvarajI kema huM jIvuM." brahmAnaMda. venacaritra, chAtI calAvavI, hiMmata bhIDavI. 2. nukasAna thAya evA harakhamAM AvI chAtI TADhI che, sateSa-pti-nirAMta che. | javuM. 2. sukha che; cena che. , chaka thaI javuM; diMga thaI javuM ane 3. dhIraja che. A caMbo pAmave.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 laghu chAtI phulavI.] (127) [chAtIe hAtha mu. thatI phulavI, AnaMdathI halakI thavI ) A chAtI bharAI javI, (gabharATathI ke khedanaMdita thavuM; harakhathI phulavuM. kAraka banAvathI) maNibhAIne moTAnA dikarA jANI DA- "potAnI prajAne raDatI kakaLatI sAMhyA haze ema jANa saghaLAe mAna A. bhaLI tenI chAtI bharAI gaI-AkhI rAta piluM tyAre te maNibhAInI chAtI hAtha hA- tene niMdrA na AvI ne aneka vicAra tha phulelI." sUjhayA." navI prajA. vanarAja cAvaDe. chAtI baLavI, adekhAIne jessAthI chA- chAtI vaita vaita tara thavI, harakhathI phulavI; tImAM jabarI asara thavI. ghaNAja sataSa tha; AnaMdamAM garaka thavuM; 2. ghaNuM duHkha thavuM; atizaya josA- ( dilagIrImAM chAtI bhAre lAge che ane thI akaLAvuM. khuzImAM halakI lAge che te parathI.) 3. dayA khAvI-dilamAM dAjha AvavI. tArA vaDe ja pUrva dizAmAM phateha maLI chAtI baLIne keyala the paNa che; ane vaLI tArI ekaja taravArathI e belAya che. jANuM mArI chAtI veMta veMta tara thAya chAtI besavI, dilagIrI ke nukasAnamAM dabAI javuM; hiMmata hArI javI; TAMTiyA vIrAdhIrAnI vArtA. narama thavA; bhaya-ciMtAthI cheka ceMkI UThI "chAtI hAtha hAtha phulavI paNa akaLAvuM. chAtI bhAgavI paNa vaparAya che. bolAya che. jema ke, "teNe mane du:kha daI mArI chAtI sarasyuM rAkhavuM, premamAM pAse ne chAtI bhAgI nAkhI" eTale mArAmAM je ! pAse rAkhavuM; viluM na mUkavuM; adhIrAIthI hiMmata hatI te jatI rahe ema karyuM. koIne na dhIravuM. Izvare mAro ekano eka chokaro chAtI hAtha na rahevI, haiyuM vaza na rahetAM tANI laI mArI chAtI bhAgI nAkhI." ! lAgaNIo ubharAI-uzkerAI AvavI. chAtI bharAI AvavI, DIbo caDhI Ava- "-kuMvarI tema damAtI, ve; chAtImAM mujhavaNa thavI. (ochuM AvatAM AvI bahula saMghAtI re; athavA premanA AvezamAM. ) raMge ramatI rAtI bhAtI, chAtI bharAI javI paNa bolAya che. dekhI nava rahe chAtI re-sAMbhaLo." preme AMkhamAM AvIyAM pANI, zIlavatIne rAsa. sneha smaraNathI chAtI bharANI.", chAtIe DAgha lAgave, dilamAM ghaNuM duHkha venacaritra. lAgavuM; manamAM mAThI asara thavI. che jyAre polInAe A alaikika mUrti khArInI bevaphAIthI Azakane chAtomAM AgaLA paDado UMce karyo tyAre Abehuba DAgha lAgyo." hArmionanI mUtti sarvenA dIThAmAM AvI ra.vera levAne jesso rahe (dilamAM) te veLA rAjAnI chAtI bharAI AvI; gha- chAtIe dharavuM, hAlamAM chAtI sarasyuM cAMNIvAra lagI to te stabdha thaI gayo ane | pavuM; chAtI sAthe bheTADavuM-dAbavuM-vaLagADavuM. tenI jIbha upaDI zakI nahi." chAtIe hAtha mUke, dhIraja ApavI; ze. kathAsamAja. | dilAso de.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ chAtInI mukkI. ] 2. uttejana ApavuM. chAtInI sugrI, vaparAkrama; ApasAmarthya; jAtamahenata. " chAtInI mukkI vinA kAma na thAya. chAtInA AdhA, sAhasika; hiMmatavAna; jIvanI darakAra na rAkhe evA; moTuM kAma mAthe levAnA, ane temAM du:kha paDe te sahana karavAne jossA rAkhanAra; Adhu pAchuM na jotAM kUdI paDe evA; jokhama kheDanAra. * te kahe mArA bALaka A doDAdoDamAM athaDAI paDaze ane kaMI vAgaze te huM zuM karIza ? chAtInA Adhe che tethI kadApi dhADa jovA gayA haze ne tyAM kadAca cAra chAtIpara hAtha mUkavA, chAtIe hAtha devA; " sAthe buddha karaze. " uttejana ApavuM; dhIraja ApavI. 2. dhIraja dharavI; nizciMta rahevu. chApa khAvI, kanakavAnuM cagatAM cagatAM ekA eka nIcA paDI javuM, ( 128 ) vanarAja cAvaDA. " mALavI rAjA capaLa, kuzaLa, pAtaLA paNa kaThaNu dhaDAyalA, chAtInA Ave, tAkIne bhAlA ne tIra mAranAra, baLavAna te dAvapecavALA hatA. " " sadharAjesIMga, chAtIpara paththara mUkavA, dilagIrInA josAne dabAvave.. ( upara paththara mUkavAthI jema taLenI vastu vadhavA athavA UMcI thavA pAmatI nathI te uparathI. ) ** mArA upara uparA uparI duHkha AvI paDavAthI ghaNI vakhata DumA bharAI Ave che paNa chAtI para paththara mUkI sau sahana kachuM." chAtIpara besavuM, kASThanI pAse cAMpIne kAma karAvavuM. [ chApare caDhavuM. chAtIpara rAkhavuM, kALajI pUrvaka pAsenuM pAse rAkhavuM; vIluM mUkI kAine na dhIravuM; kAinA vizvAsapara soMpI dUra na khasavuM (pyAramAM.) tr 2. satApavuM; duHkha devuM. 3. dhaNuMja najIka besI gabharAvavuM. chAtI para besIne lAhI pIvu, atizaya satApavuM. "" tArA jevA dezanI chAtIpara besIne lohI pIuM evI chuM. ( nirdaya chuM ) jANe che mane?' bhAminIbhUSaNa. gharanA dhaMdhA ghaNA karUM jema, lIdhI vecAtI lUDI; chaiyAM chAtI para rAkhu te e, bhAbhI kaheze bhUMDI, " venacaritra. " akSaka, jo navInacaMdra sAthe jevuM paDe te hAMzIyArI rAkhajo hAM? tArI bhAbhIne jo e kevI chAtI para rAkhe che.?" sarasvatIcaMdra. chApa paDI javI, koI paNa mANasa viSe lAkamAM sArUM ke narasuM khelAvuM. * tenI cAra lAkamAM chApa paDI gaI che. chApa mArI AvavI--khesADavI, cAramAM jaI yaza meLavavA; DaMkA karI AvavA. chAparUM vadhavuM ( mAthe), mAthAnA ghaNA kharA bhAgamAM vALa rAkhyA hAya-caherAnA vALa vadhyA hoya tyAre tene viSe majAkamAM belatAM vaparAya che. chApare caDhavu, khoTI moTAI dekhADavI; phUlavuM; patarAjakhAra thavuM; bahekI javuM; phATI javuM; magarUra banavuM. " saheja saheja vAtamAM eTalA badhA zenA chApare caDhI jAya che te " "have enI vetaraNu karUM chuM; bhAI zrIpAMca khUba chApare caDhayA che paNa pA hatA tevAja kaMgALa karI mUkuM tyAreja huM sIdhIbhAI kharo. " arebiyananAiTsa.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ chApare caDhAvavuM. ] "huM te| tane eka vAta pUchavA khelAeTalAmAM te| tuM vatI hatI, chApare caDhe che." (128 ) bhAminIbhUSaNu. r * kAInA meDhApara tenAM ghaNAM vakhANu karaze nahi kemake te chApare caDhAvavA ane khuzAmata karavA sarakhuM gaNAze." narmagadya. chApare caDhAvavuM, vakhANu karI phulAvavuM. chapI nAkhavuM, marma ubADA karI krUjetI karavI; cAramAM jaI marma khelI athavA cacA karI nIcuM jovaDAvavuM; jhAMkhu pADavuM. 'teNe tene chApI nAkhyA. " " rr chApuM mAravuM, nizAnI karI mukarara karavuM. tamAre eja vIMTI upara zuM chApuM mAryuM che? tamane ethI bhAre vIMTI magAvI ApuM chuM; A vIMTI sArU tA kSamA karaza. " ze. kathAsamAja, chApelu' kATaluM, naThArI bAbatamAM puIrti meLavelA mANasa; prakhyAta mANusa ( kheADhI bAbatamAM.) lokAmAM caracAyaluM-vageAvAyeluM mANa sa; naThArI khAkhatamAM jenI chApa paDI gaI hAya te. [ chINI mUkavI. (chAza pIvA TANuM eTale savAra. (kAThIAvADa tarapha. ) chAkhaDI kaLapavI, dharo AThame TApalImAM aneka cIjo mUkI brAhmaNane ApavI. chAyA paDavI, ' mArI tene chAyA paDI' eTale te mArA tejamAM levAye. " " amastA zuM chAlAM kuTayAM kare che? kAI sAMbhaLatuM teA che nahi. chAzamAkaLA, khaTTu thaI gayeluM; nakAmuM; kha gaDI gayeluM. ra. ( artha 1 nA lAkSaNika arthe ) vIluM; zIkuM paDI gayeluM. ( memAM ) kAThiyAvADa tarapha A prayeAga khelate sAMbhaLavAmAM Ave che. chAzamAM pANI umeravuM-karavuM, vadhArIne kahevuM; atizayAkti karavI; vadhArA karavA. "zAmAM zAmAM sArUM narasuM khelAya che tenI tapAsa DeAsI caMcaLa mArata karatAM; caMcaLa chAzamAM pANI umeratI, "" sarasvatIca. chIkatAM chIDuM paDavu, saheja saheja khAJatamAM vAMkuM paDavuM; khATuMlagADavuM; kAI kharA kAraNa sivAya mAThuM lagADavuM; saheja vAtamAM oche pAle jaI besavu. chIkA Ave evI svacchatA, (sUryanA prakAzathI mANasane chIMka Ave che mATe sUryanA prakAza jevI atyaMta svaccha jagA hAya tene viSe khelatAM vaparAya che. svacchatAnI parisImA prakAza che te uparathI ) chIDAM zAdhavA, (chIMDAM=chidra; te uparathI ) DhAya bahAnAM zeAdhavAM. "teNe tenAM chIMDAM te ghaNAMe roSNAM paNa kAMI vaLyuM nahi. " chAla cheADavA, ( chAla-khyAla uparathI ) keDA sUkave. chAlakA pANImAM pheravu, chalakAI javuM; pachINI tarAjI karavI; mithyADaMbara rAkhave. chAlAM kuMDhavAM, mahenatanA badale na maLe evI nakAmI mAthAkuTa karavI; nakAmI vAtanuM TAyahuM kuTavuM; chAlAMtarAM kuTavA jevA vyartha prayAsa karavA. chAza pIvI, savAramAM zirAmaNI karavI; 17 mUkavI,--( mAthe ) jANe chINI mUkI hAya evI rIte kApI-phADI-uDAvI kharAba karI nAkhavuM; nirUpayeAgI thAya ema karavuM; bagADavuM; rada karavuM; nukasAna karavuM; khAI nAkhavuM. ghaNA paisA nakAmI bAbatamAM uDAvI dIdhA hoya tyAre kaheze ke teNe tenA khA
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhrumatara karavuM. ] panI milkata upara ( ne mAthe ) chINI mUkI. ' chumaMtara karavu, chu chu karI koI vastu u DAvI devI. chuMdIne caTaNI karavI, caTaNInI peThe chuMdI nAkhavuM, te uparathI khAMDavuM; rIbAvavuM; satAvavu. chUTA cheDA karavA, ( varakanyA paraNatAM eka bIjAnI cheDAgAMTha pADavAmAM Ave che ane te uparathI je hakka sthApita thAya che te tADI nAkhavA te uparathI ) paraNelAM o purUSe eka bIjAthI jAdAM rahI pAtapeAtAnI marajI mujaba cAlavA sArU peAtAnuM mAMDeluM ghara bhAgI nAkhI eka bIjAthI jAdu paDavuM; talAka ApaveA; strI purUSanA sabaMdha tADaveA. 2. kALAnA kAmamAMthI hAtha kADhI nAkhavA; mukata thaI javu. chUTA cheDA thavA, strIe athavA strI jAte peAtAnA garbhanA bhArathI chUTAM thavu; strIe prasavathI mukta thavuM. ra. arasparasa strI purUSane lagnane sa baMdha tUTaveA. bahuvacanamAMja varSarAya che. paTarANIne chUTA cheDAnA divasa pAse AvyA eTale kuMvara rAdhavAnuM kAma e vizvAsu gRhasthA upara paDayuM. re sarasvatIcaMdra. chUTakakhAro thavA paNa artha 1 mAM vapa rAya che. chUDha mUkalu, ( moDhuM ) kepeAka mukIne raDavu. 2. ( jIbha ) gametema kheAlavuM; jIbha nira'kuza rAkhavI; jIbhe lagAma na rAkhavI. 3. ( hAtha. ) udAra thavu. ( 130 ) [ chUTI paDatu. chUTe 4. ( iMdri) svataMtratA ApavI; chUTa ApavI; bahekAvI devI. dApaTTe-cheDe, sAthe kAMI bhAra lIdhA sivAya; chUTe hAthe. 2. nirbhayapaNe; bhayanI sAme thavAnI taiyArI rAkhyA sivAya. keDa bAMdhyA sivAya chUTe duSTre cAlyA jAne kANu rAke che ?" "bApu kahe satanAmane bhajI lyA, jene chUTe 6paTTethI karavu re; kANAne kANuM kahiye teA lAge kaDavuM, kavi Apu. kAI nAthane jotI narakhIre, kAi haiyuM halAve harakhIre; kAI chUTe cheDe jue chetare; mAge baLiyA te devanI khelare. mAMdhAtAkhyAna. chUTe mATe, meDhuM mUkIne; akha-zarama ke akuza rAkhyA sivAya. ' chUTe mADhAyA;khelyA vagere. ' chUTA hAtha, udAratA; sakhIbhAva; kharcALapaNuM. re gIgama, kInakhAba, mazarU, sATIna, gAja, tArI vagerenA tAkAnI chUTe hAthe kharIdI thAya che. ' tArAbhAI. chUTI paDavu, vyartha javuM; rada thavuM; nirarthaka javuM; kharabAda javu. " je dhanane mATe kALAM karma karyAM te dhana khuMcavI le te badhI janmArAnI mahenata chUTI paDe. " vanarAja cAvaDA. takalAdI che, te eka eTale paisA chUTI dai kA u. "6 - vilAyatI mALa vAra vAparyo ke dhAyA paDe che.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ cheTe mesavuM. ] " jora tA ATaluMja che ke ? hAyahAya chekarAnA hAthanA mAra khAdhA ! varAM chUTI paDayAM ! ( 131 ) tapatyAkhyAna. abha cheTe besavu, ( rUtustrAva vakhate strIone cheTe esavuM paDe che te uparathI) aTakAva AvavA; rUtu AvavA; aLaguM khesavuM; hAvu. (strIe ) cheDA cheADI nAkhavA, hiMmata hArI javI; AzA mUkavI; hArI thAkavuM. "C chekarI mAMdI che te saMbaMdhamAM vai teA tenA bApanA pahelethIja cheDA cheADavI nAkhyA. eTale te bicArA have zuM kare?" 2. sabaMdha tADI nAkhavA; mukata thaI javuM. cheDe gAMTha vALavI, smaraNumAM rAkhavu; ni zraya karavA; eka vakhata kaMI kAma karavAthI pastAvuM paDe te| bIjI vakhata evu kAma na thAya tene mATe kALajI rAkhavI. " kha rUM kahevA jatAM tene khATuM lAgyuM ane e mAla kahI sabhaLAvyA te| have me mAre cheDe gAMTha vALI ke kadI ene kahevu ja nahi. cheDe bAMdhavuM, vahArI levu; bheguM karavuM; grahaNa karavuM; sa Mcaya karavA; pAtAnA kabajAmAM rAkhavuM. "" cheDe bAMdhyu che te pApa cheDayuM' kema chUTaze?' dalapatarAma. ra. ( uccAra ) khela pAchA kheMcI levA kk mAnIza mArUM evI nathI AzA, teAya karUM vicAra; mAnavu hAya te| mAnaje tAre, nIkara cheDe bAMdhIza ucAra. bhAra tArA bhArare, kahevAya te huM kA'vu; mAna mArUM manavAre. [ chellI lAMkhI dha. 3. ( vyasana. ) vaLagavuM; kAI kharAkha AkhatanI Adata paDavI. dhIreza bhakata. cheDA chuTakA karavA, talAka ApavA. kr 'teNIne tamAre peAtAnI dAsI pramANe samajavI nahi tathA teNIne vecI nAkhavI nahi kuMvA cheDeDa chuTakA karavA nahi. " arebiyananAIsa. cheDA cheDavA, jIe cheDA chuTakA karavA, cheDA cheDavavA, patAvIne dUra karavu; pharIthI nAma na le tema karavuM. 2. nikAla karaveA. cheDA jhAlavA-pakaDavA, pachavADe lAgavuM; Agraha karI bhAgavuM; jabaradastIthI mAgavuM. 2. Azraya levA-dharaveA. cheDA pAtharavA, kAlAvAlA karavA; AjIjI karavI; kAi vAtane sArU cheka garIbAithI khelavu. kheALA pAtharavA paNa vaparAyache. cheDA kADavA-phADI ApavA, strI purUSe rAjI khuzIthI lagnane sabaMdha TALavAnI phAragatI ApavI; tallAka ApavA; lagna saMbaMdha te|DavA. ' strI vyabhicArI nIkaLI tethI purUSe cheDA phADI ApyA temAM nyAtavALAne vacamAM paDavAnuM zuM kAraNa che te samajAtuM nathI. ' cheDA vALavA, mADhuM DhAMkI vilApa karavA; cheDA vALI raDavu. ( strIe kAI maranArane nAma ) prasavakALane cheDA sAdhavA, kASThanA Azraya dharavA.--levA. chellA dahADA, ( garbhiNInA theADI muddata bAkI hAya te. klANIne chellA dahADA jAyache. ' chellI ghaDI javI, maravAnI aNIpara A vavu. chellI lAMkhI UMdha, meAta. ( meAta ane UMdhamAM mAtra eTaleAja taphAvata cheke UMdhamAMthI uDI zakAya che ane
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ethI sanada 1 metamAMthI uThI zakAtuM nathI te uparathI lAMbI ane chellI vakhatanI. ) chellI sanada, A mAnavadehae chellI sanaMda (mukata thavAnA paTA ) che te uparathI che leA janma; e janme. jo na ta te| pachI tr zAmaLiyA, jIvane ceArAzI lakSa pherA karavA paDeche. sAcAtaNI pata rAkheA thAjo buDathalanA khelIre, bhojo bhagata kahe AvA aMtakALe, have sanaMda che. chellIre." bhAjo bhakata. chellI salAma, pharIthI maLavAnI AzA na hAya tyAre chelle maLatI vakhate je salAma karI levI te. duniyAM tajI javAne chelle prasaMge-maraNa samaye je salAma karavAmAM Ave te. chellA namaskAra, chellA praNAma vagere kahevAya che. " evAM mAbApeAne re, me rajhaLatAM meliyAM re, adRSTamAM mAre lakheluM Ama, mArI vatI jaine re, mAjI mArA bApane re; kahejo mArA chellA praNAma kuMvarajI." venacaritra. cheluM ghara, smazAna. chellu pANI javu, chellA dahADA javA; (garbhiNI strIne. ) kama vAr ! have A vakhatamAM enI joDe vahune ekalI meAkalAya ? AdhunA mAmalA; rUma che kema nahi, have te chelluM pANI .. jAya che. vidyAvilAsa. ( 12 ) [ che pheravavI. chelle pATale besavuM, jAta ke svabhAvaparajavuM; hADajavuM. " vayasyA, tuM navuM joi AvI ane te ame pUchyuM temAM te ATalI badhI chelle pATale jaI zuM khese che. ' chelle pagathIe, cheka nIcI pAyarImAM. tr huM janmyA tyAre janamaMDaLamAM huM cheka chelle pagathIe paDayA hatA. mArA janma nIca kuLamAM thayA hatA. " p jAtamahenata. 2. ate; chevaTe; pariNAme, satyabhAmAkhyAna, chelle ravivAre, kadI nahi ( vAyadAmAM. ) chelle saravALe, eka saiAnI pachavADethI; chevaTa; chello vAre; ate; Akhare; nidAne; zevaTe; zevaTa saravALe; sadhaLA yA thaI rahyA pachI. chelle saravALe teNe maitrIpara pANI pheravyuM.' jhaverIoe peAtAnA manane hetu pAra pADavAne mATe e vAta jANI joine kADhI hatI. ane chelle saravALe tevI rIte tema nA uddeza pAra paNa paDayA vinA rahyA nahi. arebiyananAiTsa. 1 lo. - chelle saravALe huM bagadAda zaheramAM sukharUpa jaI paheoMcyA. ' a. nA. bhAga 1 le. chellA akSara se| vAtanI ekavAta; sArabhU ta vacana. 2. rAmanAma. tr temAM zuM tuM mAhI rahye!, chellA akSara bhUlI gayA. "} bhAjo bhakata. chelle parANA, maravAnI taiyArI para AvI gayelA mANusane viSe khelatAM vaparAya che. chellA zvAsa mUkavA, chellI vakhataneA zvAsa mUkI maraNa pAmavuM. che pheravavI--vALavI (upara), che pheravI DhAMkI devuM; bagADI nAkhavuM; dhULa meLavavuM; pANI pheravavuM; vyartha karavuM; barabAda karavuM; nakAmuM karI mUkavu. " re, dI vALe te dIkarA e kahevata khATI nathI, jelA ApelI jIvikA upara jIvaze
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ N -- choDI ukheDI nAkhavAM.] ( 133 ) jagannAtha rAyache. temanAM saMtAna bApadAdAonAM nAma upara | nA zabdothI halakuM pADavuM; dhamakAvI beche vALe evAM ja thaze." AbarU karavI. pratApanATaka. | choDAM utAravAM paNa belAya che. DAM ukheDI nAkhavAM, puSkaLa mAra mAro thAyale ke, (chAyalA kuvAmAM badhuM sApha ke sakhata Theka devA. heya-dhULa, IMTa kaMI maLe nahi te uparathI cheDAM raMgI nAkhavAM paNa belAya che | ekAeka lAbha-phAyado kaMI na maLe evuM thoDAM pADavAM, sakhata ThIka daI behuramata ka. | je kaMI; jemAM kaMI ADuM avaLuM maLaravuM-halakuM karavuM; mAnabhaMga karavuM; dhamakI- | tara na hoya te. - - jakha mAravI, bhUla kIdhI-khoTuM to kIdhuM kha- | the; vyavahArika bAbatanA bhomiyA thavuM; , have pastAuM chuM e artha rAkhe che. | sukha duHkha veThI pAkA thavuM; caDatI paDI " jakha mAravA khAdhuM tyAre ?" vItavI; A jagatamAM sukha duHkha, caDhatI 2. na chUTake meTa gunheM kIdhe-bhUla ! paDatI, taDake chAMyaDe, evuM kAMIka kamANu kIdhI evI hAlatamAM AvavuM. " jakha mA- vArA pharatI AvyAM kare che tenA sapATAmAM rIne khAdhuM" ema kahevAya che. AvI saMsAramAM anubhavI banavuM. "dha" ema kahyuM tyAre tuM be joDI jANe haju dAMta paNa AvyA na hoya tepaNa re,ke jhakhamArI huM hAryo svAmI, dI- ma jyAM jAya tyAM mage moDhe rUmanI peThe na vadhe tuM vAre, ceta." besI rahe; te kaMI bhaNe e nahi ane dayArAma. tene jagatane "vA paNa na vAya." "je sukhane paDyA tarase che te tuM saheje be behene. pAmo, jakha mAre che jAta mANu tuM dAsa jagatI ratana, jagatamAM ratna rUpa paNa vAMdayAnA svAmI. sakhI". A jone. kAmAM vizeSa vaparAya che. dayArAma. "hAhA jagatI ratana, mAraNa kIdhAM mana, khAIne jakha mArI ema khAdhA pachI eka- udarane kAraNe e, narakane bhAraNe e, vaDe kADhavAne mATe kaMTALAmAM bolAya che prema vijaya. jagata pANI, raMgapANI; gAje. jaga bhaDAke kare, pApathakI chuTavAne, jagAe gALa, bo; kalaMka kahevata; mAthe | Izvarane ko5 samAvavAne, ane tenI kRpA kapale rahI gayela hoya te; kaheNa badanAma. | prasAdI meLavavAne agnimAM hema karavA je "sannArIne tiraskAra karanAra mahApApI vuM moTuM parAkrama karavuM; yajJa karI nAmanA che te duniyAmAM khAsaDAM khAya che; jagata- meLavavI; moTuM yazavI kAma karavuM. na gALa tene mAthe che vahu te praNa sa- jagannAtha rAya, (viSNunA daza avatAramAMmAna che-adhoga che " no navamo jagannAthane svarUpe buhAvatAra. vanarAja cAvaDe. | e avatAra kaI lIlA karavAnuM nathI paNa bhamato vA , sukha duHkhane anubhava | jagatanI lIlA joyAM karavA nuM che. e u
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagannAthajIne prasAda. ] parathI,) kAine kheAlatAM joyAM ke sAMbhaLyAM kare te purUSa. [ jaDamULathI javuM. LanI jaDa bAjhI hAya te| jema jhADa ThAra UbhuM rahe che ane paDavAnA bhaya lAgatA nathI, tema jenI pAse puSkaLa paisA hAya che tene paDatImAM AvavAnA bhaya rahetA nathI, te uparathI. ) jagannAthajInA prasAda, jagannAtha-dvAvatA-jANyu vadhavuM, vagara vicAryuM jema Ave tema khelyAM kare evA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. jIbha vadhavI; hada uparAMta kheAlavAnI chuTa thavI. 2 rUpe viSNu-emanuM moTuM dhAma jagannAthapurI je erIsAmAM che tyAM che. jagannAtha purI e cAra meDhAM yAtrAnAM dhAmeAmAMnuM eka che. tyAM aDhAre varNa jAti bhedanA vi r tAruM jaDabuM bahu vadhyuM dekhAyache hamaNAM." veka mUkI jagannAthane prasAda jameche te u-jaDabesalAkha, makkama badha besatuM; sajjaDa, ( esulAkha-chidrarahita-chidra na dekhAya evI rIte jaDeluM te uparathI. ) parathI) je prasAda ghaNA lAka varNAzramanA bheda mUkI daI khAtA hAya tene viSe elatAM vaparAya che, emAM amuka mANasa vaTalAyA ema kahevAya nahi. jagannAthajInA ratha, jagannAthajInA ratha nIce chuMdAI maravAnI eka dharmadhelAI hatI te uparathI buMdAI javAya, atizaya nukasAna thAya evuM jokhama bhareluM kAma-bAbatane viSe khelatAM vaparAya che. 1. ekadama; vilaMba karyA sivAya. jaDabharata jevA, ( rUSabhadevaneA putra bharata; tenI sthiti evI hatI ke keAI khavADe tA khAya ne kAi mAre te paNa khele nahi e uparathI tene sa jaDabharata kahetA; mAyAne pAsa na lAge mATe teNe jaDavRtti rAkhI hatI te uparathI.) ekane eka ThekANe jaDavRtti rAkhI besI rahenArA; mUDha; jhAjhuM bele cAle nahi-eDAte eDIja evA jaDane thoDI buddhinA je purUSa te. ( 134 ) hame zuM jagannAtharAyajI hAI zuM ke ? ' eTale tArAhAya cAlaze tyAre amArA nahi cAle ke. ? jaMgala jalu, jhADe karavA javuM. jaMgalamAMnu rojha, ( rAjha mULe te akkala hIna ane te pAchuM jaMgalanuM.) kaMI na sama je te; buddhi ne viveka vinAnuM. " kayAMthI jaMgalamAMnuM rAjha A pakaDI AzyuM che? " jaDa kADhavI, jaDamULathI nAza karavA; dana karavuM; mULamAMthI ukheDI nAkhavuM; mAla karavuM. " navA rAjAe ciMtA khanAvathI habakI gayelI raiyatane jhUlamanI jaDa kADhI nAkhIne zAMta karI.'; nika pAya 3. jUnI vAtA. jaDa bAjhavI, paDatI dazAmAM na AvI javAya evA, puSkaLa paisA ekaThA thavA. tenI pAse puSkaLa jaDa bAjhI che. ' ( jhADanAM mU jaDa mULa javuM, samULA nAza thave. 2 ukhaDI javu artha 2 jue. jaDa ukhaDavI paNa khelAya che. "6 kAIka krodhIne AvuM kahetAM, jaDAmULatA .jAze. " mAMdhAtAkhyAna. " julamo rAjAnI jaDa ukhaDI nAdira sa ,, rakhA pAmyA nAza. lapatarAma. jaDamULathI javuM, paNa vaparAya che. kuDA lekha na kAthI lakhAya; jaDamULathI lakhanArA jAya.'' mAMdhA tAkhyAna.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaDIbuTTI sudhADavI. ] (135) [ jamaNA hAtha. jaDI buTTI sudhADavI, ajaba jevA guNu de-janasa paDI, vepArIomAM ogaNIsanI saMkhyA nA saMketa; 19. khADI--ADuM avaLuM samajAvI bhamAvavuM; potAnA matanuM karavuM; ADA avaLA pATA devA. eka jaDI khuTTI sudhADuM naLane, tatakSaNa thAze dhelA; ANIe AvIne raheze, ve' 'lo sarvathI pe'le. 22 naLAkhyAna-premAnaMda. 2. camatkArika rIte prabhAvathI jJAna ApI devuM. " jaDIbuTTI sudhADI de| mujane, jethI zaMkA rahe nahi kAMi, nirmaLa manaDuM thaI jAya mArUM, evuM samajAvI de! kAMI sAMi, dhIrA dRDha karavAre, kADhe jJAnamArga haDI-mAMI. ' dhIre| bhakta. jatana karajo, chuTA paDatI vakhate ema khelAya che. ( kAI bALakanA saMrakSaNanA bhAvamAM-iDara ke pATaNa jIllA tarapha. ) jataraDAmAM ghAlavuM, ( jataraDAmAM seAnA rUpAnA tArI dhANI kheMcI lAMbA karavAmAM Ave che te uparathI) phasAvavuM; ghaNIja sAMkaDamAM ANI mUkavuM; revaDInA pecamAM levuM; dhaNI ja muzkelImAM ANavuM. t 'ADuM avaLuM samajAvIne te bicArAne Akhare teNe jataraDAmAM bAhyA. " ' 1. bhacaraDI javAya ke ghaNIja nukasAnImAM AvI paDAya evI AphatamAM ANI mUkavuM; adhanamAM levuM; Ama tema casakAya nahi evA sakhata aTakAva-pratibaMdha karavA. jata le, ' tane jata le' ema dhamakI ApatAM kAThiyAvADa tarapha khele che. (jata lekAnA tyAM bhaya bahu hatA te uparathI) jatu Avatu thavu, oLakhANu-sabadha thavA. jatuM karavuM, mAk karavuM; jAya tema karavuM; dIstuM rahe tema karavuM. nAi paheravAM, zrAvaNu bhAdaravAmAM brAhmaNA e janeAI badalI navAM dhAlavAM. jakharUM lAkaDuM, ( meTA bhAre lAkaDAnI sAthe DhAra athavA evuMja kAI prANI khAMmuM. hAya te game teTaluM teAphAna karavA chatAM paNa chuTe-vIluM paDe nahi te uparathI. ) meTI pakSa; jakharA AdhAra; sabaLa Azraya; kAraNa ke puSTi rUpa sahAyatA; TakA. 33 "tAre sarasubAnuM jakharUM lAkaDuM che te jemanI lAteA nAkhe che tema nakhAya che. jae jaMe karavuM, josamAM AvI kulluM. (je ame je ame karI satI strI josamAM AvI dhaNInI pAchaLa cItAmAM pe tAnA deha jha MpalAve che te uparathI ) 2. uDAupaNuM rAkhavuM; ( kharca karavAmAM ) sAtha chUTA rAkhaveA. jamanA dUta, jamanA dUta jevA nirdaya ane kaDhAra mANasa. " te kaThaNa hRdayanA jamanA dUta moDhethI game tema kaThAra bhASA ucAre che ke sAMkhI paNa na zakAya evI gALA deche. ' dai kA u. jamaNA hAtha, (je te kAma jamaNe hAthe karavuM vadhAre phAve che te uparathI. ) mukhya madadagAra mANasa; sahAyaka; jenA vinA arAbara kAma karavuM phAve nahi tevA purUSa; kharA madadanIza-mAnItA mAsa. " bhalI ane bhaNelI bAyaDI khIjA sAdhAraNa manuSyA karatAM eka vidvAna lakhanArane tenA jamaNA hAtha thaI paDe che," buddhiprakAza. t. A ejaMTa ghaNAM varasa thayAM kaMpanIne jamaNA hAya thayA che, ''
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamaNo hAtha jhAlo.] (16) [ jahAMgIrI calAvavI. jamaNe hAtha jhAla, madada-sahAya ApavI. | 2. ghaNIja vasathI cAlanAra mANa "rUSi munI meTA mAre mAtha, koIe | sane viSe bolatAM paNa keTalIka vakhate e jhAyo na jamaNo hAtha vaparAya che. mAMdhAtAkhyAna. javAba deve, aDI ApIe, bhIDa, saMkajamIna AsmAna eka thavuM, pralaya tha; ane samaye khapamAM AvavuM "duHkhamAM kaI gajaba thaIja moTo anartha tha; moTe ! sthaLe kAma paDe te javAba de evo A hAra julama thave. tamane ApuM chuM." "jamIna AsmAna eka thAya teya zuM, 2. sAme Takakara jhIlavI; sAme uttara che; have te ekane be thavAnuM che?" sAme thavuM. 2. moTI Aphata AvI paDavI; tenuM zarIra joyuM hoya te mane ati duHkhakAraka prasaMga AvI paDe. paNa javAba de evuM hatuM." " A kAma karatAM te jamIna AsamAna gu. jUnI vArta. eka thaze." "mAgaze jamarAjA javAba, jamIna AsmAnane taphAvata, ghaNo ja meTo agnimAM UbhADaze." taphAvata. (jamIna ane AsmAnane che tene bheje bhakta. kale.) 3. sAkSI ApavI-pUravI. jamIne AsmAnane taphAvata emanA be "kaI kAMI gharamAM eka athavA vadhAre lavAmAM, cAlavAmAM, rItabhAtamAM thaI ga- bAyaDIo besIne koI gharamAnA lAMbI che." mudata upara muelA mANasane vAte jANI bhAminIbhUSaNa joIne raDatI hatI athavA amatho rAgaDe "jamIna AsmAnanuM cheTuM." kAratI hatI kemake teonI AMkha teonA jamIna AsmAna eka hevuM, magarUra mA- mene javAba detI hatI." Nasane viSe belatAM ema vaparAya che ke karaNaghelo tene te jamIna AsmAna eka che." javAba ApavA javuM (Izvarane tyAM) 2. jamIna ane AkAza ekAkAra ja. ! eTale marI javuM. NAya aTale atizaya varasAda varase. jazanA thavA, phateha thavI. (A arthamAM A prathAga bahu vAparamAM "dhaDamULathIja sArA zukana thatA AvyA Avato nathI te paNa belAya che.) | che te khAtrI rAkhajo ke jazarAja thaze." jamIna karavI, milkatamAM jamIna rAkhavI; gu. jUnI vAta. 2. thApa devaDAvavI. jahAMgIrI calAvavI, avaLo-khare kheTe che. lAMbI mudatathI dariyAI musApharI karI jema AvyuM tema soTo bajAva; nira jamInapara AvavuM. (vahANe ke u- kuzapaNe sattA calAvavI; maLelI satAthI tArUoe) hukamane amala karavAmAM julama gujArave, jamIna mApaNI, jamInapara Thekara khAIne (jahAMgIra megala bAdazAha ghaNeja 5DavuM. julamI hato ane hukama tatkALa na mAnajamInapara paga mUkatA nathI, ema garviSTa | nArAone dhAtakI sajA karato hato mANasa viSe belatAM vaparAya che. | parathI lAkSaNika a.) ,
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmamAM . ] jAnnamamAM jA, ( jahAnnama=narkakuMDa ) matalaba ke marI jA; dIstA rahe; te thAya tenI darakAra nathI. tArUM game ( 137 ) " jema jema te caDhatA gayA tema tema parvata tA temane dhaNeAja UMcA ane sIdhA DhoLAvavALA lAgyA ane tethIja teone ghaNIvAra manamAM ema AvyuM ke jahAnnamamAM gayuM caDhavAnuM? kadAca caDhayA te paDI gayA te| zarIranI eka pazu karaca hAtha AvavAnI nathI. arebiyananAiTsa. jaLa japyu, (rAtrIne samaye nadI, taLAva, kuvAnAM pANI sthira thAya che te uparathI.) tr rAtre keAI jAgatuM na hAya ane saghaLe zAMtinuM sAmrAjya hoya evA samaya thayeA. jyAre sau jaLa japyuM tyAre te AratharanA oraDAmAM gayA ane je kaTAra teNe teone mUkavAnI ApI hatI te tenA kALajAmAM bhAkI. ' ze. kathAsamAja. jaLapAtI karavAM, pAtI mAthe bAMdhI nAhI levuM. jaLa mUkavu, ( hiMduzAstramAM kAI paNa jAtanA saMkalpa karatAM jaLa mUkavAnuM kramAna che te uparathI. ) kAma na karavAnI athavA na khelavAnI pratijJA levI; nIma levA; amuka kAma karavAnuM meM AjathI jaLa mUkyuM. jaLa lIdhuM paNa kahevAya che. jAgatA dahADA, bhAgyeAya; AkhAdIne dIvasa. [ jAta kheLavI. khIka dhaNI hatI tethI ema kahevAne cAla paDayA haze. jAgatA sUjo-pADhajo, pATaNavADAmAM kAine ghera rAtanI vakhate maLavA gayA hoie ane uThavAnI rajA mAgIe tyAre dharadhaNI ema kaheze ke jAgatA sUjo. e uparathI ja NAya che ke tyAM cAranI ane bAravaTIAnI 14 jAgatuM jodha, tarata pArakhu batAve tevuM. ( deva ke devI ) ra. tarata phaLa-guNu Ape tevuM. (kAma maMtra-osaDa ) 3. UMdhatuM na heAya tevuM; sAvadha. jAga udhADathI, guhya kalaMka ahAra pADavuM; chAnuM jAhera karavuM; evuM kAI guhya udhADuM karavuM ke jethI apakIrti thAya. jA jA, khAMDa khA, eTale tuM kahe che tema nathI. khAMDa khAya che' sadhaLA eTale jhakha mAre che badhA, emanI kANu darakAra rAkhe che ? jADA pAtaLA roTalA, (jAra bAjarIneA athavA AMTI AvaTAnA ) garIbAimAM maLatA sArA mAThA khArAkanA sabadhamAM sA dhAraNa rIte vaparAya che. " bhagavAna jo jArabAjarIne! jADA pAtaLA zaTalA Ape te| haLImaLIne hAMsathI khA te satASa pAmI bhagavAnanuM "" bhajana kara. kuMvArI kanyA. jADA pAtaLA du:khathI pachI " pApI peTa bharavAne paNa ATalA na maLe tevA bAko zuM rahyuM?" jAta cAvI, jora na vAparavuM; kAma karavAmAM ALasa rAkhavuM; kharA ataHkaraNathI mahenata na levI. jAta neADavI, eTale chAtIteADa mahenata karavI. jAta meLavI, ( dharmabhraSTa thaI jAta vaNasADavI. ) nAma gumAvavuM; dharmabhraSTa thavuM. 2. jUdI jAtanI strIe judI jAtanA purUSa sAthe ke purUSa strI sAthe vyAbhicAra karI eka bhavanA e bhava karavA jAtane kalaMka lagADavuM.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtanuM aDadhuM. ] jAtanuM aDadhuM, kamatAkAdavALu; zarIrane asara tarata thAya evuM; takalAdI zarIra vALu; sukAI gayelA zarIranuM; nabaLA bAMdhAnuM; sukalakaDI zarIravALuM. ( aDadhuM sukAyaluM hoya tevuM. ) jAtamAM levAnuM, tukama-kuLanI rUe khasiyANA paDavuM; jAta-pratiSThAne hAnI na paheoMce eTalA khAtara nukasAna veThI levu. . * jAtamAM levAya ke bhAtamAM levAya ' e kahevata che. jAte ne jIve, ekaluM; eka pAteja. jAdaranuM kApaDuM, kuMvArI kanyAne paraNAvatAM je dheALuM rezamI kApaDuM paherAve te. jAdavAsthaLI thavI, ( jAdava loko pavitra sthAna prabhAsamAM jAtrA karavA gayA hatA tyAM temaNe kepha karI paraspara nAza karyo hatA te uparathI.) bhAre taphAna thavu ( snehI maMDaLamAM ) mAMheAmAMhe laDhAI thavI. ( 138 ) [ jema kaDavI che. jAmI gaI, ( DerI gaI; banI gai vagere.) laDhavADa thaI phelAI. " sAthe kAma karatAM karatAM te khatemAM jo jotAmAM jAmI gaI. ' ' mainAkanA mahela AgaLa jAdavAsthaLI thaI ane zAMtinAM raNutUra vAgatAMja rajapUtAe UMcuM joyuM. " gu. jUnI vAttA. jAna Ave, ( kASThane mATe kAie petAnA jIva ApavA te uparathI ) kurabAna thavuM; phidA phidA thaI javuM; dhaNuMja maherakhAna thavu. jAnIvAsA kANA thavA, dharanAja mANase guhya vAta--kalaMka bahAra pADavuM; peAtAnA maLatIAemAMja kusaMpa-phATa uTa thavI. jApatA rAkhajo, iDara jIllAmAM rAtanI vakhate kAne ghera maLavA gayA hAye ane uThavAnI rajA mAgIe tyAre gharadhaNI kaheze ke ' jApatA rAkhajo '. asala e taracAranA bhaya bahu hatA tethI evu kahevAnA cAla paDayA haze. jArabAjarI thavI, jAra bAjarI jema khArAkamAM sAdhAraNa gaNAya che tema kAI mANusanI sAdhAraNa paMktimAM gaNanA thaI javI. je mAsa prathama mAnanI draSTie jovAtA hoya teneA vadhAre paricaya thatAM divase divase te kevaLa sAdhAraNa thaI jAya che ane tevI vakhate A prayAga vaparAya che. jAvaDa bhAvaDa, bhAvaDa nAmanA zrAvakane putra je jAvaDa tenA niraMtara prayatna aphaLa gayA te uparathI 'jAvaDa bhAvaDa kAma che-ema kahevAmAM Ave che. A jAvaDa vima saMvat 180 mAM maraNa pAmyA. ( rAsamALA ) jevuM tevu; thoDuM thoDuM, ' ANu te varasAda jAvaDa bhAvaDa thayA che. ' jIMdagImAMthI nIkaLI javuM, kharAkhakhasta thai javuM; mANasapaNuM na bhagavAya evI sthitimAM AvI paDavu; jIvatA muA jevI dazAne prApta thavuM. "mArUM satyAnAza vaLI gayuM ! bAdazAha mArI bUma sAMbhaLe teA bahu sArU; jIdagImAMthI nIkaLI gayA ! are paramezvara te' dhAryuM haze te thaze. ' pratApanAka. jIbha ADI vALavI, TakA ApavAne badale vacce aDacaNa AvI paDe evu vAMkuM elavu; ajukatuM khelavu; virUddha khAlavu " parANA bhaluM thatu hoya kAryanuM, temAM tame ADI vALA jIbha re, pA "" kavi Apu. jIbha kaDavI che, kaDavA khela khelanArI che,
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIbha kaDhAvavI. 2 kaDavI jIbhe phAya, pAya vaLI pANI nahIM; hareka mhoTaI hoya, vanA verIte vaza kare. kAvyakAntubha. jIbha kaDhAvavI, thakavavuM; harAvavuM. ra. ame upajAvave. ( 139 ) jIbha kApavAnA samAcAra, ghaNAja mAThIkahetAM jIbha upaDe nahi evA samAcAra. "mahArAja, mukha batAvavAnA dI dInAnAthe na ANyA hAta te| bhaluM thAta." mAta mane dekhI vegaLuM vaLyuM, jethI A khALI rahyuM; te mAtra A jIbha kApavA jevI khabara ApavAne," pratApatAka. jIsa dhAsI javI, ( ekanI eka vAta vAravAra kahyAM karavAthI ) kr "hAMre kSamA rANI madedarI che khAsI. zIkha dIdhAmAM gaI jIbha dhAsI; dilamAM dekhI le! re dekhI leA re. ' rUSirAja. jIbha dhAlavI-TukI karavI, khelatAM baMdha thavuM; gama khAI javI; maryAdasara khelavuM. mArI jIbha have TUMkI karIza, are nA pADaze| te| kazuM khelIza ja nahi jA have huM mUMgA thaI rahuM chuM. ' arebiyananAiTsa. tr tame . jIbha cukI thavI, khelatAM acakAvu; elI na zakAya tevuM thavuM. (maratAM maratAM) jIbha cAmaDAnI che,matalaba ke cAmaDAnI peThe jema vALIe tema vaLe evI che, sArUM paNa khAdyAya tema narasuM paNa khelAya-jema AvyuM ema lavI javAya evI che. jIbha tA vADhayA jevI dekhAya bhUMDuM khelanArane mATe khelAya che. 'ararara, jIbha te vADhayA jevI dekhAya che, C ( jIbha vadhavI. che; dikarA jevI dehane evI gALazuM kara vA detAM hazeA. ? ema strI saMbhASaNa. khelavuM. jIbha dADavI, amaryAdapaNe bahu " eka cheAkare tenI mAne kahyuM ke mA, mArA bApa Aje mane kahetA hatA ke tArI mAnI jIbha savArathI te sAMja sudhI dethA kare che, tyAre zuM mA tArI jIbhane paga haze. ? mAsika sArasaMgraha. jIbha madhakaravI, khelatAM aTakAvavuM.(sattAthI) ra. cUpa rahevuM. jIbha lagAmamAM rAkhavI, maryAdAmAM khelavuM; jIbha vaza rAkhavI-aMkuzamAM rAkhavI. tr 'jIvavuM maravuM jIbha upara che; lagAma vagaranI jIbhanuM pariNAma kamanazIba thAya che!" mAsika sArasagraha. jIbha lAMkhI heAvI, maryAdA mUkIne ati khelAM karanAra mANasane viSe khelatAM vaparAya che. " saghaLA dezamAM hAmanI jAtanI jIbha ghaNI lAMkhI tathA peTa ghaNuM nAnuM hoya che. " karaNaghelA. jIbhe kAMTA paDavA, garamInA kAraNathI athavA tarasane lIdhe jIbha lukhI paDavI. "rastAmAMthIja jIbhe kAMTA paDelA paNa pIvAte cApu pANIe na maLe. " garbhavasena. ra. tArI jIbhe kAMTA kAM na paDyA ema amaryAda bhASaNa karanArane viSe - latAM vaparAya che. jIbhe leAcA vALavA,samajI zakAya evA spaSTa uccAra na karavA; khelavAmAM laDiyAM khAvAM; aspaSTa khelavuM. jIbha vadhI, vagara arthanuM- matalabanuM vAre
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIbha vaLavI. ] vAre khelavuM. 'hamaNAM tArI jIbha bahu vadhI dekhAya che? be AMgaLa bharIne kApI nAkhavI paDaze ?" ( sAmAnya rIte theDuM melanAra mANasa vadhAre le tyAre kahevAya che. ) jIbha vaLavI, zuddheAcAra thavA; jIbhe spaSTatA pakaDavI. su jIbha vALavI, zuddheAccAra karavAne mahAvarA pADave; jIbha aTakatI hoya te dhAravI; jIbhane TevavI ( vAraMvAra khelI melIne. ) (140) jIbhanA kakaDA karavA, spaSTAccArI mATe jabha vALavI. jIbhanA kakaDA kare che tyAre aMgrejI bhAya che ! ' amathuM nathI bhaNAtuM ! ' saMskRta bhaNuvuM te kAI ramata vAta che. jIbhanA kakaDA thAya che tyAre bhaNAya che.' jIbhanA kaMkare kaMkaDA thaI javA, * kahI kahIne mArI jIbhanA kakaDA thaI gayA' eTale kahIne kahIne--samajAvI samajAvIne thAkayA. jIbhane Terave, tatkALa khAlI javAya evuM mADha-taiyAra. . [ jIva aDadhA karavA. kahI kahIne jIbhane! kUcA karyA tA paNu samajatA nathI. ' ra. khelatuM baMdha karavuM athavA thavuM. jIbha salakhanI na rahevI, jIbha maryAdA-jIbhamAM mAM na rahevI ( salakhaNI-sulakSaNI uparathI) game te na khelavAnuM khelavuM athavA khelyAMja karavu. t - haisura vigrahanI hakIkata mArIne jIbhane Terave che." AMgaLIne Terave temADhe khelIne gaNavAnuM, ane jIbhane Terave te mAtra mATe khelavAnuM. gurjara darakhAramAM A same kavi zaMkara bAzUTa nAme moTA paMDita hatA; piMgaLa za.A tenI jIbhane Terave hatuM. " vanarAja cAvaDA. jIbhanA kUcA karavA, ekanI eka vAta vAraMvAra khelyAM karavI, kahevI ( cAvI cAvIne khelavuM te uparathI ) jIbhanA kUcA vaLavA, ekanI eka vAta vAraMvAra karavAthI jIbha thAkI javI, * khA have! pUcha, pUcha, pUchIne sAra kADhayA ! tane kahI kahIne jIbhanA kUcA vaLI gayA ke A kAkAjIne cheDIza nahi te cheDIne letI jA huve ! sarasvatIcaMdra. jIbhanA chUTA, khelavAmAM aMkuza vinAne; amaryAda bhASaNa karanArA. kaI hADakuM che ?, matalaba ke jema vALIe tema vaLe evI che. Ama paNa khelAya ne tema paNa khelAya; sArUM paNa khelAyane narasuM paNa khelAya. " zAmakuMvara vahu agAu karatAM paNa eTalI teA vAcALane vaDhakaNI thaI paDI ke tenI jIbhamAM hADakAnuM nAma paNa rahyuM nahi. " sadguNI vahu. narasuM vacana khAlI vAMka chupAvavAnA ThThAnAmAM A prayAga prazna rUpe vaparAya che. jIbhamAM gALa, mAdhuryaMtA; mAlavAmAM mIThAza; tethI ulaTuM jIbhamAM jhera. jIbhe DAma de--kAMTA paDe, ema amAdapaNe ane apavitra zabdo khelanAra mANasane dhamakI ApatAM vaparAya che. jIbhe caDhavuM, pADe thavuM; jInhAtre thavuM. " jema sATI vAge cama cama, jIbhe caDhaze vidyA dhama dhama. d' mAMdhAtAkhyAna. jIbhe sarasvatI che,( sarasvatI e sarva prakAranI vANI--sarva prakAranI vidyAkaLAnI adhiSThAtA devI che te uparathI.) je, bhaNe che te badhuM yAda rahe che; sarasvatI prasanna che. jIva aDadhA karavA, cIDhavIne adhamuuM karavuM.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva aDadhe the. ] ( 141) - [jIva khAte 2. mahenata vageremAM potAnuM saghaLuM | bharAmaNa thaI AvavI (bhAThI khajora vAparavuM. bara sAMbhaLavAthI.) tethI ulaTuM che3. kAyara karavuM. vamAM jIva Ave, jIva aDadho ke, ghaNI sakhata mahenata ka | "rUpasuMdarIne jIva uDI gayA hatA te ravAthI athavA thAkI javAthI ke bhaya pA | putranA meLApathI have ThekANe beTho." * mavAthI adhamuA sarakhuM thaI javuM. vanarAjacAvaDe. jIva aDadho thaI javo, jIva bahAvare tho AsapAsanI jago lahIluhANa thaI (ghaNuM khuzIthI ke ghaNuM dilagIrIthI;) gaI e joI nekara cAkarene jIva che bAkaLA thavuM; kaMI sUjha na paDe tevI bIAmAMthI uDI gayo." sthitimAM AvI paDavuM; uzkerAyelI ke ga kuMvArI kanyA. bharAyelI hAlatamAM AvI paDavuM. jIva UMco thavo, dhyAna jatuM rahevuM dila gAbharuM banavuM; citta svastha na rahevuM. na lAgavuM; ucATa tha; nirAMta na hovI. 2. kurabAna thavuM; vahAlAMne mATe khuza " eTaluM badhuM karavAnuM kAraNa A ke khuza thaI javuM. ! jIva UMce che te heTho bese." jIva adhara rahe, jIva UMco rahevo; ni dropadIdarzana. * vRtti na hovI; Atura hovuM adhIrAM ba- jIva eka che, aikaya che; bhAro ne tene navuM; dila na lAgavuM dhyAna jatuM rahevuM ma jIva eka che. (mAtra deha jUdA che. ) na na ceTavuM. (gabharATane lIdhe ) jIva kaI pAMkhaDIe gaye che? mijAja kevo jIva adhara phare, dhyAna na cATavuM; mana che ? zuM thayuM che? citta kayAM bhame che-kaye bhaTakavuM; jIvane nirAMta na hovI. (uccATa sthaLe gayuM che? (jIvane bhramaranuM rUpa ApyuM che) vALI sthitimAM). Aja jIva kaI pAMkhaDIe gayo che?" jIva adhara laTakI rahe (matalaba evI jIva kapAI javo, jIva javA jevI atyaMta che ke ghaNuM ja Atura rahevuM.) koI icchita | dilagIrI thavI; hRdaya viMdhAI javuM. vastunI prApti mATe adhIrAM thavuM. Arya putra, ene raDavIne yogiNI jIva Apa-kADhave, sArI peThe kAma leI gayAM tethI mAre chava to kapAI jAya bajAvavuM; aMga toDIne kAma karavuM. che; ApanAthI kema kaMIe na kahevAyuM ?" 2. duHkhajUlamathI ApaghAta karavA tapatyAkhyAna, taiyAra thavuM.' jIva kADha, juo jIva Apo . 3. kurabAna thavuM-vahAlAMne mATe bhoga 2. atizaya Agraha karI thakavavuM; kA Apa; ghaNuM cahAvuM; Atura yara karavuM; pAchaLa lAgavuM; saMtApavuM; rahevuM. jIva uDI je, (LiyAmAM), marI javuM. java khATe the, dilagIra thavuM; nArAja 2. ekAeka nhAvarA thavuM; phALa thavuM; nAumeda thaI javuM; nirAza thavuM; Ana paDavI; dhrAsako paDe; citta svastha zAbhaMga thavuM; nAkhuza thaI javuM; mana bhAgI na rahevuM kaMI sUjha na paDe tevI javuM; utsAha maMda paDI che. akaLAmaNamAM cahero pharI jave; ga jIva khA, cIDhavyAM. karavuM, kaMTALo AbharAI javuM; dhAstIthI ekAeka ga, pe; thakavavuM; mahenata ApavI; tapAvavuM; kaMTALo Ave.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva gate ja.] (142) [ jIva talapApaDa thaI rahe. dukha devuM; akaLAvavuM; satAvyA karavuM; kA- | sthitimAM AvI paDavuM; chaMdagInI hayAtI yara karavuM; saMtApavuM; khIjavavuM. che ke nathI e nakkI kahI na zakAya evI jIva gata , jIvanI sadgati thavI. | bhayaMkara sthitimAM hovuM. jIva ghATImAM AvI rahe, aDacaNa jIva gumagu tha, (ghaNI ja AturatAthI kaTa vageremAM zuM karavuM te sUjhe nahi evI | ke sAMkaDamAM AvI javAthI.) vacamAM vasAMkaDanI sthitimAM AvI paDavuM. Akhara camAM tUTI jAya ne vaLI jarA Take evI AvavI; bahAvaruM banavuM; jIva javAnI | asthira hAlatamAM AvavuM. ANI para AvavuM. jANe prANa javAnI jIva TADha paDe, nirAMta thavI; pitAnA taiyArI para AvyA hoIe ema hAvaruM | garama svabhAvathI je gabharATa-udvega-thayo banavuM. | hoya te zAMta paDe; cena vaLavuM; sukha jIva gherAve, mana maLavuM; neha tha; do. | thavuM. stImAM joDAvuM; mana eka thavAM. jIva TuMke the, karakasariyuM thavuM. tamArA gharanI rItabhAta joI tamane ! kharacakhaTaNamAM hAtha kheMcI rAkhavAnI be vAto kahevAnuM mane mana thayuM paNa tame | vRtti thavI. mArAthI moTA ne ApaNe jIva gherAyale | teno AgaLa te amIrI jIva hato. nahi tethI mArI jIbha upaDI nahi." paNa Aja kAla TuMko thayo che." be bahene. jIva TharIThAma bese, nirAMta thavI; gajIva cagaDoLe caDha, jIva ThekANe na ho | bharAmaNa dUra thavI; jIva UMce thaye heya bhama; AkuLavyAkuLa thavuM gabharAvuM; ba- | te ThekANe besa; zAMti thavI; jIva karavo. hAvarU banavuM; ajaMpa thavA; jIvana ane jIva ThekANe paDa, nirAMta thavI; chava ThasvasthatA thavI. ra; AtmAne sateja thavo. 2. zuddhi-akkala vI; maryAdA bahAra jIva TekANe rAkhave, sAvadha rahevuM; eka javuM. ( jIva bhame che te vakhate citta thavuM; citta rithara rAkhavuM; khabaDadArakharI vAta sUjhatI nathI te u. heziyAra rahevuM. parathI.) Aja ApanuM citta sthira nathI mATe - jIva jatA rahevA akaLa javA paNa ! jIva ThekANe rAkhI sAMbhaLaje, A bIDe duHkha thavuM; jIva jatAM-maraNa pAmatAM jeTaluM duHkha thAya teTaluM duHkha thavuM. pratApanATaka. 2. (AturatAthI) maraNa thaze evI chava talapApaDa thaI rahe, (talapApaDa hAlatamAM AvavuM. sekAya che tyAre jema jhaDapathI uDe che ne chaSa je, pANI jevuM; parIkSA karavI; phuTe che tevA ssAvALe the.) karI levuM. adhirAI utpanna thavI; Atura thavuM; jIva jhAlA na rahe, tRpti na thavI; asthira-Dagumagu tha; (va.) eka page atizaya lalacAI javuM. thaI rahevuM, jIva UMce nIce tha; utA2. atizaya caMcaLa vRtti thavI; tala- vaLuMcadhIrUM banavuM; dhIraja-saburI na vaLe pApaDa thavuM. evI utAvaLamAM AvI javuM. jIva raMgAI rahe, atizaya gabharATavALI ! "dhanalakSmIne nAnI bahenane ghera vi
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tALavaeN daMga.] ( 14 ) ( cha darIe bA. vAha mahAlavAnA koDa hatA. tenAM chokarAMne tALave mAMge che." jIva premALa mAzIne ghera javA talapApaDa padI darzana thaI rahyo hato." chava toDI nAkha, ghaNIja mahenata karavI; be behene. jIvanI paNa darakAra na rAkhI prayAsa karo. . "paNa jeje, jaladI pAchA padhAraje, 2. Atura rahevuM; talapavuM; AturatAthI kAraNa ke tamane jema vAra thaze tema mAre taraphaDavuM; AturatAthI resamAM apajIva talapApaDa thaI jaze. vavuM; daLaTaLavuM. arebiyananAITsa. 3. ghaNuMja cahevuM, kurabAna thavuM; premaprema vinA mArAthI paLa rahevAya nahi, | * nA AvezamAM bhoga Apavo. e nIra je vaLi bagaDe ko dina leza jIvaDe te talapApaDa thaI jAye sahI, jIva tyAne LiyuM ahiM che, kaI javAne athavA koIne maLavAne jIva Uge che; te nIra gayuM ne A che mArA veza je. raDatAM raDatAM " nirAMta nathI; manamAM aNakhata gabharATanarmakavitA. akaLAmaNa-ciMtA che; manamAM kaMI kaMI cha tALave haMgAvo, (jarA kaMI ulaTuM kheMcyA kare che; manamAM kaMI kaMI kALajI thathAya to tALave AvI rahelA prANune nI yAM kare che ane tethI jIva Ugeche-dhyAkaLI jatAM vAra lAge nahi evI sthiti na jatuM rahyuM che. dila nathI lAgatuMne thavI.) nathI cATatuM; pitAnuM zuM thaze evI dhAstImAM AvI "zrI kRSNa prapaMca aneka karyA, paNa mAnyuM nahi naMdarAya; paDavuM; jIva aMtariyALa rahe; hamaNAM jIva tahIMne LiyuM che ahIM, jANe jIva jaze evI bArika hAlatamAM jAvAne mana amujhAya." AvavuM. kavi dvArikAdAsa. zatrune hAthe pakaDAvAnI ke katala tha jIva cheDe thADA the, nabaLA paDavuM; AvAnI lagabhagamAM levAnA prasaMga varNave te vAre tenA hoza uDI jIva tALave jAya." khara AvavI. vanarAja cAvaDe. 2. koI vastune mATe hadathI ja vi2. ghaNI ja AturatAthI jIva UMcA - navaNuM karavI; kAlAvAlA karavA. he-dila na lAgavuM; jIvane gabha- 3. paDatI sthitine pAmavuM; nAumeda rATa upaje, mana na ceTavuM; koI thavuM; hiMmata hArI javI. priyane mATe ghaNI ja adhirAIthI 4. kurabAna thavuM. rAha joyAM karavI--Atura rahevuM. jIva derIe raMgAve. (eka derIne AdhAre 3. jIva javAnI taiyArImAM AvavuM. | ja jIva laTakI rahe-jaLavAI rahe e tethI ulaTuM chava nIce ThekANe be- tUTI jAya to jIva paNa jAya te uparathI) sa , chava derIe gAye hoya tevI dazA-A. "pUchayuM joIe tenA manane nagarI hara | rIka sthiti prApta thavI; atizaya gabharATa rakha bharI zobhe che paNa kupadane chava te ' vALI sthitimAM AvI paDavuM, jIdagInI
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva nAkhI de. ] (144) * [ jIva laIne nAsavuM. hayAtI che ke nathI e nakkI na kahI zakAya jIva baLa, ciMtA thavI; evI bhayaMkara sthitimAM hovuM. 2. koInuM duHkha joyAthI dayAnI lANa jIva nAkhI devo, kurabAna thavuM; prANArpaNa zuM thavI. karavuM; koIne vahAlamAM bhoga Apo; pa- 3. koInuM sAruM joI na zakAyAthI ke na tAnA jIvanI paNa darakArI na rAkhavI; ko- sAMbhaLI zakAyAthI manamAM duHkha thavuMkALaInA upara phIdA phIdA-khuzakhuza thaI javuM. | je baLavuM. jIva nIce besa. heDe besaH zAMti va. jIva bhaDake baLa, adekhAI zaka-ciMLavI; nirAMta thavI; jIvamAM jIva Ave; tA ke evI kaI mananI lAgaNIthI kALagabharATamAM jIva UMco thayo hoya te ThekA- je cararara baLavuM-kALajuM baLIne khAkha Ne besa; ThaMDuM paDavuM; jesso-narama paDa- thavuM. ve; ubhare zame. jIva bharAI rahe, vAsanA rahevI; chava va vanarAja kSema kuzaLane yaza meLavI pA- LagI rahe-vIMdalAI rahe. che Ave tyAre suMdara kezIne chava nIce "eka pAvalInI dhULa jevI visAtamAM tAbese ne tenuM vadana hasatuM thAya." ! re jIva bharAI rahyA e mitratAne keTaluM vanarAja cAvaDe. | duSeNa bhareluM che." jIvane janAkha nIkaLI javI, mahA muzI- jIva mAnato-kahyuM karatA nathI, khuzI-tRpti bata paDavI; jIva nIkaLI javA jeTalI mu. | thatI nathI; nirAMta vaLatI nathI. zkelI paDavI; duHkha paDavuM. jIva mATe kare, udAra thavuM; sakhAvatane jIva paDIke baMdhAve, (koI amuka bAba- jeso vadhAra. ( koInuM sAruM thAya evuM tamAM gabharATanI sAthe pUre pUre guMthA I jANuM ApavAmAM Acako nakhAve. meTA jAya tyAre jIva paDIke baMdhAya ema kahe mananuM-sakhI-dAnazara thavAmAM manovRtti - vAya ane jyAre temAMthI mukata thAya tyA- DAvavI. ( ApavAmAM ke kharcavAmAM.) re ThekANe beThe ema kahevAya che.) ekAeka ', Aja kAla teNe jIve moTo karavA tAlAvelI thavI; jIva talapApaDa tho; ca- mAMDayo che." tethI ulaTuM che ke TapaTI thavI. ghaNI ja AturatAnI sAthe. kare eTale karakasarIuM thavuM. 1. ekAeka gabharATanI sAthe jIva UM- jIva laIne nAsavuM, dhAstInuM mAthuM ghaNI ja e tha; duHkha thavuM; jIva nIkaLI utAvaLathI deDavuM. (laIne sAcavI rAkhajavA jevuM thavuM; udvega tha; gabha- vIne-jato na rahe evI rIte.) dhAstIrAI javuM. bIkamAMthI nAsI chuTAya evI tvarAthI " A trAsadAyaka prakaraNane venisanA nAsI chuTavuM ghaNuM ja tvarAthI nirbhaya sthADayuka AgaLa tapAsa calAvavAne eka divasa na tarapha deDavuM. nImyo hato te divasa kyAre Avaze ane rastAmAM tenI gADI hAMkanAranI najara AnuM zuM phaLa nIpajaze evA vicAramAM nANuM dekhI bagaDI ane tethI teNe pitAbesAniyAne jIva paDIke baMdhAyo hato." nA zeTha ane tenA pAMca chokarAnA baMdUkathI ze. kathAsamAja. prANa lIdhA; cho chokare tyAMthI jIva la- jIva pharave-bagaDa, tabiyata bagaDavI; - Ine nATha, " rIre asukha thavuM. gardhavasena,
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ chAbuka tamuka tha.] ( 15 ) [jIvamAM jIva Alve mehalekhA bhaya dharIne, 2. jIva jokhamAya evI sthitie nA nathI jIva laI, AvI pahocavuM. (vAsa ke kaMTALAthI.) ratnAkare jANyuM ratna jAye, jIva javA jeTaluM du:kha thavuM; ghaNuM ja trAtajI Dara gaye (pAchaLa ) dhAI sa dAyaka lAgavuM; kALa jevuM lAgavuM. rUsyazRMgAkhyAna, "eka vakhata rAtre gapATA mAravAnI Teva "AkhI rAta gurjaroe zahera lUTayuM, paDI eTale maMDaLamAMthI uThI javAnuM chava kaI kaI ThekANe lAvA lAgI, ghaNuM ghara para Ave che." baLI gayAM ane leka jIva laI nAThA." subodhaprakAza. vanarAja cAvaDa. "eka vakhata evI sthiti nihALI sujJa jIva labuka labuka tha, gabharAI javuM; rAdhAmavarIne chavapara AvyuM ane te higabhara banavuM; patiyAM chuTI javAM; jIva bakAM bharI raDavA lAgI." lapa lapa tha; bahAvaruM banavuM. bIka-Dara -dhAstIthI.) sadgaNuM vahu. jIva le, mArI nAkhavuM. sadguNasaMpanna rAjaputronI nIti ane sadAcaraNa jeI eka mAtA tarIke 2. cIDhavavuM; khIjavavuM; pAchaLa lAgI AnaMdathI ubharAI javAne badale e baMne kAyara karavuM; jIvane ghaNoja akaLAva; atyaMta AgrahathI bhAgavuM; saMtApavuM; thaka rANuo chavapara AvI jaI temane nAza karavAnI vetaraNa karavA beThI." vavuM; khate paDavuM. chava vaLagI raheve, koI ekAdI bAbata arebiyananAITrasa. mAM mane guMthAI rahevuM; dila lAgI rahevuM. "caMdrAvatI. have sarvanA chavapara AvI jIva zI ke haMgA, adhIrAM banavuM; A eTale huM to mArI meLe mArA dhArelA tura rahevuM; jIva UMco tha; manamAM gabha pati sAthe jAUM chuM." rATa tha; koI amuka bAbatamAM ghaNAM premarAya ane cArUti. adhIro banavuM; chava niradhAra-aMtariyALa jIvapara besavuM, AdhAra,Azare rAkha. rahe. (zIkAnI peThe.) 2. haThathI bhAgavuM; saMtApavuM kAyara "A saghaLI vAra phAjhIlakhAna ane | karavuM. baLavaMtane jIva zIke gAI rahyo hato. jIvamAM jIva Avavo, (jIva uDI gayo tArAbAI. | hoya te manane zAMtvana thayA pachI jIvamAM jIva saTAmaTatuM, jIva jokhamAya evuM; | jIva Avyo ema kahevAya che. jIva jIvanA jokhama bhareluM. (kAma.) ThekANe bresa paNa vaparAya che. tethI jIvathI javuM, maravuM; pite pitAnuM ja bharaNa ulaTuM chava uDI jevo.) aNakhata TaLamAgI leImaravuM. vAthI saMtoSa tha; manamAM je kaMI kaMI jIvane TADhaka vaLavI, nirAMta thavI; sate- kALajI khaTakyAM karatI hoya tenuM samAdhAna Sa vaLave. thayAthI manamAM dhIraja vaLavI; ciMtAthI chavapara AvavuM, ghaNu AvezathI koInA manamAM je akaLAmaNa thatI hoya te zAMta para tuTI paDavuM. (jIva jAya evI rIte.) ) paDavAthI jIvane TADhaka vaLavI; nirAMta vaLavI;
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvamAM jIva havA. ] ( 14 ) [ je ame je ame. ThAkArane pAcho AvatA dekhI vimaLa- jIvatuM mAravuM, saMsAramAM mAnelAM kharA sudevInA jIvamAM jIva AvyA. " khanA nAza karavA; durdazA karavI; bhAre sakaTamAM nAkhavuM, saMsAranAM sukhanA upabhAga na levAya evI rIte rIbAvyAM karavuM. " ratnAvaLI rasanI bharI kAMI kAmaNugArIche; yA prItama huM kema jIvuM, mane jIvatI mArI che; viThThala vAMkalaDuM mA jhAMkhare, tArI neNukaTArI che. " vanarAja cAvaDA. jIvamAM jIva heAvA, dehamAM jIva hovA; dehahayAta hovA. " jyAM sudhI mArA jIvamAM jIvache tyAM sudhI huM mArA kuLane lAMchana lagADanAranathI." gu. junI vArtA. jIvatI DArkaNa, (vicitrane chuTA cATalAvALu strInA AkAranuM je bhUta tene DArkaNa kahe che, te uparathI tevA svabhAva ne tevA rUpanI je kUvaDa ane jenI najara paDethI mANasa sapaDAya evI melI vidyA jANunArI sasAramAM jIvatI strIne viSe - latAM vaparAyache. ra. DAkeNunI peThe vaLagelI chuTe nahi evI duSTa strone viSe dhikkAramAM vaparAya che. ck keTalIeka pAtarAnAM gharamAM rAgatAna tathA, vAjI Mtrane nAda thaI rahyA hatA ane e jIvatI DAkaNunI AsapAsa dIvAmAM paDanAra pataMgiyAM jevA mUrkha lokA kheDA hatA. " karaNaghelo. jIvatI mAMkhagaLyAjevuM, jIvatI mAMkha jo gaLavAmAM AvIjAyate| jeTaluM khAdhuM hoya teTaluM badhuM ulaTIthI bahAra nIkaLI jAya che tenI peThe vagara hakanuM je kAMI ucApata karyuM hAya athavA laI lIdhuM hoya te badhuM pAchuM kADhavuM--ApavuM paDaze evA saketa che. jemake kk enA dIkarAnI vahu bhadrezvara javAnIkaLI che ane abA sahAya thai teA A ja vaDa pAse ApaNA hAthamAM savAre Avaze, pachI e dhIrapura pacAvI paDayeA che te jIvatI mAMkha gaLyA jevuM thaze. ,, sarasvatIcaMdra jIvatuM pANI kADhavuM, pAtALa phADI pANI kADhavuM. kavi yArAma. jIvatA kAyalA, uno dhIkadhIkatA kAyalA. jIvatA jAgatA, jIvatA ane vaLI sAvadha. jIvatA sue, jIvIne karma karavAM te sukha bhAgavavAM e jene prApta nathI te; kAraNa ke teve mANasa jIvatA chatAM muA sarakhAja che. saMsAranAM sukha jenAthI bhAgavAtAM nathIte. * jIvatA mure, mUrkha jIvatA mue; te bhajyA nahi. bhagavAna, mUrkha jIvatA mue. kavi yArAma. bALa lagnathI keTalIka nIkaLI jAya che athavA pIhera meAsALamAM rahe che tyAre tene vara bicArA jIvatA mue thaI paDe che te leAkamAM DhAo kahevAya che." narmagadya. te jIvanuM jIvana, dhaNuMja vhAluM. nA jamAnAnu khAkhuM, gharaDA khakha thayelA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. junA pApI, ghaNA dahADAnA vahIvaTa vALA; anubhavI DAghA-samajI; khUNAkhAcarAnI jUnI vAta jANanArA (purUSa) 2. ghaNAM jaNanAM pApa-kAvatarAM jANunArA. jIlAkha ApaveA, ( lAkSaNika ) gabharAvatru; trAsa deva; le mela thAya ema karavuM. je Abe, je e, satI A NinI
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne nArAyaNa.] ( 147) [jetare joDAvuM. sarasvatIcaMdra. pAchaLa sahagamana karatI vakhate jesamAM jeDA khAvA, khattA khAvA; TapalA kare AvI saLagatI citAmAM evA zabdo che | khAvI; nukasAna-khoTa-hAnI bhogavavI. latI paDatuM nAkhe che. te uparathI) ja be 2. Thapako sahana karavo. be karavuM juo. jaDA mAravA eTale sakhata Thapako devo. je nArAyaNa, dhabAyanarama paDI bhAgavuM te. jeDA ghasavA-phADavA, (bahuvacanamAMja vaje harinI AratI, harinI AratI karyA. parAya che. amuka dhAreluM kArya pAra pADanI peThe kRtArtha thavuM; nirAMta thavI. vA khuzAmatanI khAtara koIne tyAM vAraMvA "beyanA gharamAM ghusI vagara mahenate va- 2 dhakkA khAvA. su sAMpaDavA, eTale je harinI AratI." tenA junA mitra, tenA sagA kahevaDAjeTala bahAra che eTale mAMhyuM che, jenuM nArA, tene bAraNe roja jeDA phADanArA, kapaTa-marma bahAra jaNAI na AvatuM hoya ane tene bApajI bApajI kahenArA e satevA prapaMcI mANasane viSe belatAM varSa ghaLAmAMthI tyAM koI na hatuM." rAya che. karaNaghelo. bheLa gayuM, daivata gayuM; badhuMya bagaDyuM. A kAmadArane umare jeDA ghasAvI nAjoI levuM, (prasaMga Ave.) anubhavavA u. khazo tenA karatAM amArA jevAne ghera kopara mulatavI rAkhavuM. I vakhata AvatA ho to tamArA jevAne 2. mAravAnI tajavIjamAM rahevuM naka. ame te kAMI kAma lAgIe che." sAna karavAnI taka khoLavI. 3. kasI jovuM; anubhava karI levo; joDA mAravA, kALajAmAM vAge evA Thoka detapAsavuM. vA; ghaNo vakhata Thapako Ape; kaThaNa "eka dahADe e gAMDIe mArI pAsethI vacana kahevAM. e kumArane bhAgyo hato paNa meM nahi ! " Aje tame tene ThIka joDA mAryA; eApe tethI risAI gaI te phodhathI bo- te eja dAvo che." lI hatI ke ThIka che, tene joI laIza." jotarUM ghAlavuM (gaLe), (lAkSaNika.) la dilIpara hallo. | pharuM vaLagADavuM; pIDA vaLagADavI. jokhI nAkhavuM, keTalo bhAra che te trAjave kaI navAsavA-binaAvaDatavALA kAghAlI nakkI karavuM tene jokhavuM kahe che te u. bhamAM pahela vaheluM nAkhavuM-vaLagADavuM. para mAra mArI samatala karavuM-nakkI-karavuM- che bApe nAnapaNamAM kaMI abhyAsa karApAMzaruM karavuM; sakhata mAra mAra. be na hato paNa tene jotaruM ghAlavAbahu bolyo te huM tane jokhI nA- nI tajavIja karI hatI eTale sAta varSanI khI , yAda rAkhaje." ummare teno vivAha karyo hato." 2. dhULa kADhI nAkhavI, dhamakAvavuM; sa narmagadya. khata Theka devA. jetare joDAvuM, keI navA ajANyA-kaMTALA jaga vahevA, je kriyAthI jaina yati-gara bharelA kAmamAM guthAvuM; jaMjALamAM bhapavitratAne pAme che te kriyA karavI. . rAvuM; saMsAranI dhuMsarImAM joDAvuM (jaina lekamAM) 2, saMgati karavI.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ jorAvarIne pAra. ] ( 148 ) [ jhAMjharAM paheravAM. jorAvarInA pArA, baLavAna mAtAne jovA jevuM karavuM, jovAnuM mana thAya evI navAInuM ajAyakha jevuM karavuM; kharAmI- nukrasAnInA arthamAM paNa e zabda vA ya che. LiyA putra. r gApI gALa de aphreMkaDI, che jorAvarInA pArA, bhIkha mAgyAnI pere kahyuM, dhara kAnatuM Ara.-dhutArI. premAna " jhaTakA paDavA, jhaTako paDavA jevuM du:kha thayuM. x patharAne zA jhaTakA paDavAnA che ke khAvA pIvAnuM du:kha veThavuM ? ' ? e baheneA. kAInA pratyenI bedarakArImAMja melAya che. jhaTakAnA khela, kALajAmAM ghaNI asara kare evAM-hRdayabhedaka vacana; ( jhaTakA vAge te jevuM duHkha thAya tevA. ) jItI levI, jhADA jovA-tapAsaveza. ra. dhamakAvavuM; Thoka devA; ThapakA daI zaramIMdu karavuM. jhaDatI laI nAkhavI eTale dhULa kADhI nAkhavI. 3. sAMpeluM kAma cAMpIne tapAsavuM. jhapATA kADhI nAkhavA, jhApaTI nAkhavuM; dhamakAvavuM; dhUmADAkADhI nAkhavA; dhamadhamAvI pAMzarUM karavuM. 2. mAra mArIne halakuM karavuM. 3. cIsa khavaDAvavI; kheA bhUlAvI devI. jhapATA mAravA, thoDA vakhatamAM tvarAthI kAma karavA mAMDavuM. arakI karavuM, bALakanA zarIra pramANe eka lUgaDAnA kaTakA leI tene dIvAthI saLagAvave. "bhAMDa bhavAyA cAraNa gAMdhruva e vaLi khelyA evu; ame zveta phajeta karIne, karIzuM jovA jevu re-vastInA. venacaritra. ( bALaka jhAkI jAya che tyAre ema karavAnI rUDhi che. ) 3. rakavuM. jhAkaLa utAravI, maheNAM mArI sIdhu karavuM; dhamakAvavuM. 2. mAra mArI halakuM karavuM; khAkharUM karavuM. " jo hara dekhaDAve mute baLa re, tA huM utArIza jhAkaLa re. " abhimanyu AkhyAna. (pre.kR.). jhAkaLI jhuDavuM, jema Ave tema vagara vicAre bakayAM karavuM; ekAmAM karavuM. kharUM jhIMTavuM, (sAvA vRkSa uparathI zAlahrava ane te uparathI jhAMkharUM.) nAma TALavuM; nAma jAya ema karavuM. kAI mANasa ApaNI pAse kaMI vastu levA AvyA haiAya ane tene ApavAnI khuzI na hoya tema chatAM ghaNI haTha kare tyAre nirUpAye kaDhALA khAine ApavuM paDe eve prasaMge A prayAga vaparAya che. 'enA nAmanuM jhAMkharUM jhIMTane' eTale ene je joie chIe te ApIne jatA karane. ra. satyAnAza javuM; nirdeza javA. : . ene dhera jhAMkharAM jhIMTAya " ema adadhruvA detAM khelAya che. jhAMjharAM paheravAM, (kedIne jhAMjharA-jaMjIrA--AA
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhAMjhavAnuM nIra.] (14) [ jhAM nUDa, DhAnI sAMkaLa paherAvavAmAM Ave che te u. jhADapaMcANuM, vAMdaruM eka jhADathI bIje jhADa parathI) kedI thavuM; pagamAM beDIo paheravI. | ema pAMca athavA keTalAMka jhADapara kudAkuda "durgapALa, vijayapALane kahe ke mAla- | karI mUke che te uparathI sAdhAraNa rIte matA japta karI bAyaDI chokarAMnI sAthe | ekane eka jagAe sthiratAthI besI na ene jhAMjhariyAM paherAvI keda rAkhe." rahevAya evA satapatIA ane udamAtI A mudrArAkSasanATaka. bALakane viSe bolAya che. jhAMjhavAnuM nIra, dUrathI lAbhadAyaka jaNAya jhADapaTTI karavI, khuba dhamakAvavuM; jhATakI paNa pAse jaIe te temAM kAMI na hoya | nAkhavuM; La kADhI nAkhavI; sakhata Thoka evuM je mithyA te; phAMphAM. devA. 2. khukha mAra mArI pAMza karavuM. (medAnamAM khArATavALI jamIna para pANIne bhAsa thavAthI thAkyAM pAkyAM mRga jhADapara caDhavuM, chApare caDhavuM; patarAjara thavuM; khoTI meTAI dekhADavI, bahekI javuM; tRSA maTADavA te tarapha doDe che paraMtu pAse jaI jue che te jamIna ja hoya che ane phulAI javuM; magarUra banavuM, vaMThI javuM; phATI e rIte te bhUlAvAmAM paDI java khue che javuM; maryAdAmAM na rahevuM. te uparathI.) tane meDhe caDhAvIne javA daie chIe tyAre eka jhADa para caDhI bese che.?" jhAMpe jhaDa, pitAnI ekAda vAtane laMbAvI bhAminIbhUSaNa. laMbAvI moTI karavI-pitAnI ja vAta laMbAmAM karavI. "e vaLI eno ja jhAMpe jhukyA ! jhADuM khAvuM, nirAza thavuM; umedabhera chatAM ekadama nAumeda thaI javuM aMjAI javuM, kare che. " hAra khAI javI; na phAvavuM; " teNe jhADu jhATakI nAkhavuM, sArI peThe Thapako Apa; | khAdhuM, te jhADu khAI gayo." sapaDAvavuM; dhUmADe kADhI nAkhe, khuba jhADe jhapaTe javuM, jhADe javuM, hAtha pagadhevA, dhamadhamAvavuM. | dAtaNa karavuM, vagere savAramAM uThIne je paheluM 2. mAra mArIne halakuM-pAMzaruM karI kAma karavAnuM te karavuM. nAkhavuM. "jhADe jhapaTe jaI AvI ne meM hAI jhADa ugavAM bAkI che, duHkha te ghaNuM paDayuM lIdhuM." athavA eTaluM pUDI cUkayuM ke mAthe duHkhanAM jhADe pharavA javuM, loTe javuM; aghavA javuM; jhADa ugatAM hoya to nizAnI rahI jAya. | poTaliye javuM. kaLaziye javuM. jhADe javuM je ke saguNasuMdarIe paiDhAvasthAmAM | pharavuM paNa kahevAya che. praveza karyo hato ane tene mAthe duHkhanA | jhADe jagala javuM paNa bolAya che. jhADa ugavAM bAkI rahyAM hatAM te paNa tene jhADo jhapaTe kare, jene meluM vaLagyuM hoya dekhAva haju sudhI navavanA nArInA jeja | tenA upara athavA daradI upara maMtra bhaNI mAlama paDate hato." moranuM pIchuM ke bIjuM kaMI pheravavuM. jhADa gardhavasena. | pIMchI karavI paNa belAya che. jhADa thavuM, UbhuM thavuM; be page UbhA thavuM. jhAMpe jhUDave, nakAmI mAthApheDa karavI; vagara (janAvare.) arthanuM belyAM karavuM. gheDe jhADa thayo." 2. ekanI eka vAta laMbAvyAM karavI.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhAMlyAM jhIlavAM. ] (15) [ jheLAmAMthI jhaDapAvuM. jhAlyAM jhIlavAM, saMkaTa ke Aphata-aDacaNa | thA bIjA svadezanA vIralAoe thoDAMka je AvI paDe tenI sAme thavAnI zakti | va para sudhArAne bhame jhuMDe Thera Thera uhovI; mAthe AvI paDeluM aTakAvavAne ke | rAvyo hate. " khamavAne zaktimAna hovuM. videzavatsala. mArAthI to bhAI have ghaDapaNamAM jhAlyAM : ropavo, phateha meLavyAnI nizAnImAM jhIlAtAM nathI." nizAna caDhAvavuM. (lAkSaNika ) jhAvAI uDavI, jhAvasaI e musalamAna jhalatuM mUkavuM, laTakatuM rAkhavuM; aMtayALa - dharmamAM eka jhanunI zabda gaNAya che te u hevA devuM; lakSamAM na levuM; mulatavI rAparathI) kustI thavI; laDhAI jAgavI, mA- | khavuM, hAlaNadelaNa sthitimAM rAkhavuM. rAmArI thavI. jhera thavuM, jhera jevuM aLakhAmaNuM thavuM; jhera "jUdA nIkaLyA pachI takarAranuM vizeSa khAvA jevuM trAsadAyaka thavuM. kAraNuM nahi te paNa dhULabalAnI kuthalI "jhera thayA jariyAnI jAmA, TuTelI kathA ne aThavADiyAmAM ekAda vAra to jhAvAI dhArI dhanya gopIcaMdare vairAgyane jAuM vArI." uDyA vagara raheja nahi." prAcIna kavitA. che. kA. uttejana. "khAdhuM pIdhuM jhera thaI gayuM." eTale he jatuM rahevuM, ghasAI javuM; jIrNa thavuM; | khAdhApIdhAthI je zakti AvavI joIe nAkauvata thavuM; kharAba thavuM. te na AvI. "hada uparAMta kepha vaDe temanuM zarIra cheka jhera varasavuM (AMkhamAM), sAmAnuM sAruM joI jhAMhe jatuM rahyuM che tethI mane te dhAstI baLavuM; ISya utpanna thavI; adekhAI thavI. rahe che ke te lAMbI mudata nahi kADhe." era vATavuM, koIne nukasAna karavAnI tajavI keIna dha meM mAnya heta te, Ane ja karavI (adekhAIne lIdhe.) vuM viparIta na thAta, | 2.adekhAI-IrSA karavI athavA phelAvavI. | mitra maMDaLI tAruM jAte jaze, yAre jhiTiMga pAdazAhI, tophAnI ane julamI vanane thAze pAta; pastAIzare, kahIza kArobAra; jaMgalI ghedhATa jJAna meM na cahyuM-prazcAta." lAM khAvAM, adhavaca TIcAyAM karavuM; athadhIrabhAta, DAyAM karavuM; nakAmuM rakhaDyAM karavuM; beTI " ja jaIne kahe tahIM. zuM bake che Ubhe- thayAM karavuM; phAMphAM mAravAM; kAmano pAra ahIM, jANe chava jaze tAre lakhyuM e na AvatAM vAra lAgavI. lalATa che." "te bicAre jholAM khAyAM kare che." aMgadaviSTi. jhoLImAMthI jhaDapAvuM, gheDIyAmAM ramatAM nADe urADe, kAmamAM jaza meLava; nAM chokarAMne vivAha the. vAhavAha thAya tema karavuM. "okarA chokarI kayAre paraNe, phalANIne (lAkSaNika.) phatehanAmanA karavI. | te jheLImAMthI jhaDapAyo je, evA ade"gurjara kavizrI narmadAzaMkare, kavIzvara dala- ! zA karI tenI khaTapaTamAM paDe che. " patarAme ane rA. bA. haragoviMdadAse ta narmagadya.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ TakA karavA.) - tva) - Tipale mAthe rahI ja. TakI karavA, paisAne mATe vastu vecavI; ve- "chaganalAla, gIradharalAlane bhaNavAnI cIne paisA karavA. bAbatamAM Takora mAre eve che." 2. paisA ekaThA karavA, puMcha karavI; ka- | "dIvamAM geMDAnI ne kacakaDAnI dAbatrane saMgraha kare. DIo thAya che te vilAyatI dAbaDIone TakA caDhAvavA, vadhArI vadhArIne kahevuM; ati- Takore mAre evI hoya che." zayokti karavI, mIThuM maracuM bhabharAvIne de. kA. uttejana. belavuM. TaDhI uDavI-thavI, apamAna ke dhikkArane TakAnA traNa zera, sastAmAM gaNI kADheluM tevuM | pAtra thavuM. kaMI lekhAmAM nahi tevuM. "laMDana e sene TaTTa cAlavuM, (dhIme dhIme thatuM kAma te TakAnA traNazera karI mUke che. zuM nAnA ke i.) kAma cAlavuM kAma nabhavuM-thavuM-pAra meTA, rAjA ke rANa, garIba ke tavaMgara paDavuM.. sanI kiMmata laMDanamAM sarakhI che. dezanA 2. calaNa hevuM. nAka, hIrA ke patharA te paNa laMDanamAM Ta- 3. upAya-IlAja cAle. kAnA traNazera khape che." lADakora koI vAra aLasAine gALiyuM gujarAtI (25-6-23.) kADhI nAkhavA dhAratI hoya te mee caTakAnA traNarora ne upara be mAgyA" DhAvelI ne haThIlI dhanalakSmI tenuM pradu cAema paNa bolAya che. vaLI keTalAka "ke lavA paNa na de." zera paNa vApare che." be bahene. AjakAla muMbAImAM paNa rAjAo veza dharI vidvAnane, Take zera che to pachI IMglAMDamAM teone bharI sabhAmAM jAya; bhAva meTA ne UMco heya kyAMthI ?" Ta6 nIbhe tyAM sudhI, gujarAtI. pAkhaMDI pUjAya. kAvyaketubha. TakAnI piMjArI, garIba, nabaLuM; halakuM TapalA khAI khAIne ghaDAvuM, ThapakA khAI ane bIkaNuM; bhAla vinAnuM. (mANasa). khAI sudharavuM Thokare khAIne rItamAM A TakAnuM mANasa, (ochI kIMmatanuM.) ochuM vavuM; duHkha veThI-aDacaNe khamI ThekANe pAtra; vivAhanuM bAramuM kare eva; lAMbI AvavuM. akkala vinAnuM; halakuM pAcha. (kuMbhAra mATInAM vAsaNane TapalAthI " Take paNa kiMmata tenI na heya." | TIpI ghATamAM ANe che te uparathI.) kavi dalapatarAma. TapalI mAravI, (dIvAne.) dIvAne vaDe ka" TakAnI DozI ne Dhabu muDAmaNuM e | ravA sArU hAthanI jhapaTa mAravI. kahevata. Tapalo mAthe rahI , tahemata-batake mAre evuM, Ave evuM guNa-ma deSa-ALa-kezuM cAlavI (lekamAM.) matamAM caDhI AtuM-vadhe evuM. bIjAnI sAthe " maMchIvahunI adharaNInI nAtano sarasAImAM caDhIAtuM. guNa-svabhAva-karma doDha varasathI Tapale mAthe rahI gayuM che te vageremAM vaparAya che. te utAre joIe. !"
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ TapakuM DharpI javuM. ] (152 ) [ DhAMThyA kAma. thAya che. " TapalA mUkavA-rahI javA' ema prayAga TAMTiyA toDavA, nakAmA dhakkA khAvA--pherA khAvA. ( kaMThALAmAM vizeSa vaparAya che. ) "esanI amastA bhAi, DhAlI TAMTiyA tADavA kANe kahyA che. ?" TAMTiyA paheALA thaI javA, gabharAI javuM; bhayathI satharavathara thaI javuM; zIyAMvIyAM thaI javuM. ( paganI sthiratA na rahevI te uparathI lAkSaNika. ) TAMTiyA esavA, ekaja nirAza thaI javuM; hiMmata hArI javI; AzAbhaMga thavuM; nAumeda thaI javuM. TAMTiyA bhAgavA, ( kAMI akasmAta mArke banAva Avaze evA vahemathI, dhaDapaNathI, nabaLAIthI, sakhata mAMdagIthI, nirUsAhathI ke nirAza thaI javAthI.) azakta thavuM; pagamAM je jora heAya te nabaLu paDI javuM; page nabaLAI AvavI. pavuM TapI javuM, klega mArI kudI javuM. TappA mAravA, gapa calAvavI-- phelAvavI. 2. ' yuktisara badha besatA zabdo khelavA. Talle caDhAvavuM, vAyadA karavA; AzA ApI phogaTa pherA khavaDAvavA; rakhaDAvavuM. ra. UMce caDhAvavuM; uzkeravuM; pulAvavuM; caDhAvavuM. mallA khavaDAvavA, paNa artha 1 mAM - lAya che. DhAMkI lAgavI, rAgapara davAnI asara thavI, 2. pattA na lAgavA. TAcakA phADavA, doSanI caracA karavI; niMdA karI halakuM pADavuM; tataDAvavuM. "jenA hAya tenA TAcakA zuM phADayA kare che?" TATalu karavu eThAM vAsaNu mAMjI sAk karavAM. TAMTiyA kahyuM karatA nathI, cAlI cAlIne paga thakI gayA che athavA pagamAM ghaNI kaLatara thAya che. TAMTiyA gaLe AvavA,jIe gaLe AvavuM. " purAvAnI sAMkaLa teA taiyAra karI paNa eTaluM karyA chatAM Akhare mArA TAMTiyA mArAja gaLAmAM AvyA teA karavuM kema ?" maNi ane mAhana. DhAMTiyA joramAM heAvA, umaMga-utsAhanI sthitimAM hAvuM; AzAbharyuM hatuM. " Aja kAla tenA TAMTiyA joramAM jaNAya che. ' DhAMDhIyA bhAgavA-besavA, e tethI ulaTA prayoga che. ' TAMTiyA tUTI paDavA, thAkI javuM athavA pagamAM ghaNI ja kaLatara thavI. TAMTiyA rahI javA paNa kheAlAya che. jema-" mArA te cAlI cAlIne DhAMDhiyAja hi gayA. "" F "amuka varSe maravAnuM che ema kAI bhaviSya kahe ne te ApaNA manamAM sI jAya te! tenI ciMtA AjathI thAya ane te varSa najIka AvatuM jAya tema tema seraNa ne satApathI ApaNA TAMTiyA bhAgatA jAya. dr tr e beheneA. arere, te jatA rahyA hoya tA mArA mAMThiyA bhAgI gayA, hAya hAya ? mArI kammara lacI paDI, are huM zuM karUM ? a. nA. bhA. 1 lI. 2. nabaLuM karavuM; je mULa jora hAya te kamI karavuM. 3. AgaLa vadhavAnI hiMmata jatI rahevo; nA umeda thaI javu. TAMTiyA meLavavA, meLa meLavavA.(hisAbamAM) DhAMDhiyA raMgavA, jIo TAMTI bhAgavA. TAMTiyA kADhavA TALavA, dUra karavuM; javuM karavuM; AvatuM jatuM baMdha thAya evI tajavIja karavI; paga DhALavA; calaNu baMdha - ravuM; dharamAM AvatuM aTakAvavuM. (dhAra
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdi kavo. 1 [DhADhA pANInuM mATaluM. kaMTALAne pAtra thayelA mANasane viSe be- | Na mArI sAmA mANasane jIva bALave. latAM vaparAya che.) (bahAra dekhIto phollo na uThe paNa kALayAMTiye Taka, ekane eka jagAe ke . ! je baLe evA je gupta DAma te TADhA DAma dhAmAM sthiratA vALI rahevuM nirAMta bhoga kahevAya che. ) vavI; paga TheravIne nirAMte besavuMnirAMta TADhA patharA je, (mANasanA saMbaMdhamAM) vALI lAMbA vakhata sudhI bhavuM. dhImuM, susta; ekane eka ThekANe paDI rahe "bhAI, mArI rAMDanA duHkhanI te huM zI | e caMcaLatA vinAne purUSa; patharAnI vAta kahuM? tene TAMTiye gharamAM Takato ja peThe ekane eka ThekANe paDyo rahe, ane nathI, roja ochAmAM ochI te cALIsa UMcakIe-dhamakAvIe tyAre bIjI jagAe vakhata bahAra rajhaLavA jAya che." khase te. subodhaprakAza. "satyabhAmA, ahe, enA te uttara ane riya vALa, thAka utAra-khAve; vi. neka che, paNa javuM te kharuM. cAle, cAlya, sAmo levo. tuM vahelI cAlya; ali, vAhare ! keTalI vAra ! TADhA patharA jevI dekhAya che ne zuM? TAMDara karavI, vadhe uThAvI kajIe kare. satyabhAmAkhyAna. 2. dhrujavuM. 2. TADhuM gherAyA jevuM, (rAMdheluM) TADha taDake, sukhaduHkha, taDakevo paNa TADhuM zItaLa, (pAchuM.) belAya che. "e bicArAe TADhataDako maLe jayA TADhA paheratuM, (ThaMDA pahoranI DA pavananI nathI." laharImAM jema vRkSapatra AnaMdathI hAle che TApherA mAre che, TADha pAse AvI zakatI na ane te upara besanAruM kokilAdi pakSIo thI TADha vAtI nathI. gulatAna rahe che tema TADhA pahoranI vAta "ziyALAmAM eka banAtanuM badana pahe ke gapATAmAM paNa bhegA thayelA mANaso ryuM ke TADha pherAja mAre." gulatAna thaI vAyare caDhe che te uparathI) navarAzanI vakhatanuM; nakAmA-gamatanI khATADhaka karavI, ekAda padArtha khAI-pa tara barobariyAmAM beThA hoIe tevI ni. ThI zarIrane TADhuM lAge tema karavuM padArthamAM rAMtanI vakhatanuM ThaMDA kALajAnuM. "TADhA rahelA guNathI garamI zamAvavI. paheranA gapATo." TADha caDhavI, tAvamAM TADha caDe che tyAre kAma DhAMDhAM pATIAkaravAM, khAIne nirAMta vALavI. thaI zakatuM nathI te upara kaI kAma karavAnI TADhA pANIe khasa javI, vagara yAne kenA pADatuM hoya athavA kaMTALatuM hoya tyAre tenA saMbaMdhamAM bolatAM vaparAya che. ka TaLavuM, vagara prayAsa pIDA nAza pAmavI. "khAvAnuM joIe chIe ne kAma karatAM to TADhA pANInuM mATaluM, cuM ke cAM karyA siDha caDhe che. " vAya saghaLuM mUge moDhe joyA karanAra mATADhAM pATiyAM karavAM, khAI pI nirAMtadharavI. Nasane viSe bolatAM vaparAya che. TADhA devA, (TADhA DAma devA.) uparathI che- 2. ThaMDA mijAjanuM; zAMta svabhAvanuM paNa khItuM sAruM paNa kALajAmAM tIra vAge tevuM lAga Ave te gALo gabaDAve-uchuM chatuM kaI pratye belavuM, ThAvake meDha mahera | kare tevuM. 20.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ TADhA sama.]. (154 ) [ TADhuM pANI reDavuM TADhA sama, sama khavaDAvavAnI asala jUdI | "ghaNAM varSa sudhI vayiAta rUpiyA levA judI rIta hatI. kaI mUrti AgaLathI | Avyo nahi eTale te mabrAMe rUpiyA dharAvelAM phUla upADI levAM athavA kaI TADhA chama karavA nizcaya karyo." devane page hAtha mUkavA e TADhA sama gardhavasena. kahevAya che. ghaNuM AkarA TADhA sama khavarAvavAmAM Ave tyAre brAhmaNane gaLe | TA paDavuM, zAMta thavuM; caDhele gussa-tAma | savRttinuM zAMtvana thavuM; narama paDavuM jora hAtha mUkAve che athavA e karatAM paNa kamI thavuM; zAMti thavI; baMdha paDavuM; zamavuM. ghaNuM sakhata khavarAvavA hoya te gAyane vAta TADhI paDI-hulaDa TADhuM paDayuM, I." gaLe charI mUkAvavAmAM Ave che. ema ka te mArA upara jeTalo tapI gayo hato rAvavAne hetu eTale ja ke jUDA sama khAya teTale ja Akhare pastAIne TADha paDe." te brAhmaNa ke gAyane mAryA jeTaluM pApa 2. jhAMkhuM thavuM. lAge. vaLI unA tapAvelA leDhAnI, unA ukaLatA "mAla TADha paDe tethI keTalIka vAra te pANInI, ke unA telanI koI amuka saratathI | boTa mUkIne paNa te vadherI de paDe." sama khavaDAvavAmAM Ave tene unA sama de. kA. uttejana. kahe che. * 3. bujhAvuM. TADhiyo tAva Ave, A prakAranA tAvavAM bagAsAM Ave che, aMga bhAge che ane devatA TADha paDyo." kAmapara citta lAgatuM nathI te uparathI je TADhuM pADavuM, zAMta karavuM, jese ThaMDe pADe. mANasa kAma karatAM kaMTALato hoya atha 2. bujhavavuM. vA nAkhuzI batAvato hoya tene viSe TADhuM pADI palALavuM, tapI gayela-garama belatAM vaparAya che ke ene to TA- | thayelo mijAja zAMta pADI potAnA matanuM TIo tAva Avyo che athavA kAma karatAM karavuM; dhImedhIme yuktisara samajAvavuM; pa te TADhIo tAva Ave che. TATuM gAra jevuM, techa vinAnuM namAluM. huM tene TADha pADI palALavA te (mANasa.) gayo paNa zene palaLe ? ekano be thayo. TADhuM thavuM, zAMti thavI; nirAMta vaLavI. nahi." pAMDava harie mUkyA nathI, kauravapati TADhuM pANI reDavuM, (mananI vRti para) ane kyAM thAo durmati, sara kamI karavI; zAMta pADavuM; jora dhImuM vana gayA te TADhuM thayuM, hajI tamAruM kapa pADavuM-narama pADavuM. Ta na gayuM." surekhAharaNa. A rAta tenA dhaNu sAthe AnaMdamAM TADhuM chama karavuM, gaTa karI jaI-pacAvI pa kADhavAne TharAva karyo hato paNa karaNanA dina DI ThekANe karavI (vastu.). lagIra caherAe tenA ullAsa upara TAThuM keInuM nANuM ucApata karI te viSe kAMI pANuM reDyuM jANatA nathI ema batAvavuM. karaNaghele. ramedavuM.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ TATuM peTa.] ( 155 ). [ TekarAM TIpavAM. TAtuM peTa, nirAMta; saMtoSa; kAMIpaNa ucATa | "gurUjIe kALo dIdho, na hoya evI sthiti nizcita hAlata. TA 5thI kema vikhUTo kIdho." hAM peTa, vasatAM peTa, dIkarA jaNaje ne mAMdhAtAkhyAna. ghara bharaje" ema AzIrvAda detAM strIo TIke kare, (kapALamAM.) nakAmuM ApI vApare che. yahuM lehI, (jyAre nirAMta athavA zAMti TIlIA bhagata, (Thera Thera TIlA karanAra) hoya che tyAre lohI ThaMDuM hoya che ane | TIlAM karI bhaktine khoTo ADaMbara ka jyAre ciMtA-ugratA-tamoguNa hoya che tyAre | ranAra. lohI garama thAya che te uparathI. nirAMta, TIluM cATI javuM, mammIcUsanA jevuM AkoIpaNa taraphanI ciMtA na hoya tevI | caraNa karavuM. sthiti zAMti, ucATa vinAnI sthiti. 2. keInuM haraNa karI levuM; chetaravuM; bhAI tamAre TADhA lohInA roTalA ThagavuM. khAvAnA che eTale makarakuMdI zA sArU kaM karavuM, amuka cAlatI vAta TuMkAvavI; na sUjhe?" jatI karavI. zaravIra rajapUtANie pitAnAM pe- 2. A arthamAM "AyuSya" adhyAhAra TathI paNa vahAlAM bALakone patinI pAchaLa rahyA che. jemake-mAtAe mane gaLajavA mATe TADhA lohImAM katala karyA. " thuthImAM jhera kema na pAyuM? potAnA gU. jUnI vArtA. maratA pahelAM mane TuMkI kema na karI?" ya hIma jevuM, ghaNuM TADhuM. maNi ane mohana. 2. ghaNuMja priya ane zAMti upajA- 3. patAvavuM; daragujara karavuM. vanAra. kaMpI nAkhavuM, cuMTI cuMTI chUTuM karavuM e huM je vakhata kAMI namAlI khAvAnI che tenA mULa artha uparathI ) niMdA karI hajaNasa ke pAI paiso corI lAvato te va. lakuM pADavuM; maheNAM daI zaramIMdu karavuM; khata tene TADha hIma jevo lAgato hato ke nIcuM jovaDAvavuM, Theka mArI mArI nabaLuM ne zAbAzI ApatI hatI. kautukamALA. Tapi de, koIno napho khuMcavI le; koTADho DhALa, bahu tApathI tapI gayA che. | ine naphe khAvA na deve; koIne naphe letAM Ie tyAre jhADa vagerene chAMye besI vi. | vacce aTakAva karavo. rAma le. Tekano tAre, mahA TekIlo mANasa. bapora thavA AvyA eTale jarA TADho || Kre tuM te koI Tekane to jaNAya vALavAne eka kuvA AgaLa jhADane chAMye che. nAka para mAMkha bese te nAka kApI beThA." nAkhe eve." zivalakSmInI vArtA. pratApanATaka. TaDha mAra mAre, muThIo ane lAtathI | TekanuM pUtaLuM paNa vaparAya che. sakhata mAra mAravo. TekarAM TIpavAM, jADA jADA roTalA ghaDavA. TALo de, vAyadA karyA karavA; uDAvyAM ka- | ( tiraskAramAM athavA bedarakArImAM vaparavuM. rAya che.)
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ TakA Apave. ] TekA ApavA, mada ApavI; anumati ApavI. TakA karavA, madada karavI. ra. Azraya Apave. TaMkA paDI bhAgavA, ( dharanA TekA paDI bhAgavA eTale zvara nibhAvanArUM--jene AdhAre dhara cAlatuM DhAya te mANasa gata thavu.) jenA upara AdhAra hAya te mANasa athavA vastu dI paDavI-chuTI paDavI-gata thavI; jenA para jhajhumAtuM hAya tethI rahita thavuM; nirAdhAra banavu. TopI laI javI, chetaravu. TApI dhAlavI, devALuM kADhavuM. 2. janasamUhamAM halakuM paDavu, nirlaja thavu. 3. khAkhI thavu. 4. saMsAramAMthI nIkaLI javuM. TATale mUkavu, na lekhavavuM; na gaNutru; darakAra na karavI; dhyAna na Apavu; bedarakA X * X X kRSNadeva----mahAvarAnane ! ame Thaga pATaNanA nathI eTale asatya khelanAre nathI." k [ ThaMDerI kADhavuM. rIthI UMce dUra mUkI devuM; kAre mUkavuM; UMcuM mUkavu; visArI devu; satADavuM; mUkI chAMDavu. raMga pATaNanA rahevAzI, (mATuM baheALu ane jyAM ThagAI javAya evu je pAchu te uparathI.) luccuM; khadu; za; dhRtArUM. vastunA saMbaMdhamAM e vaparAya che; itihAsa bhUMgALamAM pazu gayuM gADuM hatuM. " satyabhAmA-(marma samajavA jene meze) halA nAgarikA ! AtA ataiya Thaga pArTa NunAM rahevAzI dekhuM 1 arere vidhAtAya DrAnI DAkaNa, vezyA, laMpaTa zrI. vADamAM varasyA lAge che !" X satyabhAmAkhyAna. ThuM gayuM gADuM, karI pattA nA lAge evI ( 156 ) 66 - chelle teNe mAthelAne evI salAha ma tAvI ke krayAzI sAthe samAdhAna karavAnI vAta hamaNAM jarA TAnne sUkA eTale tamane jAro ke DaeNsiDameAnA kema AturatAthI kayAzIonI vatI tamane samajAve che. ' ze. kathAsamAja. " " mATA meDhA keTalAeka dravyavAna zaramAzaramI ane meTAmAM pArakAne sArU mATI TIpA bhare che te pratyakSa je dezI garIbeA teone ApavAnuM ane deza sudhAravAnuM kAma TAle mUkI chAMDe che. " narmagadda. TAlA mAravA, vilaMba karavAne arthe jUhI jUDI AzA ApI kAma lakhAvavuM; mulatavI rAkhavuM. TATlA devA paNa khA lAya che. bALakAnta AnaMda. * lAkAnI ene anItite raste - ranAra rAMDa ThaThThAnI DAkaNu tuM rairava narkamAM paDayA vinA rahenAra nathI.' maNui ane mAhana. ThaMDerI kADhavuM, tiraskArathI kADhI melavuM. r ja ga upurIne bhAta peDhI ke e luccA dukhaNI rakhene phAvI jAya te mane ThaMDerI
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ relI majAka. ThaMDaka karavI-devI.] ( 157) [[ThAma besavuM. kAvI dIvAnagI meLavI le." ka vRttie rahevuM; hArI thAkI nirAMta vA gardhavasena. | LAne rahevuM. ThaMDaka karavI-devI, dhImuM -rAThuM pADI yu- "pacAse jaI pahere, ThekANe na bektithI samajAvavuM. (garama mijAjavALA The TharI." mANasane.) madhura zabda belI garama tha dayArAma, celA sijajane zAMta kara. ThAgA mAravA, meImAM daMDa mAravA. (ramata2. TADhaka karavI juo. | mAM.) ThaMDA lohInuM, nirAMtane ucATa vagara. sa. ThAThAM besavAM, durdazAmAM AvI paDavuM; 5khacenanuM. DatI hAlatamAM AvI javuM. ThaMDI marI, uparathI samajAya nahi ne aM- | * nAumeda thaI javuM; AzAbhaMga darakhAne mazkarI thatI hoya tene mATe thavuM; hiMmata hArI javI. ( lIdhelA A prayoga vaparAya che. ThAvakuM meM rAkhI ka kAmamAM niSphaLa thavAthI.) ThAThAM bhAgavA-raMgavAM, puSkaLa mAra mAraThaMDIla javuM, jhADe javuM; dizAe javuM; ve. kharacuM javuM. (zrAvakomAM) 2. ekadama UMcethI paDI javAthI ThAThaThaMDuM pANI reDavuM, zAMta pADavuM; nAumeda mAM IjA thavI. karavuM; nirAza karavuM; nirAza karavuM; asa ThAThAM raMgAI javAM, ThAThAMmAM sapta IjA thAya 2 ochI karavI. evI rIte vAgavuM-pachaDAvuM. A svadezAbhimAnIe eka kaMpanI jAya che ke nahi; ahiM ubhe. te ThAThAM raMgAI jaze tArAM." UbhI karavA mAgaNI karI paNa DAhyA mA 2. aNadhArI nukasAnImAM AvI paDavuM. Nase e tenI A yukti upara ThaMDuM pANI ThAThI verI nAMkhave, mArI mArIne zakti | hIna karavuM. kaDe paTe, nirAMte; TADhA lohIe; saMtoSa rA bahu bole te ThAThAM verI nAkhIza," khIne. ThAThAM-kammaranAM hADakAM jude judAM karI 2. meTuM ThAvakuM rAkhIne. nAkhIza. "ThIka ThaDe peTe ema mazkarI karatAM zI ThAThiyuM besI javuM, paDI bhAgavuM; durdazAe che ke bakarI Adu khAtAM zIkhI kha mAM AvI paDavuM; je AdhAre kAma maLyuM jatuM hoya te AdhAra paDI bhAga. kaNa kaNa pAka Ape, mAra mAre. ThAma besavuM paDavuM, khovAyaluM jaDavuM-hAtha ThaNa ThaNa pALa, samaja ke dravya vinAno purUSa lAgavuM. "ThaNa kaNa mALane madana gepALa" e kahevata che. mArUM zakya pagaluM bevAyuM hatuM te maka dIvI, suMdara bAMdhAnI ane manohara have ThAma beThuM athavA ThekANe paDyuM kharuM." cAlanI strI. 2. raMDAyelI strIe nAtare javuM; (koTharI ThAma besavuM, nirAMta vALIne besavuM; LI-kaNabI vagere nIca jAtimAM.) asala ThekANe besavuM-DaravuM. nivRtta sthiti - "phalANuM phalANAne tyAM ThAma beThI." mAM rahevuM; ADI avaLI upAdhi TALI, e- ' 3. hArI thAkI nirAMta vALIne rahevuM. 14. .
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ ThAma ThIkarAM upADavAM.] (158) [husa kADhavI, pitAnAthI na cAlyuM eTale have karIne ThIMkarAmAM dhULa paDavI, khAdhA pIdhA para dhiThAma beTho." kAra paDavo; banyuM enuM khAdhupIdhuM ane ThAma ThIMkarAM upADavAM, ucALA bharavA; ghara- | baLI enI akkala, khAdhuM pIdhuM chuTI pavAkha upADI laI javo; gharane vaparAte | DavuM vyartha javuM. tamAma sAmAna laI upaDI javuM. 2. cAlatuM gujarAta aTakI paDavuM. ThAma ThekANA vinAnuM, pAyA vinAnuM aMga enAM ThakarAMmAM dhULa paDI ke potAnA e vinAnuM uDela tabiyatanuM; jarAka ghelachA kanA eka chokarAne mahA mahA duHkha pADevALuM; vAyela; bhalivAra vinAnuM. 2. goTALA bhareluM; garabaDATavALuM; ThIkarAmAM dhuLa nAkhavI" eTale khAdhuM pIdhuM avyavasthita. kharAba karavuM; ghaDapaNamAM kalaMkita thavuM; ba"A kAma ThAma ThekANuM vagaranuM che" eTa. danAma karavuM meLavelI kIrtine jhAMkha lagAle emAM kaMI cokhavaTa-bhalivAra nathI. DavI; athavA teno bIjo artha khANuM kharAba "murakhane kahetAM zuM bese nANuM. mithyA karavuM; khAve pIve herAna karavuM cAlatuM gulavarI kare mana gamatI, nahi temAM ThAmane | jarAna aTakAvavuM. ThekANuM -mU" ThIkaruM phaTavuM, khANuM kharAba thavuM; khAdhe pI dayArAma. | dhe herona thavuM. . pAyA vinAnuM. 2. roja tUTavI; je vaDe gujarAna cAla"ThAma ThekANA vinAnuM mANasa" te ThAma tuM hoya te baMdha thavuM. vinAnuM DhaLavuM kahevAya. ThIkaruM pheDavuM; koInI upajIvikAne AThAra-Thera karavuM, hathiyArathI tarataja jIva jAya | dhAra jAya ema karavuM; kAInA cAlatA gutema karavuM khuna karavuM; mArI nAkhavuM. jarAnamAM vikSepa kare. 2. ghaNuM nukasAnImAM ANavuM. haMgApANI karavAM nAsto kare; thoDuMka ThIka che, khabara laIzajoI laIza evA a- khAI levuM. (savAramAM.) (aphINI loko rthamAM vera levAnA saMbaMdhamAM vaparAya che. kI- aphINa khAdhA pachI je miThAI vagere khAya che kache, yAda rAkhaje." tene haMgApANI kahe che te uparathI.) 2. Iza-vicAra karIza. "A kAma- kuTha mUke, raDavuM.(poka mUkIne) karaje; ThIka che." "A nathI jovAtuM re mArA nAtha? ema 3. sAruM che. "kema che? ThIka che." kahI vaLI huTha mUkyo." ThIMkaro phaDavAM Thera Thera), thoDe thoDe paNa sarasvatIcaMdra, anubhava leva; mAthuM mAravuM; jUdA jUdA huMThAmAM ThelavuM, (jhADanuM huM jema jhADanA viSaya tarapha mana karavuM. lekhAmAM nahi tema.) na gaNakAravuM; vitA (je mANasa paga TheravIne dha na kare 5- | vagaranuM-mAla vagaranuM hoya ema gaNI kADhaNa ahIMthI tahIM ne tahIMthI ahIM ema | vuM, koInA tarapha bedarakArIthI jevuM. thoDA thoDA divasa rahe ane ThekANe na paDe Thamake Ava-mAra, derI tANavI-kheMtyAre ema belAya che.) | cavI-(kanakavAnI.) 2. nakAmI laDhAI UbhI karavI-karAvavI. kisa kADhavI, thakavavuM kAyara karavuM. (mAra mArI che. vacce paDavuM. che ke mahenata karAvI.)
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ThekANuM karavuM. ] ( 15 ) [ Thera Thera kutarAM bhasAvavAM. ThekANuM karavuM, ( vage besADavuM-karavuM e tenA ThekANe thavu, pota potAnI jagAe jatA 2mULa artha uparathI) hevu.. 2. guma thaI javuM; marI javuM. ThekANe paDavuM, mukAme pahoMcavuM, " are ApaNe teA ThekANe paDyA paNu rAAjI kANu jANe kayAMya rakhaDatA haze. ? pratApanATaka. badhA rAjagAranI jagA zeAdhavI, 2. mAravA--nukasAna karavAnA dhATa baDavA. ThekANuM kayAM banyuM che ? kheAlavAmAM Dhaga dhaDA,--dhaDa mAthuM na hAya tevA mANusane mATe vaparAya che. 2. dhyAna-darakAra ke kAma karavAmAM jIva na hAya tevAne mATe paNa vaparAya che. jemaha tA taiyAra chuM paNa tArUM ThekANuM kayAM banyuM che'' ema rIsamAM khelAya che. ThekANe AvavuM, rAgamAM AvavuM; rItamAM AvavuM; mAdazIla thavuM; pAMzarUM thavuM. (mANusa) "C vanitA vaDI je, ThAma ete navA Ave." zAmaLabhaTTa. ra. thADuM cAhuM kabUla karavuM. "teneA vAMka kabUla karAvavAne mATe ATalA badhA yatna karyA tyAre hamaNAM ThekANe AvyA. " athavA-- " pachI te nirAza thaI peAtAnA svArtha tara najara rAkhI Ape|Apa ThekANe AvI jaze. ', karaNaghelA. ThekANe karavuM, jyAMnuM tyAM mUkavuM. ( verAtuM. ) 2. satADavuM-dATavuM. ( nANuM. ) 3. uDAvI devuM. ( paisA. ) " ra. rAjagAre lAgavuM; dhaMdhe vaLagavuM. " jyAre tuM ThekANe paDI e paisA lAvatA thaiza tyAre mArI AMkha haraze. 3. vyavasthAmAM AvavuM; pAdharUM thavuM; rAge paDavuM. 4. khAvAyalI vastu jaDavI-hAya lAgavI. DekANe rahevu, phATI na javuM; ghelA na banavu; vivekI rahevuM; rItasara-maryAdAmAM 2hevu. brahmarAkSasa * zuM te abhAgiyA jIve che ? meM te dhAryuM ke te tene ThekANe karI dIdhI haze." arebiyana nAiTsa. "tArUM magaja karyAM ThekANe rahe che. ? " ThekANe rAkhavu, cokkasa rAkhavuM; sAvadha rAkhavu; emaryAda na thavuM athavA na thavA devu. (kALAM, citta; jIva; magaja. ) "nizce varaze tamane rAma, citta rAkhA tamArUM ThAma. yg kavi gIradhara, ThekANe lAva, maryAdAmAM ANavuM; vahI javA na devuM; rItamAM ANavu. TheTha pahAMcADavuM, dhArele ThekANe laIjavuM. nukasAna karavAnA arthamAM vaparAya che. 4. ThAra karavuM; mArI nAkhavuM. "s vidhArAma nI pAse meAheArA hatI te " yAda rAkhaje huM tane DeDe pahoMcADIza." leI levAne lakSmIrAme ene rastAmAM 3-Thera Thera kutarAM bhasAvavAM, ThekANe ThekANe laDhA kANe karyo. InAM mULa rApavAM athavA nAradaveDA karI mAMhet mAMhe laDhAI UbhI karI vera vaheAravu; TheraThera lokAnI niMdA vahAravI. 2. ThekANe ThekANethI paNa thoDA ceDA anubhava levA. mAthuM mAravuM; chappana
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ keralA kera.] ( 10 ) ka karo ie." e vakhArInI peThe jyAM tyAM ghusI javuM, "Thokara mArIne kAma karIe tyAre bahAjUdA judA viSayamAM mana ghAlavuM. durI!" nAnI nAnI rakama mATe Thera Thera kutarAM Thokara vAgavI, aDacaNuM khamavI khattA khAvA. bhasAvavA jevuM A kAma nathI. A eka A saMsAramAM je ThekANe ane jene moTI rakama che. tene hAtha mAravA makavuM prasaMge jeTalI Theka vAgelI che te badhI e eka pastAvAnuM kAma che." batAvI devI e kAma pratyeke karavuM je ketakamAlA. TheranA Thera, je sthitimAM hatA tene te sthi saM. mArA temane tema. Thekara khAvI paNa vaparAya che. DerI javI, kachao ke belAcAlI thavo. jAmI gaI TharI gaI, banI gaI, e- Thokara vAge tyAre samajaNa Ave e ma belAya che. kahevata che. kesa caDhAvavuM, dhakke caDhAvavuM; vAyadA karavA. ThokI besADavuM, yuktisara goThavI devuM; baMdha 2. na lakhavavuM; na gaNakAravuM. besatuM ANI makavuM; yuktithI ThekANeANavuM. che. khattA-chakkaDa khavaDAvavI. " te jagoe temaNe kaI nIca jAtanA Thekara mArIne aDacaNanI sAme thaIne thoDI kuMvarane ThokI besADe che. " mahenate ane saheja vAramAM. gardhavasena. Thekara mArIne paise pedA kare evuM chuM; DiliyAvAjI, mazkarI ThaThThA karanAra saMga - tu mane ke dhAre che? garanA mANasanI TaLI. DagaluM oLakhavuM, valaNa jovuM; svabhAva ke kare-vagADa, (je pakSa-laDAImAM oLakhe. jIte che te pakSa taraphathI vijayane ke DagaluM bharavuM, kaMI kAma karavA tatpara thavuM; vagADavAmAM Ave che athavA jyAre ne (samajIne DagaluM bharavuM.) rAjA gAdIe bese che tyAre tenA nAmane DaMko vagADavAmAM Ave che te uparathI lAje karatAM pariNAme hAni, kSaNika arthe). te kAraja nA karavuM che; chApa besADavI, vikhyAti nAmanA meLaApaNI pahoMca pramANe saghaLe, vavI; kIti phelAvavI. samajI DagaluM bharavuM, maravAnI agAu 15-20 dahADA zikSA zANAne." kavie joSI raNachoDane kahyuM ke alA dayArAma. ! chokarA, meM te AkhA hiMdustAnamAM ke jezIonI rajA vinA te DagaluM na | kIdho che, have mAre pharI avatAra le narmagadya, bharate." nathI. "
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ tame mAra.] [ DAbuM mUkavuM. be mAre, meTA meTA koLIAthI utA- "naLa-DATa devAyo hoya te, have pelI vaLa khAI levuM. vAta AgaLa calAva. kamphA hAMkavITI gapa calAvavI-phelAvavI. viduSaka-rahe, thAya che, eTale lADU kaye vikha nA vaLe evuM, ghaNuMja khA- khAI levA de." rIluM. DasAluM. (sApa jevuM.) naLadamayaMtI nATaka. "jahAMpanAha, eno vahema khase evo DATI devuM, saMtADavuM; DAbI rAkhavuM keInA nathI, e te vakhata jatAM kyuTa vadhyo che jANavAmAM na Ave ema karavuM. chapAvavuM. che te * * * Dacce vikha nA vaLe evo | talAkSaNika.) tho che." have te vAta ahIM ne ahIM dATI pratApanATaka. | ke bhAI, nahi to tArI vAta te jANI." DahApaNa vA, vagara kAraNe jemAM temAM DAbA jamaNI karavuM, vahAluM aLakhAmaNuM samaja vinA mAthuM ghAlI DahApaNa DoLanArane | karavuM. | viSe bolatAM vaparAya che. 2 AMkha ADA kAna karavA. DahApaNa vALavuM, patarAjI karavI; samaja DADe paDavuM, jatuM rahevuM; rasto pakaDe; nIvinA mAthuM ghAlI AgavuM DahApaNa calAvavuM | kaLI javuM; saTakI javuM phulAza-baDAI karavI. DAbA pagane aMgAre, DAbA paganI dhULathI DAgaLI casakavI khasavI, gAMDA banavuM; mA chokarAne kapALe draSTi beThI hoya te dUra ghelA thavuM; magaja bhamI javuM phATI javuM | karavA nizAnI kare che te. hAvaruM banavuM; caLI javuM. DAbI AMkha pharakavI, jyAre DAbI AMkha bhAjInI DAgaLI khaselI joI siddha. | pharake che tyAre purUSa apazukana ane strIo rAje kahyuM ke mArI ciThThI te nahi cAle | zubha zukana mAne che. paNa huM jukita batAvuM te kare tamArI mana- puNAMvAlA netraya zurA miSTa purAte kAmanA pAra paDaze." | nArINAM viparItaMca viparItaM tayoH punH|| sadharA jesaMgha. DATa vALave, ekadama UMdhuM vALI nAkhavuM game " zasubhaTa raNamAM paDayo, duryodhanane paDi phALa; deha dhruje pharake DAbI AMkhaDI, te karI nAkhI satyAnAza vALavuM; meTuM have Avyo kALa." nukasAna karI mUkavuM; saMhAra karavo. kavi bhAu. "DATa vALe re DozIe DATa vALe. " sakhi! Aje mArI DAbI AMkha vaDa sAsu veraNa thaI mArI, harakha haiyAne maLyo re." pharake che. thoDA samayamAM pati AvyA DozIe. jANa" satyabhAmAkhyAna. mAmeruM. DAbuM mUkavuM, aLakhAmaNuM-aNamAnItuM karavuM. "DahApaNe te DATa vALya. (mAnIta chokare jamaNuM kheLApara bese dharmane mArga TA " ane aNamAnIte DAbA para bese evI ja dayArAma. paraMparAnI rIta kahevAya che te uparathI. ) DATA karavA-devA, apavAsa karavAne Agale parApUrvathI prabhunA che, divase sArI peThe khAI levuM. tete prabhutaNA guNa gAya; 21
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAma devA. ] ( 12 ) [ DuMDI pITavI. dayo duSTane DAbo mUkI, gujarAna calAve tene mATe kaMI AdhAraApe. bhaje zrI vrajarAya -mATe zrama" " dAdAnI IcchA hareka rIte nokarI dayArAma, pata karI DALe vaLagADavAnI hatI eTale DAbuM karavuM, paNa bolAya che. tene upAya cAle ema nahatuM." DAbuM jamaNuM karavuM eTale vahAluM ane - be behene. LakhAmaNuM karavuM. hiMga ThekaDI-mAravI, juThI gapa calAvavI. DAma devA, maheNAM mArI sAmA mANasane DiMgamAranI cekI, (DiMgamAra eTale jUDI jIva bALa ! kaThaNa vacana kahI sAmAnuM ? vAta urADanAra ane te uparathI jUThI-cheaMtara bALavuM. TI sattA bhogavanAra. ) sattA na chatAM jUtraNe bhuvananI amane tRSNA, hajAravAra | lama kare te; khoTI sattA. harAma; viSayI janane veNa hamArAM, dIdhA DuMgare navaDAve, bhIla lokonAM paganAM jaNa DAma. tyAre bhAI." taLiyAM jADAM thaI jAya ane jeDA paherabodhaciMtAmaNi. vA paDe nahi eTalA mATe DuMgarA saLagA2, nakAmuM ApI devuM. vavAnI bAdhA rAkhe che tene DuMgare navarA"AvAja vakare dIkarA jhaLatA nathI to; vyo kahe che. DuMgaro kADhe karavo paNa beema kare keI DAma devAnuM nathI." lAya che. vaLI e jAtamAM keTalAka jyAre navI prajA. bALaka janme che tyAre tenI khuzAlImAM 3. jIbhe DAma deve juo. athavA kuTuMbamAM kaI mAMdu paDe che tene 4. TADhe DAma devo juo. ArAma thavAnI mAnatAmAM paNa DuMgara nava5. kapALamAM ThAma juo. DAvavAnI bAdhA rAkhe che. (navaDAve eDAhya DAhya DabA jeva, mUrkha. Tale agnivaDe saLagAvI mUke.) DALuM pAMkhaDuM na jANavuM, (jhADanuM DALuM DacA kADhavA, ghaNuM mahenata karAvI thakavavuM. goLA jevaDuM peTa thayuM hoya teo A karyuM ane pAMkhaDuM karyuM e paNa jenI jANa kho dahADe kAma karAvI kucA kADhene tenI bahAra che evA mANasane mATe vaparAya che.) AraMbha kyAMthI ne samApti kyAM te joDe maheNuM pUNAne pAra nahi." ke sAsuvahunI laTAI. kAMI na jANavuM; kevaLa ajJAnapaNAnI 2. dhamadhamAvavuM; dhamakAvavuM. sthitimAM hovuM 3. (bhAra mArIne) halakuM karavuM; azakta nihALavA Ave koka, tyAre maMtra bele moTA, patra DAMkhaLuM na jANe maMtra lAge bahuvacanamAM ja vaparAya che. pakhavA.'' ThaMDI pITavI, ThaMDI pITIne lokone jaNAvavuM, mitradharmakhyAna (vallabha) ughADuM karavuM; jAhera karavuM prasiddha karavuM. DALe vaLagADavuM, (je mANasa DALe vaLagyuM gelazuM, khelazuM, relazuM nagaramAM, hoya te pitAnI zakti pramANe jhADaparanAM deza bAdhAmAM te pITuM DuMDI; phaLAdi khAya te upara tenI AjIvikA tAhare mana alyA laMkApati chatrapati, cAle te uparathI) dhaMdhe lagADI kamAI khAya mAhare mana saMmpati eka luMDI." ema karavuM. dhadhe rAjagAre lagADavuM;kamAIne aMgadaviSTi, karavuM.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ iMDuM vadhavuM mAthe. ] ( 163 ) [ DoLA udhaDavA. DuM vadhavuM (mAthe), hajAmata vadhavI; ] "jene pALathI ATalo moTo karyo (hasavAmAM.) mAthe bAjarInA DuMDA jevI che te tuM have mAruM ja DokuM kApavA Ubho bahu hajAmata vadhI hoya tyAre ema bolAya ! thaye chuM.? che. bAjariyuM vadhavuM paNa kahevAya che. DakuM dharavuM, aNIne prasaMge-takAra vacce paDI DubakI khAI javI-mArI javI, (koI prANI aDacaNa nAkhavI ke kAma aTakAvavuM. (koI pANImAM DubakI mAre che tyAre te bahAra mANase. ) jaNAtuM nathI eTale upara dekhAtuM baMdha DokuM dhUNAvavuM, hA agara nA kahevI thAya che te uparathI.) kAma karatAM vacamAM (DekuM dhUNAvI.) jatA rahevuM; najara cUkavI saTakI javuM. (- DeDakAM chelavAM, (bahuvacanamAMja vaparAya che.) TALo pAmavAthI ke mAthethI jokhama utArI | binaAvaDatavALA mANasane mATe belanAkhavAnA hetuthI.) vAmAM Ave che; dha rojagAra na hovo. DubakI mArI AvavI, (jema pANImAM | "kare che dhULa e, beTho beThe De koI DubakI mArI thoDIvAramAM bahAra Ave | DakAM chole che." che tema. ) jarAvAramAM jaI pAchuM AvavuM. DabAM cAravAM, binaAvaDatanuM rahevuM. DerA devA (upara), mukAma kara; DozI mAravI, loTa bAphe; pioTIsa jevuM 2. tadupa thaI javuM. getAbAphaNuM karavuM lAbazI karavI. "sate diyAre agamapara DerA." (mazkarImAM.) prAcIna kavitA. zazIne reMTIo, DozInA reTIAnI peThe Deka UMcI karavI, aMdhArAmAMthI ajavA. * khakhaDapha khaDa cAlatuM dhImu kAma. LAmAM AvavuM bahAra paDavuM. DosalAM besavAM, ( marI gayelAnI yAdadAsta 2. garIbAImAMthI UMcI sthitie dAkhala pArasI maMDaLamAM je saMvatsarI-vAAvavuM. ki kriyA-kare che tene DosalAM kahe che. te 3. maMdavADanI pathArImAMthI beThA thavuM; uparathI lAkSaNika a. ) nukasAnImAM sArI sthitie pahoMcavuM. AvI paDavuM; paDatI hAlatamAM AvavuM. Deka UMcI na karavI, halakApaNAne lIdhe 2. nAumeda thaI javuM; hiMmata hArI athavA zaramane lIdhe dabAIne-namIne cAlavuM javI. vartavuM. DALa kADhavA, (tuvera vagerene bharaDavAthI je 2. ghaNA ja kAmamAM guMthAyAne lIdhe A. dALa paDe che temAM rahelA je AkhA dANA sapAsa zuM thAya che te UMcuM mAthuM tene DoLa kahe che te uparathI lAkSaNika ) karI na jevuM. adhakhokharUM karavuM, adhamuuM karavuM; thakavI DekI bhAgavI, keInuM jora toDavuM. (bacata devuM vitta ochuM karavuM (kAma karAvI kanANAnuM ke rakamanuM.). rAvIne). 2. pUrNatA toDavI. 2: dhamakI-dhAstI ApavI. jema-" pAMcase rUpiyAnI DekI bhAgI DoLA ughaDavA, cAnaka lAgavI; akka AtyAre lagna thayuM, cAra paisAne mATe rUpi- vavI; zuddhi AvavI; AMkha ughaDavI; bhAna yAnI DokI bhAgavI paDI." AvavuM. ke kApavuM, vizvAsaghAta kare. Thokara khAdhI ne pachaDAyo tyAre enA
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ DoLA uMce besIe AvavA ] ( 164) [ DhaDha-ThaThThA jevo. DoLA ughaDyA; atyAra sudhI koInuM kahevuM | kaheche te uparathI) ene ghera DAbI A enA magajamAM utaratuM nahotuM." | DALA UMce-cIe javA, koInI tarapha DALIe vaLAvI, DoLIo vaLavA jevI dazA narama najare na jotAM pitAnA toramAM ra- thavI; AvI banavuM; saraNa rUpa ke rUpe, hevuM, magarUrImAM rahevuM, hAnI thavI. "ene ghera DALIo vaLI." 2. ( Azcarya pAmatAM.) "tAre ra LIo vaLe" ema badadumisisa khyAkalI koI jANItI ane | vA detAM paNa bole che. darajjA vALI strI haze kemake teNInuM nAma DALo casako, koInuM sAruM dekhI te joI sAMbhaLatAM misisa grInanA DoLA UMce ca. | levAnI dAnata thavI. DhI gayA ane te vakhatathI te mArA tara. | "dravyathI dezanA rAjAnuM mana camake che, pha bahu mAnathI jovA lAgI. "jAta mahenata. ! ane paradezanA rAjAne DALa casake che. sarasvatIcaMdra, DaLa kheMcAvavA, vATa jevaDAvavI. "bhAdare elI macAvyA vagara DoLA DaLe phaTakI javo, maravAnI taiyArImAM A kheMcAvI kheMcAvIne vItyo." soraThI somanAtha. 0 DoLa phare, chAkaTuM ke gheluM thavuM. DALe phuTaveAMdhaLA thavuM. DaLI AvavI, keInI maraNa pahAni ke | 2, dhyAna jatuM rahevuM; bhAna javuM; zuddhi dravya rUpa hAni thavI; mAThA samAcAra tha- | javI. vA-AvavA (mAMdA athavA ghAyala mANa- DALe pherave, gussAbharI najare jovuM; ka. sane uMcakI laI javAnI je mAMcI tene DALI ' raDI draSTithI jevuM. vavuM. Dhagale thaI paDavuM, thAkIne letha thaI javuM-pa- | javuM game tema name te uparathI jenA viDavuM; azakta thaI javuM. cAra ghaDImAM pharI jAya evA asthira cheDhagale vaLI javo, Dhagalo thaIne acetana ya ane jenA kAmakAjamAM ke bolavAcAlapaDavuM; naMkhAI javuM. vAmAM kAMI rItabhAta ke sughaDatA-balijema-bicAre ghelAbhAI ArogamAM vAra na hoya tevAne mATe belavAmAM AsapaDAyA ane eka dasta thatAM ja te Dhaga- ve che.) ThAma ThekANA vinAnuM uDela tabile vaLI gayo." yatanuM vAdaDI; pramANa vinAnuM. (mANasa.) 2. pAyA vagaranuM. DhaMkAyelI pITha, dAbaDa dubaDa nabhI rahelI kIrti. "are bhAI Ate zuM? tuM Ama taMgaDhaMkAyelo hIre, prAsA pADyA vinAno. te dhaDA vagara bole che zuM? AvuM avaLa cauparathI sArA guNa hovA chatAM bahAra na vaLa kayAMthI bole che ? are tane bhUta-a. hi paDele; lekanI najare nahi cale; | lAte vaLagI nathI ke Ama bane che?" prasiddhi nahi pAmelo mANasa. arebiyana nAIsa. Dhaga DhALa-dhaDA vagarane, dhaDA vagaranuM trA- DhaDhaDhDhA je, Dha; akSarazanya; jaDase. be bahene.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArA pIDhave. ] DheDhe pITavA, lAkamAM jAhera karavuM; khulluM karI devuM. ter kema-tAre pelI vAtane Dha DherA ( khaNukhAja karavI. " rUkSmaNui-deva, evAM khAtaraNAM kADhavAnI ane kAinAM DhAMkayAM udhaDAM jovAnI mAre kayAM DAbA hAthanI bAdhA che ke te huM jovA esa. ' satyabhAmAkhyAna. DhAMkyuM dhIkalu, aMtaranI gupta citAthI baLavuM; evI kAI ciMtA athavA lAgaNI thavI ke je kAI te kahI na zakAya; kAine na jaNAvatAM aMtaramAM ne aMtaramAM DosAyAM karavuM; chAnuM kALAM bALavuM; manamAM maLyAM karavuM. tr " huM DhAMko dhIkuM chuM, rAta divasa mArA vahAlA, ApanA viyoge nathI cena re jI-' pITa vAnA vicAra che? tema hAya teA kahI de." DhaLatA kAMDhA, DhaLatI-namatI dorI; svataMtratAM-chUTa ApavAnI sarata. DhaLI paDavuM, marI javuM. DhAMkapichADA karavA, (pichoDI kI devu te uparathI. ) deSane DhAMkInAkhavA tajavIja karavI-ahAnuM kADhI dekha uDAvI devA; chAvaravu; vAMka-3ne DhAMkave . strInA deSatA DhAMkapicheDA karavAthI atItimAM vadhAre thAya che. nAkhI DhAM ', 2. mAphInI rAhe haze ema karI uDAvI devuM; mAMDI-bhUsI vALavuM; DhAMkI nAkhavuM. DhAMkayAM ughADAM jovAM, sArAM naratAM karmanI DhIlu mUkavu, ( lAkSaNika ) kRpAdraSTi rAkhavI; rahemanajara rAkhavI; jarA chUTa ApavI. sAmanAtha. hA, kharekhara emaja thaceluM; pheAjadAranA paNa bhAga haze. radhanAtha-tethIja phAjadAra DhIluM mUkeche te. " " [ DheDa gujarAtI. DhIlI dALanA khAnArA, kamajora; pAcuM; nabaLu kamatAkAvALu. ** yArAma. DhAle tAre anyA, (bahAra paDavuM, udhAhuM paDavu, jAheramAM AvavuM e tenA mULaartha uparathI) vageAvAyA; lAja AbarU melI; vakkara khAye. DhALaNI paDavI, kApaNI kApavAne vakhata thavA. 115 ) DhIli dALa khAnArA hiMdu taNuM mAMsa nahi gamyuM haze; mATe musalamAna khALiyA paNa tuM tRpta na thai kaze, " pANIpata. DhIlI DhArI, rahema najara; marajI mujaba karavAnI theADI chUTa. " jyAM ApaNI sattA paripUrNa na hoya tyAM DhIlI dArI mUkavAnI jarUra paDe che; 5cho jyAre lAga kAve tyAre game te karI e. " garbhavasena. 2. DhIlI chAtInuM; kamajora; pecu; na anu. mithyAbhimAna nATaka. DhekA namAvavA, je mANasathI nIcAM vaLImana I mahenata thatI nathI tene viSe ema kheAlAya che ke " bhAinA DhekA teA namatA nathI. lagAra DhekA namAvIne kAma te karo. " jemAM mahenata paDe evA kAmanA saba. dhamAM ja Ama khelI zakAya che. deDa gujarAtI, cheka azuddha-sa'kara-bhraSTa evI bhASAne viSe khelatAM vaparAya che. " ameA khaLabhaLatAM tame khaLabhaLAvA, gokuLamAM kema rahI zakaze|; vRMdAvanamAM rAdhikAnI sage, ame vita! AnaMda kema karaze!, devA amacI vArakAM,
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ heDa phajetI. ] ( 16 ) [ Dhele vAgatuM javuM. be dala hAyelA apulyA; DhicakuM urADavuM, mAthuM kApI nAkhavuM-juduM bhakta kAM bisarI gelA." pADavuM. hAramALA. hela vAgavuM, kharAba kAryathI prakhyAta thavuM. A kavitA DheDa gujarAtI kahevAya. heDa phajetI, DheDa jevI nIca varNanI peThe ghaDI 2. (pUrva gUjarAta tarapha athavA jyAM ghaDI laDhIne ghaDI ghaDI ekaThA thavAthI anArya lokonI vastI hoya che tyAM lokamAM je vageNuM thavuM te; saheja so so chAparAnAM gAma te moTAM sAjamAM gALa bhAMDI laDhavuM ne pachI Teka gAma gaNAya che. ane gAmono choDI maLI javuM; phajetInA sAdhAraNa ane gherA moTA zahera jeTaluM hoya che. rthamAM vaparAya che. se ke base chAparAnAM gAma koI pAMcamo kahe, gadhADe besADI DheDa pha keI vAra to pAMca pAMca ne cha cha bhAIla lAMbAM pahoLAM hoya che tethI jetI karaze te kevuM nIcuM jovAnuM thaze !" jyAre hAjarI ApavI hoya tyAre ke vanarAja cAvaDe. gAma meLavo hoya tyAre, ke AkhuM e te mahArAjA caMdraguptanI AjJAthI gAma bheguM karavuM hoya tyAre gAmanA rAjadrohI gorajI chavasiddhine DheDaphajetI paTelane tyAM eka Dhela rAkheluM hoya sAthe hadapAra kare che." che te UMcA TekarA para caDhIne mudrAMrAkSasa. vagADe che teno avAja sAMbhaLIne ghera gherathI mANaso dayA Ave che. heDIA vAjuM, nIca-halakI jAtanuM ToLuM e tenA mULa artha uparathI lAkSaNika artha te uparathI) jAhera thavuM. e thAya che ke nIca lokanI peThe gA- lakI bajAvavI-vagADavI, ( nAcanAranI LAgALI-dhela chakkA calAvatA hoya tevA pachavADe UbhA rahI vagADavI te uparathI) lakanI ToLI. khuzAmatamAM vakhANa karavAM; baMne taraphanI hepuM kADhI nAkhavuM, khUba dhamakAvavuM; dhULa DholakI vagADavI; eTale baMne pakSamAM bhaLI kADhI nAkhavI; khuba jhATakavuM; gabharAvavuM; javuM; ubhaya pakSanuM mana sacavAya ema a hIMnuM tahIM ne tahIMnuM ahIM kahI devuM; sA halakuM pADavuM; para ragaDI nAkhavI. . cAM jUThAM karI laDhAvI mAravuM. 2. mAra mArI halakuM karavuM. TebarAM bAMdhIne, khAIkhapucIne; kharA khaMta hele vAgatuM javuM, (Dhela vAjAM vagere vA gavAthI je mANasa na jANatuM heya te ane utsAhathI. (DhebarAM bAMdhIne maMDyA paNa jANe te uparathI) che.) A prayoga grAmya che paNa vapa jAhera thatuM cAlavuM, phajetI jAhera thavI; rAya che. phajetI phALake caDhavI-lUTAvI; varaghoDe kaLAu velaNa, roTalI banAvavAnuM lAkaDAnuM caDhavuM. nAnuM velaNa. aphasosa, ALasa tAruM satyAnAza. DhoMga dhature kara, (dhAre-dhUrta) TaeNga are ALasathI AdamIonuM Dhele vAgatu karavA ane dhutaveDA karavA; daMbha-kapaTa A- jAya che ne." caravuM, ThagavAne prapaMca karo. bhA. sA. saM.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ DhALIpADavuM-nAkhavuM. ] DhAla tAMsAM vAgavAM paNa kheAlAya che. DhALIpADavuM--nAkhavuM, takarAramAM utArI pADavuM. 3. jokhama kAne mAthe nAkhavuM; jokhama ke kAI evIja nukasAnakArI vastu-bAbata khIjAne mAthe jAya tema karavuM; peAtAne mAthethI kADhI nAkhI khIjAne gaLe ghAlavuM. 3. hAra khavaDAvavI; niSphaLa karavuM; nA " jamyA jamAyuM jeTaluM, jadurAma bhaTa neTa; vadhyuM tagArUM dekhIne, hasatAM du:khe peTa. " ( 167 ) ta tagArUM vadhavuM, khAI khAine peTa vadhavuM. taDAkane bhaDAka, jema je AvyuM te tatkAla. taDAkA mAravA----DhAMkavA, navarAzanI nizAnImAM-purasadanI veLAe ADI teDI vAteA karavI. ( hasavAmAM. ) kavi bulAkhIrAma. tagArUM bharavuM, A zabda iMcIne bharelA pe me lagADavAmAM Ave che. ( hasavAmAM ) taDakA chAMyaDA veThavA, sa MsAranuM sukha du:kha bhogavI rIDhuM banavuM; pAkA thavuM; caDhatIpaDatI veThI kasAv; anubhavI banavuM; sukha duHkha anubhavavuM. (taDakA e sukha ane chAMyA e duHkha. ) " taDakAchAMyaDA te| sarva mANasane eka vAra Ave che ja. ', kr lAkheNAM teA lADa laDAvyAM, dIThA na chAyA taDakA; bALa raDAye baLimaLi thAtI, bhAminIbhUSaNu. bhItaramAM lAge bhaDakA. tame evu zIda sAMkhA, arere e cAla nAza karI nAkheA." venacaritra. [ taNAI maravuM. sIpAsa karavuM. 4. apamAna karavuM; mAnabhaMga karavuM. DhALI mUkavu, ( vahetuM mUkavuM. ; na gaNukAravu; dhyAnapara na levuM; darakAra na karavI; dUra khaseDI devuM. " vAri mATe sajatA vhema, patnIvrata sUphIyAM' kSema; dharma karmane mUkayA DhALI, vALa vaizya kRSikAre jhoLI, rUkSyazRMgAkhyAna. taDAkA cAlavA, lAbha-prApti sArI thavI. taDe makADe, khUba taiyArImAM. 2. tatpura; ane hotura. etA laDhavAne taDema kArDa thaI rahyA che. ' taNAI javuM, rogathI lohI mAMsa sukAI nabaLu dRSTa thatuM javuM; tavAI javuM (zarIra. ) 2. kAI mAnasika vRttinA pUra josamAM ghasaDAvuM. abhimAna-mijAjamAM taNAI jAya che eTale dhaNA abhi mAnI ke mijAjI che. 3. uDI javuM; jatuM rahevu; niSphaLa thavu. 'hasavAmAM taNAi jAya che.' 4, dhaNA kharca karI durdazAmAM AvavuM. ( lAkSaNika ) taNAI maravuM, khIjAnA vAde pAte nukasA nanA khADAmAM utaravu. rk paisAdAranI jAnamAM AkhuM gAma A vavA taiyAra thAya ane tethI kanyAnA mA "2 pate taNAI maravuM paDe. me bahetA,
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi te. hatI." tataDuM kevuM. ] ( 168 ) [ taraNAne erU karave. tatuDuM phUMkavuM, tataDuM phUMkI DhaMDhero pITa; le tamAcA mArI mAM rAtuM rAkhavuM, jUThA kamAM jAhera karavuM. bhapakAthI paisAdAra dekhAvuM; bahAra mAM 2. devALuM kADhavuM. ughADuM na paDe tema bApadAdAnI lAja duHkha tathAsvarUpa, thAya athavA na thAya evuM da veThIne paNa jALavI rAkhavI. zAve che. anizcita; Dhacupacu-nakkI narabherAme kAnamAM karelI vAtathI tenuM aMtaHkaraNa nabaLuM paDayuM hatuM mAre gAma javAnuM tathAsvarUpa che." paNa prasaMga sAcavavA tamAce mArI taMta tANa-bAMdhave vAda karavo, (prA gAla rAto rAkhavA prayatna karI jANelI cIna kavitAmAM.) vAta DhAMkI rANA sAthe damabhera vAta karI taMtu kAme lagADavA, A kAma karavAmAM meM sarasvatIcaMdra, mArA saghaLA taMtuo kAme lagADyA eTale "have pastA pAmatAM chatAM tamAro temAM meM mArAthI bane teTalA prayAsa karyo, mArI meM lAla rAkhavA jAya che te te mArAthI jeTaluM thayuM teTaluM karyuM, kAMI bhaNuM mArAthI kAMI ajANyuM nathI." na rAkhI. maNi ane mehana, tanakhA mAravA, rIsanAM veNa uccAravAM; taraNAM cuMthavAM, taraNuM cuMthavAM jevo vyartha chaNakA karIne besavuM. (lAkSaNika ) prayAsa karavAnuM mukhya muddAnI vAta mUkIne kahIe chIe te karatA nathI ane | najIvI vAtamAM mAthuM ghAlI mahenata karyA jyAre hoya tyAre tanakhA mAryA kare che ? karavI. . tannama tannA, ( gAnatAmAM gulatAna te u- taraNAne tole, taNakhalAne tola paNa vapa parathI lAkSaNika arthe) meja zekha; sukha rAya che. taraNa jevuM halakuM bhAra vakkara cena; raMgarAga. ghaTI gayo hoya tevuM; lekhAmAM nahi evuM; tapa karavuM, (lAkSaNika.) mUge moDhe hAlyA taNakhalAnI kiMmatanuM namAluM; gaNatarI cAlyA sivAyanI sthitimAM rahevuM; sthiratA vinAnuM. thI cUpa rahevuM. "tane na gaNe taNakhalA tole, evAM va2. koI amuka bAbatamAM dhyAna rAkhyAM che ane rUSirAja bole karavuM. keI nizcaya viSayanuM ja dhyAna dharavuM; satyabhAmArUSaNuM. ekanI eka vAta calAvyAM karavI. loko sarva ghaNuAtIne pakSa karIne bole "tuM te enuM ne enuM tapa karyA kare che. te jene mAthe dhaNI nahi tenArI taraNA tAle." taboLa chAMTa, lagnamAM varavahue eka venacaritra. bIjAnAM pAnetara upara pAnanI pIcakArI "nArada satyabhAmAmaMdira gayA, mAMDI mAravI. (nAgara vagere keTalIka jJAtamAM.) | sarva samAcAra kahyA; tamane na gaNe taNakhataMboLa vaheMca, lagna, janoI vageremAM | lA tole, evAM vacana rUSirAja bele. " rannAdeva uThe che te dahADe mAtA khuMdanArI satyabhAmAnuM ghaNuM. strIone khAreka, patAsAM, paisA vagere A taraNAno merU kare, raMkane rAjA banAvI pavuM. (e eka cAlatI rIta che.) , deva; nIcanuM UMcA karI devuM. (taNakhalAne.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ taravAranI dhArapara rahevu. ] moTA merU parvata banAvavA te uparathI lAkSaNika-merU parvata e sapta khaMDanI madhye che. enI UMcAI ceArAzI hajAra jojana che jemAMnA sALa hajAra jojana te| jamInanI sapATI nIce che. meranA zikhara upara brAdideva, rUSi te gadhA rahe che. e merU parvata suvarNa te maNithI bharelA che.) taraNAnA merU Izvara kare, ahaMkAra zA AjIvA. k " ( 169 ) [ tala pApaDa thaI rahevuM. taravAranI dhAra jevu eTale tIvra; praveza na thaI zake evuM; tarApA DuvA, A saMsArasAgaramAM deharUpa tarApA DukhI jaI dhULadhANI thaI javA; A bhavasAgara taravAnuM sAdhana gUma thaI javuM; jenA AdhArathI badhA vyavahAra cAlatA heya te TaLI javA; kAI jIvAna purUSa marI jAya ane tenI pachavADe kAI na hAya tyAre tenI strIne viSe khelatAM ema vaparAya che. ke tene teA tarApA DUbI gayA. pAra utaravuM, saMsAranI meAjamajhA mANI levI; saMsArane lhAvA laI gharaDA thavuM. (saMsArarUpI sAgara. ) saMsAranuM jokhama kheDI chellI dazAe pahoMcavu. k * vivAha saMbaMdhI zuM kahevAnuM che? mArAM te badhAM cheAkarAM sathAI gayAM che, nAnA jhIkAnA vivAha thaI cUkayA che, eTale have huM teA tarI pAra utarI chuM. kavi. sAmaLabhaTTa. " sevaka jana ugArI lIdhA, taraNA tAtarI tyAM merU kIdhe." 2. ( lAkSaNika. ) atizayAkita karavI; vadhArI vadhArIne lAMbuM karavuM; zuja bAaMtane meTuM rUpa ApI kahevu. ** panaghaTa upara vAta thatAM bairAMe taraNAnA merU banAvI dIdhA. ane eka kAnathI khIje, khIjethI trIje ema baSe akSara vadhatI ne vadhatI vAta AkhA IDaramAM prasarI rahI. " sarasvatIcaMdra. ' * chekarAMnI mAne te taravAranI dhArapara rahevAnuM." 3. jUnI vAtA.tarI ravAranI dhArapara rahevuM, taravAranI dhArapara rahevu dhaNuM jokhama bhareluM che ane tethI evI vakhate ghaNI sabhALa ane khabaDadArI rAkhavAnI jarUra paDe che te uparathI lAkSaNika arthe ghaNIja saMbhALathI rahevuM; sakhata amala nIce rahevu; dhaNA jokhamamAM rahevu. " A patinA svabhAva veThavA e taravAranI dhArapara cAlavA jevuM hatuM. " bhAminIbhUSaNa. "bhAre taravAranI dhArapara cAlavuM paDatuM; mArUM AvaradA kAcA sutare laTakAyeluM hatuM." karaNaghelA, dw e bahenA. tarI utaravuM paNa khelAya che. pAra karavuM, tarIte athavA hADImAM esIte pelI pAra javu. ra. gunhegArane vahANumAM besADI bIje deza mAkalI devA; dezanikAla karavuM. tarIlAM tANavA, ( kAza kheMcavAne lagADelA baLadane khAMdhe dhAlavAmAM Ave che tene tarIlAM kahe che. e tarIlAMne bhAra AkhA dahADA baLada vahyAM kare che te uparathI lAkSaNika arthe) dhara saMsArane mejo vahyAM karavA. " jIvanI vAta kAI nava jANe, ApA paNuM anumAna mANe, maratAM sudhI tarIlAM tANe garaDa garphe gayA, pahoMcyAnA pamANAM kAie na mAkalyAM. " dhIrAbhakta talapApaDa thaI rahevuM, (pApaDa zekAya che tyAre jema jhaDapathI uDe che ne phruTe che tema-te
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ * paDavuM. gayuM." taLAva javuM.] ( 10 ) [tAMbAne rUpiye. vA jesAvALuM thavuM; adhIrAM banavuM; rakhAnethI bharapUra hovuM; nirAMta hevI; thaAtura thaI rahevuM; tAlAvelI thavI; tala- bhaNa bahu hevI. savuM. 2. saMtoSa tha; tRpti thavI-hovI. jIva talapApaDa thaI rahyA che." maLyAM sukhe bhojanane saMtati, taraNi "potAnA manane ubharo jhubedI upara rahyA nahi tApa; taLiyAruM rahyuM che tAruM, na kaDhAya paNa pelIdhAnI upara kADhavAne zA vaLatI saMtApa." te talapApaDa thaI rahyo." venacaritra. arebiyana nAITsa. taLiyuM jhADavuM, (puMje vALa te uparathI) "AkhI rajanI raDatAM vItI, sApha karI nAkhavuM saphA karavuM; uDAvI devuM; kaMtha vinA kema rahiyere," taLiyA jhATaka karavuM; khuTADI devuM, khAlI talapApaDa thaI rajanI gALI, khama karavuM. evuM thaye nahi sahiyere, siMha mahetA. 2. khuba dhamakAvavuM; Theka daI halakuM "tenuM evuM AcaranuM avala sAsujIthI sahana thaI zakyuM nahi. tenuM adekhuM hRda taLe upara thaI rahevuM, (vilaMba thavAthI ya aMdaranuM aMdara baLIne talapApaDa thaI ke bIjA koI kAraNathI) Atura thavuM. tAlAvelI thavI; talasI rahevuM, adhIrA tha saddaguNI vahu, vuM; eka page thaI rahevuM; jessAvALuM thavuM. taLAva javuM, (gAmaDAnA loka taLAva upara "Apa je kAryane mATe eTalA taLe u. jhADe pharavA bese che te uparathI) jhADe para thaI rahyA che te mane Apa jaNAvapharavA javuM; dizAe javuM. . che te ThIka paDaze." taLiyA jhATaka, cheka taLenA bhAga sudhI jANe a. nA. bhA. 1 lo. sAvaraNa pheravI hoya ema athavA jaDamU- tAMtaNe prANa vaLagI rahe, nAza pAmavALathI ukheDI nAkhyuM hoya evo koI va- nI-marI javAnI taiyArI para AvI rahevuM; stune nAza-evI dazA; moTI Aphata nuM- 2. khavAI javuM; kharakharI javuM; jakasAna; bhAgI-tUTI gayelI hAlata. samULo jarI javuM. nAza; khaDiyA khaDakhaDa. A prayoga vize- 3. jIva UMce rahe; ghaNuMja Atura paNa tarIke vaparAya che. rahevuM; adhIrA thavuM; ghaNuM cahAvuM. maMda maMda vAyu AvIne saghaLI sRSTine tAMbAne rUpiyA, e rUpiye vyavahAramAM jema sukha Ape che te tathA vaMTeLIo ane sAce Tharato nathI tema je mANasanuM jItophAnI vA jhADa tathA gharane taLiyA jhATaka vana A saMsAramAM jhAjhuM TakavAnuM na hoya kare che te paramezvara che ema kahI saMbha- evA bharaNapathArIe paDelA mANasane |LAve che." viSe belatAM vaparAya che. (khoTA rUpiyA karaNaghele. jevuM nakAmuM.) taLiyAruM TADhuM hovuM-thavuM, (LiyAruM peTa have eTaluM kahone ke Akhare rUpA -hasavAmAM) gAMThe gaye have aMda- ne rUpaiyo che ke tAMbAne?".
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAkarSa tIra lAgavuM. ] (171) [ tAro asta the. vaidya-kharekharuM kahetAM te mArI jIbha | ThaMDI paDyA pachI ghA mAravAthI vaLI zakakema upaDe ? tI nathI te uparathI.) utAvaLamAM; ekadama; mithyAbhimAna nATaka. | eka sapATe; tarataja. tAkayuM tIra lAgavuM, je zikAra para nizAna | " tAte ghAe kAMI kAma bane. ?" tAryuM hoya te zikAra paDe tyAre zikArInuM tAna mAravI-levI, gaLAmAMthI sura kADhI tAkyuM tIra lAgyuM ema kahevAya che. te upa- | batAvavA. rathI koI kAma ke vicAranI siddhi darzAvatAM " zuM gAna karavAthI ApanuM mana prasae vaparAya che. huM ja thaze ? te ahIM kayAM zIkhavA jevuM dhArelo vicAra pAra paDavaH dhAryuM. kA. paDe ema che? (mitra, tAna mAruM ke ema | ne ema gAuM ?" ma thavuM; mahenata bara Avavo. tapatyAkhyAna. caMda gavarIe phakIranI kIrti bahu - tAna lAgavI, koI viSayamAM mazagula rahesAMbhaLI hatI; ghaNAne moDhe eNe sAMbhaLyuM - vuM kaI bAbatamAM nimagna rahevuM dhyAna hatuM ke enuM tIra tAkayuM lAge che. jenI lAgyuM rahevuM. koIne AzA nahi tevI eka strIne zrI tAnamAM AvavuM, laheramAM-mastImAM AvavuM. mata ANI ApyuM." sAsuvahunI laDAI tAnasenane Takkara mAre tevuM tAnasena je te uttama gavaiyo tene paNa haThAve evuM; gAtAgaDadhinnA ( pinnA-naraghAMnuM mahoruM. te uparathI lAkSaNika.) moja majhA- tApI kare, (surata tarapha.) gAnatAnamAM mazagula rahevuM te; raMgarAga. tApI nadImAM ke kuvAmAM paDI A tAgaDe tevaDa rAkhavI, (tAgaDe eTale tAM paghAta kare. kuvo taLAva kare paNa vapataNe.) jeIvicArIne kharca karave. rAya che. tADane trIjo bhAga, ghaNA UcA-Dela mA duHkhanI mArI kadApi te je tApI Nasane mATe ema bolAya che. pho karaze; lokomAM hatabhAgI teto AtamatANI kADheluM, ghaNuM ja pAtaLuM (choruM-mA- ghAtI Tharaze--suNo." susa) lAkSaNika. venacaritra. tANIne lAMbuM karavuM, vAta cuMthavI, TuMkuM karI tArUM te zenuM mAthuM che ?, (matalaba ke patavI devAne badale vadhArI vadhArIne moTuM | loDhAnuM che, paththaranuM che ke vajUnuM che? mArUpa karavuM. hAsanuM hoya tyAre te dukhyA vagara na rahe tANI besADavuM, ADuMavaLuM jema tema ka- e bhAva samAyeluM che.) karI jukatejukatuM ANavuM ThekANAsara bolatAM na thAke evA mANasane viSe ANavuM-lAvI mUkavuM, yukitathI baMdha be- belatAM vaparAya che. satuM AvuM tAre asta thavA, (tAro-satAro) paDatI tAte ghAe, (bIlo ke evI ja koI loDhA- dazA AvavI; paDatI thavI; dahADA vAMkA thavA. nI vastu garama karyA pachI ghA mArIe to ! "tuM darabAramAM hamaNAM ja jA ane duSTatene jema vALIe tema vaLI zake che paNa rAyanA sAme tuM phariyAda kara-tene tAre a
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ tALave gALa cUMTADe. ] ( 12 ) [tIkhu bharI. sta thavA beTho che mATe tu kahIza te mAnaze" | 3. ene ghera tALAM devAyAM eTale sarasvatIcaMdra. tenuM satyAnAza-ne saMtAna gayuM, tALave geLa cuMTADa, mIThuM mIThuM belI vaMzanI samApti thaI moTI AzAo ApavI. "dukAne devAro tALuM, "mAtra yukitathI halakA ja kanethI ApaNa benuM phUkAze devALuM." tALave goLa coMTADI mAhitI meLavI levI - narasiMhajInI huMDI. joIe." have pUrvanA raMga te kayAMka bhALuM. maNi ane mohana. yazasvI taNe dvAra devAyuM tALuM." tALA devAvAM, uchediyuM thavuM; kaI pAchaLa narmakavitA. vAparanAra na hovuM; na saMtAna javuM. nathI nathI sama khAve, putra vagara gharane tALAM devAze ane re have kaI vahAluM. gharane nirvaza thaze e vicArathI tene bhAre priya pati suta mane, dilagIrI thatI." ghera devAyuM tALuM." gardhavasena. narmakavitA. tALI pADavI, (harSanAda kare.) "tArA nazIbe tALuM devAyuM." eTale 2. (lAkSaNika) tALI pADI lokomAM | tAruM bhAgya pharI vaLyuM; paDatI beThI; AphajetI karavI. vI banyuM. "me koyalA ne divela copaDI gadheDe tina pAMca karavI, patarAjI karavI; zekhAI besADaze te kevA naThArA dekhAIzuM! loko | karavI. hasaze ne tALIo pADaze ne dhikkAraze." | "rAMDa Avaze ne tina pAMca karavA vanarAja cAvaDo | jaze te ApaNe kyAM kAcA chiye ! phikara "gayA dvArikA sudAmA rUSi, zI che ?" dekhI veSa thayA bALa khuzI; vidyAvilAsa. pheMke kAMkarA ne dAMta kADhe, have pachI te vadhAre tina pAMca karo vaLi pAchaLa tALiyo pADe." khare ? zuM tene mAre kaze paNa bhaya upasudAmAkhyAna, ja nahi hoya?" hase loka rUpe lIlavALI, maNi ane mohana. pUThe chekarA pADe tALI." tisamArakhAM, (vizeSa nAma uparathI.) zu sudAmAcaritra. | rAtanane TaeNga karanAra-bahAdurI batAvanAra tALuM devAvuM, zaramathI athavA ThapakAnI dhAna | tamoguNI mANasa. rastIthI athavA thayelI phajetIthI moTuM baMdha 2. baDAI hAMkanAra. tIkhuM marI, tIkhAM marInA jevA garama mi"have tene moDhe tALuM devAyuM che." | jAja-vabhAvanuM. bairAMne moDhe tALuM che. eTale bairAMnuM - "amAre anirUddha tIkha marI, moTuM zaramane lIdhe ughaDatuM nathI. te te svamAmAM gaye varI." 2, sarakAranI jamI AvavI. okhAharaNuM.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ tItIdhA. ] tItIdhADA, hareka kAmamAM utAvaLa karanAra mAsa. tumAM cALavavAM-athaDAvavAM, (tumaDAM=mAcAMnAM tAlakAM) e pakSane laDAvI mAravA; khaTapaTa karI laDAvI mAravuM; laDAI UbhI karavI; jhappAjhappI thAya ema karavuM. tumaDAM phoDavAM, nukasAna karavuM; vitta vagaranuM karavuM; nirAdhAra karavuM. . * mArA nAra che ! ' pitAnAM tumaDAM te| tuMja phoDa tumaDI rahI javI,(mAthAnI), tAlaku ghasAi rIDhuM-kharUM thayuM. ( mAthe bhAra UMcakI UMcakIne. ) kk bhAi zAka pAnanA TopalA mAthe mUkI khare bapAre gAmaDe jaI jaIne tumaDI 3) rahI gaI che. mArA duHkhamAM kaMI maNA nahotI. have Izvare kAMIka sAmuM joyuM che, tumaDImAM kAMkarA, samajaNa na paDe tevu je kAMI te. tumaDu' raMgI nAkhavuM, mAthAmAM mArI leDI kADhavuM. 2. dhaNIja nukasAnImAM ANI melavuM. tumaDaeN taravu, (peAtAne) ApabaLathIja sasAra sAgaramAM AgaLa dhapavuM. "je mANasa peAtAnA paDa uparaja ette kAda rAkhe che ane jeNe mana mAratAM jA hyu che te peAtAne tumaDe ja taravA, Apa raLeluMja khAze ane te kharI rIte cAkarI karIne bhAkharI meLavaze. " jAtamahenata. tetrIsamuM jAgavu, kAMI avanavuM thavuM; kAMI aNadhAryuM ( aDacaNa-A tavagere ) AvI paDavuM. terI merI karavI, huMkArA TuMkArA karavA. tela kADhavu, pIlavuM; kanaDavuM; ghaNIja mahenata karAvI thavavuM; satva kADhavuM; vitta ochuM ( 173 ) [ telapA karavI. karavuM; ( julamI kAma karAvo ) apuza kADhavI; narama karI nAkhavuM; haMphAvavuM. (lAkSaNika ) ' kAma karAvI karAvI mArUM tela kADhyuM. " "gujarAtane vaza karavAnuM kAma bhUvaDane vikaTa mAlama paDayuM; keTalAka zUrA ne buddhi mAn gaDhavIe tenuM tela kADhayuM, "" vanarAja cAvaDA. tela dhAlavuM, (mAthe.) koI sagAMnA maraNane zAka hoya che tyAre bairAM mAthe tela dhAlavAnu baMdha rAkhe che te utAravAnI nizAnImAM pAchuM dhAlavu zarU kare che te uparathI lAkSaNika arthe zAka utAravA. tela nIkaLavu, (lAkSaNika, ) talanI peThe khUba pIlAvuM; DALa nIkaLI javA; ati zaya kAma karI thAkI javuM; ragaDAmaNu thavI. " hukama kare bahu tAbaDatAkha, rAkhIne rANIne rApa; sevaka jananuM nIkaLe tela, kahevuM rahela karavu muzkela ', vijayavANI. tela pUtru; e kanakavAnA jyAre peca thayA hAya che tyAre trIjAe temAM peAtAne kanakavA nAkhI peca karavA. laMgariyAmAM paNa tela pUravu kahevAya che. tela reDAvu, (kALajAmAM.) jANe kALajAmAM tela reDayuM hAya evI sthiti thavI; ekasmAt aNaciMtavI ciMtA--phikara thaI - vI; kALajAmAM careDA paDavA; cIcaravaTA pedA thavA; kALajAM baLavuM. 2. (peTamAM.) dhAstI upajavI; prAsakA paDavA; jossAthI akaLAvuM; dhAstIthI ceAMkI uThyuM. 3. adekhAI thavI; sAmAnuM sArUM thavAthI dilamAM hijarAvuM. telapaLI karavI, jema tema karIne gujarAna
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ telamAM mAkha bUDavI. ] ( 174). [ traNa TakAnuM. calAvavuM, AchuM pAtaLuM je khAvAnuM maLe ! re caDhe, mATe thaze thaze kahe moDhe." tethI satiSa dhara. "rAdhAvahuno raMga joI avalasAsu "telapaLI karIne pika bharanArane ghera kapALanI karacalI vALI gAla phulAvI tepuruM pAdharuM peTa paNa nahi bharAya ne mahe- bare caDhAvI camatkArika thaI rahyAM hatAM." nana majUrI karIne mAthAnuM tAlakuM paNa sadgaNuM vahu ghasAI jaze." tabara jevuM tuM eTale caDheluM rIsAkuMvArI kanyA. yeluM meM. telamAM mAkha bUDavI, telamAM bUDelI mA "jIvaNarAma eka dahADo nizALethI A khanI peThe gAtra zithila thaI javAM. TIluM vyo teja eka khUNe pitAnuM daphatara pheM. paDI javuM; nIcuM joI bhaya khotaravI. kI tebarA jevuM meM karI baDabaDato be"huM hArI have re, na bAkI kaI vAMcana mALA. thAkI paDI mAkhI tela re." narma kavitA. teNe AvavuM, cheka najIkamAM AvI pahoM. cavuM; lagolaga AvavuM. ( lAkSaNika) vara telIA rAjA, telamAM joIne gujarelI vAta | teraNe Avyo eTale cerI AgaLa AkahenAre; telathI nahAnAro jAcaka-mAgaNI vyo. teDIo gavAra, mUrkhajaDase; ThekANe na Ave e. tolaDI tananana kare che, (tananana=AnaMda tepa choDavI, gapa mukavI; e uparathI vAMkAmAM) khAvAnuM khUTayuM che ya tyAre ke garIbAI darzAvatAM paNa vaparA2. vA choDe. (lAkSaNika.) ya che. topa mAravI, DaphAMsa hAMkavI; gapa ThokavI; khara khoTo hAjara javAba daI de. tolAM jokhavAM, (pallu jema bhArathI nIcuM "chokarAnA hAthamAM vidyAnI rekhA hoya che name che tema nidrAnA bhArathI mAthuM nIpaNa chokarIonA hAthamAM te hotI nathI zuM thavuM.) dhamAM DolAM khAvAM. e te jozIbAvAe eka nakAmI ne traNa TakAnuM, halakuM lekhAmAM nahi evuM; pAumaMga teja mArI hatI." che; kaMI hisAba vinAnuM. tethI ulaTuM lA be bahena. | kha TakAnuM eTale pramANikane bhaluM. (traNatabara caDha, ghoDAne tebare caDhAvavAmAM A saMkhyA e prAcIna kALanI dharmanI gUDha Ave che tyAre tenuM meM jema phuleluM jaNa- saMkhyA manAya che. brahmA, viSNu ane ziva e yache tema jenuM moTuM rIsamAM phuleluM jaNa- traNanI tripuTI gaNAya che; jJAna, ya ane ya tene viSe bolatAM e vaparAya che; dA- jJAtA; dhyAna, dhyeya ane dhyAtA; kartA, thare caDhavo; rasamAM meTuM caDhavuM; nAkhu- karma ane kriyApada, vagere aneka jAtanI za thavuM; gusse thavuM. (IcchA uparAMta ke tripuTI gaNAya che; vahi paNa traNa prakAjANuM joIne.) ranA lakhyA che; vaLI raje, tamo ane sadhana vinA ghareNuM te zenAM, nArIne te tva e triguNa kahevAya che, ahIM AgaLa joIe che ghareNAM. kahuM na to jhaTa teba- A traNane artha AvA prakArato nathI. paraMtu
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNa pAyA. ] tenA artha keTalAka-thoDAka evA thAyache. te uparathI ) traNa pAyA, ThAmaThekANA-DhaMgadhaDA vinAnuM; samajaNu rahita. "zI gAMDI vAta karo che! mArA bhAI ! A te traNa pAyA tamedekhAAche ke zuM? bhAminIbhUSaNu, traNa badAmanu, halakuM; tuccha; ki Mmata vinAnuM; gaNatarI vinAnuM. " nAkarI teA cheDavI nahi. nAkarI cheDaye teo traNa badAmanA kSeAkeAmAM gaNAya. navIprajA. trAjavu bhAre thavu, garviSTa thavuM. 2. mAra khAvAnI nizAnI thavI atha vA evA guNa dhAraNa karavA; mAra mArI halakuM karavAnI jarUra paDe evA mANusate viSe khelatAM vaparAya che trAjavuM UMcuM caDhavu, mAna pratiSThA Adi vadhavAM. trAjavuM namavu, sukha-caDhatInA dahADA AvavA; pAyarI--sthitimAM caDhatA thavuM-vadhavu; lAbha thavA. ' tenuM trAjavuM namatuM jA . ya che. trizaMkunI avasthA, (ayAdhyAnA sUryavazI rAjA trizae svarge javAnI icchAthI mahAyajJa karavAne vasiSThane meAlAvyA. eNe nA kahI tyAre rAjAe vizvAmitrane teDAvyA. eNe sarva devane AmatraNa kA paNa kAI AvyuM nahi; e uparathI vizvAmitre krodhAyamAna thaI peAtAnA tapeAkhaLathI trizaMkune svargamAM mekaklyA paNa IMdrA ( 175 ) [ trIjuM netra udhaDavu. di devAe tene nIce DhALI paDayA; e veLA vizvAmitre peAtAnI zaktithI tene nIce AvatAM adhavaca aTakAvyA. ethI rAjA AkAza ane pRthvI vacce laTakatA rahyA te uparathI ) adhavaca-aMtariyALa laTakI rahevuM paDe evI saMkucita dA. trIjuM netra udhaDavu, zivajInA trIjA netramAM vanti che, te jyAre udhaDe che tyAre pralaya thAya che. eka same zivapArvatIne cApATa khelavA rakajhaka thayethI te risAine uDI gayAM ne pachI baMnee ugra tapa karavAM mAMDayuM. e tapathI pralayAgni utpanna thayA ne phrevatA gabharAyA. eee zivane kahyuM ke tame pArvatIne pAchAM khelAvA. ziva elyA huM teA nahi khelAvuM. tenI IcchA hAya tA Ave; pachI gagAe pArvatIne samajAvyAM e bhIlaDIne veze AvyA. IMdre kAmane kahyuM hatuM ke pArvatI bhIlaDI thaI Ave ke tAre tArUM bANu zivane mAravu, tethI kAme tema karyuM te ziva mAhita thayA. pachI pArvatI peAtAne rUpe pragaTa thayAM, paraMtu zive kAmanA upara DrAdhe bharAI tene potAnA trIjA nayananI javALAthI bALI nAkhyA. krodhaM prabho saMhara saMhareti, yAvad gIraH khe marutAM caranti; tAvat savanhI javanetra janmA, A mAvazeSaM madanaM cakAra. teuparathI lAkSaNika arthe khuba krodhAviSTathavuM; atizaya krodhAyamAna thavuM; kaMIka navujA thaI jAya evA gussAnA AvezamAM A vI javu; ekAeka gussA phATI nIkaLavA.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaDathI mAMDIne. 1 ( 16 ) [ thALe paDavuM. thaDathI mAMDIne, pahelethI; AraMbhathI; zarU- bhUlAvavA dhAryuM temAM sulatAne sajjaDa thApa AtathI. thaDathI te pAMkhaDA sudhI eTale khAdhI che." athathI te iti sudhI. arebiyana nAIsa. te hAtha joDI rAjA AgaLa ubho thApaDa thApaDa bhANuM karavAM, (AtAnI strIraze ane potAnI saghaLI vAta thaDathI | ne.) lADamAM thAbaDavuM. thAthAthAbaDI karamAMDIne kahI." vi; hulAvI phulAvI hekI jAya emakara thatuM nathI, ema strIne rUtu Ave che tyAre vuM. vizeSa strInA saMbaMdhamAM vaparAya che. bairAM bele che. divasanA kaMkAsanA ubharAo varanI (tevI strIthI kAmakAja thatuM nathI te AgaLa rAtre suvAnA vakhatamAM kADhe che; uparathI.) vara je samaju hoya che te thApaDa thApaDa thanathana karI rahevuM-nAcI rahevuM (mAthApara). bhANuM karI hasADI ramADI suvADe che." A prayoga mANasanA mijAjanA saMbaMdhamAM narmagadya. bhalAya che. patinA magajamAM A3 lAla thALI jevaDuMkapALa,moTuM kapALa moTuM bhAteja pramANe vartavAne haTha karI thakavavuM gya sUcave che. ] bahekI jaI-phATI jaI duHkha devuM; kahyuM " rAjakuMvarI sauthI aLagI rahetI hatI na mAnavuM; zirajorI karavI. te paNa pUnamanA caMdra jevuM tenuM meM ta. thappaDa khAvI, mAra khA; nukasAna khamavuM. thI thALI jevaDuM tenuM kapALa chAnuM rahyuM thAkyAnA gAu, cAlatAM cAlatAM paga thA- nahi." kI jAya ane pachI jeTalA gAu vadhAre gU. junI vArtA. cAlavAnuM hoya teTalA gAu thAkyAnA gAu thALI pheravavI, thALI vagADI DhaDhere pI. kahevAya e uparathI eno lAkSaNika artha Ta; lekamAM jAhera karavuM; guhya vAta ughAevo thAya che ke amuka kAma pUruM karatAM DI pADavI. ( lAkSaNika ) pahelAM vacamAM thAkI javAthI AgaLa na raiyatane gabharATa TALavAne surapALe vadhAya evI hAlata. jAheranAmAM karI thALI pheravI ke koIe thAthAthAbaDI, pitAnI strIne phulAvI chu. Dara rAkhe nahi." lAvIne bahekAvI mUkavI te. atizaya lA vanarAja cAvaDo. DamAM thAbaDavuM te. "thAthA thAbaDIne vahu 2. paisA ugharAvavA. ApaDI' ema kahevAya che. thALe paDavuM, zAMta paDavuM; (vahetuM pANI thAthApa khAI javI, cUka-bhUla karavI; chetarAI javuM; bhUlAvAmAM paDavuM. (ekAeka) "te ? bAmAM paDatAM sthira thAya che te uparathI.) e kAmamAM thApa khAI gaye." thappaDa ! jema jema kAma thALe paDatuM gayuM ane khAvI paNa vaparAya che. ethI ulaTuM thApa jema jema pitAnI kamANI vadhatI gaI tema mArI javI. tema DAhyAbhAIne peDhInuM kAma kamI thatuM 2. nuksAnamAM AvI paDavuM. [lAkSaNika.] "eTalI bhAre bhAga karIne rAjakanyA be baheno.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ thuMka uDavuM. ] (177), [ dama mAre. ka urADavuM, jenA belavAthI kAMI nIpaje | nAnuM karI melavuM, khUba thakavI devuM. (kAnahi athavA te nakAmuM bolyA ja kare evA | ma karAvIne.) mANasanA saMbaMdhamAM A vaparAya che; thuMka 2. halakuM karavuM. (mAra mArIne.) nI peThebelelA bela vahI javA devA; mithyA 3 halakuM pADavuM; mAnabhaMga karavuM. bolavuM -nakAmA jAya tevA hINa bela be (dhamakAvIne) lavA.. zU tenA nAma para, dhikkAra che enA 2. gALa devI; asabhya bolavuM. "bhAI tame nakAmuM thuMka zuM karavA urADe ! meMne. (tenA nAma-mane thuMkavAnI jage cho? tamArI takarAra zI che te amane ka. jANavI te uparathI.) he te taDa pADI ApIe." ajaba che ke ApaNe dharatImAM garaka "sulatAna vachara athavA vajIranA cheka thaI jatA nathI ? e kAphara lokonA dIna (yu teonA meM upara ) ane ApaNA rA sAme phekaTa thuMka urADI ubhare kADhavAne badale te phakata eTaluMja bolyo ke...." | dInane mukAbalo kare. ?" ' are biyana nAIsa. karaNaghele. badhuM thaI gayuM; have thuMka urADaze te mithyA. DI ghaDIne paraNe, thoDA ja vakhata jIvabhaTanuM bhopALuM. ' vAnI AzA hoya evA maraNapathArIe paDelA thuMkeluM gaLavuM,the keluM pAchuM gaLavAnI peThe A. | mANasane viSe belatAM vaparAya che. peluM vacana athavA bolelA bola pAchA tene lAgyuM ke ghelAbhAI have thoDI ghaDIne meMmAM ghAlavA-mithyA karavA te uparathI paraNo che." beleluM veNa na pALavuM. (dhikAramAM be be bahene. lAya che.) thArIA ropavA, laDhAInAM mULa ropavAM. thuluM kADhavuM, duHkha daIne azakata-mAlavinA ! "te te Thera Thera tharIA rope che." daI vartavavI, (davAI uparathI I-ANa). | hukama calAvavo. abhimAnI Arate gharanuM kAmakAja ka- | ravAthI bedarakAra rahI bole che ke " zuM amane koie vecAtAM lIdhAM che ke zuM, amArAM bApane kAMI daI vAtave che? paisA gaNAvyA hoya te rAkhe pAchA." paMDitA jamanAbAI dama kADhI nAkhave, satAvavuM; saMtApavuM; kaM. - TALe Apa; ghaNo ja Agraha karI kana' DavuM, kAyara karavuM jIvane ghaNo ja akaLAve; | | du:kha devuM. 23. premanA AvezamAM bhega Apa te uparathI kurabAna thavuM; ghaNuM cahAvuM; Atura rahevuM. dama zabda uparathI vyAkaraNane lagatA ghaNuM prAga thayA che, jemake, dama rAkha eTale thAka khA; visAmo le; dhIraja rAkhavI. dama nIkaLI jAya eTale jIva jo; thAkI javuM. dama kheMcavo eTale dhIraja dharavI; cUpakIthI sahana karavuM athavA tamAku vagerene - dama mAre eTale thAka khA; dhIraja dharavI-rAkhavI.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ dama deva.]. ( 178). [dariyo oLaMgavo. damadeve Apo eTale dhamakAvavuM, dhAstI daravAjA ughADA che, jene jeNI tarapha jaApavI. vuM hoya tene teNI tarapha javAnI chUTache. javAdama che eTale AzA, vizvAsa ke 5 ne koI jAtane aTakAva-pratibaMdha thAya hiMmata cheDI devI. 2. marI javuM. ema nathI, rastA mokaLA che-game te raste dama paDe eTale dhIraja dharavI. jAo. matalabake javA devAnI nA nathI. dama rAkhe eTale tana-mana dhananA joranuM (ghaNuM karIne prAcIna zaheranI AsapAsa abhimAna rAkhavuM. koTa bAMdhelA hoya che tenA-jemAM thaIne dama tha eTale damano roga the. konI avajA thAya che, te uparathI.) dama tANa, cUpa rahevuM agara cUpakIthI sa- dariyA jevaDuM peTa, udAra; je hoya te samAya hana karavuM. evuM vizALa; sahana kare evuM. sahanazIlatA dama ghare, thAka khA; aTakavuM. vALA mANasane mATe vizeSa vaparAya che. 2. dhIraja rAkhavI. (dariyAmAM jema aneka nadIonAM judAM 3. hiMmata dharavI. jUdAM pANI samAI jAya che tema.) moTuM dama bAMdhIne cAlavuM, utAvaLe cAlavuM. peTa paNa vaparAya che. tethI ulaTuM khAbe"teNe dama bAMdhIne cAlavA mAMDyuM. ' ciyA jevuM-sAMkaDuM peTa. dama bhIDAve, dhAka dekhADavI, dhAstI A- dakSiAmAM DubakI, pato na lAge evI zodha pavI; dhamakAvavuM. ke yatna. jemanA paherAmAMthI corI thaI te svArene dama bhIDAvyo ane keTalAkane paraheja dariyAmAM DabavuM, moTI nuksAnImAM AvI paDavuM; paDatImAM AvavuM. sadharA jesaMga. 2. pApI thavuM; karama bAMdhavA; saMsAdama mAre, nirAMta-dhIraja dharavI; thAka ranI * ribAyAM karavuM. khA . da.. bALaga, dariyo oLaMgavA je2. (tamAku vagere.). vuM kaI mahAbhArata kAma karI kRtArtha thavuM; eNe bhula khAI athavA to rAjabhakti- dariyA jevuM moTuM kAma pUruM karI sukha rUnI ghelachAmAM taNAI, kharI taka AvatAM su 5 kinAre pahoMcavuM. dhI dama mAravAne badale potAnI utAvaLa ekAduM moTuM kAma pAra pADI te taraphanI thI ulaTuM te duSTanA manamAM pAko vahema ANu nirAMta meLavavI; mAthe lIdheluM mahAbhArata vAnuM karyuM." kAma pAra pADavuM pUruM karavuM. dariye - dama rahevo, guNa-satvanuM rahevuM. baMgavAmAM khaDaka, ane hiMsaka prANIo dama le, zvAsa nIco paDevo. AdinI aneka aDacaNo naDe che te a2. dhIraja rAkhavI. DacaNonI sAme thaI utArU jyAre kinAre dama laI nAMkho eTale saMtApavuM; kAyara karavuM. pahoMce che tyAre tenA manane nirAMta vaLe che dara ughaDavuM, mArga ughaDe; dvAra khulluM thavuM; tema je kAmamAM aneka aDacaNo AvI dhaMdhe maLo. paDatI hoya, tema chatAM te karyA vinA chu dara pADavuM, praveza kare; rasto kADha-pA Tako na hoya te te aDacaNa khaseDIne pahave. Na jyAre koI dhAreluM kAma pAra pADI karyA."
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazA karavI. ] phateha meLaveche tyAre teNe dariyA eLagyA ema kahevAyache. ( 178) dazA karavI, (dazAha uparathI.) muA mAhyusanuM dasamuM karavu. dazA beThI che, vAMkA dahADA thayAche; paDatI dazA AvI che. dazIvIsI, caDhatI paDatI dazA; sukha du:kha. * dazI vIsI sInI evI. ' dazeyAM caravAM, paraNyA pachI tarata ceDA divasa vare vahune ghera ane vahue varate ghera jamavA javuM. (dhaNuM karI daza divasa sudhI jamavA jAya che te uparathI. ) vinAnuM dasa uNa, strIne chokaruM sAMpaDyA pachI dasame divase je azuddhi kADhavI te. dasarAneA pADA mAravA, hiMmata kAma karI khATuM parAkrama dekhADavuM. (dasarAne divase pADAne vadha thAyache. te evI rIte ke eka be mAsa agAu te pADAne sArI rIte khavaDAvI pIvaDAvI mAtelA karI rAkhe che. jyAre dasarAne divasa Aveche tyAre tene dhAmadhumamAM Theravele ?kANe laI jAya che ane tyAM cAre taraphathI kabaja karAvI bhAga lenAra te bicArAne taravArathI bhAga leche te uparathI. ) dahADA nAkhavA, divasa gujAravA; dahADA kADhavA paNa khelAya che. (zAkamAM-nirAzAmAM.) "pAMDave dahADA nAkhyA rAI, duHzAsane pAMcALI vageA. ' . [ dahADA karavA. dahADA bhAgalA, nakAmA dahADA gumAvavA. dahADA rahevA, garbharahevA. dahADA che eTale garbha che. ( ke. kR ) sudhanvAkhyAna. dahADA bharAi javA, dahADA AvI rahevA; me|ta AvavuM. dahADA levA, hADA gALavA-( ghaNuM karIne nirAzAmAM khelatAM e vaparAya che. ) dahADAnI cAla, grahayAga, dahADAvALI garbhavatI strI. dahADe lAgavuM, dhaMdhe rAjagAre vaLagavuM. dADA Athamave, paDatI dazAmAM AvavuM. dahADA udhaDavA, sArI sthitimAM AvavuM. ( dADADA ughaDe che tyAre prakAza mAre che- ajavALu vadhe che te uparathI. ) dahADA uThavA, asta thavuM; paDatI dazA A vadhu; sArI sthitimAMthI nArI hAlatamAM AvavuM. " enA dADA uDayA jaNAya che je vI. te AvI U~dhI samaja rAkhateA jA yache. ' dahADA jAgavA phaLavo. e prayoga ethI ulaTA che. dAhADA kheMcavA, kAraDA paNa khAdhuM na hoya eve! pavAsa karavA. khecave!; kaMI kharekharA a * Aje agiyAramanA dahADA khecI kADha. dahADA caDhaveA, (strIne) dahADApANI, maranAranI pAchaLa je kriyA kharaca karavA te. avasara pANI paNa elAya che. k bApanuM divasapANI teNe karakasarathI karyuM; tethI nAtamAM tene mATe caracA cAlI. - " maNizaMkare krodhathI paga pachADIne kahyuM, du, tamArA dahADA bharAI cUkayAche, e beheneA. tamArA rAI jeTlA tukaDe tukaDA karavA mA-dahADA pharavA, naThArI sthitimAMthI sArI Teja huM atyAre ahIM AvyA chuM." sthitimAM AvavuM; bhAgyeAdaya thavA; dazA maNi ane mehana. pharavI.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ dahADA vaLavA. 3 .66 mATe kahe narmada dezane, jossA UMca vadhAre; mathA zeAdhavA prasaMga jethI, pekhazeA dA De. kavi namaMda. nA dahADA vaLavA-jAgavA, udaya thavA; rI sthitimAMthI sArI sthitimAM AvavuM. bhAgyeAdhya thave. dahADA vAve, aLaguM caDhavuM. ( strIne. ) dahADA vaLavA, bhAgyodaya thave; sArI sthitimAM AvavuM. 2. kAyado thavA. dahADA ughaDavA paNa eja arthamAM melAya che. dahADA vAMkA che, nazIba pratikULa che; sitArA pAdharA nathI; saMbhALIne cAlatAM paNa vAMkuM thAya evA grayoga che; paDatI dazA che. 6 jyAM sudhI dahADA vAMke che tyAM sudhI ApaNuM dhAryuM kAMI thanAra nathI. '' dahADA sakadara thavA, sika Mdara e zabda musalamAnI rAjye A dezanI bhASAmAM navA dAkhala karyoche. lAguAnA dahADA sakadarache ema leAka khele che ane jANe te zabdanA upara mAha tathA AzcaryathI mRtamAM jotA hAya tevA dekhAya che, sikaMdara egrIka vijayI rAnta hatA. te koI laDAImAM che. haDayA nathI-te saghaLIja laDAi tyA che te uparathI, pA paDatI hAlatamAMthI sArI hAlatamAM AvavuM; caDhatI thavI; abhyudaya thA; sitArA pAMzA thavA; nazIba anukULa thavuM. dahIM mUkIne cATaje, nirarthaka rAkhI mUkaje. keTalIka jagAe madha mUkIne cATaje ema paNa khelAya che. dahInA dhADA, ' eNu geNu. ' e nAmanI ramatamAM dAnavALA chekare. daLaNuM daLavuM, daLaNuM daLavA jevuM moTI mAthAphADanuM ane kaMTALA bhareluM kAma karavuM. jI [ dADhImAM hAtha bAlavA. 2. ( koinuM. ) zakita uparAMta-ta sahana thaI zake . evuM. kAma soMpI chekaja thakavI devuM; ATA kADhI nAkhavei; kAma karAvI karAvIne hADakAM pAMsaLAM chekaja narama karI nAkhavAM. (180 ) "tuM te mArUMja daLaNuM daLavA beThA che. " daLelu daLavu, kareluM mAthAkUTanuM kAma pAchuM pharIthI karavuM; kaTALAnI sAthe pharIthI pAchuM tene teja karavuM. dAMDA pakaDavo, grahamAM ) AdhAra grahaNa karavA (durA * etA zAstraneAja dAMDA pakaDI rahyA che." dAkhalA khAvA, patto lAgave. dAgaLI khasavI--casakavI, ghelA thavuM; buddhizuddhi javI; dIvAnA thavuM; vApara javuM. dADha gaLI thavI, gaLyuM gaLyuM khAvAnuM mana thavuM. tr Avi paDayA tenA mukha AgaLa jenI dADha gaLI hatI. ', pANIpata. dADha pedhavI--saLakavI, khAvAnuM vadhAre vadhAre mana thayuM. (( ra. lAlaca vadhavI. hiMdustAnanI dolatathI meAha pAmI si kadaranI dADha saLakI. " 66 vAghajI bApu, bhAInI yuti phAvI. kumudasuMdarIthI emanI dADha saLakI rahI che bApA jANatA nathI. " sarasvatIcaMdra. dADha saLakavI, khAvAnuM mana thayuM. dADhamAM ghAlavu-levu, mAravA-nukasAna kara vAnI ke sapaDAvavAnI tajavIjamAM rahevuM; kIne-vera rAkhavuM. bhacaraDI nAkhavAnI yuti zeAdhavI. dADha AvavI eTale dADhane lagatI cAmaDI sUjI AvavI. dADhImAM hAtha dhAlavA, atizaya AjIjI
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ dADhe lAgavuM. ] karavI; kAlAvAlA karavA- ( abhinaya. ) dADhe lAgavuM, khAvAnuM vadhAre vadhAre mana thavuM; lAlaca thavI. dANA jovA, ( najara utArIne ADuM eLakhavA mATe. ) dANA vALavA, TucakA utArI dANA bAMdhI rAkhavA; ghahuMnA dANA, mIThAnA kAMkarA, mATInuM DhepuM, ane kAyale! eTalAM vAnAM bhegAM karIne sAtavAra mAthApara pheravIne lUgaDAmAM khAMdhI rAkhavAmAM Ave che ane te pachI jozIne batAvavAmAM Ave che, teparathI jozI ADuM vagere jue che. dANA pADavA, (dANe! athavA cAkhe! nAkhave te uparathI. ) vidhavAne karI paraNAvavI. ( nAtarIyA nAmatamAM vizeSa khelAya che.) dANApANI, khAvApIvAnuM; gujarAna; ajaLapANI ra. sarjIta; nazIba. "jyAM dANApANI lakhyuM haze tyAM javAnuM thaze." dAMta AvavA, ( dAMta sivAya kharAkharI - lAtuM nathI te uparathI athavA bALakane dAMta AvyA pachI te kheAlatAM zIkhe che te uparathI. ) khelavAnuM zaiArya AvavuM. dAMta uThavA-besavA, ( karaDavAthI. ) dAMta kakaDavA, ( rAgathI. ) krAMta kakaDAvavA, gussAne abhinaya karavA. 2. (TAdamAM ke UMdhamAM.) dAMta karaDavA, hArI thAkavuM; hAra khAvAthI lIdheluM kAma paDayuM mUkavuM. ( 11 ) 2. zaramanI lAgaNI thavI. kAMta kADhavA dekhADavA, sArI peThe dAMta ba. hAra dekhAya evI rIte khaDakhaDa dusavuM. " gharanAM vaDIlo zuM haLiLi cAle, rAkhe sikhazuM heta; [ dAMta hevA (peTamAM.) dvAvakI rahIne vineAda kare, paNa dAMta na kADhe che. narma kavitA. dAMta kADhavA ane artha cIDI karavAM k paNa thAya che. 2. kAinuM kaheluM hasI kADhavuM--na gaNukAravuM-uDAvavuM. jamevALA mAgavA AvyA tyAre bhAra bhAgI gayA eTale leAka caDhI AvyA tyAre dAMta dekhADyA. ' vijJAnavidyAsa. suvAnA dAMta cAvavAnA jUdA te dA, peTamAM kRSTa sUcave che; khelavuM mIThuM mIThuM ne karavuM kAMika jAdu ja; bahArathI batAvavAnuM jUda ne pAte karavAnuM jAdu ( hAthInA dAMta jema cAvavAnA ane bahAra dekhADavAnA jUdA jUdA hoya che tema.) dAMta TITIArA karavA, khIjavAine lavAze karavA; nakAmuM lavyAM karavuM; krodhaneA abhinaya karave. dAMta paDavA, hAra athavA zaramanI lAgaNI thavI; narama paDI javuM; nAumeda thai javuM, dAMta parAvA, ( gussAmAM. ) dAMta pisAne melyA ke baccA Ava. vanarAja cAvaDA. dAMta bhAgI nAkhIza, ema dhamakI ApatAM melAya che. dAMta hAvA (peTamAM.) vera hAvuM. zArya--jossA hAve! ( khAI javAnA.) mAravA-sapaDAvavA--bIvaDAvavAne! jossA hAve. " devALiyAnA dikarA tuM samajatA nahi ke AmAM miyAMnA mAtra che te tane 5caze ? paNa A te| pachavADe AvaDA AvaDA dAMtavALA kheDA chIe te tArA jIva lezuM ? mATe jhaTaine rUpiyA kADhI Apa. kautukamALA.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAMtamAM cheDA cAlavA. 1 dAMtamAM cheDe cAlavA, AbarU sAcavavI jALavavI; maryAdAmAM rahevuM. (strIomAM ja vaparAya che. ) ( 12 ) sannArInuM bhUSaNa che. " dAMtI karavAM, cIDAI javuM; khelavAnuM kAvata na hAya te chatAM gussAmAM baLAtkAre khelavuM-cIDAvuM. " dAMtamAM cheDA ghAlI dahADA kADhavAmAM dAtaNapANI karavuM, savAramAM uThI jhADe k ravA javuM, dAtaNa karavuM vagere je kAma 5heluM karavAnuM te karI levuM. dAtaraDuM' ne adhiyA, enI pAse zuM che dAtaraDuM ne baMdhiyA ? ( matalaba ke kAMI ja nathI. ) badhuM khAI nAkhyuM ke vAparI nAkhyuM che. dAMta caDhavuM, caracAvuM; vageANuM thavuM. dAMte taraNAM levaDAvavAM, garIbAI kabUla karAvavI; dhaNuM-dhaNuM ja du:kha devuM; satApavuM; narama pADavuM; hAra athavA tAkhedArI kabUla karAvavI; trAsa ApI halakuM pADavuM. ( pahelAM jyAre kAI rAjA vijaya pAmatA tyAre parAjaya pAmelA rAjA dAMte taraNuM laI ane kAcA sutare baMdhAI tene zaraNe javAnI pharaja paDatI hatI te uparathI. ) " kAce sutare hAtha bAMdhI dAMte taraNuM laI AvavAne hukama nahi karatAM siddharAje madanavarmane mAna ApI pAtAnI pAse e. sADI dhIraja ApI. sadharAjeAdha. krAMte mela AvavA, paisAdAra thavuM. dAtaNu karavuM, dAtaNuthI dAMta ghasI mehu dhAvu. dAtaNanI dIvI jevA, dAtaNanI dIvIne phrITI jatAM ane te upara mUkelA dIvAne nAza pAmatAM jema vAra lAgatI nathI tema. jete ekanA eka cheAkareA hoya che tenA sabaMdhamAM ema vaparAya che ke te bicA* rIte teA dAtaNanI dIvI jevA ekanA eka chokaro che. saMketa evA che ke jenA upara dIvA-vaMza jaLavAI rahevAnA AdhAra che [ dALamAM kaI kALu che, te mAMdhA ane lADakavAyA cheAkare. 2. sukalakaDI zarIravALA mANasane mATe paNa atizayAktimAM vaparAya che. (dhAsa levAne dAtaraDuM ne baMdhI sAthe kAI kheDUta khetaramAM gayA paNa tyAMthI ghAsa na maLyuM ke kApIne lAvatAM adhavaca khAyuM tethI tenI pAse rahyAM mAtra dAtaraDuM te dhIAM, te uparathI ) dAna levAM, varakanyAe athavA paraNelAM strI purUSe gurU sanmukha bheTa mUkI temanI pAsethI maMtra levA; dIkSA--khAdha grahaNa karavA dArUgoLA saLagavo, laDhAI-kaccha cA lavA. (dhaNA ja sAdhAraNa arthamAM. ) dvAve segaTI mAravI, lAga joine kAma karavuM; AvyuM| prasaMga na cUkave. .: ema haze teA paNa caTAInAM puSkaLa anukULa kAraNa hoya te pachI apacinha joI dAve sAgaTI mArI hAya te! teA jarUra 6teha ja maLe, " .. mudrArAkSasa nATaka, hArajIta e dharma kSatrIne, vaLI dAve seAgaTI mArUM re; jo eNe mane haNyo nathI te, huM lagADuM ene sArUM re. "3 mAMdhAtAkhyAna. dALa paraNAvavI,dALa vadhAravAne aMdara pANI reDavuM. dALamAM kaI kALu che, chUpuM pApa, kalaka ke gunhA che; chUpA bheda chUpA marma rahelA che.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ /3 ) dALamAM nAkhaje. ] [ divasa ghera nathI. 1LamAM nAkhaje, nirarthaka rAkhI mUkaje. 2. mana ghAlavuM citta paravavuM. dALamAM nAkhI vaghArI khAje' ema paNa dila thavuM, mana thavuM; marajI-IcchA thavI. belAya che. dila bharAvuM, tAvanAM cinha jaNAvAM; tAva dikarIe diva rahevo, dikarInA saMtAna ! Ava. vaDe vaMza rahe; dikarI vaDe vaMza jaLavA. 2. hUmo-DIba jAma; gaLagaLuM thavuM; ene to dikarIeya dIvo rahevAno gaLagaLI javuM. nathI." "deje patrathI darzana bApane, bApajI dikarIe dIvo sahu bolatuM, raDatAM raho bahena have nahi DhIla; teya tame sAMcyuM ghaNuM dAma-sAmA thatA. bharAyuM muja dila, kavi bApu. maMgaLa karo ne." dina jAgavuM, dharmane nAme musalamAnamAM narmakavitA. bakheDo thave; baMDa UThavuM. ( musalamAna dila bhAre thavuM, tAvanAM cinha thavAM-jaNAvAM; leka jessAmAM AvatAM dina dina pikAre ! tAva Avavo. che te uparathI.) dila levuM, zarIra puSTa thavuM. lehI levuM paNa dina jAga, bhAgyodaya tha; mAThI dazAmAM- bolAya che. thI sArI dazAmAM AvavuM. 2. mana lagADavuM; citta parovavuM. dinamAna uTha, kamanazIba thavuM namata zeThANIne manamAM sadeha paDe ke budde dahADe tho; durbhAgya thavuM. have mArA kAmakAjamAM kaI dila se "mArUMja bhAgya nabaLuM, nathI." dinamAna uDa; navI prajA. mArA ariSTa arathe, dila sApha che, niSkapaTI che; spaSTa rIte kahI de muja daiva rU. " evo che. (pramANika che.) - veNIsaMhAra nATaka, dillIne Thaga, nAmIco Thaga-lue. ene dinamAna ghera nathI ema paNa "A purANuM kaI dillIno Thaga ke belAya che. muMbAIno bhAmaTo hovo joIe." dila ApavuM, mananA vicAra jaNAvavA. maNi ane mehana. (kaI snehI ke aMtaranA mANasane.) dillIne zAhukAra, laIne pAchuM na Ape dila utArI nAkhavuM, premane kheMcI athavA belIne pharI jAya e mahA lulevo. ccAne lucce. dila uThI javuM, mana-kALajI na rahevI; nA- | (dillI zaheramAM Thaga ghaNu hatA te urAja thavuM; bhAva ja rahe; rUcI kamI parathI vAMkAmAM.) thavI. divasa gaNavA, je mANasa thoDA divasa chava2. sneha tUTa. nAro hoya tevA atizaya mAMdA mANasane dila UMcuM thavuM, nArAja thavuM; prIti uThI | viSe belatAM vaparAya che. javI; bedIlI pedA thavI. divasa ghera nathI, nazIba anukULa nathI; dila ghAlavuM, zarIra vadhAravuM jAta vadhAravI; | graha vAMkA che. zarIra puSTa karavuM. ! "pitAnA svAmI naMdanA vaMzanA ava
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ divasapANI, ] yavI bhUta caMdraguptane mUkI malayaketu jevA pAyAne adhika karI mAne che tethI acUka tamAre| divasa ghera nathI. ( 184 ) mudrA rAkSasanI TIkA. visapANI, jIo avasara pANI. divasa pharavA, nazIba badalAvuM. (sAre bhADe ubhaya prakAre vaparAya che.) ** divasa . eTale meLaveluM gayuM ane karaja thayuM. ' sarasvatIcaMdra. divasa karyo eTale sarva vAta tene anukuLa thaI paDI. " 66 rAjavANI. divA jevuM, cAkhkhuM; jhaTa samAya evuM; bhUlavinAnuM karyuM divA jevuM eTale kAMisArUM na karyuM ema vAMkAmAM khelAya che. divA pachavADe aMdhArUM, nAmAMkita mANasanA maraNa pachI tenAM kAma vagerenI je avyavasthA-kharAkhI thaI jAya te athavA tene vaMzaja adhArAmAM paDI rahe-nArA nIkaLe te. divAnI yAta jevuM, (ka.) aNiyALu, telanI dhAra jevuM ane peTanI cAMca jevuM paNa khelAya che. divAsaLI cAMpavI, uzkarI laDAI UbhA karavI. (be pakSa vacce.) 2. saLagatI divAsaLI cAMpI bALI mUkavuM. DhivALInA dahADA, divALInA jevA utsava- AnadanA dahADA. hiMvA uve, koI amuke guNuvidyAe karIne prasiddhi pAmI. kk te te! kuLamAM dIvA uDayeA che. divA karavA, kAMI sArUM kAma na karyuM hoya tyAre vAMkAmAM vaparAya che. divA ghera javA, elAi javA; gula thavA. [ diveA rAma thavA. di '' " khucyuM tela 'diveA ghera gayA, paDI rahI vATa te. ' " narmakavitA. hiMduemAM divA e pUjya gaNAya che. 'divA olavI nAkha'' ema keTalAka kahetA nathI paNa divA ghera kara' ema kahe che; 'saLagAva' ema kahetA nathI paNa 'pragaTAva' emakahe che. divA rAja thavA, rANA thavA ema khelAya che. vaLI divAnA sabaMdhamAM berAM A pramANe mele che. r kuLa divA kalyANa karaje, mArUM dhara sAnaiye bharaje, pADAzInuM paise bharaje, adekhAnuM iMDALe bharaje, AvatA cArane AMbaLeA karaje, sAMja paDe pAche vaheto AvarSe, vagere vagere. " vaLI--' aa divA tuM dvArakA, tArI mAne mArA jezrIkRSNa kaheje, ghera jane dUdhane bhAta khAje' vagere. mUkavA, hiMdu loko meTI nadImAM vRkSanAM pAMdaDAMmAM dhInA hArA davA pANImAM taratA mUkavAmAM pUNya samaje che, ethI tee samaje che ke pApa taratuM mUkyuM ane hRdayamAM satyadharmano prakAza thayA; ajJAnarUpI aMdhArU dUra thayuM ne jJAna rUpI divA pragayA. 2. dharmanA tahevAre athavA agIArasa amAse AryapatnIe te purUSA vividha prakAranAM vastrAlaMkAra paherI nadImAM nALIera padharAvI pAMdaDAmAM dhInA divA karIne paramezvaranI prArthanA kare che. divA rahevA, pAchaLa vaMza rahevA; pAchaLa dharanI-kuLanI kIrti ajavALanAra suputranI hayAtI rahevI. " tArA dikarIe paNa divA raheze nahi ema khelAya che. " divA rAma thavA-rANA thavA, davA gula thavA.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ davA vaDA thavA. ] ra. ( prANane. ) mRtyu pAmavuM; jIva jave. 3. ghera. ) aMdhArUM thavuM; asteAvyasta thavuM. 4. nirvaMza thavA. divA vaDA thavA, AlAI javA. dizAe javuM, jhADe karavA javuM. dI uThavA-vA, jIe dahADA uDavA. ** vArU bApujI ? jo ema hoya teA kenA dI rUDhayA che ke AvuM kare? tapAkhyAna. dI vALavA, dI ujALavA; kIrti maLe ema karavuM; satkarma karavuM ke jethI kIrti maLe. dIThuM paDavuM, AbarU javI. keAI jarUranA mANusanI gerahAjarIne lIdhe kAma aTakI paDa vuM athavA tenI kheATa paDavI. .. "mANasanI paDatI AvI ane Ave vakhate senApita thanAra koI na maLe ! mArA dhaNanuM dIThuM paDe, mATe mAreMja javuM. " 3. nI jAnI vArtA. dIsatA rahyA, bhale najare paDatA dUra rahe --Tale--jatA rahe. ema bedarakArImAM khelAya che. ( 125 ) du:khaDAM levAM, AvAraNAM levAM; sAmA mAjIsanA mAthA tarapha potAnA hAtha laI jaI te hAtha pAchA peAtAnA lamaNA sAthe dAbI DhAcakA khelAvI IcchavuM, ke tArA du:kha bhAgeA. AvI rIte bAyaDIomAM mAna ApavAnI rIta che. du:khanAM jhADa ugavAM, (mAthe ) puSkaLa duHkha AvI paDavuM. mAbApe mane bALapaNAmAM, bahu laDAvyAM lADa, Aja mahA duHkhanAM muja mAthe, jhAjhAM ugyAM jhADa, r 24 [ duniyAmAMthI javuM. kanyAnA janma thavAthI mAbApa du:kha pAme che tenuM kAraNa eTaluMja ke jene peTa dikarI tene mAthe du:khanuM jhADa. ', venacaritra. t sAsuvahunI laDhAI. du:khanAM vAdaLa paNa eja arthamAM vaparAyache. du:khanA DuMgara paNa khAlAya che. du:khanuM vAdaLa, Akasmika ce|taraphathI AvI paDeluM duHkha. (du:khanuM vAdaLa gherAvA mAMDayu, pRthvI rUpa hRdayamAM aMdhakAra thaI gayA, vipattirUpa vijaLI camakavA lAgI, hRdayamaMDaLamAM sukhanA tArA dekhAtA baMdha paDayA ane hamAM du:khanAM vadasAda paDaze evAM cinha jaNAyAM.--eka graMthakAra. ) du:khavaDhe javuM, kANe javuM; zAkamAM bhAga levA javuM. du:khe pAye, du:khadAyaka prayatna ke dhaNI mAthApheADathI. dujhatI gAya, jenI pAsethI kAMI kAMI pyu hamezAM maLyAM kare che te; chUTA hAthanuM e vuM je kAI te. dudALA deva, gaNapatinA jevI meTI kAMdavALA mANasa. ( vizeSe karIne brAhmaNu. ) duniyApAra karavu, dezanikAla karavuM. ra. mArI nAkhavuM. duniyApAranuM,alaukika; duniyAthI-samAjathI vicitra; akAlpanika. duniyAmAMthI javu, samAjamAMthI nIkaLI javuM; ucchaMkhala thavuM; amaryAda thavuM. 2. purUSatvamAMthI javu; leAkavyavahArathI bAtala thavu. " pIThayA kAi dahADA duniyAmAMthI nIkaLI javAnA che; jo tArI meAkrANu, A sIsA paDayA che. bhaTanuM bhASALu. rk A kaLiyugamAM sATha varSanuM AyuSya. mATe vara pacAsa varasanA thAya tyAre 6
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ duzmananI rAta.] ( 186) [devanA darzana. niyAmAMthI ge samaja ne tyAra pachI ; "bhAI tArA rUpiyA huM dUdhe gheine ene paraNelI hoya tene e saMsAra vagara | ApIza; tenI tAre bilakula kALajI rAgaye gaye samajo." khavI nahi." sarasavatIcaMdra. dUdha meha varasavA, sarvatra AnaMda phelAve; duzamananI rAta, duzmana jevI duHkhakara rAtri. | nyAla thavuM. dusarI nIpajavI, jovA jevuM thavuM; navuM deDakAnI pAMcazerI, udamAtI-tophAnI junuM thavuM; dhAravA karatAM kAMI ulaTuM ja ! bALakane viSe bolatAM vaparAya che. thavuM. dena joI nathI, (dhenu dehI nathI.) jenI dUdhapItuM karavuM, taratanA janmelA bALakane | dhenuM kahevAya tenuM dUdha pIe te uparathI dudhamAM boLI akaLAvI mArI nAkhavuM. | tenAmAM ja zakti Ave e anvaye) dUdhamAMeLiye bheLave, dUdhamAM eLiye | magadura nathI-zakita nathI evo artha bheLavI kharAba karI nAkhavAnI peThe sA- ' darzAve che. rAmAM narasuM bheLI bagADI nAkhavuM; kharAba "konI dena dhaMI che ke mArI AgaLa karI nAkhavuM; dhULadhANI karI nAkhavuM; ka. Ave?" InuM kaMI karavuM; bigADa kare. deva kare, (pUrva gUjarAtanA DuMgarI-anArya 2. mAThA-ajukatA bola belI kacha kALa bhIla lokomAM.) e leka dArUthI beo-aNabanAva thAya tema karavuM. dUdhamAM kALuM devuM, kalaMka-kALuMgoruM hovuM. bhAna thayA na hoya tyAM sudhI te pitAnA devanA juThA sogana khAtA nathI. e deva gunha karethI lAja-zarama hovI (sArA ku mATIne, ghoDAne, lAkaDAnA thAMbhalAno ke lImAM.) pe marma-bheda ho. traNane kAje tapa karecho ityAdithI patharAnA putaLAne pitAnA gAmamAM jaMgakevI kalpanA karI zakAya che? tema Arya lamAM besADela hoya che. badhA gAmanA leka devanI bAdhA hoya tyAre ke gAmajhAMpa kaputranuM dhyAna paNa daDha nathI, mATe jarUra kAMI dUdhamAM kALuM che." ravo hoya tyAre ke dasarA divALI heya tyAre e deva AgaLa jaI maraghaDAM, bakarAM tapatyAkhyAna, dUdhamAMthI porA kADhavA, bhUla na hoya te ke pADAne bhoga Ape che ne dArU pIe mAMthI bhUla kADhavAno yatna kare; ghaNI ja che, tene teo deva karyo kahe che. bArIkIthI tapAsa-tajavIja karavI. geravA deva kAzIe javA, purUSAtana rahita thavuM; jabI rIte bArIka tapAsavuM. daivata javuM; devatA uThI javA. ( zuddha dUdhamAMthI pirA khoLavAnI devajI ghasADIe, kadarUpA ane vicitra mA kha ja karavAnI peThe.) "Nasane viSe belatAM kaI kaI vAra vapadUdhiyA dAMta, nAnapaNanA dUdhapItA-dUdhathI | rAya che. bharelA dAMta kAcI vayanA bALakone viSe devanAM darzana, je mANasa bhAgye ja maLI belatAM vaparAya che. zake che ane maLatAM paNa thoDI ja vAra dUdhiyuM lehI, tAjuM lohI na je. | thele che evAne viSe bolatAM kahevAya che dUdhe joIne ApavuM, zuddha bhAvathI UbhI A ! ke devanAM darzana thayAM. (devanAM darzana jema barUe ApavuM (devuM.) durlabha che tema.)
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ devanuM nAma levu'. ] devanuM nAma levu, koI kAmamAM ke dhaMdhAmAM dAkhala thavuM. devanuM DuDuM lAvavu, ( DuMDuM=nnumatuM. ) daivanA mAthA uparathI jhumatuM lAvavA jevu ekAdu moTuM parAkrama karavuM. # 'tuM zuM devanuM DuMDuM lAvyeA ke tane vadhAre Ape ?" vAghanuM mAthu lAvyA-mAra mA ema paNa khelAya che. devatA uThavA, khaLI javuM; vyartha javuM. ( 187 ), 2. daiva rUDaveA; nazIba pratikULa thavu. devatA uDayA emAM javA de te nAma.' enA devatA uye! have.' devatA uDI gayA, ( zarIramAMthI indrienI zakita nAza pAmavI; nisteja thavu. devatA jharavA, kajI thavA; laDAI saLagavI. ( te pakSanI athaDAathaDImAM ) devatA mUkayuM, baLyuM--dItuM rahyuM. devatA reDAvA, ( kALajAmAM. kALajuM - LavuM; atizaya ciMtA thavI. 2. adekhAIthI baLavuM. [ ThArakAnI chApa. jUdA paDavAthI cetana javuM; jIva uDI javA. devALuM kADhavu, (devu na ApI zakAvuM uparathI.) ApavAne pAse ka Mija na hovuM. ( lAkSaNika. ) daivI AvavAM, dhrujavuM; kaMpavuM; devIe agamAM praveza karaveA. dehu cheADavA, marI javuM; maraNa pAmavuM. dehu paDavA, maraNa pAmavuM; dehamAMthI jIva " ame ApanAja anucArI chIe ane devazrInI zodhamAM A deha paDaze te ja myuM saphaLa gaNIzuM." tapayAkhyAna. daivanA dharanI ve, moTuM duHkha-naDatara-bhAra pIDA. devalI eDI, (vejI=kumarA, te uparathI dADha pAyA, belave cAlave sudhaDa niha emATuM nukasAna thayuM. vuM; eliyuM. 2. hiMmata jatI rahI. devalAka pAmavuM, maraNa pAmavu. devAI gayuM, ( devAmAM apAi gayuM. ) matalaba ke kAMI bAkImAM rahyuM nathI. * ene ghera zuM devAI gayuM che' eTale tene ghera kAMI khAvA pIvAnu khUTayuM che ? ra. kALA Ape tevuM mANusa. DhA goTIlA (krama geATIlo ) karavA, ramyAM karavuM. ( dama gATIlo nAmanI eka ramata che te uparathI. ) dADha DAhyA, joie tethI dhaNuM vadhAre-UMcuM DAhApaNa batAve tevuM. peAtAnuM DahApaNa AkhuM mAne ane bIjAnuM aradhuM mAne tathA te baMnenu maLIne thayeluM doDha DahApaNu pAtAnA ekalAmAM che ema mAne te doDha DAhyA kahevAya che--athavA DahApaNuM nachatAM DahApaNa mAna nArA khIjAnI batAvelI sUcanA upara dhyAna nahi ApanAra. dADha maNanI cApaDavI, bhuDI gALa devI. (sahana na thaI zake evI. ) DhADhI magaLa thai, (dezI saMsthAnamAM doDhI adha thaI ema kahevuM e azubha gaNAya che, mATe tene badale dADhI magaLa thaI ema kahevAnA prathA cAle che. ( dADhI, vaddI uparathI. ) dArI tUTavI, ( AyuSyanI) AyuSya AvI rahevuM; mAta AvavuM. dvArakAnI chApa, kIrti ke ekAdA sArA kAmanI nizAnI. 2. nizAnI thAya evA sakhata mAra, ( dhaNA dUra dUranA prAMtanA loka jAtrA mATe dvArakA jAya che. gAmatImAM nhAIne DerA
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhakelapacAM deDhaze. ] (188 ) [ dhabAya namaH. mAM jaI chApa le che. e chApa mAravAnA | Tale teno DAma paDI rahe che ane te koI chApA loDhAnA banAvelA hoya che ane te ! dahADo jato nathI. ghaNuM karIne verAgI bapara zaMkha, cakra, padma evA AkAra pADelA hu le che, evuM batAvavAnuM ke ame dvArakA hoya che te tapAvIne hAthapara pADe che, e ! jaI AvyA chIe. dhakelapaMcAM doDhase, mAtra aTakaLathI ThokelI ya te tene sajAmAMthI mukta karavAmAM gapa, kevaLa kalpanA. dhakelapAMcazerI ka- Ave che. ravI paNa bolAya che. (ahIMAgaLa deDha dhaDa mAthuM, ( raNakSetramAM jyAM hajAre e eka anizcita saMkhyA che.) muDadAM paDayAM hoya tyAM keInuM dhaDa kyAM, dhagadhagate cApa, (loDhAne khuba tapAvI ! koInuM mAthuM kyAM ema astavyakapALamAM cAMllo karo-DAma devo. ) kaMI che. sI avaye paDelA hoya che. e badhA na ApavAne arthamAM tiraskAramAM vaparAya che. samUhamAMthI amukanuM dhaDa ke mAthuM na ja koI amuka vastunI mAgaNI karatA hoya NAtuM hoya to te marI gayuM che ke jIvato ane tene te vastu na ApavI hoya ane te che te samajAtuM nathI; te uparathI ) thavA na ApavA jevI hoya to tene ema ! samaja paDe te AdhAra athavA pAye. kahevAmAM Ave ke "zenuM Ape, dhaga dhaga- dhaDImale levA, dhaDa dhaDa kuTavuM. to cAMpe nahi tArA kapALamAM !" dhaDe besavuM, paDI bhAgavuM; bhAgI paDavuM; pAdhajA uDI rahevI, chApa besavI; jyAM tyAM | yamAla thavuM; kharAbakhasta thavuM; dhabAyanama; vikhyAti-nAmanA thavI. (lAkSaNika arthe) | thaI javuM ghaNI ja kharAba hAlata thavI. 2. naDArI vAtamAM prakhyAti thavI. (vAM. dhaDe rahevuM, ThekANe rahevuM; asala sthiti ke kAmAM) "enA nAmanI to dhajA uDI rahI ! maryAdAmAM rahevuM. ' anAjane bhAva dhaDe rahyA che." dhajA bAMdhavI, dhajA bAMdhI jazanAkaravA; jA- dhatapara besADavuM-mAravuM, na lekhavavuM; na hera thAya ema karavuM; lokonuM dhyAna kheMcavuM; | gaNakAravuM; tuccha gaNuM kADhavuM. ( tuccha chAnI vAta phelAvavI. kAra-tiraskAramAM vaparAya che) ahIMnI vAta tahIM ne tahIMnI vAta dhabAya namaka aTakopaDavuM-paDI bhAgavuM te; ahIM e eka bIjAne kahI kahAvone kaMI | kaI paNa cAlatI kriyA baMdha paDe che tyAre chAnI vAta hoya teya dhajA bAMdhe ?'' ema vaparAya che. bhAminIbhUSaNa. 2. marI javuM te. 2. kIrti phelAvavI nAmanA prasAravI 3. ThoDa vRttinuM thavuM te. (rAjA ke koI puNyazALI parA- zeTha, mamate musalamAna na thAo. - kramI-pratApI mANase.) khe jhAMkha to vaLe che te pUruM dhabAyanamaH 3. [dharmanI] A dhajA evI hoya che ke karavA beThA cho ?" koI gunegAra e dhajAne Azraye jA. bhaTanuM bhopALuM.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhrubI javuM. ] lakSmI javuM, marI javuM. 1. paDI javu. dhama dhAkA ne cApu caNA, (dhama te dhokA mAre ane tethI jo raDe te cApu caNA ApI khuza kare te uparathI kAI vhAhuM vAMkuM cAlatuM hoya tyAre tene sIdhuM karavAnA uddezamAM paNa mAkamAM khelAya che. mAra; cAmuM ratana. "" dhama dhokA te cApu caNA ApyA sivAya e pAMzareza thavAneA nathI teA." dhama pAMcorI levI,(pAMcazerIthI dhamadhama kuTavuM te uparathI) dhamadhamAvI nAkhavuM; sa khata Doka devA. 2. lokAnI niMdA karI ke kachuA vaherI mAthu dRmAM karavuM. huM jarA ADA avaLA cakuM te mAkarI mAdhamapAMcazerI laI bese evI che." dhamalA kuMTavA, dhamapAMcazerI levI jue. dhamI javu, cAravuM; chUTavuM. dharmanA kAMTA, jyAre ochA vattA vajananA sabaMdhamAM e jaNa vacce vAMdhA paDe-takarAra thAya tyAre cAkkasa vajana dharAvavA kAi amuka jagAe jyAM kAMTA rAkhelA hAya tyAM jaI tALAveche. te tALAvanAra pAsethI je paisA levAmAM Ave chete dhamAdA kAmamAM vaparAyache. eve je kAMTA te dharmanA kAMTA kahevAya che. dharmazALAnA umaro, vezyA ke sAdhAraNu sArvajanika makAna. dhardahADethI, prathamathI; mULathI; zarUAtathI; pahele dharathI. " dhara dahADethI me tane kazuMja hatuM te; pachI pastA te huM zuM karUM ?" "vhAlAjIre dhara dvADAthI jANyuM nahi te thayA atize anartha, vhAlAjIre, hAvAM" yArAma. ( 189) [ dharatImAM pesI javuM, dharatIpara pageya na mUke, je mANasa garviSTapaNAmAM UMce ne UMcA raheche, tene viSe kheAlatAM vaparAya che. mULa te| mijAjI che te jo pAMca 5cIsa rUpiyAnI nekarI maLe te! dharatIpara pageya na mUke." " dharatIpara jo paga mUketA, mUcha nIcI thaI jAya, evuM samaje che garviSTa, petAnA manamAMya; e AMgaLa che svarga khAkI tyAM dharatInuM zuM ke'vuM, Abha phATayA tyAM kevI rIte, jaine thIMgaDuM devuM " prAcIna kavitA. "" paga dharatIpara nava dharatA, pApa bAMdha tAre; vaLi AMbaLa che, jIvaDA jAvuM che. jANune " " khe. ci. kr lAkha vagara lekhAM nava kare, dharatI upara paga nava dhare; dhAma viSe paNa na maLe dhULa, ete phUlAbhAInI phUla. ,, kAvyakaustubha. dharatIne cheDA, ADo AMka; hada. bahu thayuM, evA arthamAM vaparAya che. jyAre koI mANasa chelle pATale jaI ese athavA hada uparAMta na khelavA jevuM mele tyAre kaheze ke bhAI, have dharatIne cheDe AvI rahyA, bahu thayuM, khasakArA. habahu kahevAmAM mAla nathI. dharatImAM pesI javuM, adRzya thavuM; dekhAtuM baMdha thavuM. ve tr - tene eTalI teA zarama lAgI ke jo te vakhate dharatI mArga Ape te te mAMDu pesI jAya." karaNaghelA. jyAre kAie kaMI hINuM karma karyuM hAya ane te viSe tenA manamAM ugra lAgaNI thai Ave tyAre te kaheze ke dharatI mAtA mArga Ape te mAMhe samAI jAuM. (zara
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharama DAMDIe. ] a teTalI mane lIdhe lAkAne peAtAnuM meDhuM nahi tAvavAnI icchAthI.) dharamaDAMDIe, jeTalI derI hoya tamAma derI mUkI te mAtra eka jovAne ja mATe je dArInA Akhare cheDe mUkI devAmAM Ave che tevI dArIvALA UMce| AsmAna para DAlatA DAlatA jate je kanakave te. shela 2. dharmane bahAne pApa karanArA. ( 190 ) [ dhANIghaLiyA thavA. thamAMja vaparAya che ane kAinA viSe be darakArImAM javAba ApatAM khelAya che. dharma pharI vaLave, sArI cAla cAlavAthI paramezvare badalA vALaveA. dharmarAjAnA gALa, dharmAdAmAM vaheMcAyelA maktanA gALa te uparathI vagara yatne maLelA kAyadA. " dharamarAjAne gALa kAne na mIThA na lAge ? 2. dharmarAjA jevA kuDakapaTa vinAnA mAjIsane viSe paNa khelatAM vaparAya che. dharmasaMkaTa, dharmanA kAmamAM je sakaTa AvI paDe te) upAdhi paratve AvI paDeluM moTuM sakaTa, brahma sa'kaMTa paNa kahevAya che. dharAmeLa javu, relachela thavI; samudre maryAdA mUkavI; pralaya thavA; badhuM nAza pAmavuM; pRthvI rasAtALa javI; gajaba thaveA. dharama dhakakA, phekaTa pherA; vagara kAyadAnAnakAmA pheza. pherAnuM phaLa na maLe tyAre ezabda vaparAya che. ( dharmAdAnA kAmamAM khA-dharyuM dhA haiAya tevA dhA ) 1. nasatAna javuM; uyui thavuM; vaza DulI javA. (dharanA sabaMdhamAM -lAkSaNika ) dharAmAM nAkhavuM, nukasAnanA meTA khADAmAM nAkhavuM; khADAmAM nAkhyuM hoya evI durdazAe pahoMcADavuM. dharAmAM paDavu, ( dhA-moTA khADA) dharAmAM paDayA hAya tema dekhAtuM baMdha thavuM athavA durdazAne pAmavuM. A prayAga vizeSe AjJA kr na Ave te paDa dharAmAM jaIne, dharI jhIlavI, kAinuM gADuM-kAma cAle evI rIte Azraya Apave; AdhArabhUta thavu. ' * amAre kAI dharI jhIlanAra nathI. ( dharI jhIlanAra baLada hAya teAja gADuM cAle che te uparathI.) dharA karavI, muelA mANusanI pAchaLa zrAvaNa ke bhAdaravA mAsamAM je kriyA karavAmAM Ave che te. rahyuM, paDI rahyuM; mUkI dIdhuM; rahevA dIdhuM. 2. dIsatuM rahyuM. ' dharyuM rahyuM nahi thAya te huM kema kare" dhanunA mukhamAM dhAM rahyAM taNakhalAM, k " hAMre nAga DAle nave kuLa dahADI; athAha nAda A te kevA re, hAMre vAlIDe vAMsaLI vagADo. me! ci dhavatavaLavI, dhava-puSTi-kAMti-teja AvavuM; sthiti sudharavI. (tananI ke dhananI.) ene tAva AvI gayA pachI dhavata vaLatI nathI. " dhADa mAravI, dhADa mAravA jevuM parAkrama ka ravu; dhADa mArI nAmanA karavI; ekAduM mATuM kAma karavuM. . ** emAM zI te mATI dhADa mArI te ATaluM tAna caDhe che. '' r zuM tamArUM kazuM cAlyuMja nahi ! pAtAnI dikarIne paNa tame ghera lAvI zakyA nahi tyAre tame zI dhADa mArI?" maNImeAhana. dhANIdALiyA thavA, ( cUDAnA ) tataDIne cUDAparathI cheDAM ukhaDavAM, (dhANI-dALa tataDe che tyAre tenAparathI cheDAM ukhaDI jAya che te uparathI. )
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhANIdALiyA jUdA thavA. ] dhANIdALiyA jUdA thavA, yogya sabaMdha tUTavA; prIti tUTavI; aNubanAva thave. (dhANI ane caNAnI dALanA je sabaMdha te tUTavA te uparathI ) dhANI phuTavI, dhANI zakAya che tyAre jema eka pachI eka ema TaTa avAja thaI phUTe che tevIja rIte kAI mANasanA meAMmAMthI eka pachI eka paTapaTa asarakAraka zabdo bahAra nIkaLatA hAya tyAre kaheze ke tenI khelavAnI chaTA kevI sarasa che? eka pachI eka zabda enA mAMmAMthI nIkaLe che te jANe dhANI chuTI. dhANI rokavI, jIlama karavA, saMtApavuM; thakavavu. dhApa mArI, ADA avaLA hAtha mAravA; yeAgya rIte sArI peThe kamAvu. "maneteA lAge che ke potAneA hAtha bhIDamAM che tethI dhApa mArI haze. " ( 191 ) e mahenA. dhApara AvavuM, sakhata amala ke vyavasthA taLe AvavuM; ghaNI jokhama bharelI sthitimAM Avavu. khakhaDa 2. pAMzarUM thavuM; sudharavuM; ThekANe AvavuM. dhApara rahevuM, ghaNI ja saMbhALathI rahevuM; jIva jokhamAya evI sthitimAM rahevuM; sakhata amala nIce rahevuM. ( taravAranI dhAra para rahevuM ghaNuM jokhama bhareluM che ane evI veLAe ghaNI sabhALa ane dArI rAkhavI paDe che te uparathI.) dhArAvADI devI, ( pANInI ) jamavAnuM zarU karatAM agAu bhrAhmaNAmAM Acamana karavAnA ane bhANAnI AsapAsa pANInuM kuMDALuM karI te upara pAMca kALIA cheTe mUkavAnA rivAja che tene dhArAvADI daivI kahe che. e rivAja zAstravidhie karavAnA che. [bUta che. karavu. pAsa sutara vIMTI te upara dUdhanI dhArA kare che tene paNa dhArAvADI kahe che; athavA mAtA, aLiyAkAkA vagerenI AsapAsa je dUdhanuM kuMDALu kare che tene paNa kahe che. 3. ( dhItI ) gaNeza besADe che tyAre gAtraja devA AgaLa AvA U AkAramAM sutara ceAMTADI vacce dhInA relA utAre che tene paNa dhArAvADI devI kahe che. dhAruM tIra vAgavuM, dhArelA arthanI siddhi thavI; nazIba anukULa hovuM. vAyA pAseA paDavA, nazIba anukULa hAvuM; dhAraNA saphaLa thavI. c kArabhArIneA chellA pAseA dhAryA na paDayA te nirAza thayA." 2. (dUdhanI ) navA gharanuM vAstupUjana thatuM hoya tyAre brAhmaNe te gharanI Asa* sarasvatIcaMdra. yIgatI sagaDI, atizaya ciMtA; kALajAnI baLatarA. dhIgatI zagaDI chAtIe mAMdhI che eTale sagaDo jema dhIyAM kare che tema chAtI paNa ciMtAthI baLyAM kare che. dhUNI dhAlIne besavuM, ghaNA ja AgrahathI mAgavA besavu; eka nizcaya karI-lAMkhI pathArI karI mAgavA besavuM. ( sAdhu lokA dhUNI dhAlI ghaNI mudata sudhI rahe che te uparathI lAkSaNika.) bhrUNIpANInA seAkhatI, pUrvanA ghaNA ja ghADA sAkhatI. ( ema kahevAya che ke pUrva janme eka gurU hatA ane khIjo ziSya hatA. e tene mATe dhUNI saLagAvatA ane pANI lAvI Apate; e ja baMne jaNaneA A janme paNa sabaMdha thayA che ema A prayAganuM sUcana che. jyAre koI e mANasA ghaNI ja dhADI mitratAne saMbaMdha dharAvatA hAya tyAre temane viSe kheAlatAM vaparAya che.) bhrUNIsa'skAra, satyaMta; ghaNI ja dhADI mi tratA athavA pUrvanA ghaNA ja dhADA saMbaMdha. dhRta e karavuM, tiraskAra karavA;mAnabhaMga karavuM;
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ | dhULa kADhI. dhUtArapATaNa ] ( 182) tiraskAranI najare jovuM; hADacheDa karavI. | bIka na rAkhatAM lAkaDAne uMcakI pheMkI devuM; dhUtArapATaNa, juo ThagapATaNa. bIjuM phUMkI phaMkIne baLatuM karavuM ne trIjuM"A gAma dhUtArapATaNa lAge che. A pANI reDavuM, te uparathI tenA anukrame ane sanIne oLakhatA nathI tema ja sAMkaLI rya karavA jaIe te kharAba karavuM; uMcakIkaravAnuM kahyuM nathI tema chatAM te sAMkaLI ne pheMkyuM hoya evI dazAe pahoMcADavuM, ApI cAlyo gayo." athavA bIjI rIte pAchaLakhate paDI - pAMcAlIprasannAkhyAna. tAvyAM karavuM ke ema nahi to trIjuM kedhUmADAnA geTA, vRthA-mithyA evuM je I paNa upAye-Theka daI zAMta karavuM ema kAMI te. miyA e je A deha tene thAya te uparathI A prayoga Theka devA, viSe bolatAM paNa vaparAya che. dhamakAvavuM, athavA dhamakAvI narama pADavuM, - " gajIANI mumanI ne derIo pahere, . evA sAdhAraNa arthamAM vaparAya che. jhINuM oDhane zAloTA, dhuMdhavAtApaNuM jatuM rahe evI tajavIja TakA te gajanI khAdhIre pahero, karavI; mAra mAravo athavA mAra mArI ane dhUmADAnA goTA vicArI juo ! halakuM karavuM. na jANaze je ame moTA." dhULa uDavI, ujaDa paDavuM, "je jagAe pratha ma rAjAnI havelI hatI te jagAe hAla dhUmADAmAM maLI javuM, (dhUmADAmAM maLI gaye dhULa uDe che." vuiM kazuM hAtha na Ave te uparathI) vyartha dhULa uDI javI, "dhela mArI te dhULa javuM; nirUpayogI thavuM. uDI gaI ema mAnavuM" eTale saghaLuM apa"mArA karelA sadhaLA prayatna dhamAsAmAM | mAna sahana karavuM. maLI gayA." 2. kharAbakhasta thavuM. dhUmADInA bAcakA-mUThI, dhUmADImAM bAcakA miTTImAM miTTI maLI javI. bharavA jevo vyartha prayAsa; phaLa vagaranI bha- dhULa karyuM, kAMIja na karyuM hoya tyAre ema bolAya che. henata; mithyA yatna; phAMphAM. - 2. dhULa jevuM nakAmuM karyuM. 2. aMte satya nahi te; jUTha. (adhyA dhULa kADhI-khaMkherI-jhATakI nAkhavI, khUbha prakaraNamAM. ) ba dhamakAvavuM; gabharAvavuM, pattara ragaDI nA" dhUmADAnI mUThI jevI kAlI kama, khavI. gAMdharva kevI nagarI te khAlI khama; tene pAcho te AvavA de - je tame ema sakaLa jagata keruM jUThuM sukha, kazuM nahi kahezo te huM tenI dhULa kADhayA arere A te dIse che duHkha duHkha." vinA kadIja rahevAnI nathI. + x x x x + " jevo dhUmADAnA bAcakA, judI mijAja chekaja jatA rahyA, matevA sakaLa saMsAra." zarUre dhAtrIne belavA na dIdhI ane dhULa premAnaMda. dhUmADA kADhI nAkhave, dhUmADA kADhI nA arebiyana nAITsa. khavAnA traNa upAya che. eka te dAjhayAnI | 2. mAra mArI halakuM karavuM. rUSirAja. jhATakI."
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhULa khAvI.] (13) [ dhULa nAkhavI. 3. (mAthAnI) mAthethI jokhama utArI "ghAta karI jANe vizvAsaghAtakI ne, nAkhavuM. kare dhULadhANuM rAMka ke kAja; 4. (paganI ) javA AvavAno ke sA- e to jamanA gharAka, ' mela thavAne saMbaMdha kADhI nAkhe. saMte jANajore." dhULa khAvI, ema manAya che ke jevuM dhAnya bo. ci. khAya tevo Akta Ave te uparathI dhULa khA- dhULadhANI karavuM dhULa meLavavuM; nukasAna vAthI dhULa jevI akakala-heziyArI Ava- karavuM; jAna karavuM; kharAba karavuM. vI-thavI. "dhAraNA dhULadhANuM karI nAkhI, tame ema jaze eTale huM jamapura bha- dharapate dharI dhIra; Na jaIza. tame te anna khAo cho ane vege vaLavA vicAra karato, ne ame te dhULa khAtAM heizuM nahi vArU? ghara bhaNi guNa gaMbhIra." paNa huM tyAM sudhI to tamArI sAthe ja A mAMdhAtAkhyAna. vuM chuM. paNa mAre je karavuM haze tema karIza." dhULadhANI thavuM-thaI javuM, bagaDI javuM. 2. aghaTatuM besavuM ke aghaTatuM Aca- ] kharAba thavuM; pAyamAla thavuM; nakAmuM thaI raNa karavuM." javuM. amaste zuM karavA dhULa khAya che. " akkaramIne amRta lAdhyuM, 3 pastAvuM. dhULa khAvA ema karyuM hatuM pItAM ALasa ANIre; tyAre ? DhaLI gayuM rUve dhazake, dhULa ghAlavI, kharAba karavuM, jhAMkha lagADavI; kAma thayuM dhULadhANuM." vaNasADavuM. dayArAma. "kuLamAM dhULa ghAlI tyAM zuM ? kSatrIpaNuM dhULa nAkhavI, (nAmaparabaLyuM enuM nAmaparavArI gayuM." moTuM, ema dhikkAramAM bolAya che. dhULana pratApa nATaka. khI eTale baLyuM haze; dIsatuM rahyuM. dhULa cATatuM karavuM, heThe pADI dhULanI sAthe daLavuM, khAMDavuM Adi sarva kAma suMdaragadoLavuM; maraNatola karI nAkhavuM. ranI kane karAve-karAve te dhULa nAkhI, 5- * e ghaNo baLiye che. eNe te aneka Na karyA pachI jazane ThekANe jutIo AvAghone dhULa cATatA kIdhA che." dilIpara hallo. sAsuvahunI laDhAI dhuLa javuM, vyartha javuM; bagaDavuM. 2. (pATI para) bhaNatAM AvaDavuM. "pATIkarI kAravI mahenata badhI dhULa gaI" para dhULa nAkhI che?' eTale bhaNyo? dhULadhamAsAnI, najIvI bhAla vinAnI. hAlanI peThe jyAre sleTa vaparAtI (vA) dhULa gajAnI vAta, dhULa dha- nahatI tyAre pATI para dhULa nAkhI bhamAse ema paNa vaparAya che. dhULa dhamAsAnI kutara cAlatuM hatuM te uparathI) vAtamAM takarAra karI bese che." 3. (bhANAmAM) khANuM kharAba karavuM. dhULadhANI vA-rAkhapANI, cheka nakAmuM-ba- 4. (dhaLAmAM)ghaDapaNane lAMchana lagADavuM. rabAda-kharAbakhasta thayuM hoya te. ' ghaDa5Nu sudhI jALavelI kIrti jhAMkhI karavI. 5
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhULane pADe. ] ( 194 ) k raDayA purUSA buDhDhApaNe zida dheALAmAM dhULa nAkhatA haro ?" maNi ane mAhana. dhULane pADe, najIvI. kimate; dhULa jevA mUle. dhULanI kiMmata paNa vaparAya che. 'tenA ghaNA vakhata dhULanI kimate jA-dhULa ya che.' jo tene chUTakA karavAnA upAya laI zaka ta! nathI teA ledAra temane tyAM japti laI jAya che, ane mAla upara TAMca lAvIne dhULane pADe lIlAma karAvI dedAranI kharAkhI karI mUke che. " de. kA. uttejana. dhULane peTe ghAlavu, maheNAM-DAma dai dhamakAvI halakuM pADavuM; zaramamAMMduM karavuM-uDatA vI nAkhavuM; utArI pADavu; pattara ragaDI nAkhavI. dhULapaTTI karavI, dhamakAvavuM; beAbarU karavI; dhULa kADhI nAkhavI. dhULa paDavI, (janmArAmAM, dheALAmAM ) jhAMkha ( vaLavI (dhikkAramAM khelAya che. ) "e khelavAmAM dhULa paDI samajavuM. e nA karatAM na khAle te sArUM." sAsuvahunI laDhAi. dhULa para DhephAM, upara uparanI TApaTIpa-mAMhuM kAMi nahi; nAmeAzI. dhULa pheMkAvavI, darakAra nahi rAkhavI; pata na karavu; behAla karavuM; Teka e karavA. 2. pAchaLathI pastAya ema karavuM. 3. khehAla karavu; dhULa phAkatuM karavuM; kharAkhakhata karavuM, [ dhULa maLavu. " AThe barakamadAra, cAra tIrakAmaThAMvALA ane bIjA cha A hathImaravALA hatA, teApaNu te badhAne dhULa pheMkAvI harAkhArA mAla taphaDAvI gayA. " " keTalIka strIonI pAchaLa paDI tene *sAvI tenA dharamAMthI kaDhAvI, vezyA banAvI Akhare dhULa phAkatI ane bhikSA mAgatI karI dIdhI haze. " maNi ane mAhana, pratApanATaka. phAtuM javu, nirAza thai-pastAvA pA mI pAchuM javuM. dhULa phAtu-thaI javuM, kharAkhakhasta karavuM; behAla, karavuM; khAdhAnA sAMsA paDe evI dazAe pahoMcavuM. * te bicArA vepArI have dhULa phAkatA thaI gayA." dhULa phAkavI, dhULa phAkIne pastAvA dekhaDAvave. Teka khAvA ke jatA rahevA; " ke ' vhAlA karyAM jAuM, dhULa phArka huM virAma kayAM pA. ,, narmakavitA. dhULa phAkeche (badhA,) matalaba ke e badhAnI kANu darakAra rAkhe che ? e zuM karavAnA che? 2. valakhAM mAre che. jema kekarAM thavA sArU te bicArA dhULa phAke che. 2 dhULa bhegu karavu, jamInadAsta karavuM; mArI tADI heThe pADI dhULanI sAthe ragadoLavuM. " ame amArA gheADA enI pAchaLa mArI mUkayA paNu amaranA gheADA teNe mATA haraNane dhULa bhegA karelA te te ThAmeja aTakaye. pratApatAka. " jANutI nathI ke mijAja jaze te dhULa bhegI karI nAkhIza .. bhAminIbhUSaNu. dhULa maLavuM, vyartha javuM; upayeAgamAM na AvavuM; nA thavuM; bagaDavuM; kharAba thaI javuM; ke A DahApaNa tArUM maLyuM dhULamAM, cUme paDI caturAI, tuM sevA smaraNamAM na
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhULa meLavavuM. ] ( 195). [ dhotI levAI javA. sama, anna bagADyuM khAI re" | lAbha tha; dhULa jevI najIvI bAbatamAMceta ceta. thI paNa moTo lAbha le. dayArAma. dhoI nAkhavuM, phUTavuM; mAra mAra; mArI "dikarA satyAnAza gayuM! te latA- mArIne azakta karavuM. nanA vacanapara bharoso rAkhe che. paNa, 2. pANI pheravavuM; vyartha jAya ema kahave badhuM dhULa bhaLI gayuM?" ravuM; vahyuM jAya ema karavuM. arebiyana nAITsa. . (vRttine) manamAMthI hAMkI kADhavI; "vAta te kharI che je yudhiSThiranuM dhULa nirAzAne dhoI nAkhavI. maLI gayuM che ne tyAMthI tenA Azrita ra- 4. Theka daIniMdA karI mAna ghaTADavuM. khaDatA thayA che. " "hAya hAya ? tamArA mAMhelA ekanuM dropadIdarzana. mRtyu paNa thayuM haze to tamane saghaLAne chedhULa meLavavuM, nukasAna karavuM; kharAba karavuM. kAvyAnI khuzIne joI nAkhavAne basa che" phanA karavuM; vyartha karavuM. arebiyananAI. pelIsinIjanA gayA pachI te I pIvuM, joI pIvAnA kAmamAM paNa na bolI ke eNe ApaNuM dhAryuM dhULa meLavyuM Ave tevuM nakAmuM rAkhI mUkavuM. I pIje ze. kathAsamAja ! Ape .' dhULa vALavI-pheravavI (upara), vyartha karavuM; 2. na lekhavavuM; na gaNakAravuM; hisAbapANI pheravavuM; barabAda karavuM, phekaTa jAya mAM na levuM; akhADA karavA; sAMbhaema karavuM. huM bedarakArIthI bIje kAne kADhI nAe mahAtmA mArA gurU che, baMdhu che, khavuM. (lAkSaNika ) ISTa mitra che ane bhAre prANadAtA che; deI vALavuM, dAbaDadubaDa karI mAMhomAMhe paNa meM pApIe te badhA upara dhULa vA- mAMDI vALavuM; bhUsI vALavuM; verI mAravuM; patAvavuM (rahema najarathI ); jANe kAMI brahmarAkSasa. thayuM ja nathI ema daragujara karI uDAvI devuM. ghaLathI bhuMDuM karavuM, cheka halakuM karI nAkha- dhotI A DhIlAM thaI javAM, hebAkaLuM vuM cheka ja mAnabhaMga karavuM khuba dhamaka- thaI javuM gabharATathI nabaLuM paDI javuM; vavuM. DarathI habakI javuM, kALajuM dhaDakavuM. dhULamAM javuM, vyartha javuM, bagaDavuM. ghaLa tIAM levAI javAM-chUTI javAM, gabharAI javuM paNa bolAya che. javuM; bhayathI zIyAMvIyAM thaI javuM; bhaya. have ghera jaIe te te khoTuM; bhIta thavuM. ATalI badhI tAlamela lagAvI te to tenAM betImAM levAyAM bhAI have kyAM nAsI bharAze bhAI-tene. sarasvatIcaMdra. narmakavitA. dhULamAM maLI javuM, kharAbakhasta thavuM; pa- "brAhmaNabhAInAM betIAM chuTI gayAM. yamAla thavuM; cheka naSTa thavuM; nAza pAmavuM. kuhADA buhADA pAse hatA te jyAM tyAM pheMkI 2. marI javuM. dIdhAM ne poka mUkavA maMDyA. " dhaLamAMthI senuM maLavuM, aNaciMtavyo che sAsuvahunI laDhAI. dhULa jAya"
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhe chevA. ] ( 10 ) [ dhoLApara kALuM karavuM. duzmananA humalAthI temanAM dhaMtI paNa aMdarathI ghaNuM pApI hoya che." chUTI jAya ne pAdharA nAse." naLadamayaMtI nATaka. vanarAja cAvaDe. dheluM matI, suMdara khIlatA caherAnuM mANasa. dho ghavA, ghebI dhue che tyAre lUgaDA upara dhovAI javuM, vyartha javuM; barabAda javuM; nilAkaDAnA pAyAthI Theka de che te uparathI) | rarthaka javuM; artha rahita thavuM; upara pANI Theka daI halakuM pADavuM; khuba dhamakAvavuM. pharavuM. 2. mAra mAra. muo, A che-pelAnA khoLAmAM ja jaIne bese che. AvuM vacana ekavAra tenA dhama dhakha, atizaya gusse thavuM. (prAcIna mukhamAMthI nIkaLI gayuM te DozIne kAne ta kavitAmAM). paDyuM ane gumAna menI mIThAza rAkhatI dilathI ke dilhIne pAdazAha, dho. te paNa ghavAI gaI." ma dhakhiye apAraze." sarasvatIcaMdra. mojabhakta. 2, (zarIra) nabaLuM paDI javuM, tavAI dhoyelo kADhave, (aDadanA lADavAne ghAyala javuM; nIcevAI javuM; lehInuM pANI kahe che te uparathI) aDadAla kADhava, sa thaI javuM. khata mAra mAre. 3. (mahenata) upara pANI pharI vaLavuM; 2. atizaya kAma karAvIne thakavI devuM. vyartha javuM. 3. khUba dhamakAvavuM; Thoka devA. bALako behAla thAye, dhoyelo pAka Apa, sakhata mAra mA. deza DUbI jAya; ra. (vAMkAmAM) dharma jovAI gayo, ghAyale mULa, (mULa rava, dhoLA ane e te kyama saMkhAye " bALalagnabatrIsI. sarasa dekhAte paNa khAtAM-anubhavatAM te dhoLakuM karIne AvavuM, nakAma-kaTa phere pilo ane te hoya che te uparathI) ! khAine AvavuM; kAMI kAma karyA vinA pAchuM upara uparathI bhapako batAvanAra; khAlI AvavuM. "e te bhaTanuM dhoLakuM karI A ADaMbara karanAra; drivAyaNuM; khissA khAlI vyo." (saMdeza lIdhA sivAya bhaTa Lake paNa bharama bhArI, evI jenI prakRti che ke gayA hatA te uparathI.) te. bahArathI sAruM dekhADI aMdarathI bhapaka dhoLakuM dhoLavuM, ajavALuM karavuM; phAyade rAkhanAra; mAlamatA na hoya e. paise kare-karI Ape. Take khAlI hovA chatAM IzakI lAla thaIne 1. kAMI sArU kAma na karyuM hoya tyAre phare te. "oyale kuvo ne ghoyale mULa vAkAmAM vaparAya che. e kahevata che." "nAgarikA-tame zuM dhoLakuM dhaLI A2. sagAMvahAlAM vinAne eka; DAMDa. vyA te; juo huM te A pramANe sahu siddha "bhalAM hoya che te badhAMne bhalAM dekhe karI AvI. have jA ane devanuM mana manAva." che. aphINanuM pula uparathI lAlacoLa hoya satyabhAmAkhyAna. che. paNa bhItaramAM jhera hoya che. tema ke- dhoLApara kALuM karavuM, lakhavuM. (dhoLA kAlAka bagaththAnI uparathI dhayalA mULA jevA | gaLapara kALI zAhIthI)
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi?" na kare nArAyaNa.. [ nakkAnI nAta. "dhoLApara kALuM karatAM AvaDe che ke dhaLI AvavuM, kAma pAra pADavuM; phAya karI Apa. "huM tamane kadI nava saMbhArato, 2. kAMI sArU kAma na karyuM hoya tyAre vAMlAvatA ghAsa mahiSI cArato; | kAmAM bolatAM vaparAya che. nava jANato dhoLA para kALo, dhayuM ne ughaDayuM, (vAMkAmAM) kAMI sAruM kAma bhAbhIe mane kIdho govALa. " na karyuM hoya tyAre e viSe bolatAM va5mAmerUM. are ! rAya che. "je lokane dhoLApara kALuM karatAM A dhoLe dahADe, badhA loka dekhe tevA divasanA vaDatuM nathI ane dhoLApara kALuM karyAnuM | prakAzamAM. ghoLe dahADe dhADa paDI." samajAtuM lakheluM) ke vaMcAtuM nathI te, pachI dhruvane tAre, acaLa evuM je kAMI tene game te bIjA vyavasAyamAM nipUNa hoya ! viSe bolatAM vaparAya che. te paNa tene ajJAnI kahevAne cAla paDI chokarI judI paDI jAya to zekANathI game che." rahevAyaja kema ? te to haiDAne hAra ane saMbhA. duHkhamAM dhruvane tAra hato." na kare nArAyaNa kahuM chuM te pramANe Izvara paDe evuM duHkha; jenA mULanI ke utpattinI na kare paNa vakhata che. A upavAkya | samaja na paDe evuM. bhaviSyamAM batAvanArI mAThI-azubha bA na dhaNIAto gAdho, niraMkuza mastAna mAbatane viSe bolatAM vAkyanI AgaLa mUka Nasane mATe vaparAya che; marajI mAphaka mahAvAmAM Ave che. vyA kare che. "mahArAja, na kare nArAyaNane-kadI pA nakaTAnI nAta, nArAyaNadazI TALuM. che paga paDayo te parvatanA mathALA upara rahelA ApaNuM bhale duzmananA ToLA upara (koI core corI karavAthI nyAyAdhIze tIrane ane paththarane varasAda vasAvI tenuM nAka kApavAnI sajA karI. je vakhata mUkaro." pelo dhUrta cara nAka kapAI jatAM kUdavuM, nAcavuM, gAvuM, vagere khuzInAM citro batApratApanATaka. vavA lAge te vakhate tethI Azcarya pAmana kare nArAyaNa ne kaMIka thayuM te pachI tA lokoe tene tema karavAnuM kAraNa pUcha zI vale. ? " tAM cera kahevA lAge ke nAkanI aDacaNa "na kare nArAyaNa paNa kahe joIe e javAthI huM te sAkSAt nArAyaNane dekhuMbharavA paDele bo keTalA varSa jIvavAno chuM, tema tame paNa kare te nArAyaNanAM darzana thAya. A uparathI koI akkala vinAnA maNi ane mehana. ! AdamIe nAka kapAvI cAre tene kAnamAM na dhaNItuM duHkha, jenuM mULa na mAlama ! kahyuM ke cUpa kara, nahi te mArI tArI baMnenI
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakaTInuM nAka kApe evuM.] ( 18 ) [ najara na pahoMcavI. mazkarI thaze tyAre te mANasa paNa sama- nakha para dahADA gaNavA, atyaMta AturatAthI jo ke have nAka Avaze nahi mATe mAre ! AzA rAkhavI-vATa jevI. (kaI bahApaNa kahevuM ke nArAyaNanAM darzana thAya che. ' lAnI ) e uparathI bIjAM mANaso paNa bhaLavA lAgyAM. ane te nArAyaNadarzI ToLuM ane nakhamAM rega nathI, taMdurasta mANasane mATe vaparAya che. thavA nakaTInI nAta evA nAmathI oLa nagada gharAka, khamatI AsAmI; TeTo ke khAvA lAgyuM. A ToLIe asaMkhya mANaene nakaTAM karyA te uparathI.) khoTuM khoTuM te nukasAna khamI zake e. (nagada-rAka samajAvI potAnA jevA bIjAne karavAno e uparathI lAkSaNika arthe cekhuM.) prayatna karanAruM maMDaLa. nagada thaIne besavuM, jeNe rokaDa rUpiyA nakaTInuM nAka kApe evuM, buddhadhAra vinAnuM kabajAmAM laI gAMThe karyA hoya evA bhA(charI-capu.) (nakaTIne nAka hoya nahi Nasane viSe bolatAM vaparAya che; vaLI je ane cappa ke charI te kApe nahi te u. potAnI milkata na dekhADatAM rokaDA pratyu parathI.) te ttara Apato hoya tevA-nAdArI batAvanAra nakkI thaI javuM, marI javuM; maraNa pAmavuM; mANasane viSe paNa bolatAM vaparAya che. hAra thaI javuM; ThekANe thavuM. nagada nArAyaNa, je paisATakA vinAno ke "e garabaDATamAM eka jhaTako lAgyAthI mitra vinAno kaMgAla purUSa hoya tene viSe devaLadevI te nakkI thaI jAta." vAMkAmAM bolatAM vaparAya che. karaNaghelo. 2. rekaDa thApaNa jenI pAse che tenuM dhanake dAma, Dhera nAsI na jAya mATe tene nAyapaisAdAra. moDhe mohArI ghAlI tene cheDe Agale 5- naMgabhArathI, akkala vinAne. ge bAMdhavo. naMdanuM gokuLa, haiyAM chekarAM, cAkara naphara, Dhora nakeraDo kheMca, pharALa karyA sivAya ke- DhAMkhara, jyAM puSkaLa hoya evuM ghara ke remore apavAsa kare; kAMI khAdhuM na milkata, hoya te kharekhara apavAsa karavo. najara utAravI--vALavI-ThArI draSTi paDI nakha khuMpa, kAbu besa praveza thaze. hoya te TucakAthI maTADavI. nakha jeTaluM, ghaNuM nAnuM-halakuM, visAta vi. najara utArI nAkhavI eTale mahe nAnuM. (vastu, kAma, devuM, vAMka, mANasa.) [ rabAnI kamI karavI; kRpAdaSTi ochI nakha nakha bolavuM, bahu UMce svare ane karavI. garviSTapaNe jhaDapathI bolavuM. najara TUMkI che. buddhi nathI deDatI, lAMbI nakhathI te zikhA sudhI, Akhe zarIre, | pahoMca nathI; tarkazakita nathI. pagathI te mAthA sudhI; sarvAga; re rU. | 2. udAra vRtti nathI; kaMjusAI-mR "nakhathI te zikhA sudhI ene krodha | pazutA che. vyAkhyo." najara ghAlavI, dhyAna lagADavuM; citta paranakhathI te zikhA sudhI naraka bharyuM che | vavuM; daSTi pheravavI. te dekhI jotAM dilaDuMre, gaMdI dehane a- najara cUkavavI, bhUlathApa devI. bhimAna kuNa kare." najara na pahoMcavI, dRSTimaryAdAnI bahAra che. ci. | hAvuM; (ghaNuM UMDuM; ghaNuM lAMbuM, asaMkhya,
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ najara bagaDavI. ] (18) _nimate si. bahoLuM vagere je kAMI te viSe bolatAM na ivAsa, nA kahevI-bhaNavI; nakAramAM vaparAya che. jema A kuvAmAM te nAkhI vAta karavI. nejara paNa nathI pahoMcatI.) namatI kamAna, paDatI dazA. 2. buddhi na cAlavI; tarka na pahoMce. namyuM ApavuM, Teka cheDe; narama thavuM; najara bagaDavI, apramANikapaNe koI kAma ! khamI khAvuM; naramAza rAkhavI; kaheNane tAkaravA kozIza karavI. | be thavuM. 2. AMkhane durUpayoga kare. - bemAMthI eka paNa namyuM na Ape te . adekhAIthI koInuM sAruM joI te laDAIne aMta Ave nahi." pitAne nathI ema jANuM tenuM laI be behene. levAnI dAnata thavI. zuM huM koIne namyuM ApuM? zuM kenajara cheTe, pApI, naThArI daSTine. ImAruM samavaDIuM thavA yogya che. ? " 2. cora; apramANika sarasvatIcaMdra 3. adekho. 2. ghasAIne narama paDavuM; DhIluM thavuM; najaramAM ghAlavuM, koIne nukasAna karavAnI jIrNa thavuM. ( koI vastu) tajavIjamAM rahevuM athavA evI tajavI- AvA be caloThA tame marachamAM Ave jane lAga kheLatA rahevuM. tema bedarakArapaNe ne nitya vApare tAhA mahArAja, moTA deva, tame mane paNa teo arADha mahinA sudhI namyuM AnajaramAM te ghAlyo nathI ne !" panAra nathI." naLadamayaMtI nATaka. de. kA. uttejana. nathubhAI jANe, huM kAMI jANato nathI ema namatI derI, rahemanajara; marajI mujaba bedarakArImAM javAba ApatAM bolAya che. vartavAnI ja chUTa ApavI te. nathubhAI hIre, ghaNeja uttama-yazasvI mA- enI mA marI gaI ne pAchaLathI je Nasa, paNa bahudhA vAMkAmAM mUrkhane viSe namatI derI mUkI tenI kharakhabara na rAbolatAM vaparAya che. khIe to tArI ne mArI AkhA mulakamAM nadInAvane saMjoga, ekabIjAne maLa- vAto thAya." vAna-ekAeka prApta thayela je zubha ga kuMvArI kanyA. tene viSe bolatAM vaparAya che. namatI besavI paDatI AvavI; paDatI dazA nanAmI bAMdhavI, ThAThaDI bAMdhavI (nanAmI- AvavI. nAma na devAya evI je azubha ThAThaDI A same megalAInI namatI beThI te.) hatI, tathA pAdazAha buddhihIna ne nabaLA tenI nanAmI bAMdhI rAma bolo bhAI hatA ane tenA saradAromAM phATaphuTa - rAma karatA tene smazAnabhUmimAM laI javAmAM AvyA. " bha. ItihAsa. karaNaghele. namatuM mUkavuM, rahemanajara rAkhavI; kRpA da2. "tArI nanAmI baMdhAya che eTale | STithI jovuM; gama khAI javI; sahana karavuM; tuM marI jAya ema cIDamAM vaDIla || jarA chUTathI vartavA devuM. nAnAne kahe che. namato divasa, paDatA dahADA; paDatI dazA
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ namAramuMDA. ] (200) [ nava gajanA namaskAra. astaka!La. tethI ulaTuM caDhatA divasa naro vA kuMjaro vA, ( azvatthAmA nAma eTale AbAdI. nA kAravadaLamAMnA eka hAthI. tene bhIme kRSNanA kAthI mArI nAkhyA hatA ane dharmarAjA pAse 'narA vA kuMjarA vA' eTale - NAcAryanA yudgha prasaMge mANasa kavA hAthI game te hAya ema kahevaDAvyuM hatuM te khAtarIdha uparathI. ) pUchelI bAbatane nahi paNa bedarakArI athavA uDAvavAne javAba detAM vaparAya che. ajANapaNuM-aspa " e rIte dhamAdha siMkadara, thayA prajA maiM aNagamate, daivi jAgI gatI, cAlyA lodi divasa nave. bhakSa mA pANIpata. tamAramuMDA, (nimALA+muMDatu.) kuTuMba paravAra vinAnA. kAMpa namA nArAyaNa, brAhmaNa sanyAsIne maLatAM ema khelAya che. 2. smRtotamAM paNa arasparasa maLatAM vaparAya che. narakanA TApalA, devuM, kharAba thaI gayeluM kAma, nApasadaM kAma, kalaka, apamAna vagere je kaMI aNagamA upajAve tene mATe vaparAya che. 6 narakanA TApalA bhAye levA-mUkavA ' ema elAyache. narkamAM Dukhavu, devAmAM DulI javuM. narasI mahetA, raLavAnI zakti na DhAya tevAne mATe vaparAya che; bhAjAnAM maheNAM na khamAvAthI jema narasI mahetA vanamAM cAlI nIkaLyA hatA tema gharabAra uparathI abhAva utpanna karanAra purUSa. 2. kAmadhaMdhA vinAte; navare Na udyame vaLagelA nahi te. " AvA narasI mahetA jevA dhaNI mAre mAthe kayAM rAkhI mUkayA hatA?" navI prajA. narisahajInI pAlakhI, je kAI amuka kAmane mATe tenA taiyAyikA-mANasA nImyAna hAya paNa daivagatithI cAlyuM jatuM hAya evA kAmane viSe khelatAM vaparAya che. mephikarAIthI mAthe lIdheluM je kAna te; rAmaAzare cAlatuM kAma; (narasiMhajInI pAlakhI je hAya te uMcake te uparathI) 4 vacana. nava gajanA namaskAra, ( nava-A saMkhyA eka prAcIna kALanI dharmanI gUDha saMkhyA che ema pAzcimAnya prajA mAne che. ApaNA hiMdumAM paNa e saMkhyA bahumAnya che. nava uparathI badhA aMka nIkaLyA che ema kahevAya che. navamA AMkaDA jevI mitratA rAkhavI ema eka ThekANe kaheluM che. x=(1+<=9) 18. ex3= (2+7=4) 27, 9x4=(7+6=9)36. e pramANe AkhA AMkamAM navane aka karatA nathI tema sa jjana mitra paNa vicAramAM krUratA nathI; vaLI graha paNa nava che; khaMDa nava che ane nadIe paNa navase navANuM kahevAya che. ekI saMkhyA Izvarane bahu priya che. koine zubha kAmamAM athavA dharmAdAmAM rUpiyA ApavA haze te! ekImAM saMkhyA ApavAnA rivAja nathI. lagnamAM cAMllA karavA hazete kAMtA pa99) karaze ke rU 101) karaze paNa ekI saMkhyA ANuze nahi. A prayAgamAM nava e cAkkasa-mukarara sakhyA nathI paNa ahIM nava eTale keTalAka, evA artha thAya che. te uparathI ) hArI chUTayA; thAkyA; page lAgyA;na joie evA arthamAM vaparAya che. vAMkAmAM.) " tamArI suvAvaDa suvAnI eraDIne tA nava gajanA namaskAra. " me bahena.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava gajanI jIbha.] (21) [ navANuMne dho. janA evI dhArI che ke vagara prayane [ "bicArI vayovRddha mAtAe putra nehe citoDa choDI duzmana nava gajanA namaskAra | ane bhAI kaI navanuM sADItera karI bese karI cAlyA jaze." evI dehazatathI javA kabula kIdhuM." pratApanATaka. ' arebiyana nAITsa. nava gajanI jIbha, (nava-keTalAka) cAvaluM navaDI chakahI, dAvapeca-kapaTa, chaLabheda. belanArI lAMbI-salakhaNuM na rahe evI navalazA hIrajI, zeThAInuM DoLa ghAlanAra, jIbha chuTI-vagara vicAryuM game tevuM muMDA- -ogya nahi te chatAM bhapaka karanArane viSe LuM bele evI bha. maraDamAM bolatAM vaparAya che. "jIvakora Akhare thAkI- pitAnI jI. e nAmane kaI surata tarapha zeThIo bha nava gajanI chatAM tene thAkIne namatI thaI gayo te uparathI. kerI mUkavAnI jarUra paDI," "tuM te navalazA hIrajI khare kenI te be bahene. tane kaMI na kahevAya." nava gajanI pItAMbarI paNa kahevAya che. navalazA dhanera paNa kahevAya che. nava TakA, (nava-keTalAka) paisAnI koI have kahyuM, tame zuM kahevAnA che, gAmamAM anizcita saMkhyA. "e zA mane nava TakA navalazA dhanattara to tameja chone ! AchoDIne ApanAro hato?" eTale e zI vaDA badhA zA upara phATI jAo cho?" prApti karI ApanAro hato? matalaba ke vidyAvilAsa. kAMI ApanAra nathI. navase navANuM, ghaNuMja; asaMkhya. nava nejA thavI, mahA muzkelI-vipati ve- navANune dha, (paDozamAM be darajI rahetA ThavI paDavI; mahA duHkha sahana karavuM paDavuM hatA temAM eka kaMjusa ne bIjo uDAu meTI aDacaNa-harakata veThavI. hatA. uDAunI pAse eka pAI paNa rahetI A kAma karatAM mane nava nejA thaI nahi, te joI kaMjuse tene rAgamAM ANavA "tArI sAthe huM rahuM chuM nitya re, paNa pote saMgraha karelA paikI navANuM rUpiyA canava nejA AMsuM rahe . thare bAMdhI uDAunA gharamAM te na jANe ema haTha haTha karatI bairI sArI rItare, mAthe na nAkhyA. A rUpiyA uDAune mAlama paDavAthI chUTa thAuM zuM zuM kahyuM che. duniyA bairI." so rUpiyAnI muDI karavAnuM mana thayuM te narma kavitA. uparathI khuTate eka rUpio umeravAnI navanuM sADAtera vetaravuM, game te karavuM tene je ati ugra abhilASA thaI te upaavaLuM karavuM; UMdhuM karI bagADI nAkhavuM; rathI-ekane mATe navAthI tenI chAtIe sAruM karavA jatAM ulaTuM karavuM. * je dhakako lAgyo te.) tRSNa-AzAne aM1. vadhAre ApI chetarAvuM. ge thatuM duHkha-lAgaNuM. tene chavakarane vadhAre vAMka mAlama paDaze ane laDAInuM mULa kAraNa teja hatI 2. kharI kasoTI. ema jaNAyuM paNa tethI tene InasApha A "haju tene jagatamAM navANune dhakako patAM navanuM sADItera vetarAyAnI tene dhAstI lAge nathI eTale makarajdIe sake che." hatI." dhIraja dhara dhIrAre, caDhI je navANune dhakke, be bahene. |
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ navuM jInuM thavu. 1 gurU kahe gaNAvuMre, rAkhu nava tujane zake. dhIrebhakta. navuM jItu thavu, maraNa--AkRta saMbaMdhI jANavA jevuM thavuM; sArA mAThA pheraphAra thavA. " - have darzana devAmAM kaze| vilaMba karA navuMjItuM thaI raheze. nahi. ghaDImAM kAMIka huM mA? mArUM rakSaNu "" ( 202 ) karanAra tuM chuM. vIramatI nATaka. sakhi tamAlikA! hajI sudhI te kema AvatA nathI! zuM kaI khIjuM navuMjInuM te| nahi thayuM hoya ! ' dr " vacce eka ADuM kAtara lapI gheADA vadhyA, te veLA thIoe jANyuM ke have vinA rahenAra nathI. " d' tapAkhyAna. hatuM te tasadhaLA sAnavuMjInuM thayA pratApanAka. navu leAhI, juvAnInuM tAjuM-udharatuM lAhI. 2. navA ucca prakArane josse. nave koDIe dIvA karavA, nave nAme----- rIthI karavuM. nave nAme, pharIthI; navesara; navuM maMDANu karIte; khIje nAme. " A kAma have nave nAme karavAnuM rahyuM. navA janma AvavA, AphatamAMthI aNIne vakhate mAkaLA thaI javuM; ghaNA moTA jokhamamAMthI bacavuM-chuTI javuM. tr 'atyAre tenA AnaMdanA pAra rahyA nahi; teoe peAtAnA navA avatAra mAnyA, kAraNa ke surakSitapaNe AvA sthaLa para AvI paheAMcavAnI tene bilakula AzA nahetI. arebiyananAiTsa. kr vArU vAta kevI zI have, darzane AvyA avatAra nave; [ nasa pakaDavI. harSa na thAya bheTatAM bhave, harakhyA rUSi muni darzana cave, " ra mAMdhAtAkhyAna. Aja trIje divase je kheMcaze te nave avatAre Avaze. ' vIrAdhIrAnI vArtA. 3. maMdavADamAMthI ArAma thate sArA thavuM; mRtyunA mukhamAMthI bacI javuM; bhAre sakhata mavADamAMthI maratAM bacavuM; dhAta javI. jyAre kAI mANusa dhaNIja sakhata mAMdagImAMthI sArA thayA hoya tyAre ema ka hevAya che ke te nave avatAra AvyA. eveA bhaya hatA ke te marI jaze paNa izvare kRpA karI duniyAmAM tenI hayAtInI navI muddata sthApita karI. A vAkaya vaLA keTalIka vakhate je gAThavaNa ke vyavasthAne jaladI aMta AvI javAneA saMbhava hAya tene mATe paNa vaparAya che. " gaI sAla eNe bhAre maMdavADa khAdhe hatA; kharekharUM kahIe te te nave avatAre AvyA hatA. " navA jIva, tAjo ucca prakAranA jossA. << patimukhamAMthI paDatA nityu gAna svAmAM Ajaja navA jIva AvyA hAya athavA teA poteja hamaNAM navI janmI DAya tema patie gAyelI kavitAne upabhAga guNasuMdarIne ekadama ecitA thayA. ,, sarasvatIcaMdra. navA divasa ugave, sakhata mAMdagImAMthI kheThA thavuM ke jokhamamAMthI bacavu. nasa pakaDavI, bheda--marma jANavA (kA/nA), mULakhaLa pichANuvuM-oLakhavu. " vAhavAha ! barAbara nasa pakaDI. ApaNAM bairAMnI kharekharI churI avasthA che.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ nasakArAM phulAvavAM. ] bicArI vaitarI tenA kAmaLa hRdayapara kevA dhA! temanI sthiti te tame kahyuM te pramANe thAya tyAreja sudharavAnI, ' navI prajA. ( 203 ) nasakeArAM phulAvavAM, ( magarUrImAM ) nasakeArAMmAM UrTa javAM; atizaya magarUrI rAkhavI. nasakeArAM eTalAMbadhAM jhulAvavAM ke temAM UMTa cAlyAM jAya. ( atizayAkti. ) " pelI rAMDa jhAlArANInA nasakArAmAM UMTa jAya che. bhAgajoge hAla tenuM calaNa che. vIramatI nATaka. " veLAe te vaLI mADhuM maraDe, trizuLa caDhave bhALa; nasakArAMmAM UMTaDAM pese, veLAe deto gALa. murakha nAra taNI hAMsI, enA jIe zI thAya khAsI. " narmakavitA. nazIkha ughaDavuM, bhAgyanA udaya thavA; savaLA pAseA paDavA; kalyANu thavuM; sArUM thavuM; prApti thavI. k " tA rAjamahela zaNugAravAne janmI che ane ATalI vAra sudhI tArA nazIba para pAMdaDuM DhAMkayuM hatuM te have ughaDI gayuM che ane tuM je arthe sarjelI che te artha have pAra paDayA. ,, karaNaghelo. nazIba jAgavuM, bhAgya phLavuM; bhAgyAya thA. [ nazIkhanuM pAMdaDuM karavuM. nahIMtara tArAM nazIba phUTI gayAM ema samajavu. nazIba pharI vaLavu, pApa AvI lAgavuM; kharAkhI thavI. nazokha pharavuM e sArAmAM vaparAya che. nazISma phUTavuM, nazIkha naThArUM nikaLavuM; mAThuM thavuM. " have jo te kRpA kare teAja ThIka che, tr a. nA. bhA. 19, nazIba phADI nAMkhavu, pAyamAla karavuM; meTI nukasAnI ke durdazAmAM ANI mUkavu. vepAra karavA sArU pAMca lAkhanuM javAhIra laI AvatA hatA tevAmAM AjIjI utarI e majala A taraph AvatAM harAmakhArAe mArI nazIba phADI nAkhyuM. ( lUTI laine ) pratApanATaka. nazIba vecavu, kASTanuM nazIba--vidhAtA devInA lekha vecAtA nathI tema keAInAthI khIjAnA lekha laI teneA upakSeAga karI zakAtA nathI, te uparathI nazIbamAM haze teja thaze, emAM koInA AdhAranI darakAra nathI. nazIbamAM haze teA kAMI javAnuM nathI evA arthamAM khelatAM vaparAya che ke 'me' mArU nazIba kAMI vecI khAdhuM che?'matalaba ke mArUM nazIba kAMI nathI ? nazokhanA AgaLA, kamanazIba; bhAgyahIna (vAMkAmAM.) nazIkhatuM UMdhu, enazIba. nazIkhanuM pAMdaDu pharavu, bhAgyeya thA; nazIba khulavuM; nazIba jAgavuM. ( nazIbanI ADe je aMtarAya hoya te nAza thave. ) " jyAre nazIbanuM pAMdaDuM karaze, bhuvA jatI dhera jAze; duniyA dIvAnI dIse, bhUMDI bhIMtAmAM bhaTakAze. " k bhAjo bhakta. kr bhAgya haro tene varaze, jenA karmanuM pAMdaDuM karaze. p naLAkhyAna. purUSanA karma ane artha ADe pAMdaDuM che te purUSArthathI phATayuM te| artha siddha thatAM zI vAra ?" vijJAnavilAsa.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi gharane ne nahi gAMThane. ] (204) [nAkapara lIbu ghasavuM. nahi gharane ne nahi bahAra, ThAma The- | namI namI nAka ghasAve ene, kANuM vagarane. e praga rakhaDatA athavA tyAre AvI kare A pITANa. jeNe ghara taraphane ne bahAranI baMne tarapha dhiMgaDama dhIrA re, nA lAbha kheyA hoya, tevA AdamIne viSe | lakSmI vinA rAjya karuM-lakSmIne. belatAM vaparAya che. dhIre bhakta. nahi sarakhuM karavuM, nAza karavuM; kharAbakha nAka te veMtanuM che, AbarU te ghaNI che. sta karI nAkhavuM. (maraDamAM bolatAM vaparAya che.) 2. nAmanuM-sattAhIna karavuM. nAka nIcuM thavuM, Abara-kIrti ochI naLa chUTI javA, hiMmata hArI javI. je. | thavI-jatI rahevI. se kamI thaI . "benane enI bhAbhInuM uparANuM maLyuM nAka AvavuM, nAke lIMTa AvavuM (nAnA | ane ApaNuM nAka nIcuM thayuM." bALakane.) sarasvatI caMdra nAka UMcuM rahevuM, mAna jaLavAI rahevuM. nAka nIcuMne peTa UMcuM, je bIjAnI khuzAnAka UMcuM ne UMcuM rahyuM che, Teka-magarUrI mata karI tenI kamANI uparaja nirvAha cabahu che. lAvanAra heya evA mANasane viSe bolatAM nAka kApavuM, AbarU-zobhA ochI karavI; vaparAya che. Teka utAra; AbarU ne kalaMka lagADavuM. nAka be AMgaLa bharIne kApI levuM, vahuvArU DubIo ke zuM thayuM ? teo zabhA-AbarU ochI karavI; nAka kApavuM. nIcuM mAthuM karI potAnA be hAtha vacce kapAyuM be AMgaLa bharIne, mUkI raDatA raDatA bolyA ke jUdIo heta pIII, revaDI dANAdANa" te vadhAre sAruM thAta, paNa A te nAka draupadI darzana. kapAI gayAM re mArA bApa he he he ! !" nAka laine javuM, zobhAthI javuM; AbarU sAsuvahunI laDAI bhera javuM. nAka kaTTA te kadI paNa dhI te caTTA" | "huM tenA meDhA AgaLa zuM nAka laIne e kahevata che. jauM eTale zI zobhAthI jAuM-zI AbarU nAka kApe evuM, (nakaTInuM ) bu; dhAra | laIne jAuM? vinAnuM. capu, charI athavA evA ja bIjA nAkanI dAMDI sAMmI AMkha che, sIdhe kaI dhAra vagaranA hathiyArane mATe vapa- | raste cAlanAre che; ADI avaLI vAsanA rAya che. vinAne che; pramANika che. nAka ghasavuM, pastAvo karava; mApha mAgavI. nAkanI dAMDI sAme cAlyA jAe, sIpastA batAvavAnuM athavA mApha mA dhA ne sIdhA cAlyA jAo. gavAne jamIna sAthenAka ghasavuM-namI javuM. nApara mAkhI bese tenAka kApI nAkhe, nAka dhasaNI karavI paNa vaparAya che | ema koI ghaNu ja kaDaka ane ciDhiyA ene bIjo artha pUrNa tAbe thavuM paNa | svabhAvane mANasa AbarU rAkhavAno prayatna thAya che. karate heya tene viSe belatAM vaparAya che. "enA vinA ghaNaekane cAle, nAkapara lIMbu ghasavuM, haMphAvavuM (prati e na gaNe koIne jANa, | pakSIne,) hariphAImAM jItavuM.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAkamAM UMTa pese che.]. (25) [nADa hAthamAM hevI. nAkamAM UMTa pese che, bahu garva che evA nAgarI geha, (gaNi.) cAturIthI chetara arthamAM dhikkAranI najare jotAM vaparAya che. | vAnI vAta. nAkamAM gaMdha keTalI che?, ema atizaya | 2. viveka tajI spaSTavaktApaNuM dekhagarviSTa mANasane viSe belatAM vaparAya che. DAvavuM te. enA nAkamAM gaMdha mAtIe nathI" e- 7. ApavA levAmAM niyamita vahevAra ma paNa bolAya che. rAkhavo te. nAkamAM tIra ghAlavuM, rIbAvavuM; khUba saMtA- nANuM nANuM belavuM, ughADuM belavuM; bhipavuM (nAkamAM tIra ghAlyA jevuM.) "nA- | bhatsa bolavuM; nirlajapaNe belivuM. kamAM tIra ghAlIne rUpiyA laIza." nA baMba, lAja zarama vinAne, dAMDa, phaganAkalITI kheMcavI-tANavI, kSamA mAga- | daMDa; uDela tabiyatane; lue; phATela; nivI, (kAlAvAlA karIne ) leja. biMbasAdhu). 2. pastAvo kare. nAca nacAve, jema najaramAM Ave tema "mArI vidyAnA prabhAvathI tArA karatAM koInI pAse kAma karAvI tene thakavavuM. haThIlAM pIzAca nAkalITI tANatAM nAThAM 2. tAlamela karavI. che te pharIthI dekhAyAM nathI." basa, paisA, paisAne paisA enA upa brahmarAkSasa. raja nAca nacAya che ane nahi-nahi dhA"DozI devanA pAlakhI AgaLa besI yAM kAma thAya che." reyAM ane Akhare pAlakhA AgaLa nAka gUjarAtI. lITi tANuM devane kAlAvAlA karavA lA- nADa jevI, (nADa joIne roganI parIkSA vadha kare che athavA regInA zarIranI sthisarasvatIcaMdra. ti jue che te uparathI.) mANasanuM valanAka sAmI vATa, Ubho bhAga; sIdhe mArga, Na ke svabhAva eLakhave. dhorI raste. nADa ThekANe na rahevI, zuddhi na hevI; je. nAka motI AvavAM, lIMTa AvavuM. (nAnAM | galI thavuM; mUrkha-ghelA banavuM; magaja bhamI chokarAMne mATe vaparAya che) javuM. nAkhI mUkavuM, maravAnI taiyArI para AvelA 2. uDAu thavuM. mANasane mATe vaparAya che. enI have nADa khasI che ema paNa nAkhyAM na pahoMcavA, daSTimayadAnI-vicAra belAya che." zaktinI bahAra hovuM. nAkhI najara na nADa hAthamAM AvavI, koIno guNa vicAra pahecavI paNa bolAya che. jANavA koI mANasane nANa jevuM; marmamAMhele pAse joyuM to nAkhI najara vicArathI jANItA thavuM; svabhAva oLapaNa na pahoMce eTaluM UMDANa mAlama paDyuM." kha. nADa pakaDavI paNa vaparAya che. gardhavasena. enI nADa have mArA hAthamAM A"bhAI, tuM ciMtA karIza nahi; mArA | vI che." nAkhyAM pahoMcatAM lagI to rUpiyAne veta nADa hAthamAM hevI, je mANasa jethI bIkaryA vinA rahenAra nathI." jAne vazatAbe thaI rahyuM hoya te mANuMze. kathAsamAja. | sanuM mULa baLa pitAnA hAthamAM hovuM. je gyAM."
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ nADI kheMcAvI.] (202) [nAradaveDA. make-enI nADa mArA hAthamAM che eTale nAmapara thuMkavuM, te tenA nAma para thuMka e mArA kabajAmAM che, huM jema kahIza tema ! eTale tene thuMka nAkhavAnI jage jANI. te kare ema che. dhikkAra ke kaMTALAmAM vaparAya che. nADI kheMcAvI, (maratAM). je kAma karAvavAne gurjara darabAramAM 2. kharAbakhata-pAyamAla thavuM; kamA AvyuM chuM temAM phateha pAmIza te sarakAra vAnI zakti javI. sudhI mArA nAmane bA lAgela raheze, nADI maMtaravI, ADuM avaLuM samajAvI che mArA dezane parAdhIna karAvanAra kahevAI za, mArA nAmapara badhA leka thuMkaze ane tAnA matanuM karavuM athavA ThekANe ANavuM. (nADI khasI gaI hoya te maMtarAvavA AkhuM jagata dhikkAraze." thI ThekANe Ave che te uparathI). | vanarAja cAvaDe. nAta gaMgA che, nAta gaMgAnA jevI pavitra che. nAma pADavuM, amuka bhUla nakkI karavuM. (ke I vastunuM), nAnajI paMDe, ajANapaNuM darzAvavAnA je varSAsana levA IcchatA he tenuM saMbaMdhamAM A bolAya che. jema koNa jANe nAma pADo. che, nAnajI paMDe, matalaba ke huM kAMI jANato nathI ane jANavAnI darakAra paNa naLadamayaMtI nATaka. karatuM nathI. 2. jethI koI cIDAya tevuM tenuM bInAnAM chokarAMnI ramata, saheluM ane jhaTa nuM nAma calAvavuM; mazkarInuM nAma ramata gamatamAM thayAM kare evuM kAma. TharAvavuM. nAnA bApanuM, nIcA kuLanuM. nAma baLavuM, AbarU khevI; kIti vaNa"Akhare koI nAnA bApanuM na thayuM." sADavI-gumAvavI. nAnuM meTuM, "nAne moDhe na belIe ane bALa buddhi DahApaNa alyA tAharuM, tize? ema nAno chokaro moTA AgaLa tAta vALI taNuM nAma baLyuM." bahu bolato hoya tyAre tenA vaDIla taraphathI aMgadaviSTi, aTakAvavAmAM Ave che. nAma moTuM karavuM, AbarU vadhAravI; kIrti nAne moDhe carabaDa carabaDa belavAnI phelAvavI. rIta sArI nathI." "jyAre vakhata Avaze tyAre huM mAruM nAma karavuM, vaparAkramathI athavA Atmaza- nAma moTuM karI mArA bApa dAdAnuM DubAvIktithI AbarU athavA darajjo meLave; za ane bApa karatAM beTA savAI na nIyaza ke prasiddhi meLavavI. kaLuM te mAruM nAma harapALa nahi" nAma kADhavuM, sArAM ke naThArAM karmathI - karaNaghele. LakhAvuM. nAradaveDA, (nAra vidyA) be jaNane laDAnAma tAravuM, AbarU meLavavI-vadhAravI; A- | vavAnI kaLA; barUmAM UMcuM AvavuM; kIti ajavALavI. nAradanI peThe mamaro mUkI AghA khasI nAma na dete-leto, ema kaMTALAmAM ke | javAnI yukti; sAcAM jADAM karI arasparasa dhikkAramAM belAya che. nAma bALa ane nA- | laDhAvI mAravuM te, mapara pANI reDa paNa belAya che | (e devarSinAmAM be jaNane laDAvI mA
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArAyay darzI TALuM. ] vatA svabhAva hatA te uparathI je mANusanAmAM evA guNa DhAya tene nAradajI ka heche ane tenA kRtyane nAradaveDA-nArada vidhA kahe che. ( 207 ) nArAyaNadI TALuM, jIe nakaTAnI nAta nAva DelavuM ( sAranuM), dharasasAra calAvave. nAsatAM bhoMya bhAre paDavI, jyAre ghaNuM bhAre jokhama kheDavAnuM mAthe AvI paDe ane temAMthI dhaNA gabharATa sAthe nAsI chUTavAnuM hoyache yAre sahIsalAmatavALa jagAe javAne nasAya tema nAsavuM paDeche. e nAsavAmAM je jamIna vaTAvavo paDe che te te vakhate bahuja bhAre lAgeche te uparathI ) nAsavuM muzkela thaI paDe evI jokhama bharelI sthitimAM AvI paDavuM. " jo, Aja te| javA dauMchuM paNa A gharamAM havethI tane dITho tA ema jANaje ke nAsatAM bhAMya bhAre paDaro. " [ nhAI dhAine uDavu, A nALiyera jyAre kAi devane nALiyera mAnyu hoya tyAre athavA khuzIthI temanI samakSa dharAvavAmAM Ave che tene nALiyera caDhAvavuM kaheche. nALiyera maLavu, vidAyagirI thavI; rajA maLavI; kharataraphI thavI; neAkarImAMthI rada thavu. sarasvatIcaMdra " kAInI sAthe traNa mANasA laDAi laDhayA temAM e jaNu ghAyala thayA, ane trIjAne nAsatAM bhaya bhAre paDI. " nALiyera caDhAvavu, manuSya prANIne khadale hiMdue nALiyeranA upayAga kareche; tenuM kAraNu vizvAmitranI AzcaryakAraka vAta uparathI jaNAi Aveche. brahmAmAM umanna karavAnI zakti che, te pramANe vizvAmitre paNa zreNI jAtanuM anAja unna karyuM, temaNe nALiyerI upajAvIne temAMthI manuSya prANI nIpajAvavA mAMDayuM. prAraMbhamAM mANusanuM mAthu nIpajyuM te joine brahmAe jAchyuM ke sRSTi javAnuM mArUM kAma che te rUSi lai leze tethI temanI temaNe ArAdhanA karI tyAre rUSi baMdha paDayA paNa|tAne mahimA rAkhavA sArU manuSyanA mAthA jevuM nALiyeranuM kuLa thAya ema karyuM, (nALiyera e zubha gaNAya che. kAIne vidyAya karatAM hAthamAM nALiyera ApavAmAM Ave che. keI jAtrAe jatuM hAya, athavA kAI paraNavA jatuM hAya tyAre paNa zubha zukananI nizAnImAM nALiyera ApavAnA rivAja che. nALiyera maLyA bAda vidAya thaI zakAyache te uparathI lAkSaNika arthamAM.) "traNaja divasa meM teA cAkari kIdhI yAra, muja guNa jaza saMdhA nikaLyA zeAbhI bhAra; zukana zubha thayelA ke matyuM nALiyera, kriTa kriTa, tA thAye teAya sUpti ghera." kavi narmada. nALiyera mAkalavu, vivAha saMbaMdhI vA ta karavAne nALiyera meAkalavAnA rivAja che. ane enI kabulAta thatAM nALiyera svIkAryuM ema kahevAya che. " mAge AvanAra bhAnuM sanmAna karInALiyera svIkAryuM ane rAjamAtAne uttaramAM kahAvyuM ke mahArAjanI svArI dakSiNa dezathI pAchI Ave lagna karIza. D sadharAjaeNsaga. hAI dheAine uThavu, ( suvAvaDamAM strInA saaMdhamAM.) prasutimAMthI mukata thavuM. "suvAvaDanI ghAMTI evI mATI hAya che ke te mAMthI nhAI dhAine sukhethI uThaze ke nahi tenI strIne khAtrI thatI nathI tethIja chellA dahADA jatA hAya tyAre te patinuM vadhAre sukha cahAya che. ', garbhavasena.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAI dhoIne besavuM.] ( 20 ) (nIcI muDIe. hatI." lADakora hAIpeIne uThI tyAre joLI nahAtI detI, tu-aTakAva Avate the pUNI jevI dekhAtI hatI; tenA zarIramAM hoya tevI strI. bilakula hI na hatuM ane suko pApaDa "have e moTI thaI, tamArAthI jarA bhAgavA jeTalI paNa tenAmAM zakti na- ] zaramAya che, e hatI chetI thai, ne have kayAM sudhI calAvazo?" be baheno. gujAnIvArtA. hAI gheine besavuM, uDAvI daIkhAlI nahAvaNa AvavuM, aTakAva Ave. thaIne besavuM. vepAramAM kheTa AvavAthI | (aTakAvane cothe divase strIo hAI dhoI ke khovAthI ke bIjI koI rIte nANe khA- | zuddha thAya che te uparathI) lI thaI javuM; raDI uDavuM; kheTa bhogavavI. nahAvuM nIcavavuM, (jyAre koI saMbaMdhI (vepAramAM) gujarI jAya che tyAre snAna karavuM paDe che * * * * * | ane palALelAM lUgaDAM nIcevI devAM pAI bacI nahi. hAI joI paravAryA paDe che, te uparathI mANasa ane vastu hatA ethI ghaNo kheda thayo ne have kema ! baMnemAM lAkSaNika arthe saMbaMdha darzAvatAM karavuM tene vicAra kIdhe." vaparAya che. jema ke arebiyana nAITsa ! "emAM mAre zuM nhAvuM nIvavuM che?" hAI besavuM ekaluM paNa vaparAya che. | matalaba ke mAre enI sAthe zo saMbaMdha che? 2. nivRtti pAmavI; nirAMta vALavI, nizAna vAgavuM, dhAyo vicAra pAra paDe; evI jUdAI che AtmAnI saMge, sama- | dhAryA pramANe thavuM; IcchA tapta thavI; dhAje thAya sagAI mithyA che kharuM eha | relA kAmanI siddhi thavI. . bhAI paNa, jANe bese tame nahAI-su nizAnane hAthI, (moTA vAvaTAvALo hAthI. kha tethI thAze re, maLaze brahmalahAvo-ja- te hamezAM svArImAM AgaLa hoya che te LamAM " uparathI.) kavibApu. | amuka kAmane AgevAna-agresara. "eka prasiddha lakhanAre hAlamAM eka pu- nizALagaNuM, chokarAne nizALe besAstaka pragaTa karyuM che. teNe je je vepAra dhaM DavAnI vidhi dhA te darekamAM te nAhI beTho ema teNe nIkaLI javuM, chinALa strIe pitAnuM ghara savistara lakhyuM che." { cheDIne pitAnA yAra sAthe jaI rahevuM ke jAtamahenata. | naThArA chaMdathI gharabAra choDI devAM athavA nahAI nAkhavuM, vepAramAM khoTa AvI heya | gAma bahAra jaI rahevuM. te visAre mUvI; manane zAMtvana karI ni- nIcI garadane cAlavuM-jevuM, zaramanI rAMte besavuM dilagIrI dUra karavI. | lAgaNInuM mAryuM nIcI najare joine cAhAIne maranAra pAchaLa raheluM phUTeluM lavuM; naramAzathI ke sabhyatAthI athavA zevisAre mUkavAmAM Ave che te uparathI | ramALapaNe cAlavuM. lAkSaNika arthe) nIcI muDIe, naramAzathI, sabhyatAthI ane je thayuM te thayuM; have hAI nAkhe." { thavA zaramALapaNe.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ X nIcuM ghAlavuM. ] ( 108 ) tpaga taLenI vATa. "nIcI muDI ne namaskArathI ema | javuM; choDI devuM; visAre nAkhavuM. paNa belAya che. "baMne taraphathI chokarIo ane tarUNa "nIcI muDI rAkhIne ane pita. strIo phaTANuM gAvA lAgI ane pitAnA tAnAmAM saMpa rahIne rAtre divasa udhamanI bhAI bApanI ne moTA lokanI zarama temaNe pachavADe lAge eTale tamArAM dhAyAM kAma neve mUkI." mAM tame vahelA pAra paDazo." mana ramatamAM eTaluM cATeluM hatuM ke huM AvI vakhate jenA AzrayathI pi bhaNavAnI kazI darakAra karatI nahi. Aja tAnuM kAma thAya che te je kahe te nIcI zIkhuM ne kAle te neve mUkuM. mUDIne namaskArathI gupacupa te bApaDIne be bahene. svIkAravuM paDe che." suMdariguNamaMdira. "mUkayuM sahu nevere, gurU dhIra jyAre maLyA; nIcuM ghAlavuM, zaramanuM mAthuM mAthuM nIcuM tApa maTayA tananAre,. dharI rAkhavuM. ga bhAva jyAre jaLyA. nenane tAre ghaNuM ja vahAluM; AMkhanI kIkI. kavi bApu. neve mUkavuM, UMcuM mUkavuMvisArI mUkavuM bhUlI nRsiMhAvatAra levo, khuba gusse thavuM. paga AvavA, bALakanAmAM cAlavAnI zakti paga TakAvI rAkha, javuM AvavuM jArI AvavI; cAlavAne mATe paNa lAyaka-taiyA- | rAkhavuM nibhAM karavuM. 2 thavA. "mArA kIkAne paNa moDA AvyA." 2. dhIrUM paDavuM; saburI rAkhavI;-dharavI paga upADavA, cAlavAmAM utAvaLa karavI; paga Tahu karavA, page cAlavuM. (ku-ghoDuM na jaladI cAlavuM. paga uThAvavA ke paga | maLe tyAre pagane ja ghoDuM mAnI levuM. ) uMcakaze paNa bolAya che. paga TALavA. jatuM AvatuM baMdha karavuM. paga kADha, amuka kAmamAMthI mukta thavuM- vatuM jatuM aTake evI tajavIja karavI; dUkhasI javuM. ra karavuM. * 2. khaseDavuM; dUra karavuM jatuM AvatuM 2. calaNa baMdha karavuM; jera-sattA jAya baMdha karavuM. ema karavuM. 3. calaNa baMdha karavuM jora TALavuM. AvA mANasa kacerImAM na hevA jepaga chuTA karavA, sAMkaDamAMthI mukta thavuM. Ie ema tene lAgavAthI ghelAbhAIne 5 2. cAlIne pagane kasarata ApavI. ga TALavAne nizcaya karyo; ghelAbhAInAM chidra paga chUTo thave, (haravA pharavAthI.) teNe khoLavA mAMDayAM. " paga TakA-karo, eka jagAe TharI ThAma be bahene nirAMta vALI jhAjhIvAra besI na rahevAvuM; paga ThekIne UbhA rahevuM, laDavAne Atura beTI thavuM; jhAjhIvAra rahevuM. thaI rahevuM; sAme thavA taiyAra thavuM. 2, jArI rahevuM. paga taLenI vATa, vAraMvAra joyelo-jANI
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ paga taLe baLatuM hatuM. ] ( 10 ) [paga bhAgavA. te ane sArI rIte musApharI karelo rasto. "vastInI gaNatarInA riporTa uparathI paga taLe baLatuM hovuM, potAne ja doSa jotAM hiMdustAnanI ekaMdara prajAnA aDadhA ho. karatAM vadhAre bhAga paga para paga capaga taLe mota che, mota najIka che; kALane DhAvIne besI rahenAre maLI Avaze." AvatAM vAra lAgatI nathI. . ' InDiyana riporTa. paga taLe vATI-ghasI nAkhavuM, vAraMvAra pagapara mAthuM mUkavuM, koInI sattAmAM rahevuM. Ava jA karI ghaNA anubhavI banavuM. paga pasara, sattA jAmavI; kAbu besa bhAI? te bharUca dITha che? to kahe paga pAchA paDavA, nAhiMmata thavuM. Acahave, e meM paga taLe vATI nAkhyuM ! ko khA; aMtarAtmAe nA kahevuM. paga pAtALamAM che, kaMIkanA uvAMcatAM paga thavA, zakita-samaja AvavA mAMDavI, kare evo che; prapaMcI che. 2. paga thayA hoya ema cAlavA-javA kyAM pese ne kayAM nIkaLe tenI khabara na mAMDavuM. paDe evo che. enA paga to pAtALamAM che 3. hada uparAMta javuM amaryAda thavuM eTale e kyAM kevuM pagaluM bhare che te ja. maryAdA bahAra javuM. NAtuM nathI. pAtALamAM paga hoya te jema jaNAya nahi tema jenuM gupta kArya jaNAya 4. mahAvo thavo. (javA AvavAno.) | nahi-tene viSe bolatAM vaparAya che, paga joIne pIvA, pUjyabuddhi-bhAva rA paga pesavo-the, AvatuM jatuM thavuM; dAkhakho. bahu pavitra mANasa hoya to tene | la thavuM; ghusavuM. viSe bolatAM vaparAya che ke enA paga che 2. calaNa thavuM. Ine pIvA jevA che. paga bAMdhIne rahevuM, nirAMta vALIne lAMbA paga nIkaLI javo, javuM AvavuM baMdha tha vakhata sudhI TakI rahevuM; nimyAM karavuM. vuM; dUra thavuM calaNa baMdha thavuM. tAre to cAreTe pharavAnuM joIe mRtyulokamAM teja rahita dharmabhraSTa paNa mArA gharamAM e nahi cAle. ahIM anAcArI rAjAo thayA, pApe karI pRthvI te paga bAMdhIne rahevuM paDaze." pIDita thaI gaI tethI ApaNo paga tyAMthI bhAminIbhUSaNa. nIkaLI gayo." paga bhAgavA, page azakti AvavI-upajavI. pratApanATaka. 4. cAlavA jevuM hoya tyAM cAlIne paga para paga caDhAvI-mUkIne besavuM, niSkA- jAya nahi athavA cAlatAM kaMTALo LajIthI-ciMtA vagaranI sthitimAM besI ANe evA mANasane viSe bolatAM rahevuM; navaruM-nirUdhamI thaIne besI rahevuM; vaparAya che. dhaMdhA vinAnA rahevuM. paga bhAgI gayA che? ahIMthI tahIM bIjI berIonI peThe lADakorane jatAM zuM thAya che ?" paga para paga caDhAvI besI rahevAnuM ane 5. koI mANasa dhIme dhIme cAlato lokanI kuthalI karavAnuM pasaMda nahotuM; tene hoya ane sAthenA cAlanArA utAvaLathI enI peThe UMghavAnuM mana thatuM nahi." cAlanArA hoya tyAre te utAvaLiyA dhImA be bahene.' mANasane kaheze ke paga bhAgI gayA che ?
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ paga bhAre che. ] ( 21 ) [ pagarakhAmAM paga ghAla-mUkave. "o bApA, hIMDuM chuM ne, mArA paga | pAchuM pagaluM kIdhuM ke pI jAya che " bhAgI gayA che, te utAvaLe nathI hIMDAtuM." narmagadha. pratApanATaka. paga vaLavo, bIjA tarapha javuM athavA ja2. chevaTa sudhI na pahoMcatAM vacamAMthI ! javAnI vRtti thavI (pyArI vastu tarapha.) aTakI paDavuM-baMdha thavuM. paga vALavA, vacamAM thAka khAvo; visAmo 3. nirAza thavuM; AzAbhaMga thavuM nA le; vacamAM aTakI zarIrane sukha ApavuM; umedI thavI. virAma le. paga bhAre the, vacagALe mahAvaro mUkI "parama jhAjheruM kIdhuM che paNa A samo dIdhAthI Acako khA; Azake khA; paga vALavAno nathI." paga pAcho haTha; saMkocAvuM. pratApanATaka, "pelo chokaro daza divasa nizALe naga- pagathI te mAthA sudhI, nakhathI zIkhA che tethI tene paNa bhAre thayo che." sudhI; Akhe zarIre; sI. gayo ke nisAso mUkI bhAre page pA "eyI dhanalakSmIne pagathI te mAthA sudhI chI pharI, chAtI ubharAI bahu tejI ghaTI jhALa lAgI." be baheno. mukhathI." kavi paganI Aga mAthe javI, ghaNuM ja gusse paga mAMDavA, sthira-TharIne UbhA rahevuM. (bA- paganI jhALa mAthe javI, sIMga krodha Lake) 2. nirAMta dharavI. vyApA. 3. AgaLa cAlavuM; dhapavuM. "evuM suNatAmAM caDhI rIsa, paganI javA 4. dAkhala thavuM LA lAgI zIza." "pAMca brAMta rahevA arthe, lamaNAharaNa. paganI veLa bhAgavI, phogaTa phero khA. mAMDavA paga ThAma. bhATa viSTi laI Aviyo, ( page cAlIne ; dharamadhakkA khA. mAgavAne pAMca gAma." pagane taLiye ghasI nAkhavuM, na lekhakavi bhAu. vavuM; tuccha gaNuM kADhavuM, khAsaDAne tola gaNavuM; na gaNakAravuM. paga mAMDave, pesAro karavo; ghusavuM; dAkhala meM tene zIkhAmaNa dIdhI te pagane taLiye ghasI nAkhI." 'tArA jevA to bahu pAmAM mAthuM nAkhavuM, page paDavuM meM pagane taLiye ghasI nAkhyA che." te tenA pagamAM mAthuM nAkhIne mAphI pagarakhAmAM paga ghAla-mUko, (bImAgavA lAgyo." jAnA) tenI jage karavI; barobarI karavI paga mAMDavA, nabaLuM karavuM; nAumeda karavuM- - dAkhavavI; hariphAI karavI; sarasAI karathavuM. vI; eka ekathI sarasa thavAnI tajavIja 2. aTakAvavuM; bagADavuM;-bhAgI pADavuM. karavI; caDasAcaDasI karavI athavA te paga vadhAravA, hiMmatabhera AgaLa dharavuM. je darajo ke bhAna dharAvato hoya tene "zatrunI sAme paga vadhAryA athavA Ta- mATe dAvo kare-tenA jevA thavAne mAthuM kAvI rAkhe tyAM sudhI pata rahe che paNa mAravuM.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ pagaraNa mAMDavuM. ] " A mAMDavI nagaramAM manajI mAravADI sarakhA mATA zeThanI barAbarI kare evu khIjAM ThekANuM hoya te mane batAvAne kAi ? tenAM pagamAM paga mUke evA paisAdAra khIjavara gaMgAne maLe e vAta mAnavI eja mUrkhAI bhareluM che. " kuMvArI kanyA. pagaraNa mAMDavuM, zarUAta karavI. pagalAM oLakhavAM, parIkSA karavI; kasATIe caDhAvavuM; valaNa jovuM. ( amuka kAma soMpavAne mATe ke sAdhAraNa rIte. ) pagale pagale cAlavuM, AgaLanAe karyuM hoya tema karavuM-vartavuM; anukaraNa karavuM; kA aMte dAkhaleo lai te pramANe vartavuM. aditi-ena ? tamAre pagale pagale cAlI meM paNa tema karyuM che ane tamArI kane prabhune prasanna karavAmAM kaMi levA AvIdhuM. " tr satyabhAmAkhyAna. tA lA " tArAmAM anurakata thaI rahelI A rI dharmadevI damayaMtInAM vakhANu traNe kamAM thAya che, ane tenA sadAcaraNane pagale cAlIne ghaNI oe peAtAnA dhaNiyAne sukhI kare che. ' naLadamayaMtI nATaka. page kamADa DaeNlavAM, ( hAthaThekANe rAkhI paga vaDe kamADa ughADI kahevuM ke te enI meLe ughaDI gayuM te uparathI. ) koInI samakSa nahi paNa tenI pUDa pAchaLa te na jANe ema evI kRti karavI ke jethI tene nukasAna thAya; uparathI sArUM dekhADI petAnA dAva khelavA; kAi na jANe ema peAtAnuM kAma karI levAnI yukita karavI. emAluma rIte kAma karavu. (12) page karavuM, bALakane paga para mUkI adhADavuM. page kIDIo caDhavI, page azakrita AvavI. [ paMca iTALI karavI. kAma karave kaMTALA khAteA hAya eNvA harAma hADakAMnA mANasane viSe khelatAM vavarAya che. ' zuM kAma karatAM page kIDIe caDhe che?' page paDatu namavuM. 2 AjIjI karavI. 3. navI paraNelI vahue dharanI vaDIla strIne namIne praNAma karavA. page meDI cApaDI che ?, jene uDavAnuM mAthAne dhA thaI paDe evAne mATe vaparAyache. (page medI cApaDI hAya teA uThAya ke calAya nahi; kAraNa ke medI kharAba thaI jAya ane raMga mese nahi. te uparathI.) page lAgyA, hAryA-thAkayA evA artha dazA ve che. 2. kaMTALA darzAvavAnA arthamAM vaparAyache. " page lAgyA enI gaMdI ane mAMkaDathI bharelI trAsa dAyaka pathArIne. paccIzI uDavI, mazkarI thavI. 2. phajetI thavI. * ( maDApaccIzI uparathI. ) pacchama budhiyuM, kayA pachI kharI buddhi sUjhe tevuM; kayA pachI pastAya tevuM; pAchaLathI jJAna thAya tevuM; agamacetI vinAnuM. ( agama buddhi vANiyA, pacchama buddhi brahma tarta buddhi tarkaDA ne gAdo mele dhama." ethI ulaTuM agamabudhiyuM--AgaLathI jANavAnI-vicAra karavAnI zikatavALu paNa have vakhata gayA ane e uttama vicAra pazcimabuddhine lAgavAthI pastAvAnuM sAdhana thaI paDayo. " saravatIcaMdra. pachavADe lAgavu--paDavuM, cIDhavavuM; kAyara karavuM; satAvavuM. 2. khaNukhAja karavI; khate paDavu. paMca ITALI karavI, paMca-samasta leAkataraphathI IMTAnA mAra mAravA. rr jovA maLyA jana dharA,
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMca mAsInuM mAsI karavuM. 1 kayAre kADhe bahAra ene, paMcALA karUM sA, mane ghaNuM mhAlatA. mitra dhamAkhyAna. (vallabha.) paMca mAsInu chamAsI karavuM, vivAhanI varazI karavI; kAMInuM kaMI viparIta khAlI bagADavuM; avaLanuM avaLa karavuM. 'arara ? meM te| suratamAMja paMcamAsInuM chamAsI kIdhuM; paNa zeDa ajANyA te AMdhaLA barAbara. " bhaTanuM bhopALu paMcala pAmavuM, gujarI javuM; paMca bhUtanuM svarUpa temAM lIna vuM. pRthvI, pANI, te ja, vAyu ane AkAza e paMcamAbhUtamAM maLI javuM; marI javu; laya pAmavu. eTalAmAM bhAgyazALI DeAzI kAMI Akasmita kAraNathI mALA japatAM bagAsuM AvyAthI paMcatvapAmyAM. " kr sarasvatIcaMdra. pajhAmAM AvavuM, lAgamAM AvavuM; dhAryu pA2 paDe evI jogavAI AvI; phasAvu. pajhAmAM paDavuM, phasAvuM; kaLAmAM AvavuM. "kahe, kANu kANu e durAtmAnA pajhAmAM paDayA ?" ( 11 ) [ paDadA phUTI jevA. paDatA dahADA, vAMkA--nabaLA dahADA; nabaLI dazA. " dahADA paDatA ApaNA joI, sane vera levA sahu kAi. .. mudrA rAkSasa, pa paDavA, jaya thave; dAva paDave; lAga kAvavA; anukULa vakhata Avave. paDa kUvAmAM-khADAmAM, kUvA-khADAmAM paDavAthI jevI durdazA thAya che tevI durdazA ke kharAba hAlata bhAgava-nukasAna khama ema medarakArImAM javAba detAM vaparAya che. ra. dIsatA rahe; dhA rahe; jatA rahe; kALuM kara; dUra thA. paDaghA pADave, DaMkA vagADave; duniyAmAM nAma karavuM; ItihAsamAM pariNAma aMkAvavu. vijayavANI. paDatI rAta, madhya rAta pachIne samaya; paDatA pAyA, paDatI dazA-sthiti. paDadA pAchaLa hevuM, je bAbata prekSaka-sa mAjathI joI ke jANI zakAtI nathI e bAbata paDadA pAchaLa che ema kahevAya che; khabara na paDe evuM hAvu; ( samAjane ) gupta hatu. paDadAmAM rAkhavuM, ( khUzuAmAM rAkhavuM te uparathI lAkSaNika arthe ) saMtADI melavuM; chAnuM-chUpuM rAkhavuM. (vAta. ) kAI na jA( Ne tema-gupta rAkhavuM; emAluma rAkhavuM. paDA kADhI nAkhaveA, zarama mUkavI. paDadA khAlavA-phoDavA, khulAsAthI atara nI vAta kahevI; mAkaLe mane vAta karavI; petAnA vicAra vagara AcakA khAdhe zaMkA ANyA sivAya kharekharA kahevA; mana ThAlavavu; nikhAlasapaNe vicAra jaNA vavA. " priyA vinA kayAM paDadA huM phADuM, priyA vinA karyAM muja prANa joDuM." premapatrikA. "tAre bacavu hoya teA, lAja rAkhavI hAya te| ane mAna pAmavuM hoya teA paDadA khAla. sadharAsa ga. paDadA phUTI javA, kapaTa rUpI paDadAthI jenA vicAra DhaMkAyA heAya te khullA thavA. jevAta-marma gupta rAkhyA hoya te ughADA 5DavA-jaNAI Avave. thoDA vakhata sudhI je kapaTa bhareluM kArya athavA kRti racAI hAya te udhADI paDI javI.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDade rAkha. ]. ( 14 ) [ paththaraparanA chAMTA, jANavA " mArI tamAro mukhapara, lAla dhare lA- "te bAyaDInA baMdhanathI chUTe thayo halAI, paNa paDado phuTe bane, bhUMgaLa vinA | ve tenuM A sRSTinI aMdara sagAM vahAlAMbhavAI." mA koI rahyuM nahi, mAtra paMDa sudhI pathA kAvyastubha. | rI have hatI ane devatamAM daivata tene paDa paDado rAkhave, IrAdo chUpAvavo. 2. bola- hato." vAmAM zaramAvuM. kuMvArI kanyA. paDI bhAgavuM, nirarthaka javuM phatpAdaka na [ paDanI pathArI paNa kahevAya che. thavuM; aMta Ava; dhabAyanama: thaI javuM 1. pattara ragaDI nAkhavI, (pAtra pheDI nAkhavuM) , amArA vicArane koI Teko Apa- | AbarU laI nAkhavI. nAra na maLyuM eTale badhA paDI bhAgyAja 1. sArI peThe dhamakAvavuM; dhamadhamAvavuM, dhULa kADhI nAkhavI; sArI peThe mArapaDIke baMdhAvuM, paDIkAmAM baMdhAya eTaluM bhAra-Thaka devA. thoDuM hovuM; khoTa-teNa-taMgAza hovI; 3. atizaya mahenata karAvI thakavavuM zuM ene tyAM kAMI paDIke baMdhAyuM kAyara karavuM. paththara eTalA deva karavA. strIo vahemane 2. jIva paDIke baMdhAvo juo. lIdhe koI rUDA avasaranI IcchAthI aneka paDuMpaDuM thaI rahevuM, paDavAnI taiyArI para ! devenI mAnatAo rAkhe che tyAre ema AvavuM; hamaNuM paDaze evI dhAstI pedA bolAya che, karavI. "mAtA mahAdevanI mAnatA rAkhe ane paDayuM uThavuM, paDatI dazA AvelI te pAchI patharA eTalA deva kare paNa tethI tenA sArI dazA e AvavuM; zakti gumAvI che- bhAgyamAM pheraphAra na thayo." ya te pAchI AvavI; koI paNa kAma ka be bahene. ravAne ekadama taiyArI karavI. paththara kheMca, mahA muzIbate gharakhaTa"e jese je gayo samULA, paDyAna le calAvo; jema tema karI mahenata mauThazo kedI; gulAma thaIne nIcAM karma, sa- jurI karI saMsAranuM nAva ThelavuM. deva karaze dho- ghAyala jaMgIDa, paththaranI chAtI, kaThaNa chAtI; lAgaNI vi narmakavitA. | nAnI chAtI; hiMmatavAna kALaje. paDe vagaDAvo, lokomAM jAhera karavuM (5- paththarano bhamaraDo, mUDha, jase; Dha. Taha=paDe.) kaMIja bhaNeluM nahi.--kaMI samaje nahinagaramAM paDe vagaDAvI lekane rAjAe jANe nahi te (mANasa) mUrkha. jaNAvyuM ke ApaNe sAthe mahAsaMkaTa A- 2. bele nahi paNa TakaTaka joyAM kare che; vI paDayuM che, nagaramAM anna khuTyuM che mA | bebIne bhAI paththara-mUrkha. Te lAcArIe A kAma karavuM paDe che." paththaraparanA chAMTA, paththara para chAMTA bhale sadharA jesaMdha. paDe-te kAMI paththarane bhedI zakatA nathI, paMDa sudhInI pathArI, pote maratA sudhInI | tema kaI marmane zikhAmaNa detAM pIgaLe pathArI. AgaLa pAchaLanI ciMtA-ucATa na | nahi ke asara thAya nahi tene viSe behoya tevI nivRtti sthiti. | latAM vaparAya che,
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ pathare pathare paMDita. ] ( 215) pariyAnuM pANI khevuM. pathare pathare paMDita, paMDitane mithyA keLa, "zirastedAra -kahe ke, paramezvara dhAraNa karanAra mANasane viSe belatAM vapa- | mAthe rAkhIne sAcesAcuM lakhAvIza." rAya che. mithyAbhimAnI nATaka. patharo nAkho, (vAMdhA-hema nAkha phA paramezvaranA cAra karavuM-thavuM, Izvarane tyAM -nikAla thaI zake nahi evI kAMI A pApI-aparAdhI karavuM; IzvaranA gunegAra Da nAkhavI; bAdha kare. (paththara nAkhavA thavuM. thI jema vacamAM AvelI vastu dabAI jA evuM kAma kare tame gora, ya che tema e kaI vacamAM vadhe nA thayA paramezvaranA cora." khe ke jethI cAlatA vicAro baMdha pa lamaNAharaNa paramezvarane khoLe besavuM, paramezvaranuM mADe-dabAI jAya.) nItuM thavuM paramezvaranI pUrNa maherabAnI pathArI sevavI, mAMdagIne lIdhe pathArImAM hovI-thavI. paDI rahevuM; khATale paDavuM; mAMdA paDavuM. jenuM nazIba anukULa hoya ane jyAM pathArIe javuM, marI gayelA mANasane tyAM tyAM savaLA pAsA paDatA hoya tene viSe zaka khAtara daza divasa bhathe suvA javuM. bolatAM vaparAya che. (sagAMnA saMbaMdhamAM) "e paramezvarane khoLe beTho che." pathArIe paDavuM, mAMdA thavAthI pathArIvaza paramezvara hAlA heAya te, IzvaranuM AthavuM. kIna hoya te. padare paDavuM, Azare-zaraNe rahevuM. - paramezvarane ghera jaI AvavuM, bhaviSyanI paMtha vaLAvemuA pachI terame divase | vAta jANavI. dAna karavuM. (jeDa, chatrI, dorI vagerenuM) parapI pATe, khacItapaNe kharekhAta. para mUkavA, hada vagaranuM parAkrama karavuM. (pa- parasAkaDe javuM, (parasa-vADe marAThImAM) 2 pAMkhe mukavI-chuTavI e uparathI A | vADAmAM javuM; jhADe pharavA javuM. kyoga nIkaLyo haze.) parasAda Apa, mAra mAra; kuMdIpAka sahadeva sAgara, mUkyA che para, che A5 Apavo. (vAMkAmAM) dInA bALa kRtAMta rAya" parase utAre, parasevo chUTe eTalI (pre. . abhimanyu A) mahenata karavI-karAvavI; ghaNuM sakhata mahe nata levaDAvavI. paracuraNa purANa, saghaLI bAbatanuM thoDuM e lAvyA haze keIne raDAvIne; jyAre DuM jJAna dharAvanAra. eNe parase utAryo hato ke enI thAparabhu tebA, (prabhu-IzvaranA gharanI bA.) paNa oLavavAno devuM lAge ?" ghaNuM ja asahya du:kha che ema darzAvatAM e brahmarAkSasa. pramANe bolAya che. pariyAMnAM pariyA ukelavA, pUrvajanA pUrva2. pastAvo karavAnA-mApha bhAgavAnA janI vAta kahevI. (maheNuM ke niMdAnA arthamAM paNa vaparAya che. rUpamAM.) paramezvara mAthe rAkhIne, pratijJA pUrvaka pa- pariyAnuM pANI khovuM, bApadAdAe meLave- ramezvara vacamAM rAkhIne; paramezvarane Dara che lI kIrtine jhAMkha lagADavI; cAlatuM A rAkhIne. | veluM nAma boLavuM.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ palate mUkave.] (26). ( pazcimamAM sUrya uma. "jodhapUra, jepUra jevAM moTAM rAjya- ! 3. sukha duHkha jovAM-anubhavavAM- e pariyAnuM pANI kheI AbarU dhULadhANuM khamavAM. karI pitAnI pavitra putrIo tarakane ApI sAme moDhe duzmanane daphe karavo e narakamAM javAne daravAjo ughADyo che." temanAmAM Teka rahe che te paNa jamAnAne pratApanATaka. pavana lAgatAM temanuM magaja bhame ne teo palI mUke, jagADavuM UbhuM karavuM sAM. rAtanI vakhata humalo lAve to ApaNe saNI ApavI; aMdarathI chUpI masalata karI , te vakhata gAphela na rahevuM." caDhAvavuM-uzkeravuM; preraNA karI dUra rahevuM pratApanATaka. uttejana ApI khasI javuM. raMjaka mUke pavana va, juo vAyare vAva paNa belAya che. TUMkA bolathI mANasanI "eve pazcima dizAmAM vAya pavana, lAgaNa-gussAne uzkerave. jema palIta mUkanAra palIte mUkI ekadama jeyA jhAjhA jana." khasI jAya che paNa bicArI koThI mAMdhAtAkhyAna. saLagI uThe che tema koine nukasAna pavanamAM uDI javuM, vyartha javuM artha - karAvavAnA arthamAM vaparAya che. hita thavuM; nakAmuM javuM; pAra na paDavuM. mi. pavanapara caDhavuM, vAdaMDI banavuM, uDela ta A javuM; taNAI javuM. biyatanuM thavuM; ThAma ThekANuM vinAnuM thavuM; pitAnA bola pavanamAM uDI gayA aniyamita rIte-avivekathI vartavuM jarAka ema jANIne te davaMza nAkhuza thaIne AghelachA rAkhavI, vAyela-caskela thavuM. gaLa cAlyo." e kaMI svamAvaza hatuM tethI bhrAMti paDI gaI haze, tethI have tene joI ha | "kailA rANInA A dhurapatanA zabda savA lAgI ke bhAI pavanapara caDhayA che ! | pavanamAM uDI gayA." arebiyana nAITsa. karaNaghelo. pavana , vAta phelAvavI. 2. baMdha paDavuM; guma thaI javuM ane "amasto pavana phukyAM kare che." lepa thavuM. (vAta pavanamAM uDI keNu taraphane pavana phukAya che eTale gaI havAmAM uDI javuM paNa bezA sarasamAcAra che ? lAya che. pavana bhare. (bhAthAmAM), mijAja - pazcimamAM sUrya uga, je kadI paNa na dhI ja-tabIyata AkarI thavI; magarUrI banavAnuM te banavuM (pazcimamAM sUrya uthavI; garva tha. gavA jevuM.). tArA mAthAmAM Aja kAla khUba 5 koI azakya kAma adbhuta rIte thAya vana bharAyo che." pavana lAgavo, vAyare vAva juo. tyAre ema vAparavAmAM Ave che. jema. sArI mAThI vAta phelAvI; ThekANe ThekANe ATalAbadhA ApaNA loko tyAM jatA prasarI javuM. AvatA haze temAMthI koIe mArI dAda na 2. guNadoSa lAgavA; saMgatinI a- | lIdhI ne e sAheba-AvA moTA A sara thavI; saMgatiSa lAge. damIe saMbhALa lIdhI. ene pazcimamAM "
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ pastALa pADavI. ]. ( 217 ) [ pAMkhamAM ghAlavuM. sUrya ugye, kharekharA gorA lokonA dina, jha, mAlama paDaze ke huM gaDe nahi paNa lamAM kALAza na hovI joIe." bhAmAzA divAna je DAhyo chuM temaja navI prajA. paTaNAnI pizALamAM pahele pATale pUjAyela pastALa pADavI, koIne upara dhamAM u kavi chuM." tarI paDavuM. pratApanATaka. te pitAnA rU5 upara pastALa pADatI pahoMcA karaDavA, (pastA karatAM.) peTa bharIne dhAna paNa khAtI nahotI ane pahoMcelI buddI, pAtALa jaMtrI; jenI masaekAMtamAM rAta divasa AMsuDAM DhALatI." lata-salAha-yuti jANavAmAM na Ave te gu. jUnI vArtA. (mANasa) pahoMcelI mAyA paNa belAya pahADa jevuM-jevaDuM, moTuM ane ati ane che. tethI ulaTuM kAcI buTTI mAyA. 2. prasanna kare evuM. gatyanuM. be bahene. . gAMkuM-chetarAyuM na jAya evuM; bahu "jJAnI strIne je vAta halakI ne mane caturAIvALuM mANasa. namAM na lAvavA joga jaNAya te mUrNane para vItavA, rejanA karatAM jyAre koI meTI pahADa jevI lAge." kAma karavAmAM bahu vakhata jAya tyAre e 1. juvAna jodha; jabare purUSa. (juvA vaparAya che. jemakena pahADa jevo phATI gaye.) khAtAM khAtAM pahara vItyA.' 3. sAdhAraNa pramANu karatAM moTuM. (atyukti.) pahADa jevaDuM gUmaDuM.' pahele hAthe, uDAupaNe; mokaLo chava rApahADI lehI, ugra jese. khIne; chUTe hAthe; manamAM kacavAyA-Acako pahuA khaMDAvA, pahuA khaMDAvA jevI sthi- khAdhA sivAya. ti thavI. nukasAnamAM AvI paDavuM. hamezAM pahoLe hAthe vartavuM e kevaLa 2. mAra paDavAthI karacara thavuM. ApaNo vinAza karavA sarakhuM che." pahelA kheLAnuM, pahelI vakhatanuM (chokaruM.) arebiyana nAITsa. adharaNInuM saMtAna. pakSIne meLe, AnaMda ApanArA mANasanuM pahelA naMbaranuM, sAthI sarasa; uttamasethI | thoDI vAranuM maLavuM; jeo eka bIjAthI AgaLa paDatuM; (sArI tema narasI baMne thoDA vakhatamAM chUTA paDanAra che evA mAbAbatamAM vaparAya che.). NasonuM ekAeka maLavuM. pahele dharathI, prathamathI; dhara dahADethI; - pAMkhamAM ghAlavuM-levuM, ethamAM-Azare rArUAtathI. khavuM; pitAnI chAyA taLe rAkhavuM huMpha ApavI. enI sAthe vAta karavAne pahele gharathI "mAta pitAnA bharaNuthI thate zeka meM nA kahI hatI." kamI karavA moTI bahena tarIke be cAra - dilIpara hallo. hinA pitAne ghera tene belAvI pAMkhamAM pahele pATale, pahelavaheluM maMDANamAM; A- ghAlavAne paNa teNe vicAra na karyo." raMbhamAM zarUAtamAM. be baheno, "heyAne aMtarapaTa khelI jaze te ! tethI ulaTuM pAMkhamAM bharAvuM.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMkha AvavI.] (218) [ pasaLI khAvI. N nahi." te chokarIo temanI mAnI pAMkhamAM pAMce AMgaLIe pUjyA haze, ghaNI bhabharAIne bhayabhIta thayelI UbhI rahelI hatI." | kti karI IzvaranI maherabAnI meLavI che. karaNaghele. pAMce AMgaLiye paramezvara pUjyA ho (jema pakSI pitAnA baccAne pe- tyAre mArA diyara ne bhAyaDo maLyo che." tAnI pAMkhamAM ghAlI tenI saMbhALa rAkhe sarasvatI caMdra. che tema.) pAMdaDuM pharavuM, (nazIbanuM) bhAgyodaya re; pAMkha AvavI-phuTavI, hada vagaranuM parAkrama nazIba udhaDavuM nazIba jAgavuM; sukha prAkaravuM. pti thavI; vacce je ADa-aMtarAya heya 2. pukha umaranuM thavuM; 3. brahmakamAM vi- te khasI ja. haMgama mArge javuM. svayaMvaramAM jenuM pAMdaDuM phararore, pAMkho kApI nAkhavI, jora ochuM karavuM te lakSmaNane varasere." narama pADavuM; zakitahIna karavuM; AdhAra toDI lakSmaNAharaNa nAkhe; sattA laI levI; kazuM cAle nahi. pAMdaDe pANI pAvuM, (pANI sarakhuM paNa evI rIte nabaLuM karavuM. barAbara na pAvuM e tenA mULa artha uvachara ghaNo lebhI che paNa mahArAjA parathI.) ghaNuM duHkha devuM; ribAvavuM; kanatenI pAMkho kApI nAkhatAM vAra lagADaze DavuM; saMtApavuM, herAna karavuM, cIDavavuM; paDayAM karavuM; arebiyana nAIsa. temanI eka vidhavA bahena che te kopAMkhe vIjhavI, banatI mahenata karavI; duHkha- ine peTa pANuM paDavA de evI nathI. ha mAMthI chuTavA phAMphAM mAravAM, saMkaTamAMthI ba- kamapArekhanI jUnI vahune te pAMdaDe pANI cavA khAtara valakhAM mAravAM. tene jaza Apavo che mATe I be bahene. zvara tenI tarapha thayo che, je tethI ja tenA sarata rAkhaje ne mane saMbhArajo ke pAsA savaLA paDyA che ne A pratApe bhAI tamane paNa pAMdaDe pANI pAze. tame pAMkho vIMjhavAmAM kasara rAkhI nathI te paNa vizvAsa che ane e AjakAlanA aMgrejI tenA avaLA dAva paDyA che ?" bhaNelAo na devane gAMThe te mAbApa te pratApanATaka. zA lekhAmAM ?" pAMca pAMca zeranI jhIkavI, bhALI gALo sarasvatIcaMdra bhAMDavI. pAMsaLI khasavI-casakavI, ghelA banavuMpAMca varasane beTho chuM, taraphadArI kheMca- thavuM; uDela tabiyatanuM thavuM; magaja bhamI vAmAM nAnI umarane-ucharate chuM ema javuM. batAvavAne vaparAya che. magaje nukasAna atizeja thaze, pAMcazerI kuTavI, mAthAphoDa karavI. tuja pAMsaLI sarva khazI ja jaze." pAMcazerI bAMdhavI, (keTe.) gaLe chetaruM narma kavitA. vaLagADavuM; ekAdA navA kAmamAM dAkhala karavuM pAMsaLI cazkela eTale vicitra athavA thavuM; jaMjALamAM pahela vaheluM nAkhavuM vAyela; ghelachAvALuM; uDela tabiyatanuM. athavA 5DavuM, pAMsaLI DekANe nathI ema paNa pAtI."
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAI Ave eTalAM cArI Ave. ] (20) [pAghaDI baMdhAvavI. belAya che. AzIrvAda kahetAM ane bIjA varNanA loko vazIkaraNa bharI hAlAjInI vAMsaLI je | brAhmaNane maLatAM pAye lAgu kahe che. svara suNatAMmAM ThAma na rahe pAMsaLI jo ! pAghaDI utAravI,kAlAvAlA karavA; AjIjI sakhi zyAmane karavI; koI vAtane sArU cheka garIbAIthI vijyavANuM. belavuM; prArthanA karavI; karagaravuM; raDavA pAI Ave eTalAM cAlI Ave evuM, sarakhuM moTuM karI kaMI mAgI levuM. vadhAre hazIyArIvALuM; chetarI jAya evuM; somanAtha-amArI pAghaDI tamAre meLe vadhAre AvaData dharAvanAruM; mAthAnuM. (strI che. huM pAghaDI utArIne tamane page lAguM chuM, emAM vizeSa belAya che) tame amArA pUjanika che." "e pAI Ave eTalAM huM cArI AvuM mithyAbhimAna nATaka, evI chuM." | pAghaDI gumAvavI, kIrti gumAvavI; yogya pAkuM pAna, ghaDapaNathI jarjarita thayeluM gha sthiti vI. rahuM mANasa. kharI paDatAM-marI jatAM vAra 2. chetarAvuM-ThagAvuM. na lAge evA gharaDA khakhane mATe bolatAM pAghaDI nIcI karavI, kalaMkita karavuM; badavaparAya che. nAma karavuM. pAke ghaDe kahA caDhAvavA, pAke ghaDe kAMThA pAghaDI pheravavI, devALuM kADhavuM; zAkha bA caDhAvavA je mithyA prayAsa kare. je vavI; karaje lIdhelAM nANAM pAchAM na Apavakhate je karavAnuM te vakhate te na karatAM vAM; zAkha gumAvavI. pAchaLathI phegaTa yatna karavo.abhayasiMha rahI 2, beleluM pheravavuM; ADuM belaDuM. rahIne have pAke ghaDe kAMThA caDhAvavAno yatna . sAmuM thavuM; bAju badalavI; pakSa karavA lAgyA che eTale AdheDa avasthAmAM badala. ' lagna karavA taiyAra thayA che evuM ajANyA "kharekha na pitAnuM nathI phAvatuM lokonA mAnavAmAM paNa zI rIte Ave ?" tethI pAghaDI pheravI nAkhatA nathI paNa pi maNi ane mohana. | te khaMta ane zrama jArI rAkhI pitAne pAke gurU, bIjAne mApadeza mUkI-bedha Teka UMce kare che." deI ADuM avaLuM samajAvI chetarI levAnI navIyja. vRttivALA, UMdhuM chatuM karI potAnuM kAmakADhI pAghaDI baMdhAvavI, (vakhANanI nizAnImAM) levAmAM kAbela mANasa, pAghaDI paherAvavI; InAma ApavuM. pAke ghaMTa je, koInAthI gAMjyo na jAya 2. zeka mUkAvatI vakhate pAghaDI pahechetarAya nahi evo. rAvavI; zeka makA. pAko mAravADI, pAkA mAravADInA jevo ghaNo ja luo-Thaga. . jaza Apa; sAbAzI ApavI; pAkhaLa pUjA karavI, (prakSAlana pUjA-mUrti tArIpha-vakhANa-prazAsA karavI. ne navarAvI pUjA karavI, te uparathI pA ghaDI cUka je kAryamAM nA paDe, pAghaDI vAMkAmAM.) zaramAvI hAMkI kADhavuM. anyane rAya zuM che, sarvane Azaro rAkhIne pAgaDuM moTuM devuM, AdhAra sabaLa hove. | huM vaLuM, Azare bhUlatAM aMga che." pAge lAguM, brAhmaNa bIjA varganA lokone tapatyAkhyAna,
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAghaDI bagalamAM mAravI.] (20) [ pAchI pAnI karavI. pAghaDI bagalamAM mAravI, laDhAI ke | mAnava athavA sArI kItivALo mANasa. kajIAmAM javA athavA a5 pAchalI cAra ghaDI, chellI avasthA. kItivALuM kaMI kAma karavA tatpara thavuM; | bharavAnI taiyArImAM rAmajI? AzuM kare AbarUnI darakAra na rAkhavI; AbarU ! cho, Ano kaMI amArAthI bharama samajAte jAya tenI phikara na rAkhI kAMI sAha- nathI. tamAre te pAchalI cAra ghaDI che, 5sa karavuM. Na A mArA sAmuM te juo." pAghaDI bAMdhavI, (zeka mUkatI vakhate.) gu. jUnI vArtA. 2. pAghaDI ghATamAM ANavI. (pAchale paheAra dahADo paNa belAya che." phera pAghaDI bAMdhavI eTale boleluM pAchalo pahera, uttarAvasthA; zraddhAvasthA. pheravavuM. " lakSmIprasAda te pAchale pahera amapAghaDI mUkavI-phera-, beleluM pheravavuM. dAvAmAM gALavA AvyA. (avaLI-) devALuM kADhavuM. navI prajA. (sAme-) sAme thavuM. pAchA thavuM, marI javuM; maraNa pAmavuM; gapAghaDI mUkIne Avyo eTale chetarAIne ta thavuM. Avyo. muA nahi ne pAchA thayA." pAghaDI ro-ba, ema strIo bALa | pAchA vaLavuM, marI javuM; gujarI javuM; thaI javuM. ke pratye bese che. paheluM lADamAM ane "eka dIkare cha mahinAne thaine pAcho bIjuM cIDhamAM vaparAya che. vaLI gayo che. " "mArA raDayA, pAghaDI banyA. pAghaDI ba strI saMbhASaNa. jo tAro bhAI. rAMDa gadheDI. " pAchI dharatI, kAThiyAvADane pAchI dharatI kahe che. strI saMbhASaNa. (kAraNa ke e bhAga samudra tarapha gayela che.) pAghaDI raMgI nAkhavI, AbarU laI nAkha pAchI pAnI karavI-kADhavI, pAchA haThavuM; vI; pattara ragaDI nAkhavI. pAchA pharavuM. (hiMmata hAravAthI) pAghaDI levI, AMjavuM; harAvavuM; ThagavuM; Teka 2. takarAramAM nabaLuM paDavuM; hAravuM. makAve; AbarU levI; kAna kApavA; (gu amArAM parAkrama tame juo to khaNa ke luccAIthI,) tAbe thavAnI pharaja rA, amane ajamAve; je ame pAchI pADavI; chetaravuM; nabaLuM pADavuM; mAra khava pAnI karIe, je ame gurjara nAmane lADAva. ja lagADIe, te amane A rAjyamAM pAghaDI saMbhALavI, pAghaDIne pacAsaMlA pAchA pesavA na dezo." Lavo paNa kahevAya che. (pAghaDI jAya nahi vanarAja cAvaDo. -AbarU jAya nahi tene mATe kALajI rA "bhInI jamIna korI karavA sArU kahe te khavI; sAvadha rahevuM. ) pote pitAne khAMDa pAthare agara tApanA hADAmAM karI bhAra ke kIrti jALavI rAkhavI; heziyAra jamIna upara joIe te ghIne chaMTakAva sAvaceta rahevuM; gaphalata na thAya-khatA na karAve te vakhate teo kharacamAM pAchI pAkhavAya evI rIte samajIne cAlavuM. nI kADhe nahi." ghaDIne dhaNI, vyavahAramAM-vepArI vargamAM be bahene.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAchI lAgavI.] ( 221) [pATI para dhULa nAkhavI. kahe putrane AvaDI zIkha chAnI, rakhe karI pachI mAra mArave athavA nukasAna bApu mArA karo pAchI pAnI. " karavuM (vAMkAmAM.) raNayajJa. | 2. hulAvI phulAvI navaruM besADI rAkhavuM. pAchI lAgavI, mota AvavuM. pATalo goTha, nirAMta vaLavI; cena paDavuM; 2. nukasAna thavuM; hAni pahoMcavI. gamavuM; karAra vaLa. pAchuM nAkhavuM, ulaTI karavI. 2. kaI ThekANe koIne vaga tha; samAvuM. pAchuM vaLavuM, bagaDI javuM; utarI javuM; pATalo paDe, phAvavuM; nabhavuM. (pUjAvuM svAda rahita thavuM. "bhAta pAcho vaLyo." te uparathI lAkSaNika arthe) 2. maraNa pAmavuM. AvAM temanAM AcaraNa jaNAIApAchuM vALIne jevuM, bhaviSyane vicAra | velAM chatAM temanA vagara koI paNa zubha kare; AgaLa pAchaLa lAMbo vicAra ka. AraMbhamAM pATalo paDato nathI." ra; dIrghadraSTi pahoMcADavI. navI prajA. tamArI baMnenI pUrva pramANe chaThThA ma "je te kAmamAM ene ja pATalo pazkarI cAlavA de ane jyAre huM cAkarane veze tamArI pAse AvuM tyAre tame huMgha- | pATale phare, kAma pAra paDavuM; kAma thavuM. che moDe A mATe mArA para gusse tha tenA vinA pATale pharavAne nathI eTaje ane chelle mane mAravAne paNa pAchuM le tenA vinA cAlavAnuM nathI. kaMI nAta jAtanI bAbatamAM lakSmI vALI joze nahi." prasAdanI salAha vinA pATale phare nahi." arebiyana nAITsa. navI prajA. "bhUkhanuM duHkha ghaNuM bhuMDuM che-bhUkhyo pATA bAMdhavA, ADuM avaLuM samajAvI bhamANasa zuM na kare? nANAM vAste kALAM ka | bhAvavuM; kAna bhaMbheravA, ulaTuM ulaTuM batArma karavAne mANasa pAcho vALI jotAM na. viIne bheLavI nAkhavuM. AMdhaLA pATA bAMdhavA ema paNa sudhaprakAza. belAya che. 2. Acako khA; saMkoca pAmave. (AMkhe pATA bAMdhavAthI jema dekhAtuM pATa besavuM, rUtu Avo (strIne.) evI nathI tema samajamAM na Ave-akkala chIne kAMI kAmakAja karavAnuM nahi hovA- ] chetarAI jAya tema karavuM.). thI gharane AMgaNe paDelI pATapara besI rahe pATIpara dhULa nAkhavI, bhaNavuM; prathama jyAre che te uparathI) sarakArI zALAomAM sleTane upayoga pATalA ghaDavA, pATalA bagADavAnuM nukasAna thatuM na hato tyAre pATIpara dhULa nAkhI bhakaravuM paNa bhaNatAM na AvaDavuM. kutara bhaNavAno rivAja hato te uparathI) pATalA muDavA paNa vaparAya che." ame te kadI pATI para dhULa nAkhI hatI pATalA bharavA, chokarAne bAMdhI pITha ane ke lakhI jANIe ?" DokanI vacce pATale mUkavo. (mahetAjIe) | "vaLI jAte nirakSara ane vaLI pATI pATalA sAsu, beTI sALI; vahunI bena. | para dhuLa paNa nAkhI na hoya ke skepATale besADI pUjA karavI, prathama satkAra | Dha para pena vaDe lITA paNa kADhayA na hoya
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pATIAM goThavavAM. ] ( 222 ) [[ pANI caDhAvavuM. eTale te bicArI lakhI te zI rIte pATe besavuM, strIe aLaguM besavuM (rUtu rAkhe ?" | AvavAthI.) suMdarIguNamaMdira. | 2. rAjAe gAdIe besavuM. pATIA goThavavAM, baMdha besatuM karavuM. pATo goThave, svabhAva maLatA Ava; bapATIAM devAvAM besI javAM-bhIDAvAM, DuM | nava: kAvavuM, meLa maLa; banatI rAza lI javuM; devalI besavI; bhAre nukasAna AvavI. thavuM; durdazAmAM AvavuM. tamAre eka bIjAne pATo goTha 2. devALuM kADhavuM. nahoya te bahetara che ke aLagA rahevuM." (dukAna cAlatI baMdha thAya athavA gu pATale phAve paNa vaparAya che. jarAna thatuM aTake tyAre ema belA lorDa herisa ane tenuM raphucakamaMDaLa yache.) 3. cAlatuM kAma vaccethI aTakI hamaNAM ghaNA gussAmAM che. teo kaMI paNa pATalo phAvavA de evI AzA te AbhapaDavuM; bhAgI paDavuM. lAmAM rAkhavAnI che." gujarAtI pATIA mAMjavAM, khAIpI eThavADe kADhI pATe jAma, calaNa thavuM. nirAMta dharavI. pATIA raMgAI javAM, ghaNIja nukasAnImAM 2. neha thavo. AvI paDavuM. pATapATa saLagavuM, eka bIjAnA saMbaMpATI vALI devAM, kAma baMdha karavuM;bhA- dhamAM laDAI cAlavI athavA Aga lAgavI. gI pADavuM. sagAMvahAlAMmAM pATApATa saLagI che; "nA, alI nA, te dahADe devIne be Aga pATaNa pATa saLagI." lAvI emaNe zuM kahyuM temAMnuM mArA jANu- pATha kheMcavuM, TopalI upADavI; kuvo khodavAmAM to kaMIe AvyuM nathI. sakhi, tuM | tI vakhata mAMhethI maToDuM kADhavAnI deraDe jANatI hoya te kahe joIe? huM kula bAMdhelI TopalI kheMcavI. pati pAse gaitI tyAM to temaNe pATI pADA muDe evuM, AvaData vinAnuM aNu ja vALI dIdhAM." ghaDa; abhaNa; buddhi na vAparI zake evuM; tapatyAkhyAna, ane sadupayoga na karI zake evuM; pATe besavA javuM, lagna athavA muAnI pADA muDavA jevA halakA prakAranA kAma si nAta jamatI hoya te jovAne tyAM mAMDelI vAya bIjA kAmane mATe lAyaka nahi epATapara besavA javuM. vuM. (hajAma potAnA dhaMdhAnI zarUAtamAM "manasukharAme kahyuM hatuM ke eka V- | prathama pADA muDe che te uparathI.) saMge nAgara brAhmaNanI nAta jamavA beThe pANI karavuM, (lehInuM vastranuM, paisAnuM, 5lI tyAM pATe besI mAmeraMgAI saMbhaLAvyuM | zuM karavuM.) dhakko pahoMcADe; ekaja tethI nAgaro eTalA te khuza khuza thaI ga- | bagADI nAkhavuM; gumAvavuM; khAlI karavuM. yA ke teoe pitAnA caMbuo tene A pANI caDhAvavuM,zara caDhAvavuM; uzkeravuM; upI dIdhA!" tejana ApavuM. narmagai. ' 2, pANI pAvuM (arka 2 )
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANI pIne vAMcIe tevA] (24) TwNa pherabA. pANI copaDI vAMcIe tevA akSara, gha- | mATe athavA mUrNa tAbedArIne sthiti daNAja kharAba akSara. zivatAM vaparAya che.) pANI chAMTavuM, ThaMDuM pADavuM (jossA vagere huM tamane eka upAya batAvuM chuM, - bhaNa senApatinI straja senAmati che; epANI chATavuM, pitAne ghaNI bhAve tevI vastu thelone, kesaDimenA mAya eTaluM pANuM te bIje kaI khAte heya te joI athavA pIe che." te viSe tene vAta karate sAMbhaLI pitAnI ro. kathA samAja, jIbha upara jharaNuM jharavuM-zuMka vadhavuM-te khA- pANI pAvA javuM, koInI pAchaLa tenI sevA vAnI atizaya IcchA thavI. karavA dAkhala marI javuM. 2. azakata thaI javAthI parasevo chUTa. tenI sAthe caDhI AvelA pahelavAnane "mAravADI ughasa thaye ne dhrujavA lA- te AgalAne pANI pAvA mokalyA." e; tene aMge pANI chuTayAM." varAdhIrAnI vArtA. pANI pAvuM, eka dhAtune bIjI dhApANI javuM, pANI levA javuM. tune rasa pAI bIjane raMga caDhAve; 2. Teka jo; AbarU javI; bhA DheLa de. javI. 2. dhAra ANavAne hathiyArane garama pANI joI levuM, sAmartha-zarya joine tene karI pANImAM baLavuM. viSe halake vicAra bAMdhave. 3. uzkeravuM; pANI caDhAvavuM; uttejana pANI pANI karavuM, tharvavuM; narama pADavuM. ApavuM. 2. parasevo Ave. 4. keIne pANI pIvA ApavuM. (gheDAne.) 5 jhADanA mULamAM pANuM reDavuM. pANIne mATe talasyA karavuM; ghaNuM , pANI pharavuM-pharI vaLavuM, phekaTa-barabAda tarasyA thavuM. pANI pANI thaI javuM, mahenatathI ghaNo | javuM; dhULa meLavavuM; nukasAna thavuM; upayoparasevo chUTe. gamAM na Ave evuM thavuM. 2. tAbe thaI javuM; narama thaI javuM; pANa karavavuM, dhULa meLavavuM; rada karavuM; jera-kaivata vinAnuM thayuM. nakAmuM karavuM. (sArA nAmapara-AbarU upara) che. ogaLI javuM (khAra vagerenuM.) bIjI vAtAmAM zAstrane dAMDe paka"AkhuM aMga jANe bhaMga thaI gayuM; De ane sArI tathA lAbhakArI hoya to mUThI vALavA jeTaluM jora mArAM AMgaLAMmAM paNa te na karavI ane AvI vAtamAM zArahyuM nahi; paga paNa jANe pANe pANI stranA kahevA para pANI pheravavuM e kenA thaI gayA. gharane nyAya?" pratApanATaka, be bahene. pANI pAya eTaluM pIvuM phiI), kahe mane vAra thaI tenuM kAraNa kahIza teTaluM che tema karavuM; tuM samajAvyuM - eTale tamArA kahevA para badhuMya pANI pharI sajavuM athavA tenA kahyA pramANe vartavuM | vaLyuM jANavuM." pitAnI buddhi pramANe nacAve tevAne tapatyAkhyAna,
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDavuM. pANI phera karavuM. ] (224) [pAchuM vAvavuM. pANI phera karavuM, taMdurastI sudhAravA koI sArAM kAThiyAvADanA TaMkArA gAmamAM sphaTika havApANImAM javuM. jAtanA paththara thAya che te pAradarzaka ane pANI bALavuM, ghAtakIpaNe vartavuM; jUlama cakacakita heIne UMcI jAtanA bilorane kara. 2. jIva bALave. pANI bharAvI zake." pANI bharavuM, gharanA kha5 sArU kuvATAMkA ke de. kA. uttejana. taLAvamAMthI pANI lAvavuM. "aMdhArapheTana kuMvara kare tyAre, 2. -AgaLa) gaNatI-lekhA-hisAbamAM mahA nAdane pANI bharAve." nahi evI hAlatamAM hevuM; utarate mAMdhAtAkhyAna. daraje hevuM. pANI maravuM, jessa narama paDe; zAMta . zarada paDavuM, jhAMkhuM thavuM; aMjAI javuM. 2. (strIe) pativratapaNuM khAvuM. "vyAkaraNazAstramAM huM pAragata che. pANI mUkavuM, ekAduM kAma karavAnI pratijJA vatva zakita te mArI najara sAme pANI || levI; saMkalpa karavo; amuka bAbatanuM paNa bhare che." nIma le. arebiyanavAIsa. (zAstra ke purANamAM kaheluM koIpaNa kAma je dhaNInI mAnItI che rANI. karatAM pahelAM te karavAmAM potAne ze hetu veda tyAM bhArate pANa-mAyA bhakitane che te ane te karma ATalA divasamAM AvI rIte karIza evo brAhmaNa samakSa pANI pANI bharAI javAM, ghaNA sajA AvI mUkIne saMkalpa karavAne-niyama levAne rimaravAnI taiyArI para AvI rahevuM; A vAja che te uparathI lAkSaNika arthe.) khara AvavI. verI thAze e vAmaNo, jyAre caDavA mAMDayuM pANI Aja, kazo pANI." vAmanakathA. sudhArAtaNuM je; bharAI cUkyAM pANI cheka, 2. pANI unuM karavuM. vAbha matane je. 3. ekAduM kAma na karavA viSe pratijJA narma kavitA.. karavI. 2. mahenata karatAM thAkI javuM-zarIra thI pANI lAgavuM, ekAdI jagyAnuM pANI pI dhAthI roga thave. dukhAvuM. senagaDha vyArAnuM tane pAchuM lAgyuM thoDI vAra aTakyA vinA athavA sArI dekhAya che." peThe thobhyA vinA AgaLa kAma na thAya 1 pANI levuM, koInI AbarU levI. tevI hAlatamAM AvI paDavuM. tethI ulaTuM pANI caDhavuM eTale jase 2. ekAduM kAma na karavAne nIma levo. vadhe. pANI lAvavuM, pANI levA je mipANI bharAvavuM, utArI pADavuM; halakuM ka- | cA yatna karavo. hAtha lAge nahi,-dhAravuM; harAvavuM; thakavavuM; narama karI nA- rele phAyado na maLe evI rIte mithA khavuM; mahenata karAvI thakavavuM. kAMmAM mAravAM.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAmsane male. [pANIne parapeTa. buddhi kahe bakavAda taja, pANIthI thaI pAtaLI, valave nIra; cUkI gaI te ThAra." chAra saryane chatAM, paMcadaMDa. sarave paDe zarIra. pANInA relAnI peThe, utAvaLe; tarata, thoDI bulAkhIrAma. ! vAramAM pANIne relo jeTalI jhaDapathI jAya pANImAM vAvavA je vyartha prayAsa { che teTalI jhaDapathI. ka; mukhya muddAnI vAta mUkIne nirarthaka tenI kiMmata pANInA relAnI peThe ane najIvI vAtamAM mana vAlI mahena- utarI jAya che." ta karavI. karaNaghele. pANIne male, juja kiMmate; bANeja sate pANInI peThe rAha jovI, varasAdanI peThe bhAve. (jema pANInI kiMmata gaNAtI nathI ghaNuja AturatAthI rAha joyAM karavI. tema.) enI strI to enI pANuM pere rAha kALAnALI corI ke lUTamAMthI meLavelo mAla jetIja beThI ke e kyAre Ave ne A pANIne bhale mAravADIne tyAM vecavA AvatA." hakIkata nivedana karuM." kuMvArIkanyA. arebiyana nAITsa. pANIthI pAtaLuM karI nAkhavuM, ghaNuM ja ha. pANIne parapeTe, kSaNika evuM je kaMI te. lakuM pADavuM; chekaja utArI pADavuM; viluM pANI uparane parapeTe alpa samayamAM pADavuM mAnabhaMga karavuM; cheka dhamakIthI nAza pAme che te uparathI. zaramiMduM karI nAkhavuM; mAna utArI nA pANIne parapoTa, pANIparanI rekhA, khavuM. (tiraskAramAM) dhULa para lIpaNa, bArane chA, ramAnaMdanuM gharamAM dhaNiyANuM ke che vijaLIne camakAre, sUryane chA, karI AgaLa kAMI cAlatuM nahi. zIkhAmaNa kamaLanI paranuM biMdu, khuMTIparane devA ke DahApaNa karavA jAya ke jhApaTI kAgaDa, paMkhIne meLe, sADAtraNa pANIthI pAtaLo karI nAkhe." ghaDInuM rAja, ghaDInuM ghaDiyALa, tune sAsuvahunI laDhAI zeka vagere ekaja arthanA prayogo che. "preDhA dhIrA pitAnA priyane tiraskA- saMsAra A te sarve beTe, rathI pANIthI pAtaLo karI nAkhe che tathA pANuM mAMhene parapoTo; veLAe uchaLI uchaLIne vaLagAmI kare puTI jAze nA meTore-caturavara." dayArAma. "UMca ne nIca te mAyAne khela che, pANIthI pAtaLuM thavuM, atizaya karakasa- e pANuM taNuM parapoTA, vicArI juo." " e bhiyA pANIthI e pAtaLA thAya kavi bApu. evA che " "hATa bhare dhanabhATa bharo, 2. ghaNuMja bezamI thavuM. mana ghATa kare bhale moTA mukyuM che te AgaLa, pATa ThATha sahu ghATa ATha paLa, niramaLa thaI te nAra | pANI taNuM parapeTA29 rasavarNana. riyuM thavuM" LI
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANImAM caNe ogaLe che. ] ( 226) [pANuM grahaNa karavuM. ni rahevuM nathI re, InI cAla calaNa-keIna kAma upara khemAthe mota jhapATo bhAre, 5 rakhIne joyAM karavuM khaMtathI deSa kADhayA bodha ciMtAmaNi | karavA. dUdhamAMthI porA kADhavA paNa pANImAM caNe ogaLe che, (vAMkAmAM.) belAya che. dina pratidina jAo thAya che. (pANImAM pANImAM paDavuM, UMghe khUba gherAI javuM. jecaNuM palALavAthI jema vadhe che tema.) | mANasane ghaNI ghADI uMgha hoya tevAne peTane duHkheja pANImAM caNe ogaLe ) viSe belatAM ema vaparAya che ke jANe pAe thaye che, nahi vArUne bhAvatAM bhajana | NImAM paDyA. jamI bhIma je thayo teya chidra zedhavAM 2. chUTI paDavuM. (paisA.) e tAruM kAma che." pANImAM pAra paDe, ema je vastu pharI pratApanATaka. thI maLavAnI AzA na hoya tene mATe pANImAM javuM, barabAda javuM; chUTI paDavuM; lagADAya che. pharIthI na maLe evI rIte niSphaLa javuM; phaLadAyaka na nIvavuM; mi | nAza pAmavuM. dhyA javuM. (pANImAM pAre paDI hoya te jema saghaLAM tenI pAse ekaThAM thayAM ane hAtha lAgatuM nathI tema.) DosAne te phALa paDI ke rakhene karyuM kAravyuM jAta jANyA pachI janma mRtyu TaLe, pANImAM gayuM ke zuM.?" pANimAM pAre e pAcho nAve." brahmarAkSasa, bhAjabhakata. pANImAM Dage mAravI, DAMga mAravAthI je pANImAM baLavuM, DabAvavuM nukasAnImAM A bha paNa jUdAM thatAM nathI tema mithyA NavuM; paDatImAM lAvavuM; UMce na Ave ezrama karavo. vI kharAba sthitimAM ANuM mUkavuM. 2. saMbaMdhImaMDaLamAM laDhI uThavuM. (matala ba evI che ke evI rIte laTavAthI je pANImAM boLavuM, kharAba karavuM; nakAmuM kAsaMbaMdha che te chaTavAno nathI.) DhavuM; vyartha javA devuM; vaNasADavuM; gumAvavuM; pANImAM DUbI javuM joie, zaramanuM mA dhuLa meLavavuM. kuTuMbanI AbarU badhI pANuMhuM meM na dekhADavuM joIe. mAM boLI." pANImAM taravuM, zairya chatuM rAkhavuM-batA "mArAM sAThe varSa pANImAM boLyAM." vavuM; TekamAM rahevuM. maNi ane mohana. "naThArAM karmamAM e ke bhraSTa thaI gayuM che pANImAM mUThIo bharavI, pANImAM mUke huM enI sAme AvIne ubhI chuM te ! ThIo bharavAthI kiMcita mAtra pANI mUThIpaNa oLakhAto nathI. ThIka che jouM chuM ke tuM mAM rahI zakatuM nathI te uparathI tenA e keTalA pANImAM tare che ? jevo mithyA prayAsa karavo. mahiyArI. pANI ArAne munasI, (pANIyArA-dhara pANImAMthI porA kADhe evuM, cemmI | AgaLa hukama-kArabhAra karanAra.) je mA ane kharI bAbatamAMthI paNa bhUla zodhI | Nasa gharamAM meTI moTI vAto kare paNa kADhanAra, je te bAbatanI khaNakhoja karanAra; | bahAra belI zake nahi te. khoDa-bhUla kADhayAM karavAnI matalabathI kora pANI grahaNa karavuM, hAtha meLA kare;
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANIya ApavuM. ] paraNavuM-lagna sabadha karavA. (pANi hAtha+ grahaNa) ** strI purUSa pAtAnI meLe paraspara pANI grahaNa karavA ane pasada karavA yogya banyAM hoya te temanI IcchAnI ADe nahi AvavuM. (2209) suMdarIguNumaMdira. pANIcuM Apavu, rajA ApavI; kalama kApavI; kharataraph karavuM; vidAya karavuM. NIcu-pANIcUtuM zrIphaLa. ) pA " temanuM keTalIka vAra sudhIte| paDeAzI AnI khaTapaTa AgaLa phAvyuM nahi paNu pachIthI temane pANIcuM ApI svadezamAM mAkalI dIdhA. vIrAdhIrAnI vAteA. pANIcuM maLavu, rajA ApavI-maLavI; ghera besavuM. " eka vIzIvALAnI chekarI sAthe lI paraNyA tethI tene pANIcuM maLyuM. jAta mahenata. pANIchaluM Apavu, chaaAchA pANIthI bhareluM zrIphaLa ApavuM te uparathI vidAya karavuM; rajA ApavI; kADhI melavuMpANIchallu karo nAkhavuM, utArI pADavuM; zaramiMduM karavuM; mAnabhaMga karavuM; uDatAvI nAkhavu. "peAlikasInIjhe peAtAnA kuMvarane pAIlllA karI nAkhyA ke tuM AvI nIca kuLanI kanyA sAthe lagna karavA zuM taiyAra thayA che? ze. kathAsamAja, pAtarAM pADavAM ( hAthe. ), jAtamahenatakaravI. pAtALa jaMtrI, paheAMcelI buTTI; jenI yuti ke masalata kAMI jANuvAmAM na Ave eve; UMDI salAha ApanAra; gaMbhIra yukita a* tAvanAra; pAtALanA cheka taLIyA sudhI nIce. javAnA uMDA vicAramAM paDIne paNa a [ pAtharaNuM esavuM. muka bAbatane tapAsa karI lAve tevu. 2. game tyAMthI kheALI ANe te; game tema karI kAma pAra pADe te; sadhaLI jAtanI zakita vALA. pAtALa pANI, phUvA-kuMDanuM evuM pANI ke je kadI khuTeja nahi-aMdarathI jharaNu nIkaLyAMja kare tevuM-jIvatuM pANI. 8 hAthI dhamadhama cAle, pAtALa pANI kADhe, pAtALapANI UMDuM, hAthIne page kuMDuM, ' pAtALafADavuM, jamInanA UMDA bhAgamAM na khuTe evu pANI kADhavuM. pAtALanAM putaLAM halAvavAM, gajaba karave; atizaya utpAta karaveA; ghaNI uthala pAthala karI melavI. jenI yukita ke masalata kAMI jANavAmAM na Ave evA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. pAtALamAM pagache, ( matalaba ke bahAra che teTalA mAMhya che. ) jenAM kAvatarAM ke tarakaTa kAMI jANavAmAM na Ave evA pahoMcelI buTTInA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. eveA mANasa kyAM kevuM pagaluM bhare che te kAMI jaNAtu nathI. pAtALamAMthI vAta lAvavI, ghaNuM UMDe utarIne--khUNe khAcare kAIne pUchogAchIte gupta heAya te chatAM paNu game tyAMthI vAta kADhI lAvavI. pAtALamAM pesI javuM, jIe dharatImAM pesI javuM. pAtALamAM pesADavuM eTale zaramAvI nIcuM jovaDAvavuM. " mArAM mAbApane pAtALamAM pesADatAM tane yA nathI AvatI ? pAMcALI prasannAkhyAna. pAtharaNe besavuM, muA pachI zeka karavA nAtanA mANasAe pAtharelA upara besavuM.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAna mUkavI. ] pAtharaNe javuM paNa khelAya che. pAna mUkavI, lakhANu mUkavuM; aMta ANuvA; pAra lAvave. (saM. pAmya) have e vAtanI pAna mUkeA. ( 228 ) ( pahelAM vAkaya te cheDe pAna dAravAnA rivAja hatA. saMskRtamAM mULathI te hajI sudhI paNa vAkaya ke zrlokane aMte pAna dore che. rUpiyAnA AMkaDA lakhavA hoya te tenI pAchaLa paNa pAna ke hAlAyA kare che. eTalA mATe ke temAM keAI vadhArI na de. te uparathI ) a pAnamAM AvavuM, (pAnya-vaNelI derI ne te uparathI. ) dAvamAM AvavuM; vaLamAM AvavuM. ( lAkSaNika ) pAnapaTTI ApavI, ( kamIzananI nizAnImAM saradArane pAMca pAnanI paTTI seApArI sAthe ApavAmAM Ave che. te uparathI vAMkAmAM.) rajA ApavI; kADhI melavuM; baratarapha karavuM. pAna sApArI, lAMca; cerImerI; rahema rAkhyAnA badalAmAM khuzI thaI je kaI ApavuM te. " kArabhArIne pAna seApArI paNa maLyAM tethI teNe TharAva kIdhA ke tapAsa cAle temAM bhatrIjAne bacAvI lIdhA. ' karaNaghelA. pAnIe muddhi, DabAI gayelI buddhi; jete AgaLa pAchaLanA vicAra sUjhe nahi tene viSe khelatAM vaparAya che. pramadA buddhi pAnIe. ' pAnu paDavuM, sabaMdha thavA; bheguM thavuM; mAthA sarasA jaDavA. " jenI sAthe lagna saMbaMdha thayA, jenI sAthe pAnuM paDayuM evA varanA upara tenI strIe prIti rAkhI tenI cchiA pramANe vartavuM joie. " narmagadya. [ pApa phUTI nIkaLavuM. " ahI udara vhAlI re, satI tuM zuddha zANI re; chuTe nA te nibhAvI le, paDayuM pAnuM sudhArI le. sarasvatI caMdra. karIne, " kayAM janamanAM pApe pAnuM paDyuM tuja saMga muA tuM. ,, narmakavitA. pAnu zAdhavuM, mAta mokalavuM; mRtyu pamADavuM. pApa gayuM, pIDA karanAra-nukasAna karanAra duSTa mANusa maLyuM; kaMika TaLyuM; kAza gaI, pApa chUTI vAta, nikhAlasa manathI karelI vAta; pApa-kapaTa rahita kahelI vAta. roTajI ! e vAta teA akasmAtaja anI gaI. have tamane pApa chUTI vAta kahevAne harakata nathI. brahmarAkSasa. pApa dhAvuM, nirdoSa chatAM kAI mANasa keInI niMdA kare tyAre te niMdA karanAra pAteja pApI thAya che ema batAve che-jenI niMdA thAya tenuM pApa dheAvAya che ema kahevAmAM Ave che. krk karaze karma bhAI tene naDe, pAraku zIdane dhAvuM paDe. ' ', bhAjo bhakta. " A duniyAmAM ApaNe kArbanAM vagara kAraNe pApa dhAvAM, emAM ApaNe pApI ne duSTa kahevAie. " navI prajA. pApa pharI vaLavu, karelAM pApa AvI naDavAM; pApanuM phaLa maLavu. ( pApIne pApe cAtaraphathI gherI levu te uparathI ) pApa kaTI nIkaLavuM, karelAM pApane lIdhe garamI puTI nIkaLavI. 2. pApa udhADuM paDavu. 3. karelAM pApa AvI naDavAM; Ata AvI paDavI.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApanI dada.] ( 228 ) [pAlave paDavuM. mAre deha dharIne manasA, vAcA ke, pa; saMmata thavuM; AdhAra Apa. pAyo kamaNa meM koInuM kAMI paNa khoTuM karyuM | pUra paNa belAya che. sAMbharatuM nathI. A to pelA bhavanAM pApa aMgrejI bhaNune chokarA nAstika thAya phuTI nIkaLyAM. bAkI meM bALa bhAvamAM paNa che ne vaMThI jAya che, mATe ApaNe te chejarA pApa karyuM nathI. " karAone aMgrejImAM nAkhavA nathI." naLa damayaMtI nATaka. "dhanalakSmIe A vAtane Teko Apo pApanI suMda, koI mANasa kAMI pApa karma ane jIvakore paNa pAye Teryo eTale roThanA kare te najare jevAthI athavA temAM kAMI | vicAra daDha thayA...." madada karavAthI tenA pApano dazamo bhAga be bahene. e jenAra athavA madada karanArane Ave pAyo repa, maMDANa karavuM; zarUAta karavI. ema loko kahe che te. 2. mULa ghAlavuM. pApanuM poTaluM bAMdhavuM, ghaNAM ja pApiSTa pAra patavuM, thaI rahevuM; vaparAI javuM; AvI karma karavAM-AcaravAM; pApa bheguM karavuM; \ rahevuM. adharmano saMcaya kare. pArakuM dhana, dikarI; pArakuM ghara calAvanAra; (mANase AkhA janmArAmAM je dhanano | parAyA mANasanA kAmakAjamAM Ave che. saMcaya karyo hoya tenuM poTaluM tene maratI | " dikarI pArakuM dhana kahevAya che." vakhate kAmamAM AvatuM nathI paraMtu dharmaja pAraNAM karavAM. pahelA dahADAnA upavAsI tenI sAthe Ave che eTale pApa ke pUNyane | bIje dahADe savAramAM khAI levuM. je saMcaya teNe karyo hoya te ja Akhara pArasa pipaLe (pArzvapipala) keInI vakhate madada ka thaI paDe che. maratI va paNa spRhA vinAne svataMtra mANasa. khate tenuM pApa pUNyanuM saravAyuM nIkaLe che. 2. mAbApa ke aiyAM chokarAM vinAne. temAM jyAre teNe ghaNAM pApa karyAnuM najare 3. mitra vinAno. paDe che tyAre te pApanuM poTaluM bAMdhIne pArasImAM cAlavI (vAta), koIna samaje (bIjA lokamAM) gayo ema kahevAya che. ema cAlavI (be jaNa vacce). pApane ghaDo phuTa, chupuM raheluM pApa jA- pArase AvavuM, savANe AvavuM. (Dhere.) hera thavuM-ughADuM paDavuM. pAraso mUke, pAne choDe (re.) kadAca Akhare te je vizvAsaghAta pArAyaNa karavuM, (veda-purANune ekAdo karaze to tene bharAyelo pApane ghaDe chuTayA graMtha pahelethI te chelle sudhI vAMcI javevinA raheze nahi." moDhethI bhaNI je te uparathI lAkSaNika arebiyana nAIsa. arthe.) lAMbu lAMbu vyAkhyAna karIne kahevuM; vadhArI vadhArIne kahevuM. pApaDapAchuM, picuM; nabaLuM, azakata; kauvata pAla pAkavI-pAkI rahevI, mArA gharamAM te vinAnuM, nirbaLa. pAla pAkI rahI che eTale ghaNuM kharAM mApAyA upaDI javA, mULamAMthI nAza pAmavuM. Nasa mAMdAM paDyAM che. pAyA pADavA, lugaDAne lAkaDAnA dhokAe (pAlIyAM pANIthI lokomAM ghaNe maMdadhabaDavuM. { vADa thAya che te uparathI.) pA Tera, uttejana ApavuM; Teko A pAlave paDavuM, AdhAre rahevuM
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ vvvvvvvvvvvvvvvvv vvvvvvvvvw pAliyAM pANI. ] (230) [[ pAcho le. (pAlave-Azare-zaraNe rahevuM.) "e rIte keTaleka dahADe akkala mAganAra "huM tene pAlave paDe chuM. " pAso caDhI Ate joI bheMsavALo pAliyAM pANI, (pAlanAM-pAla bhaNInAM | meTo bhAI vicAramAM paDe." pANI) bhAMbhaLuM pANI, vanaspatinA kehA kautukamALA. NathI keTalAMka ThekANunAM pANI para cIkaNe pAsa jANo-samaje, kapaTa yukata padArtha tarata hoya che tevuM pANI. A | gupta dhAraNa oLakhavI. pANI ghaNuM rogakartA hoya che. pAsa nAkhave, sAhasa karI jevuM sAruM surata jIllAnAM havA pANI bIjA cha ! mAThuM nazIba ajamAvavuM. (paisA, rUpiyA, dhAne mukAbale sArAM nathI. emAM vastI mAla, janasa vagerene pAse mUkI phalANo moDI thayethI ne jaMgalanA kohANathI pA- pAso paDe to te laI levuM na paDe te AliyAM pANInI je nakArI havA tenI asara pI devuM evI saratanI ramata jugAramAM rame lakanA para thAya che. che. pachI e dhArelA pAsA nasIbane yoge narmagadya. paDe che ke nathI paDatA te jovuM e uparathI.) pAliyAM pANI ane jaMgalanI kharAba pAse savaLA-avaLe paDa, karelI yuhavAthI lazkaramAM bhAre hAnI thaI." kti pAra paDavI ke niSphaLa javI, hareka juti bharatakhaMDana I. mAM phAvavuM ke niSphaLa thavuM. nazIba anupAsuM vALIne suvuM, nirAMta vALane suvuM; kULa ke pratikULa thavuM. TharI ThAma rahevuM karIne suvuM; ArAma le. e te ThIka che ke pAsa savo paDe che (atizaya kAmanI ghAImAM.) -Izvara pAdhare che, paNa daiva pratikULa hepAsuM sevavuM, sevanA-taraphadArI karI maherabAnI meLavavI; tAbedArI uThAvavI. pakSa ya te tAruM ne mAruM beyanuM AvI banata." pakaDo. piMgaLa karavuM, (piMgaLanA chaMdane pAra Ava"zrI kRSNanuM pAsuM jeNe sevyuM che tene te nathI. jaMhAna vidyate, te upajanma maraNane Dara zA mATe joIe ? rathI) lAMbuM lAMbuM varNavI TAyeluM karavuM; ane hamezAM jabarAnuM pAsuM sevavuM joIe." tizayoktithI vadhAravuM. satyabhAmAkhyAna. tame mane kahene ke tame meTAM moTAM "rAkSasa tArApara prasanna thaI je bakSisa piMgaLane hiMgaLa calAve ane pIchAnuM Ape te levuM ane keTalAka kALa sudhI pachI pArevuM banAvI lAve che tene tamane keTale rAkSasanAM ja pAsAM sevavAM." anubhava che. ? mudrArAkSasa nATaka. ! yamAkhelana. "bAI, moTA purUSanAM pAsAM sevyAM kaMI ! "re, lAMbu piMgaLa karavuM paDatuM mUkI mithyA jAya che?" che temane moTA AdarathI darabAramAM dAkhala bhAminIbhUSaNa. pAse caDha -caDhiyAta he, AbAda pratApanATaka, -caDhatI sthitimAM hovuM jaya-phatehamaMdI- piMgaLA jozI, bhaviSya vartine je mAtra ne avasara he; dahADe sikaMdara have; ' sAruM sAruM kahe che e jozI. bhAgyodaya ho. pichI le, pAchaLa paDavuM satAvyAM karavuM, bhAminIbhUSaNa. kara. "
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ pichoDI oDhavI. ] ( 21 ) [ pITha thAbaDavI. khaNakheja karyA karavI; bhUla LyAM karavI; ] mIThuM bele te pI jaIe, sAme uttara na keDe le; khaMte paDavuM. daIe. te bApaDo mRtyu pAmyo che, te arthe bhAminIbhUSaNa have tamAro picho levAmAM sAra nathI." pIcakArI mAravI, juo taMbeLa chaTa. maNi ane mehana. pIchAMnuM pArevuM karavuM, najIvI vAtane mepichoDI oDhavI, (devALuM kADhanAra mANasa | TI karI thApavI.-atizayokitathI vadhAravI. picheDI oDhI bAraNe bese che te upara- pIchAMne kAgaDo, kAMI na hoya athavA kAMthI) devALuM kADhavuM. I najIvuM hoya tene moTuM karI thApavuM pichoDI eraDhavI, juo aMdhArapichoDI | te. (kAgaDAe moranAM pIMchAM ghAlI meTuM erAThavI. DaLa dhAraNa karyuM hatuM evI je vAta IpichADImAM pathare laIne kaTavuM, mudo mU- | sapanItimAM che te uparathI.) kI game tema bolavuM; mudAsara na belavuM. pAchuM kheMcavuM-pheravavuM-mAravuM, bedarakAropitta uchaLa, mijAja tapI ja guso | thI sahInuM bilADuM kheMcavuM. ( sAheba le thaI Ave; krodha caDha. (krodha pittamAM che ke je kAMI lakhe che te pIchAnI kalamathI thI utpanna thAya che te uparathI) lakhe che te uparathI.) pipaLe dI kare, lekone jAhera karavuM; pIchuM ghAlavuM, goda karavI; harata nAkhavI; (chAnI vAta vagere.) vacamAM aDacaNa lAvI mUkavI; rokANa karavuM; pipaLe uga, uchediyuM thavuM; na saMtAna | cAlatuM kAma aTakI paDe evI rIte vacce javuM aputra devuM. ADa nAkhavI. tamArA vinA mAre bIjA kone AdhA- pITha ughADI paDavI, kaI sahAyakAraka na hovuM; 2 che? kema je piyaramAM te pipaLo uge pITha pUranAra-agatyane prasaMge madada karanAra le che. " be bahene. | ' banI. | koI pAchaLa na rahevuM. (gharamAM koInA pipaLe phATa, ghaNuM brAhmaNonuM ekaThA | marI javAthI, mitronA marI javAthI ke AzrayadAtA nahi hevAthI.) pipIlikA mArga, koI kAma dhIme dhIme karIne ( pITha ceravI, bIvuM; pAchuM paDavuM. pUruM karavAnI je rIte te. (pipIlikA ane tethI ulaTuM pITha kADhavI. vihaMgama evA vegamAM be mArga che samAdhi karavAnI e eka dhImI ane sahelI kRti pITha ThokavI, zAbAzI ApavI; uttejana A che ke A che te uparathI. ) . 5vuM. pI javuM, sahana karavuM. 2. madade rahevuM. 2. khAI javuM; na gaNakAravuM; akhADA | "gavarnameMTa upara lakhelA riporTamAM kalekaravA; na lakhavavuM sAMbhaLyuM na sAM- | kaTara eTale te khuzI thayo ke pitAnA bhaLyuM athavA dIdhuM na dIThuM karavuM. | eka kArakunanI pITha ThekI." 3. kaLI javuM. (kaI mANasane ke vi- pITha DhAMkavI, madada karavI; keinuM ughADuM na cArane). paDavA devuM; Azare Apa. "dIkarA, jhAjhuM belIe nahi. tAre te pITha thAbaDavI, uttejana ApavuM; khuzIne A gharamAM janmAra kADhave che, kaI kaDavuM ! pikAra kare. thavuM.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ pITha dharavI.] ( 232 ) [ puSpAMjali ApavI. pITha dharavI, madade rahevuM (AgaLa paDIne) pIThe kALajuM levuM, bahAdura-hiMmatavAna chepIThapara hAtha pherave, dhIraja ApavI. | vuM; chAtIvALuM-sAhasika hevuM. pITha pAchaLa mUkavuM, mulatavI rAkhavuM. pIThe peTa cAMTavuM, bahu sUkAI jaI nabaLuM pITha puravI, agatyane prasaMge madada karavI. | thavuM; bhUkhe maravuM. pITha pheravavI, tajIdevuM, tiraskArathI jevuM pILo deDake, lehI uDI gayuM hoya ane za tarachoDI devuM; tadana ulaTI bAju grahaNa | rIra phIkuM jaNAtuM hoya tevA mANasane karavI; madada karavA nA pADavI; jarUrane prasaMga | viSe bolatAM vaparAya che. ge choDIne jatA rahevuM; taMgImAM tajI devuM. puMchanAM pIparAmULa karavAM, delata uThAvI A prayoga niMdA, tiraskAra ke kaMTALA- | devI-uDAupaNe kharacI nAkhavI. nuM sUcana kare che. puThiyAM phATavAM, bIka lAgavI; bhaya upajave; teNIe pitAnI bena tarapha pITha phe. | dhAstInuM mAryuM gabharAvuM. ravI che." 2. gabharAmaNathI cahere phIka paDehuM kahevAne ghaNe khuzI thAuM chuM ke pharI je. teNe pitAnA pAchalA durguNa tarapha pITha phe- parANa kADhavuM-mAMDavuM, kaMTALA bharelI lAMravI che." khI vAta zarU karavI. te pitAnA AgalA duzmana tarapha puSpa AvavAM, AzA baMdhAvI. (jhADane pU. pITha pherave che eTale te temane nide che. ane | pa Ave che tyAre ja tepara phaLa thavAnI ne temanI sAthe pharIthI kAMI jato nathI." ! AzA baMdhAya che te uparathI.) pITha batAvavI, hAra khAI nAsI javuM (ula 2. saphaLa thaze evI umedane puSTi ma. TI dizAe); pAchAM pagalAM karavAM; pAchuM LavI; phAyadAkAraka nIvaDavuM. " A samAcAra sAMbhaLI mArA manakaravuM (nAmozI laIne) maleccha senAe rajapUtane pITha batAvI." rathane puSpa AvyAM ane dIkare AvI maLavAthI te saphaLa thayA." pITha bhAgavI, kaI kAmanI pITha bhAgavI mudrArAkSasa. eTale temane agharAmAM aghare bhAga pU 3. rUtu Avo. (strIne.) re kare. koI chokarAe parIkSAmAM TharA- - puSpavatI eTale aTakAvavALI strI. velI copaDIo paikI koI kaThaNa paDI- puSpAMjali ApavI, mAravuM; mAra mAra; te abhyAsa uttama rIte karyo hoya pachI pUjA karavI, dhamakAvI mAra mAravo. (be te badhAnA pramANamAM thoDe hoya te paNa hAthanA khobAmAM puSpa bharI maMtra bhaNI che. teNe tenA kAmanI pITha bhAga che ema kahe- vane arpaNa karavAM te eTalA mATe ke vAya che. temane prasAda pAmavAne, te uparathI vAMkAmAM.) je huM pote kacerImAM gaye heta to pITha levI, pAchaLa paDavuM. bhAre bhAI bilakula aparAdhI nathI evI 2. AgrahathI bhAgavuM. keTavALanI turata khAtrI karI ApI heta 2. duHkha devuM. (rege, bejAe.) ane vaLI te corane paNa puSpAMjali ane pIThanuM je rAhukamanuM-madadanuM-pAchaLa rahelAnuM ! pAvyA vinA raheta nahi." arebiyana nAITsa,
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 233 ) pUrNa vadhatAM ] 2. uparA uparI DhAMka devA; dhamakAvavuM. ( vAMkAmAM. ) " prabhAdhananA A apUrva linA varasAdathI kumudasuMdarI camakI jAgI uThI. puSpAMja " [ pUchyA sivAya pANI paNa na pIvuM. te lAkane javAba maLyA ke huM vanadevazuM. A hAthInA maDadAmAMthI jo mane kADhA tA mAre tamane eka ghaNI ja agatyanI vAta kahevAnI che. AvuM sAMbhaLI musApharI mAha jALamAM paDayA, ane bahAra kADhavAnI yukita zeAdhavA lAgyA. Akhare kuhADAthI hastInuM muDadu cIratAMja pelA akaLAI 2ghelA ziyALe mAMhethI kudakA mArI bahAra nIkaLI cAlavA mAMDayu. leAkeAe ` pAchaLa deDI pUchavA mAMDayuM ke bhAI! tuM zI vAta kahetA hatA ? pelA ziyALe doDatAM doDatAM javAba ApyA ke meATAnA pUDAmAM pesaze| nahi. te uparathI. ) kahevAtA meDhA kAi zrImaMta ke sattAdhArI mANasane Azraya dharavA. pUchyu evuM bAkI che, (matalaba ke pUchyA sivAyanA pazu che) mUrkha ane rItabhAta vinAnA mANasane mATe kheAlavAmAM Aveche. sarasvatIca. pUchaDAM vadhavAM, lAMbA khetAbane mATe muzka rImAM ke kaMDhALA vaparAya che. pUchaDAmAM pesavu, mahAvanamAM kAI moTA marelA hAthI paDayA haze ke jenA mADhAne bhAga bhAMyamAM TAI gayelA hatA ! tyAM eka ziyALa karatuM pharatuM jaI pahoMcyuM; tAjuM paDeluM kalevara joI peluM ziyALa malAine mana sAthe kahevA lAgyuM ke AhA ! Aja mArA nazIe jora karyuM ke lAMkhI muddata cAle evaDe meTA A bhakSa mAre hAtha lAgyA; Aja te! dhana ghaDI te na oADA, vAhare vAha ! AvAM uttama prANInAM huM sAM vakhANu karU? ema potAnA manasukhAmAM garakAva khanI rAjI thatu hatuM. pelA muvelA hAthInA pUchaDAnA bhAgethI dhIre dhIre phAtaratuM ke tenA uttara bhAgamAM jaI pahoMcyuM. jema jema AgaLa vadhI aMdaranA bhAgamAM jatuM gayuM tema tema pAchaLa hAthInA pUchaDA AgaLane AkhA bhAga sukAi javAthI khIDAtA gayA eTale vAyunA saMcAra baMdha paDavAthI peluM ziyALa tA hAthInA peTamAM gugaLAvA lAgyuM. nIkaLI nahi zakAvAthI manamAM pastAvA lAgyuM ke, hAya hAya ! mArA kayAM bhAga lAgyA ke huM adara peThuM. mArUM zikArakhAnuM bhArA bharaNu nI ghAMTI rUpa thaI paDayuM. pachI teNe petAnI luccAI yAjavA mAMDI. dAthInA khA khAmAM paDayuM... puchyuM te aneka tarehanA sAda karavA lAgyuM, te sAMbhaLIne tyAM raste jatA vaTemArguo ghaNA tAjI thayA ke A saheja kAraNathI utpanna thayelA ne bahAra na dekhAtA evA gussA caDhavA; nAkhuza thatru; jessAthI akaLAvuM; gabharAvu'. pUchaDe taNAvu,kAInA vicArane anusaratuM thavuM. " rAsta gAtAra Aja keTalAka vakha ta thayAM iMglAMDamAM kheDelA mI. macerabhAI bhAvanagarIbhAine pUchaDe taNAya che. " gujarAtI. bharelA hAthImAM krANu leche? pachI pUchatAM pUchyA sivAya pANI paNa na pIvuM, 30 pUchyuM chuTI javuM, jhADA thavA; vAraMvAra kharacu javuM; pherA lAgave. 2. dhAstItho mabharAvuM; DarI javuM. pUchyuM' pakaDavuM, pAchaLa-keDe-khate paDavu. pUchaDuM phATavuM, bIka lAgavI; Dara upajavA; dhAstInuM mAryuM gabharAvuM . ra. gabharAmaNathI caherA phIkA paDavA-kurI javA. pUchyu maLavu, mAThuM lAgavuM; rIsa caDhavI;
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjaya vaLavuM'. ] ( pANI pIvu hAya paNa salAha levI te uparathI. ) ApabuddhithI na vattatAM kAine pUchyA sivAya ka MI kAma na AraMbhavuM. rAjA tene pUchyA sivAya pANI paNa pIte na hatA. " (234 ) [ pULA uDhavA. pUThe vALanuM che.karUM, sAthInAnuM-chelluM cheAkarUM. pUrNa kaLAe pUrNa AbAdIe. pUrNa parasAtama, vaiSNavI mahArAjAone e Ja sakhAdhana karI khelAya che. karaNaghelA.. pUjaya vaLavuM, mIMDuM vaLavuM; nAza pAmavuM; rada thavuM. ( jInI kavitAmAM ) pUjaya=mIMDuM. pUjA karavI, (deva ke gurUne sanmAna ApavA caMdana puSpa vagere arpavAM te uparathI vAMkAmAM. ) dhamakAvI mAravuM; dIpAka ApaveA; ghaNuMja mAravu. pUjA pAtrI karavI paNa vaparAya che. tr teNe te aNasamaju stronI pUjA karavAmAM kazI maNA rAkhI nahi. ' ,, maNi ane mehana, " A pIThayA darajIDA mArApara bahu ghAnata kare che, mATe eka dahADe tenI khUba pUjA karIne AMkha ughADavI. anAbhA. 1 lo. 'pUjA levI' eTale pUjA svIkAravI athavA pUjA karavAnu mAthe levuM. pUjA vALavI eTale ghaNA divasa thayAM pUjA cAlatI hoya tenI samAdhi karavI. pU ThekANuM, avaLuM ThekANuM; zvasurapakSa. "pUDa ThekANAnuM jema ochuM levAya tema sArUM.' yUjha pAchaLa, parAkSa; gerahAjarImAM. pUDa pAchaLa khelavuM te zA kAmanuM?'' pUTha puravI, uttejana ApavuM; madada ApavI; khelyu upara karavuM; pAyeA Teraveza--pachavADe UbhA rahI madada karavI. 2. sUra pUravA. "pUThe gAMdhava pU pUre,' ( zu) pUThiyAM phATalAM, hiMmata jatI rahevI; dhAstIthI gabharAvu;-DarI javuM. mUThyiAM vachuTI javAM paNa khelAya che. paNAhuti thavI, (yajJa pUro thavA nimitte chevaTe dhInI Ahuti ApavAmAM Ave che uparathI. ) samApti thavI; cheDA Avave. pUrva dizA, ugatA sUryanA jevu" phaLadAtA; savAvIsa; joie tevuM; uttama. k bhAI tArU khelavuM purva dizA, hiMDa cAlavA de. " re tArUNyamAM eka strIja sadhaLuM daivat. tenA sarva prakAranA kADa pUrA karavA joie, e khele te pUrva dizA jevA prakAra. ,, pUrUM parUM maNi ane mAhana. karavuM, mArI nAkhavuM; aMta ANuve. vaireAcakanA pura:sara pALAe ene patha tr rA ne rADAMvate pUrA karyAM. " mudrArAkSasa nAka. t * cAle! cAle! e vAdhane ApaNeja pUrA karI nAkhIe. " dillIpara halle.. 2. ( adhurUM hAya tene. ) paDavuM, joie teTaluM maLavu; paheAMcatuM thavu. ra. khasa thavu. 7. sarakhuM utaravuM; khara Avavu. te tene pUrA paDaze.' ( mada-mamatamAM ) pUrUM pADavuM, joie te pahoMcatu karavuM-ANI Apavu. 2. adhurUM hoya te pUrUM-pAra pADavu. te graMthanI khAya hatI te teNe pUrI pADI.' 3. pALavuM--majAvavu. ( vacana. ) paLA uThavA, saLagI javuM; nirarthaka thavuM;
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ pULA mUkave. ] nAza thavA; patI rahevuM; lAgI javuM; khaLI javu; nAma devAtuM khUMdha thavu. jossAthI akaLAtAM ema khelAya che. 2. bagaDI javuM; naThArUM nIpajavuM, vahI javuM. rr mI satyabhAmA-mahArAja ! ema mAMnAM ThaMDAM zenAM karI che? mAre te premamAM pULe! uThI gayA che ane premanAM premavALAne tyAMja DhaLe che. " piyuSa te ( 225 ) satyabhAmAkhyAna. pULA mUkA, nAza karavuM-saLagAvI devu; nAma jatuM karavuM; nAma khALavuM; (dhaNAja ka'TALAmAM khelAya che.) paisApara zuM pULA mUrka, kuLane kahA zuM kuTuM re; k bALalagna batrIzI. "dIkarI hAthathI gaI, AbarUnA kAMkarA thayA, satApathI maravA paDayA, paisAmAM pULA mU. kayA ane tema chatAM mAre pAMca rUpiyA daMDa. ? " maNi ane meAhana. pegaDAmAM paga ghAlavA, pagarakhAmAM paga dhAlavA jIe. kr hIrA khelI, enIDika te anIDika, enI kIrtimAM zuM kahevu' ? mArA priya kalADayA vagara AkhA iTAli dezamAM eniDi kanA peMgaDAmAM paga dhAlanAra kANu che.?" ze. kathAsamAja, peca DhIlA thavA, (sacAnA majabUta rajjupeca DhIlA thAya che tyAre saMcAnuM kAma sArI rIte cAlatuM nathI te uparathI jyAre pariNAme nukasAna thAya evAM kAma kAI AdamI kare tyAre tenA peca DhIlo thaye che ema kahevAya che. [ peTa cAlavA. kta AvI hoya tyAre paNa e vaparAya che. 3. gAMDA thavuM; bhAna khasavu; magaja bagaDavuM; zakti-mULa baLa ochuM thavuM. peca ramavA, chaLabheda karavA, chetaravuM; Dagavu. peca laDAvavA, kanakavAnI derIe eka mekamAM bheLavAya tema karavuM. 2. kapaTa ramavu. peTa avatAra laie evuM, matalaba, ke babhaluM; sArA svabhAvanuM. ' " guNI--bhAI sAheba ne khAI sAheba te peTe avatAra laIe evAM che. buddhidhana bhAIne kAI strI upara ADI najara ja na maLe, 2. vaLI jyAre zarIranA saMcA bagaDavAthI--tanakuratI na rahevAthI aza sarasvatIcaMdra. reTa AvavuM, janamavuM. peTa AvavAM, jhADA thavA. peTa UcuM Avavu, nyAla thavuM; kAyade tha vA; satApa thavA; phaLaprApti thavI. peTa khAlavu, peTanI vAta kahevI; mama-bheda kahI batAvave. peTa gaLe aDavuM, khAine khuba dharAvuM; khAdheluM gaLA sudhI Ave tyAM lagI khA khA karavuM. peTa dharANe mUkavu, peTanuM poSaNa na karavuM; peTanI darakAra na rAkhatAM bhUkhyAM rahevuM. " julamathI trAsI kheDUta lAka peAtAnAM peTa dharANe mUkIne paNa salAmI bhare ane e paise adhikArI loka eDe beThe mAja uDAve. " 3. jUnI vAtA. peTa caDhavu, ajIrNa vakAra thavA; peTamAM bhAra thavA. peTa cAlavAM, ghaNI vAra kharacuM javuM; adhAmaNu thavI; ghaNA jhADA thavA; vAravAra kaLaziye javuM.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ peTa cALIne zuLa upajAvavu. ] peTa cALIne zuLa upajAvavu,hAthe karIne- jANI joine du:kha vahArI levuM. peTa chuTI javAM, ghaNA jhADA thavA. CC dhAsa, bhAjIpAlA, ane jhADanAM pAM daDAM khApIne peTa bharatAM dhaNAMka mAMdAM paDyAM, ghaNAMkanAM peTa chuTI gayAM, ghaNAne tAve sapaDAvyA te marakI cAlI. paNa e gAdI para ne enAM peTa jUdAM , sadharAnesa dha. peTa jUdAM thavAM, vicAra jUdA thavA; mitratA tUTavI; mana judAM thavAM; aprIti thavI; jIva jUdA thavA. 66 'bhUpatasiha game eTalA kAla Ape beTho eTale ApaNAM thayAM. " peTa TADhuM--ThaMDuM thavuM, sastASa pAmavuM. ( 236 ) sarasvatIcaMdra. sukhI thavuM; dharAvuM; rk dAna ApyAthI jeonuM peTa TADhu thAya che ane AMtaraDI kakaLatI nathI teo aMta:karaNathI peAtAnuM sArUM karanArane keTalI duvA de che? " narmagadda. peTa DAkhIne rahevu, khamI rahevuM; sahana ka* ravuM; khAmoza dharavI ( jyAre vItelI vAta kAinA meADhA AgaLa kahevAya nahi tyAre.) " kAnI AgaLa kahiye, prabhu pIDa keAnI AgaLa kahiye; mahenata karatAM dhana na maLe kaMI, peTaDuM rAkhI rahIe. prabhu >> narmakavitA. peTa taNAnu kADhavuM, ghaNuM khAdhAthI ekaLAvuM. peTa thavu, janamavuM. peTa paDavu, peTe janma dharavA. " muja niradhanane re, tuM peTe paDI re; kaMI nava pAmI, piyaramAM sukha. , [ peDha pAkavu, hAramALA. " zIvI bharIne daLI kAMtIne, bharUM huM tArUM peTa; peTe paDayA che cheArU khAMDI maNu, daiva taNI che veTha. --muAnuM." narmakavitA. peTa patharA paDavA, nArA--mUrkha cheAkarAnA janmane viSe khelatAM vaparAya che. " mALiyuM kuLa alyA bApanA nAmanuM, bhAtane peTa tuM phANu paDiyA. .. aMgadaviSTi. peTa para charI makavI, cAlatA gujarAnamAM aTakAva karavA harakata nAkhavI. 2. jIva jokhamamAM nAkhavA. " Apa ema mithyA cAka karI zA mATe khuvAra aneA che ? hAthe karIne zA sArU peTa para charI mUkAza ! uDa mhANA paga para paDe' A kaheNI pramANe duHkhamAM garaka thavAnuM kazuM paNa kAraNu nathI. * arebiyana nAiTsa. peTa para paga--pATTu mUkavu, koInI AjIvikAne nukasAna pahoMcADavuM; gujarAna thatuM aTakAvavuM. " vAghajIbhAIne kharAba karavAnuM ghelAbhAI dhAre teA te banI zake ema hatuM paNa kAryanA peTa para pATuM mUkavAnI tene IcchA thatIja nahi. " e bahena. "annadAtA ! mAranAra jIvAnAra samartha paNi che, pazu mArA peTa para paga mUkazeA, mArI janmArAnI rAjI vA, pachI mArAM baccAM khAze zuM ?" kheAvaDA sadharAnjesa dha. paTa pAkyuM, janma dharavA.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ piTa pANI paDavA na devuM ] (237) [ paTa vAMsA sAthe ceTI javuM. daIe." are AvA kuLaboLa kapUta rajapUtA- peTano baLyo AkhuM gAma bALe e NIne peTa pAkavA na joIe." kahevata che. peTano baLe eTale nirAza 2. peTa dukhavA AvavuM. (hasavAthI.) thayele jessAthI akaLAyale. hasI hasIne te mAruM peTa pAkavA AvyuM" "lUNa harAmI peTa baLyA ko, peTa pANI paDavA na devuM, jhaMpIne besavA- lobhI svAratha aMdhA; karavA na devuM; herAna karavuM; saMtApavuM; kA- laMpaTa chaMdI draha karanArA, yara karavuM. haze senamAM baMdhA." "e zeThanAM gharanAM mANasa evAM kha suNaje senAnI. rAba che ke ApaNuM dIkarIne peTa pANI narma kavitA. sarakhuM paNa paDavA nahi de." piTa bALavuM, peTa puratuM na khAvuM; pUruM na be bahene. khAvuM; aDadhA bhUkhyA rahevuM; pUrepUruM khAI chuTA hoIzuM to game tenAM ghaDAM khe- piTane satiSa na Ape. lAvI duzmanane peTa pANI paDavA nahi | "bAI khAdhe pIdhe che divALI, rakhe karatI kasara peTa bALI." - pratApa nATaka, vijayavANI. 1Ta peTalAda javuM, bhUkha lAgavI, khAvAnI paTa besaNuM thavuM, aghAmaNa thavI; jhADe atyaMta rUci thavI (catara tarapha.) peTa tho. pATaNa javuM paNa belAya che ( cuMvALa paTa bharavuM, (jematema karIne.) zarIranA ni tarapha. ) ! vAha jeTaluM pedA karavuM. nAre mahArAja, ema te thAya eTa- "jematema karIne te bicAre pitAnuM lAmAM zuM peTa pATaNa jAya che ? ApaNe | peTa bhare che." badhAM joDe besIzuM." peTa bharIne khAvuM eTale dharAine khAvuM. vidhAvilAsa, peTa hovuM, guhya--mananI vAta bahAra peTa phulavuM, (rogathI.) nahi kADhatAM manamAM rAkhavI. 2. garbha rahevo. 2. udAra hAvuM. piTa phoDavuM, gupta vAta ughADI karavI. 3. je te sahana kare evuM hovuM; sAruM 2. mananI vAta kahevI. mAThuM je hoya te samAvanAruM hovuM. 3. galI-kuMcI batAvavI ke vahema | dariyA jevuM peTa che" ema kaheTALo. vAya che. peTa baLavuM, adekhAI thavI; IrSyA thavI; peTa vadhavuM, garbha rahe. sabhAnuM sukha joI pitAne tevuM sukha piTa vAMsA sAthe coMTI javuM, (bhUkhathI.) nathI ema dhArI AzaMkA ANa-ciMtA "lAkho AdamIne ApaNe udhADe page, karavI. ghasate TAMTiye, nAge zarIre, cAMTI gayele peTa bane, ema bairAM pitAnAM chokarAMne paTe, ciMtAnI lAhe ane roganI dhAdhamAM kahe che, (peTamAM baLI kAM na gaye stIe dekhIne zuM yA nathI upaathavA mAro jIva kAM bALe che? e jatI? " arthamAM) - narmagadha.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ gayuM." piTa sarakhuM pAluM. ] (238) [[ peTamAM AmaLo. peTa ceMTI javuM, peTa pANI vaLI paTane paDade, mananI vAta chA-gupta javuM vagere ghaNI rIte belAya che. vicAra; bheda. peTa sarakhuM pAluM, ekalapeTuM-potAno ja peTane paDado khela" ema belAphAyade jue evuM. { yache. piTa sAMkaDuM che, kaMjusa che. piTane mela, bheda-marma; manane pAra. 2. gupta vAta manamAM rahI zakatI peTane mela Ape " belAya che. nathI. peTa nAnuM che ema paNa be- piTamAM Aga uThavI-lAgavI, bhUkha le lAya che. ethI ulaTuM peTa meTuM che. gavI. " saghaLA dezamAM hajAmanI jIbha ghaNuM 2. adekhAIthI baLavuM; vera levAne lAMbI tathA peTa ghaNuM nAnuM hoya che." jesso vyApo. karaNaghele. vaidyanuM vajana darabAramAM vadhatuM jAya che piTanI Aga, aMtaranI ciMtA; kALajAnI evuM jANIne te duSTa pradhAnanA peTamAM Aphikara-gupta ciMtA. ga lAgI ane tenuM zIra ISyAMthI tapI peTanI patrALI thavI, bhUkhathI peTa besI arebiyana nAITsa. peTanI pUjA karavI, khAvuM; khAIne peTanuM piTamAM Aga uThI-tArA peTamAM Aga piSaNa karavuM; khAI pIne peTa sateSavuM; uThI eTale baLe tAre avatAra ane bepeTa bharavuM. 2. lAMca ApavI. ( tiraskAramAM lAkSa LyuM tAruM jIvavuM, dhikAra paDyo tArA jINika ) le have sUraja mAthe Avyo, peTanI avatAra aphaLa tAre gaye, vera na vApUjAnuM paNa kAMI kare." LyuM veThamAM; zatrane zaraNe rahe, pAvaka u. gu junIvArtA. tuja peTamAM." paTanI vAta peTamAM rahI javI, dhArelI aMgadaviSTi. IcchA pAra nahi paDavAthI mananA keDama- peTalAdamAM lAhya thaI' ema paNa caronamAM rahI javA vicAra-dhAraNA IchA sa- | tara tarapha bhUkha lAge che tyAre hasavAmAM phaLa na thavI; AzA pUrNa na thavI ane | kahevAya che. tethI te saMbaMdhI vicAra manamAM AvyA peTamAM AmaLo, jyAre ApaNe derIne karavA. AmaLo caDhAvIe tyAre te jema sakhata ne piTane bhADuM ApavuM, zarIranA nirvAha sAra taMga thAya che tathA evI AmaLAvALI kAMI paNa khAvuM; peTa khAvAnuM mAge mATe dorI koIne mArIe to te jema ceTI jema tema karIne jevuM tevuM paNa ApavuM- jAya che, tema jenA mananA vicAra koI khAvuM. nI tadana virUddha hoI tene uzkeratA hoya jyAM gAma Ave tyAM acAle pe- athavA pote uzkerAya evA vicAra eka Tane bhADuM ApavA sArU saheja vakhata gu- pachI eka caDhatA darajjAnA karato hoya e. bhAve ke kadI rAtavAso rahe." vA mANasane viSe bolatAM vaparAya che. vIrA dhIrAnI vArtA. | vaLa-AMTI-kIne-vera. (dilamAM.) vyAne. "
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ piTamAM karamIA AraDavA. ] ( ra ) [ peTamAM pALI kAtI. koIne nukasAna karavAnA vicAramAM zuM | nI yuti (koIne bhacaraDI nAkhavAnI) nI thayAM karavuM te. keIne khabara na paDatI hoya evA mANa2. Teka. | sane viSe belatAM vaparAya che. "sakhi rUkyo che Aja rasika zAma- piTamAM dukhavuM, koI kAma karavAnI AnA ne je, haze pAtaLAnA piTamAM ze A- | kAnI karavI. maLo je-sakhi. 2. bahu lAMbu nathI ema darzAvavAnA narmakavitA. arthamAM vaparAya che. paTamAM karamIA AraDavA, bhUkha lAgI che jema ke zanivAra A Avyo, kaMI peema batAvavAnA arthamAM e vaparAya che. TamAM dukhe che. !" 2. "tArA jevA to mArA peTamAM ghaNAya (jyAre koI vedanA thatI hoya tyAre eka karamiyA AraDe che eTale tArA jevA te ghaDI paNa dahADA jeTalI lAge che keme karI mArA lekhAmAM-gaNatarImAM ja nathI-peTanA dahADA khuTatA nathI-vakhata jato nathI te kRminI jema darakAra karatA nathI tema tArI uparathI.) paNa karato nathI. 3. koInuM sAruM joI na khAvuM. peTamAM kuvA, bhUkhane lIdhe peTa besI javuM te. piTamAM dhADa paDavI,ghaNI bhUkha lAgI hoya che "parama Adhine dIpavALanuM, niradhanI | tyAre piTamAM dhADa paDI che (kRminI) elahe peTa bALInuM. | ma kahevAya che. gharanI strI kahe lAvanI muA; piTamAM paga-TAMTiyA, dekhItI naramAza paNa vagara annathI peTamAM kuvA." narmagadha. | aMdarathI harAmI-mIMDhA ane UMDAM kAva tarAM karanArane viSe bolatAM vaparAya che. "kuvA peTamAM hAya jaNAtA, zI A hA piTamAM pALI-kAtI, kapaTa; vairabuddhi, chupuM rI velA narmakavitA. tarka. paTamAM keyalI paDI javI, (bhUkhathI.) gupta rAkhelI pALI zatrunA jovAmAM na peTamAM keLa bese che, jyAre koI mANasa AvavAthI te bicAre mitratAne bhAva bahuja bhUkhyo thayo hoya athavA khAvAne samaje che ane tema chatAM sAmo duSTa mAvakhata thaI gayo hoya ne bhUkha lAgI hoya Nasa ekadama pALI kADhI teno vizvAsaghAta tyAre kaheze ke mArA peTamAM koLa bele che. kare che tevI rIte upara uparathI mIThuM bhApeTamAM tela reDAvuM, phALa paDavI; dhrAsako paNa balI athavA ghADI mitratA darzAvI paDa (eca ;) peTamAM careDa paDe; lAga Ave tyAre phareba daI nukasAna karavAnI cIcaravaTo pedA the. vRttivALA manuSyane viSe bolatAM vaparAya che. 2. jessAthI akaLAvuM; dhAstIthI coMkI mArI moTI vahu te sArI che, je uThavuM. heya te moDhe kahI de, enA peTamAM pALI 3. adekhAI thavI; sAmAnuM sAruM je- nahi; e to bhoLI, paNa A nAnI vahu vAthI dilamAM hijarAvuM. to bahu kapaTI che. enA paTanI vAta koI peTamAM dAMta che, vera che kAne che. vera levAne jANe nahi." je chupI rIte kAMpI rahe hoya athavA je. | sAsuvahunI laDAI
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ raheje. " peTamAM pesavuM. ] ( 240) [ peTe pilu bAMdhavuM. peTamAM pesavuM, maLI javuM vicAranI aikya. | Tale tenAthI gupta rAkhI zakAtI nathI." tA bAMdhavI. (yuktithI) 2. sahana karavuM; khamI khAvuM. 2. koInA manane gala le; koIne 3, samajavuM; gaLe utAravuM; sAme uvicAra jANuM le. tara na detAM athavA sAme na thatAM "mAre putra nurUdIna ghaNo ja buddhivAna je kahe te sAMbhaLyA karavuM agara ane catura che tathApi te ati dhUrta, la- kare te jayAM karavuM. phaMgo ane madhura belI peTamAM pesanAre peTamAM rAkhavI vAta paDadA taNI, kamahA prapaMcI che mATe tuM tenAthI sAvadha ThaNa che kAma e buddhi janamAM; charave jagatamAM vAta te jevalA, avarane Apharo arebiyananAIsa. thAya tanamAM- kavi sAmaLabhaTTa. "tArA peTamAM mIThuM mIThuM bolIne sA peTamAM utAravuM e bIjA ane trIjA arthamAnA peTamAM pesI mane pALa mAratAM A mAM vaparAya che. tethI ulaTuM peTamAMthI - vaDatuM nathI." kI kADhavuM eTale je te bharI devuM; naka hevAmaNi ane mohana. nuM paNa kahI devuM, peTamAM na samAvatAM ughADuM peTamAM pesI nIkaLavuM, mana-aMtaranI vAta pADI devuM; pitAnA peTanA vicAra joyA karyA jANavI; bheda-marma jANa; pAra pAmave. vinA sAmAne kahI devAnuM vicAra karyA vinA bhAI koIne peTamAM pesI nIkaLAtuM manamAM je hoya te kahI devuM. (dhikkAramAM nathI, mATe rANAjInA peTamAM zo rega haze vaparAya che.) peTamAM hAthe hAthanA khADA paDavA, bhUkha te ame zuM jANiye..?" lAgavAthI peTa besI javuM. pratApanATaka, peTamAM savA maNanA khADA paDyA che, pepeTamAM pesIne aMtrasa khAvuM, maLI jaI mAM kuvA che, peTamAM kuvA paDyA che vagene pAcho dago de; kapaTa AcaravuM; A re eja arthamAM vaparAya che. zA ApI-sAruM lagADI aMte nukasAna kara- paTamAM zIkhI nIkaLyuM nathI, janmathIvuM-pastA pamADe; vizvAsaghAta kare. koIne AvaData hotI nathI,-matalaba ke apiTamAM banyAnI sagAI, aMtaranI ghADI | vyAsathI zIkhAya che. sagAI peTe thavuM-AvavuM, janamavuM. peTamAM bAra vAgavA, kakaDIne bhUkha lAgavI. peTe pATA bAMdhavA, bhUkhyAM rahevuM; bhUkhe peTamAM bilADAM ALoTavAM-bolavAM, pIDAvuM. peTamAM karama balavA, peTamAM ke- peTe pATA bAMdhatA, makhkhIcusa kaM. La maravA, peTamAM kukaDAM belavAM va- jUsa; paNa varaghoDe vANIA, kharacI thAgere ghaNuM rUDha vA khAvAne vakhata vI- ye khuza. tI gayo hoya ane bhUkha kakaDIne lAgI be baheno. hoya tyAre belAya che. | peTe pAna chuTavAM, vahAlA bALakane ekAe peTamAM rAkhavuM-samAvavuM, gupta rAkhavuM; { ka maLavAthI mAnA stanamAMthI dUdhanI dhAudhADuM na paDe ema karavuM. ra chuTavI (harSamAM.) enA peTamAM vAta samAtI nathI e peTe pATaluM bAMdhavuM, poTaluM bAMdhyuM hoya e
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAnuM karI rAkhatuM. vuM peTa jaNAtA sudhI khAvuM. kaI jANa- paisAnuM pANI karavuM, pese uDAupaNe khasa kAIne vadhAre khavaDAvavAno Agraha ka- | ca athavA kharIda karelI kaI vastumAM kare tyAre jamanAra mANasa ema kahe ke kAMI chetarAvuM. piTa poTaluM baMdhAya? matalaba ke kAMI hada 2. paisA chetarI levA-chInavI levA. uparAMta khavAya? paisAne bacIo karavI, paisAne sAcavI paiyuM karavuM, krama cAlavuM nabhavuM-pAra | rAkhavA yogya ThekANe paNa paisA na khara cavA; kaMjusanuM AcaraNa karavuM. enA vimA teNe huM pharatuM ja na - pAka makavI, (koIne nAme), keInuM nAma " daIne raDavuM. 2. vaLavAnuM nathI ema dhArI choDI devuM. 2. kAvavuM; sutasaheluM paDavuM 3. koInA upara haDahaDato doSa mUko. 7. mahenatamAM pAra paDyuM. te bahu mathe che paNa tene pitarAI paDuM rivAja paisAnuM putaLuM, paisAne mAtra saMgraha karI detA nathI. jANanAra; paisAna saMcaya karavA tarapha ja jenI vRtti che te, paiso mAro paramezvara paisA kudI rahyA che? matalaba ke-pesA mAtA evI jenI rIta che te. nathI.? ema uDAu mANasane athavA 2. bahu paisAdAra-dhanADhaya mANasa. nakAmo kharca karanArane viSe bolatAM . najIvanamAlo mANasa. vaparAya che. pAMcA karaDavA, (pastAvo karatAM.) pastAvuM. paisA khAvA, pitAnA svArtha mATe koInA 2. hAravuM. vagara hake pramANikapaNAne bhaMga karI che pokaLa zrAddha karavuM, (pokaLa eTale ja. sA levA; haka karatAM vadhAre levA. paisA te uparathI.) raDavuM; pioka mUkavI. khAvA levA eTale kanyA paraNAva raDyA tAro aparAdha ja eve che. vAmAM zIrastA karatAM vadhAre rUpiyA levA. eTaluM belIne te moTethI rAgaDo tANI e kAmamAM te bahu paisA khAI pikaLa zrAddha karavA lAgI ne dhaDusa dhaDusa ga che." kuTavA lAgI." paisA khoTA thavA, paisA DukAvA. abiyananAIsa. ApaNAthI koIne nuksAna pahoce - poTaliye javuM, jhADe pharavA javuM. hi tathA koine paise khoTe thAya nahi paNa ATha, rAMDa; bAyale. ? tema kare." || ekatrIza pANa paNa kahevAya che. mAsika asaMgraha piNuM cAhuM, adhUruM, apUrNa (pUrI cAda pAnA kAMkarA karavA kAMkarAnI peThe paisA | vivAo nathI evI matalaba che.) je kharca karavo, uThAupaNe avuiM. 2. vAM; chuM. mAre moDhe paNa codI achata hoya e huM gagA mahA. 5 | vAta nathI." chI sALA vava le tamane sara pisAnA pita ughADuM karavuM, aMtaranA guNa-svabhAva kAMkarA karAve che tema kahi karavuM paDe." | karma khullAM pADavAM bhopALuM kADhavuM. hanuM bhopALuM. pitAnuM karI rAkhavuM, mAnItuM karI pitA 3
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAo kADhavAM. ] [pabArA gaNavA. nI pAse rahe tema karavuM. kAM khAtA karI dhUNatA, mAMhomAMhe meTAI na ANe, popaTajI karI nAkhe. mane pitAne karI jANe; pANIpata. mAre rUDe tamAruM rUDuM, popaTa pALavo, paMpALIne moTuM karavuM. mAhare bhuMDe tamAruM kUMDuM." | (khasane phele vagere) hAramALA. piTiyuMgAna, vicArazakita vinAnuM-mAtra pitIAM kADhavAM, gabharAvuM; DarI javuM. gokhaNiyuM jJAna. popaTane je bolatAM zIkhavANiyA kAkA, eTalAmAM pitI vIe te mANasanI peThe bele che paNa tene kema kADhavA mAMDe che? Daro nahi, zeTha! artha te samajI zakato nathI tema je pitAhuM mArI mazAla tamArA moDhApara dharIza ke ne pATha paTa paTa vAMcI ke gokhI jAya che bhamarA tApathI nAzI jaze." paNa temAM kahelI bAbatane artha samaja bhaTanuM bhopALuM. te nathI tene pipaTanI upamA apAya che, patIAM chuTI javA-levAI javAM, hiMmata tathA tenA uparacoTiyA jJAnane popaTiyuM jatI rahevI; heza uDI javA; gabharATa u jJAna kahe che ane e mANasa popaTIo pajave; Dara-dhAstIthI ekAeka gabha- paMDita kahevAya che. rAI javuM; lemela thavI. pipA laI gayA, adarza laI janArane ThekANe pitI phATI javA, zeha pAmI javuM DarI ema belAya che. nAnAM chokarAMnA hAthamAMjavuM; gabharAvuM. thI kaI cIja laI levA tene ADuM ane pAi 23, (pAchu pharavalIyA jama : | vaLuM jovarAvI vastu chInavI laI kahe che ke sAI jAya che-rada thAya che tema.) bhUsI | "papA laI gayA.' nAkhavuM; rada karavuM; dhULa meLavavuM; vyartha ka- popAMbAInuM rAja, pocA-nabaLA hAkemane ravuM; pANI pheravavuM; dhULadhANI karI nAkhavuM. ! viSe bolatAM vaparAya che. "popAMbAInuM rAja podaLA je, (podaLo e che ke jyAM ane khare bapore baNaguM" e kahevata che. paDe tyAM TharI jAya te uparathI) ( pipAMbAI-eka joDI kADheluM nAma+rAja) bese tyAMthI uDI zake nahi tevuM (bhA pipAgALAnuM rAja ane pipAMnuM rAja Nasa.) jADo ane azakata. paNa kahevAya che. papaTa karI nAkhavuM (bhaNAvIne), bhaNA- lekhuM leze tila rAI ratinuM, vine heziyAra karavuM. nathI pipAnuM rAja; popaTa jema paTapaTa banI jAya tema je bhagata kahe bhajana kare to, hAce jene sarasvatI che evuM karI mahera kare mahArAjamUkavuM. bhoje bhakta. popaTajI karI nAkhavuM, kahyAmAM rAkhavuM; pobArA gaNavA, nAsI javuM; adaSTa thavuM; AdhIna karavuM; pitAnI marajI mujaba rA- | || saTakI javuM; jatuM rahevuM; palAyana karI jakhavuM samajAvyuM samaje evI sthitimAM | vuM (bArA chatIne cAlyA javuM athaANuM mUkavuM; vaza karavuM. vA parabhAryA javuM) "tamane bhaNavA de na kadI paNa, | paMDyAjI khuMkhuM karatAne chIMka khAsadAya mUrakha rAkhe; | tA uDayA jAya eTalAmAM pelo TIkhaLI
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ pigAra paDavA. ] (243 ) [pRthvI rasAtaLa javI. choko pobArA gaNI gayo hoya eTale te | tane pAlo pAtA hatA te uparathI.) te pakaDI na zakAya." prabhunuM mANasa, bheLuM. be bahene. | "ahe bhoLI ramaNi! vAha zuM? te khuMAkhare harirAmanA, ciraDAu rava- | jo tAre pati ! tame mane kevaLaprabhunuM bhAvathI ane mAnA kaLakaLATathI kaMTA- mANasa jaNAo che ! e vAta tamane LAne paramAnaMde AgaLanI peThe cAkarI zo- sAcI paNa kema lAgI dhavAnA hetuthI piobArA gaNyA." arebiyananAITsa. saguNI vahu. prANa kADhI nAkhe, ghaNuM ja dilagIra thavuM. meM tene bahuja trAsa ApyuM ane 2. ghaNuja Atura rahevuM, tethI te rAtre emane tathA mArA bALakane 3. hAlAMne bhoga Apa; kurabAna sate mUkI pibArA gaNI gayo." thavuM. 4. satAvavuM, kAyara karavuM. maNi ane mehana. prANa pAthare, jIva ApavA taiyAra thavuM. pAbAra-rA karavA paNa vaparAya che. "tAre mana paisAnI gaNatarI nathI 5pibAra paDavA, (pi-eka ane bAra e | | tArI mA te paisAne mATe prANa pAtha traNa pAsAne je dAva tene pibAra kahe che. te che." te dAva jenA paDe che te chate che te upara- 2, atyaMta AdarasatkAra kara; hAthI lAkSaNika arthe) phateha thavI; sava- lAne mATe bhoga Apa; kurabAna thaI jaLA pAsA paDavA; dhArelI yukitamAM phAvavuM nehI sagAM nava ko, Adhi vyAdhi prANathI javuM, jIva che. (akALa mRtyuthI laI zakyA, pibAra toye paDyA, dina have ke koI dhakkA-AphatathI) caDhayA che. " prArabdhanuM phuTeluM bhAgyahIna, benasIba; mitradharmakhAna. nukasAnI ke durdazAmAM AvI paDeluM. pradhAnajI! aMbA bhavAnI je kare che pRthvI rasAtaLa javI, (rasAtaLa e sapta te sArAneja mATe, jyAM jaIe chIe tyAM pAtALamAMnuM eka che. ataLa, vitaLa, sutaLa, pibAra paDe che." taLAtaLa, rasAtaLa, pAtALa ane mahAtala te gu. junIvArtA. cheka nIce rasAtaLa sudhI pRthvI javI te "have dhyAna dharI bese, eTale pibAra uparathI) moTo gajaba thaI ja. paDyA samajavA-have enuM kAMIpaNa upaja. "A pApI peTamAM charI ghocI ghAlanAra nathI. vI hajAra prakAre rUDuM che-huM mA thaIne AtapatyAkhyAna, vI nIca kamANI khAuM te duniyAM rasApyAlo pIve, saMgatimAM joDAvuM; matamAM taLa jAya. jAo dikarAo, mArI pAsemaLI javuM. thI jAo-To-" te emane pyAlo pIe eTale emanuM subodhaprakAza. ne emanuMja bele." dIna pratye je mAMDe kaleza, para purU2. hiMdue musalamAna thavuM. musalamAna vane dekhADe keza; mahA pApI ke mithA bAdazAhe hiMduone jyAre dharmabhraSTa karI ALa, pRthvI jAye rasAtALa." pitAnI paMkitamAM letA hatA tyAre pi kavi bhAu. 6.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRthvInA cheDA. ] ** pRthvInA cheDe, ADI AMka; hada. bahu thayuM, basa kare| evA arthamAM vizeSe vaparAya che. racanAtha--A janeAi kADhIne tamArA AgaLa mukuM chuM-tame paherAve te paherIza. nahitA ahIMthI parabhA| sanyAzInA maDhamAM jai sanyAzI thaI jaIza. paNa huM tamane teDayA vinA ghera janAra nathI. semanAtha-have te pRthvInA cheDe AvI ra da phajetInA phALakA,vageANuM; varagheADA; eAkharU. mAgatuM na apAya te leAkamAM caracA thAya te jetIne kALakA uDe eTale merI khI cUpa ane terI bI cUpa e kahevata pramANe mUMge moDhe bAie dAgInA utArI " ApyA. krUjetInA phALakA teA pharI rahyA che ? te khAkI ela.' rUDha phA, khAIpI uDAvI devuM te, phakIra zatru; tadyutamAM hiMdu loko phakIra thavAnI bAdhA rAkhe che. koIne chekarUM na jIvatuM heAya tyAre evA prakAranI mAnatA rAkhavAmAM Ave che. e divase phakIra tha-pharakI celA chekarA tAlutane nALiyera vagere vadhAve che. * ( 144 ) [ kAMgaLAmAM nAMkhavuM. ; jIvarAma bhaTa, have te mAnavuM joI mithyAbhimAna nATaka e. pRthvIpara page na mUke, ema garviSTa mANusane viSe kheAlatAM va5rAya che, " jovaLI sArI peThe pRthvIpara page na cUkata, bhaNyA hAta te madharane avara mithyAbhimAna nATaka. A e baheneA. cAre pAse DhAya te karAra phaDadAM mAravAM, nakAmuM khela khela karavuM. * amastA kayAranA kuDadAM mAryA kare che.' bahuvacanamAM vaparAya che. " cAlata. ' . phanAtiyA thaI javuM, samuLA nAza thave; pAyamAla thavuM; kaccaratrANu thavA; sahAra thavA; kharAbakhasta thavuM, ( mANase athavA vastue) bhALavI, pAchI najare jovuM; pAchuM pharI jovuM. * " mArete ene laDhavADa thayA pachI enA sAmI pharakI paNa bhALatA nathI." * duzmana mevADanA medAna bhaNI krI na bhALe eTaluM karIza emAM sadeha nathI." pratApa nATaka. pharatI chAMyaDI, cAlyuM jatuM sukha duHkha. pharI besavuM, khelI-kabUlAta tADavI; ADuM khelavuM; khaleluM pheravavuM; vAMku khelavuM; pharIne besavuM; ulaTuM karavuM. pharUrUkuza thaI javuM, bhAgI paDavuM. 2. bhaDa verAi javI; bheApALuM nIkaLI navuM. satyabhAmAkhyAna. phajetInA vAvaTA paNa kheAlAya che. TakIo dalAla, ( chuTaka dalAlI karanAra e tenA mULa artha uparathI) pAte vegaLeA rahI e jaNane laDAvI mAranAra thavA vAMdhA pADanAra; mAthe jokhama na rA-phaLa khe evA kAI trIjo. a phare sukAma thavu, nAAtiyA thavuM; khapI- vaparAI javuM, 2. pAyamAla thavuM-kharAba dazAmAM AvI paDavuMAvavAM, kAyadAkAraka nIvaDavuM; phaLi bhUta thavuM; pAra paDavuM; lAbha thavA. phAMgaLAmAM nAkhavuM, kasAvavuM; jALamAM nA khavuM; sapaDAvavuM; ADuM avaLuM caskAya nahi evI sAMkaDamAM ANI mUkavuM.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ phAMsa bhAravI. ] ( 245 ) [ kuMka nikaLI javI, "he rAMDa ThagArI, dhUtArI, luccI, pApi- . 3. maraNiyA thavuM. Na tuM mane phAMgaLAmAM nAkhavA veSa dharI phATI paDyA-phATI muA, e zabda berAM AvI che paNa huM chetarAuM evuM nathI." ! cIDAya che tyAre bALakane vApare che. ' arebiyananAITsa. phATIne cirahIu thavuM, hekI javuM; chAkI "A te pelA jagAnuM raDavAnuM na kha | javuM; maryAdAnI bahAra javuM; avivekI da gAyuM; teNe amane phAMgaLAmAM nAkhyAM, bAkI | thavuM; vahI javuM. tamane koNa devA AvatuM tuM (kanyA) raDyA kALadAsiyA, zAne AvaDe phA bhAminISaNa ! dIne ciraDiye thAya che? phAsa mAravI, bAdha kare; phaDa ke nikAla saguNa vahu. thaI zake nahi evI koI ADa nAkhavI; kATayuM kAThuM bolavuM, maryAdA rahita-vagara vadhe-vahema nAkhe vicAre chelavuM; bhuMDuM bolavuM; nAnuM nAnuM phAke suThI ApavI, thoDe ghaNe bhAra mAne | belavuM. ra (vAMkAmAM. ) cApu caNa ApavA paNa belAya che. zaragatI ApavI, chUTakAro kare; khulAphAcara mAravI, pho-nikAla na thaI zake ! so karave; cheDA chUTakA karavA; saMbaMdha te evI vacce ADa nAkhavI; ekAeka DI nAkhavI. (nAtarIyA nAtamAM.) nuksAna karavAne IrAde vacamAM paDavuM vaca- phAzakuzanI tApaNuM, ghAsa, rADAM vagere phAmAM aDacaNa nAkhavI. jema, "mArA zaziyA padArthanI tApaNanI peThe prathama kAmamAM teNe phAcara mArI" eTale vacce meTa jesso dekhADe paNa pAchaLathI je paDI harakata karI. nera-parAkrama nabaLuM paDI jaI chevaTe nAza phATayAmAM paga ghAlavo, nabaLAne tyAM gode ghela; nabaLAnI sAme thavuM. pAme evA kAyara mANasanI upadrava kara2. duHkhamAM umero kare. nArI nAnI ToLI. phATayAmAM vAta che, vAta jarA vadhI che; citeDamAM tame meLavelI phateha tamArA mada caDhate che. je mANasa maryAdAnI bahAra duzmana hajI bhUlI gayA nathI, chatAM A phAjate heya ke avivekI thayA hoya tene viSe zakuzanI tA5NI jeTaluM lazkara laI gumAbolatAM vaparAya che. nI pratApa Ave che tenA lazkaramAM tame phATI paDavuM, ociMtuM marI javuM. A pro- | za dama dekhe che ?" ga ekA eka mAThI khabara sAMbhaLyAthI tha pratApanATaka. tuM meTuM duHkha darzAve che. phiseTa kADhI nAkhe, meDhAmAMthI phINa"bAI hAra tamAre jaDaje, nIkaLatA sudhI mAra mAre. lenAre phATI paDaje." ra. dama kADhI nAkhave. ghaNuMja kAyara karI naLAkhyAna. "juvAna jodha phATI pa." * | satAvavuM. phATI javuM, ekAeka maraNa pAmavuM. phu thaI javuM, khAlI thaI javuM; havAmAM uDI 2. vahI javuM; caLI javuM; maryAdAnI | javuM; nAza pAmavuM. zuM karavuM eTale uDAbahAra javuM; avivekI thavuM. chAkI | vI devuM; kharacI nAkhavuM. javuM. phika nikaLI javI, ekAeka marI javuM
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ TuMka mAravI. ] jIva javA; damanIkaLI javei; maraNa pAsavu'( ekA eka. ) phuMka mAravI, (kAnamAM ) chupI masalata karavI; samajAvI devu; bhamAvI potAnA matanuM karavuM; bheALavI nAkhavuM. 2. uttejana ApavuM; uzkeravuM; edha Apaveza; upadeza karavA; zIkhAmaNu ApavI. (gurU maMtra ApatI vakhate kAnamAM jhuka mAre che te uparathI lAkSaNika ) phukI khAIe eTalA dANA nathI, kAMI aprazna nathI; sAdhAraNu akkala paNa nathI. phUMkI khAvu-esalu, uDAvI devuM ( dhanamA la. ) bhAra mUkavu; vAparI nAkhavu; dhanamAlanA upabhAga karI leve. " vaLI hUMDIAmaNu ApavuM paDe ane khecAra mahIne rUpiyAnuM ThekANuM paDe tevAmAM jo kadAca jhukI khese tA zaMkhAya dhavalAyaca. " brahmarAkSasa. phUMkI bALavu-mUkavu-devu-nAkhavuM, (maDadAne ) dahanakriyA karavI. phuMkIne phAkI mAre eTalIe nathI, matalaba ke jarA paNa ala nathI. phuMke phATavu, Dara khAvA; ( OM kuMvATAthI jhukanA DarathI cheka coMkI uThI akaLAvu. khAvuM; A mahA baLavAna-sattAvAna mANasane lAgupADavAmAM paNa vaparAya che. jema,- jenI Duke parvata phArTa, Abha kuMDaLa mAM bharatA; jenI cAlye dharaNI dhruje, te nara dIThA maratA. 22 sarasvatIcaMdra. "pu ke parvata phADatA; kaThaNu vajra samakAya khapyA kALanA khaparamAM, je jAyuM' tejAya" kAvyakaustubha, phulI badAma nathI, (vaDAdarA vagere keTaleka ThekANe hajI sudhI badAmanuM calaNa che. e [ kula guthai che, khadAma khAvA jevI hAtI nathI te paNa te jo AkhI hoya te vyavahAramAM nabhe che ane evI badAmAthI kaIka kharIdI karI zakAya che; paraMtu paisAne badale badAma joie te nathI tema AkhI joIe tene khale jhulI paNa nathI! matalaba ke nANAMnA calaNamAM sama khAvAne nathI) A pracAga atizaya garIbAi darzAvatAM vaparAyache.) paisA TakAmAM kAMI nathI; samakhAvA paiseA nathI. k tRSNA cheoDa have mane nava dIThI, kA ( 246 ) bhAjo bhakta. badAmanu, visAta-gaNatarImAM na le vAya evuM; halaku; pAjI; halakI kiMmatanuM. phuTelA kapALanuM, ghaNuM nukasAna khamanA; durdazAmAM AvI paDeluM; bhAgyahIna; khetasIba. jene IcchelI vastu prApta na thatI hAya athavA jenI lAMbA vakhatanI AzAdhULa maLI hAya evA mANasane viSe khela tAM vaparAya che. DI kuTI hAthamAM. " chuTI phuTelA kALajAnuM khakhaDadArI vinAnuM; zuddhi ke bhAna vinAnuM; calita-nabaLu`. 2. yAda na rahetuM hoya athavA vAravAra bhUlI jatuM hoya tevuM. r tenA uparanA dekhAva rUDha ane sabhya chatAM bhAIsAheba aMdarathI DuTelA kALajAnA jaNAya che. " arebiyananAiTsa. phula AvavuM, aTakAva AvavA. ( strInelAkSaNika) phula 3. AzA aMdhAvI. ( jhADane prathama pula AvyA pachI phala Ave che te uparathI) guthe che, (kula guthanAra pulanA suvAsamAM lhera khAyAM kare che ane tethI te paDatAM mUkI khIjuM kAma karavAmAM citta lAgatuM nathI te uparathI ) kAmadhaMdhA hAvA chatAM nakAmuM
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuladhAra vahevAra. ] esI rahyuM hAya athavA uThIne kAma karatAM kaMTALA khAtuM hAya tyAre tene viSe - latAM ema kahevAya che ke * uThane, zuM jhula guthai che? te kAma karatA nathI. ' phuladhAra vahevAra cAkhkhA-dhaNA rUpiyA dhIrAya evA vahevAra. phulaDhAkrIo,uDAu ne raMgIlA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. Da; phAMkaDA; chela; chelabaTAu. [ pherakuMDALAmAM paDavuM. evuM prANI joyuM ke kharekhara, bahuja moTuM; bhAe peAtAnuM zarIra phulAvIne pUchyuM ke jo AvaDuM hatuM? baccAe javAba ApyA ke nA ethI moTuM; masa phulAvIne pUchyuM teA kahe nA, ethI teA bahuja mADhuM; krI vizeSa pulAvyuM te kahe hajI paNa moTuM; vaLI eTale sudhI jhulAvyuM ke Akhare peTa phATI gayuM te deDakAnI mA bharaNu pAmI. A uparathI athavA te| deDakA pANImAM jhule che-mATA thAya che ane tAna para Ave che te uparathI ) peAtAnAM vakhANu thayelAM sAMbhaLI magarUra thavuM athavA khuza khuza thaI javu. 2. gajuM tapAsyA sivAya mATI mATI phALA bharavI. phulane dhoDe caDhavu, mithyADaMbara rAkhave; khA-phulIne phALakA thavuM, pulajInI peThe magalI damAma-bhapakA batAvaveA; hAlI moTAI darzAvavI. rUra thavu-(mANuse.) 2. AnaMdamAM garaka thaI javuM; khuza khuza thaI javu. " julaTAkIo ne phATamAM chANuM, ghera Ave tyAre kaleDuM kANuM. " ( 247) kahevata saMgraha. phulanI pAMkhaDI, najIvI dakSaNA-bheTa. huM te| mAre jhulanI pAMkhaDI mUkI page lAgIza. " te parAyA lAka AgaLa teA peAtAne DALa damAma kAyamaja rAkhatA. kAI bahAranuM Ave ke turata pAMca dazanuM kharca karI nAkhavA pulane gheADe caDhe. kautukamALA. phulIne TeTA thavu, (AMkhA ) daradathI kAI vakhata AMkhanA DALAnI AsapAsa sUjI Ave che tyAre AMkhA pulIne TeTA thaI ema kahevAya che. 2. TeTAnI peThe jhulavuMvadhavuM. (vastue) phulIne deDakA thavA, ( isapanItimAM de. kA ane baLadanI vAta che te uparathI A prayAga nIkaLelA jaNAya che. eka deDakA pANImAMthI bahAra nIkaLI jamIna para pharate hatA tevAmAM eka baLada tenI pAse AvI zvAsa caravA lAgyA. baLadane pAse AvelA joi deDakA gabharAyA ane peAtAnI mAne kahevA lAgyA ke mA, mA, meM eka " are DhAMgI, eTalI vAramAM eTaluM zuM zIkhyA, ke julIne kALakA thayA? " pratApa nATaka. phulIne phALake caDhavuM paNa khelAya che. phulIne TeTA-daDA thavA eTale vadhIne TeTA jevuM thavuM (vastue. ] kule vadhAvatu, (jhulethI vadhAvavAnI peThe kA inA kharA aMtaHkaraNathI--AturatAthI AdarasatkAra karavA. phuleku caDhavu, (chokarAne paraNAvatI vakhate caDhe che te uparathI vAMkAmAM) jetI thavI; eAbarU thavI; varagheADe caDhavu. pherakuMDALAmAM paDavuM, rapeTImAM AvavuM; nakAmuM athaDAvuM; DhAMcAvuM; arthasiddhi na thAya te ThAlI athaDAyAM karavuM. ( mAse ) 1. jhaTa nikAla na thAya evA gADhALA
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ phira pAghaDI bAMdhavI.] (148 ) [ phelve phuTI ja. mAM AvI paDavuM, (kAma) 2. baLApa kare; aMtaranI hanI phera pAghaDI bAMdhavI, belIne pharI javuM; - vALa kADhavI; pitAnuM gupta dulma babeleluM teDavuM; vacana bhaMga karavuM; ADuM hAra kahI dekhaDAvavuM-jAhera karavuM. bolavuM. pholI khAvuM, (phelavuM-cuMTavuM te uparathI ) 2. sAmA thavuM; sAmA pakSamAM pharI cuMTI khAvuM; niMdA karavI-carA karavIjavuM. cacAvavuM. 3. beTI TevamAM paDavuM. "AvI rIte vANiyAbhAIe pharIthI chokare traNa varasane thaze chatAM vi pAghaDI bAMdhI ane eka bheMsa ApavA vAha thayA nathI tethI lokamAM vAto thAya mAMthI paNa sarakI zake." che ane bairAM mane phelI khAya che mATe kautukamALA. have te gametema karIne phalANuM zeThanuM pherA pharavA, (varakanyAe.) bhANuM jhIlI levuM ja joIe." kanyA pAchI maLe teja dahADe tAbaDa be bahene. temAM cAra pherA pheravI ApIzuM, mAre to (uparano bhAga rahevA daIne aMdaranI kaMI have phariyAda karavA nathI." mAlamatA kADhI khAvI e tenA mULa artha maNi ane mehana. uparathI lAkSaNika arthe). phera lAge, aghAmaNa thavI; jhADe the. 2. koInI pAse paiseTake dhamAla kADhI pheluM pesavuM, (pheluM-phUla-guMchaLuM, te uparathI uDAvI khA; paisA TakA laI leI lAkSaNika) lapa thavI, guMcavaNa thavI. kaI vitta vagaranuM karavuM. kAmanI amujhaNa AvI bharAya che tyAre leNadAro bahu julamI che, teo bhAre kahe che ke vyAja laI bhoLA lokone phelI khAya che mAre te pheluM peThuM che" ane temanI pAyamAlI karanAra eja vepA kiDI levuM, daivayoge je vakhate je AvI che rIo hoya che. " bane te bhogavI levuM; mAthe paDayuM uThAvI de. kA. uttejana. levuM. so sonuM pheDI leze." "enuM lAgyuM e phoDI leze." phila phATI ja, balA javI; aDacaNa ke DavA, niMdA karI halakuM pADavuM; cAMdAM bhaTavI; pIDA TaLavI; phelA rUpa naDatara - ke chidra zodhI lokone kahI batAvI carathA 2. khaTakhaTa maTavI; saMzaya ja; vahepADApADazImAM ne jyAM tyAM te dhana ma TaLe. lakSmInA phollA phoDe ne pitAnA bhAInI paNa niMdya karavAmAM te bAkI rAkhe nahi." 3. nikAla tha; lAMbI cuMdhAcuMtha be bahene. | samAdhAna thavuM; phaDaca thavo. LavuM. karavI.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMsI bajAvavI.] (24) [ bagalamAM rAkhavuM. baMsI bajAvavI, (baMsInA AkAranI bUma | rahyA che? te be, dikarA ! te barAbara gaLI laI devatA DuMko paDe che, te upara- nirIkSA karI che. mane matsya bhakSaNa karavA thI khAvA karavuM; rAMdhavuM (majAkamAM. ) mAM atyaMta vairAgya thayo che, have bhakSa moralI bajAvavI paNa bolAya che. karyA vinA enI meLe A deha nAza pAme bakarajdI karavI, bakarAnI peThe harakhamAM tyAM sudhI A sarovarane kAMThe tapa karavA niSkALajIthI jema phAve tema kudyA karavuM; beThechuM ne tethI mArI pAse Ave che te mane tAgaDadhinnA karavA; tophAna karavuM; mastI- syane paNa huM khAto nathI. karacale mAM AvavuM. bIjAM jaLacarone bagale kahelI vAta bakarI eN thaI javuM, atizaya garIba-sA- jAhera karI, te uparathI saghaLAM pelA lasa thaI javuM. je prathama dhAmadhumiyuM ne bagalAne vizvAsa karI tenI pAse AvyAM garabaDiyuM hoya te pAchaLathI dhImu ne vive- ane se tenI AsapAsa vIMTAI vaLyAM. kI thaI jAya tene viSe bolatAM vaparAya che. bagale paNa duSTa vicArathI anukrame e(bakarI beM beM ema bole che te upara- ! ka ekane pITha upara besADI te jaLAzathI. ) yathI thoDeka dUra zilA hatI te upara jaIne bagabhagata, bhakitane DhoMga karanArA; bahA pachADavA lAgyo ane pachI pitArathI sAdhu dekhAte paNa aMdarathI kapaTa nI IcchA pramANe temano bhakSa karI jaI rAkhanAre purUSa; DhAMgI; bhagata peThe mAnya pAcho pharIne pelA jaLAzayane kAMThe jato dhAraNa karI svArtha sAdhI levAnI jogavAI ane evI rIte pitAnI jIvikA calAva- khoLanAro. te hatA te uparathI, bagaDe be thavuM, kharAba thavuM; bagaDavuM (baM bahArathI sAdhuvRtti dekhADato paraMtu aMdarathI ne) svArtha sAdhI levAnI vRtti rAkhanAro baga lAnA jevI manamAM matalaba rAkhanAro; ratabagala bhAvAthI, (koI eka jagAe aneka bdha-sUma thaI svArtha tAkyAM karanAro. prakAranAM jaLacara prANIothI bhareluM eka sarovara hatuM tyAM AgaLa eka bagalo rahe bagalamAM mAravuM, bagalamAM rAkhavuM. (cIhatuM. te gharaDo thayo tethI tenAthI mAcha- che ja.) jema, "poTaluM bagalamAM bhAra." lAM pakaDI zakAtAM nahotAM tethI te bhUkhe mane bagalamAM ghAlI uDI javuM, chetarIne saravA lAge. tathA sarovaranA kAMThA para be- TakI javuM; na gaNakAravuM; tuccha gaNI kAsIne motInA dANuM sarakhAM AMsune pra- DhavuM. vAha pRthvI upara reDavA lAgyA. evAmAM | "e guNavaMtarAya te tamane ane ane eka karacale aneka jAtanAM jaLacara prANI . mane bagalamAM ghAlI uDI jAya evo che." o sahita tenI pAse tenA duHkhathI duHkhI bagalamAM rAkhavuM, pAMkhamAM ghAlavuM; zaraNe. thaI Adara sahita tene pUchavA lAgyo ke Azare rAkhavuM; huMpha ApavI; saMbhALavuM; mAmA, Aja kema tame kAMI khAvA pIvA | chAyAmAM rAkhavuM; sukhamAM rahevAne Azare nuM karatA nathI ane kevaLa AMkhamAM AM- | Ape. "huM ene mArI bagalamAM rAkhIne su ANIne nisAsA nAkhatA kema bezI : za."
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ bagalamAM hovuM. ] (5). [baDaphAM nAkhavAM. bagalamAM havuM, pitAnI zakita ke doTamAM bagI phATavI, (bagI-marAThI kathaLe jovuM, hevuM; kabajAmAM hovuM e uparathI daSTi ane te uparathI) - 2. saMbhALa nIce hevuM se caDhI ; mastImAM AvavuM; AMkha "e mArI bagalamAM che." phATavI. bagalamAMthI vAta kADhavI, navIja-akkala baMgaDI paheravI, strInI paMkitamAM AvavuM. thI banAvIne vAta ke gapa ThekavI; ghaNeja jyAre koI mANasa strInI peThe gharamAM ghalA khUNe khocarethI-uMTaga vAta kADhavI. I raheto hoya ane maradanI kaI zakita bagalo ughADI thavI, paisA TakA vinAnuM tha. dharAvato na hoya tyAre tene viSe bolatAM vuM; sApha thavuM; pAse kAMI sAcavavA jevuM vaparAya che ke "baMgaDI pahera." e sivAya na rahevuM; mAlamatA uDI javI. kAMcaLI paheravI, ghAgharI paheravI, cUDIo 2. chuTA thavuM; kaI kAmamAMthI mokaLA ghAlavI vagere aneka prayogo e arthamAM thaI javuM; nirAMta thavI. vaparAya che. bagalo ughADI mUkavI, zarama vegaLo karavI; bagALA vAgavAM, khAlI thaI javuM vaparA koIne Thapake ke kalaMkanI darakAra-kALajI na | I javuM; khUTI paDavuM; zaMkha vAga. "gharAkhavI; AbarU gajavAmAM ghAlavI. ramAM baMgALAM vAge che." bagale UMcI karavI, (ema karI pAse ke- baMgALI Thaga, (baMgALAnA loka Thaga gaNa I nathI ema batAvavuM, te uparathI) che. . ya che te uparathI) ADuM avaLuM samajAvI vALuM kADhavuM, zaMkha phuka; pAse nathI e che ke bhUlathApa ApI dhamAla laI lenAre pAko bha kahI chUTI paDavuM, chuTA thavuM nAdArI Thaga; chaLa karanAre; uparathI saphAI dekhADI batAvavI. aMdara khAnethI dagalabAjI karanAro; pAko bhagale phUTavI, rAjI rAjI thaI javuM, hara- | dhUtAre. 'baMgALI kAyado'e baLAtkA khAI javuM. (anArya leka harakhamAM e pra- ranA saMbaMdhamAM-arthamAM vaparAya che. mANe kare che te uparathI) bacI phATavI, (bI-mAM. tucchakAra rUpe) bagalo dekhADavI, devALuM kADhavuM pAse A. ke belavAnI zakita dharAvavI. pavAnuM kAMI nathI ema jaNAvavuM. "enI to bacIe phATatI nathI" ema bagalo pAvaza beThe, (comAsAmAM bagale kahevAya che. eka ThekANe sthira bese che ane lAga baMgALI tela,bIjAonA karatAMUMcAdarajjAnuM Ave che ke, tarata mAchalAne pakaDI le che te che athavA moTuM. (mANasa) "eto baMgALI tela uparathI) Thaga ane dAMbhika purUSane joIne | che. (e tela gUjarAtanA sAdhAraNa tela leke kahe che ke-"bagalo pAvaza beThe che." | karatAM bamaNo hoya che te uparathI ) (pAvaza-prAkRSa-suvarNakALa ) baTAziyAM uDavAM, khAvA pIvAnuM ke dhana - ThATha karyo Thagano re, mAla vagere vaparAI javuM; sarasAmAnabagalo pAvaza besI." rAcaracIluM vagere gharavApare kaMI na ThagavA mAMDyuM ThIka karI, pAkI nava joI pezI" (ka) baDaphI nAkhavAM, chaNakA karavA; tabaDakA kara dhIrabhakta. | vA; mijAjamAM besavuM.(baDa-kutaruM DA - 2. devALuM kADhyuM. mAre che te. e uparathI) ho.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ baDA hAMkavAM. ] (251) [batrIsa koThe dIvA karavA.. pahelAM te tame eTaluM e kyAM kabUla che 1. vakhANa-prazaMzA karavI; guNa gAyAM karatAM hatAM je ! naNadoInI vAta nIkaLatAM ! karavA. tuM te tArAMja baNagAM phukayA kare che. ja baDakAM nAkhatAM hatAM" batI ApavI, preraNA karavI; uttejana AbaDapha hAMkavAM, gapa ThokavI. pavuM uzkeravuM navuM junuM thAya evI tajabaDa uThADa, (baDave, hu uparathI), vIja karavI; sAsaNI karavI. (batI AjoIthI saMskAra pAmelA chokarAne sAsare | pavAthI jema jyota prajavalita thAya che tema sAmAno je prajavalita thAya evI yukita thI rIta thaI varavahune je vaDe nikaLe che te. racavI te uparathI ]. baDa deDAve, upavita (janoI)no sa. battI phATavI, balavAnI zakti dharAvavI; skAra thayA pachI brAhmaNe bAra varSa brahmaca jIbha upaDavI. (battI=jIbha) rya pALavuM joIe tene badale chokarAne ja battI lAge, (matalaba ke) baLI jAo noI dIdhA pachI cakalA AgaLathI nasADI saLagI jAo; dItuM rahe; daLo; vATauThe. mUkavAmAM Ave che ane pachI tene mAma kaI vastu pratye bedarakArI batAvatAM e bolAya che. pakaDI ANe che tene baDavo doDAve kahe che. batrIsa keDe jIva, saghaLI taraphanI saMbhALabaDa ghaNAva, (pUrva gUjarAtanA DuMga khabaDadArI; hazIArI; taraphanI sAra-agara keLIbhIla lokamAM) e vacetI; cAnaka, khepa ke khaMta, sarvAge kALajI loka bahu vahemI hoya che, mANasa rAkhavI paDe te (nukasAna thavAnI dhAstIne mAMdu paDe tyAre, chokarAM thatAM na he- lIdhe.). ya tyAre ke jIvatAM na hoya tyAre teo batrIsa keThe dIvA thavA, aMta:karaNamAM bAdhA rAkhe che ne baDavo dhUNAve che. e ajavALuM thavuM. baDavA gUjarAtanA bhUvA jevA hoya che. 2. saMdeha-zrAMtinI saphAI thavI; nirAMta baDavA leko jIvatI DAkaNu jAhera kare che. ke AnaMda tha; khaTakhaTa TaLavI; ane ane te teo mAne che. e badhA teo javALuM thavuM; ghaTaghaTamAM prakAza tha; pitAnA "bAbA deva" jene teo mukhya tejomaya-AnaMdamaya thavuM. deva gaNe che tenI rAkhe che.-vijJAna vilAsa. (zarIranA batrIsa koThA che te uparathI) baDe jAe maherabAna, ghaNuM che ane eka koThAmAM batrIsa koThA, temAM rame nAnA caDatI kaLA thAo vagerenA arthamAM meTA ! moTA ema eka kavie kaheluM che.) rAjadvArI ke zrImatanA AgaLa cAbadAra "saradArabane have batrIsa koThe dIvA ema bele che. thayA, rajapUtANIne have raMga rahe, baNaguM kuMkavuM, jyAre gAmamAM DhaMDhero pITavA. ane Izvare kalyANa vaMzanI lAja rAkhI." na hoya che tyAre bahu phuke che te uparathI gujUnI vArtA. mahArAja tame mArA jIvanA tarasyA che sAdhAraNa arthe) te te lIdhA pachI nirAMte sukha bhogavaje, 1 Thera Thera vAta urADavI; jAhera karavuM hamaNAM ja huM jai gamatImAM paDuM chuM eTale loko jANe ema karavuM. ' tamAre batrIse koThe dIvA thaze. kera Thera baNagA phukayAM kare che? satyabhAmAkhyAna
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ atrosI batAvavI. } atrIzI batAvavI, batrIzI-batrIsa dAMtanI hAra te uparathI) hasI kADhavuM. 2. dhamakI ApavI. [ alArAta jANe. Se karIne purakhI leAkA e pramANe zivajInA sodhanamAM khele che. ( zivajInI jaTAmAMthI gaMgA nIkaLelAM te vakhate pANIne ekadama kham am jevA avAja thacelA te uparathI athavA mahAdeva rAkha cALIne rahe che ema kahevAya che te uparathI.) batrIzIe caDhavuM, (batrIsadAMtanI hAra te atrosI ) dAMte caDhavuM; dADhamAM pesavuM; bhacaraDI nAkhavAnA pecamAM AvavuM; nukasAna karavAnI yuktimAM phasAvuM; caracAyuM; nimakha vAgavA, kAMI nANuM na heAvuM; mAla milkata na hovI; khAlI hAvu. (lAkSaNika) enA gharamAM te| khaba vAge che dA thavI; vageANuM thavuM; leAkeAmAM naThArI vAta cAle tevI hAlatamAM AvavuM; cacA thavI cheAkaravAdI sarvanI batrIzImAM caDhI. " sarasvatIcandra. k zivAjI pote paNa dezeA tAbe karavAnA lAbhamAM paDayA hatA eTale AvA samayamAM jagatnI batrIzIe caDhavAtI tenI khuzI nahAtI. ka "C tArAbA. khadara karavuM, ( vahANu ) baMdara AgaLa ke khIcha keAI jagAe yADA vakhatane mATela gara karavuM. (52) kumAra--sazayanuM A nirAkaraNuja thAya che, bhAI, ene vaLI badhA ne ba kha bajAve." e AMkha, bahArathI bhaSakAnuM paNa aMdara kaMI na hoya tevuM; khAlI; peluM. 2. adhera--avyavasthA. mudrArAkSasa. N. AAjarI Apavo, ( baba eTale sAdhune te uparathI vAMkAmAM) mAra mAravA. AMkha mahAdeva, bAvA ke jogI ane vize e aba ThokavuM, mAtra aTakaLathI kahevuM; gapa calAvavI; khAlI--nirAdhAra vAta phelAvavI 2. adhera calAvavuM. amaNI bAraza, evaDI pIDA ke muzke lI; evaDI mAthApheADa. ana anakI lAkaDI, ekaja kAmamAM svataMtrapaNe guthAelA jUdA jUdA vicAranAmA ane jUdI jUdI lAgaNInA mANaseA. Adu dustAnI prayAga che paNa vaparAya che. banatI rAza, ( sa. rAzi ) sapa; meLApa; banAva; meLa; maLatI pAMti. arA mevaDa vaLI javA, ghaNA sakhata bhArathI kharaDAmAM ijA thavI-sIdhuM UbhuM na rahI zakAvuM. bhAre thavA, mAra mArI baraDA halakA karavAnI jarUra paDavI; mAra khAvAnAM cinha jAvAM. barAbara thavuM, patI rahevuM; thaI rahevuM; khUTI javuM; pAra thavuM; nAza pAmavuM; khAI javuM; marI javuM. 1 mama bajAvavA, thaMba eTale laDAinA kAra jyAre laDAI thAya tyAre e DaMko vAge che kharo mUtarA, vara muyaM te uparathI te uparathI lAkSaNika arthamAM.-- Thokavu'; mAra mAraveza. * kavo muttariya ane te uparathI baro mUtaravA ema apabhraMza che.) nabaLAI ke ghaNA tAvathI hAThanA khUNA upara meADhAnI lALa nItaryethI cAmaDI upara jhINI pheAkSIonuM thaI AvavuM. alArAta jANe, huM jANatA nathI te mAre jANavAnI darakAra paNa nathI evA arthamAM medarakArI ke tiraskAramAM javAba detAM v
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ bali rAjA ne gora ] ' (253 ) [baLave bAramuM bese che. parAya che. vaLI mArI daivarAta, jUtIrAta, | thaI paDatuM," matalaba ke e paisA tane piMjArA, vasaMcharAta jANe vagere e arthamAM pacavAnA nathI te uparathI laheNuM mUke nahi balavAnA aneka prakAra che. e je hemudAra te bahecarAjIno kukaDe ali rAjAne gora, bali rAjAnA gora | kahevAya che. 2. bahu bole chAnIchUpa zukrAcAryanI peThe eka AMkhe kANe hoya na rahe te. evA mANasane viSe bolatAM vaparAya che. bahuja thaI (mAthe ), bahu vItyuM, ghaNuM balaiiyAM kheMcavAM, hisAba mAMDI vALa; , dukha paDyuM, avadhi thaI. khAtuM mAMDI vALavuM. jAze corAzImAM vahI, bahAra che teTale bheMyamAM che, matalaba ke mammA mAthe bahu thaI. " tenAM maLa bahu UMDAM che; bahu lucce che; bhoje bhakta pahecelI buTTI che. baheLe hAthe, uDAupaNe; chUTe hAthe; udAra tAthI, saMkoca pAmyA sivAya mana mobahAra javuM, jhADe pharavA javuM; pAdare javuM; kaLa rAkhIne bhAgoLe javuM; jaMgala javuM. A arthamAM beu bahoLe hAthe kharaca karanArA bahAra javA javuM paNa bolAya che. hatA." 2. pharavA ke kaMI kAma arthe gharanI sadharAjesiMga. bahAra javuM. baLatAmAM ghI homavuM, ( baLatAmAM ghI bahAra mAravo, khIlI rahelI khubasuratIne hemavAnI peThe) ugra lAgaNI ke jessAne accho anubhava levo-ma mAravI. vadhAravAnI tajavIja karavI. * bahucarAjIne kukaDa, leka bahucarAjI mA- baLatAmAMthI bUkavuM, utAvaLathI jeTaluM phAtAne jIvatA kukaDA caDAve che. tethI tene yade levAya teTale levo onI saMkhyA bahu vadhI jAya che ane de dAsa dhIrA hari bhaja che TuMko, vaLanI AsapAsa bhamyAM kare che, A ku tame catura thaI kema cUka; kaDA mAMhelA ekanI vAta evI cAle che kaMI baLatAmAMthI bUka - ke-eka hiMmatavAna musalamAne tene taLI caMcaLa mana cera. khAdhe, pachI tenuM peTa phADIne te jIvato dhIre bhakata bahAra nikaLe. baLIne khAkha-cUne thaI javuM, adekhAI "kukaDIA bhajana kiyA, | IrSathI kALajuM baLI javuM keInuM sAruM taLiyA telAM tAMya; joIne manamAM baLavuM; atizaya ciMtA meM chAnA ghaTamAMya, thavI. te bolAvyAM becarAya." "khAkAnanAM umadA kAme tenAthI je(rAsamALA) I zakAtAM nahi, te nihALI baLIne khAkha e uparathI koI mANasa bIjAnuM le. | thaI jato hato." heNuM Ape nahi tyAre ema kahevAya che arebiyana nAIsa. baLeve bAramuM bese che, brAhmaNomAM bAjeje tane bahucarAjInA kukaDAnI peThe - ramA varasa sudhI janoI devAno rivAja lavA.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAMkAMkavA. ] ( 254 ) [ mANasa. che-upanayana saMskAra tyAM sudhImAM karI nA- bAMdhI mUThI, sacavAI rahela bhArebhAra; jakhavo joIe. eTalI umara sudhI chokaruM | LavAI rahelo vakkara. nAnuM gaNAya che, kAraNa ke janoI dIdhI "bAMdhI muThI lAkhanI, eTale te brAhmaNamAM khape che. te uparathI ughADe vA khAya. ' hajI nAne chuM' ema batAvavAmAM e kahevata saMgraha pramANe harakoI jJAtimAM besavAnI rUDhi AvyA tyAre bAMdhI mUkI, paDI gaI che. jamaDA lero lUMTI." dayArAma. bAMkAM pheMkavAM, khuzAmatanAM gIta-guNa gAvA; vakhANu-prasaMzA karavI. bAMdhI levuM, jaMtramaMtrAdi prayogathI vaza be cAra nyUsapeparavALAo rAjAjInAM | karavuM vazIkaraNa karavuM. "te rAMDe enA dhabAMka chuMke che ane teonI pAsethI paisA ne bAMdhI lIdho che." 2. javAba detAM gabharAya tema karavuM ekAvavAne ka : * athavA pitAnuM beleluM pitAne ja gUjarAtI. pheravavuM paDe ema karavuM. bAMdha choDanI vAta, eka ekanA pecamAM 3. kabulata-TharAvane vaLagI rahe tema ramavAnI vAta; DAhyA ane anubhavI mANasanI salAha levI paDe evI je muzkela ! bAMdhelI kammaranuM, taiyAra; caMcaLa; hAjara; bAbata te. bhIDelI hiMmatanuM tatpara, sajajaDa, kammara bAMdhaNuM choDavAM, (bAMdhaNuM-baMdhana uparathI. | bAMdhIne taiyAra thayeluM ( koI chAtIvALuM sAme thatAM je keDa bAMdhI hoya te cheDI | kAma karavAmAM) nAkhavI, te uparathI) bAda paga rahe, nirAMta vALI lAMbA namyuM ApavuM; namI paDavuM; hArI thAkavuM vakhata sudhI ekane eka jagAe besavuMsAme thavAnI hiMmata choDavI. rahevuM; paga Taka; jhAjhI vAra nirAMte thobhavuM. bAMdhI daDInuM, beDI bAMdhaNInuM bahu nIcuM bAMya pakaDavI, (lAkSaNika) madada ApavI; nahi tema bahu UMcuM nahi, bahu jADuM nahi | sahAya karavuM; lAMbo hAtha kara. tema bahu pAtaLuM paNa nahi evuM. 3. bAI kalyANI, (karavI) bhIkhI khAvuM. (bA ja (mANasa.) I kalyANI karate phara) bAMdhI bIDI (AbarU), dAbaDadubaDa jaLa- (bAI kalyANa ho" ema bhIkhI vAI rahelI-ughADI nahi paDelI AbarU, khAnArA AzIvAda de che te uparathI.) bhAre bhAra rahyA hoya tevuM bhopALuM na nI- 2. (kalyANa e zabda bhoLI caritra kaLyuM hoya tevI sthiti. vinAnI strIne mATe vaparAya che te "mahemAna-paroNo Ave tenI paNa uparathI) purUSArtha vinAno; bAyelo; cAkarI mAreja karavI ne gharanI lAja A- kamAI na zake te purUSa barU bAMdhI bIDI paNa mAreja rAkhavI tema 3. garIbAI sAlasAI. chatAM paNa kAMI jaza che? laheNuM bAI kalyANIe AvatuM nathI.' kuMvArI kanyA. bAI mANasa, strI jAta.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ khArI bAMdhavI. ] mArI mAMdhavI, masata karavA; vera karavuM; sAmA yuM. r * namI nA namAviyA, baLiyAthuM bAMdhe khAkarI. ,, ( 255 ) [ bApunA Apa pAse gayA. hAthamAM hAvu; kAchane phAyadA ke geraphAyadA karI ApavA te peAtAnI marajIpara hAvu. " tenI bAjI mArA hAthamAM AvI che have. " bAjI hAravI, nabaLAM paDavuM; niSphaLa thavuM; parAbhava thavA; hAra khAvI; dhAraNA siddha na thavI; IccheluM niSphaLa javu, mAyAkAra gavAvA, bhavADA thavA.(strIomAM) bAjIgaranuM ramakaDuM, (uparathI vabhUSaNa paherAveluM rUpALuM dekhAtuM pUtaLuM; te uparathI lAkSaNika) aMgadaviSTa. mAjarI vadhavuM, ( bAjarIu-bAjarInuM kuMDuM. te uparathI DuMDAnA jevI mAthe hajAmata * vadhavI athavA hajAmatanA vALa vadhavA. (majAkamAM) mAjI javI--hAthathI javI, badhA kheta agaDI javA. bAjI jItavI, jaza maLe tevI rIte koI kAma pAra pADavuM; phateha meLavavI; chata karavI; phAvI javuM; kAmanI siddhi karI levI. mAjI dhULa thavI-bagaDavI, khela bagaDavA; dhArelI dhAraNA dhULa maLavI; dhArelo kheta niSphaLa javA; avaLA pAsA paDavA; AzA bharyuM cAlatuM kAma bagaDI javuM. r A bAbatanA saMbaMdhamAM kASTane kAMI sUcanA ApavA joga lAgatuM hoya te tema karavAmAM have khIlakula vAra lagADazeA nahi, kAraNa ke bhAjI bagaDayA pachI kazA IlAja ,, cAlaze nahi. maNi ane meAhana. mAjI hAthamAM AvavI, nazIba ajamAvavAnI kharI taka AvI maLavI-hAtha lAgavI. jItanI mAjI eTale vijayanI AzA ane hAranI bAjI eTale niSphaLatA. " amAtyane vadha karavAmAM prakRtimaMDaLa khaLabhaLI uThe, ne tema thatAM jItanI bhAjI hAthamAM AvI kadAca kathaLI jAya. mudrArAkSasa. 26. kAinuM sArUM ke mAruM karavAnuM potAnA calaNa vinAnuM; nacAve tema nAce-kahIe tema kare evuM; nAmanuM; marajI mAphaka varte evu. khATalI bhagata, dArU pIvAnuMja dhyAna dha ranArA; dArUnA vyasanI; jene eke divasa khATalInuM mAthu bhAgyA vinA cAle nahi te. mADI najare jovuM, AMkha ADA kAna karavAnI vRttithI jovuM. 2. chAnuM mAnuM cUpakIthI joI levu. bANa vAgavAM, (kALajAmAM) mheNAMnA zabdothI hRdaya bhedAI javuM; zabdazara vAgavAM; tIkSNa bhASaNathI kALajAmAM asara thavI. * Apa mApa janmAre, jyArathI bApe janma Apyo tyArathI te Aja sudhImAM. janmAre dIThuM hoya tyAre jANe ke nI?? ApadIkarAnuM hAvuM, tene ne mAre khApa dikarAnuM che eTale bApa dikarA jevA snehanAtA che. ApanAM sittAziyAM, kaMgALa; lalutAvALAM. 2. bhalivAra-DhaMga vinAnAM. mApanA kuvAmAM DubI maravuM, bApadAdAthI cAlatI AvelI kharAba rasama ke kharAA jagAne vaLagI rahI nukasAna pramavuM. ApanA bApa pAse gayA, marI gayA. ( te marI gayelA. hAyache teAja ema kahevAya che.)
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ khApanI khApa lAvavA, ] 2, dhaNuM dUra javu; najarana paheAMcI zake eNTale dUra javuM. ( lAkSaNika ) mApanA mApa khelAvavA, du:khate vakhate khApatI sahAya mAgavI; bApanA nAmanI khUma pADavI. ( duHkha paDeche athavA du:kha thAya che tyAre 'bApare!'ema kahI khUma pADavAmAM Aveche te uparathI ) khApanI bAMya sahIne, matalaba ke rAmAM rAma, zArya, dhaivata na TAya teA tArA tA bApane ke game tevA pazu Azraya dharIte-ApatA budhavAra, jyotiSamAM budhavAra navuM madada laine, ( kAma, phraja, vagere mAthe levAnA saMbaMdhamAM ) saka gaNAya che te uparathI) kaIMja nahi. " gAMDAM hAya tene tenuM gamatuM melI samajAvAya pazu mAtA DAghA gAMDA thaelA eTale khelyAcAlyAnI bAdhA lai jema tame kare tema amAre ApanI bAMya sAhI karavuM ja joie, ' ( [ bAkharA bhUta. che te uparathI je kAMI sArUM kAma na karI zake tevAne viSe khelatAM vaparAya che. 'e sALA zuM esaDa karavAneA, bApanuM tela uN?' 'zuMkaravAnA che . mAkrANu enA bApanI' ema paNa eja arthamAM khelAya che. bApanu bujhArUM, bhalivAra vinAnuM kAma karanArane viSe khelatAM vaparAya che. " jIvarAma kahe-A tarapha jue, e rahyA trIjo dIve. raMgalo kahe tArA bApanuM kapALa che te tarapha teA. ?'' mithyAbhimAna nATaka. bApanu teAlaDa, ( jyAre marI gayelA mAsane smazAnamAM bALavA lai jAya che tyAre marelAnA sabaMdhI hAthamAM teADI laine AgaLa doDe che, ane pAchaLa DAghuo 2DatA raDatA jAya che. raste janArane e telaDo uparathI ema jaNAya che ke kAinuM maDaduM Ave che-e teAlaDI kAinA bharaNunA ke mekrANunA samAcAra kaDe che tema je mANasane kAMi binaAvaDatavALuM kAma soMpavAmAM Ave te mANasa te ke te hAthamAM le che kharA te paN binamAhItagArIne lIdhe pAchaLathI raDI uThe. -niSphaLa thAya 256 ) mApanAkA, ' AvaDe che ene enA bApatA kA' matalaba ke kAMIja AvaDatuM nathI. ApanA lADavA dADhayA che ahIM AgaLa te vhelA vhelA AvyA ?' tapasAkhyAna. nahi. bApanuM karama-kapALa, matalaba ke kaMIja mAphI khAvuM, ( lAkSaNika ) nakAmuM-nirarthaka rAkhI mUkavuM. zAka karaje, vadhArI khAje, khArI khAje, khaphIne vadhAra karaje ema paNa khelAya che. khAkharA bhUta, vikharAyalA nimALAvALA vicitra bihAmaNA purUSa. * tyAM jaine zuM karI AvyA tArA bApanA budhavAra' ema mAlAya che.) mApanA lADave, ( lAkSaNika ) kAyado-naphA; lAbha; Ape meLavelA haka, aNahilapuramAM karaNa rAjAnI o kAlArANIne e bAbarAbhUta vaLagyA hatA. Akhu zahera e bhUtathI trAsa pAmI gayuM hatuM. harapALe kolA rANInA aMgamAMthI bhUta kADhayuM te vakhate khAkhare peAtAnuM vikrALa svarUpa prakAzyuM hatuM. e mULa mAdhavanA bhAi hatA. mAdhavanI strI karaNu baLAtkAre lai gayA hatA tene bacAva karavAmAM enA prANa gayA hatA. e vera vALavAne eNe yamarAjAnI AjJA laI bhUtanuM rUpa dhAraNa kIdhuM hatuM ema kahevAya che. karaNadIlA,
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che vaLagavI. ] bhAmAzI vaLagavI, DAkaNa vaLagavI. ( vAMkAmAM--marmamAM. ) bAyaDInuM rAja, je gharamAM bAyaDInuM calaNu hAya che te gharamAM bAyaDInuM rAja che ema kahevAya che. ghara rUpa rAjyamAM purUSa rAjA ane strI e pradhAna che. rAjA nabaLA hAvAthI rAjyamAM pradhAnanuM jora-calaNu jema vadhAre thAya che tema purUSapaNuM nakhane| hAvAnA kAraNathI strIne kArabhAra cAleche; A vAkaya bahudhA je purUSa strInI sattAthI 6khAI jAya che evAne mATe niMdA tarIke vAparavAmAM Ave che. ( 257 ) . khAra pAdazAhI, khAra pAdazAhI jevuM sukha; majhA; nirAMta; cenabAjI. bAraNuM kALuM karavuM, koinA dharamAM praveza karavA. ( bAraNAmAM pesatAM kALA chAyA paDa- bAra paDavAnA saMketa che te uparathI. ) A prayAga nakAramAMja vaparAya che. jemake, huM tenuM bAraNuM kadIja kALuM karanAra nathI ema krodha ke gussAmAM khelAya che. "keTalIka ajJAna bAyaDIe teArAvA kuTavAmAM lahAvA samaje che, nAtamAM kAI marI gayAnI vAta AvI ke bhAra pAdazAhI ? e bahena. bAra baMdaranAM pANI pIdhAM che, je ghaNI musApharI karI pAke mAhitagAra, buddhizALI, bahuzruta ane dhaDAI baDAine hoMziyAra thayA hAya tene viSe khelatAM vaparAya che. khAra ApanI rejA, kAI kAma evuM hAya. ke jemAM badhAja hukama karanAra hAya ane sAMbhaLanAra ke karanAra kAI na hoya tyAre bAra bApanI reA bharAI che ema kahevAya che. marAThImAM eja arthamAM bAra bhAInI khetI kheAlAya che. ( khArA caMdramA. henata majurI karI raLavAnI ciMtA rahetI nathI te uparathI) nizcitapaNuM; ucATa vagaranI sthiti; nirAMta; majhA; sukhacena, ( ene te bAra maNanI bAjarI che.) bAra varSanA eTho chuM, zAstramAM khAra varasa sudhI nAnuM gaNAya che. tyAM sudhImAM je saMskAra karavAnA te karI nAkhavAmAM Aveche. te uparathI cha nAneA chuM' ema batAvavAne ema kahevAmAM Ave che. khAra maNanI bAjarI, (rUpIAnI khAra machunA bhAvanI bAjarI maLavAthI vadhAre ma 33 'emanAM chekarAMthI mArUM ghara zuM udhaDavAnuM hatuM ? hajI te| guNusuMdarI bAra varasanAM beThAM che? jo bicArIe pApa karyuM. " sarasvatIcaMdra. vAgI javA, Akta paDatI thavI; sukhane cheDe ( khAra vAgyA pachI sUrya che--paDatI dazAne prApta thate uparathI) AvI paDavI; AvI rahevA. AthamatA jAya jAya che te tene eveA Dara lAgyA ke jatAM zuM thaze te prabhu jANe; prasaMge ApaNA paNa bAra vAgI jaze - arebiyananAiTsa. have AgaLa kadAca A "" vajIra samajI gayA ke ApaNA te bAra vAgyA che te paNa upara caDhayA, jyAre DAkIuM karI joyuM tyAre traNa jaNane khelatAMjoyA, khApaDA vajIra te| AthI jIva javAnI dhAstIthI dhrujavA lAgyo. arebiyananAiTsa. bAranuM cAya, zuM AvaDe che ene khAranuM ceAtha, matalaba ke kAMI AvaDatuM nathI. mArA caMdramA, kacha; vihatA; vAMdho; ghaNAja dhikkAra, aNubanAva. ' mAre te tene khAramA caMdramA che. ' ( janma nakSatra athavA dvAdaza sthAnamAMthI bAramI rAzImAM peTheleA bRhaspati ghaNA geralAbha sUcave che. A uparathI bAramA bRhaspati paNa khelAya che. : k
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAraNuM ThokavAM. ] ( 258 ) { [ bAre daravAjA khulA che. dvAdazetu zazAMkeca, mAgatuM levAne bhUkhyA tarasyA bAraNe besavuM; lAMghavuM; beTa rahevuM. mRtyurevana saMzayaH "bhATa loke ghaNuM karIne potAnA leAThame rAhu paNa evAja arthamAM vapa NAnI phariyAda sarakAramAM karatA nathI, ane rAya che. kare te paNa vANiyA pAse levAnuM zuM hatuM? bAraNAM ThekavAM-toDI pADavAM, cAMpIne u tethI te tene bAraNe beThe, ane traNa dina gharANI karavI; tagAda kara. (leNadAre) vasa sudhI teNe annajaLa lIdhuM nahi ne badheNanA bApa ane sasarAnI kamAI vANiyAne apavAsa karAvyo." eTalI hoya ke gharamAM varasa dahADe dANa karaNaghelo, bhAre muzkela thaI paDe ane leNadAra bAraNe hAthI sulavA, (paisAdArane ghera ja AvIne roja bAraNuM Theke;" hAthI jhule che te uparathI) ghaNuM ja zrImaMta sAsu vahunI laDAI hevuM puSkaLa ThAThamATha . mAganArA toDI pADe, ene bAraNe to hAthI gule cheA mArAM bAraNuM ; paNe emanA zA vAda?" gALo dene kare roja re, bAradAna bhAre thavAM, mijAja vadha. "etophAna je." kAyara. | nAM bAradAna hAla bhAre thayAM jaNAya che." bALalagna batrIsI. bArasa nAkhavI, marI gayelAnI zrAvaNune bAraNe tALAM devAvAM, satyAnAza javuM; na ! dahADe saMbaMdhIo taraphathI je apAya che saMtAna javuM, devAI javuM pAchaLa rahenAra che tene bArasa nAkhavI kahe che. koI na hovuM; nirvIza ja. bArasa hevI, pahelA dahADAnuM apavAsI chebAraNe dI rahe, jyAre pAchaLa kuLa- I khAdheluM hoya tethI zrama thaI zake nahi dIpaka putranI hayAtI hoya che tyAre e be- te uparathI je mANasa kAma karavAthI kaMTAlavAmAM Ave che vaMza rahe. La khAte hoya athavA jene azakti-sustI putraratnathI ghara ujaLuM rahevuM, gharanI kIrti che ke ALasa thatuM hoya tevA viSe bolatAM chatI rahevI. vaparAya che. "tAre bAraNe dIya nathI rahevAne." kAma karavAnI te bAraze che ene." "mAna moTama maTa, AyuSya avasya bAraso besavI, (bArasa nAkhavAmAM A gho, vaMza vaTa, nahi sAkha dIve." ! veche te uparathI tevI dazA prApta thaI che aMgadaviSTi. | ya ema sAdhAraNa arthe) mokANa maMDAvI bAraNe bAra caDhayA, jyAre koI mANasa athavA tenA jevI durdazA thavI. savAramAM bahu vAra sudhI pathArImAM paDI bArasa te besere, rahyo hoya ane uThavAnI kALajI dharAvatA bAI jyAre maLe nahi; na hoya tyAre sAme bhANasa kaheze ke a vAraMvAra ema thAyere, vyA uThane, bAraNe bapora caDhayAne, kyAM sudhI re patni pAkhe chavuM sahI. Teka. paDI rahIza dhIrabhakata. bAraNe besavuM, tagAdA karavA; cAMpIne udha- bAre daravAjA khullA che, jene jeNI tarapha rANuM karavI; jabaradastIthI bhAgavuM kaMI javuM hoya tene teNI tarapha javAnI chUTa che. gha
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAre dahADA ne batrIse ghaDI. ] (258) [[bilADInuM baLiyuM zuM karIne prAcIna moTA zaheranA koTane bAvana vIra, sone pUre paDe te, mahAdaravAjA bAra hoya che te parathI game tera | baLI e je kaI te. te jAo, javA devAnI nA nathI evA ! "bAvanavIra jevo beTho chuM." arthamAM bolAya che. bALa brahmacArI, je purUSa kadI para na mAre dahADAne bhatrIse ghaDI, harahameza; da | heya, ne jeNe strInI seDa joI na hoya hADArAta; niraMtara. te (purUSa) strI saMbhoga na karavo e vrata "kema tuM have ThaThAlI karavAnI rahevA deze pALanAra te. ( maraNa sudhI ke kaI kAke nahi? ane te A bAre paherane batrI- mane arthe DI vAra paNa) se ghaDI sarakhIja." biMdune siMdhu kare, atizayokitathI va dilIpara hallo. dhAravuM.(kaviomAM ) juja bAbatane vadhAdhamakA naNaMda bAre dahADA chavaze ne rI tene moTI ane agatyanI karIne thAduHkha dayAM ja karaze ema kema kahevAya ?" pavI. be bahene. biyAbAranI prIta, biyAbAruM eTale be bAre bhAgoLe kaLI, saghaLekoIpaNa ane bArane jega. biyAbArU jemanI jeraste javAnI chUTI; bAre vATa khullI-(sva- manI vacce heya temane sAre banAva hoya taMtratA darzAve che) nahi e prasiddha che. be bArane khAya evuM bAre mahinAne tere kALa, AkhuM varSa ha- paMcAMga janArA jezIo kahe che te uparamezAM; niraMtara. thI aNabanAva; sAmIprIti; deza. bAre meha varasavA, puSkaLa kamANa thavI; | tamAre tamArA svAmI sAthe biyAbAsarva prakAranI riddhisiddhi prApta thavI. (zAstramAM meghabAra varyA che te uparathI) satyabhAmAkhyAna, sukha-harSane dahADe hoya tyAre kavi biyAbArUnI prIta rAkhavI agara bie alaMkAramAM e pramANe lakhe che. motI. yAbAra rAkhavuM paNa belAya che, no ke dUdhane varasAda varasyo ema berAM dvidvAdaze ca dAriyaM . lagna vakhate gItamAM gAya che. AkAzamAM a- __ navame paMcame kaliH sarAo nAce che, gaMdharva gAna kare che, deva zIghabedha. pUchapanI vRddhi kare che vagere alaMkAra haze ke khilAmAM AvavAM, AMkhe bahu meza che sukha darzAvanArA che. bilADAnA je banyA hoya tevAne mATe bAvATa karavuM, ADuM teDuM uDAvI devuM, ane mazkarImAM ema belAya che. * hIM tahIM game tyAM vikherI nAMkhavuM; bahe- bilADI jevI AMkha, mAMjarI AMkha. ne hAthe khacavuM. bilADInuM baceALiyuM, bilADI jema pitAbAvATa thaI javuM, uDI javuM; khapI javuM, nA baccAne meMmAM ghAlI ahIMthI tahIM ne "je be paisA teNe bacAvyA hatA te tahIMthI ahIM mUke che tema koI vastune sAthe ja bArevA thaI gayA ane ane ane ! ne sAthe rAkhI sAcavyAM karatuM hoya te. ne dAMtane vera paDavA lAgyuM." cAlo karIe pathArIo, mUka tAruM bijAtamahenata, lADInuM baniyuM ThekANe." brahmarAkSasa
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ bilADuM tANavuM. ] ( 260). [ buDakI bhArI javI. bilADuM tANavuM-kheMcavuM, UMdhuM ghAlI vaga- bIDu jhaDapavuM, kaI muzkela kAma karavAnuM vacana 2 vAMce ke vagara samaye kAgaLa para ApavuM; kaI sAhasa mAthe levuM; koI bilADInA pUchaDA jevI gaTara para utA- sAhasa kAma karavAnuM mAthe levAnI chAtI vaLe sahI karavI. calAvavI. bapore buddhidhana Ave tyAre rANo (prAcIna kALamAM jyAre koI moTuM kAma kahAve ke cAlatuM karo, huM AvuM chuM; A- koI lAyaka ane sAhasikane soMpavAnuM heyakhare Ave te kAgaLapara be bilADAM tANuM che tyAre rAjA pitAnA subhaTonA samUhaApe. buddhidhana se joyAM karate". mAM eka bIDuM nAkhe che te sUcaveluM kAma sarasvati caMdra. karavAnI jenI chAtI hoya ane vacane baMbI ugI nIkaLavuM, sArI rIte phAyadAkA- dhAto hoya evo mANasa te bIDuM upADI raka nIvaDavuM; sAraraste kAMI vaparAyAthI lA- ke jhaDapI le che ane pachI bhara sabhAmAM bha tha; mahenata phaLavI; prasAra pAma; pite e bIDuM uThAvI jAya che te uparathI) jaya tha; phateha thavI. teM nAma sArthaka mahipati vAha kIdhuM; khI moDavuM, pAye ukheDI nAkhe, nAza ka- bIDuM kuhema haNavA jhaTa jhaDapI lIdhuM; saMtoSa ravuM; samApti AvI. thAya nirakhI sUrane sahune, zAbAza che bapI repavuM, mULa ghAlavuM; pAyo nAkha. hu mahipatirAma tuMne." 2. paga mUka-mAMDe; (jago ke kA narmakavitA. bhamAM) dAkhala thavuM A kAma kaThaNa hatuM te koNa kare chebIkaNa bilADI, bilADInA jevuM bIkaNa ne vicAra kArabhArIo karavA lAgyA; rAhIcakAruM; chAtI-hiMmatavinAnuM (mANasa); jAe mukhya subhaTane bhegA karI pUchyuM ke e eka vaDe te huM sone bhAre chuM paNa [ A parAkrama karavAnuM bIDuM koNa jhaDape che ? tArA jevA bIkaNa bilADI sAthe javuM emane | dareke kahyuM ke e huM mAthe levAne rAjI chuM TuM lAge che." ne te karavAmAM mArA prANu jaze to kRtArtha brahmarAkSasa, nA thaIza." ThIka che tyAre paNa bApA jANe tyAre?" vanarAja cAvaDe. ahA? AvA bIkaNa bilADA te koI nA nA buca kArabhAra, sattA ke dabadabAvinAne kA . . dIThA !' rabhAra-amala; kaMI kamANuM ke jhAjhI prAsarasvatIcaMdra pti na thAya evo beTho rejagAra; te u bIDano katare, je mANasa pote upaga na parathI "bucakArabhArI paNa kahevAya che. e karI zakatA hoya tevI vastune upabhoga khAlI DhaMga karanAra, ghelaiyA ane baDAI bIjAne paNa na karavA de evA mANasane khora mANasane viSe bolatAM vaparAya che. viSe bolatAM vaparAya che. (bIDamAM sUtela kutaro Dhorane mATe rAkhelA ghAsanI IcchA buTa suMdhADavI, ajaba jevo guNa dekhADI karato nathI tema chatAM koI Dhora khAvAne | pitAnA taraphanuM-matanuM karavuM; ADA avaLA AvatuM heya te tene paNa bhasIne khAtAM | pATA daIyukti prayuktithI samajAvI devuM. aTakAve che e IsapanItinI vAta uparathI buDakI mArI javI, kAmanI vakhate vacamAMA prayoga vAparamAM Ave che.) thI nAzI javuM; jarUrane prasaMge khasI javuM;
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIza. buDate pAke. ] [be ghaDIne paraNe. meM na dekhADavuM; adraSya thaI javuM; chaTakI be AMgaLa bharIne kApI laIza, (nAka) javuM. Teka utArIza; zobhA-AbarU echI kabuDate pAye paDatI dazAnI zarUAta namatI kamAna. - 2. (jIbha,) bolato baMdha karIza, ema butAnuM mukavuM (mAthe), ALa-tahomata mUkavuM. bahu lAMbI jIbhavALAne viSe bebuhAvatAra dhara, viSNunA daza avatAramAM- latAM dhamakI tarIke vaparAya che. ne je navamo te buddhAvatAra kahevAya che. ' "bahu bolIza te be AMgaLa bharIne e avatAra kaI lIlA karavAno nathI pa- | jIbha ja ke gu lIlA joyA karavAno che te uparathI be AMgaLa vage bAkI che, khuzImAM A agika ) capa rahevA athavA kAMI ! vI javAthI-harakhathI phulAI javAthI halabelyA cAlyA sivAya zuM thAya che te je kuM phula banI jaI mana havAmAM UMyAM karavuM. cAmAMUMcuM eTaluM te gagana upara jaIne buddhi ujAgara, (prAcIna kavitAmAM ) bu rame che ke jANe tene te veLA svarga be - ddhizALI jAgrata buddhinuM tejasvI tIkSNa bu- AMgaLa bAkI rahI gayuM hoya ema lAge che, te uparathI tene have be AMgaLa svarga buddhi pharI javI, ala UMdhI thaI javI; bAkI rahyuM che ema svarganA sukhane dajoIe te raste buddhine upayoga na tha; hADa pAse Avya hAyanI ema mAnanAra avaLI buddhi thavI. atizaya magarUra-garviSTa mANasanA viSe buddhinI khAI, saMpUrNa bevakupha-mUrkha, bevakupha belatAM vaparAya che. be kAna vacce mAthuM karIza, nAnAM bALane saradAra. (vAMkAmAM ) kane dhamakI ApatAM e bolAya che. buddhine AgaLa, juo ane Aga ! AghA rahe ahIMthI? ema kema kare che." (vAMkAmAM) che te? alyA vasaMtaka, enA be kAna vacce buddhine sAgara-bhaMDAra, ghaNeja DAhyA ane mAthuM kara, jA ene pakaDI pelI maMkoDAnI ne buddhizALI mANasa, paNa (vAMkAmAM) dhanya keThImAM nAkhI Ava. NAja mUrkha mANasane viSe belatAM va5 tapatyAkhyAna. rAya che. bekI javuM, jhADe pharavA javuM-chokarAo jhAkuvADe aMgane mAMDiyuM kApavA; De pharavAnI rajA mAgatAM be AMgaLIo teya bolyA nahi buddhinA sAgarA." | mahetAne batAve che te uparathI) bhaje bhakta. be ghaDIne paNa thoDI vAramAM A phAnI buluM chaTakI javuM, dhAstInuM mAryuM gabharAI jagat cheDIne cAlyA janAra-marI janAra javuM; DarI javuM; pitAyAM chuTI javAM. mANasane viSe belatAM vaparAya che. be AMgaLI caDhe evuM, spA-mamata-mada | "have e A jagatane be ghaTikAne vageremAM caDhe evuM-caDhI AtuM; sArI na- ja prApUrNa che." rasI baMne bAbatamAM vaparAya che. "rAma pAMcALI prasannAkhyAna. lAla, hIrAlAla karatAM be AMgaLa caDhe (bharanAra mANasa have thoDA vakhata jIeve che" vavAne che ema dhArI tenA saMbaMdhIo
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ be jIvavALI. ] ( 262 ) [ beThAM beThAM khAvuM tene thaDA vakhatanA pariNA tarIke samajI be bhAga thavA, hariphAImAM chatI javuM; batenI sArI sevAcAkarI kare che ane tenA LathI ke kaLathI bamaNuM levuM-kamAvuM. para bhamatA rAkhe che te uparathI) je vakhate harAmInA be bhAga thAya, be jIvavALI, (eka pitAne ane bIje tyAre garIbane mare ja thAya, tethI AvA garbhane ema maLIne be te uparathI) ga- garIba nabaLA lokoe zahera choDI para"vaMtI; garadara; garbhiNI; dahADAvALI. dezamAM vasavAno nizcaya kIdho." (strI) karaNaghelo. be taraphanI helI vagADavI, DholakI va- be mAthAM hovAM, mAthAmAM khuba pavana - gADavI juo. ro. garviSTa ane magarUra mANasane viSe be dANA ala nathI, matalaba ke ala | bolatAM vaparAya che. badhI verAI gaI che--jarApaNa ala - "koNa che e kumArane raDAvanAra? zuM nathI. be dANu nathI ema ekaluM paNa va- te be mAthAM dharAve che?" parAya che. tapatyAkhyAna. be dANu te che nahi ne zikhAmaNa be moDhAM che ke zuM ?, ApeluM vacana ne devA AvyA !" pALanAra athavA boleluM pheravI nAkhanAra bhAminI bhUSaNa | mANasane viSe bolatAM vaparAya che. be dhAranI taravAre ramavuM, baMne taraphathI Dha be hAthe pAghaDI jhAlIne hIMDavuM, vicArI lakI bajAvavI; baMne pakSa tarapha DhaLI vicArIne-sAvadha rahI vartavuM; kAMI hallo paDavuM. harakata na pahoMce evI rIte jALavIne "barobara; paNa enA cALA sarata rA . cAlavuM. khaje, enI sAthe enuM ne ApaNI sAthe be hAtha joDavA, vinavavuM; AjIjI karavI; ApaNuM mANasa thAya. be dhAranI taravAre | kAlAvAlA karavA. rame e ene hAla ghATa che." be hAthe jamavuM, sArI peThe kamAvuM; sArI sarasvatIcaMdra. | prApti karavI. be peTa karavA, khuba-hada uparAMta jamavuM; be hAthe peTa batAvavuM, bhUkha lAgI che ema (be piTa-be mANasa dharAya eTaluM khAvuM te jaNAvavuM. (saMketa). uparathI.) keTalIka vAra te teone paNa kaDAkA dhANadhAra mulakanA jaDabharata jevA ka- kheMcavA paDe che. eve vakhate teo pitAnA bIe tevI rasoI rakhe paNa joyelI leNadAra pAse jaI be hAthe peTa batAvI nahi tethI acche taDAthe mAryo; be peTa thoDuMghaNuM anAja ApavAne araja kare karIne jo te chevaTa tapta thaI uThaye" kautukamALA. (ke. kA. u) e bApanuM, chInALanA peTanuM. beThAM beThAM khAvuM, rojagAra vinA gharamAMthI sAco chaU sAce chauM, jUThuM bole | kADhI athavA koInI madadathI gujAro karave; te be bApano." uga vinA hoya te khAyAM karavuM. (dayArAma) 2. nirAMte khAvuM.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ mevabhUlane gora.. Apa." beThA thavuM, sAjA thavuM. (maMdavADamAMthI) tAgama nahotI, tema tene evI nAte - "manajI hoTha maMdavADamAMthI beThA thayo." matI paNa nahatI, potAnI beDasI mAravI * kuMvArI kanyA. tene pasaMda nahatI; vidyAkaLAdi ke rAjabeDAnI DALa kApavI, je vastu kharI utA | kiya vAtothI pArekha kevaLa ajANuM eTale vaLane ane jarUriyAta kAme levAtI hoya tene bheMsanA moDhA AgaLa bhAgavata jevuM athavA jenA upara potAnI sthiti nabhatI thaI rahyuM. " heya evI AdhArabhUta vastu khaMDita be bahene karavI athavA evA mANasano uccheda eDIe hAMkavuM, eka baLadane bIjA baLadanI karavo. sAthe savArathI sAMja sudhI (badalyA sivAya) bhalA mANasa, meMta thApaNuM mUkI che; ' hAMka tene eDIe hAM kahe che ane emAM zuM khAdhuM pIdhuM che? koI utAvaLanA ! evA baLadane beDIe hAMkyA baLada kahe che. vakhatamAM amArA jevAnA gharakhuNIAnA beMDApAra, (beDo-vahANa) vijaya; phateha; rUpiyA kAme lAgatA te have beThAnI DALa Da; siddhi, jaza maLe tevI rIte ke zA mATe kApe che ? amane garIbane te kAma pAra paDavuM te. jyAre DozIne ghera pAchI AvatI dIThI ketukamALA, tyAre e vAta parathI alAdine anumAna beThI hAMkavI-calAvavI, ThaMDI mazkarI kara- kIdhuM ke beDa pAra che, eka te e hatuM ke viI, athavA nirAMta dharI gammata khAtara te jaladI pAchI pharI ane bIjuM tenuM kahe mazkarInA rUpamAM bolavuM. hasatuM hatuM." beThuM pANI calAvavuM, pAyA-AdhAra vinAnI arebiyana nAITsa. DaphAsa hAMkavI. beDo pAra kare eTale hetu sAdhava; 2. koina jANe ema azakya bAbatanI dhArele artha pAra pADave. (jokhama kheDIne paNa siddhi karanAra pahoMcelA mANasa paNa ) ne viSe belatAM vaparAya che. beDa vALa, cheDe besa. (prAcIna kabeThehAthI, gherabeThAM pitAnuM gujarAna nibhAva vitAmAM.). nAre; kaMI paNa mahenata ke dhadho karyA si saMbhALI che, vALa beDe, vaLe vAya jenuM bharaNapoSaNa thayAM karatuM hoya te. zeThanI kharI sthiti bahAranA lokanA dvapadIharaNa, jANavAmAM kyAMthI hoya? bhAcuM bhAgyuM to e betALa AvavAM, cazmAM AvavA, umaramAM bharUca, Akhara beTho hAthI che, eTale peTi AvavAthI draSTi badalI thavI. (betALIsame gata jemane ghera kArabhAruM raheluM temane varSe cazmAM ghAlavAnI jarUra paDe che te uparathI) tyAM chekaja AvI rahyuM haze evuM lokonA vikane gera-pAzAha-saradAra, ghaNeja mAnavAmAM paNa kyAMthI Ave?" be bahene. | mUkhe marmane himAyatI. bakSI mAravI, baDAI hAMkavI; patarAjI ka- have kema karavuM vAraM? eTaluM belI te bevakUphanegora ciMtAkrAMta thaI beTho,". - " DAhyAbhAIne nAta jAtanA kAmanI ga- 1 arebiyana nAiTsa gurU pAda-" ravI.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ - khAvI.. evaDI pAMsaLanuM.] [bocIpara kAMkare. evaDI pAMsaLInuM, majabUta bAMdhAnuM jADuM; besAmaNa paDavuM, besaka paDavuM. mAMsamaya. bevaDA keDAnuM paNa bolAya che. besI javuM, chaMdagInI cheka paDatI dazAmAM besaka paDavuM, regane lIdhe TherathI UbhAM na ! AvavuM. tethI ulaTuM UMcuM AvavuM thavAvuM. 2. devALuM kADhavuM (vepAramAM; khoTa esaka besavuM na UbhAM thavAya evI rIte besavuM. (azaktithI) 3, bhUkhathI (peTa) 2, nukasAna khamavuM-thavuM. 4. (ghara) nasaMtAna javuM; nakhoda javuM; enI te eka beThI athavA ene ghara paDI bhAgavuM. tyAM esaka beThI ema belAya che. 5. (dukAna) kamANuM na cAlavI. besatAM zIkhavuM, cIkaNI para paga na 6. maLI javuM. (DAcAM-gAla) TharatAM sarakI ja (hasavAmAM.) lapasI besIne suvuM, joI vicArIne cAlavuM vartavuM paDavuM. che ke jethI pAchaLathI pastAvuM na paDe. besatuM uThatu AvatuM jatuM (prItane aMge) | "besIne suIe to uthalI na paDIe" rANija gujarAtathI AvyA pachI me- ' ' e kahevata che. nA kaMI tamArI pAse besatI uThatI ja- besavI, raDavA sArU berIo AvIne NAtI nathI." bese evI kharAbI thavI; makkANa maMDAvI; besate pAyo, meLa; banAva banatI rAza; moTuM nuksAna thavuM; durdazA thavI. pATAnI peThe jukitabaMdha barAbara ekamekanA (lAkSaNika ) vicAra lAgu paDavA te. mAre ne ene te besate pATe nathI 2. azakti hevI. "kAma karavAnA te baeNyo che" ema kahevAya che. besavA javuM, maranAranAM sagAne tyAM zeka bairaka zAstra, (bairAMnuM jUduM ja zAkha) kharAM karavA javuM; uThamaNe javuM pracalita zAstra nahi paNa bairAM vahema ane 2. nAta jamatI hoya tyAM pATe be- ' thavA rUDhimAM taNAIne je niyama laI beThAM savA javuM. hoya te. besavAnI DALa taDavI, jene je vaDe - bekaDAne mote maravuM, bakarAnI peThe halakI gujarAna cAlatuM hoya athavA je AdhAra rIte tarata marI javuM; asadgati thavI. hoya teja mUkhAIthI hAthe karIne gumAvI nAkhe. (eka gAmaDIo jhADa upara caDhIne "zuM karavA mAthuM dhuNAve che? samaja je DALIe beThA hatA teja DALI kApate nAjukaDI bekaDAne mane mArI jaIza." hato, paNa enAmAM eTalI samaja nahotI (bokaDA-bakarAne maratAM vAra nathI ke ema karavAthI huM jAte ja paDI jaIza lAgatI; kemake prathama devI AgaLa bakaane mane vAgaze! e uparathI)"Apane rAMne bhega ApavAmAM Avato hato. thiI te mane moTo Azraya che, ane evI je bakarUM najare paDatuM tene pakaDI lAvI nimakaharAmI karI besavAnI DALa toDuM tene aMta ANavAmAM Avato te uparathI) e nIca nathI." becI para kAMkare, ghaNA sakhata amala maNimehana taLe rahevuM te. Avato."
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ cIpara besavuM. * cIpara kAMkaza mUkIne kAma karavuM paDe che.' ( gAmaThI nizALamAM khecIpara kAMka mUkI gunhegArane zikSA karavAnI eka rIta hatI. chekarAne aMguThA pakaDAvavAmAM AvatA ane tenI cIpara kAMkarA mUkAvavAmAM kaAvatA. e kAMkarA tenA hAlavA cAlavAthI ( 265 ) [ mALa dhAlavA. khUba sakhata mAra mAravA; khUba ThokyuM. meTaranu DITa, bInaAvaData ke bInavAkek gArInA sabaMdhamAM kheAlAya che. kadAca khasI jAya teA tene sATIthI sA karavAmAM AvatI, te uparathI ) kheMcI para besavuM, Agraha karI bhAgavuM; cAM pIne kAma levuM; uparIpaNuM rAkhI hAtha nIcenA mANasA pAsethI barAbara kAma levuM; kAmanA tagAdI karavA. emaDI vadhavI, jIbha vadhavI; hada uparAMta khelavAnI chuTa thavI. * hA, hA, eka vArtA zuM paNu hAra vAra kahIza pachI? hamaNAM hamaNAM tArI meAbaDI bahu vadhI che. mane te ema lAge che ke tane joDe joDe tAla pADIne pAMsarI karavI." orakuTA karavA, vALavA, khAkharUM karavu, sArI peThe mAra mArI narama karI nAkhavuM. kheAranI peThe phUTI nAkhavuM; sahAra karavA. sAMbhaLo baccA, phakIra teA hAthamAM Avaze tyAre, paNa hAla pahelAM teA tamArA ja erakUTA karIzuM. t .. * sAsuvahunI laDhAI. AraDI khakheravI, mAra mAravA; jhApaTavuM. " rAjAe paNa evIja rIta rAkhatA ke nAkarI choDatI vakhata kArabhArIne daMDa karI khAraDI khakheravAne paNa cUkatA nahi." kautukamALA. 2. ThapakA devA; dhamakAvavuM; sapaDAvavuM. 3. baLAtkAre koinI pAsethI kaMI pa DAvI levuM. ( mAlamatA vagere. ); khaMkherIne sAph karavuM, eraDI jhuDavI, kheraDI jhuDe che tema jhuDavuM, 34 mAla mAravA, maheNuM mAravuM; vakra vacana kahevAM. ( hRdaya vidhAI jAya evAM ) khelatA cAlatA, taMdurasta; sAjotAjo; A* rAgya. 'te khelatA cAlatA marI gayA. ' elamAM ela nathI, khelamAM kAMI sayAratha ke DhaMga dhaDeA nathI; khelelA khelamAM saccAI, kharApaNuM, pramANikapaNuM te I mAnadArI nathI. khelAvyuM. ela haiM evuM, jarUrane prasage kharA upayAgamAM Ave evuM; aDIne prasaMge dhaNA kAmamAM Ave evuM; ghaNI ja jarUramAM madada kare evuM--javAba de evuM. * dhareNAM kAI hADA lAvyAM khela de mATe temane vecavAM nahi.' melyA sAmuM jovuM, kAi kaMI ajItuM elI gayuM hAya tA tethI du:kha lagADavu athavA gussA karavA. tr yALadAsanA melyA sAmuM lADakAra kadI jotI nahi." e baheneA. mele madha nathI, khelavAmAM draDha nizcaya nathI; vAreghaDIe-vakhateAvakhata meleluM phreravo nAkhe che. mAle eTale mAtI kharavA, khele khela meAtI jevA amUlya gaNI jhaDapI levA. (zabdAnA mArcathI ke ajaba jevA guNuthI ) (c kumudasuMdarI te| kAMka alaiAkikakAmane ja avatAra; jyAM jAya tyAM ene 5gale pagale lakSmI ane ene mele khele meAtI khare! bhAI? ete| sAkSAt jagadaMbA ja. sarasvatIcaMdra. ALa cAlavA, khelI kheAlIne thAkI javuM; khelIne peTa du:khADavuM.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ beLa pherava. ] (266 ) bhaNAvI mUkavuM. (peTa sUjI jAya che tyAre bALa lagA- brahmAne bu, "brahmAne pAMca mAthAM hatAM DavAnI jarUra paDe che te uparathI ) paNa rUdre temAMthI eka kApI nAkhyuM hatuM. boLa pherave, nakAmuM karI melavuM; kAma ba- | e cAra moDhethI niraMtara cAre veda e gADI nAkhavuM; rada karavuM. bhaNyAM kare che. e utti deva gaNAya che. brahma akSara, binaAvaDatavALA mANasa- jene koI viSayanI zarUAtanI paNa mAnA saMbaMdhamAM bolAya che. jemake, hitI hotI nathI tene viSe bolatAM vApatene brahmaakSare AvaDato nathI.' rAya che ke brahmAne buTTote jANatA nathI" mahA sutranA gADha, lagna-nasIba devIe brahmAMDanI AzA, brahmAMDa jevI moTI ane bAMdhelI gAMTha, majabUta gAMDa. ne kadI ja hAtha na lAge tevI AzA. bAnA lekha, TALyA na TaLe evA vidhA- brahmAMDane dahADo, ghaNo ja lAMbA ane tAnA lekha. || kaMTALA bharela dahADe. bhagata heva (rUpiye,) Te-gAbaDI. | aMtaramAM bhaDakI uThe che." hAra he (vAMkAmAM.) 2, bhaDako uDI baLI javuM; vyartha jabhagala bhAvArthI, (bagaluM+bhAvArtha ) - | vuM; nirarthaka javuM; nahi jevuM thavuM ( dhidara kaMi ne bahAra dekhADe kaMI evuM DhoMgI | kAramAM) mANasa; bagabhagata; upara uparathI DoLa bhaDake uTho enA bhaNataramAM " dekhADI ravArtha sAdhI lenAruM, kapaTI mANasa. bhiDe besavuM, paDI bhAgavuM; vaNasavuM; paDatI bhagavAM karavAM, (saMnyAsI leke bhagavAM | dazAmAM AvavuM. te bhaDe beTho athavA te dhAraNa kare che te uparathI) saMnyAsI thavuM; bicArAnuM bhaDe beThuM ema belAya che. saMsAra tyAga kare. bhagavuM levuM paNa paNa evuM koI nathI ke tajAe, bolAya che. je juvAnInuM jAge jora, bhagIratha prayatna, (sagara rAjAnA eka vaMzaja juvAnI ke dIvAnI kahe sahu, bhagIratha eNe pitAnA pUrvajonA uddhAra teDI nAkhe tAjAno tora, karavA sArU tapazcaryA karIne gaMgAne svarga mora mAryo bhAkhare, mAMthI mRtyu mAM ApyAM te uparathI) kavi narabherAma. ghaNuja moTA ane Azcaryajanaka prayatna 2, devALuM kADhavuM. athavA udyogane viSe bolatAM vaparAya che. 3. nisaMtAna javuM. "ghara bhaDe beThuM." bhaDa verAI javI, (bhaDa kozanA vatanI 4. kamANu na cAlavI. "rAjI baM khIlI. koza aradhe kuve Avyo hoya beThI " ne bhaDa nIkaLI jAya to kozane varata bane dhuM kuvAmAM paDe te uparathI) bhopALuM nI bhaNAvI mUkavuM, cetavaNI ApavI; samakaLavuM; pigaLa verAI javuM; je bhArebhAra jAvIne pAkuM karavuM; IsAro karave; salAha , cAlato hoya te ughADa paDI javo. ApI sAvadhAna rAkhavuM. bhaDake uTha, dilagIrInA jessAthI duHkha bihArIlAlane AgaLathI bhaNAvI thavuM. mUkyo hato te pramANe kArane jotAM ja te
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaNI javuM. ] ( 267 ) [ bhalA bhalo pRthvI. karaNaghelo che pAghaDI mAthA uparathI pheMkI dIdhI, a- | zIbe phUTI javuM; durdavathavuM (ghaNuMkharUM strIne lAMbe thaI page lAgIne raDe." | enuM) mANasano nAza thavo; ghara ukhaDI javuM mAThuM thavuM bhaNI javuM, chAnuMmAnuM laI javuM corI javuM. " tArA gharane bhamare bhUsI,, bhaNabhaNIne pATalA phADayA, bhaNatAM na haLI vALI moTI, AvaDe paNa ulaTuM bagADavuM; nukasAna kara- have AvIne hamezA mArA, vuM. (prathamanA vakhatamAM pATalA upara bha- kapALamAM tuM cATI." kutara cAlatuM hatuM te uparathI ). kavi dalapatarAma, bhadara kAvavuM, mArA uparathI. bhadra "bhALo bhALe bhamara bhUsatAM, Aza che. e sAruM evo artha Ape che. hajAmata karA vyAnI TALo. " draupadIharaNa. vavAthI moDhuM sApha ne dIpatuM thAya che te uparathI bha kara, (nAthadvAramAM bha karAve che bhadrakarAvyuM ane artha evo thAya che ke hajAmata karAvI, mAthAnA vALa kaDhAvI nakhAvyA; pa | te uparathI) bhayo karavA jevuM meTuM parA kama karavuM; bahAdurI mAravI. Na hAla navarAne ALasu mANasane mahe bhara derIe javuM, ghaNuM derI sAthe kanahuM mAravuM hoya te "jA bhadara karAva" e kavAnuM tuTIne ke kapAIne havAmAM emane ma bhUDa artha pedA karAve che. ema cAlyAM javuM. bhabhakI devI, kanakavAnI dorI ekadama che 2. chellA dahADA jatA hoya tevI sthiDI devI. timAM javuM; bhAre cheDe javuM. (gabhibhabhUti caLAvavI, dhamAla vinAnuM karI NI strIe). melavuM; bhIkha mAgatuM karavuM keInuM sarva- 3. AbarUbhera marI javuM. laI levuM ke harI levuM. (bhIkha mAga- bharavADI tANavI, sUI javuM. nAra bhabhUtI coLe che te uparathI ) bharAvI mAravuM, bhaMbheravuM. bhamatuM bhUta, bhaTakatuM bhUta juo. bharI pIvuM, (kachao patyA pachI meLApa karatI bhamapAMcazerI karavI, baMba bajAva; gupta vakhate hAle bharIne arasaparasa pyAlo pAvA mAra mAravA. pivAno rivAja che te uparathI maLI javuM je vANiyA sAthe vAMdho paDyo hate aikayatA bAMdhavI. (vicAra maitri vigeremAM) te te eTalI rIse baLI rahyo hato ke bhalamanasAInI rIte thAya eTaluM karavuM teNe kapaDAmAM pAMcazerI nAkhI sipAInA enI nA nathI. paNa ethI vadhAre naramAza vAMsApara bamapAMcazerI karavA mAMDI. " rAkhavI hoya te te vAta mArI pAse na ka kautukamALA ravI, tame temanI sAthe bharI pIje; AbhamaraDe, mUrkha, jaDase; bhamaraDA jevuM; kaI paNe ApaNe vAta lA. bole zuM karavuM na AvaDatuM hoya tevuM. geLa bhamaraDA jevuM dhAryuM ?' eTale mIDuM; rada; bAtala. sarasvatIcaMdra. bhamare bhUmAvo, (bhamara-amara) pA. 2. sahana karavuM; khAmoza dharavI. LamAM bhramara upara je sukhanA lekha lakhe- bhalabhalI pRthvI, moTAM moTAM yazasvI lA hoya te bhuMsAI javA te uparathI, na- ] mANase heya tevI.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhalI bhUDI ukelavI. ] ( 268 ) [ bhAjIkhAuM. "e musAphara dezamAM jaIne A deza | bhAgya udhaDavuM, bhAgyane udaya the. viSe phAve teTalI atizayokti bharelI bhAgya pharavuM, (sArAmAM ) sukhanI prApti vAto kahetA. teo heratamaMda thaI kahetA | thavI. tethI ulaTuM bhAgya phuTavuM eTale ke "heya bhalA bhalI pRthvI paDI che" avadazA thavI. "bhAgya pharI vaLavuM e virAdhIrAnI vArtA. Tale bhAgyapara pANI pharI vaLavuM; e pra"gUjarAtanI AvaDI moTI vastImAM, 5 ga narasAmAMja vaparAya che-jema. chI zuM gUjarAta ke muMbAI, evA nara ne "vidhAcaturabhAInAM chorU upara hAtha u. thoDAja pedA thayA haze tathApi bhalA bhalI pADanAranuM bhAgya pharI vaLyuM jANavuM." . pRthvI che. " sarasvatIcaMdra pustakamALA. bhAgya pharavuM, bhAgyodaya thaH nasIba udhabhalI bhUMDI ukelavI, sArI ke narasI vA | DavuM; sukhanI prApti thavI. tanI caracA karavI; TIkA karavI. (niMdA bhAgalA paga, nAumedI; nirAzA, nirUtsAnA rUpamAM). ha; AzA bhaMga thaI hoya to sthiti. bhale dhanera, (dhanavattara uparathI dhanerA) game tevo moTo, ( tana-mana-dhanabaLathI) sane umaMga bhAgI gaye, ane bhAga le page pAchA ghera javuM karyuM." bhavAI thavI, phajetIne khela tha; vagoNuM brahmarAkSasa. thavuM, koInI naThArI cAlathI lekane hasavuM thavuM; beAbarU thavI. bhAgalAM hADakAM, harAma hADakAM kAma karavuM paDe e jene mAthAne ghA thaI paDe ebhaviSya thavuM, marI javuM; gujarI javuM. (kA vA ALasune viSe belatAM vaparAya che. yiAvADamAM) bhAMgaro vATa, chupI vAta khullI karavI. bhAM. bhAgI javuM, nAsI javuM. (kAThiyAvADa tarapha gare e eka jAtanI vanaspati che, te je- bhAgALe javuM, jhADe pharavA javuM, pAdare bha vaTAya tema gaMdhAya che te uparathI) javuM; bhA pAse javuM, bhA bhegA thavuM; marI javuM. bhAgoLe dIvA karavA, jAheramAM mUkavuM, na gaye mArA bhA pAse. jANatuM heya tene paNa jaNAvavuM. prasiddha kabhAI bApA karavA, (bhAI, bApu evA ravuM (keIna de); jene na kahevuM ghaTatuM zabda vAparavA, te uparathI ) naramAzathI hoya tene paNa kahI devuM. kahevuM, paTAvIne kAma levuM. tuMe bhAgoLe dIvA karuM evuM chuM te. have zuM karavA bese che? nA jaIzanI? bhAjI khAu, pica ane nabaLo; zorya vituM kAMI bhAI bApA karyo javAne che? tuM nAne; bhAjI jeva; mAla vinAno padArtha te bhUMDe hAle bhraSTa thaIne jaIza." khAvAthI tenA jevoja thayela kumaLo ane brahmarAkSasa kamatAkAtavALo. e cALA have huM nathI sAMkhavAnI?koNa "nAmanA mahAjano ! uThe, sakaLa delata bele, koNa bole ema karI huM atyAra sa- lUMTAya che, picA ja kaThaNa thAo, dALa dhI bhAI bApA karatI hatI paNa have bhAta khAu, tame peTa bharI mAtra kema thaI vIramatI nATaka. gayA ? le hathiyAra, ne cAle laDavA; u.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAchamaLI. ] ( 268 ) [ bhAre thavuM. The bhAjIkhAu, le taravAra "tame dhAna te uparathI lAkSaNika arthe) khUba dhamakhAo cho ke dhaLa ?" kAvavuM; khaMkherI nAkhavuM Theka devA; sapATo | vanarAja cAvaDe kADha; maheNAM devAM bhAjI mULA, kaMI mAla nahi tevuM, gaNatI- bhAdaravAnI bheMsa, ( bhAdaravA mahinAmAM lekhAmAM levA jevuM nahi te. (bhAjI mULA besa jADIne mAtelI thAya che te uparathI) kAMI zAkanA lekhAmAM na gaNAya te uparathI) | phulIne jADA-puSTa thaelA mANasane viSe "bena tuM kahe che, briTIzane mada mAne che bolatAM vaparAya che. nathI ane badhAne bhAjI mULA gaNe che. bhAbhA pADaLI, azakta-bAyalA purUSane ze. kathAsamAja, viSe bolatAM vaparAya che. ApaNe bolIe te te kharuM ne bIjAM bhAbhA bhUta, (comAsAmAM e nAmanAM chabele te te bAjImULA kema !' vaDAM thAya che.) cetanA vinAnA-jaDasA-mUkha bhAminI bhUSaNa. mANasane viSe bolatAM vaparAya che. ame te kaI bhAjIne maLo, eTale bhAmaNAM levAM, vAri jAuM, balihArI che ame te zA hisAbamAM, e rIte paNa va ema jaNAvavAne hAthanA eka tarehanA parAya che. cALA karavA; duHkhaDAM levAM; ovAraNuM levAM. bhANAM khaDakhaDa, jamatI veLA je kaMkAsa (akhaMDa sukha rahe-jaya che e bhAvamAM) the te. "jugala rUpanAM be dasa da bhAmaNa je." 2. peTane puruM khAvAnuM na maLavuM te. dayArAma. 3. ThAlI bhANuM khakhaDavAM te. bhAra bhAga, halakuM paDI javuM bhAna umA bhare te sAhelI, bhANa khaDakhaDa . tarI javuM; vakara jato rahe. dehelI' e kahevata che. " hArane vAra thaI, bAra bhAgI gayo, bhANuparathI uThADavuM, gujarAtanAM sAdhana zuM kahiye nAthajI vAravAre" hAramALA. khucavI levAM. para ghara jaIne duHkha na revuM, bhANAmAM dhULa nAkhavI, khANuM kharAba ka koI na thAye vibhAgI che; ravuM-bagADavuM sukha aTakAvavuM cAlatA gu pAchaLathI pastA upaje, jarAnamAM nukasAna karavuM. bhAra jAya se bhAgI-zikSA." "muI rAMDa pheI! eNe ja mArA bhA dayArAma. NAmAM dhULa nAkhI, bAkI rA| vasaMta- bhArata calAvavuM, amuka bAbata laMbAvIne senAnA kuMvara sAthe ja bApajI mane ! vadhAravI; lAMbuM lAMbuM TAyeluM karavuM; atiparaNAvavAnA hatA." zakitathI laMbAvavuM. gu. junI vArtA. bhAre karavuM, ekAdI vAtane atizayokitathI bhAta pADavI, choDAM pADavAM niMdA karI- 1 moTI-muMdhI karavI. Theka daI halakuM karavuM; beAbarU karavI. bhAre cheDe chellA dahADA jatA hoya evA "bhAMDIne bhAMDIne bhAta pADI." sthitie (garbhiNI strIe. ) . bhAdarapaTTI karavI-kADhavI, bhAdarapaTTI--bhadrA- | " vahune bhAre cheDe kaMI javA devI nahi." karaNa karavuM te uparathI hajAmata karavI ane bhAre thavuM, bhArekhama thavuM; bhAna dharavuM;
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAre paDavuM. meSu thavuM. ( khuzAmata karavAne mATe) bhAre paDavuM, mAMghu paDavuM ( kiMmatamAM ) 2. kheAjA jevu lAgavuM. bhAva khAvA, mAna caDhavuM; khuzAmata mAgavI; mAnanI apekSA rAkhavI. ' 'ali ke'nI kahetI hAya te| ? nakAmI zA bhAva khAya che ? ( 270 ) [ bhuMgaLA bhaDAvI. bhiDA mAravA, ( bhiMDamALa-gA Na phreMkavI te uparathI) gapa ThAkavI, (samayasucakatAthI) bhilAmA urADavA, Thera Thera kajIAnAM mULa ropavAM; kAine chaMcheDI TaMTA thAya tema karavuM; laDAI ubhI karavI--karAvavI; duzmanAvaTa vahAravI. jyAM DrAya tyAM te bhalAmA urAmAM kare che. > bhIMtane paNa kAna heAya che, kAine gupta vAtanI cetavaNI ApatAM A vaparAya che, matalaba ke je vAta cAle che te paDeAzIne paNa sAMbhaLavAne sabhava che. bhIMte caDhavuM, kAinA guNadoSa bhIMtela khAvA ke prasiddha thavA. tapasAkhyAna. 2. naphe kamAve. kr "kAI ema kahe che ke ghaNAeka dANAnA vepArI dANA jyAre sAMlA hAya che tyAre laine bharI mUke che ane mAMdhavArI thAya che tyAre bA bhAva khAine veceche." vAMcanamALA. bhAva cheDavA, (bhAva-dhyAna-icchA te ubhI| dhAlavA, phrAMsa mAravI-vacce aDacaNa nAkhavI. ( khATalAnA bhIDe ? ). bhInA ghauM daLavA, bhInA ghauM daLavA jevI sakhata mahenata karavI,-gAtra DhIlAM thaI jAya evA du.khadAyaka zrama karavei; majurI - ravA chatAM yeAgya badalA na maLe evuM kAma karavuM-mAthe levu. parathI adhyAtma prakaramAM) maraNa pAmavuM; dehanA tyAga karavA. * bhAva pUchavA, darakAra karavI; pata karavuM; le khavavuM; gaNatarImAM gaNavuM. bhAvaTa bhAgavI, upAdhi- ApadA TALavI; pIDA dUra karavI; ( saMsAramAM janma maraNuthI mukata karavuM. * jaIne jAce jAdarAya, bhAvaDa bhAgaze re,' sAmAH ratra triloka pAchaLa rUSi deva, samyak sAdhavI mAre seva; amathA mAnyA ahameva, bhAva bhAgA bhArI bhUdeva. " mAMdhAtAkhyAna, 1. saMsAranI jaMjALamAMthI mukata thavuM. bhAvanA bhUkhyA, aMtaHkaraNa-pyAra-prItinA Atura; mAtra bhAvanI IcchA rAkhanAra. kr bhAvanA bhUkhyA che AtmA mAza, teA tA zukana rahe mArA tArA; tulasI suratAnI mAMhi dhArAsadgurU svAmI. " kavi bApu bhIlaDInAM khera, bhIlaDIe arpaNa karelAM kheranA jevI kAI tuccha bheTane viSe - latAM vaparAya che. bhuMgaLa cui, bhAjInuM bhUMgaLuM TIpaNuM. bhUMgaLa bhaTiyuM maLavuM eTale rajA ma LavI; barataraph thavuM; ghera besavuM. bhuMgaLuM phukavuM, prazaMzA karavI; vakhANu-gIta gAvAM. 2. devALuM kADhavuM; nAlAzI batAvavo. kAryane khuza karavA kAInA vakhANuthI ke peAtAnAM bhUMgaLAM jhukAvI kAI puSkaLa paisA kharacI nAkhe che.'' pustakamALA. bhuMgaLA bhIDAvI, (bhUMgaLathI dharanAM bAraNAM baMdha thavAM te uparathI) satyAnAza javuM,-
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuMDaNInAM bhujAra. ] [ bhUlAM jamavA nasaMtAna javuM, pAchaLa vaMzamAM koI na ) have pharI AvavuM nathI mAtAnI mukha, mArI rahevuM. | bhAgI mana kerI bhUkha." bhuMDaNInI bhuMjAra, ghaNuM nAnAM nAnAM cho.' kavibApu, karAM eka ja strInAM hoya te temane viSe khaDuM bAraza, agiyArazanuM apavAzI bAbelatAM vaparAya che. ( bhUMDaNa ghaNAM be- ze pAraNuM vahelAM vahelAM karavAnI AgcAMne sAmaTo janma Ape che te ratAvALuM; garaje; taMgImAM AvyuM hoya teuparathI.) vuM; kaMgALa. bhuvAM bharAI javAM, thAkI javuM; hArI javuM. vAha alIbAbA, tuM daMbha te evA kare che ke jANe bhUkhaDI bArasa hoya, chuM - tenAM bhUvAM bharAI gayAM che, bhU karavuM, pizAba kare. ( nAnA bALake.) nuM te tuM pANIthI bhareche." ' arebiyana nAITsa. bhUpItA javuM, ( jalAMjali levAne lAyaka "bAkI nirdhanane ghera hAMhAM kustI karato thavuM te uparathI) marI javuM; deha choDe; athasiddhi thayA sivAya pAchA javuM. hoya tyAM kanyA ApI bhUkhanI basamAM va dhAre karavAmAM sAra che?" bhUpatuM karavuM, taratanA janmelA bALakane pANImAM boLI mArI nAkhavuM. maNi ane madhana. abhimAnI, mAnane, mAre hAthe bhAlA. bhUkhanI bArasa' eTale atyaMta AturatA; thI bhUpate karI kaI veLe mArA hAthane khAvAnI lalutA. vaLavaLATa bhAguM?" bhUta bhamavAM, svArthanI khAtara cupakIthI pApratApanATaka. chaLa pAchaLa bAtamIdAroe bhamyAM karavuM. 2. grahathI pAchaLa maMDayA rahevuM. dUdhamAM baLI guMgaLAvI mArI nAkhavuM tene bhUta bharAvuM, dhudhavAIne besavuM; ekAdI vAtadUdha pItuM karavuM kahe che. manamAM ne manamAM rAkhavAthI vibhrama thavo. bhUkhe baMgALI, aDadho bhUkhyo rahenAro koNa jANe zuM bhUta bharAyuM che te kaMgALa purUSa (baMgALAmAM vAraMvAra dukA rANAthI zAMta rahevAyuM nahi, ane ekadama thaLa paDe che te uparathI.) uThayo." 2. garajavAna; taMgImAM AvyuM hoya tevuM. sarasvatIcaMdra, bhUkha lAgavI, lAMbI vakhatanI IcchA pU. bhUtI nAkhavI, (bhUta-bhabhUti uparathI. ) rI pADavI; mananA manoratha siddha karavA. vazIkaraNa karavuM; bharamAvI nAkhavuM. caMdAe benanI agharaNamAM mahAlI le- bharuM chuM, bhUrA keLAnA jevA puSTa ane suvAya eTaluM mahAlI lIdhuM, paNa tethI tenI khavAmAM mANasane viSe bolatAM najarAmA. pitAnI agharaNInI bhUkha bhAgI nahi." bhUla bhulAmaNI, sUjha na paDe evuM ane sAsuvahunI laDAi. gucavaNavALuM evuM je kaMI te. sakhicaLa jyAM rakSA kare, duniyAmAM nahi A ta bhUlAM bhamavAM, ADe raste caDhI jaI phAM mAravAM; khare rasto na jaDavAthI athaDAduHkha; pRthvI karI pasAyate, bhikSuka bhAgI yAM karavuM. 2, saMsAranI mohajALamAM phasAyAthI kavi zAmaLabhada. Izvarabhaktine satya mArga bhUlI jaI corAzI "mAruM maTI gayuM janmamaraNanuM duHkha, | pherAmAM bhaTakAvuM. bhUkha che
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUzI vALavuM. ] * bhUzI vALavuM, pANI pheravavuM; rada karavuM. 2. mAMDI vALavuM; dhAI vALavuM; daraguja rakaravI. bhuI muI na khAye ke zuM ?' ( kAinA DhASa tarapha rahemadilIthI jovuM) bhejAnA bhuMjelA, kALajA vinAnA; bedara-bhAMya nAkhyA, vaDIla e potAnAM cheAkarAM kAra; kALajI-ciMtA vagarane pratye cIDamAM e pramANe khele che. bhAMya para page na mUkavA, dhaNuM garviSTa ka mijAjI thavuM; atizaya magarUrI rAkhavI; garvamAM chAkI javuM. ghaNA garviSTa mANasane viSe elatAM vaparAya che. bhejAmAM vahera bharAvA, magarUrI thavI; patarAjakhAra thavuM. ( 202 ) [ bhAMyabheLuM karavuM. 2. ( ALasunI nizAnImAM ) bhAya na khAvuM, bhUkhanuM mAthuM marI javuM; te uparathI bahu bhUkha lAgavI. bhejuM' khasavuM, vA para javuM; akkala jevI; vicArazakita dUra thavI; uDela tabiyatanuM thavuM; buddhi bhraSTa thavI; bhAvarDa thaI rahevuM; caLI javuM. bhejuM khAI javuM, kAyara karavuM; saMtApavuM: duHkha devuM. bhejuM ThekANe hAvuM, zuddhi-bhAna hovuM; jAgRti-khakhaDadArI hAvI. 2. viveka--maryAdAmAM hatuM. bhejuM phATI javu, dhelA banavuM; dIvAnA thavuM; ghelachA carI; maryAdA bahAra javuM; avivekI thavuM. bheravajava khAvo, ( dharma nimitte e eka sAhasa karavAnuM che te uparathI ) ekAekajabarUM gAthuM khAI javAya ane durdazAmAM AvI paDAya evuM bhAre kAmakaravAne hiMmata ghAlavI. 2. atizaya du:kha sahana karavuM. 'mArAthI Ave te bheravajava kema kha vAze ? " bhAMya AvavI, navI cAmaDI AvavI; rUjhavaLavI. bhAMya bhAgathI eTale daradathI cAmaDI vadhAre kADAvI. bheAMya kuMDALI lakhavI, (nazIba devIe kapALamAM ) maraNa sthAna nirmANu karavuM. je jagAe bhAMya kuMDALI lakhI hAya tyAM hu paDe ema kahevAya che. bhAMya khAtaravI, zaramAine mAthu nIcu cAlavuM. - adhikAranA teramAM e bhAMyapara pageya nathI mUkatA.' bhAMya kharAkhara karavuM, jamInadAsta karavuM; sapATa karavuM; tIjhATaka karavuM. 2. nAza karavA; pAyamAla karavuM; durdazAmAM AvuM. 3. mArI mArIne suvADI devuM; eTale sudhI mAra mAravA ke paDelAM uThAyaja nahi. bhoMya bheLuM karavu paNa khelAya che. bhAMya bharavI, TrAkaTa pherA khAve; dharama dhakkA khAve. " jAgI jo vicArIne, puMjI khAI gAMDanI re; karaja karI cAhyA bharIne bhAMya. " yArAma. 2. nirarthaka AyaDavuM. bhAya bhAre thai paDavI-(nAsatAM), bhayaane gabharATane lIdhe nAsavuM bahu muzkela thaI paDavuM. "C bAine bhAMya bhAre thaI paDI-tenAthI khelAyuM nahi, calAyuM nahi ne AMkhamAMthI pANI kharakhara cAlyuM. " bhaya bheLuM-bhegu karavu, jIe bheya arAra karavuM.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAya suthavI. 1 * tArA jevA kuLaaMgArane bhAMya bhegA karatAM tuM mArA dikarA che ema mane thavAnuM nathI, ne darabAra phrAMsIe caDhAve tenI khIka nathI. ' sarasvatI caMdra. bhAya sudhavI, bhaye suvAnI taiyArImAM hovuM; Akhara vakhata AvavI; maravAnI aNIpara AvavuM; bhAMye nAkhavAnI hAlatamAM AvavuM. - jo hAya tArI vayane, baLavAna zuddha; tuM tenI sAtha jaine, kara bANu yuddha. sudhIza bhoMya zarIre, aDatAM ja bANu. * X veNI saMhAra nATaka. bhAyamAM ugavu, nAnI umaranuM hAvA chatAM jenI yukti ke tarakaTanI khabara na paDe evA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. bhAyamAM pesatA jAya che, nIcA-hIMgaNA " X X thatA jAya che;vAmana svarUpa che. pramANamAM nIcA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. bhoMyamAM mULAM che, aMdara khAnethI eTaluM kapaTa che ke bahAra dekhI ke kaLI zakAtuM nathI. bhoMyamAM je mULa hoya te gupta hoya cheeTale te kyAM che ane keTale UMDAM gayAM che tenI kASThane khabara paDatI nathI te uparathI jenA marma-kapaTa ghaNAM guhya heAya tene viSe khelatAM vaparAya che. enAM te| bheAMyamAM mULAM che. ' bhAyamAMthI bhabhukA nIkaLavA, aNudhArI jagAethI humalA thavA. (suraMga khAdAvI zatrune uDAvI devAmAM Ave che tema. ) 2. ekAeka-aNudhArI laDAI jAgavI. saLagI uThyuM. ( bhoMyamAM gupta rIte mAyAM karatuM hoya ane ekAeka 35 bhoMya utAravuM. bahAra chuTI nIkaLe te uparathI lAkSaNika ) 3. ekadama jossAmAM krodha pragaTa thave. bhoMyarAmAM rAkhavu, bhoMyarAmAM rAkhyuM hoya tema gupta-chAnuM rAkhavuM; kAinA avAmAM ke jovAmAM na Ave tevI rIte saMtADI rAkhavuM; gupta rAkhavuM. bhAye levu, bhAye utAravu' jue. bhAMge nAkhavu, maranArane mATe cekA karavA; maravAnI taiyArIpara AvelA mANasane navarAvI taratanI lIMpelI bhoMyapara suvADavuM. 6 bhAya nAkhyA '-ema vaDIla strIA peAtAnAM cheAkarAMone cIDamAM khele che. bhAye paDavuM, maraNanI taiyArIpara hAvuM; bhoye hAlata mAM nAkhavAnI hAlatamAM--maravAnI ( 273 ) hAvuM. bhAMye utAravuM, meDA uparathI athavA khATalAmAMthI heThe utArI maranArane bhAMye nAkhavu. AjArIne jyAre kheA Ave che te ema lAge che ke, have te thoDI muddatamAM peAtAnA prANane tyAga karaze tyAre tenAM sagAM vahAlAM khATale maravA na devAnA vahemathI tene jamIna para le che; ane java, tatra, gaMgAjI, tulasIpatra Adi pavitra gAyanA chANanI gavalI sAthe maratIsthitimAM tene maLavu joie, eTalA mATe chANu dIdhelI bhInI jagAmAM pathArI vagara maratA prANIne aMtakALe suvADavAmAM Aveche. " tulaso saMnidhau kuryAn maMDale gomayenatu // tilAMcaiva vikIryAtha, darbhAcaiva vinikSipeta / sthApayavAsane zudre, zAligrAma zilAMtadA //
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhega dharAva. ] (274) [magaja khasI javuM. tulasI maMjarI yukto, jANaze te mArA bhega maLaze." yastu praannaanvimunycti| sadharA jesaMgha. bhaMga lAgyA, daiva hINuM thayuM nazIba naThAymstN na kSituM zakto, huM nikaLyuM. yuktaM pApazatairapi // bhAganA jaga, kAMI kAma banAvamAM nazIba tasyAdalaM mukhe kRtvA, ja vacamAM paDyuM hoya (manuSyanI buddhine tiladarbhAsane mRtH| tene prayatna nahi) e samaya; mAThI danro viSNupuraMyAti, zAne ga. bhoga coghaDIe' eTale daiva yoge. putrhiino'pysNshyH|| bhega dharAva, ThAkorane naivedha dharAvavuM. bhepALuM nIkaLI javuM; bahArathI bhareluM dekhAtuM hoya te khAlI jaNAI javuM; pibhoga pharI vaLavA, (narasAmAM) daiva prati kaLa bahAra paDavuM; bhaDa verAI javI-paDakULahevuM-thavuM; kamanazIba hevuM-thavuM; e de phuTI ja. bhopALuM kADhavuM eTale chA-mAThA nazIbanuM-abhAgIuM thavuM; mA gupta rAkhavA jevuM hoya te ughADuM karavuM; ThI dazA thavI. uparanuM mithyA DALa bahAra pADavuM. mane ghelI kahI hAMkI mUkAvaze, atha bhRgupata kare, (5DatuM mUkI ApaghAta karavA je gusse thaze te ApaNa beyanA che. jene zarIre casakA AvatA hoya bhoga pharI vaLaze.' ane cIso nAkhatA hoya tathAa. nA bhA. 1 le. jene ghaNuM ulaTIo thatI hoya evA tuM pakaDAya te, mArA te bA bhAgaja mAMdA mANase ApaNA zAstramAM lakhyuM che pharI vaLe te !" ke prAcIna kALamAM moTA parvata upara cadillI para halle, zrI bhRgupata karatA eTale paDatuM mUkatA, ane bhega maLavA, AvI banavuM; mAThI dazA thata apaghAta karatA te uparathI) durdazAthavo; kharAbI thavI; moTuM nukasAna thavuM. mAM AvI paDAya evuM bhAre kAma karavAnI nAyake vicAryuM ke A vAta mahArAja ! hiMmata ghAlavI; sAhasa karavuM. ma makane hAthI, (hAthInI eka mastAna jAta maga bAphaNa paNa kahevAya che, te uparathI) aMkuzamAM na rahe tevA mANasane maga ne aDada bhegA, jema AvyuM tema kharuM lAgu pADavAmAM Ave che. madamAM chAkI ga. khoTuM-seLabheLa je bolavAmAM Ave che. cele kahyAmAM-tAbAmAM-hAthamAM na rahI 2. khIcaDe; bheLaseLa karI nAkhelA pa dAne je eka ja te. zake che. magaja khasI javuM, magaja bagaDavuM; ghelA 2 ThIMgaNa ane bharabhAdara mANasa banavuM; dIvAnA thavuM; vA para javuM DAgaLI maga kasAra bAphaNAM, lAkaDAM, chANAM, karAMThI chaTakI javI; samaja ochI thai javI;bhAna jatuM vagere bALavAnA padArtha; baLataNu. rahevuM; zuddhi javI; je kAmamAM je sAva
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ magaja khAI javuM. ] dhagIrI ane cakkasapaNuM joie te na hAvu. magaja ThekANe nathI ema khelAya che. paNa " e viMTI gaI tema kADiyuM paNa gayuM. tethI pelA jAdugaranuM magaja khasIkema na gayuM te navAI hatI. ' ( 275) [ maTADAnuM magaja. maganalAlanA magajamAM basa ema AvyuM ke aDadhI rAte badhA cAkarAne uDADavA. 2) magajamAM utaravuM, dhyAna-lakSamAM AvavuM; visarI na javAya tema samajavAmAM AvavuM; sArI peThe hasavu. magajamAM pavana bharAve, mijAja vadhI javeA; magarUra banavuM; sAme thavuM; zirorI karavI; patarAjakheAra thavu. magajamAM Avavu, bhAsavuM; jaNAvu; vicAra uvA-thavA; kalpanAmAM AvavuM; manane lAgavuM; samajavAmAM AvavuM; mana-turaMga uDaveA. a. nA. bhA. 1 le. magaja khAi javu, kAyara karavuM; mAthAphoDa karAvavI. magaja pAkI javu,ghaNIja akaLAmaNa vI; magajamAM garamI paDeAMcavI; mAthAmAM du:kha thavuM. " have te basa kara, mArUM mAthuM pAkIgayuM. zivasiMhajInI sAthe mAphADa karI karIne mAruM magaja pAkI gayuM che. magaja bhamI javuM, buddhi ThekANe na heAvI; samajazakti calita thavI; bhAna khasavuM; kharI vAta ke hakIkata athavA rastAnI sUjha na paDavI; akkala na cAlavA. magaja UMdhuM cattu thaI javuM paNa e ja arthamAM 1parAya che. ethI ulaTuM magaja ThekANe che. magajanAM bAraNAM ughaDavAM, ( bAraNAM u-maMgaLa dhaDe eTale aMdara praveza thAya che te uparathI. ) akksa AvavI; sUjha paDavI; gama paDavI; samaja paDavI. magajanA phATelA, mAthAnA kATalA-klA; mijAjI; magarUra; chAkI gaelA; jakkI; haDIleA. 2. dhyAna-lakSamAM AvavuM. A prayoga ghaNuM karIne vAdaDI-uDela tabiyatanA-asthira magajanA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. tr ra. jI, takarArI ke haThIluM thavuM. magajamAMthI khasavuM, vistRta thavu; yAda na AvavuM; bhUlI javuM. ethI ulaTuM 'magajamAM savuM.' magaramasta jevA paDayA che, lAMbA-phrAlelA nagaranI peThe paDelo che. huSTa pRSTa te aLiyA hoya athavA jADA, jakharA ne khuza hoya tene vize eve prasaMge khelatAM vaparAya che. maMgaLa pherA pharavA, paraNI uDIne varavahue ceArInI AsapAsa cAravAra pradakSiNA karavI; kalyANakArI ceArInI AsapAsa pherA pharavA. mUti, jenuM mADhuM haMmeza hasatuM-A naMdamaya hAya te. majazAha, mahikAMThAnA ThAkArane maLatAM ema kahevAya che. ma Mjo utAravA, garviSTapaNuM ke magarUrI kADhI nAkhavI; AMkaDA na bhAvaveA. (hAthane jabare| dabAvI nIce kheMcavA te uparathI. ) maTamArIne suI jA, nirAMta-jhaMpa vALIne suI jA. * Ave zarIre jhAjhI vAta na kara, maTa mArIne sUI jA. . vIramati nATaka. maTeADAnuM magaja, akkala vinAnuM-kama akra lanuM magaja, k lokA kahe che ke hAI kATamAM a
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ moDuM pharI vaLavuM. ] (276 ) [ madhamAM hAtha melAva. kalanA bhaMDAra rahelA che paNa ApaNane te "maDadAnI peThe vaLagyo che ane maToDAnAM magaja najare paDyAM. " capaDAlAkhanI peThe vaLagyo che ema navI prajA. paNa kahevAya che." mahuM pharI vaLavuM, nirarthaka javuM; bAI maNane pAMcazera thavo, mAra khAdhAthI levAI kAraNa ke bakarUM ApIne UMTa kADhI ja. mAra khAI khAIne cheka ja azakata laI javAnI mArI umeda ane AzA u thaI javo; (maNane pAMcazera tela thAya para maNa maToDuM pharI vaLyuM che." eTalo badhe hala thai-je te uparathI.) hiMdI paMca. bhArane lIdhe vitta-baLa ochuM thaI jamaTha phAkavA, nirUghamI rahevuM; "maTha phAkIne vAthI zeSAI javuM. "maNane pAMcazera karI besI rahe." nAkhavo' eTale mAra mArIne halako kare. maThane chAMyaDe majA karavI-mAravI, makanuM teoe tenA belavA tarapha bilakula jhADa nahiM paNa choDa hovAthI tene chAMye lakSa nahi ApatAM te bApaDAne lAga ja paNa nahi jevo hoya che te uparathI nahi maNane cha pAMcazera karavA mAMDe." jevI majhA ke gamata bhogavavI. a. nA. bhA. 1 le. maDadAnA tALavAmAMthI lehI khAnAre, maNiye DhIla karavo, ghaNI sakhata mahenata ghaNeja kaMjusa ane lebhI; potAnA svArthane karAvI naso DhIlI-chUTI karI nAkhavI. kamamATe koInI dayA nahI jenAre; nirdaya-duSTa. | jora-susta-narama-karI nAkhavuM; ekaja hiM. 2. jesa-AvezamAM AvI ghAta karanAra. mata vinAnuM-picI chAtInuM-DhIluM karavuM. maDadAne mIMDhaLa bAMdhavAM, (mIMDhaLa-e jAmALuM bAMdhavuM, mAthAdITha leNadeNa Tha tanuM phaLa zubha kAryamAM hAthane kAMDe atha- rAvavuM. vA samaDInA lAkaDA sAthe bAMdhavAmAM madananuM pUtaLuM, ghaNeja khubasurata purUSa; Ave che te uparathI.) gharaDA khakha thaye madana-kAmadevanA je IcchI; phuTa julA purUSane paraNAve; jenuM thoDuM ja A vAna purUSa. yuSya bAkI rahyuM che evA yamadAranI vATa madha mUkIne cATavuM, nirarthaka rAkhI mUkavuM. jetA purUSane putrI paraNAvI mIMDhaLa bAMdhavuM. ' je vastu pitAnA kAmanI heya nahi ane tamArI vahAlI putrIne cheka namerA bIjAne mAgavA chatAM na Ape tyAre e thaIne vecavA nIkaLyA. are ! vecavA nI belAya che. kaLyA te bhale, paNa paisA laI maDadAne madha laI khAo, (vAMkAmAM) le phAya; mIMDhaLa bAMdhavA jevo ghATa ghaDavA taiyAra rasa kasa-anubhava. madhavALI jIbha, rasakasavALI -khuzAma maNi ane mohana. tathI bharelI jIbha; khuzAmatanA madhura zamaDAgAMTha paDavI, maDaduM vALyuM vaLatuM nathI be belanArI jIbha, mIThuM bhASaNa karanArI evI tarehanI na chUTe tevI sakhata gAMTha rasanA. paDavI; na choDAya tevI rIte jambara va madhamAM hAtha melAva, moTI moTI ALagI rahevuM. zAe ApI lapaTAva; lAlaca batA thayA. ! "
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhyAnha kALa. ] vavI; vizvAsa ApavA, lAbha-mehamAM nAkhavuM. ( 277 ) madhyAnha kALa, pUrNa AbAdIne samaya. madhyAnhanA sUrya, pUrNa AkhAdI; pUrNASkarSa; kharA sukhanI veLA; pa-isthiti-sukhavaibhavamAM sAdhAraNa khIjA karatAM vizeSa caciyAtA thavAnA anukULa vakhata. 'hamaNAM te! tArA sukhane madhyAnhane sUrya che. karaNaghelA. bha maMtra puSpAMjali karavI, ( kheALAmAM relAM pula maMtra bhaNI devaupara caDhAvavAM te uparathI vAMkAmAM. ) sArI peThe ThapakAne varasAda varasAvave; dhamakAvavuM; gALA devI; zApa devA. 2. mAra mArI halakuM karavuM. maMtra vA (kAnamAM), je guNe kArya siddhi thAya te guNAkAInAmAM Ave tema karavuM; samajAvavuM; cetavavuM. maMtra mUkavA, chupI salAha ApavI; jethI koI kArya siddha thAya tevuM gupta vacana kahevuM athavA IsArA karaveA; kAna jhukavA; guptapaNe abhiprAya ApavA. " nAsatAM nAsatAM te taravAra sAthe pakaDAya nahi tethI taravAra rUpALInA bhaNI pheMkI ' " ugArane ke mArane karI maMtra mUkayA. ' sarasvatI caMdra. caNa vadAmi, zrAvaka geArajIne maLatAM e pramANe kahe che tyAre gArajI lAbha . ' kahe che. kk dharma [ mana ceAkhkhuM rAkhavuM. AMdhaLuM thAya che, ane tenA vicAra gabharATamAM paDe che. . mana UMcuM thavuM, nAkhuza thavuM; dilagIra thavuM. udAsa thavuM. 2. sneha tUTavA; eli thavuM; mana uDI javuM; prema utarI jave; kaMTALA upajavA. k mana AMdhaLu thavu, kazI sujha na paDe evI guMcavaNuvALA sthitimAM hAvu. mALasu mANusane kAI kAI veLA kAma karavAnI IcchA thAya che paNa te karavAnI tenAmAM zakti hAto nathI, tenuM mana mana uDIjavuM, dila na lAgavuM; kheliI thavI; bhAva jatA rahevA; rUcI-AsthA kamI thavI. mana khATuM thavu', nAkhuza thavuM, dilagIra thavuM; dila utarI javuM; mana kacavAvuM; nArAja thayuM. - he priyaMvadA, mArUM mana khATuM thayuM evuM tame mane kadI kazuM nathI ne karyuM nathI.' vanarAja cAvaDA ' vaLI A kAma karatAM kadApi vikhavAdamAM vadhI paDIe te ApaNA premamAM virAdha pese ane mana khATuM thAya te ApaNuM kharuM sukha nAza thaI jAya.' mana khAlavuM, ( kAinI mAthe ) manamAM je bhAminIbhUSaNa. hAya te vagara AcakA khAdhe kahI devuM; peAtAnA manane je kaMI mAjA rUpa lAgatu hAya te sAmAne jaNAvI devu. jyAre mAgusane kAi jAtane mAnasika jo hAya che tyAre tenuM mana jANe aMdhArI kATaDImAM pUryuM hoya ema thAya che ane te vakhate ciMtA athavA kikaranuM mULa athavA kAraNu khIjAte kahIne mana khAlavu e ajavALuM ane sukha aMdara dAkhala karavAne bAraNuM ughADavA jevuM che. 2. nikhAlasa manathI kahevuM; kapaTa ke a dezeA rAkhyA sivAya kahI devuM; ma nanI gupta vAta bahAra pADavI. mana cAkhkhu rAkhavu, manamAM kapaTa rAkhyA sivAya ke khIjAthI kaiM gupta rAkhyA si
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ mana cATavuM. ] te khare vAya pAtAnA manamAM je hoya kharUM saMpUrNa rIte kahI devuM. kAMI gAMDa gaDapho ke kapaTa na rAkhatAM khulle khulluM kahI devu. jIva ceAkhkhA hAvA' eTale dAnata pAka DhAvI. ethI ulaTuM 'mana meluM rAkhavu.' mana cAMTavu,dila lAgavu; mehamAM paDavu. mana nIcu thavu, nIca vRttinuM thavuM. mana mAnavuM, jIva khuzI thavA; sataSa thavA; icchA pUrI paDavI. ( ahAra nisaryA vaLI ahileAcana, hA muni nathI mAnatuM mArUM mana. abhimanyuAkhyAna. mana mAravu, mana vaza rAkhavu, vRttie akuzamAM rAkhavI, iMdriyAne yogya rAkhavI, athavA te mhekI na jAya ema hadamAM karavuM. * lalanAe che have kadi na mare che.' labdha kIdhA mane, mArUM vijaya vANI pra mana mUkavu, kuDakapaTa na rAkhavu, bheda ke paMca na rAkhaveA; mana kheAlavuM; peAtAnuM je kharUM hoya te bIjAne jUduM nahi 'nahiM khAle jo mana mUkI teA, ame uDIne jAzuM. ' batAvavu. naLAkhyAna. mana mATu karavu, udAra thavuM; samadraSTi rAkhavI; sakhI-dAnazUra thavuM. mana vALavuM, satApe besavuM; mananuM zAMtvana karavuM. te pAchA jaDanAra nathI ane have tamAre kAI paNa rIte dhIraja dhArI mana vALavu joie.' A nA. bhA. 1 lo. mana vikharAi javu, dila uThavuM; . gabharAvu kaMI sujha na paDe evI gabharATavALI sthi timAM hAvuM. ana sAMkaDuM thavuM, kara kasarI| thavuM. [ mana joDe vAta karavI, manathI utarI javu, cAhanA dhaTavI; pyAra AchA thavA; IcchA, khuzI na rahevI. k bhoLA bhIma jaina dharmanA AgrahI na hAtA paNa jaina dharmaneA kahevaDAvatA khare e uparathI te bIjA rajapUta rAjAonA manamAMthI utarI gayA hatA. " 278 ) namaeNgava. mananuM pAcu, kumaLI chAtInuM; dilamAM aTaasara thAya tevu. 2. bIkaNa-dhIraja-hiMmata mUkI tevuM; nAhiMmata. manamAM, mananI vAta bahAra na kADha mana vI te. mananuM melu, kapaTI, jenA marma-bheda-prapaMca jAya nahi tevuM; jenA aMtaranI kalpanA mAlama na paDe tevu. abhimanyuAkhyAna mananA mela, kapaTa-peca; prapaMca; durguNu, mahA mAsamAMre mArA manane kADhayA mela, gurU kRpA karIre, mUkI dIdhA saghaLA phela !' kavi khApu cAlanAra-varta mananA mejI, marajI mAphaka nAra; svecchAnucArI. sanamAM gAMTha vALavI, yAda rAkhavuM; visarI na javAya ema karavuM. 2. nizcaya karavA; nakkI karavuM; TharAva karaveza. manamAM pezI nIkaLavu, sAmAnA mananI tamAma vAtathI jANItA thavuM-jANI levA. vAstavika game te hA. koInA manamAM pesI nIkaLAtuM nathI. d arebiyananAiTsa. manamAM careDA paDavA, nirAza thavu. 2. dhrAsakA paDavA. mana joDe vAta karavI, tulanAzakitathI kharA khATAnA vicAra karavA; pariNAmapara dhyAna rAkhI vicAra karavA.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ maneAmana sAkSI. 1 * jyAre ApaNe ekalAM aMdhArAmAM jyAM sadhaLuM grUpA cUpa paNa ApaNe ApaNA mana joDe rI zakIe. '' evAM vacana suNIne melyA ghaTeAtkaccha ( hAie ke hoya tyAM vAta ka tyAM vANujI: meM mArA mananI sAthe vAta kIdhI jAgujI, " kavibhAu. maneAmana sAkSI, eka bIjAnA manamAM arasaparasa maLavAnA vicAra thayA hAya ane maLI jAya te. 2. eka ekanA vicAra sarakhA ja AvI jAya te. mamo mUka, uzkeravuM; caDhAvavuM; rajaka mUkavA; be jaNane kalaha thAya evuM kAMI vacamAM khAlI uDavu; laDavAne uzkeraNI karavI. mammAcce, mammA ane caccAthI zarU thatI mAbena samANI bhUMDI gALA. 'eka kahe mujamAM baLa jhAjhuM, khIje kahe tuja sAthe bAruM; trIjo kahe tuM gaddA tAle, ceAthe| mammA cacce kheAle. " jAdavAsthaLI. mAM uThavA-lAgavAM, khATuM-mAThuM lAgavuM; rIsa caDhavI; akaLAI uThyuM. "kRSNadeva-(nizvAsa nAkhI.) have pachI evA adhama zabdo zravaNa karavAnI mArI IcchA nathI, satyabhAmA-zenI hoya ? ema tamane ta mArA meDhe maracAM lAge che te amane kaI kema na thAya ? satyabhAmAkhyAna. benane mATe jarA kahyuM ke maracAM uThayAM.' catura caMcaLa. le ali tane kharUM kahIe chIe tyAre maracAM zene lAge che te?' bhAminIbhUSaNa. [ masANu jagAvavuM. maratAM jIvatAM, kAI dahADA pazu. marade AdamI, UMcA sadguNavALA mANasa; kulIna grahastha. 279 ) marI javu, chekaja azakta thavuM; dhasAI dhasAine mAta tarapha kheMcAvuM; marI javA jeTaluM du:kha thavu 4 kAma karatAM karatAM marI gayA bhAI !' 2. zAMta paDavuM; baMdha paDavuM; narama paDavu. ( jossA ) 3. karamAvuM; rasakasa jateA rahevA( jhADa.) marI paDavuM, kharA aMtaHkaraNathI peAtAnuM saghaLuM jora vAparavuM. marI phAkavAM, amathuM magarUrImAM bhakyAM kuranArane viSe khelatAM vaparAya che. jema, kayAranA zuM marI phAke che!" marI mazAlA pUravA, atizayoktithI ka hevuM; vadhArI vadhArIne rasika karavuM; kAI vastu athavA banAvane zeAbhAvavA sArU tenuM vadhArI vadhArIne varNana karavu. * e sAMbhaLI rAjAe tene pAse belAvI sadhaLI vAta pUchI lIdhI; kArabhArIe marI mazAlA bhabharAvI ApyA te uparathI rAjAe hukama kIdhA ke Aja savAre azidivya karavuM. " karaNaghelA. mIThuM maracuM bhabharAvavu paNa e lAya che. malAkhAM mIThAM karavA, maleAkhAmAMthI svAda kADhavA jevA mithyA prayAsa karave rk zarIra vinA sAdhana re, pAra kAI pAme nahi; maleAkhAM mIThAM kIje re, svAda kAMI Ave nahi " dhIrAbhakta. masANa jagAvavuM, kAI akhAusanna kare tevuM kAma karavA pizAca vagerene belAvavu.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ masANamAM javuM. ] ( 20 ) [ mAMDe ubhe the. masANamAM javuM, marI javuM. | masAle pUra, uzkeravuM; caDhAvavuM; rasika 2. koI marI gayelAne bALavA ke da- karavuM; vadhArIne kahevuM. juo "bharI mazATavA smazAnamAM javuM le pUravo." masANamAMthI kheMcI kADhela, je nabaLo mahinA rahevA, garbha rahe. (strIne.) bhANasa kAma karI zake nahi athavA je hamela-dahADA rahevA. mahinA hovA eALasu mANasathI kAma thaI zake nahi le garbha ho. tevAne viSe bolatAM vaparAya che. matalaba mahine Ava-tha, rUtu AvavAnI muke bharela; ekaja azakata-narama cheka me- data purI thavI; rUtu Avo (strIne.) DadA je. mazANiyA lADu, thoDA ghInA lA. (nara 2. mahinA sudhI kAma karyA badalane 5 gAra Ava-tha. sA lADu ). 2. dilagIrInuM miSTAna. mahora mahAranA zabda, moTAkALajI mAska lagADa, jUThAM vakhANa karIne palA | bhedI nAkhe evA zabdo. LavuM, potAnA vicAra sAmAnA manamAM "tame tamArA bhAramAM raheje, jene gaprazaMsA karIne utAravA athavA bIjI koI raja haze te tamArA bola sAMkhI raheze. rIte samajAvavuM. huM to kALajuM kapAI jAya evA mahora ma. manajI zeTha maskA lagADI maphatanA hAranA uttara ApIza.' bhalIdA khAvAne bhIkhArInI hAlatamAM hA satyabhAmAkhyAna, jara thatA gayA." maLyA bhAInI prIta, mAtra nAmanI-me- kuMvArI kanyA. LApa vakhate mAtra batAvavAnI ja prIta. mastaka pUjA karavI, mAthApheDa karavI; mA- maLatA vazeka, maLatI pAMtI; banAva; prIti. zuM karavuM. "pene sAru mastaka pUjA karIe chIe, paNa pujArAma sAthe enA maLatA tAre te vAha, kAMI paNa gaNatrImAM nathI !" | vazeka AvatA nathI tenuM kAma.?" 2. mAthuM utArI ne mahAdevane arpaNa kara maLatI pAtI, banatI rAza; meLApa; saM6. kamaLa pUjA karavI paNa bolAya che. | | 5; aikyatA. vaDanagaramAM eka tarUNue potAno vara - "rAmadAsa ne hirAlAlane maLatI pAMtI pitAthI ghaNoja nA hovAthI mahAdeva nathI." ne daherAmAM pitAne jIva ApavA mAMDyo mAMga lakhAvyA, vaDanagarA nAgaranI jAtamAM hato tenA eka garabAne mastaka pUjA ka- keTaleka ThekANe rUDe avasare kAMsAnI thALIrIne kahe che. namunA tarIke - mAM mezavaDe DheDI tathA tenAM be chokarAMnuM rAvaLa vAvamAM nAhI dhoIne, suraja citra pADe che tene mAMga lakhAvyA kahe che. ardha dIje, kuMbhezvaranA derAmAMhe, cAla ma- mAM mUke, sAjuM-taMdurasta thavuM. staka pUjA kIje, e . mAMDe ubhe tha, kanyA paraNAvavA je bhavAI saMgraha. vI-lAyaka umaranI thavI. (lagnamAM mAMDa masAle kADha, aDadALo kADhavA; kuTavuM; taiyAra karavo paDe che te uparathI. ) mAravuM; thakavavuM. "dIkarI thaI tyArathI mAbApa kahe ke
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 21 ) [ mAchale akADI gaLyA jevuM. mAMDI vALavu. ] eka mAMDave thayA, ema vicArI tenApara baLavA mAMDeche, kamake cheAkarIne vigeremAM bahuja kharca thAya che, nAM sAsariyAM taratuM tene bahu duHkha 5De che. " karI sAmAnuM mana pIgaLAvI nAkhavu. paraNAvavA 2. atizayAtithI rasika karavuM. tathA te-mAkhaNIo bhagata, khuzAmatIo, mIThuM mIThuM khelI mana palALanAra; narama karanAra; matalakhane sArU hadathI jADhe tArIpha karanAra. mAkhA mAravI, dhaMdhA vinAnA rahevuM. 2. mada sthitimAM--sustImAM hAvu. * te divase relavenI tathA bIjI bhADutI gADIonA kamAInA daravAjA baMdha thAya che, eTaluMja nahipaNu bicArA nATaka vALAne paNa te divase bhAkhA mAravI 5De che." sAsuvahunI laDAI mAMDI vALavu, patAvavuM; paDatuM mUkavuM; samAdhAna karavuM ( DhaTA. ) 2. baMdha karavuM. (javAnuM mAMDI vALA ) teNe sabhAmAM javAnuM mAMDI vALyuM. 3. kharekhara karI mUkavuM. ( khAtAne jame udhAra. ) mAMhenA mAMhene bahAranA mahAra, ane pakSamAM DhAlakI bajAvanAra; ane pakSanuM mana sAcavanAra. ( yutithI. ) sAkha chIMkavI, nukasAna ke geralAbhanuM sasana thavuM. ( e eka apuzakana gaNAya che te uparathI.) mAkha DUbavI, telamAM mAkha DUbavI jue, mAkha besaNu, mAkha jevu tuccha prANI caDhI vAgeDhukI jAya evI pAcI-nabaLA= vitta vagaranI hAlata; kaMgALapaNuM; tuccha hINI sthiti. jethI kaMTALAe ane jene dhikkArIeevI cheka adhama sthiti-rIti. * Aja sudhI je vaMzamAM mAkhakhesaNuM pazu nathI evA kalyANuvaMzamAM tuM a-mANu gAraja thayA, teM rajapUta vaMzane kalaMka lagAyu che. 3. jInI vAtA. zAkha bese tA nAka kApe, ema tAusva bhAvanA mANasane viSe kheAlatAM vaparAya che, mAMkha mArIne nIceAvavI, dhaNAja kejIsa thavuM; makhkhIcusanuM AcaraNa karavuM. 2. dhaNuMja kaMgAla ke hINu thavu. mAkhaNa lagADavuM, khuzAmata karI maherabAnI sAdhavI; svArthane mATe hada uparAMta vakhANu 34 sumedha prakAza. kAM teA jADA lekha banAve, khATI pratijJA pALe, kAMtA mAkhA mAre mUrakha, navarA nakhAda vALe.' kAvya kastubha. icchita vasiddha thavA; mAgyA meha varasavA, joitI stunI prApti thavI; maneAratha IzvaraprasAdI maLavI. chatra dharAnu rAmajI, lakSmaNu camara jyAM, zAmaLa kahe oAbhA dhaNI, meha mAgyA varase tyahAM ' kavi zAmaLabhaTa. karavu, vara kekanyAne mATe mAgaNI karavI. ( kAI khIjAnI mAraphte. ) " " khIjI rANI Ave tene putra thAya evI AzAe mayaNulladevIe kAtarInA rAjAnI kanyA rANakadevInuM mAguM karyuM. sadharAjesa dha. mAchale akADI gaLyA jevu, mAle eka vAra gaLanA lAbhathI akADI gaLA te tethI tenA prANa jAya che te uparathI kAI kAmanA saMbaMdhamAM ema vaparAya che ke A kAMI bhASle akADI gaLyA jevuM nathI,
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATaluM pUravuM. ] (282) [ mAthAnA vA. matalaba ke prANa javA jevuM- moTI hAnI | juo bahecarAjIne kukaDe. thavA jevuM nathI. mAtAne bhagata, hIjaDe. mATaluM pUravuM, pApaDa, vaDIo, lagnane mAtelA sAMDha, tophAnI, udAtiyA ke mastIrUpiyo, sopArI sAta, savA pAMca zera mAM AvelA mANasane viSe bolatAM vapaghauM vagerethI mATaluM pUrI lagna samaye A- rAya che. pe che te. mAthA utAra, mAthA utaratuM-mAthethI bhAra mATI DhAMkavI, (vAMdhA-gunhA ke takarArapara.) | utAravAnA sakhuM; bhalIvAra vinAnuM.(kAma) DhAMkavuM; chupAvavuM; aMdhAra pichoDe karave; mAthA vagaranuM, mAthAnI darakAra na rAkhe dezanI caracA-niMdA thatI baMdha thAya tevuM che tevuM; sAhasika; moTI AphatamAM pahelA karI nAkhavuM. karanAra; maravAthI Dare nahi tevuM. mATI thavI, nAza thaI javuM; baLIne khA- mAthAnA kakaDA thavA, mAthuM nIkaLI paDavuM; kha thaI javuM. bhAthuM bahu duHkhavuM; mAthAmAM kaLatara thavI. 2. bagaDI javuM; kharAba thavuM; bhraSTathavuM; mAthAnA kapAsIo kADhI nAkhavA, 3. phanA thavuM; pAyamAla thavuM; ghANa mAthAno garbha-temAMne vacalo pica padArtha vaLI gayo hoya tevuM thavuM. kADhI nAkhe; maraNa pamADavuM. te uparathI mANasanI eALamAM hevuM, mANasAImAM e dhamakI ApatAM vaparAya che. khapavuM athavA mANasAI bhogavavI. mAthAnA vALa khare evuM, ghaNuMja bhUMDuM; mANasanI varNamAMthI uThI-nIkaLI ja- na sahana thaI zake evuM. (gALa). vuM, mANasanA sAdhAraNa rastAothI ADAM ! 2. ghaNuM ja kaDavuM (auSadhanA saMbaMdhaphaMTAvuM vicitra chaMdagI bhogavavI. mAM. ) 2. mANasa jAtanI cheka ja nIcAmAM nI- mAthAnA vALa ghasAi javA, ghaNuM duHkha cI kaMgALa sthitie pahoMcavuM. te sahana karavuM. ( je UMcakI UcakIne ) che. cheka ja azakata thavuM. mAthAnI tumaDI rahI javI, mAthApara bhAra mAtA AvavAM, mAtAe aMgamAM praveza UcakI mAthAnuM tAlakuM kharuM-rITuM thavuM. kara; dhRjavuM; kaMpavuM; keTalAka loko mAthAnI pAghaDI, agresara AgevAna. (mApitAnA aMgamAM mAtA ANavAno - | NasanA pozAkano UMcAmAM UMco bhAga e ga kare che. ane DhaMgathI dhUtAIne leke ' che te uparathI.) bele che ke ene te mAtA AvyAM che. mAthAnuM chatra, Azraya ApAra vaDIla; mAmAtA vaLAvavAM, bAjaTha upara vastrathI derI | the je moTuM te. "putrane pitA e mAthAnuM je AkAra karI temAM ja vArA laI strI- | chatra' che. o vAjate gAjate mAtAne dere zubha mAthAno ghA, mAthAmAM ghA lAgavA jevuM ghaprasaMge mUkI Ave che tene mAtA vaLAvavAM ! zuM vasamuM ne trAsadAyaka evuM je kAMi te. eka pAdarIe kahyuM bIjAne upadeza mAtA vAvavAM, javArA vAvI DhAMkI mAtAnuM sAMbhaLo e mane bhAthAne ghA che." sthApana karavuM. (zubha prasaMge) mAsika sArasaMgraha, mAtAne kukaDo, bahubalo ne chAne-gupta na rahe kosTansa nAmanI eka utaratA kuLatevA mANasane viSe bolatAM vaparAya che. ! nI kanyA sAthe tenI nirmaLa prIti thaI
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAyAne karelA .] hatI tene che!DI javuM e tenA manane mAthAnA dhA hatA. "" AvA bhAvatA zikAra mUkIne javu te bhagatajIne mAthAnA zrA thai paDayA. tukamALA. mAthAnA pherelA-phATelA, mijAjamAM AvyuM te karanArA; kAinuM kahyuM nA mAne tevA magarUra ane haThIlo. mAthAnA sugaDha-maNi, zAbhA ApanAra vaDIla ( mugaTa ke maNi jema mAthAne zeAbhAveche tema.) te na heAya tyAre ame tamane mAthAnA mugaTa mAnIe paNa jyAM sudhI te bAra varasanA birAje che tyAM sudhI ame tamane ThAkarAMmAM gaNIe. ' pratApanAka. * Aja ApaNA bharathAra, ApaNuM zIra chatra, ApaNuM pratipAlana karanAra tathA ApaNA mAthAnA mugaTa raNakSetramAM paDayA.' karaNaghelo. * dadhinA dANanA vecANamAM chuM tama tI jaje, huM te jANuM chuM jagajIvana mAthAnA maNui je. ' ( yArAma. mAthA para (hAlu-Avavu-jalu), mura khkhI tarIke. 2. bahuja mujadIka; dhaNuMja lageAlaga. huM tane pavitra bhaganIonA bhegI rAkhIza, mATe jaladI phraoNDI Ava; prazna puchavAne ubhI rahIza nahi. are ! pelA loko mAthApara AvI pahoMcyA have mArAthI thebhAya nahi, huM jANlR chuM. ' ze. kathAsamAja. vakhate ekAMtamAM hAya ke kAMi chAnI vAta karatAM hAya ne caTa ne tenA mAthA upara jaIne UbhA rahevuM te khATuM,' bhAminIbhUSaNu, [ mAthAmAM mAravuM. mAthApara leUMdhuM pADayuM che, mAthe hajAmata bahu vadhI che. ( vadhelI hajAmata kALA kaleDhAnA jevI dekhAyache te uparathI.) mAthApara thathana karavu, zIrorI karavI; bahekI jaI du:kha devu; mAthAmAM dhumADA rAkhI josamAM sAmA thavuM. 283 ) "gaMgA, nagaNI banIne Aje nabaLAM mAtApitAnA mAthA upara thana thana kare che paNa jo mArA sarakhI tane maLI hAta tA saLe mada mUkAvI deta. " kuMvArI kanyA. mAthA para bhamavuM,laTakavu-hAvu, koI mATA banAva bane evA bhaya ke dhAkanA sa aMdhamAM vaparAya che. . mAthA upara maraNa bhameche, e lIdheA .. ke leze. bAjobhakata. mAthAmAM gaja dhAlyA che? mijAja vadhIgayA che ? (ema dhaNA garviSTa mANasane vije khelatAM vaparAya che. mAthAmAM TapalA vAgavA, ThokakhAvA; aDacaNu ke du:kha anubhavavuM; ghaDAI ghaDAIne ThekANe AvavuM. 'mAthAmAM TapalA vAge tyAre samajaNu Ave. mAthAmAM dhUmADA rAkhave, mijAja karavA; magarUra banavuM; josamAM AvavuM. tuM mAthAmAM dhUmADA rAkhI mane ThagavA Ave e kadI paNa bananAra nathI, huM tane sArI peThe oLakhuM chuM.' mAthAmAM dhaLa ghAlavI, AbarU kalakata karavI; meLavelI kotinI kharAkhI karavI. mAthAmAM pavana bharAvA, magarUra thavuM; mijAja vadhI javA. * vaLI pavana bhI hAya jo tamArA zIramAM, te utaro sagrAme. DAMgavApAkhyAna, mAthAmAM mAravuM, koI tagA karI bhAgatuM
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ raNuM chuM." mAthAmAM vahera bharAve. ] ( 284 ) [mAthuM UMcuM karavuM. hoya che tethI gusse thaI moTAInI maga- mAthuM, kaMIja nahi, evo artha darzAve che. pharImAM ApI devuM. "kAle tenA mAthAmAM che jema ke, tuM te zuM karavAnuM che tAruM mAthuM mArIza-mArI AvIza. mAthAnuM" eTale pahoMcI zake evuM-tAruM 2. vecanAre naThAruM ApyuM hoya to te | te zenuM mAthuM che? ema lAMbA vakhata pAchuM ApI AvavuM. sudhI mAthuM pheDI kaMTALo ApanAra mANa3. baLAtkAra kara; julama karo. sane kahevAmAM Ave che. ene to be mA'kale tenA mAthAmAM mArIne laIza." thAM che ema magarUra mANasane viSe bolatAM "gabharAzo nahi, huM have e pApI vaparAya che. ekathI be mAthAM bhalA bApanA mAthAmAM mArIne tamArI sAthe 5- eTale be jaNanI ala vadhAre sArI mahenata kare. be mAthAne kharca eTale baMne ta. bhaTanuM bhopALuM. raphane kharca. mAthAmAM vahera bharo, magarUra banavuM ga- mAthuM ApavuM, jIva jatA lagI koIne mATe viSTa thavuM; mahenata karavI; jIva Ape. 2. patarAjara thavuM. mevAsanAM bhIlaDAM mAthuM Ape tevA mAthAmelI, (strI.) aTakAvavALI; abha- ! ane jabarA che." DAyelI; aLagI. gu. junI vAtA. mAthAvaTI halakI che, nIca-phuvaDa-kulIna- mAthuM utaravuM, mAthuM caDhayuM hoya te utaravuM; ne na zobhe tevI strIne viSe bolatAM vapa- | mAthuM dukhatuM hoya te maTavuM. rAya che. bhAra vikkara ocho che. mAthuM UMcuM karavuM, sAme thavuM; zirajorI mAthAvaTI halakI paDavI, mAna ghaTI javuM; karavI. bhAra-vakara ocho thaI ja; phIkuM paDavuM 2. pahela karavI; hiMmata darzAvI. "mAvagovAvuM. thuM uThAvavuM paNa belAya che. "te mAthuM "halakI moTI paDavAthI ghaNAnAM kuLa UMcuM karI zakatA nathI." nIcA gaNAya che ane temanAM chokarAM paNa 3. kAmamAMthI pharAgata thavuM-mokaLA thavuM. kuMvArAM ja mare che." 4. UMcI sArI sthitie pahoMcavuM-sA bhAminIbhUSaNa rI sthiti prApta karavI. mAthAvA jevuM, atizaya akAruM; aLa- banatA sudhI teo jabaradastI vAkhAmaNuM; kaMTALo utpanna kare evuM. paratA nathI paNa sAmo mANasa je mAthuM AbarUdAramAM khapyA pachI halako | UMcake te pachI chellA IlAja tarIke te bAbaMdha karavo paDe te mAthAvADha jevuM lAge paDAone jabaradastI vAparavI paDe che." mAthA sarasA jayA che, pAnuM paDayuM che; subodhaprakAza. maratA sudhI saMbaMdha thayo che. e have rAkSasanI buddhinA baLe mAthuM tamArA kevAthI ApaNane duHkha ke | uThAve che paNa tene upAya che buddhi kaidubhaNanathI, zuM karIe mAthAharA jaDayA che. zalyathI sapaDAve sahaja che." A te kaMI kuMbhAranA gharanuM hAMluM che te mudrArAkSasa. badalI lavAya?" amAre rAja joyatuM nahotuM, paNa tetapatyAkhyAna | Ne amArI marajI uparAMta alAuddInanA
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ , mAthuM UMcuM rAkhavuM. 1 ( 285) | mAthuM pAkavuM. sAmuM mAthuM uDAvyuM tenAM phaLa ame bhega- mAthuM ghAlavuM-mAravuM, ekAdA viSaya tarapha vIe chIe." mana karavuM-mahenata mAMDavI. mAthuM UMcuM rAkhavuM, jyAre mANase kAMI paNa 2. vacamAM paDavuM zarama bhareluM kAma karyuM na hoya tyAre te 3. athaDAvuM. (vahANe) pitAnuM mAthuM uMcuM rAkhI zake, paNa A | "paMcAtamAM paTela banIne, mAthuM mArI prAga svabhAva athavA sthitinA saMbaMdha- mahAle; nAta jAtanI niMdA karIne, nava mAM keTaleka daraje magarUrI batAve che. nakhada ghAle. magarUra mANasa jevo DoLa rAkhe che kAvya jaitubha. te rAkha. jema mAthuM caDhavuM, mAthuM duHkhavuM. te te mAthuM UMcuM ne UMcuM rAkhe che.' "rAjakAjanA raTaNamAM ne raTaNamAM uvaLI kapaTIga mANasa pitAnuM mAthuM UM- jagare amAtyanuM bhAthuM caDhayuM che, tethI cuM rAkhe ane te pramANikamAM khapavAne adyApi pite zayana choDI uThyA nathI." prayata kare. mudrArAkSasa. bhAthuM kApavuM, ghaNI ja nukasAnImAM Aga, mAthe caDhAvavuM, nakAmI mAthApheDa karAva2. vizvAsaghAta ke dago kare. | vI; akaLAvavuM; kAyara karavuM. mAthuM karavuM, nakAmI mahenata karavI; mAthA mAthuM jhIkavuM-pheDavuM-paTakavuM, nakAmI mApheDa karavI; bhAMjagaDa-paMcAta karavo. thApheDa karavI-karAvavI; nirarthaka mahenata 2. (zekamAM.) karavI-ApavI. * mAthuM khaNavuM, zaramAIne mAthuM nIcuM ghA amasto tyArane mAthuM paTakyA kare che? lavuM. ziSya? pheDe bhAthuM tame rahyA rahyA, ame te 2. ALasunI nizAnImAM mAthuM nIcuM A cAlyA." ghAlavuM. mudrArAkSasa. "Thapako sAMbhaLI teNe mAthuM kharyuM-bhoM mAthuM namAvavuM-nIcuM karavuM, tAbe thavuM; ya khetarI." | zaraNe javuM. mAthuM khAvuM-khAI javuM, baDabaDATathI cI. mAthuM nIkaLI paDavuM, mAthuM dukhavuM, mADivavuM; kAyara karavuM. thAmAM kaLatara thavI. mAthuM gharANe mUkavuM, motane bhaya na rA- mAthuM pakAvavuM, akaLAvavuM. (nakAmI mAthA kha; kaI sAhasa ke jokhama bhareluM kA- | pheDathI.) ma karavAne mAthAnI ke jIvanI darakAra na mAthuM pAkavuM-pAkI javuM, koinI mahekaravI; mAthuM gayuM ja che ema dhArI sAha- nata ke takarArathI akaLAvuM; ghaNI ja akaLAsa karavuM. maNathI duHkha thavuM. te dIvase huM gaMgAmAM DubI jato ha- | pratihArI? A khAlI kaTAkaTathI mAte ne e UMDA dharAmAM koIe paDavAnI ! mAthuM pAkI gayuM che, mATe zayanagRhahiMmata na karI te vakhate teNe mAthuM gharANe bhaNuM cAla.' mUkIne mane bacAvavAne bhUkko mAryo, ta mudrArAkSasa. thA jIvane jokhame mane kADhaye e kAma ! "have ati thayuM mahArAja, kare prANa bIjo koNa kare eve che?" - pyArInuM kAja; ema bolatAM gaI thAkI,
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ vvvvvvv - - - - * * * * * * * / w^^* - -- -- vvvvvv bhAthuM pharavuM.] [mAthe gALa mUkavI. gayuM mAthuM jANo pAkI." ya thaka, mane karelA dezamAM meMDhAM cA kavi dvArakAdAsa ravA nIkaLyo chuM te khare mAthuM vegaLe mUmAthuM pharavuM, cakkara AvavA, tammara A- kayA jevuM kAma karyuM che! sApha tane kahevAmAM vavAM. Ave che ke tAre gunha mApha nahi thAya." 2. cIDhAI javuM; mijAja jave; gu pratApanATaka, se caTave. mAthuM seMpavuM, zaraNe paDavuM AvavuM. 2. chava Apo . mAthuM phATI javuM, mAthuM dukhavuM, (tApathI). mAthuM halAvavuM, hA ke nA kahevI. "mAthuM 2 (daradathI.) dhuNAvavuM" paNa bolAya che. 3. (badabothI.) 4. mijAja hAthamAM ne mAthe aMkaza, dabANa; dAba; aTakAva; ba rahe athavA gussa caDhavo. dhana (lAkSaNika.) madhyAnhamAM mAMkaDAMnAM mAthAM phATI mAthe AvavuM, aTakAva Avavo (strIne) jAya te mAra mArane taDako paDato ha ! "te mAthe AvI che." te." 2. javAbadArI taLe AvavuM. "Agu. junI vArtA. kAma mAre mAthe AvyuM che.' mAthuM pheravavuM, gussAmAM. 7. kanaka AkAzamAM uce cagAva mAthuM baDavuM, kaMIja na AvaDavuM athavA nAranA mAthAnI sIdhI ubhIlITImAM lagabhaga dhaMdhA vinAnA hevuM. Ava. mAthuM bhAgavuM, sarasAImAM caDhavuM; nAda-ga- A lIlI pataMga evI sarasa che ke rva utAro. cagAvavAnI sAthe sAthe AvI jAya che." 2. nukasAna karavuM; duHkha devuM. 4. (sUrya.) bapora thavA madhyAha te ja bazera ghInuM mAthuM bhAge che." thavA. mAthuM bhAre thavuM, mijAja vadhI ja; ga- mAtha sAthe kheMcI levuM, potAnI jAta para khamarvathI phulAI javuM. vuM. (laDAI-mahenata jokhama vagere) 2. mAthAmAM duHkha thavuM; mAthuM dukhavuM. mAthe gALa caDhavI-besavI, ALa, tahe mata besavuM, lokomAM kAMI amuka bAbata3. mAra mAgave. enuM mAthuM bhAre nI kaheNa cAlavI (pitAne viSe khoTI bAbatamAM.). mAthuM joyamAM ghAlavuM, zaramAI javAthI apakIrti mArI thaze je, kanyA para nIcuM ghAlavuM; nIcuM ghAlI jaI rahevuM; yA kApaDI; meM pratijJA phegaTa karI, je (amuka niMdha kAma karavAthI.) gALa muja mAthe caDhI." mAthuM raMgavuM, mAthAmAM mArI lehI kADhavuM. dropadI svayaMvara. mAthuM vegaLuM mUkavuM, koI sAhasa kAma ka- mAthe gALa mUkavI, ALa mUkavuM; kalaMka ravAmAM jIvanI darakAra na karavI; moTI A- | caDhAvavuM. phatamAM pahela karavI; maravAthI na DaravuM. "same samo tame samajo nahi ne, karatA je veLe vastImAM vasatAM prANIoe, | hIMDe ALajI, loka zuM jANe je Teva paDI ane pazu pakSIoe rANAnI ANa mAnI che, mUke mAthe gALa-pera na jANojI." pitAnAM thAnaka tajyAM che, te veLe tuM nirbha kavi dayArAma
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAthe dhAdharI mUkI ghumavuM. ] mAthe dhAdharI mUkI dhumavu, kheATI khAmatemAM AgevAtI karavI; mATA bhA thaI zvAlamela karavI; narasAM kAmamAM bhAMjagaDa ke paMcAta karavI. mAthe ghAlavu-nAkhavu, javAbadArI upara soMpavuM-havAle karavu . 2. mAthe pANI ghAlavuM. mAthe caDhAvavu, kabUla karavuM-rAkhavuM, kAravuM. (inAma, hukama vIgere.) 2. hada uparAMta chuTa ApI bahekAvavuM ( caDhAvavAnA arthamAM. ) emaryAda karavuM; atize vaDhe tema karavuM.( lADamAM ) * prasutA taNI zIkha mAthe caDhAvI atikAya eThe nijaratha AvI." raNayajJa. ( 287 ) [ mAthe chemAM 'mUke evuM. 3. pAtAnI javAbadArI taLe kAma karavAnuM AvavuM. * e te| have tamAre mAthe kAma ceAMTayuM. (kaDhALAmAM kheAlAya che. ) mAthe chANAM thApavAM, mAthe caDhI vAgavuM; svi * te je sacana kahetene puSpanI peOM mAthe caDhAvI vedanAM vacanarUpa, smRtinA zikSaNarUSa ane purANanA prasiddha pramANa rUpa samajI sanmAna Apavu. suMdarI guNumaMdira. mAthe caDhI besavu-vAgavu, hukama na mAnave; aekI jaI du:kha devuM; emaryAda thavu. (lADamAM. ) 1. kAInI sattA khuMcI levI. 3. sarasa-caDhItA thavuM. * e vaLI ene mAthe caDhI bese. ' mAthe capaTI bhabharAvavI, ( kheATI-narasI bAbatamAM ) mamata-mada vageremAM vadhavu. * e tene mAthe capaTI ( kuLanI ) bha* bharAve tevA che' sAthe cIthae na rahevuM, cheka hINI-kagAla sthitimAM AvI javuM; kAI bhAva na pUche evI nIca sthitimAM AvavuM; kAI niMdha ke loka virUddha kAma karyAthI lAkA TAkI khAya tevI dazAne pAmavu. mAthe cAMTavuM, kalaMka besavuM; lAMchana lAgavuM. 1. Azare-zaraNe rahevuM; pAnuM paDavu pAlave paDavu. mUrkha strI sAthe coMTI ' mhekI jaI du:kha devu; lADamAM vaThI javuM. mAthe chAparUM vadhavuM, Akhe mAthe hajAmata vadhavI; hajAmatanA vALa vadhavA. mAthe chINI mUkavI, nukazAna karavuM; kha rAkhI karavI; bagADa karavAnAza karavA. lUgaDAne mAthe chINI mUkI > 2. tATA-geraphAyadA karavA.-rUpIAne mAthe chINI mUkI.' mAthe cheDA nAkhave, kherAMe peAtAthI mADhAMnI ama rAkhavAmAM mAthAne cheDA medvApara kheMce che--lAja kADhe che tene badale cheDA mAthApara nAkhavA ke jethI AkharU ughADI paDe, te uparathI adama-maryAdA na rAkhavI; akuzamAM na rahI mAjhA tADavI. karUM chuM re mAthe nAkhI cheDA, lAgyA re mane naTavarazuM neDA; sAkA re kahi kahi zuM karaze, lajjA re melI zA kAInI dharaze. svAMga sajI A bhasI bhasIne maro-lAgyA. re mane nRsiMha mahetA. * lAja mUkIne mAthe cheDAre nAkhyA, tene svAmine nahi pAra. . kavi bApu. mAthe che.gAM mUke evuM, su Mdara khubasurata; zeAbhA Ape evuM ( AkRti-zaNagAra--prakAza vIgerethI. ) 2. mamata-mada-sarasAImAM vadhe evu - jo tame tene teNe e cAra rUpiA dhaDAI Apaze! te te tamane vilAyatI te mAthe ThAgAM mUke evI benamuna sAnAnI sAMkaLIo banAvI Apaze.' ke. krA. uttejana
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAthe jhADa ugavAM bAkI che. ( 288 ) [ sAthe pANI pheravavuM. mAthe jhADa ugavAM bAkI che, (duHkhanAM.) | 2. zokamAM) lUgaDuM mAthe nAkhavuM. matalaba ke jhADa ugyAM hoya te duHkha keTaluM mAthe paDavuM, javAbadArI devI paDavI (kAMI paDayuM che tenI nizAnI rahe athavA te ! kAma upADI levAnI.) uparathI jaNAI Ave; e pramANe ghaNoja | 2. nukazAna khamavuM paDe tevI hAlatamAM duHkhI mANasa duHkhathI kAyara thaI bese che. AvavuM. mAthe tANI levuM, koI kAma pitAnI javA- 3. daivajoge banavuM athavA koI kabadArIpara karavuM athavA karavAne bhAgavuM. raNathI prApta thavuM. 2. pitAnI jAta para khamavuM. ( laDAI mahenata, jokhama vagere.) mAthe paDI vizvedevA" ema kahevAya che eTale mAthe paDI te bhagavyA vinA mAthe tAla paDavI, bhAra uMcakI uMcakIne mAthAnA vALa ghasAI javA. chuTako nathI. "bArase rUpiyA mAthe mAthe thaI che, "mAthe Aphata AvI paDI che." paDelA jANI naMdalAla vyAsanA "somanAtha, annadAtA, jagatamAM rahI zokasaMtApano pAra rahe nahi " zakAya nahi evI amAre mAthe thaI che." maNi ane mehana. mithyAbhimAna nATaka, vecavAne mATe so copaDIo maMgAvI "jAze corAzImAM vahI, kharI paNa Akhare mAthe paDI." mammA mAthe bahu thaI" strIo svabhAve komaLa hoya che paNa bheje bhagata. jyAre mAthe AvI paDe che tyAre purUSanA mAthe thavuM, aTakAva Ave; aLaguM besavuM karatAM paNa temane jesso vadhI paDe che." (strIe.) svadezavatsala. mAthe duzamana gAjavA, mAthe duzmanane moTA mAthe pANuM ghAlavuM, maMdavADamAM nAhyA vinA bhaya ho; duzmana baLavAna thavA. khAdhuM hoya te mATe sAruM thayA pachI prAya kAyA kevI kathaLI gaI ? mAthe saghaLA zcita karI brAhmaNa jamADavA duzmana gAje che, uchaLatA dariyAnI cheLo mAthe pANI pharI vaLavuM, nirAdhAra ane vacce veLunA taratA beTa upara vasavuM tevI kaMgALa sthitimAM AvI paDavuM. ApaNI hAlata che." 2. barabAda javuM; nakAmuM thavuM; phogaTa pratApanATaka. javuM nukasAna thavuM; bigADa tha. mAthe dhULa ghAlavI, kajIAmAM AgaLa 5- mAthe pANuM pheravavuM, dhULa meLavavuM; bagADavuM; Dato bhAga levo. nukazAna karavuM; vyartha jAya ema karavuM. mAthe nAkhavuM, havAle karavuM; sepavuM; pitAne "bApadAdAnI meLavelI AbarUne mAthe mAthethI javAbadArI utArI bIjAne soMpavI. pANI pheravyuM." mA dikarI vAtenA taDAkA mAryA kare 2. caDhavuM; vadhAre sarasa thavuM; tapI ne rAMdhavA sivAya bAkIne saghaLe dhaMdhe javuM. bicArI suMdarane mAthe rAkhe." dezIo ahIMnAja kArIgarone ghaDI sAsuvahunI laDAI ghaNI madada ApI evuM kAma AdaravAnI A arthamAM "mAthe DhoLavuM paNa va5- | uzkeraNuM Ape te pasaMda paDe evI ane rAya che. vilAyatIne mAthe pANI pherave evI lAka
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA bhAgavuM. ] (288 ) [mAthe hAtha mUkave. DIe teo sastI kIMmate meLavI zake." mAthe levuM-hAravuM, kaI kAma pitAnI de. kA. uttejana. | javAbadArI upara karavuM athavA karavAne 7. na lekhavavuM; mamata-madamAM caDhIAd | bhAgavuM. hovuM. 2. pitAnI jAta para khamavuM. (laDAInu. ' te ene mAthe pANI pherave evo che." kasAna vagere.) mAthe bhAgavuM, nukasAnavALuM athavA marajI mAthe ziMgaDAM, (oLakhavAnI ziMgaDAM jevI virUha evuM je kaMI te bhogavavuM paDavuM.) nizAnI hevI.) corane-mUrakhane mAthe ziM muja kuMvarI kumaLI ahA, gaDAM nathI hatAM, eTale temane oLakhasarva kaLAsaMpanna; vAnI nizAnI nathI hotI, paraMtu teo tene mAthe bhAgiyuM, temanA karmathI ja oLakhAya che. AvuM abudha ratana. "jUThe nahi te jUThAne mAthe ziMgaDAM." kavi bulAkhIrAma. | ema belAya che. mArA abhAgiyAne mAthe te evAM ja mAthe hAtha, maherabAnI; rahema; Azraya; AkAma bhAgelAM che." dhAra; kRpA. uttara rAmacaritra. bIjI savArathI vIrAdhIrAne moM mAmAthe mAravuM, vecanAre naThAruM ApyuM hoya taiyAra rAka maLavA lAgyo, mAthe te tene pAchuM ApavuM. mahArAjAne hAtha thI tethI temane chuTathI 1. kare caNa; adhure na rahevA detAM vartavAnI rItamAM kAMI nyUnatA rahI nahi." pUre me sudhI caNI le. (kare vorAdhIrAnI vArtA. mAthe mAre. "AghA aMtanuM kAraNa jANe, 3. marajI virUddha evuM je kAMI te ghaTArata haze te karaze nAtha; seMpavuM. paNa pAMDavanI pratipALa kare che, "vagara tapAse, lekika bhAse, amAre mAthe tene hAtha. mAbApe mAryo mAthe; surekhAharaNuM. tAre hasavuM, mAre vasavuM, tene mAthe gurUne hAtha che." mAthe hAtha de, ( nirAza-AzAbhaMga ke aNagamatA svAmI sAthe." vidyAvilAsa | dilagIra thavAthI.) mAthe hAtha mUka-pherave, AzirvAda de. mAthe meDa have, AgevAnI hevI. (ghaNuM rUe rANI rUdayA phATe re, kharuMnarasI bAbatamAM kone mAthe moDa che?" koNa pheravaze hAtha, mAthe mota bhame che, AvI banyuM che ane mosALa padhAro re." ravAne thayuM che. naLAkhyAna, nathI avataryo koI dharNa, mastaka upara hAtha mUkI, ene mAthe bhame che marNa kahe zrI gopALa, - lakSmaNa haraNa-premAnaMda duHkha veLA mane saMbhAraje, sAthe rAkhavuM, pitAnI javAbadArI upara-pe- huM dhAI AvIza tatkALa." tAnA ekalAnA nAmakhAtA5ra rAkhavuM. mAmerU.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAthe levuM. ] [mAra khAva. 2. eka jaNe pitAne guNa-svabhAva ( re. bheda zeAdhI kADha. bIjAne Ape (narasa.) 3. jAta-prakAra-rIta-tareha samajavI ke mAthe hevuM, aTakAva hevo (strIne) - pArakhavI. ( koI mANasa ke viSayamAthethI Tapale utAre, kahevata TALavA; nA saMbaMdhamAM zuddha lAgaNInI khAtrI maheNuM TALavuM. karavAne prasaMge e vaparAya che. ) mAthethI Tepale utAre, bhalivAra vinA mATe lagali, ThAThamATha, dabadabAkamAkanuM kAma karI jokhama khaseDI nAkhavuM, ju- | bhapakAvALe zobhA-ThaThAra karanAra mo kADhI nAkhe; javAbadArInA baMdhana mAyane pUta, vIra purUSa; hiMmatavAna. mAMthI chuTAM thavuM. mAthethI utAravuM paNa mArga le, rasto paka; nikaLI paDavuM bolAya che. (kaMI javAne.) mAna mAgavuM, kAlAvAlA karavA. (junI ka 2. rIta pakaDavI-grahaNa karavI. vitAmAM.) "kAraja paDIyuM kezavA, SA gurU thavuM - mRgazara nakSatrane gura valuM valuM viThalA, { thAya tyAre paMcAMgamAM mArge gurU ema labeu kara joDIne mAna mAguM," khAya che. e mArgane artha rasto karIne hAramALA. "mAna bhAge re bhAna mAge, cAlavA mAMDanArane mATe bolavAnI rUDhi mApha kara bApajI, matalaba ke mane kAma paDI hoya ema jaNAya che.) nIkaLI paDavuM se patA ja nahi. (ema bhayavALuM kAma rasto pakaDa; cAlavA mAMDavuM. soMpatAM belAya che.) ardha rAtrInA samayamAM sarve potamAma mAmanA vAMdhA, khAvA pIvAnA sAMsA; tAne sarasAmAna sameTIne mArge gurU thayA." puSkaLa garIbAI. bheja subodha ratnamALA. e bicArAne te mAma mAmanA vAMdhA mAya javuM, nukasAnI-kharAbImAM AvI paDavuM. (bhAma-zabda bALakomAM bhAta dALane mATe kahe, ene cetI e cAle, mATe vaparAya che, te uparathI.) khAvApI- nahite mAryo jaze koI kALe," vAne mATe kAMI na maLavuM te. premarAya ane cArUmati. mAmale lUMTA, moTuM-bhAre nuksAna thavuM; 2. zastrathI kapAI javuM. (mAlamilakta vIgerenuM) kiMmatI vastune mAryo mAyA kare che, duHkhIArI sthitithI nAza thavo. mAlamilakatane moTI hAni | kAyara thaI gayela che. gAbharA banI gaye. pahecavI. lA mANasane viSe belatAM vaparAya che. mAmA jaganA, (AkhA jagatane mAmo te mArakaNuM AMkha, dilamAM jhI asara kare uparathI.), evI AMkha; hRdayabhedaka-draSTi; jhapaTathI jadoDhaDAhyA mANasane mATe vaparAya che. ! barI asara karanArI najara. mAmA maLavA, cera-luMTArA maLavA, (vAM. mAra khAve, nukasAna khamavuM -bhegavavuM. kAmAM.) 3. kaI mAra mAre te khamyA kare. mA mAsI oLakhavI, be sarakhI vastu (hasate mAra ane mugo mAra one judI pADI oLakhavI. khAvo. )
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAra cAlavA. 2 mAru cAlavA, (kAmane. ) dhaNuM kAma eka vakhate AvI paDayuM hAya te taratanuM tarata karavAnuM hovuM-dhaNuM kAma hAvu. mAre pharajI, uparAuparI mAra mAravA. 2. dhaNIja tAkIda karavI. mAravADanI mau ( mAravADamAM vAraMvAra HkALa paDe che tyAre bhUkhe maratAM ne pIDAtAM mANasA A tarapha gujarAtamAM Ave che te vakhate teo ghaNA dahADAnAM bhUkhyAM kaMgALa ane khAvAnI lalutAvALAM hAya che. te uparathI tevAM kaMgAla ane narama mAsane viSe khelatAM vaparAya che. " mAravADanI mau bajAramAM te bhAgALe bhUkhe TaLavaLe che te mare che tene anna pUrUM pADavAne kAI dobasta karatuM nathI.' vanarAjacAvaDA, ' bhAna nahi bhAjana taNuM, mAravADanI mAu; ( 291 ) bahe bALakA mhAranAM, jANe AbhyeA hAu. mArI khAvuM, haka vagara chupI rIte kASThanI pAsethI levu. (nANuM. ) mArIne hAtha na dharavA, dhaNuM ja krura mate nirdaya hatu. * annapUrNA kahe vaDI nAnInA karatAM caDhe paNa utare nahi, mArIne hAtha na dhAya tevI che. sAsuvahunI laDAI. mArImArIne, 1. cAmaDuM DhADI nAkhIza. [ mAre jANe meghajIbhAi. mUkayA. ItyAdi. kavi bulAkhIrAma. mArA tamArA vaccenI vAtacIta, je khI-mArUM sArUM karavuM, A mithyA kSaNabhaMgura sa MsAjAte kahI na zakAya tevI--jAhera na pA DavA jevI vAtacIta. ramAM mAyApAzamAM lapAI mithyA ahuMbuddhithI mArA tArAne bheda rAkhave. " cAra divasanA sukhane sArUM, 4.-me|huM bhAgI nAkhIza. pa.-phINu kADhI nAkhIza. }.thuluM kADhI nAkhIza. 7.-mAthAnA kapAsIA kADhI nAkhIza. 8.-makarapure lai jaiza.--mUkI AvI za. ( vaDeAdarA tarapha ) 9.-reATalA ghaDI nAkhIza. 10. evaDa vALI deIza. 11.-seTAM kADhI nAkhIza. 12.-ATA kADhI nAkhIza. 13.-kucA kADhI nAkhIza. 14.-bhoMyabhegA karIza. 15.-maNune cha pAMcazera karIza. 16.-aDadALA kADhI nAkhIza, 17. kAthalA karI nAkhIza 18.-adhamuo karI nAkhIza. A sarva prayAgA dhamako ApatAM 1parAya che. mArI mUkavu, doDAvI mUkavuM; jorathI dADAvavu. kr gheADA mArI mUkayA, baLada mArI hADakAM bhAgI nAkhIza ragI nA-mAre khIza. 3.tAlaku teDI nAkhIza. na kA mArUM mArUMchuM; chokarAM thaethI vadhaze mAyA, mAyAmAM nahi sArUM. sAcu kahuMchuMjI. narmakavitA. " mAruM mAruM karIne dhana meLavyu` re, temAM tAruM nathI talabhAra.-aMta. ' devAnaMda. jANe meghajIbhAi, vazanA paDA vaMzanAbhAi, khalArAta, devarAta, kAkharAta, puMjAbhAi vagere. ema e dara
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAlAmAla thai javuM] kArIpaNe javAba ApatAM huM jANutA nathI ane jANavAnI darakAra nathI evA arthamAM khelAya che. mAlAmAla thaI javuM, kharAbehAla thaI javuM; nabaLI dazAmAM AvI javu; narama paDI javuM. ( 12 ) AvI rIte aneka kArakhAnAM sthApana thayAthI mAlekA te mAlAmAla thaI gayA." jAtamahenata. 2. zarIre azakata thaI javuM; zakti baLa vinAnuM thayuM. mAvaDI sukhe, mAnI sADamAM ja bharAI ra henArA; mAnuM ja mADhuM joI besI rahenArA. * mAvaDI mukhA janAnakhAnAmAM ja paDI rahevAnI AbhA mAge che.' ' halAvI khIcaDI te lADa laDAvI dIkarI tathA mAvaDI muA cheAkarA e traNa te bagaDyA vagara rahe ja nahi.' sudarI guNamaMdira. - mAsIe karavA, muelA mANasanI pAchaLa eka mAsa pachI revA kuTava nI tathA khavarAvavAnI je kriyA karavAmAM Ave che te. mALA cAlavI, var ke vadhu pasa Mda karavAnI nizAnImAM garadananI AsapAsa mALA nAkhavI. ( strI ke purUSe. ) 2. sasAranI ke koI kAmanI vyavasthA kAine mAthe nAkhavI; gaLe jotarUM vaLagADavuM. mALA japavI--pheravavI, satata--nira Mtara kAinuM nAma lei tene saMbhAryA karavuM. * huM kayAranA tArA nAmanI mALA japyA karUMchuM.' [ mimnananuM jhADakaNu, * ghara, dAgInA ane vepAra sA harataka karI leze eTale tame mALA japajo. ' sarasvatIcaMdra. mALA jhAlavI, khAkhI thavuM; sa MsArathI virakta thavuM; sAdhu thaI javuM. 2. khAkhIbAvA thavuM athavA tenI peThe paisA TakA kaMI pAse na rAkhavA. 3, nidhI DhAvuM; ALasu rahevu. 2. devALuM kADhavuM. r bahudhA lAkA karamAM jhAle mALA, kharUM pUche te na ApyAnA cALA. dropadI haraNu. mALI levuM, ( chAparUM. ) naLA caDhAvavAM; chAjI levuM. mithyA dukkaDuM, (mithyA duSkRtaM) pApanI kSamA mAgatAM e zabda kheAlavAmAM Ave che. (zrAvakAmAM.) kharA zrAvako dara varSanI rUSi paMcamIne divase peAtAnA pratipakSIenI mAphI mAge che ane kahe che ke A gayA bAra mAsamAM je kAMI melyAcAlyA hAie athavA ceArAzI lAkha jIvAyeAnimAMhe mArA jIve je kAI jIva haNyA hAya, haNuAvyA hAya athavA haNutAM pratye anumedyA hoya te sarve mana vacana kAyAe karI micchA dukkaDaM " eDa endri jIre, dAha gadu hatyA, teha muja micchA dukkaDu e, dhIke karIne jeha meM chevAM che dALiyAM, Ave rakhe muja TukaDAM e, zilavatInA rAsa. mijAja javA, gusse thavue sAMbhaLatAM vAra jIvarAma zAstranA mijAja hAthathI gayA.' maNi ane meAhana. mijAja ThekANe na heAvA, mijAja kANuaMkuzamAM na DhAvA; mijAja javA; rIsa hAvI. - te adhikArIneA mijAja ThekANe na hAvAthI teNe garadana pakaDIne bAraNA bahAra haDolI mUkyA. ' mijAjanuM jhADakaNa, traNA mijAjI te magarUra
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ miTTI dANAdANa thavI. 2 mANasane viSe khelatAM vaparAya che. * enA vara jaNAya che teA DhAlAmAr jeve, paNa naryuM mijAjanuM evuM jaNAya che. ' jhADakaNu DrAya bhAminI bhraSaNa. miTTI dANAdANa thavI, ( mATI vikharAI javI. ) hAlahavAla thaI javuM; kharAbamasta--pAyamAla thaI javuM; hairAna thavu cheka bhUMDI du:khadAyaka sthitimAM Avo paDavuM, if ( 293 ) valabhI rAjAe kareluM apamAna yAda AvyuM, dezanA AvezamAM tenA DeALA lAla thayA, ane vera vALu, rAjAne kharAba kharAba karUM, enI miTTI dANA dANu karuM ema khelatA khelatA AraDImAM pherA pharavA lAgyA. '' vanarAja cAvaDA. miTTImAM ciThThI maLI javI, deha paMcabhUtamAM maLI javA; maraNa pAmavuM; marI javu. "are rAjA karaNa tane tAre avicArI svabhAva cheDatA nathI ane jyAM sudhI tArI miTTImAM miTTI maLI jaze tyAM sudhI e tArA svabhAvathI tArI kharAkhI thaze. dr [ mIThI jIbha. ane suMdara che A vAtamAM te minameSa nathI, vaLI tee ema paNa kahetA hatA ke tenA DahApaNane pAra nathI.' ze. kathAsamAja. karaNa gheluM. mithyA vAsudeva, ( puMDarika nAmanA rAjA lAkaDAnA e hAtha ceThADI caturbhuja rUpe zaMkha, cakra, gadA, padma cAre hAthamAM rAkhI, peAtAnI prajA pAse peAtAne kRSNane avatAra kahevaDAvatA, te peAtAnI pUjA karAvatA; chevaTe kRSNe tenA e hAtha chUTA pADI, parAjaya karI mArI nAkhyA te uparathI.) mithyAbhimAnI athavA ADaMbara rAkhanAra mANasane viSe khelatAM vaparAya che. trinameSa nathI, zaMkA ANuvA jevu nathI; nakkI che; khAtrI bhareluM che. . teo kahe che ke biTrosa, sadguNI ( joSoe mina, meSa vagere rAzi AMgaLIne veDhe gaNIne kaMI vAta nakkI kare che te uparathI.) miyAM mazAlA vagara rahyA che, matalaba ke jyAM sudhI paisA maLyA nathI tyAM sudhI ja pAMzA cAle che, paNa jyAM paisA maLyA eTale te para tanamaniyAM karaze. miyAM mahAdevanA joga, aNubanAva. hiMdI tathA IslAmI dharma vacce puSkaLa ADa vera cAlatuM AvyuM che te uparathI. miyAMnI minaDI, bIkaNa bilADI; nAmarda; nAhiMmata. " mAravADI bahAra ghaNA rA ajAvatA ane bedarakArIthI vartatA hatA,--khuzAmata teA tene jhera jevI lAgatI hatI; paNa ghera Ave eTale miyAMnI minaDI jevA jeI hyA. eka hArkATA bADIne sAMbhaLe ke - rama gheMza jevA thaI jateA hateA. ' kAtukamALA, bissI lagADavI, gAnArI vezyAmAM umare pahoMcelI chekarIne pahelavahelI dAMte missI lagAvI dhaMdhAmAM dAkhala karavI. 66 . mugdhAne rati vilAsa, svakriyAnA uttama, navI massI lagAvelI sAmAnyAnA madhyama, ane parakiyAneA kaniSTa che. nAyikA viSaya, kavi narmada. mIThaDAM levAM, evAraNAM levAM. mIThI jIbha, mIThuM mIThuM-madhura madhura khelanArI jIbha; khuzAmata karI mana raMjana kare evI madhura bhASaNa karanArI jIbha. mIThI levI paNa khelAya che. " eka dahADA eka dAsInA hAthamAM kumAra ramatA hatA tyAre te gAMDI tenI pAse
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAThI mAravI. ] gaI te karagarIne ekavAra kumArane mIThI levAnI mAgaNI kIdhI. " mIThI mAravI, koTI karavI; haiyA dillIpara hallo. sarasuM cAMpavu 2. hArTa hAThanI cUmI karavI. mIThuM maracuM bhabharAvavuM, kharUM khoTuM vadhArI rasika lAge tema karavu. marI mazAle bhabharAvave paNa khelAya che. sAmAnuM mana khuza thAya evI rIte atizayAktithI kAi vAta ke hakIkatanuM varNana karavu. mIThuM lAgavuM, mAThuM lagADI akaLAvuM; duHkha lAgavuM; rIsa caDhavI. mAM lAgavAM paNa khelAya che. ( 294 ) mIThuM lohI, rUpa, raMga, kAMti, kaMika svabhAva sAthe evI ke sahavAsa karavAnuM mana thAya. " r paisAdAranuM mIThuM lAhI, jAya garIbanAM guNu kAMti kAhI." vijayavANI. bhaNelI strIne potAnA patinuM lohI mIThuM lAgaze ne tethI te tene kaheze ke, pyArA, tame je kaheze| te huM bhAvathI karIza. " narmagadyuM. 66 mIThu pheravavu, rada karavuM--bAtala karavuM. tArI AbarUmAM meDhuM mIThuM pheravaze, etA laDhavAne kAMI kAMI Theravaze. sUNA kavi khApu. .. * mIDuM vaLavuM, radda thavuM; bAtala thavu. 'duniyAmAM loke potAnA vaMzavarDa yAda rahevAnI AzA rAkhe che e khATI che; e pramANe te te eka athavA dhaNuM te| e peDeDI sudhI oLakhAya che, paNa pachI tenuM mIDuM vaLyuM. karaNaghelo. " tAre khAvA pIvAnuM vaLyuM mIDuM, [ mukhanAM malAkhAM karavAM. bharyA khetaramAM paDiyuM moTuM chIMDuMjI." kavi bApu. mINa kADhavuM, puSkaLa mAra mArI mINa jevuM narama karI nAkhavuM. 2. atizaya mahenata karAvIne thakavavu. A arthamAM tela kADhavu ema paNu varSa rAya che. mINanA karI nAkhave, mANunA jevA pAcAmAla vagaranA karI nAkhavA; garIbane nirAdhAra karI nAkhavA. (e purUSane. ) kk zuM kahuM ena, mArA bhAga che, mArA vijIAne te mINane karI nAkhyA che, kANu jANe zuMya karI nAkhyuM che ke enA vinA bIjA koIne phaikhatA ja nathI; cA game tema khele te kare paNa vijIe kaMI kahenAra nahiM, ' sAsuvahunI laDAi. mINanA meATI, pAce-mAla vagaranA purUSa, teA pazu peAtAnI sAthe paraNelA. tr zrI sasarAnI sukhakAraka, mahiyara pAlakhI mAThI; .. purA praviNa kAM hINukamAuM, mIneya pazu moTI, kAvya kaustubha. mINa mINa thaI javu, mINa jevuM pocu thaI javuM; palaLI javuM; narama thaI javu. muMbAInuM muDada, (muMbAinuM pANI bIjI jagAAnA pANIne mukAbale sArUM nathI tethI tyAMnA lAkA muDadAM jevA jaNAya che te uparathI. ) sukA lAkaDA jevA zarIravALA mANasane mATe khelAya che. muelA mANasapara besIne khAya evu, ghaNuMja nirdaya; ghAtakI; duSTa; sura. 2. kharAkhI-nukasAna karanAra. mukhanAM malAkhAM karavAM, ( malokhAM--rADAM cAvavAthI jema zeraDI jevA svAda Avata
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ muLA Ara.] (295) [muvA paDayA che. nathI, tema moTe mIThuM bolavAthI kaMI aM | hisAbamAM che ke muThIo vALe che." taramAM prema che ema jaNAtuM nathI te u pratApanAka. pI) mAtra ne mIThamI belI sAruM muThImAM rAkhavuM, sattAmAM rAkhavuM, dAvamAM lagADavuM; upara uparathI khuzI karavuM. rAkhavuM. " tArI prIti pUrNa premadApara, muThImAM samAya eTalAM thoDAM; ghaNAM ja tevI prIti kaI para hoya, thoDAM; juja. (bIjAnA pramANamAM) mukha malokhAM karI tene ThagatI, "tame zuM ema dhAre che ke tamArAM mu ThImAM samAya eTalAM mANasethI amAruM nIkaLI gayA pUThe beTho rAya; e khela mAyAne re, lazkara chatAvAnuM che?" karaNaghele. kahevAya na kothI kahI. patnI." muDI nIcI thaI javI, AbarU-Teka ocho dhIre bhakta. thaI javo, muge mAra, kharekha hAtha, lAkaDI vagerene hari pAchI phare je huMDI, nahi, paNa evI tajavIja ke jethI bahu to te nIcI thaI jaze muDI; duHkha thAya. pachaDAvAthI, dabAvAthI ke mAra lokamAM lAgaze tamane gALa, paDavAthI tvacAnuM chedana thayA sivAya zarI- nararsa zeThanI meTI cAla, ranA mRdu bhAgamAM IjA thAya che te. emAM premAnaMda DI. vacAne bheda nathI thato tathApi tenI nI- muDI maMtaravI, chetarIne kaMI kADhI levuM; cenA aMdaranA bhAgane bhaMga thAya che. ADuM avaLuM samajAvIne ThagI levuM. muThI dAbavI-cAMpavI, lAMca ApavI. muDI mecana karavuM, halakuM pADavuM; cheka za2. saMketa kare. hAtha dAba paNa | ramAvI nAkhI UMcuM jevA na pAme tema bolAya che. karavuM; eka ja mAnabhaMga karavuM; hajAmata muThI baMdha thaI javI, ApatuM aTakavuM; A- | karavI. (lAkSaNika) pavAnuM baMdha rAkhavuM. enI mUThI hAlamAM muDI hAthamAM hevI, caTalI hAthamAM baMdha thaI gaI che. (karakasarathI ke bIjA | hAvI juo. kaI kAraNathI.) mudalapara AvavuM, jAta-vabhAvapara AvavuM; muThIo vALI nAsavuM, jIva laI nAsavuM; pitAnI jAta darzAvavI; pita prakAzavuM. jeTaluM jaladI nasAya eTaluM nAsavuM. (bha munivrata levuM, cUpa rahevuM; munInI peThe * | aNuboluM rahevuM. yanuM mAryuM. ) " nAha vi tyAM muThIo vALI, surata maMDAvuM, kaI kAma AraMbhavAne zu bhakArI anukULa vakhata nakkI tha. e kokoI pAchuM na jue saMbhALI." I amukanA upara AdhAra rAkhato heya venacaritra. tyAre tene viSe bolatAM vaparAya che. jee enI AMkha phATI hatI te ve make "zuM enAja upara murata maMDAyuM che LAe tame heta te muThIo vALIne nAsI matalaba ke enA sivAya bIjA koIthI na hi cAle? premarAya ne cAramati. savA paDyA che? zaktimAna nathI ? (kharca | A maThI jeTale mevADa tamArA zA | uThAvavAmAM.). jAta, "
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ muske bAMdhavuM.) (24) [ mUche hAtha de. * nathI.' muke bAMdhavuM, pITha pAchaLa hAtha bAMdhI rA- ] rANInuM mana lebhAyuM." khavA. sAsuvahunI laDAI "keTalAka cepe karavA lAgyA temane mu- mUchapara lIMbu rAkhavAM-nacAvavAM, bAMkA ske bAMdhyA.' | TeDA-chela-iskI juvAnane mATe athavA arebiyana nAITsa. garviSTa mANasane viSe belatAM taparAya che. muzAbhAi ne vA pANI, vA ane pANI "vAMkI jenI mUcha, sivAya bIjuM kAMI nahi, khAlIkhama; dhana jehapara lIMbu leke; bhAla vinAnI hAlata. vaza varatAve jagatu, enA gharamAM to musAbhAIne vA pANI koNane AgaLa te ke che ene kAMI nhAvuM nIvavuM paDe ema pratA5nATaka. zuM e mUchapara lIMbu caDAvI rAkhanAra mUcha ugavI-phuTavI, juvAnI para AvavuM: (pu- pratApasiMhanI hirAkumArI ?" rU.) hajI mUcha te dI nathI, DAMgopAkhyAna. mUcha uMcI rAkhavI, AbarUmAM rahevuM. TekamAM mUchamAM hasavuM, khaDakhaDa hasavuM nahi paNa rahevuM. "te potAnI mUcha uMcI ne uMcI ! meM malakAvavuM. rAkhe che." ema kahIne puna: maNizaMkara mUchamAM mUchanA AMkaDA vALavA, phAMkaDA dekhAvAne athavA koInI sAmA maradAmI batAvavAne maNi ane mohana. mUchanA vALa AmaLavA. mUche lIMbu che, Teka che. mUcha nIcI thaI javI, zobhA-AbarU ochI jyAM lagi jaranA jatA jharAnuM, thaI javI. pANI pIne dharAya re; vANiyA mUcha nIcI te kahe sADI vAMkaDI mUche Thare lIMbu ne, sAta vAra nIcI e kahevata che.' (mUcha huM chuM ne huM huM karAya." e purUSanuM bhUSaNa che te uparathI.) narmakavitA. mUchane vALa, mUchanA vALa jevuM ghaNuMja pyAruM. ema kahevAya che ke eka vaNajhArAe mU mUche hAtha devaphera, phAMkaDA dekhAvAne) chane vALa ghareNe mUkI rUpIA upADyA 2. (koInI sAme maradAmI batAvavAne hatA, te tene te mUcha keTalI priya haze.? athavA magarUrImAM.) te pAdazAhane e to mUchane vALa | " huM mArIne besa kahuM te bese, ne uTha hato tathA tenA manapara teNe eTalI badhI ! kahuM te uThe, pANuM pI kahuM te pIe ne sattA meLavI hatI ke te mATe te game te | nA kahuM te nA pIe; marada te ame, ema karI zakatA hatA.' kahI mUchapara hAtha pheravIne be, mArA karaNaghele. kahyA vagara eka DagaluM bharAya zuM?" mUchaparatA de, phUlAza-magarUrImAM mUchanA sAsuvahunI laDAI vALa uMcA caDhAvavA. huM huM karI hAle DolatA, * cUlAzaMkara gorane ghera jaI kacare mUke vAre vAre maLe ghAlI hAtha re, sAmA." tA deI reja baDAI bhAre te jANI go kavi bApu.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUtarI devuM. ] mUtarI devuM, gabharAI javuM. (Dara ke dhAstIthI) sUtare dviveza maLavA, 'zuM tAre ja mUtare divA khaLaze ke' eTale ke tuM hAIza tyAre ja kAma thaze ke? mULa UMDAM che, jene mama ke kapaTa bahAra dekhI ke kaLI zakAtAM nathI evA mANusane viSe khelatAM vaparAya che. * enAM mULa te bahu UMDAM che bhAI. mULA kApavuM-ukheDI nAkhavuM, jaDAmULa kADhavuM; samULA nAza karavA. * pAyamAla- kharAbakhAstA 2. cheka ja karI nAkhavuM. ( 297 ) * tene kema huM pRthvI ApuM, jenAM joine mULa huM kAdhuM. ' kavi Apu. * e te sArAM manuSyanAM mULa kApatA ja kare che. ' premarAya ane cArUmati. mULanAM pANI, dama-zairya-jossA vinAnuM ke hiMmata vinAnuM evuM je kAI te. 66 dakSaNIe te! mArApara Asakta thaI paDyA che ane mane devatA kharakhara pUje che. paNu gujarAtIe te cheka mULAnAM pANI che. paisA mATe te gulAma thaI rahyA che." navI prajA. gALa mULAnA patIkA jevA (rUpiyA ), maTALa ane suMdara. r " zeTha, mULAnA patIkA jevA rUpiyA gaNI ApyA che te have ADA javAba zA mATe Ape! che ? letI vakhata ApavA paDaze ema jANatA nahAtA. ?" kaiAtukamAlA. mULI sudhADavI, akh tarehanA guNu dekhADI peAtAnA taranuM karavuM; ADuM avaLu samajAvI bhamAvavuM; bALavI nAkhavu. zekha DAkathI, kaMI aTakAva ke sarata vacce ANI mUkavI; thayelA karAra ke vacanamAM .. [ methIpAka jamADavA. vacce aDacaNa nAkhavI. 2. jarA casakAya ke khasAya nahi evA rAkANu-ke niyamathI baMdhAvuM. mekha esavI, aTakavu; vilaMba thavA. (vacce kAMI aDacaNu AvI paDavAthI. ) mekha mAravI, jIo phAMsa mArgI. 2. dhaNuMja du:kha devu-saMtApavuM; kAI sakhata niyamanA baMdhanamAM levuM ke jethI jarA paNa chuTathI khasAya nahiM. meghADaMbara gAjavA, (dhanadhAra ghaTAmAM gaDagaDATa thavA te uparathI lAkSaNika arthe.) lagananAM gItamAM bairAMe lagananI dhAdhuma ne zArabakAra batAvavAnA arthamAM vApare che. mejapara caDhavuM ( kAma), jyAre kAma nIkaLI tenI caracA-vAdavivAda cAlatA hAya tyAre ema kahevAya che. te uparathI kAma jorapara hAvu. meDI karavI, o purUSa yAgya umare Ave tyAre temane jUdI ekAMta jagAe suvADavAM. 'AraDI karavI' paNa kheAlAya che. * dhaNInuM vaya vadhAre hAya te| paNa vahunI kAcI uMmare meDI karyAthI tenA a gane bAMdhA tUTI jaIne te vahelI gharaDI thaze. ' . vanarAjacAvaDA. methInA che, phAyado che; lAbha che. (lAkSaNika.) methIpAka jamADave, mAra mAravA vAMkAmAM. ) "C eka kArabhArI dhasIne eraDAmAM doDI AbyA, paNa tarakaTalAlabhAi tA bhAMge paDI ALeATI mAratA ne uparathI meAtIzAha tene methIpAka jamADatA joI te te chaka thaI jaI tyAMthI chAnAmAnA pA nikaLA cATyA. 23 sadguNI mANeka.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ medAna paDavuM.]. ( 288 ) [meM levAvuM. musaLIpAka Apa paNa bolAya che. moM joyuM, (chokaruM) lADamAM uchareluM, bemedAna paDavuM, bahAra paDavuM; pitAnA khAsa | TanuM. guNavaguNa lekonI jAheramAM ANavA, mAM joI javuM, khasI javuM; haThI javuM; raDI AgaLa paDavuM; ajavALAmAM AvavuM. uThavuM; avasara Ave kharca na kara. medAnamAM AvavuM-pesavuM, (medAna e ! "jeo pArake ghera koNIo vIMjhatA eka laDAI ke kustI laDavA jevI khullI | heya teo pitAne ghera ujaLo avasara jagA che. athavA te eka evI jage che ke ' Ave tyAre meM joI jAya e zarama bha jyAM sAme thaI zakAya, te uparathI laDA- reluM kahevAya" ImAM rekAvuM; harIpha athavA zatrunI sAme pustakamALA. laDhAI laDhavI. koInI sAme medAnamAM A- mAM bALavuM, tiraskAramAM koIne dUra karavAnA vavuM eTale tenI sAthe laDhavA bAtha bhIDa- ' arthamAM belAya che. "muMbALa tAruM"--vA kabUla thavuM. te rahe ahiMthI. 2. bahAra paDI badhAnA jAheramAM A- mAM mAthuM, adhAra puSTirUpa sahAyatA; sAbItI. te sAdhue jarA karaDI najara karIne medI copaDI che? page medI cApaDI che tarataja javAba Avyo ke A khoparI te juo. rAjAnI haze ke bhIkhArInI haze e zodhI mera beTho (sUraja), asta pAme. kADhavAne kayArano mAthApheDa karuM chuM paNa mela mUko (aMtarane), mana-aMtaranI mane meM mAthuM sUjhatuM nathI." saphAI karavI; niSkapaTathI je hoya te khu mAsika sArasaMgraha lekhulluM kahI devuM. svapnanI vAta kadI kharI paDatI nameluM vaLagavuM, lAkSaNika) harakatakartA koI thI. e vAta Apa jANo cho to paNa A mANasa ke duHkhadAyaka vastu vaLagavI. (e TalA badhA adhIrA thaIne meM mAthA vagamelArUpa che te uparathI.). ranI bAbatanI tajavIja karavA javA AmezanAM gADAM AvyAM che, Aja te meza | 5 tAbedArane AjJA karo cho e ama nAM gADAM AvyAM che ema jenI AMkhamAM [ ne te ucita lAgatuM nathI." meza bahu AMjelI jaNAtI hoya tene viSe vIrA dhIrAnI vArtA. majAkamAM belAya che. mAM mUkIne, meM chUTuM mUkIne zarama ke-Amezane cAMllo, apakIrti, lAMchana, kalaMka | barUnI darakAra rAkhyA vinA. ethI ulaTuM kaMkuno cAMllo." te ThekANe atyaMta kupita thaIne sarva meLa meLave, banatI rAza AvavI; banAva | dhIraja choDI Aryaputra mAM mukIne rAyA tha; meLApatha; vicAranI aikyatAthavI. mAM upara zAhI reDAvI, AbarUne kalaMka uttara rAmacaritra. lAgavuM. mi levaDAvavuM, davA ApI meM gaLatuM rakhAmeM caDhAvavuM, nAlAyaka mANasane mAna A- | vavuM. pavuM athavA tenI sAthe AdarasatkArathI mAM levAvuM, meM vIluM paDI javuM. bolavuM. | "AthI ghelAbhAInuM meM levAyuM paNa 2, rIsa caDhAvavI. teNe dhIraja rAkhI pitAnI saghaLI sthiti hatA. "
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayo." manuM pAna. ] ( ra ) [ moTI khATane mAMkaDa. sAhebane jAhera karI." uparathI nA nA karavA mAMDI ne meM sAMdhe be bahene.. manuM pAna, ghaNuMja pyAruM; jene vaDe zobhA arebiyananAIsa. rahe evuM; jenAthI meDhAM lAla thAya-ja. he suMdarI rAjA sAthe moghAM seMghAM za maLe te. thavAya nahi e bIjA sAthe cAle." te te mArA menuM pAna che." vIramatinATaka. mene TALe kara, sAmuM na jevuM; uDA- . "tenI matalaba cetI jaI musAkhAe vyAM karavuM. (be darakArIthI.) moghA thavAnuM DoLa karyuM." prajAne uttara na Ave, rAya de che meM sadharA jesaMgha ne TALe." mokaLuM makavuM, pika mUkavI. sudhanvAkhyAna-che. 5. mAkANa mAMDavI, (koI mANasa marI gayuM meMmAM maga oravA, mage moDhe samanI peThe hoya ane tenI mokANa mAMDavAthI jeTabesI rahevuM. luM duHkha thAya teTaluM duHkha thavuM.) bhAre meMmAM mAkhaNe ogaLatuM nathI, jarApaNa nukazAna thavuM ke thatuM hoya tevI hAlata garamI na hoya to mAkhaNa na ogaLe te u thavI. parathI rUpakamAM niraparAdhI, dama vagaranA vizeSa le AgaLathI vyAja, ke kamajesAvALA mANasane viSe dile raMkanI na dhare dAjha, belatAM vaparAya che. mUDI sahita makANa maMDAya, jANe meMmAM mAkhaNe ogaLatuM nathI corInuM caMDALe jAya, eve dekhAya che." kAvyakatubha. mAM mAya evuM bolavuM, vivekama- mokANanA samAcAra eTale mAThA samAcAra dAmAM khape evuM: zobhe evuM; peza paTe moTA bhA thavuM, vaDIlanI peThe AgaLa paDI evuM. kAma karavuM; jemAM hoya temAM pahela karI "kRSNa deva-priyA ? tuM te kahIza ke ghAlamela karI mUkavI; AgaLa paDI jANe savitAne lAvI mArI seDamAM ugADe, kaMI badhuM huMja karuM chuM ema zAbAzI dekhaDAmeMmAM mAya evuM bole teja bhAgye apA vanAra athavA meLavavA prayatna karanArane mATe ya, meM kahyuM mAge, tyAre mAgIne mAgyuM bolAya che. te ThIka?" moTA lIka, nAnA chatAM moTAnA jevuM A satyabhAmAkhyAna. caraNa karanAra mANasane viSe majAkamAM beeTale naNaMdanuM abhimAna saMtoSa 5- | latAM vaparAya che. matuM ane bhAbhI hAlI ja rahetI." kema, kaMI bolazo ja nahi ke? have sarasvatIcaMdra. | tame te moTA ka thayelA jaNAo cho." madhuM evuM thavuM, mAna caDhavuM, khuzAmata dilIpara hallo. mAgavI; mAna mAgavuM; TekamAM rahevuM. moTI khATane mAMkaDa, kaI moTAnA A alIbAbAnA gharamAM paga pesAro | zraye rahIne athavA medAne lIdhe thayelA karavAnI keLayAhusenanI pUrepUrI IcchA !. magarUra-garviSTa-masta mANasane viSe belatAM hatI, te paNa jamavA javA teNe upara | vaparAya che.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ meTuM bhana.. mATu mana, udAratA; sukhamAM chalakAI javAne je guNa te; udAra mana; UMcA jossAnuM; pApakAra buddhivALuM mana. meTu peTa, gula-marmanI vAta; bahAra na tAM matamAM rAkhavI te; sahanazIlatAne guNa rAkhavA te. kADha mADhu mAM, lAlacu mANasane viSe khelatAM vaparAya che. caDayA meTu rAvaNa jevu mADhuM, ( rAvaNunuM mADhuM moTuM hatuM te uparathI. ) teAbare hAya tevuM-rIsAyaluM-caDheluM mADhuM. 2. sujIte meTuM thaeluM meDhuM. meATe pATale besADavuM, vadhAre mAna ApavuM; vakhANa karavAM; sArUM sArUM eTalI mAna vadhAravuM. ra. ( mazkarImAM ) uMce caDhAvavuM; julAvavuM; meTuM sanmAna ApavuM. " gharamAM bhAbhI naNunuMja cAlavA detI; lokamAM eneja mATe pATale besADatI, ane enuMja kahyuM karatI. ' tArAbAI. mATe| jIva, mANasa jAta; ethI ulaTuM nAnA jIva; ( moTA dehavALA ane nAnA deDavALA. ) mADI mAravI, khAvuM; jamavuM. 64 Aje kaMI mAThI mArI AvyA che ke zuM?" mADhA jevuM karyuM, kAMI sAruM na karyuM hAya tyAre e viSe khelatAM vaparAya che. " e tA zuM ugare, paNa paramezvare ugAryo, bAkI eNe te enA mAM jevuM karyuM hatuM. " brahmarAkSasa. meADhAM lAla thayAM, jaza maLavA; khuza kha khrI thavI. ( ahuvacanamAM vaparAya che. ) mADhAnI mIThAza, ataHkaraNathI nahi paNa [ mADhAmAM khIlA ThAkavA. uparathI je sArUM sArUM khelavuM te; meDhe mIThuM mIThuM khelavAnI rIta. mADhAnI vAtA, mAtra kahevAnI paNa te pramANe vartavAnI ke karavAnI nahi. moDhAnuM chUTa, vAcALa; spaSTa ane saraLa vANIthI khelanAra. moDhApara kahevuM, zarama rAkhyA sivAya sama ( . . 1 ) kSaja kahevuM. tr " teNe tenA meDhApara kahyuM eTale tenI samakSa teneja. ( pUrva pAchaLa nahi. ) meDhApara thuMkavuM, kriTakAra karavA; dhikkAravuM; tuccha gaNavuM. have A nukasAnakAraka vAtamAM huM vacce chuM tethI temanuM bheApALu bahAra paDatAM vAra mArI kevI phajetI thaze, are ? lokA mAMpara thukaze, te te vicAra hAya ,, tuM ja kara. mADhAparathI mAkha teA uDatI nathI, heza arebiyananAiTresa. nathI; cetanA-rAma nathI; hiMmata-dama nathI; zakti-jIva nathI. k mukha thakI na bhAkhI uDe, dUbaLA dedAra, jIhatuM teA nAma suNI, chUTe che ka pArA.-IMgrejo. bALalagna batrIsI. mADhAbhaNI hAtha karavA, khAvuM; jamavuM. mADhAmAM AMgaLI ghAlavI, (vismaya pAmatAM. ) ekAeka gabharAvuM; cakita thavuM; ekAeka acaratI pedA thavI; ajAyaba jevuM lAgavuM. (vismaya pAmatAM thatA abhinaya. ) mADhamAM kIDA paDavA, vAravAra thuMyA keranAra mANusane ema kahevAmAM Ave che ke zuM meADhAmAM kIDA paDayA che ? mADhAmAM khIlA ThAkavA, je mAjIsa kheAlavAne prasage paNa khelI na zakatA hAya
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ meDhAmAM chae ghAlavI. ]. ( 301) [meTuM AvavuM. jenI jIbha na upaDatI hoya tene viSe be- meDhAmAM sAkara, (kAInA mukhamAMthI nIkalatAM ema vaparAya che ke enA moMmAM khI- | LatI zubha vANI phaLaje evA arthamAM. ) le Thekya che ke nathI bolAtuM. ? "DosAe kahyuM nizcita rahe, rUDAM mahAmAM jIbha ghAlavI, belatAM aTakavuM vAnA thaze, kema bhAI-buddhidhana? kAkA, baMdha thavuM; cupa rahevuM; aNabelA rahevuM. tamArA meMmAM sAkara." dIkarA saradAravahu ? laDAInA kaMI sarasvatI caMdra. samAcAra AvyA ke? tArA sasarA kyAra "dikarA, tArA mAM sAkara, khare nirdonA memAM jIbha ghAlatA nathI, ame vRddha 1 bALakanA mukhamAMthI nIkaLatI vANI phaane apaMga have kyAM jaIe ? |Le che; sudeva, mArA aMtaHkaraNamAM harSa thA gu junI vArtA. moDhAmAM jIbha nathI, ema mege moDhe sumanI peThe besI rahenArane viSe bolatAM naLadamayaMtI nATaka. vaparAya che. 2. bolavAmAM miThAza; mIThuM mIThuM bolI meDhAmAM thuMke evuM, thuMkavAnI jago jANe artha sAdhI lenAra mANasane viSe belatAM evuM; tuccha gaNuM kADhe evuM darakAra na vaparAya che. kare evuM. tenA meDhAmAM te somaNa sAkara bharI che moDhAmAM dAMta nathI. ? zerya; dama jesso moDhAmAMthI dAMta kADhI-pADI nAkhavA, nathI? (belavAmAM. ) harAvavuM; bolatuM baMdha thAya ema karavuM. moDhAmAM dhULa nAkhavI, bAvaruM banAvI be- | "bhalabhalAnA moDhAmAMthI dAMta kADhI latuM ekadama aTakAvavuM; koInuM besavuM - 1 nAkhe eve che." TuM che ema siddha karI besatuM baMdha karavuM moDhuM avaLuM karI nAkhavuM, eTale mAra boleluM pAchuM kheMcAvavuM; pharIthI na bole | mAro ke moTuM avaLuM thaI jAya ! (aema karavuM; zaramAvI nAkhavuM, gabharAvavuM | yukti) ghaNo ja sakhata mAra mArave, moDhuM baMdha karavuM e karatAM A prayoga meTuM ApavuM, moDhuM batAvavuM darakAra rAkhavI. vizeSapaNuM batAve che. gulAba murNa i' e pada la 2. meTuM gaLyAM kare tevuM osaDa A khanAra nA mukhamAM dhULa nAkhavA eke pade pavuM. thaI rahI chuM. alI javA de jhaverI? ene gojhArIne pAMcALI prasannAkhyAna. meM na ApIza " moDhAmAM lIluM taraNuM ghAlavuM, lAcArI-dI bhAminISaNa, natA-kaMgAliyata ke azakti batAvavI, mahuM AvaDuM thaI javuM, moTuM levAI javuM; lIluM taraNuM ghAlavA jevI tuccha-haNI | meTuM phIkuM paDI javuM-utarI javuM; khasIavasthA darzAvavI. yANuM paDI javuM, vAMka-maheNAM-apamAna mihire lakhyuM ke tAre meMmAM lIluM | vagerethI ekAeka zaramAI javuM. taraNuM ghAlIne rAjA bhUvane zaraNe javuM; tuM AvavuM, meTuM sajavuM ne temAMthI nahitara laDhavAne sAmA thavuM." lALa gaLavI. rAsamALA. | 2. zaramamAM levAvuM.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ moDhuM ughADavuM. ] moDhuM ughADavuM, ( khATI-kaMTALA bharelI khAkhatamAM vaparAya che. ) khelAvavuM athavA khele ema karavuM. ( * ATaluM theDuM anAja jaladI khUTI na jAya, ane nirdaya zAhukAranuM vAre vAre mAM udhADavu na paDe eTalA sArU garIba kheDutanI bairI keTalI sAvaceta rahe che. ?' Dhe. kA. uttejana. mADhuM udhaDavuM eTale khelavu athavA khelavAnI zakti dharAvavI. " mane khAtrI che ke tArI vicitra mAgaNI karavAne kadAca huM jaIza, paNa mArUM mAMja udhaDanAra nathI. arebiyananAiTresa. mADhuM utarI javuM, mADhuM zIkuM paDavuM;-caherAnA raMga phrIkA thavA. ( rAgathI athavA AbarU gayethI ke kligIrIthI. ) mADhuM upaDavuM, hada uparAMta khakhaDayAM karavuM. mADhu' upADavuM, gALa devI; hada mUkIne kheAlavuM. mADhuM kALuM kara-dUrajA, disatA rahe. (tara skAra ke kaMThALAmAM vaparAya che.) mADhuM kALuM karavuM eTale mADhAne-kIrtine lAMchana lagADavuM. ' e vacana teDI teNe peAtAnuM mADhuM kALuM karyuM ne enA pUrvajone lAja lagADI. ' sadharAjesadha. mADhuM kALuM meza-dhama thaI javu kAi apajaza-kalaMkathI jhAMkhuM paDI javuM; koi apakRtyathI zaramAI-ajAI javuM, mAhu zAhI jevuM thavuM paNa khelAya che. mADhuM gadhAvuM, manamAMnuM manamAM baLAne cIDAvuM; gALa devI. 2. lAyaka guNu na heAvA. (tiraskAramAM vaparAya che. ) mADhuM caDhavuM, rIsa caDhavI; meDhA parathI rI sa batAvavI. 302 ) [ mADhuM pheravavuM. mADhuM cAlavuM, vAre vAre kaI khAyAM karavuM. AkhA dahADA enuM meDhuM' cAlyAM ka reche te pachI mAMdI na paDe.?' . 2. hadathI jAde khakhaDavuM, ' tArUM moMDhuM bahu cAle che. > mADhu jovu hoya tA Avajo, maraNa pa thArIe paDelA mANasanA saMbaMdhamAM dUranA mANasane khAra ApatAM e vaparAya che. mADhe thavuM paNa kAThiyAvADa tarapha khelAyache. " tyAM jaIne te Aratane kahyuM mane tAre sAsarethI mokalyA che; kemake tArA dhaNI ghaNA AjArI paDayA che ane te jIve tevI AzA nathI, tethI tane moDhe thavA khelAve che. che mAsika sArasaMgraha. meduM ThekANe rAkhavuM, mADhuM maryAdAmAM-vivekamAM rAkhavuM; mAM ThAvakuM rAkhavuM. (bahAranA DALathI. ) 'jone mADhu ThekANe rAkhIne kevI mazkarI kare che !" mADhuM tapAsIne khela, hadamAM rahIne-vivekathI khela; AbarUne vicAra karIne ela. mehu dhAi Ava, lAyaka guNa lai Ava; meADhA para je durguNane mela che te dUra kara; mAM ujaLuM kara; rItabhAte sughaDa thA. mADhuM paDavuM, mAMDhu phIkuM paDI javuM; lAlI uDI javI. 2. tejamAM aMjAI javuM. mADhu pUravuM-bharavuM, kAMI ApIne samajA - vavuM. - te dahADe jo amArI salAha pramANe pelA caMDALa udharAtadAranuM mAM pUryuM hAta te| A dahADA kadI Avata nahi karaNaghelA. mADhu pheravavu, rIsamAM ke kaDhALAmAM pUDa karI phrI esavuM. 'tArI sAthe vAta karavI te paNa eka
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ * moTuM gAvuM. ] ( 303 ) [ moTuM zIvI levuM. saMkaTa che ema belI te meM pheravI beThI." | jAI jaIne. dilIpara ha. mahuM laIne AvavuM, lAyaka guNa laIne moTuM bagADavuM, abhAva-apIti darzAvavI; | AvavuM; gyatA-lAyakIthI AvavuM. kaMTALo ANu. pelA caMDALa kALA moDhAnAne tArI 2. meMDhuM besvAda karavuM. saghaLI vAta kahe ke muo zuM moDhuM laI moTuM bALavuM-jituM karavuM ( tiraskAra ne jUThuM bolyo hate.?" ke kaMTALAmAM belAya che.) arebiyana nAITsa. "kajIyA kaMTAnuM moTuM bALIne, here. tyAre piyA, tuM ema kahe che ! ati moTI mUrkhAI karIne rAjabhraSTa thayela, narmakavitA. mAtra sarvenA zekamAM vadhAre karavAne huM "bALa bALa alyA tAruM meTuM, na- zuM meM laIne AvuM.?" garapALa dAdAe kahyuM che te bhUlI gayo ha 1 naLadamayaMtI nATaka. Iza, mera jarA AMkhanI zarama paDaze "mane kAphara, kutaro, harAmakhora vagekenI ? " re kahI bhADe che te Aje zuM moTuM tapatyAkhyAna, laI mArI joDe kAma pADavA AvyA cho? mAM bhaDabhaDavuM, khAvAnI IcchA thavI; sadharA jesaMdha. khAvAsAruM moDhuM caLavaLavuM; khAuM khAuM "zuM moDhuM laI AvuM chuM, paga pAse ema thavuM. zubha nAma." moDuM bharAI javuM, tapta thavuM; dharAvuM; saM kavi narmada teSa pAme. mahuM levaDAvavuM, davA ApI moTuM gaLatuM - (kAMI sAruM sAruM maLavAnI AzAe khAvavuM. ke maLaze evuM sAMbhaLIne.) moTuM vAghanuM che, mepara zarAtananAM cinha meluM bhAgavuM, pitAnuM kArya siddha karavA nuM che; vAghanA jevuM bihAmaNuM meM che. mAM vAkoIne kAMI ApavuM; kAMI ApIne sama- ghanuM che ne pUTha ziyALanI che ema jAvavuM. dekhAve bahAdura chatAM bIkaNa mANasane " IjAradAra adhikArIonAM meM bhA- mATe vaparAya che. gIne IjA meLavatA, ane meLavyA pa- huM vALavuM, meMDhuM DhAMkI raDavuM; cheDe vALI chI pitAnAM peTa bharavAne game tevA ju- vilApa kare. lama gujAratA." pitAnA saMbaMdhInA maraNanA divasathI gu. junI vArtA. ochAmAM ochA dasa bAra divasa ane traNa, 2, meTuM bhAgI javuM (gaLyuM khAdhA- che ke bAra mahinA sudhI divasamAM be vAra thI. ). kuTa ke meM vALe." mo bhayamAM ghAlavuM, nIcuM jovuM. zara pustakamALA. mAI javAthI-zaramanuM mAryuM.) matuM zIvI levuM, AgaLa belatuM baMdha moTuM rahI javuM, belIlIne thAkI | thavuM-karavuM; zaramathI bolatAM acake evuM javuM. karavuM; meM baMdha karavuM ke jethI AgaLa manuM rAkhIne, zarama rAkhIne; tejamAM aM | belAya ja nahi.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ moTuM halAvavuM. 1 ( 304 ) [ moDhe mAthe oDhavuM.' khudAnI e pramANe je marajI haze meDhe tALuM hovuM, zaramathI athavA ThapakAnI te tene hukama have mAthe caDAvIe chI- | dhAstIne lIdhe athavA thayelI phajetIthI e, eTaluM bolI teoe pitAnuM meM | meMDhuM baMdha thavuM. zIvI lIdhuM." strIone moDhe savAmaNunuM tALuM che, karaNaghela. | have tene moDhe tALuM devAyuM che eTale thame halAvavuM, bolavuM athavA belavAnI ta- | celI phajetIthI tenuM meMDhuM baMdha thayuM che, javIja karavI, ene moDhe to samaNunuM tALuM che." 2. DokuM dhuNAvI hA agara nA kahevI. ame to amAre deDha maNanI moDhe karavuM, pAThe karavuM; jyAre joIe tyAre kuMcI hAthamAM laI savA maNunuM tALuM A belAya tene mATe gekhavuM; bhUlI na javAya mukharUpI koTaDIne mArI sAtane sAta cAda teTalA sAruM khUba pAkuM karavuM; smaraNa rA- dahADA sudhI bolyA cAlyA vinA bezI khavA sArU tene teja zabda ghaNu vAra bha rahIzuM." sthA karavA. tapatyAkhyAna. me caDhAvavuM, atize laDAvavuM; bahekAvavuM; (lajjArUpI tALuM, chabharUpI kuMcI, ne amaryAda karavuM; vaMThI jAya ema karavuM. | mukharUpI koTaDI. (lADamAM.) mehe dUdha gaMdhAya che (hajI te.), hajI "je kahe te hAjI hA karIe ne moDhe | moDhethI dUdha te sukAyuM nathI' vagere pracaDhavA daIe, tenuM phaLa A, have te e | ga nAnA bALakane athavA dhAvatAM baccAM musalamAna thavAnI; e mAruM kahyuM nahi | jevA AcaraNavALA nAdAna kAcI vayanA juvAnane viSe bolatAM vaparAya che. sAsuvahunI laDAI moDhe bapora ramavA, bapore gharamAMnI svamATe caDhIne, (keInI) rUbarU; pratyakSa sa- | ccha bhoMya upara AvatA caLakATa jevo makSa; moDhAmoDha AbhAsa gorA mukha para paDI rahe, ane keTalAke te tene moDhe caDhIne kahyuM ke thavA AtasabAjInA baporIyAnI peThe te amane vagara vicAre A baMdIkhAnAmAM moha pamADe e jaNa. ( juo lAvI nAkhyA." narmakavitA bhAga 2 paNa 825 AvRtti vIrA dhIrAnI vArtA. | trIjI.), Teka tajI caDhI meDha mAgI leuchuM, maDhe bolavuM, mAtra bolavuM ja paNa karavuM deI davA tuM rUjhava mAro ghAva je." | nahi. narma kavitA. 2. koIne kaMI kahevuM hoya to tenI moDhe tALuM devuM, moTuM baMdha thavuM-karavuM; | samakSa kahI devuM. (pachavADe babaDavuM- na bolAya-bole ema karavuM, ( zaramathI, nidavuM nahi.) dhAstIthI-ke phajetIthI.) meDhe mAgyuM, IcchA moDhe kahI jaNAvI heya "sahu mANase belatAM belI khoTI, te. (A pustakanuM moDhe mAgyuM mUlya Amukhe tALuM dejo jIbhe cAMpa meTI." | pavAne taiyAra thayA che.) narma kavitA. mehe mAthe oDhavuM, devALuM kADhavuM. * have tene moDhe tALuM devAyuM che.' ' 2. bhAthuM DhAMkI zeka kara. mAne."
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe mAthe hAtha dane. ] 3. nirAza thavuM; hAravuM. mATe mAthe hAtha daine, cUmAne, hArIne, na chUTake, nirAza thachaMne, mamata makI deI takarAra patAvIne, thAkI-kaDhALIne. meDhe sAkara pIrasavI, mIThA khela khelI sAmAnuM mana pANI pANI karI nAkhavuM; pIgaLAvI nAkhavuM. mAta pharI vaLavu, mAte dherI levuM; akasmAta AvI banavuM; samApti thavI. 56 vahANe esIne cAhyA vahevArI, jAnu' dhAryuM tuM re; eNe jAte jarUra, palakanI AzA nahi paDanI. madhya dariyAmAM mAta pharI vaLyuM, deza rahI gayAre pachI pAtAnA dUra,-- palakanI AzA nahi paDatI. " ( 305 ) meciMtAmaNi, meAta mAthe AvavuM, ghaNuM ja thAkI jaI marI javA jevu thavu. motane mAraNe, maraNa pathArIe; yamane 5rANA thavAnI lagabhagamAM. mAtI parovavAM, meAtI parAvavA jevuM kAI jhINuM bArIka kAma karavuM. " atyAre zAM meAtI parAvavAM che ke thoDe ajavALe thatuM nathI, te ThAlI cAra dIveTA saLagAvI beThochuM ?" meAtInA cAka pUvA, meDhA meDhA manasubA karavA; havAI kinnA bAMdhavA. ** 'zekhazallInI peThe te potAnA manamAM meAtIe cAka pUre che paNa dhAryuM te izvaranuM ja thAya che. ,, e baheneA. meAtInA dANA jevA, gALa bharADadAra ne dekhAvaDA ( akSara, AMsu ) r vatsa ! AAtriyAkSara prayatne lakhyA chatAM e kAyasthAkSara jevA cAkhA meAtInA 39 [ mAbhAre magaLa. dANA jevA nathI banatA. " mudrArAkSasa nATaka. mAtInA meha varasavA, meAtIne varasAda varasatAM jevA utsAha ane AnaMda jaNAya teve| AnaMda thave; AnavRSTi thavI; AnaMdanA pAra na rahevA. mahA vada zubha sAtame mahAtsava thaI rahyA hatA, e divase gujarAtamAM seAnAne sUraja ugyA ane meAtInA meha varasyA." vanarAjacAvaDA. *H dhanya dhanya ghaDI te dhanya hADAre, deve bhale dIdhI dIkarI; ujaLA avasara dekhADayAre "meAtIDe mehulA vuyAre, tribhuvanapati amane truThayAre. ' mazarU para tethI tenAM te| hatAM." "" ,, vena caritra. mAtIo marI javAM, TAMTIA narama thavA; pANI--baLa kamI thaI javuM; hAMjA gagaDI javA; hiMmata hArI javI; hAzakAza uDI javA. jubedItA rAge bharAI hatI mAtIAM ja marI gayAM arebiyana nAiTsa. mAdaka jamavA, lADavA khAvA. ( lAkSaNika artha ) khATavuM; vijaya meLavaveA; lAbha prApta karave. (c yeAdhe na tA mAdaka tyAM jamAyA, mUkI bIjAne sahadeva sAyA. " TrIpadI haraNu. mANAgra buddhi, mAbhanA cheDA jevI skula buddhi; jaDa buddhi. ethI ulaTuM 'kuzAgra buddhi.' mAbhAre magaLa, ( jyotiSyamAM evA magaLa pIDAkArI mAya che te uparathI. ) ghaNI du:khada avasthA.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ mora mAra, . [ yAhema karavuM. mAra mAre, (morace mAre. te uparathI mAra mAra, vijaya meLava; phateha mAthuM mArIne-AgaLa paDIne-mokhare rahIne ? meLavavI; dAva chata; karelI yuktimAM kArabhAra karI vijaya meLave te uparathI) kAvavuM. pAra paDavuM nyAla thavuM; kRtArtha thavuM. - moralI bajAvavI, khAvA karavuM; rAMdhavuM 2. dAva chata phateha meLavavI; vijayI thavuM. - rasoI karavI; (kAraNa ke temAM moralI vajIra sAudIe jANe mAra mAryo jevI bhUMgaLI laI devatA DuMka paDe che.) nahi ema bole, zuM che re uddhata, hajI masALa jai AvyA, (vAMkAmAM ) kedapaNa mAruM apamAna karavAnI hiMmata dhare khAnuM bhegavI AvyA. arebiyana nAITasa. myAna karavuM, (lAkSaNika.) baMdha karavuM (mo"paNa evuM kAMI nathI ke tajAye, huM-jIbha.) je juvAnInuM ane jera; juvAnIne divAnI kahe hai, taravAra myAna karavI eTale myAnamAM : toDI nAkhe tAjAne tera, bAlavI. mora mAryo bhAkhe re, myAnamAM rAkhavuM, aMkuza-kabaja--hadamAM dhIra beThA kaMika bhaDe. ATalI ThaM, " rAkhavuM. dhIre bhakta. | "tAre jesso jarA myAnamAM rAkha." tha:pAyana karavuM, nAzIne chUTI javuM, sa- yamapurImAM mokalavuM, mArI nAkhavuM. TakI javuM; agIArA gaNavA. 2. (jyAM nirdayapaNuM-ghAtakIpaNuM vApayamane dUta, ( lAkSaNika) yamarAjAnA dUta ravAmAM AvatuM hoya evI jagAe je nirdaya, kaThera-niSphara kALajAnA mA mokalavuM te uparathI) kedakhAnAmAM bhusane viSe bolatAM vaparAya che. mokalavuM; keda karavuM. yamane parU, kamakamATI upajAve evAM kAma karavuM, maraNiyAM thaI koIpaNa je atyaMta pApa karanAre; vaNeja pApI | khame kAMI kAma karavuM. (dhasArAnI sAthe ). mANasa. yA homa karIne paDo phateha che yamapurInI yAtanA, ghaNuM ja duHkha, bhAre mAM- | Age." dagI, sakhata zikSA vagere. kavi narmada.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ rama hAmAM AvavI. ( 307 ) 2 hAya raga hAthamAM AvavI, (dhArI raga mAM AvavAthI roganI khabara paDe che te uparathI lAkSaNika arthe ) guNadoSa jA jIvA; svabhAva-guNu-doSathI jANItA thavuM; bheda jANavA. nADa hAthamAM AvavI paNa khelAya che. raMga eLakhavI-tapAsavIpaDavI evA prayoga thAya che. rage raga nA bhAmiyA-eTale svabhAvathI pUrNa jANItA. kAI ragaDa bhUTA, jADI buddhinuM ane DhaMgaDhALa vinAnuM ke bhalIvAra vinAnuM evuM je te. ( mANasa-varatu ) ragaziyuM gADuM, ( ragaza eTale maLInuM saluM. je gADAmAM evAM bahu ceAsalAM bhare te dhIme dhIme cAle te uparathI ) dhIme dhIme thatuM-rasaLatuM kAma. cA k rage AvavuM, krodhanA AvezamAM AvavuM. page pIsi kAne ku madhye suvADyA, rage Avi bhIme page kAne tADayA TrIpadI haraNa. rage raga rAI cApAvI, bALI mUkavuM (aMtara); trAsa ApavA; nakhathI te zIkhA sudhI duHkha thAya-mAThuM lAge ema karavuM. " satyabhAmA--khAvAne jagalA te kuTavAne bhagalA ! che kaMI levAne devA ! sAMdhIne sa krI satrAjItanI dikarI bhalI jaDI che ! paNa huM te rage raga rAI cApaDuM tevI chuM.' satyabhAmAkhyAna. raMga badalavA, bhaya ke saMkaDAmaNamAM AvI paDavAthI jyAre mANasaneA caherA phIkA paDe che tyAre tenA raMga badlAyA-karyuM ema kahevAya che. raMga rAkhavA, peAtAnuM mAna, de, raDhiA tApaNuM vagere jALavI rAkhavuM; zAbhA rAkhavI. raMganI rALa, ati AnaMda; utsAha. kr [ raja khecavI. meM samAM je AzA dhArI, te karUM huM raMganI rANe." draupadIharaNu. raMgamAM hevuM, AnaMdI bAvamAM hAvuM. raMgI nAkhavuM, lohIluhANu thAya tyAM sudhI mAra mAravA; mAra mArI lehIcatuM karavuM. racavAyuM kutarUM, kutarAnA jevuM khvAvakuM ( atizaya kAmanI lAimAM. ) rajanuM gaja karavuM, koI bAbatane vadhArI rU. dhArI moTI karavI; najIvI bAbatane mATI karI thApavI. tilatAlaM pazyati aNuM parvatI jUjJatti. e rajanuM gaja kahevAya. " bApadAdAe asalanA vakhatamAM mAra mAryA hAya te, ke pAte javAna avasthAmAM sahejasAja dhADa mArI hAya tenuM rajatuM gaja karI ne vadhArI vadhArIne DAI DhAMkavAmAM Ave te sAMbhaLyAthI mata a ti AnaMda upajyA vinA rahe nahi, garbhavasena. "6 rajanuM gaja zuM karavA kare che? se'ja pUchyuM eTalAmAM ATalI badhI tI zuM jAya che. ' rajaka uThavuM, dropadIdarzana. dANApANI-sarjita-aMjaLa pANI uDavuM; annAdaka uThavuM; nasI" uThavuM. rajA levI, kaMI kAma karavAnI paravAnagI mAgavI-chUTa meLavavI. 1. Adara dai chUTA paDavuM. pAchA jatI veLA moDhAnI AgaLa ema kahevAya che ke rajA leuM chuM.' raja kheMcavI, mahenata karavI; mathavuM; zrama karavA. "vidyAbhyAsa karyA pachI praznanA duHkhanA
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ raMjaka uDave. ] ( 308 ) [ peTImAM levuM. nivAraNa arthe tame ghaNI ja raMja kheMcavA vAne ke pAchaLa varaghoDe Ave che. te upamAMDI che. " rathI) lokamAM sArI narasI vAta jAhera - premarAya ane cArUti. karavI; ughADuM karavuM ghaNI vakhata chAnI raMjaka uDe, laDAI-kachae the. (baMdu- vAta ughADI karavAnA arthamAM e vapakanA dArU uparathI.) rAya che. raMjaka mUka, uzkeravuM; mamare mUke; la- 2. moDhethI vakhANa karavAM; prazaMsAnAM DAI karAve tevuM bhASaNa karavuM. gIta gAvAM. "tuM tAruM ja jyAM hoya "bhATa lokanI jAta belyAvinA nA tyAM raNaziMgaDuM phukyAM kare che e rahe. je bAbata jANe temAM TApasI pUre Tale tuM tArAM ja vakhANuM athavA ane na jANe temAM raMjaka mUke, paNa bo- tArAM ja je sArAM kRtya heya ne lyA vinA rahe vAravAra gAyAM kare che. yazomAkhelana. keTalAka mANase pitAnuM raNaziMgaDuM "raMjaka khAI javo eTale uzkeravAnuM phukavAmAM hoMziyAra hoya che. je potAnuM ja phaLa na thavuM. raNaziMgaDuM pheMke che te ghaNuM kharuM thoDA ja raDatA lADa, ghaNuM ghIvALA-lacapacatA lADu. vakhANane pAtra thAya che. " (lAkSaNika) tethI ulaTuM thoDA ghIvALA ne ! mAsika sArasaMgraha, bhAgatAM bharUrUra thaI jAya evA te ha- ratana pAkavuM, ratana jevuM guNavaMtu mANasa satA lADu kahevAya che. nIvaDavuM-nIpajavuM ( lAkSaNika ) raDatI rAdhA, rAdhAnA jevI raDatI strIne viSe rathajAtrA, adaka pAMsaLI; ghelachAvALuM, vAmajAkamAM belAya che. yela; uDela tabiyatanuM. raDatI surata, raDatA udAsa caherAnuM dila hAya hAya! Ate kevaLa jAtrA gIra mudrAnuM; heza vinAnuM. dekhAya che. arere ! Ane ane mArI mejI. hiMmatabAja ane phaka hIrAlamIne saMbaMdha kema thAya ? " hatA tethI ApaNe ATaluM phAvyA. raDatI vidyA vilAsa. surata hota te ApaNuM phariyAda ja hAtha ranavana thavuM, khedAna medAna thavuM astavyasta mAM dharata nahi." navI prajA. thavuM; kharAbehAla thavuM; bhAgI tUTIne saraDatuM netra hevuM, zokAtura caherAnuM ke - pATa thavuM; garIbI hAlatamAM AvI paDavuM kharAbakha ta thavuM; pAyamAlI thavI. baLI chAtInuM hovuM. hameza raDatuM ke hameza 2. hiMmata chUTI javI. nizvAsa nAkhanAruM devuM. "tenuM te raDatuM vikharAI gayuM daLa ranavana thAtuM, raDI uThavuM, khoTa AvavI; khAvuM. "te vepA- rAya kahe kyAM jAze re." ramAM raDI uo." - kavi premAnaMda 2. hiMmata hArI javI, nirAza thaI rApeTImAM levuM, (rapeTI eTale gabaDDI te javuM; hArI javuM thAkI javuM. uparathI) khuba mahenata karAvavI; thakavavuM; raNaziMgaDuM phukavuM, (varaghoDAmAM AgaLa ra- | labaDadha levuM; jesabaMdha kAma laI kAyara suziMgaDuM phUMkavAmAM Ave che, evuM batAva- ' karavuM. gAtra che."
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUkatI. " rapha cakkara. ] ( 308 ) [ rasAtaLa ghAlavuM. teNe te have tene khUba rApeTImAM lIdhe ! bhaya-dhAstI; saMpUrNa nAza. te uparathI) jaNAya che." ghaNuM jemAM tUTI paDavuM-trAsa Ape. raju cakkara, (ripucakra) hAni nukasAna, za- , " tenuM kAma vadha kare te vaidANI, te trane peca. gAjatI ane dhaNIpara rastAna macAvI rapha cakkara karI javuM-chAnuMmAnuM nAsI javuM; chaTakI javuM; palAyana karI javuM; sarasvatIco agIArA gaNavA. ravalI paMcaka, ( revatI-sattAvIsa nakSatraramakaDuM thaI rahevuM, ramakaDAnI peThe tAbe- mAMnuM eka moTuM kamanasIba sUcave che+pavaza thaI rahevuM, pukha AdhIna thaI rahevuM caka.) ghelachAvALu; paheravA oDhavAnuM ke jema ramADe-nacAve tema ramavuMnAcavuM; ko- bolavA cAlavAnuM jene bhAna na hoya tevuM Ine kaheNane tAbe thaI rahevuM. ( sattA na gheluM gADuM; mUrkha tephAnI-kaMTALo hovAne lIdhe). pamADe tevuM vyatipAta; udhamAtIuM; kAma are ! hAlanA rajapUta rAjAo ane ke ThekANuM vinAnuM (bhANasa.) kabaranAM ramakaDAM thaI gayAM che e dahADe ravI javuM, juvALanuM pANI AvavuM. ? Avata nahi." rastAmAMnI dhULa, ADIvATanI dhULa juo. pratApa nATaka, raste paDavuM, karavAne agara kema karavuM te "vayasya ! enAM kRtya evAM ja che ane e tamArA jevA DAvAne te pitAnuM samajavAno rasto maLa. 2. zarU thavuM; sarADe caDhavuM; rAge pa. ramakaDuM samaje che ke karI nAkhe che. a pavuM. (kAma) mArA jevAnuM to te nAma paNa na daI 7. jatA thavuM. tapatyAkhyAna. 4. rItamAM AvavuM. rasto kADha, duHkha-muzkelInI sAme dhIme ramaNe caDavuM, manane jaNAya tevI mahenata | | dhIme ane daDhatAthI AgaLa vadhavuM; aMtakarI keI paNa rIte gamADo karavAnA - | rAya TALaka nikAla kare. sAmAM AvavuM; uzkerAvuM; vAyela-uDela ta rasa utAre, (hAtha) hAthathI khUba mAra biyatanuM thavuM; phAyademaMda kAma na karatAM mArI kaMThe pADe. (hAthane) nirarthaka vakhata gumAvavAmAM guMthAvuM. 2. (paga) phegaTa dha khAI pAchA temane nAsatA dekhI vAgha ane siMha AvavuM athavA dhaNa vakhata sudhI vadhAre ramaNe caDhayA." ubhA rahevuM. vIrAdhIrAnI vArtA. . (jIbha) hadathI jAde belavuM; badaramatA rAma, (sarvavyApaka rAma te uparathI davA devI; jema Ave tema bayAM lAkSaNika arthe) jyAM tyAM bhaTakanAro. karavuM. tIrthavAsI sAdhu, musAphara, utArU (mu- rasAtaLa ghAlavuM, ene adhiSThAtA anaMta . khyatve gosAI) athavA dharmapracArakane che, emAM nAga rahe che. pAtALa-pRthvI viSe bolatAM vaparAya che. nIcene pradeza--e sAta che. atala, vimastAna macAvavuM, (ramastAna-ramakhANa | tala, sutala, mahAtala, talAtala, rasAtala
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasAtaLa javuM. ] ( 31 ) [ rAkha ceLavI. ane pAtALa, A uparathI rasAtala ghAlavuM " are, paNa eTaluM e kaMI enA eTale TheTha rasAtala sudhI nIce-cheka nIcI pAya- bApanuM thaI gayuM!ne te raLI rAze khavAze rImAM laI javuM. te uparathI lAkSaNika arthe ema na samajavuM. enA upara te eka khAbakhAsta karavuM; chekaja pAyamala karI ! moTo bilADo talapa mAravA tAkI ja nAkhavuM; cheka durdazAmAM ANuM mUkyuM taLiyA rahyo che." gardhavasena. jhATaka nAza kara. rAMdhI raI rahevI, zokamAM rahelI rasoI A te kuDAM karmanAM karatu rAjA, have A karatAM zuM natuM rAja; kAmamAM na AvavI athavA na bhAvavIteM te amane rasAtaLa vAyA rAja, na rUcavI. thayA pUrNAhutie mAlyA rAMdhI rasoIo dharI rahI ne, amArahayA rAjA." vADI bhaNe sau jAya; mAMdhAtAkhAna. jaIne joyuM tyAM dIThI, gajaba karI nAkhave. prANa vinAnI kAya." venacaritra. rasAtaLa javuM-thavuM-vaLI javuM, dhaDe be "varNavI vAta bane nahIM, savuM bhAgI paDavuM; vinAza tha; nakheda jaNe sai jonAra; javuM; nivaMza ja; pAyamAlI thavI. rAMdhI rahI rasoIe, tamArI sAthe maryAdAthI vatI tamArI upo zeka apAra." gya baradAza rAkhI hajAre prakAre tamAruM jAdavAsthaLI. lakSa sArA pratye lagADavAno bhAre hetu rAI caDhAvavI, uzkeravuM. (narasAmAM) hato paraMtu e mArA mananA manoratha - rAI maracAM paDavAM, (AMkhamAM), jora ochuM sAtaLa gayA che." thavuM arebiyana nAITsa. | 2. dekhI na zakavuM; AMkhe nIkaLI paemAM ApaNI cUka che ethI ApaNe taDavI (adekhAIne lIdhe ) bhAre khattA khAvA paDaze ane tethI ja de. "zaonI AMkhamAM rAI maracAM paDe!" zanuM rasAtaLa javAnuM che." rAI maracAM lAgavAM, mAThuM lAgavuM. dezI kArIgarIne uttejana, rAituM karavuM, (rAItuM phINI nAkhe che-DIkI 2. (pRthvI rasAtala javI eTale - nAkhe che te uparathI lAkSaNika arthe) ko thvI cheka rasAtaLa pAtALa sudhI heThe ! InI hAni athavA kharAbI karavI. javI te uparathI) duniyAM UMdhI catI ! "bhAI kahIne rAI caDhAvIzuM! ahIM thavI; gajaba-hAhAkAra thaI jaze. mAruM rAItuM karavA dhAryuM che?" rasALa ghAlavuM, kharAbakhAsta karavuM; chekaja rAkha caLavI, verAgI thavuM.(verAgI lAka pAyamAla karavuM; satyAnAzanI pATI besA- rAkha coLe che te uparathI.) DavI; taLiyA jhATaka nAza kare. (juo "jhAjhA je ghara putra, rasAtaLa ghAlavuM) koI kuLa tenuM baLe; rase bharAvuM, uzkeravuM, uttejana maLavuM; jesa jhAjhA jyAM vepAra, vadha; mamate caDhavuM kaI dina rAkhaja coLe." raLI rAza, nirAMte, sukhacenamAM. zAmaLabha..
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAma ceALAvavI. 1 rAkha cALAvavI, kAInA paisA TakA tI levA; pAse kaMija na heAya tevI dazAe pAMcADavuM; kharAbakhasta karavuM; nirdhana karavuM. rAkhadhULa, nakAmuM evuM je kAMI te, rAkha dhULa thaI javuM, kAMI sArUM kAma na thayuM hoya tyAre tene viSe kheAlatAM vaparAya yache . kharAba thavuM; bagaDI javuM; nakAmuM javuM. (kAma) rAgaDA khecavA, ( bALake, Akare ) bheMkaDA tANuvA; sAda kADhIne raDavuM. rAge paDavuM, rItamAM AvavuM (mANase) 2. sarADe caDhavuM (kAma) rAge bharAvuM, gusse thavuM; krodha caDhavA. rAja AvavuM, tu Avave. (ane) aTakAva vALI ane kAMI kAma kAja karavAnuM hatuM nathI te uparathI ) ( 11 ) " dezanI khelImAM rAjA zabda halakA thaI gayA. jene vizvAsa na rakhAya tene rAjA kahe je kAMI kAma na kare tevA nirUghumIne rAjA kahe. strIne aTakAva Ave te kahe rAja AvyuM. kemake traNa divasa kAMI kAmakAja na karatAM eThAM khAvAnuM hAya che. ' vanarAja cAvaDA. rAja thavA, (dIvA) elAI javA; gula thave. davA rANA thavA-vagAthavA-ghera javA vagere khelAya che. rAjaka dhruvaka, sulatAnI AzamAnI AkRta) " sAre sArUM lAge che paNa jo kaMI rAjaka zaivaka thayuM teA zrAddha sAranAra vinA badhAyane uMdhe mAthe laTakavuM paDaze. . tapatyAkhyAna. rAjA mAsa, rAjAnA jevAM AcaraNa ane vaibhavavALA mANasane viSe khelatAM varSarAya che. k rAtane rAjA khelatAM vaparAya che. ( AmAM jA zabdanA artha ahu halakA thaI gayA che. ) aAvanAra rANInA sALA, mithyA DALa cAlanAra; zekhAI karanAra ke kheATI sattA mAsane viSe khelatAM vaparAya che. " mAthAmAM magarUbI rAkhI, DArTa kare che hAlA; daivatanuM teA DIMTa maLe nahi, e rANInA sALA. 2. jene vizvAsa na rakhAya-je kAMi kAma na kare tevA nicamIne viSe ,, khulAkhIrAma. rANInA khaTamala, pazu khelAya che. rANA karavA (dIvA), gula karA; bujhatravA; hAlavavA rana ApavI. ra. nAza karavA. " surAme haNyA je viSe la karANA, karUM eka bANe tane cheka " rANI. dropadI haraNuM. rAta ApaNA mApanI che, rAtamAM je kAMI karavuM hoya te karavAnA haka che. divase kAma na thayuM hoya tyAre AkhI rAta jAgIne karavAnA nizcayapara AvatAM ema khelAya che. rAta kahe tA rAta ne dahADA kahe vA dahADA, kAInI IcchA-kaeN'sune anusarIneja mAtra vartavuM te. rAta dahADAnI khabara, zuddhi; sAna. duniyAdArInI khabara; sukha duHkhanI khabara. 1. ApAApa khabara paDe evI jAhera thaI gayelI navina bAbata viSe jyAri koI ajAjI rahe, tyAre tevAne viSe meAlatAM ema vaparAya che ke- ene te rAta dahADAnI khabareya nathI. rAtanA rAjA, dahADe UMdhanAra ane AkhI rAta kAma karanAra mANasane viSe khelatAM
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtI rAyaNa jevuM. ] ( 312) | rAmagAMDiyuM. vaparAya che. je ghaNuM kharuM kAma rAtrine sa- nI ke amerikAnA InDiyAnI hAlatamAM mayeja kare che te. AvI jAya temAM navAI zI,?" 2. ghuvaDa, ghuvaDa divase dekhatuM nathI pustakamALA. paraMtu rAtre dekhe che, te uparathI te rApha phATavo, koI phAyado meLavavAnI Aratane rAjA kahe che. zAthI ke tevA khAsa prasaMga para ekAe rAtI rAyaNa jevuM, (rAyaNanuM lAkaDuM ghaNuM che ke lokonuM josabhera bahAra AvavuM. majabUta-saMgIna hoya che tevuM) majabUta eve dakSiNa dizAmAM phAyarApha, ane ane taMdurasta. (zarIra) saMkhyAta zurA AvyA sApha. " rAta rAyaNa jevo ne dhIMge dhobo mAMdhAtAkhAna. thaine bhIkha mAgatAM jarA lajavAta nathI. rAma Azare, IzvaranA AdhArathI; IzvarecchA kuMvArI kanyA. 1 thI (purUSaprayatathI nahi.) roja tAjuM anAja peTa bharIne "rAmaAzare cAle che te kharuM." khAvAnuM maLe tethI zarIra paNa rAtI rA- rAmakahANI thavI, (rAmane thaI che evI) thaNa jevuM thAya, ane gharamAM bairAM chokarAM | rAmanA jeTaluM saMkaTa ke Aphata AvI paDavI. paNa kallola kare." koNa jANe kevAya kALaghaDIA de. kA. u0 mAM jezIe gaNeza mAMDavAnuM muhUrta joIrAtuM pILuM thavuM, krodhAyamAna thavuM; savAMga dIdhuM haze ke bApaDAne mAthe rAmakahANI dha vyApe. "lAla-La thaI javuM paNa sarakhuM thayuM. bahena, nazIba rUThe che, tyAre belAya che, kaMi bAkI rAkhatuM nathI." A vakhatanI rANunA prasavanI vAta kuMvArI kanyA. sAMbhaLIne bAdazAhane AgaLanA karatAM va- rAmakRSNanA vArAnI, ghaNuM junI. dhAre saMtApa thaze. te rAte pILA thaI rAma kuMDALuM, goLa cakkara; gayo ne rANIne ziraccheda karavA tayAra | 2. lAkSaNika arthe) rada; bAtala. thayo." ' arebiyana nAIsa. " rAma galelA je, aDabaMga je pitAnuM aMga vadhAryuM hoya te khAIpI alamasta rAdhAgALI paDavI, (rAdhAgALI nAmanuM banele ragaDamala je. eka jAtanuM phUla thAya che te tenA chAparA upara paDe tene tyAM laDAI thAya e vahe "paNa evI zikSA kare kAMI moTA, ma cAle che. te uparathI) jyAre poLamAM bIjA ne rAmalalAzA, jamI jANe ghaNe ThekANe laDAI thAya, tyAre kaheze ke - reTA-mananI." LamAM rAdhAgALI paDI che ke zuM? kavibApu. rAjarAna ne pAnapAna thaI javuM, kharAba rAmagAMDiyuM, (rAmacaMdrajIne mAthe, sItA kharAba thaI javuM; kharAbehAla thavuM; kha- chane vagara vilaMbe-AnAkAnIe tenuM harAkhasta thavuM; ekaja astavyasta dazA- raNu thaeluM chatAM gharamAM dAkhala karelI hatI mAM AvI paDavuM. te uparathI bebIne je Apa Avyo AvI hAlatamAM leke rAmarAna ne | hatuM, te uparathI) pAnapAna thaI jAya. AphrikAnA habazI | TaeNgaDhALa vinAnuM vyatipAta, ghelachAvALuM.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAmagATa kare.] [ rAma rAma karo." rAmagATIle kara goLa daDAne AkAre | ekaja prahArathI durbalasiMhanA rAma ramAbAMdhavuM. DI dIdhA." rAmavALIo, nAnAM nAnAM ahIM tahIM phara gardhavasena. tAM ramatAM chokarAMne e zabda lagADavAmAM "jenA upara piMDano moTo AdhAra che Ave che, je nAdAna saMsArane viveka ja- ne je bilakula na maLe te mANasanA rAma te nathI te. ramI jAya, te havAne paNa baMdha karavI e rAmacakkara, (mA) jADA roTalAne zarIrane keTaluM nukasAnakArI che teno vi. viSe majAkamAM belatAM vaparAya che. cAra kaI karatuM nathI." "rAmacakkara ghaDIne mUkaze." be bahene rAma nAmanI, ThADaDI. (ThAThaDImAM laI jatAM e saMcA evI banAvaTanA hatA ke rAma bolo bhAI rAma-rAmanuM nAma bo- haDAne eka ghA te upara paDe to tenA le che te uparathI) rAma ramI jAya." rAmanAmanI ApavI, rAmanuM nAma japAya jAtamahenata. rAma ramI jAya eTale athavA e eka yuvati zuM prIti baMdhAI, bhara bhAra mAra auvananI mAMya, tene te rAma ramI gayA jAnu eka rAmanAmanI ApIzanI te be- che, jyAM javAnanuM zuM jAya ? jAya tenuM sarvalatAja baMdha thaI jaIza." svare, puraNa rahyA parajaLe-agni. rAma bolo thavA, marI javuM. dhIrabhakata. 2. AvI banavuM; mAryA javuM; cheka ja nuka- pRthvI phATe ne samAya senA, rAma rame sAnImAM AvI paDavuM. jenA tenA." e pyArIne ciThThI kema lakhAya ?tene ja mAMdhAtAkhyAna. vAMcatAM kyAM AvaDe che ke tenA nAmanI rAma rAma, namaskAra. (pATIdAra-kaNabImAM) ciThThI lakhI mokaluM? ApaNumAM rIta nathI 2. rajapUta rajapUtane maLatAM ke chUTA paDatethI bIje ukele te rAma bole thAya." tI veLA rAma rAma bole che, "jema lyo navI majA. rAmarAma pradhAnajI! aphINuM caDhayuM che tene 3. paDI bhAgavuM; dhabAyanama: thaI javuM. vAmAM ThIka bolAze, mATe jAUM chuM." rAma bele bhAI rAma, (bhAIo, rA gu. jUnIvArtA. manuM smaraNa kare) A zabdo maDadAne uM 2. vaiSNava sivAya vagara janoIvALA cakI janAra bole che. "DIvAramAM rAma methI loko e pramANe bole che. (eka bolo bhAI rAma karatA eka maDadAne laI bIjAne maLatAM) DAghu AvI pahoMcyA." 3. chellA praNAma karavA. (gardhavasena "Aje huM sukhane rAmarAma karavA rAma ramI javA, marI javuM, mRtyu pAmavuM. AvyA hatA, haze A janmane mATe rAma 2. bhAgIne cUrecUrA thaI javuM (va- rAma karuM ." junA saMbaMdhamAM | dilIpara hallo. 3. durdazAmAM AvI javuM; pAyamAla thavuM. rAma rAma kare te mAtra rAmanuM smaraNa "vIrasene pitAnA jambara bhAlAnA na kare, te uparathI kaI ApavAnuM-banavAnuM-va
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ * rAma raTale . ] ( 14 ) 1. 2 jIvavuM LavAnuM nathI e artha darzAve che. dhIne meTI ne adabhUta vArtA thavI. ; rAma reTala the, (kanakavAne) A pramANe te eTaluM badhuM bolIne rAma roTalo thayo, gayA kaMnA gaM- kaheto ke rAmanuM rAmAyaNu thaI jAya ne , ThAI e sutAM e uThayAM, ahe kevI sara | mArI kathAne kaMI paNa aMta Ave nahi." sAI" - arebiyana nAITsa. vijayavANuM. rAmaNa dIva, (nAmaNa dIvo) e dIvAna rAma lakSmaNanI joDa, rAma ane lakSmaNa nIcene leDhAne saLIo bhayamAM sthira , jevA sarakhI UMcAInA, sarakhA DoLanA, sa- daTele hoya che ane uparane cheDe dI sarakhA svabhAvanA ane sAthe haratA pharatA e- LagAvavAmAM Ave che te uparathI ALasu vA be jaNa. caMdu maMdunI joDa paNa be- ane jaDa (purUSa ke strI ) ne viSe belAya che. latAM vaparAya che. rAma zaraNa karavuM-pahoMcADavuM, rAma-I- ramaNa verI nAkhavI, nukasAna karavuM. (va zvaranI hajuramAM laI javuM; mArI nAkhavuM stune mATe vizeSa vaparAya che.) ghAta karavI. "rAma zaraNa thavuM eTale maraNa 2. atizaya duHkha pamADavuM (mANasanA pAmavuM; maraNa pAmI akSaya dhAmamAM javuM, saMbaMdhamAM.) rAmAyaNa uparathI rAIzvaranI tahenAtamAM javuM maNa zabda thayo che. eka topano goLo tyAM AvIne 5- rAmAyaNa ukelavuM, kaI vAtane vadhArI De ne phATayo; tene kacare uDavAthI A ! vadhArIne kahevI. paNa joddhAo rAmazaraNa thaI gayA.' rAvaNa jevuM moDuM, (ayukti) caDheluM-rIsA pratApanATaka. yeluM moTuM. rAmanAM rAja, (rAmarAjya) sukhazAMti vA 2. sUjeluM (moTuM.) LuM rAjya. (dazarathabhuta zrI rAmacaMdrajI rAvaNa thavuM, moTuM thavuM. "paga te sUjhIne rAnA rAjyamAM koI jUThuM bolatuM nahi, ce vaNa thayA che.' (ayukti) rI karatuM nahi, paTAcaraNa karatuM nahi, rAvaNarUpa karavuM, meTuM caDhAvavuM; teba-, ane saghaLe zAMtithI cokho vahevAra cAlate te uparathI. ) "vaNanuM rAja-udvega dAthare caDhAvavuM. (atyakti) ane kutUhalavALuM rAjya. - rAvaNuM karavuM, rajapUta lokomAM aphINune rAmanuM bANa, (rAmanuM bANa ane vacana | kasuMbo pIve. "rAvaNuM karAvavA" eTale bhApAchAM pharatAM na hatAM te uparathI ) niSpha- { vagerene e kasuMbo Apa. La na jAya tevuM je kaMI; asarakAraka- rAvaLajInAM pastAnAM, ThAma ThekANuM vinAAbAda-kArya sAdhyA sivAya pAchuM na ja phare nA-kAna heya paNa sAna na hoya evA te. (auSadha, upAya-vacana-jeSa ItyAdi) | mANasane viSe bolatAM vaparAya che. rAmanuM rakhavALuM, rakhavALuM jovA jaIe rAha mAre, dhULadhANI karI nAkhavuM; ba te mAtra rAmanuM ja. rAma-Izvara sivAya ko- | gADavuM; vaNasADavuM. (adhavaca) I belI nathI ema sUcana kare che. rAkSasameyuM (ghara, dakSiNa dhAruM. e rAmanuM rAmAyaNa thavuM, TUMkI vAta-binA che ghara nakheta gaNAya che. vistAra pAmavI; rAmAyaNanI peThe vadhI - DuM jIvavuM, sukhamAM jIvana gALavuM.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAAAAAAAAN phanA gAbhalA jevuM.] ( 315) revaDI dANAdANa thavI. prabhue sAro avasara dekhADe te | bhaya vagere vRttine lIdhe zArIrika lAgaNI nAta jAtamAM be paisAne kharaca karI rUDuM | thaI AvavI. , ze na jIvavuM?' ' ' , rUve rUve jIva rAkhave, ghaNI ja kALajI be behena | rAkhavI; bahu saMbhALIne cAlavuM, kALajI rUnA gAbhalA jevuM, nirdoSa, ujaLuM ta- || pUrvaka dhyAna lagADavuM; sAvadhAnI rAkhavI; thA kumaLuM evuM je kaMI te. saga cAnaka rAkhavI; nukasAnanI bIke rUtu Ave, strIne aTakAva Ave; ane ! mahenata jArI rAkhavI. LaguM caDhavuM. "rAjAne jema cerapha najara rAkhavI rUThane kopa, (rUdra-zivajI ghaNuM dhI ha. | paDe che tema bAIDIone rUMve rU jIva tA te uparathI) moTo kopa. rAkhavuM paDe che." rUdrAvatAra dharo, rUdranI peThe ghaNuM kopAya be bahene. bhAna thavuM; gussAmAM caDhI AvavuM zezvarano kArabhAra, dhIme dhIme thatuM-rasarUparUpanI maNi, maNi jevI tejavI | LatuM kAma. (rUSi lenA rAja-adhiane phuTaDI strInA rUpa saMbaMdhe belatAM chAtAnuM kAma; rUSio potAnA kAmamAM ghaNuM vaparAya che. karIne ALasu ane dhImA-susta hoya che rUparUpane aMbAra paNa kahevAya che. te uparathI.) reca Apa, dhamakI batAvavI; Dara lagADa; rUpanI geLI, e rUpiyAne viSe bolatAM gabharAvuM; dhamakAvIne halakuM karavuM; bahIka vaparAya che; rUpAnANuM | upajAvavI; dhRjAvavuM ( lAkSaNika.) sarakAra darabAramAM phariyAda karavAM ja- re uDAvavAM, bahAra ThokavA; moja mANavI. tAM rUpAnI goLIe vaDhavuM paDe che eTale reDhiyALa gADuM, dhIme dhIme thatuM kAma reDhipuSkaLa vasu ane vakhata vyartha jAya che." yALa gADuM cAlavA de." kautukamALA. retImAM nAva calAvavuM, retImAM nAva carUpe varazI javuM, ati rUpavAna hovuM. lAvavA je mithyA na kara; phAMphAM hakama pArekha rUpALA nahi hoya te ! mAravAM. ApaNI nAtamAM bIjA kayA rUpe varazI 2. azakya kAmanI siddhi karavI. (ajAya che?" dabhUta caturAIthI ke camatkArathI) dhAravA. be bahene mAM ke samajavAmAM na Ave evAM kAma para baMdha chuTavA, maraNanI taiyArI para karavAM. AvavuM; nADI DhIlI thaI javI. revaDI karavI-uDAvavI, phajetI karavI; AvAMTuM badalAvuM, svabhAva-vicAra phare; barU dhULadhANa karavI. pheraphAra thave. (rItabhAtamAM. ) "teo hasI tALIo ane bUmo pArekha, tame mane game tema lala- pADI te bApaDAnI revaDI karavA lAgyA." cAvavAnuM kare paNa tethI mAruM ekapaNa arebiyananAITsa. rUvAMTuM badalAvAnuM nathI." rivaDI dANAdANa thavI, revaDI verAI jA kautukamALA... | ya tyAre dANAdANa thaI jAya ema kahevAve rUvAM ubhAM thavAM, yAra acaMbe, | ya te uparathI AbarU verAI javI-vahe.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ revaDInA pacamAM levuM] (16) [rATa tuTave. cAI javI-ochI thavI; AbarUnA kAMkarA | kiyA bhegA thaIe." thavA; phajetI thavI. tapatyAkhyAna. 2. kharAbakhata thavuM. thaI javuM; ane jeTalA snAna karavuM, nAhIne tarata khAI stavyasta dazAne pAmavuM. levuM. zaNagAranI zobhA gheDI upara beThA vinA riTale raDatI, bhUkhe maratI; bhUkhathI pIDAtI. jaNAvAnI nathI, bezIne darabAranI devaDI | "jonabriTana vizAyara pragaNAnA lagI nahi jAya eTalAmAM te bhAInI | kiMsTana gAmamAM eka roTale raDatI jhuMpaDIrevaDI dANAdANa thaze te vakhate jIva | mAM janmyo hato." paNa jaze." jAtamahenata. pratApanATaka. reTa kare, mArI mArIne bevaDa vALI revaDInA pacamAM levuM, revaDI taiyAra karatAM devuM. (Tale ghaDI ghaDIne pAsa karavAmAM ghaNAM AmaLA vALavA paDe che. te uparathI te Ave che tema) kacarI nAkhavuM, cera-salAkSaNika arthe) phasAvavuM; moTA phasAmAM hAra karI nAkhe. nAkhavuM; sapaDAvavuM; AMTImAM levuM. karelo ghaDa' paNa belAya che. "Tale rezamanI gAMTha, na chUTe tevI gAMTha-saMbaMdha. ghaDa' ene bIjo artha e ke nAme raDarekarDa javAba, taratano ane vaLI cekhe vuM. "tAro roTale ghaDe ! "tAre ezale javAba. phUTe" ema paNa belAya che. roga kADhI nAkho, narama pADI nAkhavuM; | "ra daitya je ene vara mAravA ThekANe ANavuM; pAMsaruM karavuM. rIsa-baLi- maMDele te gaDadA ne pATue bhArI rAMDane pelapaNuM-dhuMdhavAtApaNuM kADhI nAkhavuM. roTale karI nAkhyo !" rega tha -bharAve, mAThuM lAgavuM. bhAminIbhUSaNa. regAna pharavuM, bagaDavuM; mithyA javuM; kharAba bhale iMdra brahmA tripurAri moTo, gadA thavuM nukasAna thavuM. (kAma-paisA-zramapara lAva mArI karI nAkhuM roTe. " regAna karavuM. ) draupadIharaNa. reja AvavuM, ( zrena uparathI)DavuM AvavuM. raTale ja, cAlatuM gujarAna aTakavuM; roja uThIne, hamezAM; daraja. je vaDe bharaNapoSaNa thatuM hoya te baMdha roTalA thayA, peca thatI vakhate jyAre baMne paDavuM. kanakavA ekaThA thaI jAya che ne baMneno koIne na kahe te kahuM vAta ughADI roTalA jevo ghATa thAya che, tyAre tenA paDe te mATe Tale jAya." jeTalA thayA ema kahevAya che. rAma reTa sarasvatIcaMdra. le thaI je paNa bolAya che. reTale TALa, cAlatuM gujarAna aTakAvavuM. reTalA bhegA thavuM, roTalAnuM khANuM khAvuM- | baMdha karavuM; garIbanA peTapara paga mUka; pare khAvAnI taka maLavI. khAvAnI keI amuka || paDatA khorAka aTakAva. jeTale paDAvastu chellA kriyApadane lagADavAmAM Ave va paNa kahevAya che. che. jema, reTalo tuTa, cAlatuM gujarAna aTakavuM-baprabhu kAMIka pAMsaruM pADa je meda- | dha thavuM; rejI baMdha thavI. -
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ rATa bagADa.. ( 17 ) [ laDadhaDa levuM. reTa bagADa, cAlatA gujarAtamAM nuka. rezana vALavuM, ghaNuM ja nukasAna karavuM; dhULa sAna karavuM athavA khalela pahoMcADavuM. | dhANuM karI nAkhavuM. roTalo vALa, kAma bagADI nAkhavuM, cuMthI reLa vALavI, (ravuM uparathI nAma) bIka ne bheLaseLa karInAkhavuM; ekaThuM karI bagA- -Aphata phelAvavI; revaDAvavuM. DI devuM. 2. atizaya nukasAna karavuM; kharAbaretI zIkalanuM, raDatI suratanuM udAsI ca khasta karI nakAmA jevuM karI mUkavuM; herAnuM. ghANa kADhI nAkhave. diDAM raDavAM, raDIne duHkhanI vAta jaNAvava aToLa brAhmaNanA bekarA gAma bahAra kahevI; zekanI vAta kahevI. vaDanAM ane mahuDAnAM pAMdaDAMne reLa vALa vA deDI gayA." "are mAdhavI! rodaDAM revAno A gu. junI vArtA. avasara nathI. mATe amArAMthI chuTAM paDI nahi emanI ko samatola. tame madanazikharapara gayAM tyAra pachI zuM rADhaye bharAtAM vALe roLa." thayuM te sarva yathArthapaNe satvara kahI saM mAMdhAtAkhyAna, - raLI kaLI veLA, (cAre veLA) saMdhyA tapatyAkhyAna. kALa bhaLAva" laMkA karavI, saLagAvI mUkavuM. ( hanumAne laI uThavuM, saLagI uThavuM. laMkA saLagAvI hatI te uparathI.) "devadAranAM lAkaDAM devatA pragaTavAnI laMkA TavI, (mAlI, samAlI ane mAlyavAna sAthe dArUnI peThe laI uThyAM. " e rAkSasonI pachI thoDo kALa laMkAnI | jAtamahenata. gAdI rAjA vinAnI rahyA pachI kubere tyAM laI besavuM, koIne gabharAvavuM; laI paDavuM. rAjya AraMbhaLyuM hatuM. tyAra pachI rAva- | 2. khaMtathI kAme vaLagavuM; zarU karavuM. junA vakhatamAM hanumAne laMkAne bALI | laI nAkhavuM eTale dhamakAvavuM Thapako hatI, temAM suvarNa bahu hatuM ema kahevAya Apa; sapaDAvavuM. che te uparathI) ghaNA moTA khajAnA me- laI paDavuM eTale phasAvavuM; pote - ' LavavA-hAtha karavA. sAyale heIne sAmAne phasAvavAne yatna laMkAnI lADI, ghaNe ja dUranI kanyA. kare. "laMkAnI lADI ne ghoghAno vara" e ka... | laine besI rahevuM, e marI javAnI hevata che. taiyArI para AvelA mANasane mATe vapalagoTabaMdha rahevuM, strInI seDa na jevI. | rAya che. lageriya mitra, nAnapaNane mitra. laIne besI rahevuM, maraNa pathArIe paDelA lageTI mAravI, verAgI thavuM ( verAgI . mANasanI pAse besI meta AvatA 5 ke lageTI mAre che te uparathI.) | helAM tene roke nAkhavAnI vATa joyAM - 2. pAsenI badhI mAlamatA khoI nA- | karavI. - khavI. lakaDadhaDa levuM, dhamadhokAra calAvavuM(kAma)
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakhyAM karavAM. ] 2. rapeTImAM levuM; sapATAmAM lAvavuM. lakhyAM karavAM, paherAmaNI nakkI karI vivAha karavA. lagAma ApavI, chUTa ApavI; dAkha-akuza-baMdhana vinAnuM rAkhavu. lagAma chUTI mUkavI, mheko javA devuM; vaza na rAkhavuM; kabajAmAM na rAkhavuM; marajI mAphaka vakttavA devuM; svataMtratA ApavI. sipAioe zaherane gherA ghAlyA ane lUMTa calAvavAnA jossAnI lagAma chUTI mUkI. " lagAma hAthamAM AvavI, kabajAmAM AvavuM. tArI lagAma have mArA hAthamAM A vI che. k ane hAtha rAjyanI lagAma AvI tyAre kaMpanI sarakArane eka karADane sATha lAkhanuM devu hatuM. ( 318 ) dd bha. itihAsa. lagAmamAM rAkhavuM, kabajAmAM--aMkuzamAMhRdamAM rAkhavu. tr na:nanA vadhArA karatAM marajI upara la gAma rAkhavI e bahetara che. . eDisana, 'lagAma hAthamAM rAkhavI' paNa vaparAya che. teo bicArA peAtAnA doSa jANe ane pastAya te paNa lagAma hAthamAM rAkhI zakatA nathI. " " sarasvatI caMdra. laTakatuM mUkavuM, AdhAra vinAnuM-dhAreluM pAra na paDethI nizcamI rAkhavuM; aMtariyALa rAkhavu. . deve devIne vAkcAturya karI samajAvyAM ane jyAre temaNe na mAnyuM tyAre laTakatAM mUkyAM ane pachI te| tArI sakhInA dhyAnamAM gAMDA ja thaI gayA. .. 1 lattAM levAi javAM, binaAvaDatavALA mANusane viSe tiraskA ramAM khelatAM vaparAya che. liyAM guMthAvAM, mAMheAmAMhe dhaNA ja gu McavAyalA-nikaTa sabaMdha hAvA. satyabhAmAkhyAna. laTapaTiyAM kara, ( hajAmaneA dhaMdhA kara ) ema laDu thai javu, huM lAgI rahevI. * jete dekhI manmatha mUrtti thaye! jo re, te hama upara laTTa thaI sthAjo re mAnyA manamAM meAhanavara pAmIyAM jo re. ' dayArAma. 'lakuM karI lagADuM lata lAlajIre, lADalI lAvuM.' dayArAma. laka niraMjana--bhAratI, majabUta bAMdhAvALA ane rakhaDela mANasane viSe khelatAM vaparAya che. laDhAi vecAtI levI, kAinuM uparANuM laI peAte laDavuM. laDhAinuM hADakuM, laDAkhanuM mULa-pAyA. ( kutarAnA TALAmAM hADakuM nAkhyuM hoya te jema laDhI mare chetema e virUddha pakSamAM laDhAI thAya evI kAI vAta athavA viSaya ke vastu. latADa khAi javu, yuktithI pharI javuM; 5riNAma khATuM nIkaLaze ema jANI uthalo mArI devA. te elke te kharA paNu-pAche latADa khAI gayA. ra, maraDAi Avave-(kanakaveza. ) lattAM levAi javAM, ( lUMTAvu-te uparathI lAkSaNika ) nukasAna ke gabharATamAM AvI paDavuM; A kRta AvI paDavAthI hiMMmata jatI rahevI; khabara levAI javI. have sAvadha rahejo eTale dhaNuM che, bAkI theADA dahADAmAM tamArAM te lattAM levAze. ' .
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakA khAvA. ] (19). ( lazkaranAM vAjA. upazI paDe." lapakA khAvA, maheNuM TUNAM khAvAM. lamaNuM jhIkavA-levA, mAthApheDa karavI, lapana chapana karavI, (lepavuM-dekhAtuM baMdha ghaNIvAra sudhI ADI teDI vAta karI mAthuM thavuM+chupavuM chupuM-rahevuM. ) vadhArI vadhArI duHkhe tema karavuM. kahevuM (mUla. ) kayArane lamaNuM jhIke che, je bAI 2, deDha DahApaNa karavuM-tina pAMca ka- | Aja pachI e vaDhakArI vaDhavA sArU Ave ravI; patarAjI karavI. tyAre tuM mArI peThe munivrata dharaje eTale lakhanaupaniyuM, deDhaDAhyuM: vadhArI vadhA- te thAkIne pAchI jaze ne tAre lamaNa rIne kahenAruM (mANasa tema hakIkata baMnene jhIkavA nahi paDe." mATe vaparAya che.) be baheno. A pramANe te duSTa buddhivALA maM- lamaNe hAtha devA, (nirAzAne abhinaya) trIe pitAnuM lapana chappaniyuM bhASaNa hiMmata hArI javI, AzA bhaMga thavI; tene nakkI lAgyuM ke have mAre pyAre arebiyana nAIsa. putra DubI mu. paNa sAheba, kuMvara hajI. ame bairAM te eka ja vacanI, tame hayAta che. hamaNAM te A beTanA eka puSe lapana chappaniyA; jyAM jAo tyAM khuNe lamaNe hAtha daI beTho che; ane pi tAne bApa buDI muo samajIne pAra vinavI prajA. nAne zeka kare che." lapoDazaMkha, DoLamAM ane vacana ApavAmAM ze. kathAsamAja, AgaLa paDate paNa banAvavAmAM ThaDe e "vajIra rAjA thaI paDyA che, mANasa. badhI vastunA hamaNe ThAma ThekANA vinAnA juThA taDAkA bhAra ceto saMbhALe nahi te pachI, nAre; gappIdAsa; Theli. reze kara daI lamaNe." (dhaLo phaka-uparathI repha mAre paNa gharamAM pANIpata. hAMlAM kustI kare te.) lavaMgI maracuM, (lavaMganA jevuM nAnuM mane "lapaDazaMkha lAkha te kahe savA lAkha" racuM tIkhu tamatamuM hoya che, te uparathI evI kahevata che. lAkSaNika athe) garama lohInuM, capaLa; laDadhakake levuM, (lapaDadho ) khuba dha tejI; tIrNa makAvavuM. lazkaranAM vAjA, lazkaranAM vAjAM jema bA 2. jhapATAbaMdha kAma karAvI levuM. revA-niyama vinAnAM vAge che, tema daMga 3. lapaDAko mArIne ane dhakkA mArIne dhaDA vinAnuM-bhalIvAra vinAnuM evuM je laI javuM. kAMI te. "mArAM mAbApanI lAja ne mAro dharma bAravA, vAjA dale, samajIne tamArI marajI sAcavuM chuM tema tema tuccha vacana tyama tuja taNAM. tame te mane eka ja labaDadhake levA aMgadaviSTi. bhAI lazkaranAM vAjAM che, enA bebhAminIbhUSaNa | lavAmAM kAMI ThekANuM che." mAMDI,"
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAMghaNuM ghAlavuM. ] ( 10 ) (lAkaDAM saravA. lAMdhaNuM ghAlavuM, ugharANIne mATe bAraNe lAMbuM piMgaLa karavuM, vadhArI vadhArIne kahevuM besavuM. atizayoktithI vadhAravuM. - 2. dhAmA nAkhavA. re, lAMbuM lAMbuM piMgaLa karavuM paDatuM lAMbA thaI javuM, marI javuM. mUkI temane moTA AdarathI darabAramAM dAlAMbA thavuM, vepAramAM ghaNuM oTa AvavI khala kara." evI khoTa AvavI ke paDelAM uThAya ja nahi. pratApa nATaka. 2. sUvuM ( ADA thavAnA arthamAM) lAMbe pATe suvuM, devALuM kADhavuM. lAMbI kheMcavI, marI javuM. 2, vepAramAM khovuM. lAMbI chellI UMdha, mota, marNa. 3. ghaNI ja durdazA ke moTA nukasAnamAM (mota ane UMdha emAM mAtra eTalo AvI paDavuM. ja phera che ke sAdhAraNa UMghamAMthI ApaNe 4. maraNatola thavuM. pharIne jAgIe chIe ane kAme vaLagIe 5. nirAMta dharIne suvuM; bedarakArIthI paDI chIe, paNa mota e eka evI UMgha che | rahevuM. ke jemAMthI pharIne uDI zakAtuM nathI te lAMbe sAthare sUvuM, dIrdha daSTi pahoMcADIne uparathI). evuM kArya AraMbhavuM ke jethI Thekara khAlAMbI dUkI, (+jIbha) amaryAdita bhASaNa: va vIja na paDe. dhAre ochuM belI javuM te; niraMkuzapaNe 2. maraNa pAmavuM. bolI javuM te. 3, nirAMta dharavI. lAMbI naja, dUra najara; dIrdha daSTi; Aga lAMbo hAtha kare, lAMca levI. LathI thato vicAra. 2. madada karavI; hAtha de. lAMbI phALa bharavI, gaja uparAMtanuM kAMI 3. aTakAva karavo; aDacaNa nAkhavI. kAma karavA hiM bhIDavI; sAhasa karavuM. lAkaDA kApavAM, na gaNakAravuM; na lekhavavuM. lAMbI soDe suvuM, marI javuM. (cheluM lAM. | ( kAInuM kaheNa) bI vakhatanuM smazAnamAM savuM te uparathI.) | "huM kahuM chuM te tene mana jANe lAkaDAM 2. devALuM kADhavuM; (sUtA-payA uThAya | kApe che." nahi evI sthitimAM AvI javuM te lAkaDAM pahoMcavAM, hata tArAM lAkaDAM pahoMce uparathI) | eTale tuM marI jAya ema badaduvA detAM lAMbuM kADhavuM (ApaNu lokamAM AyuSyanI | belAya che. derI kahevAya che ane te dorI-tAra jeno lAkaDAM laDhAvavAM, sAcAM jUThAM karI laDhAI vadhAre kheMcAyo hoya tene viSe ema che. | ubhI karAvavI. (be jaNa vacce ). latAM vaparAya che. lAMbuM kADhavuM eTale lAMbo e rAMDa Thera Thera lAkaDAM laDAvatI phare che." tAra kADha, te uparathI) lAMbA vakhata lAkaDAM keravAM, zAMta paDelI laDhAI uzkesudhI-ghaNuM varSa jIvavuM. rIne ubhI karavI; uttejana ApavuM; asara lAMbu kheMcavuM, lAMbA vakhatane vyaya kare; vAdharavI. (beTI bAbatamAM) DhIla karavI. 2. (tapanAM) lAkaDAM saMkorI tapezvarInI 2. (lebe tAra kheMca) ghaNAM varSa maherabAnI ke prasAdI meLavavI; puNya jIvavuM karma karavAM,
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkaDAnI sAravAra. 1 maiM lAkaDAM sakAryAM haze tenuM A kaLa maLe che.' "E pUrve tamArA kayAya tapanAM lAkaDAM sakAyAM haze ? kema, tyAre have cAlavu chene? e tA aja, A pAra ke pelI pAra. wr tapatyAkhyAna. lAkaDAnI taravAra, chata-vitta vinAnI sthiAta; dAdubaDa kAma calAvavAnI rIti-rastA. - rAjanI upaja kamI thaI gaI che, khajAne khAlI thaI gayA che, te taravAre laDavAne vakhata AvyA lAkaDAnI che. dr ( 321 ) pratApa nATaka. 'lAkaDAnI taravAre mahinA khAve' ema kahevAya che. lAkaDAmAMya paisA maLavAnA nathI, matalaba ke marI jaIza te paNa maLavAnA nathI. lAkaDIo uDavI, araspara mArAmArI thavI. (lAkaDI vaDe ) lAkaDI karavI, sAMsaNI karavI; AMgaLI karavI; uzkeravuM; uttejana ApavuM. 2. lAkaDIthI pUjA karavI. 'tyAre e chekarAM temanI cAkarI karaze ke zAkaDI ?" [ lAkhanA pAlajIkAra. 2. ( keDAmAM ) keDe ka thaI javI. lAkaDuM pesavu, vacce khalela thavuM; naDatara thavuM; aDacaNukA evuM je kAMI te dAkhala thavu. lAkaDe mAMkaDuM vaLagADavuM, e jaNu vacce takarAra-bhAMjagaDa thAya tema karAvavuM; ene laDAvavAM. 2. virUddha svabhAvanAM A purUSanuM joDuM gADavI devuM. * e baheneA. lAkaDIe pANI siMcavu, (lAkaDI vaDe kadI paNa pANI siMcavAnuM kAma thAyaja nahi, te uparathI ) je kAma jeNe karavAnuM te tene na soMpatAM bIjAne soMpavuM ke je kadI barAbara thAya nahi. 1. mithyA prayAsa karavA. lAkaDuM cAlavu, (lAkaDuM-hrazula ) koI cAlatA kAmanI vacce peAtAnuM kAma karAvavuM ke phAyado thAya tevu karAvI levu-kAine tyAM vacce peAtAne kAyadA zeAdhavAnI tajavoja rajI karavo; vacamAM harakata karavo; pagapesAraza karavA. 41 jANI joine ApaNA leAkeA peAtAnAM putra putrIne paraNAvavAmAM lAkaDe mAMkaDuM vaLagADI daI teonA hitane haNe che. " maNi ane mAhana, lAkha TakAnu"rUpiAnu, kAyadA thAya evu ane uttama; agatyanuM; bhAre kiMmatanuM ane lAbhadAyaka; ghaNuM kiMmatI athavA uttama. (AbarU vagere ) 2. ghaNuMja pramANikane bhaluM ( mAllusa) tethI ulaTuM keADInu. kr athavA vaSa pIne pADhIe, pazu mi tra kane nava DIe; ajAcakatrata mUkayu Aja, khAI lAkha TakAnI lAja. sudAmAcaritra. 66 te gharaDI akSakata thai khATale paDe tyAre rAMDelI chokarI tenI cAkarI karavAmAM lAkha rUpiyAnI thaI paDe." karaNuMdhelA. lAkha paMcAtarI, jUThuM jUhuM vadhArIne khelavu te; jADo ane atyaMta baDabaDATa. 2. (lAkha-pIpaLA vagerenI+prthAtara) mAtra uparaneA DAkaDamALa; jUThA dekhAya; bahAranA DALa; bahArathI suMdara dekhAtuM 5Nu aMdarakhAneMthI kheAkhuM-sUMThuM. lAkhanA pAlaNahAra, rAjA ane janaHyA dharanAra tathA mATA umadA amIra, je nI vaDe lAkhA mANasAnuM peSaNa thAya te. < lAkha jajo paNa lAkhane pAlaNuhAra na jajo e kahevata che,
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkhavAtanI eka vAta.] ( 322 ) [ lAla moDhAM thavAM. lAkhavAtanI eka vAta, arthAt TuMkAmAM bhUlAvI devAM ( zikSA ke nukasAna karIne.) lAkha vAte eka vAta je narabhA, - "baLa parAkrama tAruM dekhADa, pache huM 5 ho rahe havAM raNachoDa rAyare rAya. Aja." hacADuM tArAM lADa." - kavi narabherAma. - kavi bhAuM. lAkhaseM vAnAM karavAM, bahu baha rIte Thoka lADavA khAvA-jamavo, phAyado kADhave. edevA: zamIMdu karI ghaNI ghaNI rIte sama ka zastradhArI brAhmaNane rajapUte kahyuM ke yujAvavuM, dhamAM javuM te kAMI lADavA jamavAnuM nathI, lAkhe phulANI, gujarAtamAM e eka thaI matalaba ke tame brAhmaNa te lADavA jamI gayA. moTI moTI vAto karavAmAM ane za. jANe, yuddha karI jANe nahi. lADavo khAkita uparAMta DoLa dekhADavAmAM e bahu vAnuM kAma nathI eTale sahejasAja na AgaLa paDanAra hato, tethI loko phulANI thI paNa agharuM che e vizeSaNa enA nAmane joDIne lAkha lADavo dATa che, phAyada-na che (lAlaphulANI ema tene kahetA. Aje paNa je kaNi che. koI zakitathI vadhAre vAta kare te tene lADa rajA mAge che, matalaba ke have lADanI lAkho phulANI kahevAmAM Ave che. TopalI ANavI baMdha kare, ema brAhmaNamAM lAgyuM keDI levuM, mAthe paDyuM bhegavI levuM | lADu jamI rahyA pachI kahevAnI prathA che. lAto khAvI, khattA khAvA. uThAvI levuM. huM mAruM lAgyuM keDI leta ne Aje A lAdavuM palANavuM, "mAre zuM lAdavuM palAdazAne pAmata nahi." | NavuM che te eTale mAre zI vAra che? ema dilhIpara ho. bolAya che (lAdavA palANavAnI taiyArI "enI mAgaNI kema pUrI karavI te mATe karavAnI hoya tyAre vAra lAge te uparathI) huM jarA vicAra karuM chuM, eTalAmAM tuM jaI | ra lAbhoja lAbhajI na karIza jevI pelA ne bajAramAMthI sAmagrI laI Ava; tuM be dhAraNa moTe mane bharI tema na bharato ) phikara raheje huM mAruM lAgyuM yathAyoga pheDI | haizo haizokarI-niSkALajIthI joIe te laIza. " karatAM vadhAre ApavuM-vAparavuM-kharcavuM, u. arebiyananAITasa. | DAupaNe vartavuM. lAge bhAge dIvALI, (lAge ke bhAgo ||lAya UDavI, (dANAnI-kerInI, vagerenIM ) jaladI vecANa thaI javAthI madhuM thavuM. paNa dIvALIno utsava te pALaja te upa lAla thaI javuM, krodhano abhinaya karavo thI ) naphe thAo kivA nukasAna thAo hari bolyA, abaLA thA mAM AkaLI, to paNa mAre mAruM kAma te karavuM joIe. cAkhatAmAM camakI zuM thAya lAlaje' "mAre mana te lAgo bhAgo dIvALI che." dayArAma. lADa pahoMcyAM, bahu thayuM; basa kara, lAla moDhAM thavAM, yaza maLavo. lADakuM mANasa hasavAmAM bahu bahu zyAma mAM karyo teM lAla here samaratha bolate heya tethI kaMTALIne sAmo mA- zANA; vadhe varyuM jAye na vAla heresa Nasa e pramANe kahe che. maratha zANuM." lADa pahoMcADavAM, khabara laI nAkhavI; lADa | mAMdhAtAkhyAna.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAlajI maniyAra.] 2. khuzakti thavI. lAlajI maniyAra, (cuDA vecavAnA dhaMdhA karanArane maniyAra kahe che lAlajI karIne eka cuDIo vecanAra hatA. khIkhI jaDAva nAme eka dhanavAna musalamAna strI hatI. e bIbIne gulAla nAme kuMDI hatI. bIbInA hAthanI cuDI navAI tyAre lAlajI maniyArane gulAlanI mAraphate navI cUDIo levA teDAvyA. luDIe rastAmAM tenI joDe narakarma karyuM, ane lAlajI maniyAra joDe nIkaLI gai te uparathI ) chela; phAMkaDA; ra gIlA purUSa; chelabaTAu; nAjIka narama ane zokhIna purUSa 'kahANiyA sAMbhaLavAnA diyarajI tamane bahu chaMda hatA ane temAM teAtaDI vahune vara, lAlajI maniyAra ane bhIkhA bhUkharUbArazanI hANiyA tamAne sAMbhaLavI bahu gamatI hatI. ( 323 ) [ lIlA jhADa taLe bhUkhe mare evuM. .. * vArU, huM nahi jANatA hAu tA enA svabhAvane, rAkheA, tAtIAne pUchI AvuM; kharUM haze te kahaze, pachI meTA zeDa pAse lAlajI karAvIzuM." saddaguNIvahu lAlasAhema paNa khelAya che. tene artha izakI; miAjI; kAMkaDA, lAlabAi lagADavI, bALI mUkavuM ( tirakAra ke kaMDhALAmAM vaparAya che) tr rAjI te| have maravAmAMja; e lagnamAM have lAlabAi lagADe. ' k Ni ane meAhana. lAlabAinI cAkI pharavI, ceAmera Aga 5tharAvI-phelAvI. dekhata karavAnI kAMI jarUra rahI na hAtI kemake eka divasa ApaNA ghara pharatI lAlabhAInI cAkI karI gaI che. ,, kautukamALA. lAla sAheba, phkaDa, chela; uDAu; lAla. lAlAjI karavu, mAra mAravA; pUnna karavI; raDAvavuM; khuza mijAja kADhI nAkhave. (vAMkAmAM ) tArAbAi. cotaraphane lAlAtANu, gabharATa, asUjhaNu; gabharATa upajave te; lemela. lAliyA TekaNa, uttama nahi tema kaniSTa nahi paNa kAma nabhI zake evI rItanuM; kAma calAu. lALA uThavA ( aMtaramAM ), atizaya ciMtAthI kALajAM baLavuM. lITI kheMcavI, lITI kheMcI rada karavuM. 2. lITI kerI hrada TharAvavI-takko karavI. lImaDe laTakavuM, avagatiyuM thavuM; asadUgatine pAmavuM. ( jyAre kAI mANasa tenAM mAmApanI pAchaLa uttarakriyA karatuM nathI tyAre tene viSe khelatAM vaparAya che ke tenAM mAkhA5 teA lImaDe laTakeche.) lIla parNavI, pahelI bAIDIne marI gaye pUrUM varSa thayuM na hoya eTalAmAM bIjI AiDI paraNavI. (nAja-lIluM+'dvAda= lagana) agIAramAte vise vAcharaDA ane vAcharaDI paraNAvavI tene paNa lIla paraNAvavI kaheche. (?) lIla vALavI, ( pANImAM lIla vaLavAthI pANI kharAba-nirUpayegI thAya che te uparathI. ). kharAba karI nAkhavuM; bagADI nAkhavuM; nirUpayogI thAya tema karavuM; dhULadhANI karI melavuM. lIlA karavI, marI javuM; svadhAma pahoMcavuM. lIlA jhADa taLe bhUkhe mare evu, ( e ka mAsa rAyaNanA mULavata jhADa taLe sUteA hateA; tyAM jhADa taLe pAko raheluM eka
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIlAM pANI ] ( 324) [ lIluM vALavuM. rAyaNe tenI chAtI upara paDayuM paNa chA- lIlI dhoDI, lIlA raMganI bhAMga: sabajI; to uparathI ukhaDI pitAnA moDhAmAM mU- vijayA kavA jeTaluM paNa zrama na karavo paDe e- "mAmA sAMjanA bhAMga pIvA AvanATalA mATe eka mANasa UMTa upara besIne rAne paisAnI be lerI lekhe mAyA pAya; tyAM thaI jato hato tene teNe kahyuM ke bhA- pote lIlI ghaDI para caDhayA hoya te veLA i, tuM jarA UMTa uparathI utarIne A chAMTa mAravAmAM te catura hatA, ne tethI rAyaNe mArA moDhAmAM mUkane, UMTavALo bo- DAhyAmAM ne jJAnImAM khapatA." lyA tArA hAtha bhAgyA che, ke pitAnI sAsuvahunI laDAI chAtI upara paDeluM eTaluM rAyaNuM sarakhuM pa- lIlI lekhaNa, tAjo kArabhAra, dhamakAre Na upADI tArAthI khavAtuM nathI ? mATe huM cAlate vepAra-dhaMdhe. (sarApha ke moTA te nahi utare. te balya, are, tuM te ! vepArIne rejimeLa ne khaDiyA lekhaNa midaridvI dekhAya che uMTa vALo bolyo, tArA vAya cAlatuM nathI; vAraMvAra jame udhAranI karatAM vadhAre dariddhI duniyAmAM koNa haze? rakama nakhAvavA lokonI paDApaDI thAya che che jenI chAtI upara paDeluM rAyaNuM khavAtuM ane tethI vepArInI-lakhanAranI lekhaNa nae ? A vAta uparathI) lIlIne lIlIja rahe che-sUtI nathI te u. phaLa meLavavAnuM sAdhana hovA chatAM levA. | parathI) nI zakti sAmartha-heza-zorya na hoya tevuM. lIlI vADI, juvAnI; khIlatI-tarUNu ane hAtha paga jaDa thaI gayA hoya evA harA- vasthA. ma hADakAMnA mANasane viSe bolatAM va5. lIluM karavuM, ukALavuM; phAyade karI Apa; rAya che. te mAruM karavuM (lIlI vastu rasakasavALI ne lIlAM pANI, bhAMga, sabajI; mAyA upayogI thAya evI hoya che te uparathI.) zeTha, tame te unALAmAM lIlAM pA- 2. kAMI sAruM kAma na karyuM hoya tyAre NInuM roja sevana karatA hazo te.?" paNu vAMkAmAM belAya che. bhaTanuM bhopALu. lIla ghaDapaNa jyAre gharaDe mANasa AnaMdI lIlA vistArI, lIlA karI; maraNa pAmyA. ane sukhI hoya ane juvAna purUSonI lIlA sukA vicAra, yogyAyegya-sA. sAthe hariphAI karI zake e heAya tyAre rAmAThAne vicAra, tene viSe bolatAM ema vaparAya che ke te vanane dAvAnaLa jema lIlA sukAne vi- lIluM ghaDapaNa bhogave che cAra karato nathI tema mananA anaLanI lIla pILuM thaI javuM, kedha kare; hAlacAla paNa avicArI hoya che. je atizaya krodhAyamAna thavuM. sAruM bhADuM jue nahi, lAbhAni vicAre lIluM vALavuM, phAyado karI Apa; sAruM nahi, lAja maryAdA jue nahi, dharmazA- karavuM. ane gaNakAre nahi, sagapaNane vicAre 2. kAMI sAruM na karyuM hoya tyAre vAM. nahi evA sAhasika vRttinA mANasane kAramAM bolAya che. viSe belanAM vaparAya che. rAjA aneka strIo paraNe che te kete lIlA sUkAne kAMI vicAra karyA vaLa piSya che. e kAMI bhIDanI vakhate vitA kAvya ja jAyache ? ' ene sahAyabhUta thatI nathI. AthI je
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ gardhavasena ( 325 ) methIpAka jamADave. cajasevaka saMpattinA sevaka banI rahI | zrI lAgaNI che? vipattimAM kAMI lIluM na vALe te paNa | 2. saMbaMdha choDI de-tajI devo. strIonA jevA ja lekhAya che." | 3. lUMTAvuM. | 4. kharAbakhasta thavuM; pAyamAla thalIle taraNe, (lIluMtoraNa) jema AvyA vuM; durdazAmAM AvI paDavuM. temane tema; niSphaLatAnI sAthe; vIle moDhe. lUgaDAM utArIne vAMcaje, paragAmanAM sagAMkanyAne paraNuvA Avelo vara paraNyA che ne kRSNAkSarI (kALotarI-ciThThI) lakhIne vinA pAche jAya tyAre te lIle tAraNe pA- | khabara Ape che tenA ziranAmA upara lUche game ema kahevAya te uparathI kaMI | "gaDAM utArIne vAMcajo ema lakhyuM hoya dhAreluM kAma siddha na thatAM nirAzAthI pA. ! che, kAraNa ke tema karavAthI te mANasa chuM pharavuM paDe teve prasaMge ema kahevAmAM abhaDAya nahi. Ave che ke, "jAo have te lIle toraNe lUgaDAM karavAM, bena dIkarIne lUgaDAM ApavAM. te vaLI ahIM ke kSetramAM! paNa tame te lUgaDAM khaMkheravAM. pitAnI pAse kAMI mAlajAo lIle taraNe." | matA nathI ema darzAvavuM. brahmarAkSasa. lUgaDAM tapAsavAM, jhADa le. lIlo dukALa, (joie te karatAM ghaNoja lUgaDAM levAM, lUTavuM; vastralocana karavuM. (bahuvadhAre varasAda paDavAthI dhAnya kahI jAya che. vacanamAM ja vaparAya che.) ane tethI loko duHkhI thAya e je lUgaDAM levAvAM, lUMTAvuM. dukALa tene lIlo kALa kahe che te uparathI) | 2. hArI javuM; nukasAnanA gabharATamAM je mANasane tyAM puSkaLa chata hoya te cha- | AvI javuM. tAM tene ghAto vyaya na kare tyAre ema lUgaDAM sastAM karavAM,ciMtharehAla karavuM; AkahevAya che ke ene tyAM te lIle dukALa che, | barUnI paNa nAsti karavI. e khAta-bhagavato nathI ane bhogavavA 2. lUMTAvuM; nuksAna veThavuM; pAse je detA paNa nathI. kaMI hoya te vinAnuM thavuM. lumakho luTAI javo, phAyado-lAbha jatA lUgaDAmAM pAMcazerI ghAlI mAravuM, sakhata rahe; nukasAna thavuM. paNu gupta mAra mAra. 'ze lumakho lUMTAI javAne hato te paNa utAravuM, balA kADhavAne mAthApara rAI vahelo vahelo Avyo?" mIThuM pheravI bhayapara ke cUlAmAM nAkhavuM. lalI bAI, game te dizA tarapha pharanArI-ga 2. kAkaDIne DacakA AgaLathI jarA me tema bolanArI jIbha. kApI te upara mIThuM bhabharAvI kApele lUgaDAM utAravAM, ( samAna AvavuM te upara bhAga ghaNI kaDavAza kADhavI. thI lAkSaNika) nhAvuM nIvavuM; saMbaMdha mela thavI, koI kAma bagaDI jatuM hoya te he . vakhate taiyArI, tAkIda ke utAvaLanI sAthe koI cAlatI sArI mAThI bAbatane gabharATa thaI Ava. saMbaMdha na hoya tyAre bolanAra kaheze ke 2. (bharatA mANasane ye nAkha. mAre zAM emAM lUgaDAM utAravAM paDe ema vAmAM. ) che? matalaba ke tene mATe mane zI sArI mA | 'asura savAranI musApharI karavAnI
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ le lakhuM. ] ( 326 ) [loDhuM ne levAra . heya tyAre svArane lemela thAya." evA arthamAM bilakula darakAra nathI ema gaIvamena. le lakaMbe, le phAyade; le lAve; khA lA 2, pAse vitta--dama nathI. De vagere bolAya che. gabharAvuM; vyAkuLa 3. khAvAnuM nathI. (garIbI hAlata thavuM; bahAvarA banavuM. darzAve che.) lekhe lAgavuM, majare paDavuM, upayogamAM lATA bharavA, aghAmaNa thavI athavA ane AvavuM. ghAmaNa cAle te hAlate pahoMcavuM. lele bhajana (lelI nAmanI khubasurata o 2. bIkathI julAba thaI ja. rata upara koI kesa nAmano marada, majAna leTA laI levA-haravA, koInuM kAMI harI eTale dIvAne thaI gayo hato te uparathI) levuM; jhuMTavI chInavI levuM; chetarI javuM. AzukamAzuka. "mUrakhane te maLe malapatI, 2. (lAkSaNika) dubaLa; nirgata; be- haratI kavijananA loTA; hAla. zrImate nija dharma laDyA vaga, levAI javuM, jhAMkhA paDI javuM, zaramAI | manAya che mithyA moTA." vijyavANuM. 2. dula thavuM liTIyuM karAvavuM, leTiyA vahorA jevuM tAvathI levAI gayo che." mAthuM beDuM karAvavuM; mAthAnA saghaLA bhAgalAkika karavuM, keIne tyAM maraNanuM raDavA parathI vALa kaDhAvavA. javuM. leTe utare, jhADa utare. lokene dekhADavA, aMtarajJAnathI nahi paNa lATa A sanAtI nahi paNa leTa laine javuM, jhADe pharavA javuM. vyavahArathI DarIne lokomAM sAruM kahevaDAvavA loTa laIne game che. hamaNAM A dekhADe karavA. " ! vaze, bese.' lecA paDatI vAta, cekhavaTa vagaranI vAta loDhAnA caNuM cavADavA, joIto khorAka na lecA vALavA, bolavAmAM AcakA khAvA ApI herAna karavuM atizaya duHkha devuM bhAgya tUTuM bolavuM sAMbhaLanAra pUruM na ! julama gujAra. samaje ema bolavuM; bolatAM acakavuM huM koNa chuM, huM, tane tathA tArI sAta bhAI cA zuM vALA che, DIka be- | peDhIne leDhAnA caNA cavaDAvI zakuM e lene? chuM; ApaNI sarata je na pALe te tamane 2. garabaDagoTA vALavA. ( hisAbamAM) ahIMthI javA na devAnI tAkAda dharAvI 3. mAMdA mANasathI anna upara abhA- zakanAra chuM." vane lIdhe athavA sAjA mANasathI tArAbAI. paNa zAkapAna vagara lUkhuM khAtAM loDhAnuM bhAthuM, asara na thAya tevuM vA - jyAre khAdheluM gaLe utare nahi tyAre jevuM mAthuM Takkara jhIlatAM thAke-kaMTALe nahi paNa vaparAya che. tevu. (mAthu). le lAbazI, garabaDagoTo vAMdha: lA- le ne lavAra kuTe, matalaba ke tame ta bazInI peThe cuMtha karI melyA hoya te. | mArI meLe game tema karo-mAre emAM kAMI loTa phAke che, jhakha mAre che, khAMDa khAya che, { levA devA nathI.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ lehI ukaLavuM. ( 327 ) |lyA levI. lehI ukaLavuM, krodha vyApa; jhanuna caDhavuM; lehI baLavuM, atizaya ciMtAthI vita tapI javuM. || ochuM thavuM. lekamAM hAhAkAra thaye, ane rajaY ' lohI bALavuM, ati saMtApa upajAvItenAM lehI ukaLI AvyAM." gujunI vArtA. duHkha daI zarIramAMnuM lehI-kauvata ghaTADavuM. lehI ukALo kare, krodhanA AvezamAM " kaMtha taNI te kAcI kAyA, AvI kaMkAsa kare; garama thaI javuM rAMDe kaMIka rakhaDazejI; haiyAnI baLatarA krodhanA AvezamAM bahAra raMDApo A bhava rAkhI, kADhavI. lohI bALavuM paDaze." niMdA nipuNa jananI karIne, vena caritra. ulaTA lehI ukALo "tAruM to dhAryuM nathI ja thavAnuM, karAvavAmAM kIrti mAne, zida lehI bALe AThe jAma " e rANIne sALo." chavaDA, bulAkhIrAma. vijaya vANI. lehI uDI javuM, surakhI jatI rahevI; ni lahI levuM, lehIALa thavuM. (zarIra) teja thavuM; phIkuM paDavuM. | "enuM zarIra kayAM lohI le che? huM jyAsatIne zApa sAMbhaLIne saghaLAonAM lehI uDI gayAM." ranI jouM chuM tyAranI tene e ne e lehI khAvu, dilagIrInuM khAvuM. khAI bAramuM sudhAtha, lohInuM tarasyuM, khArIluM; verIluM lohI vika khuba khuza thAya; paDeluM-paDyuM jevAne Atura. (hiMsaka prAlehI khAya brAhmaNa, NIo parathI mANasa jAtane paNa A pavitra teAya te gaNAya." pramANe lAgu paDe che.) - kavi bulAkhIrAma. lohInuM pANI thavuM, lehImAM vikAra tha; lehI TATuM paDavuM, je zAMta paDave; ' vira ochuM thaI javuM (ghaNuM mahenata nirAMta vaLavI; saMtoSa thavo. ( iMdha ane karI thAkI javAthI.) thavA mananI asthiratAne prasaMge lehI lohInuM pANI karIe chIe tyAre 5unuM hoya che-ukaLe che ane zAMtine pra- se maLe che." * saMge lehI TATuM-zAMta hoya che, te upa- bApA ! lohIne pANI eka thAya che rathI.) lehI garama thavuM eTale gusse che tyAre chokarAM uDIne moTAM thAya che." caDha. bhAminIbhUSaNa. lehI ukaLavuM, eTale baLApo thavo. lehIne mAMsa eka thavuM, atizaya mahenalehI pIvuM, cUsI khAvuM; vira vagaranuM ta karI zarIra ragadoLI nAkhavuM. karavuM; kALajuM bALavuM, kALajuM khAI raLI raLIne lohIne mAMsa ekatra karyuM javuM; herAna herAna karavuM; satAvavuM. ane meLaveluM luTAI gayuM." baLyA hetanA bela tamArA, maNi ane mehana. baLI tamArI mAyA; lehIne keLAo, dilagIrInuM khAvuM te; lADakaDInuM lehI pIo cho, lokanI lAje lajAyA-saMkaTa.' | marI gayelA juvAnanA dahADAmAM khAvuM te. venacaritra. lyA levI, devALuM kADhavuM.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ vakhAra nAkhavuM. J vakhAre nAkhavuM, vahetuM mUkavuM; dUra khaseDavuM; aLaguM karavuM. jema- zeTha AvyA te nAkheA vakhAre.' vagaghAM vINavA, kAMkAM mAravAM. pahelI vAra paraNI jo phAvyA, teA kAvyA bAkI te| bharamAyA; levAya zuM vagadhAM vINe lhAvA '-mUA. prAcIna kAvya. vagara pANIe nAva calAvavuM, vagara AdhAre kAma calAvavuM-karavuM; vinA ane kArya siddha karavu'; adbhUta rIte kAma karatuM; sA " e teA bahu uDI vAta che. e samajaze tyAre teA pachI tame vagara pANIe nAva calAvazeA. " navI prajA. vagara 'bhADAnI kADhaDI, kedakhAnuM. 23 " je sAcI hakIkata hAya te kahI haiM, nahitara ThagAInI riyAda thavAthI tAre vagar bhADAnI koTaDImAM javu paDaze, samajI maNi ane mehana. vadhAra mUkavA, TucakA mUkI uskeravuM-caDhAvavuM. > - te vadhAra mUkI khasatA rahyA. ' vadhArI khAvu, nirarthaka-nakAmuM rAkhI mUkavuM; bAphI khAvu; zAka karavu. (lAkSaNika arthe) * dALamAM nAkhI vadhArI khAje nA ApuM tA, ' ema kahevAya che. vagaranuM mAthuM, kaSNu-asarana thAya tevu. zreNI mAthAphADa karavA chatAM paNa na du:khe evuM. 'vandranI chAtI eTale dayAnI ke bhayanI jarA paNa lAgaNI na thAya evI chAtI. * dekhItI vajra chAtI nIce dhaNuM narama haiyuM tenuM hatuM. ' karakhuMdhelo. ( 318 ) 1 vaTALe caDhavuM, vaTALa caDhavAthI je sIdhe raste javAnuM hAya te sIdhA rastAnuM-dhAranuM bhAna rahetuM nathI te uparathI. ) huMramAM AvavuM; uDela tabiyatanuM thavuM; vAcela thavuM. ra. (kanakave.) " paLa vAramAM aneka vicArAnI doDADhADa thaI rahI, tenuM mana vaTALe caDhayuMmagaja pavananI sthitimAM AvyuM. ' lliopara hallA. vaTANA vAvavA-vAI javu, ( vaTANAnu vAvetara eka vakhata ziyALAmAM thayuM eTale vAvanArane te tarapha najara pheravavAnI jarUra rahetI nathI te uparathI. ) pharI pAchI najar na pheravavI paDe-pharIthI Avavu na paDe evI rIte nAzI javuM; pAkhArA gavA; yaHpalAyana karavuM. / vaTALa eve. vaTANA mApavA paNa khelAya che. thoDI vAra pachI rAha joI, me dIThuM ke te pharI na AvyeA tyAre te mane jarAe zaka na rahyA te jaNAyuM ke peAtAnI dhAraNAmAM niSphaLa nivaDayAthI te bhayanA mA vaTANA vAvI gayA DhAvA joie." arebiyananAiTsa. vaTAvI khAvu, chetaravuM; sarasAI -madamAM caDhavu. " hIrAlAla motIlAla karatAM kaMI utare tema nathI. e vaLI ene vaTAvI khAya eve che. eve, mamata-ma-sarasAImAM caDhe vaTALe evu. " vilAyatI sutarela kerI kArane vaTALe evA suzAbhita karAkhI kAranA jhINA ca leADA me' jAte amadAvAdamAM taiyAra karAvyA." dezI kArIgarIne uttejana.
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vakhAM vAMkAM utAre e. ] ( 12 ) [ vasaMtiyuM vaLagavuM. vadhyAM vAMdarAM utAre e mahA udamA- | hADAmAM ekajavAra AvatA e je durlabha rimAkAnI ke aTakacALA chokarAne viSe | dahADe te. bolAtAM vaparAya che. varasAda varasAva, (gALatIra-paththara vaDI nIti, dIrdha zaMkA; . (zrAvakomAM.) | maMtra vagereno.) "dhIne varasAda varasAvyo vaDIkha vaMThI javAM, kAma bagaDI ja- eTale nAtamAM bahu dhI pI rahyuM. vuM khATuM meLuM thaI javuM. varasAdanI peThe vATa jevI, ghaNI ja A hajI kaI vaDIpApaDa vaMThamAM nathI, turatAthI vATa jevI. savAramAMja pachI, che kAMI." lADakora ghelAbhAInI varasAdanI peThe maNi ane mehana. vATa jotI hatI." vaDuM karavuM, rada karavuM; bhaNI nAkhavuM. be bahene. vaDe karo (dIvo.), gula karave; elavI varALa kADhavI, aMtara-hRdaya-mana-haiyAnI nAkhave. divo saja ko pazu belA baLatarA bahAra kADhavI ( koI aMtaranA mANasane kahIne;) duHkhanA uddagAra kADhavA. vaNI nAkhavuM, nAza karavuM; toDI nAkhavuM. 13: viSNamAM AvavuM, (pUjana karI brAhmaNane "mAtaMga jevI cAla cAle kadI, kamAMtara karAvavAnA kAmamAM sAmela karavo te Ape kavi upamA aneka; varUNa te uparathI lAkSaNika arthe ) sapare bharAya tyAre te have, | DAvuM phasAvuM; rokAvuM. visarAve vahAlAne viveka, Aja tame varUNamAM AvyA che sthaLa dehe deDatuM re, vATa AvyA nAkhe vANuM." | valakhAM mAravAM, phAMphAM mAravAM. cAla e te mananI re. | kema mana mAruM valakhAM mAre, dhIre bhakata. vatI ochI chaNa karavI, vadhAre ochuM kudI caMdra jhAlavA tuM dhAre." premarAya ane cArUmati. balavuM. vaza paMDayA, "ahIM koNa jANe che vazavara taraNe Ava, vara corI AgaLa ne paMDayo, eTale kAMI jANunaAva. thI athavA jANavAnI darakAra nathI ema varaDAnI vADI, varadhavanI vADIvAje rage bedarakArImAM bolatAM vaparAya che. deva javAmAM Ave che te jema mAtra thoDA vakhatanA miyA-mAthAkUTa sarakhA hoya che jANe, mAsa jANe balarAta ema paNa tema kSaNikA damadamAvALuM evuM je belAya che. vazaMjIrAta ke vazaMcha kaMI tene viSe bolatAM vaparAya che. ziva paNa vaparAya che. vadheDe caDhavuM, phajetI thavI; ughalavuM havA- vizva locana karavAM, koInAM vastra vagere kAmAM.) luTI levAM; koInAM lUgaDAM lattAM laI nAsI vararAjA thaIne AvavuM, beTI bAbatamAM javuM. AgevAnI dharIne AvavuM. vasaMti vaLagavuM, vasaMta rUtu e Azu(vAMkAmAM.) , kamAzukanI prIti upajAvanArI ane kAma varasa dahADAne dADA, varasanA ka60 da ) vadhAranArI rUtu che te uparathI.) vasaMta kharA.'
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasatI vADI. ] rUtunI-meAhanI ghelachA thI. vasatI vADI, bALabaccAM; chyAM cheAkarAM. " izvara tamArUM bhaluM kare, tamArI vasatI vADI vadhe. " vahANa kamAvu, (dariyAI musApharI karI vaDANumAM puSkaLa dhana kamAI lAvavuM, te uparathI lAkSaNika arthe ) sArI prApti karavI. vaho javu, jatuM rahevuM. vahyA jA eTale jatA rahe; cAlyA jA, ema kAThIyAvADamAM khelAya che. 2. vI javuM; bahekI javuM; maryAdA 2hita thavuM. * Aja kAlanAM chekarAM vahI gayAM. ' vaheMcI levu, khAvuM,-( jyAre bhAiomAM vaheMcavAnuM hAya che tyAre mAMDhAmAMhe laDhAlaDhI thAya che te uparathI lAkSaNika arthe majAkamAM) laDhAI karavI, anee sArI peThe vaheMcI lIdhuM. ' e bahenA. vahetI nIke paga deveza, (nIkamAM paga mUkI vahetuM pANI aTakAvavuM te uparathI ) kAInA cAlatA kAmamAM khalela karavuM; kAInuM sArUM kAma cAlatuM heAya te bhAgI pADavA yatna karave; cAlatA kAmamAM harakata karavI. ( x30 ) vahetI sera-ga MgA, cAlatI AmadAnI. vahetu mUkavuM, dUra khaseDI devuM; rakhaDAvyAM karavu. aLagA karelA mANasane mATe vaparAyu che, jemake tene have vehatA mUkI DhI, 2. dhyAnapara na levu; na gaNakAravuM; darakAra na karavI. tt nAta kanyA mane nathI detIre, mATe nAtane melIza vahetIre, vinA putra naraka javuM jyArere, evI nAtane zuM karUM tyAre re " [ vAMkA dahADA. " tAnIe eka lAkaDIe rAja hAMkavA mAMDayuM ane prathama pradhAnane anusarIne te cAlatI paNa pAchaLathI teA teNe pradhAnane paNa vahetA mUkavA mAMDayeA. venacaritra, garbhavasena. vahemanuM jALu, dhaNuAja vahemI mANasane viSe khelatAM vaparAya che. vahemanuM jhADa paNa khelAya che. " ALasa ne ajJAne gheyA, vhemanuM jALu thAya re, ghaDI hAra jAye bhAra gherathI, dhAna nirAMte jamAya, samaja mUDha svAmI tuM. narmakavitA. vahelA uThavu, gacchati karI javuM; koInuM haraNa karI laI athavA kAInuM mAgatu hAya tene ApyA sivAya jauM chuM ema kahyA vinA cAlyA javuM. vahelA uTho, rAtanI vakhate kAIne ghera maLavA gayA hoIe ane uDavAnI rA mAgIe tyAre kAThiyAvADamAM gharadhaNI kaheche ke vahelA uTho. pATaNavADAmAM paNa jUdA paDatI vakhate ema kahevAmAM Ave che. vahelA thA, utAvaLa karA; jaladI karA. vaLa caDhAvavA, uzkeravuM; paramAdavuM. vaLatAM pANI, dhaDapaNamAM narama paDatA jossA, ra. zAMti; narama paDatuM ne.. caDhatAM pANI eTale jIvAnIne caDhatA jossA. vaLatI kaLA, mAMdA mANasane dhIme dhIme sArUM thavA mAMDavuM te. vaLatA dahADA, sArI sthitine vakhata, bhAgyAyane dahADA. vAMkA dahADA, pratikULa dahADA. rr have game tema mana vALavuM; kharUM pU
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAka derI. ] ( 331 ) [vA Ava. che to mArA dahADA vAMkA beThA che." ughaNuM vAMjhIbAra, karaNaghele. suMdara kezI premadA, are rAma, A to vALaMdanA vAMkA dahA- teNue prasa bALa." DAnI peThe kothaLImAMthI sApa nisa!" caMdrahAsa. tapatyAkhyAna. vAMjhaNI viyAvI, (atyuti. jyAre hada vAMkI dorI, pratikuLa nazIba. uparAMta vAra thAya che ane khoTI thaI ravADI pAghaDI mUkavI, devALuM kADhavuM; nAlA- | hevuM paDe che tyAre e bolAya che. jema, zI batAvavI. khAtAM khAtAM te vAMjhaNI viyAI." 2. chelAImAM. vAMtarIne kIDee kIDAnI mAphaka ekanI eka "mAthe pAghaDI tuM vAMkI mUrti, | bAbata tarapha dhyAna ApanAra mANasane viSe tuM to pAna bIDAM cAvI thuMkato, ) bolatAM vaparAya che. tuM te aMgamAM attara eLate. vAMdarAnuM mutara pIvuM paDe che, na karavA jevAM besI cekamAM eTalI oLato" halakAM kAma karavAM-anubhavavAM paDe che; duHkha venacaritra. | veThavAM paDe che. avaLI pAghaDI mUkavI paNa pahelA vAMdarAne saLI kare evuM, aTakacALuM; A arthamAM bolAya che. LavItarUM. vAMku varaNAgIuM, chela; phAMkaDuM; ThAThamAThiyuM. je A be dahADA vijayAlakSmInI vAMke vALa, hAharata; naDatara; aDacaNa. sabata na thAta te vAMdarAne saLI karuM evI hatI." "A dehamAM prANa che tyAM sudhI A bhAminI bhUSaNa. abaLAone vAMke vALa thavA denAra vAMsa che, matalaba ke nathI; kazuMe nathI; nathI" vAMsa phare (dharamAM), vAMsa pharavA jevI khullI satyabhAmAkhyAna. jage hevI te uparathI enA gharamAM te "paMcAvana nahi paNa pAMsaThame varSa ta ! ADe vAMsa phare che, athavA tenA gharamAM mane meTI ghAta che. tyAM sudhI tamAro te bAra hAthane vAMsa phare che, eTale vAMka vALa thanAra nathI; ane pAMsaThame gharamAM kAMI mAlamatA che nahi. varSe paNa vakhate tame ghAtamAMthI bacI vAMsa baMdhAya, ThAThaDI thAya, tuM marI jAya e zake ema che." arthamAM badaduvA detAM bolAya che. be bahene, vAMsadiye juvAna, (vAMsadA taraphanA juvAna "tame koI paNa vAtanI ciMtA karaze mANasamAM jhAjhuM tAkAta hetuM nathI te unahi; maNigavarIne koInAthI vAMko vA parathI tAkAta,-zarya vinAnA juvAna mANaLa thaI zakanAra nathI." | sane viSe bolatAM vaparAya che. (mAtra sumaNi ane mehana. rata tarapha ). vAMjhIbAra udhaDavuM, ( vAMjhIAnuM dvAra viso bhAre thave, vAMsAmAM mAra mArI ha ughaDavuM te uparathI) vaMza cAlato rAkhanAra | laka karavAnI jarUra paDavI; mijAja vadhava; . putranI prApti thavI. patarAjakhera thavuM. "sarva AnaMda pAmyuM, vA Ave, lahera-turaMgamAM AvavuM.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA kADhI nAMkhe. ] [ vAe uDavuM. vA Avaze te kareze." vAne ghera javuM, paNa bolAya che. vA kADhI nAkhe, mAra mArI adhamuuM karI vA-vAyare vAvo, sArI mAThI vAtane kenAkhavuM; prANavAyu nIkaLI jAya evo sa- lAvo thave. khata mAra mAre. 2. guNadoSa lAge; asara thavI (saM. 2. atizaya kAma karAvI ghaNuM ja thaka gatinI. ) vo devuM-adhamuuM karavuM. 3. sukha du:kha jevAM-anubhavavA-amavAM. 3. khuba dhamakAvI halakuM karavuM; utArI hajI ene saMsArane vAyara nathI pADavuM; bhAna bhaMga karavuM. vAyo eTale bAra pAdazAhI kare che.' vA khAtuM karavuM, rakhaDAvavuM; pata na karavuM mane to badhI taraphanA vAyarA vAyA che." na lekhavavuM. " prakhyAta bANa kavinA graMthanuM ApaAje dharmanI phIlasuphIne te koI NA vidvavAra rA. chaganalAla paMDayAe ane gaNakAratuM nathI, paNa leza khyAla paNa ko pUrva bhASAMtara karyuM tyAra pachI lekamAM e ine AvatuM nathI. nIti to jANe pava ja vA vAya che ke badhA ja jANe bANa napara vA khAtI ja nAkhI che." banI jaIe." "koI phuTeluM phAnasa phara phara kare, te priyaMvadA. koI sAruM kaThIo vacALe vA khAtuM paDe bApu, hajI tuM bALaka che; duniyAdA rIne vAyaro hacha tane vAyo nathI ane luM hoya." suMdarI guNamaMdira. tethI purUSanAM mana kevAM hoya che, te tuM ya thArtha rIte samajI zakatI nathI." vA khAtA rahyA, rakhaDatuM-bhaTakatuM rahevuM - maNi ane mohana. jagAra vagerene sArU koInA upara AdhAra rAkhyo hoya te niSphaLa jevo. vA sAthe vahe evuM, jenI sAthe jarAtarAmAM vA khAva ( zarIrane pavana lAge evI hA takarAra kare-laDhe-utarI paDe evuM. eka mahollAmAM eka evI vaDhakArI latamAM AvavuM te uparathI lAkSaNika arthe nirUdhamI rahevuM kAma dhaMdhA vinAnuM rahevuM. bAI hatI ke te vAnI sAthe laDhI paDe. la2. kAmane pAra na AvatAM vAra lA yA vagara dahADo khAlI jAya to tene cena gavI-athaDAyAM karavuM. paDe nahi." be baheno. vA chUTevo, peThethI vAnuM bahAra nIkaLavuM. vA chuTa thavI paNa bolAya che. ene bIje vAI thavI, je mANasa kAma karave kaMTALo khAto hoya athavA na karUM hoya tevA kAlAkSaNika artha e ke gabharAI javuM dhAstI. nuM mAryuM gAbharuM banavuM. yara mANasane apavA kahIe te pramANe na vA nIkaLI javo, marI javuM. (vAyu-prA kare evA mANasane viSe vAMkAmAM bolatAM vaparAya che. NavAyu). 2. ghaNI mahenata paDavI; marI javA jevuM jemAThuM khAtAM zuM vAI jAya che? duHkha thavuM. vAe uDavuM-phelAvuM, ekathI bIje kAne, vA para javuM, ghelachAvALuM thavuM; vAela-ca. | bIjethI trIje, ema sarvatra vAta phelAvI. sakela thavuM. "vAye vAte uDatI rahI, ane tenI
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ (33) mInI. vAe caDhavuM. ] [ vAdha bhagata. pAse kaI kaI taDAkA cAlyA AvatA | pyAM ne khAMDa sAkaranI be eka nAte karI." hatA." vAdha jeTalI ALasa, ghaNIja ALasa. sarasvatIcaMdra. vAgha mAra, vAgha mAravA jevuM moTuM parAvAe vAta uDI ane thoDA kalAkamAM krama karavuM. AkhA zaheramAM thaI gaI." eka kahe paMDyAjIe te vAgha mAryo; vAe caDhavuM, (vAta) jAhera thavI. bIje kahe baccA, kahe to khare; zAM 52. zaheramAM AvavuM;uDela tabiyatanuM thavuM. ' rAkrama kayAM ?" sAsuvahunI laDAI vAe javuM, jamAvaTa thavI. (lekanI.) A vAghanI mAzI, (bilADIne AkAra bahudhA zabda vizeSe asabhya lokone mATe vaparA vAghanA je che te uparathI.) bilADI; ya che. (DheDIyAvAjuM, ThelIyAvAnuM). 2. adhare javuM; kasuvAvaDa thavI. vAghanuM bhAthuM lAvavuM, vAghanuM mAthuM lAvavA "are bAI, emane paNa e malakacaMda jevuM ekAduM moTuM parAkrama karavuM. avataryA pachI be kasuvAvaDa thaI. eka be vAgha bhagata, Thaga bhagata. jaMgalamAM A vAra vAe gayuM ane tyAra pachI bIje kho dahADo bhaTakyA chatAM eka vAghane bI. dIkare cha mahinAno thayo che." lakula zIkAra maLe nahi tethI raghavAyo strI saMbhASaNa. banIne te dhIme dhIme jato hato. eTalAvAnuM phekuM, vAyuthI zarIra puSTa thayeluM mAlUma mAM tenI najara eka jhADa tarapha gaI jhA paDatuM hoya paraMtu jhAjhuM jora na hoya-dhA- DanI DALIe eka moTo bUDha (vAMdare ) ravA jeTaluM baLa na hoya tyAre ema vapa- beTho hato, tene teNe dADhamAM ghAlyo, paNa rAya che. te kema hAthamAM Ave? jhADa upara tenAthI vAmAM AvavuM, ghelachAyukta turaMgamAM A- caDhI zakAya nahi ane vAgha hoya tyAM su vavuM, mithyA manorAjyamAM mahAlavuM. dhI vAMdaro heThe utare nahi, vAghe tene chetakeTalAeka keLavAyelA purUSo paNa vi ravAne ghATa racyo. teNe pAsenA talAvamAM vAhanA vAmAM Avaze te prasaMge pitAne ghera jaI maraDIA ghasI tenuM TIluM lAgyuM. ane vezyAone bolAvI potAnuM AMgaNuM apa- raNanA kaDakA bhAgI vevanA velAmAM parovI vitra karavAne jarA paNa AnAkAnI karatA tenI mALA koTa nAkhI ane phaMkIne 5nathI." galAM bharatA bharato te jhADa tarapha dhIme dhIme paMDitA jamanAbAI cAlI Avyo. vAMdarAne AthI navAI lAvAgato ghaMTa, baDAI hAMkanAra; vA;i 5- gI. teNe pUchyuM, kema vAvAbhAI tame veza tarAjakhera. badalI phaMkIne paga bhare che? vAghe kahyuM je bhAI, have huM gharaDe thayone AjalagaNuM vAdha kare, paiNune zaNagAravI. (agharaNImAM) meM aneka jAtanI hatyA kara pApanuM poTaluM amadAvAdanA vabagasa nAgara graho ane mAthe bAMdhyuM. sadgati thavA sArU have huM bAlAmAM vAva karavAno rivAja che. bhakta tha chuM. mArA cAlavAthI kIDI sa "meTI dhAmadhUmathI enA bha, navI rakhIe nAza pAme mATe huM phaMkIne pavA vAva karyo, aMgrejI vAjI2 A- | galuM mAMDuM chuM. vAMdarAne AthI kaMIka vi.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAja AvavuM. ] (374) [ vATamAM vahevuM. zvAsa beThe. ghaNIvArane tarasyo hovAthI te zuM thAya muja dukhiyAnuM kAja, vArU pere pANI pIvAne cAto hato. teNe vAghane | huM AchuM vAja." kahyuM ema che te tame mane mAravAnA nahi? mAMdhAtAkhyAna, vAghe kahyuM are rAma rAma, huM kIDI sarakhIne vATa uThavI, dhULa maLavuM; vaNasavuM; vyartha ja. bacAvavAnI tajavIja karuM chuM to tane kema | ve-bagaDI javuM. mArIza? vAMdare bIte bIte nIce utaryo. ! "vAMkI mUchapara vATa ja uThI, narkanI ne talAvanI tarapha cAlyo. vAghe AMkha mI- | vATe saMcaryo." cI hAthamAM mALA laI gaTaka gaTaka maNakA dayArAma. mUkvA mAMDayA. vAMdarAnI jAta caMcaLa heya ! "piMDa pADa tAruM vera vALe nahi, peTache tethI te jatAM jatAM vAre vAre pAchuM ! nI veThamAM vATa uThI." vALIne joto hato, paNa vAghabhAIe te aMgada viSTi. kharuM bagadhyAna dharavAno DoLa karyo hato. aradhI umara vahI gaI, bhagavatanuM nAma tethI vAMdarAbhAI chetarAyA. taLAva AgaLa na levuM, manuSAmAM vATa uThADI, karyuM bhagAgayA pachI teNe DokuM namAvI pANI pIvA nA jevuM." mAMDayuM. eTale vAghe ekadama talapa mArI kAvya ratubha. tene keDamAMthI pakaDI lIdhe. vAMdarAe jANyuM, vATa paDavI ( dave), saMdhyAkALa thavI. have ApaNuM AvI banyuM. vAghanA moMmAMthI vATa pADavI, lUTavuM. chuTavAne nathI. paNa vAghanI peThe lAvanI | 2. raste kare. huM paNa prapaMca karI jouM vAghe vAMdarAne vATane vATasarU, (mAtra raste janAra-te ulaI javA mAMDyo. eTale vAMdaro khaDakhaDIne parathI.) kevaLa ajANyuM athavA saMbaMdha vihasavA lAgyo. metanA paMjhAmAM phasAyA che. nAnuM mANasa; binamAhitagAra evuM je tAM vAMdare zA mATe hasatA haze te jANa kaI te. vAne vAghane saheja IcchA thaI, tethI te vATamAM vahevuM, jotajotAmAM phanA thavuM; na be vAMdarAbhAI zuM ha ? ha zabda kAmuM-vyatha-barabAda javuM. bolatAM meM pahoLuM thAya che. vAghanuM meM 5 2. jatuM rahevuM; bhAgI javuM. heltha thatAM ja vAMdarAe huka karI kudako buddhimAnanI buddhi bagaDe, mAryo ne te jhADanI DALIe jaI beThe. jagADatAM brahma bhU5; e vAta uparathI.) bhrama thaye ke bhUMDuM TharAve, vAja AvavuM, kAyara thavuM; hArI javuM; he- visarAve harinuM rUpa; rAna thavuM; thAkavuM. kahe zuM kahevAya re, bApu bhUlyA garvamAM e sAcuM nava vATe sahu jAye vahI jANuM nAma, mukharUpa mukhya ame AvyA e vAMka nathI tAre." mAM vAja-amo." dhIro bhakata. kavi bApu. "bhAI vaizAkhe vahyA jAya che tArA di"bicArI mArI bAI vrata apavAsa vasa vATamAM rahyA che rAta divasa tuM lebhAkarI karI vAja Ave che." I viSayanA ghATamAM." tapatyAkhyAna, bhojabhakata.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ vATA mukavA.]. ( 335) [[ vANiyAvidhA karavI. vATA mUkavA, [vA - ()] uDAupaNe vADInA vADA, (ahIM kAgaLanAM kRtrima kharacI nAkhavuM; khAI pI uDAvI devuM. phulanI vADIno saMketa che. evI vADIo "beTA hAthInI peThe je kaMI chAnuM chapanuM je varagheDAmAM hoya che te vADInA varaghoDA rahI gaeluM tenApara dhIme dhIme vATA mukAtA kahevAya che. te vADIe svabhAveja uparanA gayA; AthI paisAnI bAbatamAM dayALadAsa ThAThamAThavALI hAI thoDI ja vAra Take che. te uparathI.) nI hAlata sAdhAraNa hatI. - be bahene. dekhAve ThAThamAThavALI paNa aMdarathI vATethI vaDhavADa levI, kAraNa ke prasaMga si vira vagaranI turata kharAba thaI nAza pAme evI vastunA saMbaMdhamAM vaparAya che ane vAya saheja bAbatamAM kaio ubho kare. zAzvat evuM je kAMI te. vADa baMdhAvI (pAchaLa), gherAI javuM; ApaNuM loko paradezI sAmAnane AsapAsa jamAva tha. vADInA varaghoDA gaNe che ane teo kahe luccA, laphaMgAne peTa bharA lokonI che ke te takalAdI ne phegaTIo samajavo." te enI pAchaLa vADa baMdhAI hatI." de kA. u. gu. jUnI vArtA. vADAmAM javuM, jhADe pharavA javuM; vANuM jamADavuM, agharaNIrAtane rAkhaDI vADI bharavI, nimALA-vALapara phala guMthavAM. | bAMdhyA pachI sagAMvahAlAMe jamADavI gheNu jamADavI. (lAkSaNika) sImaMta ne thoDA divasa rahyA tyAre vANiyA thai javuM vakhata joIne narama-pacAtArAne hAthe page medI copaDI, vADI bha DhIlA thaI javuM; agamacetI rAkhIne garIba thaI javuM. (vANaA loko DhIlI bharI, ane zaNagAravA mAMDI." dALanA khAnArA ane pahecelI buTTInA sAsuvahunI laDAI kahevAya che te uparathI.) bALakane vADI bhare, gaI laDhAImAM ApaNuM kamakauvata hatuM mAthA upara je; ne e ja kAraNathI ghaNuM gurjaro vANiyA kevAM zebhe tUja (megarA vaDe), thaI gayA che tethI ApaNuM lazkara zatrunA baheka heka thaI rahe." karatAM nAnuM che." narmakavitA. vADI luTAI javI, dhULa maLI javuM; ba vanarAja cAvaDo. gaDavuM. vikharAI javuM (kAma) "tame paidhavyA videzione, pachI uumaMgathI kAma AraMbhe, laTo ghaNe yurepa; thaI vANiyA peThA paNa rAkhI Aza vizvAsa re | pachi, karyo hiMdupara apAra kopa." adhavaca vADI luTAI jAyane, pANapata. Akhara thAya nirAza re. vANiyAvidyA karavI, vANiyAnA jAtisva bhAvanI peThe kapaTa karI-ADuM avaLuM sama vijayavANuM. jAvI-pitAnuM kArya sAdhI levuM samayavADIe dujhavI, sArI pedAza AvavI. (lA- cakatAthI potAnuM kAma kADhI levuM; samaya kSaNika.) pramANe vartavuM. tene ghera te vADIo due che. sAMtu matrIe yuddha na karatAM vANi lA bhalA
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANiyAnA kALA jevo. [ vAma paDavuM. yAvidhA karI zatrune tAbe thaze." belatAM vaparAya che ke enI vAta vaMThI che sadharA jesaMdha. have." vANiyAnA kALajA je devatA), dhaga- vAtanuM vatesara- vatIgaNa karI mUkavuM, dhagato agni (vANiyAnuM kALajuM ghaNuM sa juja vAtane eka moTI karI nAkhavI; laMbAkhata ane rITuM hoya che te uparathI.), vI laMbAvIne kahevuM. (vatesara-vAtazrI) vAta karavAnuM ThekANuM, sArAmAThA mananA u dhanalakSmInI vAte tenA dhaNInI bharA kADhavAnuM gya sthAna. vAtane maLatI hatI-vizeSamAM eTale ke strI "mUkavA nANuM ThekANuM chAnuM maLe, jyAM no ravabhAva vadhAre vAcALa hoya che tethI teo vAtanuM vatIgaNa karI mUke che." thakI koI tene na kaLaze. bebahene. vAta karavAnuM ThekANuM te vizvamAM, mitra vAdaLa caDhI AvavuM, saMkaTanuM tophAna thavA muzkelIthI kaIka maLaze." kavi dalapatarAma lAgavuM. vAta phATavI, hADa javuM. "enI vAta te phA vAdaLa tuTI paDavuM, sAmaTI Aphata AvI paDavI; ekAeka evuM duHkha AvI paDaTI che have.' vuM ke jemAMthI chuTavAnI bArI jaDe nahi. 2. vAta phelAvI. mAnacature A kAma karyuM heta te vAta bhAre karavI, amuka vAtane moTI-meM | enA para vAdaLa yuTI paData." gho karI thApavI. sarasvatIcaMdra, vAta bhAre thavI, garva tha; patarAjakhera vAdaLa caDhavuM, (duHkhanuM) atizaya duHkha jhathavuM; Teka-mamata vadha. jhumavuM. 2. agAunA karatAM vadhAro thavo. (mu 2. lazkara caDhavuM. zkelImAM-guNa-kasoTImAM ke kiMma- 3. varasAda caDhavo. tamAM.) vAnA karavAM (ghaNuM ghaNuM), bahu bahu rIte 3. ekaja kaThora thaIne vera vALavA upara viveka karavo athavA bahu bahu rIte AvavuM. samajAvavuM. vAta mArI javI, dhAryuM dhULadhANuM thavuM; "teNe ghaNuM vAnAM karyA, paNa huM ja. beva kathaLI khela niSphaLa thA. | mavA gayo nahi." "lADa patyAM kuMvarI "cAlAka ghelAbhAIe dhAryuM ke have va- \ taNuM, naLane vAnAM kIdhAM ghaNAM," vakha gumAvavAmAM mAla nathI. koI belI | naLAkhyAna. uThaze te ApaNI vAta mArI jaze." vAne ghAlavuM, vidhipUrvaka pIThI coLavI. be bahene. vAyaDuM thavuM, deDha DahApaNa cahmavavuM; haThIvAta pAmavI eTale bheda jANa; pAra | luM-chakkI thavuM; samajAyuM na samajatAM pAmave.vAta banAvavI eTale juThI vAta ADuM ne AvuM ja karyA karavuM. calAvavI. vAyaDuM paDavuM, khoTuM lAgavuM; mAThuM lAgavuM. vAta veThavI -vadhavI, amaryAda-avivekI | "kharuM kahIe chIe tyAre vaLI bayarDa thaI gayelA patarAjakhera mANasane viSe | paDe che bhAI sAhebane ?"
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka * rU dhAmanI hAi A.] 4) [[ vIjaLIne vega. vAyarA vAI cUkyA, sukha duzmano anubhava thAvaTe uDA, jaya meLavavo. laI rahyA-sukha dukha je AvI pahayuM te vAvaTo caDha, ANu karavI. vijya meLave veThavuM. vAsa lAva, ucALA bharAvavA; ghara vAbadhI taraphanA vAyarA vasaI sayA ema | khare upADI lai javAnI jarUra pADavI. kahevAya che. vAha vAha, ThIkaThIka. vAyare zaDhavuM, heraDyAM javuM heitA mi ! "ThIka che, jene ghaNInuM bhAna hoya patana thavuM, sAMI bhalI taSitamAM che tene vArANuM joIe; amAre te vAhavA ha!" eka divasa merUle khIjavAya strI saMbhASaNa. nirAza thayelA garabaDadAsa sAthe gappAM cA- vAha re vAha, ema ajAyabI unna thatAM ravA beTho ane vAyare caDhaye, jyAM kAMI ! bolavAmAM Ave che. laLI gaye." vAhavAha re bhAI vAhavAha, sAmA mAsarasvatIcaMdra, Nase mUrkhAInuM kAma karyuM hoya tyAre mane moMghavArInA samayamAM teo be paisA skarI karavAmAM vaparAyache (vAMkAmAM.) vAsAruM kamAyA tethI vAyare caDhayA, " havAha e zAbAzImAM, ane vAha e pustakamALA.. vAMkAmAM koInI makhaMI batAvatAM vapavAya karI nAkhave, mAra mArI adhamudde rAya che. karI nAkhavuM; thoDI vAramAM prANavAyu nI kutarA, are luccA, tArI pIThakaLI jAya eTale mAra mArave, para keraDAnI nizAnIo chatAM zAhukAra 2. atizaya kAma karAvI maraNatolA banavAne taiyAra thayo che kema? vAha vAhakarI nAkhavuM, thakavI devuM. cha vAha vAha, ke nirlaja? ema bolI * = khuba dhamadhamAvavuM-dhamakAvavuM; teoe lAtamUkIna vArasAda varasAvyA." ; sapaDAvavuM. a. nA. bhA. 1 le vAyanIkaLI jave, atizaya-hadathI jA DahApaNamAM tuja nahi bhaNA, mANe re mata karI chekaja thAkI javuM; bharaNa- | meDhI maja; vAhavAha bhaI vAhavAha tane, tela thaI javuM. abaLA mAre ja." vAramA pAra thayA; ghaNuja vAra thaI. rasa prakaraNa-kavi narmada vAri jauM, vahAlAne mATe bega ApuM; vALuM pANI thavAM karavAM, rAtanuM khAvAvalA vIM; kurabAna thaI jAuM; ovAraNa | nuM khAI levuM. vALe vALa ubhA thavA, romAMca khaDAM vArI.vAkhavuM, mo sevAsI utArI | thavAM. (bhaya, dha ke, dayAnI lAgaNIthI.) devuM. (darakAra na rAkhavAja athamAM vaparA- vikha vAvavuM, jhera usana karavuM; zaruvAranuM | mULa ropavuM. - rAi che tevA nAra vArI vachera javuM, nAza pAmavuM. (zrAvakomAM.) vijaLIne vege, vijaLInA vega jeTalI jhavAya.havA johaj-vijayI thavuM, | DapathI. Aja bhAInA vAvaTA maDhamA che." "te tatkALa uche, ne hitAhitane lauM.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ virATa svarUpe. ] vicAra karyA vinA ja vijaLIne vege pAche rAjamahela tarapha AvyA. " ( dillIpara halle.. brahmAMDa-vizvane AkAre dz narmakavitA. vizvAsI dharma, jemAM khristI pegambaranA upara vizvAsa rAkhavAthI pApathI mukata avAya che evu kaheluM che te. viSNu devata, dhI. vITImAM jaDavA jevuM ( naMga ), guNuvAna-lAyaka mANasane viSe khelatAM lAkSaNika rIte vaparAya che; paraMtu bahudhA vAMkAmAM narasA guNuthI bahAra paDelAne viSe khelatAM varSa rAya che. vIra mUkavA, maMtrathI vIrane koInAmAM pra veza karAvave. vIzI khAvIzI, pheraphAra; sukhaduHkha, ca DhatI paDatI. vIsa nakhI, (vIsa nakhavALI strI ) : kAraNa tA ghara vAlajI moTuM, vIMsa nakhI AvI vaLagIjI; navala bhaNe hiMgubhAgI bhaNyAnI, Aza have rahI aLagI. 338 ) virATa svarUpa, izvaranA je dveSa te. TrIpadI haraNa. vivAhanI varasI, rUDe avasare kaI mAThe veMta bhAMya sujhatI nathI, zuM karavuM te jarA paNa sake nahi, evI sAMkaDamAM athavA atizaya guMcavaNumAM AvI paDAya che tyAre vaparAya che. prasaMga-samAcAra AvI maLe tA te vakhate vivAhanI varasI thaI ema olAyache. avaLanuM cavaLa; joie te karatAM UMdhuMja, che. rk vivAhanuM bAramu paNa khelAya tenI IcchAmAM hAla dekhAtuM vighra paDaze te te vivAhanuM varasI karI besaze." sarasvatI caMdra. te mamamAM te melI nava jANe, khele vadhI dhuma; vivAhanuM te bAramuM karatI, veLAe banatI sUma, mUrakha nAra taNI hAMsI, khene jue zI thAya khAsI? sAcuM. bALa lagna batrIsI, vIsa vasA, saMpUrNa. 2. huM kharuM. [ vetarajI karavI. * hase hiyA vize vase, thaze sukhIja re vIre. " ve'bhAi, vyavadvAramAM cAlatA paisA ke nANuM. vegaLuM besavuM, ( rajasvaLA e - muka divasa vegaLA rahevuM e pracAra hiMdumAM tema pArasImAM cAleche te uparathI.) vecAtI laDhAi levI, kAInuM uparANuM laI peAte laDhavu. " tenI AMkha jussAthIja rAtI rahetI ane tene vecAtI laDAI levAnI evI te Teva paDI gaI hatI ke mAdhave tene sArA uMcA hAdApara nImelA hatA te paNa jema ane tema tene bIjA leAkA sAthe theADAja prasaMga paDavA detA," karaNaghelo. vecIne caNA khAvA,-karavA, vecI-vaDhAvIne khAI pI uDAvI devuM. 2. pata na karavuM. tr A tamArI bairI tamArA hukama na mAne e te vAta! tamane rAja vecI khAya che, tamane zenI gAMThe? paisAnuM kAma nathI, maradAI joie. " navI prajA. vecIne pAyakA karavA, vecI-vaTAvIne khAI pI uDAvI devuM; pata na karavuM. veThIyAvADa karavI, baLAtkAra karavuM; DhagaThekANA vinAnuM karavuM (kAma.) vetara va'ThavuM, ( mANasane viSe khelatAM. ) chaiyAM DhAkarAM kAbumAM--aMkuzamAM na rahevAM. vitaraNa karavI, vale karavI; zikSA karavAnI tajavIja karavI; dhATa baDavA. vetaraNa vaNavI paNa kahevAya che.
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ vetarI AvavuM. ] " e ciMtA upakAra kare kadi, sadguNanA karAvi meLApa; paNa vRtti pAchI turta palaTAye, ke ciMtA kApatI kApa. jAya japa dhIrA re, kA vetaraNa nava varNe-ciMtA. (39) dhIrA bhakta. vetarI Avavu, game tema karI Avavu.game tema vetarI AvyA haze' eTale tenA kaMI bharazaMsA nahi-game tema-ddhi UMdhuMja karI ANye. hAya. ' navatu' sADI tera vetaravuM jue.' veda bhaNavA, veda bhaNavA jevuM kAI bhAre muzkela kAma karavu. .. zrIdAmA-dAdA, enA te zA bhAra che che ? kaMsa, kezI, mA, mAtaMga, mAvata evA evA anekane amArA jevA gAvALIA pUrA paDI zakayA, tA have evA ekane jItaveA temAM te zA veda bhaNavAnA hatA." satyabhAmAkhyAna. vedanA cheDA Avave hada AvI rahevI; ADAAMka vaLavA; avadhi thavI; bahu thavu. vekriyA DhAra, pustakapaMDita; samajyA vinA mAtra pADe karanAra; je bhaNe paNa gaNe nahi te; vyAvahArika jJAna vinAnA; popaTiyA paMDita. [ vaimAna AvavuM. vela kADhavI, kutarAMne sArU eka gAmathI khIje gAma anyAanya lADavA, reATalA vagere mokalavA. verAI javu, jyAre kAI mANasanuM hasavuM mAtuM na hoya tyAre sAmA mANasa kaheze ke jo ne, alyA verAI jatuM ? verI mAravuM, samAdhAna karavuM-karI chuTuM pADavu; mAMDI vALavu; TA patAvavA. " banne vacce pAchuM jIdda macyuM; e dharamAM na hovAthI temane verI mAranAra kAI na hatuM; laDhI laDhIne thAkayAM tyAre ja te chAnAM rahyAM." me bahena, velAtADa varasAda, uttara dizAnA pavana sAthe varasatA jherI varasAda, tethI velA vagere sU kAI jAya che. velA vadhavA, kuTuMba parivAra vadhavA-phelAve. vevalAM vINavAM, phrAMkAM mAravAM. " javanI rAkhI jagannAtha paMDita, te te saheja banI Ave; khAvana sIDhI gaMgA caDAvI, te te vevalAM vINAve," yArAma. veza rAkhavA, nI avasthAmAM Ave tyAM sudhI bALarAMDe sAdhAraNu vaparAtAM ghareAM ane cAMleA rAkhave. vezadhArI kAgaDA, eka kAgaDA meranAM pIchAM dhAlI mAranuM DALa dhAraNa karatA hatA; paraMtu pAchaLathI pakaDAI gayA. te uparathI mithyADaMbara karanAro mANasa; je peAtAnu nathI te peAtAnuM che ema kahevaDAvanAra. (4sapanItinI eka vAta uparathI.) karavuM,jeNe karIne rAga jAya, athavArIsa, aLiyelapaNuM, dhUMdhavAtApaNuM TaLe evI taja vaiduM vIja karavI. (rAga-vyAdhi TALavA vaidu -aa karavo paDe che te uparathI.) r jo lesana nahi . AvaDayu te tArAM vaidAM karavAM paDaze. yAda rAkha." vaimAna Avavu, (jeNesatkarma karI IzvaranI maherabAnI meLavI hAya tene maratAM Izvara nI hajura laI javA devatAone besavAnu vAhana ke vaimAna Ave che ema kahevAya che te uparathI.) pavitra bhaktimAna-pUNyazALI karI meATA dRkhakhAthI IzvaranI hajIramAM javuM. " aMta same chApa tilaka banAve, bhUlI gayA jyAre bhAna;
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmm vaizAkha vaMdana. ] zarIra bharAvAvALuM thavuM. eraNanI corI soyanuM dAna, ema kema ! te uparathI.) Ave vaimAna. viholiyAM vAhavA, valakhAM mAravAM; phAMphAM gurU jJAna nAvyuM re." mAravAM. dhIre bhakta. "haka nathI hAlate hari bhajyA vinA vaizAkha naMdana, gadheDe mUrkha. (vaizAkhanaMdana kALa gaLI jAze, soye dazya nAme upara paDe eTale gadheDe te uparathI lAkSaNika ) (ga- | heliyAM vAhAze- khuTala." gheDAne mATe vaizAkha mAsa kAma dipaka che je bhakta. za zaMbhumeLa, bheLaseLa; je hoya te bheguM; | emAM che "zaMkhanArAyaNa matalaba ke kazuMe khicaDe. nathI. zakarAnA karavA, (zukarAnA karavA.) ekAduM | zaMkha mAdhavAnaMda paNa belAya che. parAkrama karI moTo jaza meLave-- zaMkha phaka, devALuM kADhavuM. khATa. 2 bhopALuM batAvI devuM; pAse kaI 1. tAgaDadhinnA karavA. nathI ema jaNAvavuM; bhaDa veravI. roja niyamita kALe khullI havAmAM zaMkha vagADe paNa bolAya che; kasarata karavI, ne namaka ne roTI je maLe 3. pitAnA kAmamAM pAra na paDavuM; hArI te para zukarAnA karavA evI uttama Teva thAkI jaI adhavaca paDatuM mUkavuM. e kALanA islAmIonI hatI." zaMkha bhArathI, akkala vinAne; mUrkha Dhaga soraThI somanAtha. dhaDA vinAne. zakuni catuSTaya, juo caMDALa cokaDI. tenA zarIramAM hajI chava che. icchA (mahAbhAratamAM varNayalA zakuni, duryodhana, hoya to huM mArA bola hamaNAM ja satya duHzAsana, ane karNa e cAra jaNanI caM- karI dekhADuM ane tema na bane te pachI DALa cokaDI gaNatI hatI te uparathI.) sarakAre belAzaka ane zaMkhabhArathI sazani mAme, (duryodhanane mATe zakuni; bhajave." arebiyana nAIsa. duryodhanane avaLI buddhi sujhADanAra te ja zaMkha vAga, (gharamAM) (sAdhu lokonA gharamAM hato te uparathI.) hINuM salAha Apa zaMkha vAge che te uparathI lAkSaNika) khUTI javuM nAra-avaLI buddhi sujhADanAra e je thaI rahevuM; patI rahevuM pAra patavuM. koI te. zanine phere, duHkha ke Aphatane viSe bezaMkha je, maM; &; akkala vinAne ja latAM vaparAya che. galI; akSarazanya. (zani pIDAkArI gaNAya che te u2. ThAlI pAse kaMI na hoya tevuM. (zaM parathI.) kha aMdarathI pilo hoya che te u- zarIra bharAvuM, tAva Ave athavA tAvanA parathI. ) cinaha thavAM. zaMkhevA eTale kaMIja nahi. zarIra bharAvAvALuM thavuM eTale lehIzakha nArAyaNa pAse kaMIja na hoya te, | ALa thavuM.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra vALavuM.) ( 341 ) ( ziMgaDe levuM. ' zarIra vALavuM eTale kasaratathI zarI- | ja kapaTI strIne viSe bolatAM A proga rame bAMdhe ANa. | vaparAya che. zarIra bhAre thavuM ane zarIra - zikSaNa sIsa, sItA jevI DAhI ane ThArAvuM e eka ja arthamAM vaparAya che. vakI. zarIra bharAI javuM eTale akkaDa thaI zANuM bagaluM, bagalAnI peThe zANuM thaI javuM. svArtha tAkyA karanAruM, bagalAnA jevuM dhyAzarIramAM prANa pese, roge ghara karavuM; | na dharanArUM. roge dAkhala thaI tabiyata bagADavI. zAtAmAM raheje, pATaNavADA tarapha chuTA "lADakara bicArI marImathIne dahADA [ paDatAM ema belAya che. kADhatI; tenA zarIramAM ekavAra ghANa peThe zAyaDIthI zAravuM, meNAM-kaThaNa vacana kahI te game teTalAM esaDasaDa karyA te paNa | kALajuM kArya karavuM; saMtApavuM; duHkha vyAM dUra ya nahi" karavuM. be bahene. "mUrkha chidra je jANe, meNAMnI zAyaDI zAka karavuM, nirarthaka rAkhI mUkavuM; koI va- karI zAre, stune mAlIka-adhikArI, mAgaNuM thavA premarAya ane cArUpati. chatAM paNa koI mAganArane Ape nahi sAlamapAka Apavo, mAra mAra. (vAMtyAre tenA taraphathI tiraskAramAM A prayoga | kAmAM) vaparAya che. zikala to jo, guNa te je meM te je. vadhArIne khAvuM, athANuM karavuM - zikhare jaI pahoMcavuM, pUrNa kalyANa ke saMgere A prayogane anusaratA prayogo che. pUrNatAnI prAptinA saMbaMdhamAM vaparAya che; "jA nA ApuM te zAka karaje. " TheTha pahoMcavuM; saMpUrNa sthiti e pahoMcavuM; zAkapAMdaDe javuM, nAtamAM zAka sudhAravA pitAnA dhAdhAmAM bIjAo karatAM caDhI AtA thavuM; pitAnA dhaMdhAmAM jeTalI zAkabhAjI, rejanuM sAdhAraNa; lekhAmAM uccatAe javAya teTalIe javuM. . nahi evuM ziMgaDA zivAM bAkI che, matalaba ke kaMI " mAre mana je te zAka bhAjI che, pachI nizAnI nathI; heta te keTalI sUI che tuM tane game tevI mahatvanI bAbata gaNuM | te jaNAI Avata. temAM nA hi." ziMga moDa (sAme), jesara zAkuM lAvavuM (hA , bhIkha ma | sAme thavuM; zirorI karavI; game teTalI gAvavI; athavA bhIkha mAgatuM karavuM. " | aDacaNa paDavA chatAM paNa bahAdurIthI A pradhAna zatru thAta te vaData, paNa ! gaLa dhapavuM. kapaTapurIne sajA thAta te zANa hA- ziMgaDuM thaI javuM, ziMgaDAne AkAra kheMyamAM jhalAvata." cAI javuM (zarIra) ziMgaDe levuM" paNa emarAya ane bAramati. | belAya che. zI ziyALa, ziyALanA jevI bahArathI ! 2. ThaMDu thaIne sakhata thavuM. (TADhathI) zANI dekhAtI paNa aMdarakhAnethI ghaNI- siMgADe levuM, sAme thavuM athavA purUSa
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziMDIne velo. ] ( 342 ) [ zekhacallInA vicAra, cho ?" tvathI-maradAIthI-bheTavuM; bahAdurIthI laDhavuM. | tiSa zAstramAM paNa zukra zubha gaNAya che. vaLI siMdhoDIne velo, zioNDIne velo bahu | amerikAmAM zukravAra e eka bhAgyazALI phAle che te uparathI ghaNo vistAra-parivAra divasa gaNAya che. skoTalenDamAM e eka ka baheLA sagapaNanA arthamAM vaparAya che. lagnane bahuja zubhakArI divasa manAya che, ziDuM tANavuM, zidheDAnA AkAranuM TI- te uparathI lAbha thavo; dahADe vaLa; luM khecavuM-karavuM. (majAkamAM.) nazIba jAgavuM; zukravAra-bhalivAra-taMga. " uThIne cAlI jhapaTa chaTakArine "emAM kAMI zukravAra vaLe nahi." taNi ziDuM, jhaTa besavuM khAvA. " gharanuM ghara nahi, jaranuM jora nahi ne bhaTanuM bhopALuM. varamAM zukravAra te A ja-sATha varSanA zidhe zaNagAravuM, strIne athavA purUSa- varane bApe paraNAvI haze zA sArU ?" ne kapALe hIMgaLAka athavA kaMkuno zidhe kuMvArI kanyA DAnA jevo suMdara AkAra pADe che te ziM : "hA, hA, cAlya. cAlyA, praNayakopa ghoDuM zaNagAryuM ema kahevAya che. joI besI rahevAthI ze zukravAra thavAne zitaLAnA vAhane caDhavuM, zitaLAdevInuM vAhana gadheDuM che, te uparathI gadheDe ca tapatyAkhyAna, DhavuM ane lAkSaNika arthe phajeta thavuM; zUnya mUkavuM, rada karavuM; bAtala karavuM. revaDI uDavI; beAbarU thavI; vagovAva zUnya zikhare caDhavuM, samAdhistha thavuM; je aapajaza maLa. vasthAmAM niprapaMca paramAtmA rUpa mAtra bhAse che te avasthAe pahoMcavuM; (brahya raMdhra ane zivArAma gAdI, beThA tyAMthI veLAsara uDa thavA zUnyanI pelI pArane pradeza ke gaganavAnI darakAra na rAkhanAra; lAMbA vakhatano paDAva-dhAmA nAkhanArane viSe bolatAM va5 guphAne zUnya zikhara kahe che.) rAya che. zivArAma gArDo jyAM paDayA tyAM zanya zikharapara gaDhI gayA, vAge anaeka mahine ne ATha dI' evI kahevata che. hada vAjA" bhoje makta. zIMke mUkavuM (vAta), uce mUkavuM, gupta mahaMta saMte ghaNuM thayA teNe, mAyAnAM rAkhavuM; bahAra na paDe ema karavuM; lekonA varNana kIdha; anurvacanIya te sahu janaka jANyAmAM na Ave ema karavuM. che, jANI teNe to duMdubhI dIdha, zUnya zizIzI ne phaTAka, tarata tene nikAla, (zI- ' khare jaI zodhIre, dAsa dhIra jyAM gAI zI phoDIne turata tene phaTa avAja kare dhIre bhakta. te uparathI ) zeko pApaDa paNa bhagAte nathI, mata" nAgarikA-zIzI ne phaTAka, na jaDe te | labake cheka azakita pedA thaI che. phaTa kahe che, ema kaMI ApavuM ke levuM | zekI nAkhavuM, saMtApavuM; kALajuM bALavuM; duHkha dayAM karavuM. (maheNAM ke kaThaNa belathI) satyabhAmAkhyAna. zekhacallInA vicAra, kadI pAra na paDe zukravAratha-vaLa, zukravAra e musalamAna | tevA lAMbA lAMbA vicAra; rakhaDatA-maTatA lakone pavitra divasa gaNAya che, e ja divase | gAMDA lAMbA vicAra; mithyA tarka upara Adama ja hatuM ema kahevAya che. - tarka uThAvyAM karavA te.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ rotara ugI nAkhavI. ] (34) It zvAsa laI nAkha. tenI juvAnI thatAM je je umeda tenA | pATIdAromAM belatAM vaparAya che. manamAM AvI hatI tathA je je zekha- zrAvaNa bhAdare vahe, zrAvaNa tathA bhA callonA vicAra teNe kIdhA hatA. te sagha- | daravA mAsanA je AMkhamAMthI AMsune nA eka pachI eka tenA smaraNasthAna puSkaLa varasAda varasa; puSkaLa AMsu vahevAM. ' mAMthI nIkaLI gayA." tenAM cakSu sAme tenA patinI prati karaNaghelo. mA khaDI thaI ane netromAMthI eka sarakha zekhacallInA vicAra na karo, utama zrAvaNa bhAdaravo vahevA lAge ne DacakiyAM pariNAmanI AzA rAkho ane Izvara upara khAvA lAgI." vizvAsa rAkho." arebiyana nAITasa. zetaraMjI raMgI nAkhavI, baraDe raMgI nA- zrIgaNezAya nama: karavA, zarUAta karavI; A -baraDAmAM mArI lehI kADhavuM. raMbha karavo; gaNeza mAMDavA. (kaI paNukAzena vATavA, suI javuM, ( gujarAtanA bhi- ryanI zarUAtamAM gaNezanuM smaraNa karavAmAM suka brAhmaNonI pArasI,) Ave che te uparathI.) rora thavuM, zirorI karavI. "kone Ajaja zrI gaNezAya namaH kaMI paNa bahAnuM maLyuM ke te zera thatI." sarasvatIcaMdra; be bahena. zrIkaLa ApavuM, rajA ApavI, baratarapha karavuM; zera lehI caDhavuM, AnaMdamAM masta banavuM | nokarImAMthI dUra karavuM. gAvAnuM gaDagaDIyuM AnaMda tha. ApavuM. "pANI cutuM-nALiyera ApavuM ema rara suMTha khAdhI hoya to, tAkAda-jera- | paNa belAya che. zairya heya te; tIkhe svabhAva hoya che. zrI rAma, zrI rAma, A zabdo koIne tamArI pAchaLa tamane kheLatA ja phana | aMta samaye tenI saddagati thAya eTalA rIe chIe, ke miyAM pharidakhAM, amane | mATe tenAM sagAMvahAlA taraphathI bolavAmAM kayAre pakaDe? have mAe zera sUMTha khAdhI | Ave che. heya te pakaDe." zvAsa kADhI nAkhavo, saMtApavuM; kAyara karavuM; - "aMgada sAmuM je jue, thakavavuM; adhamuuM karavuM; maraNatola karavuM. (atizaya kAma karAvI ke mAra mArI.) adhika draSTie ADI, zvAsa gherAve, jIva maLa; aikyatA thavI. zera nathI khAdhI suMTha, A vakhate vidyAgavarInA manamAM : nathI jo ke mADI." ghaNuM kahevAnuM AvyuM, paNa moTI benane 1 - aMgadaviSTi. zvAsa gherAyA vagara salAha ApavI ke Thapako evuM carALa jANato nathI, (zevuM- | deve tene ucita lAge nahi." ADA cAsa ane carALaumA cAsa te be baheno. uparathI.) najIvI bAbatanI paNa mAhitI zvAsa laI nAkhave, saMtApavuM; duHkha devuM. nathI e arthamAM carotara bhaNa kaNabI- | chava khA. pratA5 nAka,
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra tara. ] ( 244 ) [ satI thavuM. sa saMsAra tare, saMsAra vyavahAramAM kuzaLa | bhopALuM kADhavuM; pAse kaMI nathI ema thaI sArI rIte ghara calavAvuM; ane Izva | jaNAvavuM. rane oLakhave. saMgha kAzIe ja, (kAzI je - saMsAra mAMDave, paraNavuM. | khyAta dhAma tyAM pahoMcavuM te uparathI.) 2. duniyAdArImAM paDavuM-A arthamAM | dhArelA arthanI siddhi thavI; mananI murAda "saMsAramAM paDavuM" paNa vaparAya che. | pAra paDavI. saMsAra sAgaramAM DubavuM, pApI thavuM; kara- | "A karavAthI saMgha kAzIe jAya ema ma bAMdhavuM; saMsAranI dugdhAthI rilAyAM ! mane to lAgatuM nathI." karavuM; tethI ulaTuM saMsAra tare. saNake the, mAduHkha lAgI vacamAM ane saMsArano vA vA, sukhaduHkhano anubhava | cakI paDavuM. (kAma karatAM.) tha. za zaNako thaye vaLI?" sakAra paDavA, (zrIkAra uparathI) mAna rahe sita caDhavuM, jyAre koI marI jAya che tyAre vuiM; Teka jaLavA. tenI sAdhavI strI AMkho pheravI daIne ghela "ghaNAM hamaNAM karyo ane chAnA cALA karavA mAMDe che ane jaya bhathi pApa te khare; aMbA, jaya raNachoDa ema karatI belI uThe subuddhi zuddhi te khare, che, eTale tene sata cahyuM ema kahevAmAM paDyA nahIM sakAra re;" Ave che. narmakavitA. satI thavuM, dhaNInI pAchaLa baLI maravuM. je sakAra baLavA, caturAI-viveka . pahe- satI thAya che te tetrIsa karoDa varSa sudhI rave oDhave, belave cAlave sughaDa hevuM. | pitAnA dhaNI sAthe svarganuM sukha niraMtara enAmAM zA sakAra banyA che?" bhogave che ane te mudata purI thAya che sakhIno lAla, ghaNAja udAra svabhAvane tyAre te uttama kuLamAM janmIne te ja primANasa.gosAI ke verAgI bhikSA mAgatAM yatama vere paraNe che. ema bole che ke koI sakhIne lAla che? satI thanArI strI kapALamAM hiMgaLakanI saMkerIne vegaLA rahevuM, laDAI karAvI ane kaMkunI ADa karI gaLAmAM sugaMdhamakhasI javuM palate ma; uzkerI-saLI ApI dUra thaI javuM. ya puSpanA hAra paherI ane mAthAnA suMdasaMgaTA , (saMga-mizraNa-bheLaseLa.). 2 kALA vALanI chUTI laTa mUkI, kaMkue zrAvakomAM strI purUpa vrata laI beThAM heya hAtha raMgI tathA ceka-cabUtare ane dahelI, tyAre eka bIjAne (purUSane strI ane e thApA mAratI lAkaDAMnI goThavelI citA strIne purUSa) aDake te saMgaTo thaye ka. tarapha che ane je aMbe karatI jAya che. hevAya che. tenI pAchaLa hajAre strI purUSanuM ToLuM saMgha kADha, (jeonI upara lakSmI devInI je abe je aMbe kare che, Dhola zaraNAI kRpA che teo pitAnI kIrtine kAje meTA Adi vAdi vAgI rahe che, evI sthimoTA saMdha kADhe che ane saMdha jamADe che timAM satI citAmAM jaI savitA nArAyate uparathI, paNa vAMkAmAM) nI stuti karI pitAnA patinuM zIza
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattara AnI. ] ( 345) [ saphAI mAravI - ~ -~~ - ~ ~ ~ pitAnA patinA pavitra kheLAmAM laI bese che, maLela che, te phelAya tyAM sudhI te pheane anusare AvI saLagato kAkaDe kA- ! lI khAvuM?" chacitAne aDADe che. A cAla lorDa vi. - maNi ane mehana. liyama benTIke sane 1828mAM baMdha pADyo. sadhAma pahoMcavuM, (svadhAma), marI javuM; sattara AnI, (rUpiAnA AnA soLa | mananI zAMti athavA AtmAnuM je mULa che tathApi te karatAM paNa vadhAre te | raheThANuM tyAM javuM. uparathI.) pUrepUruM sAruM dhAravA karatAM | teoe DozIne jagADavA mAMDI, paNa sarasa; joIe te karatAM sAruM cekhuM; DozI mA te svadhAma pahoMcelAM tethI kAMI pAkuM mana khuza thAya evuM; IcchAnusAra. javAba dIdho nahi!" sattara AnA be pAI paNa bolAya che. karaNaghele. sattara jagAe, ghaNe ThekANe "sattara saMthAre kare, jaina bhAgamAM koI mANajagyAe jIva rAkhavo paDe che." "sattara | sa bharavA agAu thoDI mudate saMsAranI jagyAe javuM paDe che. mANasanA saMbaMdhamAM ! AzA, tRSNA, mAlamilkata, anna pANI sattara jaNa bolAya che. jema ke, "sattara vagere sarve tajI de che tene saMthAro karyo jaNanI gulAmI karavI paDe che tyAre kAma | kahe che. thAya che. sanAna mAMDavAM, sanAna mAMDavA jevI mAThI sArA gaNavA, nAzI javuM. hAlata thavI. "tArAM sanAna maMDAya" ema sattANuM pAyA, (vyavahAramAM sattANuM e | strIo pitAnAM bALakane cIDhamAM kahe che. traNanI saMjJA che te uparathI.) (maranArane tyAM zeka karavAne ekaThA traNa-sADA traNa pAyA; DhaMga dhaDA vinAnuM | thAya che te uparathI.) udhAna pAyA, sanAna sutaka AvavuM, mAre zuM temAM sasatya sAheba, kabIra paMthI loko eka bI- | nAna sutaka AvavAnuM hatuM eTale mAre tene jAne maLatAM ema kahe che. mAM zo saMbaMdha hato? mAre zI levA devA satyAnAzanI pATI, pAyamAlI, kharAba hatI, emAM mAre zuM ? ema bedarakArImAM khastIne pAye; taLiyAjhATaka. bolatAM vaparAya che. satasatIuM, ThAma ThekANuM vinAnuM bhali. sanAnapANI AvavuM eTale koI marI gayuM hoya evA bhAre nukasAnamAM AvavuM. vAra vinAnuM, garabaDiyuM; koIne mAthe nahi sanAnanA samAcAra, sanAnanA jevA mAThA evuM; bArobArIuM (kAmanA saMbaMdhamAMja samAcAra. (zoka karavA jevA.) A prayoga vaparAya che.) sapATe kADhI nAkho, jhApaTI nAkhavuM; satasatIuM egaNa pacAsa ema paNa ! dhamakAvavuM; dhamadhamAvavuM. belAya che. 2. mAra mAra. satharAmaNa verAI javI, gabharAmaNa thavI, 3. cIsa khavarAvavI; be bhUlAvI devI. sAta pAMca thavI. saphA thaI javuM, tadana khUTI javuM, thaI sadharaAsAmI, juo khamatI AsAmI. rahevuM. tArA sarakho mUrkha bIje keIna he- | 2. nAza pAmavuM. ya, lAlabhAI sa sadhara AsAmI saphAI mAravI, sArI mAravI juo,
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbhAra bhare. ] ( 346 ) [ savA vIsa. saMbhAra bhare, (mazAla), rasa pUra; ethI ulaTuM avaLA pAsA paDavA. atizayokitathI rasa jamAva; rasika- "rakSaNa karavA dhAI vaLo sahu, hajI asarakAraka karavuM; uzkeravuM. rahI che AzA, sneha, zairyane juddhakaLA"DozInA dravyanI vyavasthAe zeThanuM mana thI, paDaze savaLA pAsA." ukaryuM hatuM ane temAM gumAne puSkaLa saM narmakavitA. bhAra bharyo hato." savaLe hAthe pUjyA haze, rItasara vidhi sarasvatIcaMdra pUrvaka ArAdhanA karI haze. tethI ulaTuM ane sama khAvA nathI, bilakula nathI. vaLe hAthe pUjelA. "dhAtu pAtra nahIM kara hAvA, sAjuM "satyabhAmA-paNa savaLe hAthe gora pUvastra nathI samakhAvA." cha hoya tyAre kenI ! dhAvatAM bALa chomAM sudAmAcaritra. haze, vahetI nadIe paga dIdho haze, hasamaya bharAI je, vakhata pUro thaI javo. jAranAM ghara bhaMgAvyAM haze evAM kAma karanAsaraghase caDhavuM, ghaNuM ja hasI kADhe-ha- rane te AvA svAmI kayAMthI maLe.!" sIne halakuM gaNe evuM kaMI kAma karavuM, satyabhAmAkhyA. phajetI thavI vagevAvuM; caracAvuM; naThArI savA ATha, joIe tevuM mana mAne tevuM sAruM. bAbatamAM khyAtI thavI; varaghoDe caDhavuM. savA gajanI karI peTamAM), kapaTa; prapaMca, (A prayoga vAMkAmAMja vaparAya che.) ghAta-nukasAna kare evuM je kaMI te. sarANe caDhAvavuM, hAra pADI ApavuM; zarUA- te tene peTamAMnI savA gajanI charI raMbha karI ApavA. vALuM mIThuM bhASaNa na samajatAM, kharuM lA2. uzkerI-caDhAvI ApavuM. gavAthI mArA bhAIne harSa upaje, ane 3. sarANe thavuM; purUM thavuM; pAra paDavuM. ) pachI te bolyo, ahe suMdarI! tuM sadA karUM kAlAvAlAnuM kAma, tAro ja chuM" guNa gAvA rAmajIre, arebiyananAITsa tethI sarADe caDhaze kAma, savAra thavuM, caDhI besavuM; zirajorI karavI; guNa gAvA rAmajIre," dIvALIbA mAthAmAM dhumADe rAkhI sAme thavuM: bahekI jaI duHkha devuM; chAkI javuM. 4. raste pADavuM; rItamAM ANavuM. "lokomAM kahevAya che ke karajanI pITha salAma lekama, musalamAna musalamAnane para jUTha savAra thaIne cAle che." maLatAM ema kahe che, tyAre sAme javAba jAtamahenata. kahe che ke alehaku salAma. savA vIsa, pUruM pAdharuM; joIe tevuM; pUrepUruM 2. chuTA paDatAM paNa ema belavAnI | ane vaLI sarasa(kAmanA saMbaMdhamAM.) sarIta che. ttara AnA be pAI ema paNa kahevAsavaLA pAsA paDavA, A duniyAnI bAjI yache. ramavAmAM pAsA sulaTA paDavAthI jaya the. jhaverazA, tame belyA te savAvIza, dhArelI IcchA pAra paDavI; yukti saphaLa- | emAM paNa vIsa samaje te pAko vepArI thavI; dhAryuM kAma thavuM-pAra paDavuM; joIe ? tevuM-manamAnyuM sulaTuM kAma thavuM. pratApanATaka, na jANu."
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAranA paheranuM nAma ] savAranA paheAranuM nAma, savAranA paheArasAM nAma lIdhuM hoya te AkhA dahADA sukhamAM jAya tevA; karNanA jevA dAtAra. k nipuNaka-kema bhAI kAnuM ghara che? zArjarava-savAranA paheAranuM nAma je amArA upAdhyAya Arya cAlukaya, temanuM che. " mudrArAkSasa nATaka. sastu gaNI kADhavuM, na lekhavavuM; tiraskAra karavA; bedarakArIthI uDAvI devuM. saLI ApavI, uttejana ApavuM; uzkeravuM; te pote kAIpaNa kAmamAM AgaLa na 5DatAM khIjAte saLI ApI ubhA raheche.' saLI karI, aTakacALuM karavuM; AMgaLI - ravI; zaramAvavAnI ke cIDavavAnI khAtara kAInI cheDakhAnI karavI. 2. uzkeravuM. kRSNakAlikAe alakakizArInI kalpanAte saLI karI eTalAmAM te magajamAMthI hRdayamAM ane hRdayamAMthI magajamAM caDa utara karatI kalpanAe amAtyanI putrIne gabharAvI dIdhI. " tr sarasvatIcaMdra. saLIsacA karavA, sAMsaNI karavI; preraNA karavI; uzkerIne UbhuM karavuM. saLekaDuM karavuM, cIDa caDhe ke laDavA uThe evI rItanuM aTakacALuM karavuM; cheDavuM; uzkeravuM; majAka karavI. "" 'rAmasi dhajI-ApanuM kahevuM satya che. ApaNe keDa bAMdhIne zatrune sokhaDu karyuM che eTale have ApaNe jhAjhuM samajavAnuM nathI. " ( 347 ) pratApanAka saLA pesavA, nA dADA paheAMcI chevaTe kharAkhI cAya evI avyavasthA-kAkuTa ke kusaMpa thavA. r enA gharamAM ghaNA divasathI ene tA [ sAcAM jADAM karavAM. saLA peThI che ke jyAre sAre e kuTuMba khAkhAvIkhI thaI gayA vagara sonAra nathI. ', sAMi kahejo, kAThiyAvADamAM bAyaDIo bAyaDIene sAMi kahevaDAve che ( chuTA paDatI vakhate. ) kahe che ke lANI khAIne sArI sAMI kahejo-( sAMI-zAMti upasthI ) sAMThIlAkaDAM lagADavAM, laDAI UbhI thAya ema karavuM. sAMkaDuM lAkaDu, dhADA saMbaMdha. lagata lAkaDuM sAMkaDuM maLyuM; vagata vAtathI vizvamAM bhaLyuM. "" drApadI haraNa. sAMkaLa dhAlavI, vacamAM aDacaNa nAkhavI; harakata karavI. (vacce khIjAM dAkhala karIne) sAMdhA esavA, vaya athavA abhikatane lIdhe nabaLu paDavuM. 2. hiMmata hArI javI. sAkara pIsavI, mIThuM mIThuM khelI sAmAnuM mana raMjana karavuM; sAkara jevA mIThA mIThA khela khelavA; madhura vacana eTalI khuzAmata karavI. (kAmakADhI levA sArU.) sAkara thATavI paNa khelAyache. sAkara vALI jIbha karavI eTale khATuM lAge evuM belavAne badale mIThuM-madhura khelavuM. sAkaranA ravA pIsavA paNa khelAya che. sAkaranuM sAla kADhavu, dhaNuMja jAlamI thavuM; sakhata thavuM. 2. khArIka zeAdha ke parIkSA karavI. sAcAM jUtAM karavAM, enuM Ane te AvuM ene kahI bhasAvavuM athavA bhamAvI eka ekanI prIti ghaTADavI; kAna bhaMbheravA. 2, sAcAnuM jADuM ne ThAnuM Asu ko besADavuM. " sAcAM jyAM eka bIjAnAM karmadha vinA nava cAle;
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ sATI jhAMkharAM karavAM. ] ( 348 ) [ sADI gapatALasa. lagADine laDavADe lAkha, navaro nakhe- sADAsAta maNanI saMbhaLAvavI (gALa), da ghAle. ghaNuM ja bhuMDI gALa devI. kAvyakaistubha bairI evI maLI che ke reja sADAsATIjhAMkharAM karavAM, eka bIjAne ADuM sAta maNanI sabhaLAve che." avaLuM-kharuM beTuM samajAvI bheLavavuM; kAna catura caMcaLa. bhaMbheravA. sADAsAta vAra, ghaNI vAra. sAThI vAyadA thavA, lagabhaga sAhavarSanI umara tamAre sADAsAta vAra paravaDatuM hoya thavI. te A gheDA ane A medAna che." "sAThI buddhi nAThI' e kahevata pramA tapatyAkhyAna. Ne te arasAmAM buddhi bhraSTa thavI. sADAsAtI AvavI, (sADAsAtanI panotI) sADA traNa, adaka pAMsaLI; ghelachAvALuM. AvI banavuM ghaNuM ja du:kha ke Aphata AvavI; "e vaidhanI heziyArIne vidyAmAM te paDatI dazA AvavI; tana mananI pIDA thavI. kaMI kasara nathI, paNa lagAra jAte sADA AthI tenA cethA sukhamAM paNa, traNa dekhuM." hamezane mATe sADAsAtI AvI." bhaTanuM bhopALuM. paMDitA jamanAbAI 2. thoDAM; gaNyAgAMThayAM; juja. sADI gapatALIsa, saMkhyAnA saMbaMdhamAM sADA traNamAMno DAhya, deDhaDAhyA; akalane | ajANapaNuM hoya che tyAre ema koI aniAgaLo (vAMkAmAM zcita saMkhyA batAvatAM vaparAya che. sADA traNa ghaDInuM rAja, thoDA vakhata sudhI sADI vitarane aMka, harakoI patranA Take tevuM sukha; kSaNika sukha-amala. | ziranAme upara jaNAvelA 7kA ne aM. sADAtraNa pAyA, udhAna pAyA; ghelachAvALuM; ka jovAmAM Ave te mAlika sivAya e UMdhI buddhinuM uDela tabiyatanuM DhaMgaDhALa patra bIjA koIe vAMce nahi ema e vinAnuM; vAdaDI; mananI asthiratAvALuM; thI sUcana thAya che. ( hiMdI graMthakAra e titAliyuM; uchAMchaLuM.. AMkanA saMbaMdhamAM jaNAve che ke sogana sADAbAra bevaDI javuM, nAsI javuM; saTakI saMbaMdhI e AMkaDA che. tenI utpattinA javuM; gacchati karI javuM. saMbaMdhamAM teno karti aitihAsika dalIla paNa te vezyAja tenuM rahyuM eTaluM la- evI rIte raju kare che ke prathama nizAnI ine sADAbAra bevaDI jAya tyAre ? karyA vinAnA patra lakhAtA hatA. khAsa caturacaMcaLa. matalabane patra bIjAne hAtha jatAM bhAre sADAsAta phere, (azubha graha je zani hAni pahecavAthI e cAlI nIkaLe che. te janma nakSatramAM ke tenI najIkamAM sADA citaDathI rAjakiya masalatane lagate ane sAta varSa rahe che eTale aDhI varSa janma gatyano patra dillI darabAranA eka aMginakSatramAM ane aDhI varSa AgaLanI ro- bhUta mANasa para mekalavAmAM AvyA paNa zImAM tathA aDhI varSa pAchaLanI rAzImAM te patra bIjAne hAtha javAthI vAta kuTI e pramANe rahe che te uparathI.) eTale musalamAnoe ekadama sane 1561moTI Aphata. ghaNuM duHkha-saMkaTane viSe dara mAM citoDane ghere ghA ane kibolAya che. ledAra jayamala rAThoDane Thera karyo. killAmAM
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) www sADItraNa pAMsaLInuM. ] (sAta pAMca thavI. rahelI strIonA jANavAmAM A vAta A- | mALa beThe che, sAta TaeNDajIne TaMDujI vavAthI kesariyAM karI raNamAM utayAM temAM vagere. sAte gheDe sAthe caDAya eTale, musalamAne hArI pAchA gayA. bIjAne eTalAM badhAM kAma sAthe thAya ? sAta nAhAtha agatyane patra jatAM AvI hAni gAne nAge eTale dAMDa; AbarU jeNe thaI mATe e vakhate raNamAM paDelI lA- | vegaLe mUkI che te. sono tola karyo te te sADI cutera maNa sAta gaLaNe gALavuM, khuba vicAra karave; thaye; mATe e vakhatathI chAnA pa para | tulanA karI sAruM grahaNa karI khoTAne e aMka lakhavAno rivAja dAkhala thayo tyAga kare. sAta gaLaNe gaLyA pachI, sADItraNa pAMsaLInuM, ghelachAvALuM; vAela; bela bolIe je; cazkela; uDela tabiyatanuM aDadhuM gAMDuM. bolyA pachI dukha thAya, paisAdAranAM chokarAM sADAtraNa pAMsaLI nava DelIe je. bhA. hoya to paNa te DAhyAM khabaradAra gaNAya dayArAma. sAta gAuthI namaskAra karavA, dUra rahevuM sADI bAra, parabhA; darakAra. alaga rahevuM; hArI chUTI vegaLA rahevuM. mAre konA bApanI sADIbAra che?" "mAre paraNavuM e to nahi ja bane, paNa sANasAmAM AvavuM muzkelI-aDacaNamAM AvI bhUla na thAya-AvI parAdhInatA pharI AvavuM; phAMdAmAM AvavuM; sAMkaDamAM AvavuM; na thAya eno koI upAya ? upAya e ja evI rIte phasAvuM ke jarA paNa casakavAnuM ke viSaya viSayIne prasaMga ja na thavA de. banI zake nahi; peca-AMTI-dhAstImAM strIne sAta gAuthI namaskAra karavA."'" AvavuM. ' sarasvatIcaMdra. vizvanAtha-(manamAM) pakaDAye sA- sAta ghara gaNavAM, lokone ghera nirarthaka sAmAM; je hA kaheze te marI gaye." bhaTakavuM. brahmarAkSasa. (savAranA pahoramAM uThIne valavaliyaNa 2. ThapakAmAM AvavuM. bAyaDI sAta ghara gaNuM gharanA kAmamAM va3. herAna thavuM; pIDita thavuM. lage che. (ghaNuM karI paDezamAM.) sAta, ekI saMkhyA Izvarane bahu priya che jema sAta tADa UMce, (sAta tADa jeTalo UMcA, tripuTI-brahmA, viSNu ane ziva, sapta atyukti) ghaNe ja UMce. svara; nava graha, aThavADiyAnA sAta divasa, sAta pAMca thavI, sAMkaDamAM AvavuM; zuM kepAMcha iMddhi, pAMca AMgaLI, sAta e pavitra ravuM tenI sUjha paDe nahi evI sthitimAM saMkhyA gaNAya che tema e saMkhyA ghaNuM AvI paDavuM; muzkelImAM AvavuM. vAra lAMbI mudata darzAvavAmAM ke ghaNI saM. paNa jo A rajapUta hAthamAMthI gayA khyA batAvavAmAM vaparAya che." te upAya nathI. eka vAra ramAbAinA hAsaMpUrNa athavA saMpUrNatA batAvanArI koI thamAMthI gayele kabaja thatAM sAta pAMca saMkhyA batAvavAnA arthamAM vaparAya che.jema- vItI che ane AmAM lapaTAyo to ene sAta tADa UMce,sAta luccAne lucco, saTakavAnuM nathI." sAta vAra pAlave te, te te sAtame sarasvatIcaMdra,
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta pAsanI ciMtA che. ] sAta pAsanI ciMtA che, dhaNI taraphanI-- * ghaNI jAtanI ciMtA che. sAta peDhInA cApaDA uthalAvavA, sAta peDhInI niMdA karavI. sAta pherA garaja haze teA, pUratI rIte pAlavatuM--paravaDatuM haze tA. sAta sAMdhatAM tera tUTavA, meLa na maLaveA; upaja javuM. upaja kharcanA karatAM kharca vadhI ( 350 ) [ sAte avatAra evAne evA jo rANA thaI paDyA, ane AvA saraLa svabhAvanA lAbha levA cUke ja zuM karavA ? tee ghaNA ja ayeAgya AcaraNane mATe vakhANI vakhANIne zeDane sAtame AsmAne pahoMcADatA. " arebiyana nAiTsa. tevAmAM eka phirastAe sAtamA A snAna parathI utarI AvI ati gussAmAM lAlaceALa DALA kADhIne mane dhamakAvavA lAgyA. sAta maNa te savAseranuM (kALajAM ), ghaNI ja vajra chAtInA sabaMdhamAM athavA ghaNI sAvadhagIrInA sabaMdhamAM khelAya che. sAta'sAta, sAtaDAneA AkAra mIDA jevA che te uparathI dhuLadhANI; mIDuM; pUrNa ni phaLatA; ra; bAtala. k have ApaNe dina paradina vilAyatI dArUnI nAzakAraka IlatamAM paDI dezamAM je kaMI bAkI rahyuM che tenuM sAtaDesAta karavA . beThA chIe. dezI kArIgarIne uttejana "kArIgarAe jANyuM ke A navI zA LathI ApaNA rAjagAranA te sAta`sAta thaI jaze ane ethI ApaNA roTalA tUTI ja cUkayA. " jAta mahenata. sAtame AsmAne caDhavuM--javuM paDe. cavuM, atizaya vakhANu thayelAM jANI khuba phUlAvuM khuba garva dharavA; atizaya magarUra thavuM; UMce caDhavuM; sauthI sukho ane caDhIAvuM thavuM. hiMdu lAkA mAne che ke AsmAta sAta che ane te dareka ekaekathI caDhImatuM che. ane ema caDhatAM caDhatAM je TheTha sudhI pahoMce te sukhane zikhare paheAMce ema gaNAya che. yAhudI lAke sAta svarga evI ja rIte mAne che. * nirUdInanA mitra te| zeThanA japa " ,, vIrAdhIrAnI vArtA. sAtame cAke, kAI na jANe-dekhe ema; dharanA UMDA bhAgamAM-dhaNuM dUra khuNAmAM. " e te! sAtame ceke jaine kheDA che eTale zuM jANe ? sAtame paDade, ghaNe ja khUNekhAcare; gupta; e kAMtamAM; kAI na dekhe evI jagAe. sAtame pAtALe, ghaNuM ja gupta; khuNekhAcare; jyAM kAIne hAtha lAge nahi ke kAinA jANavAmAM Ave nahi evI sthitimAM ane eve sthaLe; bedarakArIthI rAkhI mUkeluM evI sthitimAM kAranA kesa paDayA che sAtame pAtALe, teneA nikAla karavAnI taka mAjIsTrete maLatI nathI.', dr daiva jANe e cApaDI kayAMya paDI haze sAtame pAtALe !" sAtarA pADavA, cagelA kanakavA utaryA pachI tenI dorIne athavA bIjI dArIne piMDA para viMTALavA sArU guMca na paDe tevI rIte bhoMya para chUTI chUTI pAtharavI. sAte avatAra evA ne evA jajo,ema zApa devAmAM khelAya che. ( ema kahevAya che ke je mANasa ApadhAta kare che tene sAte avatAra sudhI evuM ne evuM ja thAya che-tenA sAte avatAra ApadAmAM ja jAya che. )
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAte pADe vasajo. ] ( 11 ) [sala haze kALavuM : "ema jANuM ke A avatAramAM duHkha khavuM; pAyamAla karI nAkhavuM. thI chuTuM to ApahayArI thAuM ne bIjA sAphI mAravI, baDAI hAMkavI-karavI; patarAsAta avatAra evA ne evA jAya-evuM ne | jora thavuM. evuM khamavuM paDe." sAbune sagALIo, zarIra gorUM thavA sA. sarasvatIcaMdra. | buthI nahAnAra, te uparathI mAtra stra sAte pADe vasaje, ghaNo parivAra vistAra dekhADanAra-bahArathI ujaLuM ujaLuM dekhAvadhajo; chokarAM haiyAM ghaNuM tha; vADI ! DanArane viSe belatAM vaparAya che. jAmajo. AzIrvAda detAM e pramANe be- sAmAM ziMgaDAM mAMDavAM, maryAdA mUkIne dhulAya che. rakavuM; AjJA ulaMdhavI; zirajorI karavI; sAtha kare, saMhAra kare; mRtyupAya mAthAmAM dhumADe rAkhI jesamAM sAmAthavuM. karavuM. (?) kIkI jyAM sudhI nAnI hatI tyAM sudhI , "ema dAnavanA daLane sAtharo karyo." sAvakI mAne julama mUge meDhe sAMkhatA, , jALadhara AkhyAna. jema jema te moTI thatI gaI tema tema sAdImAMthI levuM, eka cagatA kanakavAnI sA... | te sAmAM ziMgaDAM mAMDavA lAgI." dI dorI hoya temAM pica nAkhavA. be baheno. sApa che ke dho che ? (ajANyA daramAM zuM sAmI pAghaDI mUkavI, zatrunI garaja sAra che te jANyA vinA hAtha nahi ghAlave | vI; virUddha pakSanA thavuM; zatruvaTa dharAvavI. evI matalaba che.) sAme AMgaLI thavI, (phalANuM duSTa karma kara sApanA nA bhaNAvavA, bahu bahu rIte | nAra phalANo che ema AMgaLI karI batAsamajAvavuM ghaNuM ghaNuM rIte zIkhAmaNa | vavAnA artha uparathI lAkSaNika arthe) pha ApavI; aneka prakAre cetavaNI ApavI. jetI thavI. phalANAnI sAme AMgaLI cAsApane bhAre, sApanA bhArAne jALavavA che." jevuM muzkela, bhayaprada sthAna ke pAtra; bhare- sAme bAraNe, najIka, so na paDe tevuM je kaMI te (rAMDelI ke sArA pagalAMnuM, jenAM pagalAM paDavAthI- kanyAkALa vItele evI tarUNa kumArI.) zubha-kalyANa thAya evuM. 2. ghaNuM ja jherIluM; adekhuM. dhanalakSmI sArAM pagalAMnI ema che "rAma kahe sAMbhaLaze aMgada, kahevA lAgyuM." dharma buddhi te hamaNAM dhAre, be bahene. kahyuM karaze nahi e ahaMkArI, sAruM karavuM, rega maTADe; mAhavuM. bhAre sarpa taNoe bhAre." 2. bhaluM karavuM. aMgadaviSTi. sAla kADhavuM-TALavuM, acANu-nahAra dUra sApha karI devuM. uDAvI daI pAse kaMI na | karavuM; duHkha detI vastu TALavI, kAsaLa rAkhavuM. kADhavuM. teNe pitAnA bApanI milakta sApha 2. kacarI nAkhavuM. karI dIdhI." . "na pAMDavI pRthvI karI dauM, 2. sapATa karI devuM; nAza karavuM. zatru sAla TALI rAja lauM." 3. khAlI-mAlamatA vinAnuM karI nA. | kavi bhAu,
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAlamapAka Apa. ] ( 52 ) [ sItAnAM vItavAM. sAlamapAka Ape, mAra mAra. (vAM- zuM pheravAvavuM che.?" kAmAM. ) navI prajA. sAla pahere, nAmarda thavuM; strInI - siMha ke ziyALa?, koIne kaMI navina jAkitamAM AvavuM. NavA jevI khabara lAvavA mokalyo hoya sAvaraNI pheravavI (upara), dhULadhANuM ane tyAMthI pAchA AvatAM dhAravA pramANe karI nAkhavuM; dhULa meLavavuM; vyartha jAya phateha thaI che ke nahi te jANavA mATe ema karavuM; nukasAna karI bagADI nAkhavuM; sAmo mANasa pUche ke kema siMha ke ziyALa ? barabAda karavuM; dIpI na nIkaLe ema karavuM. tyAre pele khabara lAvanAra mANasa je sAheba maherabAna, pArasI ko eka phateha thaI hoya to "siMha" kahe che ane bIjAne maLatAM e zabda vApare che. je nAsIpAsa thaI hoya te "ziyALa" sitAre pAMza, jyotiSanA niyama pramA- kahe che. dAdaramAM paga mUke che eTalAmAM ja lADaNe mANasanA janmanI vakhate kSitijanI upara je mukhya graha-tArA hoya che te tenA kora belI uThI, kema siMha ke ziyALa ? janma ane nasIba para asara kare che. jyA dhAreluM kAma pAra utArI AvyA che ema re te tAre caDhatA hoya che tyAre te mA tamArA paga vartIne huM kahI zakuM chuM." be bahene. Nasa majabUta, taMdurasta ane bhAgyazALI sisoTI ApavI, cetavavuM; bhaNAvavuM; I. heya che paNa jyAre te vAMko kSitijanI nIce sAre kare. jAya che tyAre prakAza nAkhato nathI eTale sI ke kRSNa,(zI ke kRSNa) kAMI nahi-uccAramAM. te tenI chAyAmAM AvI jaI kamanazIba are te paNa karyuM hota to mArA jIne bhegA thaI paDe che te uparathI, vane TADhaka vaLata, paNa tame te mAMcImAMnA caDhatI-AbAdI che; nazIba anukULa che; bhAkaNanI peThe sI ke kRSNa koI dahADe medahADe sikaMdara che; yaMga sAre che; nazIba DhethI bolatA sarakhuM e nathI." pAMsaruM che. bhAminIbhUSaNa. "cAlAkI vinA agharuM kAma pAra paDatuM sIDhIne chelle pagathIethI, zarUAtathI. nathI, paNa sitAre pAdhare ke jIta karI - "cheka agIAra varSanI laghu vayamAM ja jIvatA AvyA. " vejavuDa lakhe che ke sIDhIne chelle pagathI pratApanATaka. ethI meM dhaMdhe karavA mAMDe." sikaMdara pAMzare ema paNa belAya che. jAtamahenata. sirAzi che ke zuM ? , (saMvata 1687 sItAnAM vItavAM, atizaya saMkaTa AvI mAM meTo dukALa paDyA hatA te uparathI.) paDavuM; duHkha uparAuparI AvI naDavAM. dhAnanI lalutAvALAne khAvAnuM maLethI hara- (sItAne mAthe ghaNuM ghaNuM duHkha AvI khAI jAya evAne viSe bolatAM vaparAya che. paDyAM hatAM ne asahya vItakaDAM vItyAM hatAM siMdura pheravavuM, dhULa meLavavuM; nakAmuM jAya che te uparathI.) ghaNIvAra ane ghaNuM duHkha ema karavuM. pAmavuM. vizeSe strIomAM A prayoga vapaAje cokhaMDa pRthvImAM tAruM nAma ga- | rAya che. purUSa bhAgye ja ema kaheze-balajaLyuM che. te nAmanA upara tAre siMdura ke nathI ja kahe ke mane saMtAnAM viyAM.
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ sIdhAM pANI khUTavAM. ] ( 53) [sugarIne ja temane mATe samaya kahANI thavo e proga suMvALI suMThanuM nAju% lADakuM nAvata che sItAnAM vItADavAM cokale rAvaNe sI- | dekhaDAvatuM. tAne vAtALyuM hatuM te upasthI) atizata ! "hA, jA, tane tuM suMvALa sukane ya duHkha devuM. chuM te?" sIdhAM pANI puravAM, jue khasyI. pA cai javuM, zAMta paDyuM baMdha paDhavuM vAta, mA gaI sIdhuM jokharuM, mAramAra (vAMkAmAM) 2. atizaya kharcatA khADAmAM utaravA thI kharAbehAla thavuM sIdhe se De saDhavuM, satasara sIdhe raste-dI mArge alavuM-vartavuM (mANasa). 3. hiMmata hArI javI, nabaLuM paDavuM jenA manamAM rakSakane bhaya rahe che teja 4. cagatA kanakavANuM nIcA namI. chA"sIdhe seraDe caDhe che. parA vagere para paDavuM peluM ziiDara suMdarI guNasaMdira sUI gayuM." 2. vagara aDacaNe kama satasara cAlyAM sukA pA jevuM, sukalakaDI zarIranuM; nAjuka bAMdhAvALuM sukA pApaDanI peThe jevA za rIrane bhAgI jatAM-nukasAna pahoMcatAM vA sIsAmAM utAravuM, svAdhIna karavuM jIvuM; teja harI levuM; vaza karavuM; ADuM avaLuM lAgatI nathI tevuM; ekaja azakta; pawbhamAvI pitanA matanuM karavuM. A pramANe te duSTa maMtrIe potAnuM hajI mAruM gaLuM dukhe che! che te lakhanaSpanIuM bhASaNa karI sulatAnane sukA pApaDa je, paNa enAmAM A baLa khuba tarehathI sIsAmAM utAya." zuM !" - arebiyananATsa | bahmarAkSasa. "svapnAmAM paNa eja vicAro. sukAIne lAkaDI thaI javuM, zIre haja Ama phalANAne sAse utAro." | nabaLuM paDI javuM; zarIre ekaja sUkAI vijayavANuM - sukhadu:khanA vibhAgI, (sukha duHkhamAM suMTha sukavI, kaI paNa naThArI bAbatana mATe ! zAMti ane dilAsAnuM sthAna te sparathI) sAmA dhaNIne bharamAvI. pitAnA taphanuM | mitra agara strIne viSe bolatAM vaparAya che, karavuM naThArI bAbata tarapha uzkeravuM; kAnamAM sakhaDI pADavI, mADha mAra. (vAMkAmAM viSa reDavuM kAna bhaMbheravA. vArI zakyo to tIra vIka, dhAra, suMThane svAda cakhADa, te tokhA - sArI jamAddha sakhaDI amAra." bhAvanI parIkSa karAvavI zakita batAvavI. dvapadI, haraNa (mAra mArIne. sugarIne mALe, (surI nAmanA eka pakSIne so ghaNeja bArIka ane saMcAra gaMbhIratAthI laDIe. huM tane thoDI vAramAM ele hoya che te uparathI.) jyAre strInA suMThano svAda cakhADIza ne tAsa ukaLatA mAthAnA vALa eka ekamAM guMcAyelA hoya, lehIne jesa narama pADIza." mAMhe juo paDI heya ane laTyiAM. buka vanasaja AvaDe. | chaTa hoya tyAre tene viSe belavAMe
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ sutarane tAMtaNe badhAyaluM. ] kahevAya che ke-tenA vALa te| sugarIne mALA che. dhruvaDa strInA ceTalA te sugarIne mAmAja joI lyeA. ' sutarane tAMtaNe baMdhAya, ajaya tarehanA guNuthI meAha pAmI tAbedAra thaI raheluM; niraMtara snehanuM bhUkhyuM; mAhamAM vaza thaI gayeluM zaraNe gayeluM. " rAdhA kahe che he kRSNa ! huM tamAre sutarane tAMtaNe baMdhAyalI chuM. sutuM jAgavuM, acAnaka-aNudhArI kAMI hara kata AvI paDavI. . ' gAma gayuM sutuM jAge ' e kahevata che. mutu mUkavuM, hetuM mUkavuM; dUra khaseDI mUkavuM; rakhaDAmAM karavuM; na lekhavavuM; pata na karavI. sutu vecavuM, khabara na paDe evI yuktithI vecI vaTAvIne khAI javuM-chetarI javuM; vhetuM mUkavuM; na lekhavavuM. " gheADA eTalI sAdhu mukhI te, sunA svAmIne vece; pUchaye uttara Ape nahi te, khele pece pece. " ( 354 ) [ suraNanA svAda thavA. jyAMthI kaMI paNa prApta na thaI zake tevuM garIba gAma athavA gAmaDuM. sudAmAnI jhuMpaDI e nAnI ane mAlamatA vinAnI garIba mANasanI jhuMpaDIne mATe vaparAyache. muddAmAnA tAMdula, ( eka veLA bALakone e apavAsa thavAthI sudAmAnI strIe vinaMti karI ke kRSNe tamArA gurUbhAI che mATe tenA darzane jA; te ApaNuM duHkha TALaze. sudAmAe yAcanA na karavAnuM paNa lIdhuM hatuM mATe javAnI nA kahI paNu ate strInA kAlAvAlAthI e kRSNane bheTaApavA cAra muThI tAMdula eka cIMthare bAMdhI laI dvArakA gayA-ahIM kRSNe tenA dhaNA AdarasatkAra karyo. sudAmA kRSNanA dharanA ThATha joI jaMkhavAI gayA te ANelA tAMdula saMtADavA lAgyA. e vAta kRSNu samajI gayA tethI teNe vAta karatAM tAMdulanI pATalI tANI lIdhI ne pachI sudAmAnI bhaktinAM ghaNAM vakhANa karyAM. e divasa rAkhI kRSNe ghaNI mamatAthI bheTI sudAmAne vidAya karyA te uparathI. ) kAma paNa najIvI paNa mamatAthI svIkAravA jevI bheTane viSe khelatAM vaparAya che. naLAkhyAna. te bAyaDI pAtAnA dhaNIne sute vece evI che.' kAbumAM na rahe evI-potAnuM supaDe AvavuM, ane rUtu AvavA. ( ATha dhAryuM karanArI evI te mATe A prayAga vaparAya che. kAvavALI strI gharakAjamAM mAtra sure jhATakavA jevuM kAma karI zake che te upathI. ) sutelA sahu jagADavA, siMha jevA kAI vikALa mANasane cheDakhAnI karI uskeravuM; kAI parAkramI purUSa zAMta hAya. teve same tene sAvadha karavA-chaMcheDave. " sAmaLiyA tema mUrakha ke eNe satele siMha jagADayeA; gAviMdarAya kaI jevA tevA mAsa nathI. 3. jAtI vArtA. sudAmA purI, ( e nAmanI sudAmA nAmatI garIba brAhmaNunI nagarI hatI te uparathI. ) . suDe ne Topale ubharAvuM, chata puSkaLa hAvI; jamAva thave. " " hAlamAM vakIlAte dAkatarA supaDe te TApale ubharAvA lAgyA che. suraNanA svAda thavA, sArUM sArUM khAvAnuM mana thavuM. - tane ThIka rAja rAja suraNanA svAda thAya che!' (kahe che ke agIArase sakaraka ke su
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ suratI sagAI, 1 raNu khAya te svarge cAlyA jAya te uparathI. ) 2. moTA mADhA phAyadA takAsavA, (lAkSaNika) suratI sagAi, upara uparanI--kheThA bhAInI prIta; upara uparathI dekhADavAnI paNa varlDanamAM nahi evI sagAI. suratI bhAi che eTale bhAI kahevAya che paNa te pramANe vartana nathI. suratI lAlA, suratI lokeA jevA dhaNA sudhaDa, cIpI cIpIne khelanAra, lAlA laherI ane majAkI mANasane viSe khelatAM vaparAya che. sUraja caDhatI kaLAe heAvA, AbAdImAM hevuM; divasa caDhatA haveA. << ApaNA hADA vAMkA che, zatrune sUraja caDhatI kaLAe che, ApaNA sarva UMdhA paDyA, mATe have lAcAra pAsA chIe. " ( 355 ) 3. junI vAtA. sUraja tape che, caDhatI che; hAr3A sikadara che. bhAI! tenA sUraja tA hAla tape che. tr sadharAnesa dha. sUraja caDhatA che, AmAdI che; caDhatI che; phatehamadI-jayavArA che. kavi bApu. " rAThoDane suraja caDhatA che eTale ?-sAe varSa purAM thavAM, AyakhuM AvI rateha thavAmAM te vAMdhAja nathI. ' . hevu; AvI banavuM; hada AvI rahevI; aMta AvavA. dr [ sAcce varSa purAM thavAM . evI mugdhAvasthAvALI strI. soM mAMdhuM thavuM, mAna mAgavuM; khuzAmata mAnavI; AgrahanI apekSA karavI. "rUkimaNI-(ki Mcit utarele veze) tyAre Aryaputra ! emAM tamAre zuM khesara esavAnuM hatuM ke ATalA sAMdhrA medhAM thayA ! kRSNadeva-le priyA le ! have veNI tuM tAre hAthe vALI le. .. sUraja madhyAnanA che, pUrNa caDhatI-AbAdI che; sarvotkRSTa kaLA che. kharA bAra che ema paNa khAlA ya che. sUraja mAthe AvavA, pUryuM AmAdI thavI; kharekharI caDhatI dazAne prApta thavuM. setAnanuM kheALiyuM, tArAnI-mastIkhAra-luccu tarkaTI bhANusa. selaDa dhelI, nahi gAMDImAM te nahi. DAhImAM satyabhAmAkhyAna. seAnA sATha karavA, seAnA mAlanA sATha upajAvavA te uparathI ) kheATa khAvI; geralAbha-ulaTuM nukasAna khamavuM. ( pUratI AvaDa ane sAvacetI na hAvAne lIdhe. ) sAmaNa rUnI taLAie suvuM, nizcita-nirAMte suvuM; cenabAjI-raMgarAgamAM rahevuM; meAjazekhane upabhAga karavA; sukhacenathI rahevuM. dUra zravaNu e siddhi jANe, tArI paNa tevI mAMya, jyAMya lagI evu re, sAmaNu rUnI seje jI. "" ( mANasanuM AyuSya sA varSanuM gaNAya che te uparathI. ) " evA evA teA jabarA hatA ke tarUNa rAjaputranAM sAye varSa purAM karI nAkhyAM hAta, pazu teNe caturAIthI ekadama gheADApara kudakA mArI te dhA cukAvI dIdhA." arebiyananAITsa. " sIdhe sIdhI cAlaje, nahi te ekAda dahADA pAdharI Ara karI * nAkhIza ne tArAM sAye varSa purAM karI daIza. " bhAminIbhUSaNu.
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ so laI che na Ape evo.] ( 356 ) [ senAne varasAda varasa. so laI cha na Ape e bahuja lucce; | "zuM sata seDa tANI, ThagI jAya e; harI lenAro; (so letA | zAmaLA zuM sUto seDa tANI." chatAM paNa cha ApavAnI vAta na kare e hAramALA. ame matalabiye;) vadhAre laI ochuM nA mahera jevuM, khAsuM majhatuM. (rU5AmavAnI dAnatavALe. | guNavartanamAM). se vakhata gALIne prANI pIvuM, ghaNI ja ! "tAre mana gAMDuM gheluM paNa mAre mana saMbhALa-kALajIthI vartavuM. to sonA mahera jevuM che" se sagAnuM saguM, baheLA sagapaNavALuM. sonAnAM naLiyAM karavAM, puSkaLa pai. segaTI bharavI, phAyado le; jaya meLavo. sAnI prApti kasvI; khuba majhenuM dropA sogaTI mAravI, jaya pAmavo; phateha meLavavI; } rjana karavuM. dAve sAgaTI mAravI eTale lAga senAnI jALa pANImAM nAkhavI, senAjoIne ceTa lagAvavI. je madhe je deha tene apakRtyathI bhraSTa segaDI vAgavI, (bAjImAM vAge che tema) | kare; deha-kItinI dhULadhANI karI nAkhavI. tAkayuM tIra lAgavuM; dhArelo hetu yukitasara paNa bhAI, mAruM e na mAne tyAre huM pAra paDa; dhAryA pramANe thavuM. amathI senAnI jALa pANImAM zuM karavA 2. jaya tha. nAkhavA jAuM !" soga uDAvI devuM, sagAnA AkAranuM bhAminIbhUSaNa. bhAthuM dhaDathI juduM karavuM; mAthAnuM tAlakuM sonAnI taka-paLa, sonA jevI kiMmatI taka; kApI uDAvI devuM. megha ane sAre vakhata; karIthI hAtha na seTe pahe, chaDuM; koI sAmAna sAthe lIdhA | lAge e prasaMga. sivAya; chaDI chAMTa (soTo ke dupaTTo ) mu. | senerI kAyado-dhAro eTale ghaNe ja sApharImAM ghaNuMja halakI taiyArInA saMbaMdha. | kimatI ane dhyAnamAM rAkhavA joga. mAM vaparAya che. senAnI laMkA luMTAvI, sonA jevI dhI soDa tANIne suvuM, lAMbe pathe suvuM. (marI ane uttama vastunuM guma thavuM-haraNa thavuM. javAthI.) ( marajI uparAMta ) "sUto tANe soDa masIda masANamAM." "senAnI laMkA luMTAI gaI, kavi dalapatarAma. he zuM karavuM che, 2. ALasu paDI rahevuM. (nirAMta dharI sukha siMdhu thayo khAro jhera, ne. ) mAre have maravuM re." zuM sUte seDa ghaNI tANa, venacaritra. tAre mAthe maraNane bhaya jANuM." sanAta kaLIe, braNe ja medhe ane kavi prItamadAsa. sAro. "soDa tANa zuM sUI rahyo che, "bApa game te sonAne kaLIo kha. aceta pAmara prANuM, varAve ane mA game te ceTIo le praNa mAthA upara maraNa bhame che, chokarAM sADIthI ja rIjhe che." tenI khabara nava jANuM." * be bahene. kavi premAnaMda. senAne varasAda varase, puSkaLa paisAnI
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ senAne sUraja ugave. ] Avaka thavI; dravyanA jamAva thavA; puSkaLa kamANI thavI. sonAnA sUraja ugavA, sAnAnA jevA mAMghe! ane tejasvI-dhaNI AbAdIneA ane sukhanA divasa prApta thavA. " sikha Aja seAnA, divasa ze|bhI rahyA. ' khAdhaciMtAmaNI. mahArAja ! tamArAM pagalAM amAre tyAM kayAMthI ! tamArA AvavAthI ame te sAnAnA suraja ugyA ema samajIe chIe. mArA gajA pramANe huM tamArI sevA cAkarI karIza." tr ( 357 ) [ sAthe sAgaTI kAmI che. sALavAlane eka rati, pUrUM pAdharUM; sAthI sAruM; uttama; pUruM. " mAtApitAne game te seLa vAla eka rati, vivAha sarakhA vikaTa savAlamAM nAdAna buddhinI dIkarI te zuM samaje?" kuMvArI kanyA. * miyAM sAhebe je vAta kahI te khazaar seALa vAla ne eka rati che." e bahenA. mAre te! Aja dhanya dhaDI, sAnAnA sUraja ugyA; putra harakhathI paraNAvuM, paripUrNa maneratha pUgyALa." venacaritra. sonethI dAMta ghasavA, puSkaLa paisAne upabhAga karavA; puSkaLa paisA hAvA; dhanADhaya hovuM. sema nAhyA, sAmayAgamAM pUrNAtinuM na karavuM. seAma pIvAthI amara thavAya che. snA vaidika sUtramAM e eka vahI che ane te caMdranA udayathI khIle che ema lakhyuM che. e vele svargamAMthI utaryuM che ema mAne che. zuddha brAhmaNA ja te pI zake che te uparathI seAmanAtha nAhyA-jAtrA karI rahyA; yA; nirAMta thaI. ' ema ja haze, ApaNe zuM? ApaNe teA brahmarAkSasanA pApamAMthI chuTayA eTale sAma nAhyA." brahmarAkSasa. sAmA upAya nathI (navANuM che), matalaba ke badhA upacAra-upAya cAle paNa mAtane u pAya na cAle. kaiAtukamALA. sALamI ghaDI javI, ( divasanI ghaDI trIsa ane madhyAnha eTale paMdara ghaDIe javAnuM te uparathI) samaya pUro thaI javAthI suzkelImAM AvI paDavuM-gabharAI javuM; Aphata AvI paDavI. 66 mahArAja ! mAre te seALamI dhaDI'jAya che. mATe ghara bhaNI vaLavAnI vAta ane tA te! jANe tame ja jIvatadAna dIdhuM ga ', NAya. tapasAdhyAna. sALaza ne makkaravAre, kadI ja nahi. vAyadA karavAmAM vaparAya che. soLe kaLAe prakAza, pUrNa caDhatI-AkhA dI ( caMdra sALa kaLAthI prakAzita thAya che te uparathI.) sALe sarakAra thaI cukayA, (zAamAM sALa saMskAra kahevAya che. te uparathI lAkSaNika arthe) sArI mAThI avasthA bAgavI sukha duHkha sahana karyAM; badhI taraphanA vAyarA vAI cUkayA; sArA mAThA pheraphAra--banAva banI cUkayA; sukha du:kha je vItavAnuM te vItI cUkaryuM. sAthe segaTI kAcI che, ramavAnI bAjImAM sAgaTI sALa hAya che temAM ramanAra Ara hAya che te pratyekanI cAra cAra sAgaTI paikI kAInI paNa pAkIne dharamAM gaI nathI. matalaba ke kAMI kAma thayuM nathI; hajI te saghaLuM kAma bAkI che--kaMI ja kavA mAMDayuM nathI.
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ soLe sopArA. ] ( 18 ) [ hajamanuM karavuM. soLe sopArA, kurAnanA adhyAyane sIpArA | IcchA thatAM vAra tene lAbha thAya tevA sukahe che. e sIpArA trIsa che. temAMthI soLa | khane svarga kahe che. bhaNavAmAM Ave che te parathI) svargane rasto le, sArI kIrti pAchaLa mUkI saghaLI bAbata-(vivA-caturAI-zilya marI javuM. nA saMbaMdhamAM vaparAya che.) svargamAM ghajA pavI, moTuM parAkrama karI cAe te soLe sepArA bhaNe che, koI tarapha nAmanA phelAvavI athavA moTo yaza bAkI nathI." meLavI devavargamAM nAma karavuM. seLe seLa AnI, pUrepUruM pUruM pAdharuM,je svasti vAcana, AzIrvAdanAM vacana paraMtu vAM Ie tevuM-seLa AnA barobara eka rUpI kAmAM zApa-niMdAnAM vacanane mATe vaparAya che. o pure thAya che te uparathI. kaMI kAma bAda svAda cakhADe, juo suMThane svAda ca khADA, ke kathananA saMbaMdhamAM ja vaparAya che. jemake are kamabakha! tame zI vAta kIdhI soLa AnI kAma thayuM." te huM bole bola samajyo, ne hamaNAM huM satya kahI vAta priya soLa AnA tame, tene svAda cakhADuM chuM" teya mana ghaLathI ceLa thAto." tArAbAI pratApa nATaka. svAhA karavuM, gaLI javuM; gaTa karI javuM varga be AMgaLa bAkI che, miththA damAma IyAM karavuM ekadama khAI javuM. vALA garviSTa mANasane viSe belatAM vapa- 2. ucApata karavuM; haraNa karI jaI varAya che. gara hake pacAvI pADavuM. juo be AMgaLa ane bAkI. (svAvAazinI strI, je hoya tene svarganuM sukha, je sukha, duHkha mizrita na cha- | nAza kare che-adazya kare che te uparathI lAtAM jene aMte duHkha na hoya ane mananI | kSaNika a. haka thavuM, marI javuM. gamara Tapa ( vara haraeka thavAthI 25 dahagamara para, kAnA mAtra vinAnA beDIA Ine marI gaye !)-rAMDI kanyA mATe A akSarane viSe bolatAM ghaNI vAra vaparAya che. pata Aphata bahu 5DI chedIkarI rAMDI (eka jaNe pitAnA bhAIne kAgaLamAM kha samajI ne haiyAM mAthAM kuTavA lAgyo. A bara lakhI ke hore hiMga, marI, ToparAM uparathI) dukAna mATe ApyAM te bahu paDyAM che. lakha hajama karavuM, vagara ke bIjAnI mAlamatA nAre te beDIe akSare AvI rIte lakhyuM. potAnA kAmamAM levI; ucApata karavuM; khAI vara haga marAparadakana bhaTa apa baha paDacha javuM (lAkSaNika) vAMcanAre pitAnI akkala vAparI kAnAmAMtra hajAmanuM karavuM, mAthuM muMDavAno dhaMdho kagame te ThekANe laI zabdone game tema toDI | ravo. A prayoga bhaNyA gaNyA vinAno mahA muzIbate ne be cAra vAra vAMcI raLatAM AvaDatuM na heya-kAma dhaMdhAmAM sajha vAMcIne A pramANe baMdha besADyuM. varaha paDatI na hoya tyAre tiraskAramAM tene viSe
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ hajAmata karavI. ] khelatAM vaparAya che. hajAma paTTI karavI paNa khelAya che. hajAmata karI, Thoka I-dhamakAvI halaku pADavuM; mada utAraveA. 2. binaAvaDatanuM hovuM. hajAra gADAM, puSkaLa. 'hajAra gADAM sukha' ema khelAya che. ( 359 ) a ' hajAra hAthanA dhaNI, hajAra hAthavALA ne baLavatA je sarva zaktimAna paramezvara te- (caMtA karavAthI kAMI bhAvi karatuM nathI. haraze, je hajAra hAthanA dhaNIe dhAryuM haro te thaze, thaze, thazeja; mATe jIva, mithyA ciMtA karavAmAM zuM phaLa che? gu jUnI vAttA. haThIlA hanumAna, hanumAnanA jevA haDIlA mANusana (varSe khelatAM vaparAya che. haDakavA hAlavA, ( haDakAyuM kutarUM hoya jyAM hoya tyAM lakhAtarAM layAM kare che tenI peThe je mANuJa gabharATamAM ne gabharATamAM jyAM hAya tyAM DAku bharyAM karatA hAya tene viSe khelatAM vaparAya che ke tene teA haDakavA hAlyA che, jarAe jhaMpate che nahi te uparathI) ...varUM banavuM; ghelachAvALu thavuM; cIDI| ane utAvaLA svabhAvanuM thavuM. haDALAno kuMtarI, ( haDALAnI kutarInA sa te baMdhamAM cAlatI vAta uparathI. ) irSyA dharAvanAra-khArIyA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. haDiyApATI karavI, doDAdoDa karI dhIMgAma stI karavI. * alyA ThagArA, tame tamArA rastA 5kaDA, deva DerAM mUkIne hanumAna sAthe Di yApATI na kare--jo tAAna karazeA teA hamAM tamArI vale karavAmAM Avaze." ( hayeLImAM zakhavuM. dRSTi bahAra javuM; najara na pahoMce eTale dUra javuM; dekhAtuM baMdha thavuM; adRSya thavuM. 3. pAyamAla-kharAbamasta naSTa thavuM. 4. dhaNI mudate thADA divasa rahI pAchuM vidAya thavuM. " je kaTAra teNe tene mUkavA ApI hatI te tenA kALajAmAM bAkI ne ghaDIkamAM tene hatA nahAtA karI nAkhyA. " mAne che mArUM ke kevuM AnAya, hatA nahAtA tuM havaNAM thAya. ALAze kAramA tAro kAya, mAna mArUM nahi te pastAya.' tArAbAI. hatuM nahetu' thaI javuM, marI javuM; gujarI javuM; janmIne pAchuM marI javuM. mAMdhAtAkhyAna. gaye ge|pura AnahAtA thaI gayA. " maNui ane mAhana. hathiyAra meTuM che, pakSa mATI che; hAtheA ja kharA che; AdhAra sakhaLa che. jyAM jAya tyAM pAchA na paDe evA sabaLa AdhAravALA mANasane viSe khelatAM vaparAya ke bhAI, enuM hathiyAra moTuM jakharUM che, ene zI phikara che ? hatheLImAM nacAvavuM, pUrNa AdhIna karavuM; pU ratI rIte peAtAnI sattAmAM laI kalAmAM rAkhavuM. (hada uparAMta) marajI mAka vAvavuM. (jAdugara jema pUtaLAne nacAve che tema) 2, lADa karI khuza rAkhavuM. " tenAM mAbApe rAdhAgavarIne hatheLIpara nacAvone aneka lADamAM nAnAthI moTo karI hatI. " keTalAka vakhata vItI byA ane tyAM te hateA 66 sadguNI vahu. hatheLImAM rAkhavu, atizaya mAyA mamatA batAvavI; lADa karI khuza rAkhavuM; vIluM na rAkhatAM-pAse rAkhI hulAvavuM jhulAvavuM. " te bAyaDIne tenA dhaNI hatheLImAM te hatheLImAM rAkhe che."
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatheLImAM svarga khatAvavuM. ] hatheLImAM svarga batAvavuM, vegaLethI upara uparathI svarga jevuM sukha dekhADavuM. (aMtaH karaNathI nahiM) dUrathI lAlaca batAvavI; je vastu maLavAnI na hAya tene mATe mithyA kAMAM bharAvavAM; ramADavuM; sArUM sArUM dekhADavuM kharUM paNa AvuM nahi (luccAimAM;) ThagavuM; chetaravuM. ( 360 ) [ hirA lAla. humAM kayAM paDayA che, hAla kAM nAkarI? 2, kAne tyAM mukAma rAkhyA che? humaNAM jANe bAlI uDaze, je citra ke pUtaLuM-bAvaluM AbehUba paDayuM baneluM hoya ane jANe jIva mUkavAja bAko che. ema lAgatuM heAya tyAre acabAnI sAthe ema khelAya che ke hamaNAM jANe eTalI uThaze ! t * strInI jAta bahu luccI hoya che temAM je rUpavAna strI hoya te te hamezAM ThagArI hAya che. te tenA patine ThagI hatheLImAM svarga batAve che paNa huM teA tArA jevIthI DhagAu nahi.' arebiyana nAiTsa. hatheLImAM hIrA batAvavA, vegaLethI moTI mekro AzAe ApavI ke je kadI phaLIbhUta thAyaja nahi; lAlaca batAvI khasI javuM; sArUM sArUM dekhADavuM kharuM paNa ApavuM nahi; dUrathI lAbha maLavAnI AzA A pavI, ThagavuM; dhRtavu. hathADI te cIpiyA laine maDavuM, Atura tAthI ane jema bane tema yukitathI josabhera khata rAkhI kAI kAma pAchaLa paDavuM. hunasAna DiyA kADhe che, dharamAM jyAre khAvApIvAnuM ke mAlamilkata kAMija na DrAya ane khAlIkhama hoya tyAre kaheze ke enA dharamAM te hanumAna haDI kADhe evuM sAk-cAkhkhuM-mekaLI jagAvALu che. " cUlApara AdhaNu mUkayA pachI gharanI kAThIo ne hAMllAMmAM hanamAna haDiyA kADhatA hAya mATe miyAM bhAIne khIcaDI tathA temAM nAkhavAnA sAmAna lAvavA sArU bIbI araja kare che. .. dezI kArIgarIne uttejana. hakhazI sUTha, DAvI chuTe nahi evI majabuta maDha te uparathI bhamavI ke haThIlA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. "" bharata bharavAmAM kuzaLatA evo ke 5kSInuM citra bharyuM hAya te hamaNAM jANe belI uThaze ema ApaNane bhAse. " harahara mahAdeva, hiMdu lokomAM ane temAM vizeSe karIne brAhmaNeA kAI sAhasamAM josabhera tUTI paDatI vakhate evA zabdo khele che. musalamAnA tene badale 'allAha akabara mele che. * hiMduonA sainyamAMthI harahara mahAdevanA pAkAra sabhaLAvA lAgyA. 3.jInI vArtA. harAma hADakAM, ALasukAma karave caMcavAi nahi evA tathA kAma karavAmAM kaTA Le ANe evA mANusa viSe khelatAM varSa rAya che. " enAM te| harAma hADakAM che, nIcAM vaLIne kAma kare ja zene ? ' - bhAgyAM hADakAM ? paNa khelAya che. harAyA DhAra jevuM, tAphAna-mastImAM AvIne gAMDuM thaI gayuM haiAya tevA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. << nAta jAtamAM nAma ja kADhyuM, buddhi jAta kaThora; dhanane kAje dhUtatA kreche, jema harAyuM DhAra. ' dayArAma. hiranA lAla, paramezvarA bhatta; paramezvare mUkelI anukULa preraNAvALA mANasa. 'zuM tenA uparaja murata maDAyuM che?kAI harine lAla tyAra sArA zuM nahi maLI Ave? are! juo te khasa. ,,
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ halakuM karavuM. ] halakuM karavuM, bhAra ocho karavA te uparathI) mAra mArIne azakta karavuM. 2. nidrA-carcA karI athavA rUpako daI ke dhamakAvI utArI pADavuM; zaramiMduM karavuM; garva utAravA; mAnabhaMga karavuM. kalAIva sAhebe cinsUrApara caDhAI tr karI ane valadAne halakA karI teALA pe " karAvI. bharatakhaMDane itihAsa. "upAya nahi, AvatI kAle savAramAM ja - mAre sulatAnanI sAthe zikAra karavA javAnuM che. nahitara tArI bhUla AvatI kAle ja bhAgI tane halakA phApha karI nAkhyA hAMta. " "} arebiyananAiTsa. halaku peTa, vAta na samAya evuM peTa. (e-huvA chuM pAtra. ) ra. gama na khAya evuM peTa. 3. udAra vRtti na hoya tevuM peTa. * cAla have cAlatA hoya te, ame zuM k evA halakA peTanA jye ?" tapatyAkhyAna. ( 361 ) [ hasatAM hADa bhAgavAM. havAmAM uDI javuM, adRzya thavuM; guma thavuM; vyartha javuM; pAra na paDavuM; nakAmuM javuM. * , teNe je meTala kahyA te saghaLA havAmAM uDI gayA. huvAmAM khAcakA bharavA, mithyA prayAsaprayatna karavei; kAMkAM mAravAM. huvAmAM mAravuM, havAmAM mAravAthI potAnI zaktine nirarthaka vyaya thAya che te uparathI, mithyA prayAsa karave; phAgaDha yatna karavA; aphaLa jAya evI mahenata karavI. havAmAM huMcakA khAvA, adhara laTakyAM ka ravuM; TIcAmAM karavuM ( kAMI kAma dhaMdhA sivAya ); aMtariyALa rahevuM; kAmadhadhA vinAnA rahevuM; jholAM khAvAM. killA khAMdhavA, rokhacallInA vicAra karavA; kadIja pAra paDe nahi evA tarka karavA; pAyA vinAnI ke bhaviSyanI meATAinA svapramAM ramavuM. halaka' phula, pula jevuM. halakuM. - peTamAM bhAra thayA hAya te karIAtu ane sAnAmukhI samatela laI ukALI gALanI sAthe baccAMne pAvAthI peTa halakuM Dula thaI jAya che. . suMdarI guNamaMdira. hulakuM lAhI, nIca vRtti-jAti-darajjo. ' halakuM leAhI havAladAranuM 'e kahevata che. bhAI, bairAMnuM lohI halakuM te zuM kare? bairAMne mAthe te kaMi jaza che ? banyAA "" khairAMnA te kai avatAra che!" bhAminIbhUSaNu. halesAMe taravuM, potapAtAnAM halesAMe taravAnuM che' eTale pAtAnI pAse sAdhana haze ane AtmabaLa haze teA te vaDe kAma karI phateha meLavavAnI che. 46 jyAre koI mANasa uDela tabiyatane hAya ane aa meAjazAkhamAM lIna thaI gayA hoya athavA svagna tulya kalpanAmAM ghaNA AgaLa vadhyA hAya ke ayutika vicAramAM hada uparAMta DhADayA hoya tyAre tenA sabaMdhamAM A prayAga vaparAya che. mahamuda peAtAnI dhArelI dhAraNAmAM pAra paDatA gayA tema tema tenA manamAM meTA kSeAbha bharelA buTTAo uThavA lAgyA. ghaNI vAra te havAI kinnA bAMdhavA teADavAmAM divasanA divasa gALatA hatA. ' sAraThI sAmanAtha. huvAI chUTavI, jema AtazabhAjInI havAI chUTe che tema amuka gapa josabadha chuTI nIkaLavI. husatAM hArDa bhAgavAM, meDhethI mIThuM mIThuM melI-sArUM lagADI aMta:karaNamAM nukasAna karavAnI vRtti rAkhavI; khabara na paDe tevI rIte nukasAna karavuM.
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ hasatA lADu. ] ane hAtha husatA lADu, thoDA dhIvALA aDakatAM karU2 puza thai jAya evA lADune viSe khelatAM vaparAya che ethI ulaTuM ghaNA dhIthI lacapacatA lADune raDatA lADu kaheche. hasatuM pakSI, AsTreliyAnuM kAMgArU pakSI divasamAM traNa vakhata hase che, tethI tenuMnAma hasatuM pakSI pADayuM che te AdhAre vAre ghaDIe saheja sahejamAM hasyA kare evA maNui ane mAhana. mANasane viSe khelatAM vaparAya che; hasa-hAMllAM khakherI kaDhAvIza, bhADAnuM ghara khAmukhu evuM je kAi te. lI karAvIza. hAMllAM phoDavAM, kajI vaherI levA-vecAtA leveza; aNubanAva karavA; cakamaka-laDAInuM mULa repavuM. hasatA bhIla, raste jatAM bhItra maLyA hoya prathama sArI sArI vAteA karI meLavI lai ane ApaNI pAse zuM zuM che te badhuM jANI lai pAchaLathI mArIne lUTI le che te uparathI, hasatAM hADakAM bhAge eve; mADhathI mIThuM mIThuM le ne manamAM pecadA rAkhe evA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. ( 362 ) husatA mAra, hramatAM hasatAM mAravuM-nukasAna karavuM te. bahArathI dekhAte nahi paNa a darakhAne lAgaNI thatA mAra;moDhethI sArUM sArUM khelI lAga Ave hADakAM bhAgI nAMkhavAM te. hasavAmAMthI khasavuM thavuM, majAka karatAM mAThuM pariNAma nIpajavuM. ( daivayoge. ) hasI kADhavuM, kAi bAbata dhyAnamAM levA jevI nathI ema dhArI lakSapara na levI; hasIne cAlatI vAta ke dhAraNA uDAvI devI. hAMjA gagaDI javA, AzA ke hiMmata jatI rahevI; zakti-sAmarthya narama paDI javuM. hAMjA melavA, hiMmata mUkavI. " e savAla sAMbhaLIja gAradevanA hAMjA gagaDI gayA, pAte camakayA ne gabharAvA lAgyA. dr [ hAjarI levI. " enA dharamAM te hAMllAM kustI kare che' matalaba ke hAMllAM khAlIkhama che. auragajeba ane rAjapUtA. hAMllA kustI kare che, hAMllAMmAM jyAre khAvAnuM anAja vagere na hoya tyAre garIbAI darzAvatAM ema khelAya che ke," * dharamAM te| hAMllAM kustI kare che te bahAra joie te| jANe lAlajI maniyAra. bAkI nirdhanane ghera hAMllAM kustI karatAM hoya tyAM kanyA ApI bhUkhanI bArazamAM vadhArA karavAmAM sAraze ?" ra. bhADAnuM ghara vakhateAvakhata khAlI karI khIjuM bhADAnuM ghara rAkhavuM. eka jamAe kAyama na rahetAM vAre ghaDiye uThAmaNI karavI. 3. je mANasa jUdA jUdA kAmamAM mAthuM mAryA karatA hoya ane eke jagAe paga TheravIne kAma na karatA hAya tyAre tenA sabaMdhamAM ema elAya che ke eNe teA TheraThera hAMllAM phA kyAM che. hAMllu phADI nAkhavuM, mAthu uDAvI devuM. ( tiraskAramAM vaparAya che.) ra. kharAba karavuM; nukasAna karavuM; pAmAla karavuM; cAlatuM gujarAna aTakAvavuM; upajIvikA TALavI; je - dhAre jIvana cAlatuM hoya tene nukasAna pahoMcADavuM. t pazu A kalAvatInuM hAMluM te| Aja phADavuM ja ane ene gadheDe besADavAM hAM." sarasvatIcaMdra. 3. marmabheda bahAra pADavA; je bharama jaLavAI rahyA hoya te udhADe karavA-jAhera karavA. hAjarI levI, sapaDAvavuM; khakhara levI; mAra
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAjI hAjI karavuM. ] mAravAnI ke nukasAna karavAnI tajavIjamAM rahevuM. hAjI hAjI karavuM, je vAta pAtAne rUcatI na hAya tevI vAta kadAca kAI kare teA paNa te vAtamAM khuzAmatanI khAtara sAmuM na thatAM vArU, hAjI, ema kahIne jANe te vAtamAM ApaNane kazI harakata na hoya te tethI ulaTI khuzI thai hAya evuM dekhADavuM, eTaluMja nahi paNa te vAta jANe potAne rUcatIja hoya tevuM DALa karavuM. ( duniyAMdArInI rIta.) hADa javuM, kharUM rUpa prakAzavuM; hAthathI javuM; vI javuM; mhekI javuM; caLI javuM. k hAM hAMjI jAmeae hADa, rADa thaze kAMsuM.-hA naLa. naLAkhyAna. " jAye nahiM hADa mATe, hari jAye nahi hADa; AvI ubhA rahyA che kamADa. mArA hira jAye nahi hADa. "3 hAramALA. hADa bhAgavAM, zarIre azakta karavuM, 'tAva hAthInAM dvADa bhAge che.' * te bicArAnAM gRhAvasthAmAM hADa bhAgyAM. "dAma na lAge, hADa na bhAge, jAvuM paDe nahi vana; khAtAM pItAM khukhI kastAM, tapavuM na paDe tana-nAma sAra ,, yArAma. ra. tana te mahenata karavI. ( A arthamAM hADa bhAgIne kAma karavuM khelAyache.) tee hADa bhAgI pramANikapaNe kAma na karatAM vakhata cAre che.' ( 363 ) de. kA. uttejana. hADakA khAkharAM karavAM, mAra mArI halaku karavuM; adhamu karavuM; narama gheMza karI nAkhavuM; TIcakuM; kacaravuM. hADakAM pAMsaLAM gaNAvA, zarIra durbaLa hovuM; hADakAM pAMsaLAM bahAra dekhAtAM hoya tevuM [ hADakAM rajhaLAvavAM. nabaLuM hAvuM; lAhImAMsa vinAnuM hovuM. * AvyA. te vAre tenAM hADakAM pAMsaLAM gaNAtAM hatAM ! hAla te mATA peTavALA carabIthI bharAI jADA pADA banyA hatA.' sadharAsa dha. hADakAM bhAgavAM, mAra mArI azakta karavuM. ' hararAja tene te tenI muelI mAne manamAM Ave evI gALA bhAMDe ne chAzane vAre tenAM hADakAM bhAge. ' tr sAsuvahunI laDAI. dakSiNamAM marAThAo meAgalAnAM hADakAM bhAge che. auragajeba ane rAjapUtA. 2. tana chane mahenata karavI; DhekA namAvavA. ( jyAre kAI mAsa kAma karave kaTALA khAte hAya athavAkaravAnI nA pADatA hoya tyAre tene vije khelatAM ema vaparAya che ke zuM, hADakAM bhAgI gayAM che tArAM ?) hADakAM bhAre thavAM, hADakAM halakAM khAkharAM karavAnI jarUra paDavI ( mAra mArIne ); mAra khAvAnI nizAnI thavI. hADakAM raMgavAM, lehI nIkLatA sudhI mAra bhAveza. 2. atizaya nukasAna karavuM. hADakAM rajhaLAvavAM, muA pachI hADakAMnI yogya kriyA na thAya tevI tajavIja karavI. hiMdu zAstranI rUie maDadAne bALI tenAM khaLI rahelAM hADakAM jene kulAM kahe che tene koI nadImAM athavA pavitra sthaLe nAkhI AvavAnA rivAja che te pramANe vyavasthA na karatAM rajhaLavA devAM e tene--khelanArane vairabhAva darzAve che. melanAranI matalaba evI hAya che ke ' tArA marI gayA pachI tArAM hADakAMnI vyavasthA karanAra pAchaLa kAI nahi rahe athavA evI kAI tajavIja karIza ke tArAM hADakAMnI tArA saMbadhIone khabaraja nahi paDe !'
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ hADakAM vaLavAM.], (364 ) hAtha kheMcI pakaDe. hADakAM vaLavAM, zarIrano bAMdho sAro tha; "sAco zIla sanAtha, kasaratathI bAMdhe ghATamAM Ave-aMga va- avasAne Ave je hAtha he bhAve" LavuM. zIlavatIne rasa. hADakAM zekamAM, saMtApavuM; duHkha devuM, kAyara 2. (kustImAM.) karavuM; baLatarA-ciMtA karAvavI. 3. (gaMjIphAnI ramatamAM.). "bhANuM aMtara kazvAnI zAstramAM manA hAtha uThAve, haka mUkI de; sattA cheDI che te chatAM sAvakA upara judAI rAkhI | devI. temanAM hADakAM zekavA e kharekhara duSTa ane ! 2. mAravAnI tajavIja karavI (hAtha karanuM kAma che. ugAmI.) be bahene. hAtha upADe, mAra mAravAnI tajavIja kahADakAM zenAM che, harAma hADakAMvALA mANa- ravI (hAthathI athavA hAthamAM koI mArasane viSe ema belAya che ke tArAM te ze- vAnI vastu lene. ) nAM hADakAM che ? abaLA upara hAtha upADavAnA maradAI 1. nakkara-majabuta zarIravALA-saMgIna | bharelA kAmane dhikkArato hate " hADakAMvALA mANasane viSe acaMbA sAsuvahunI laDAI mAM bolatAM vaparAya che. hAtha kalama karIza, kAMDA kApI laIza. hADakAM halAvavAM, hADakAM kasI kAma karavuM; hAtha kApI ApavA, sahI-kabUlata ApethI tana daI mahenata karavo. vacamAM baMdhAyelA rahevuM; hastAkSara AhADakAMne Akha, tana ane mahenata nahi | pavA. karavAvALo. hAtha kALA karavA, koI kalaMkita kAmamAM 2. sakhata majurI jeNe karI nathI te. sAmela thaI kalaMka vahoravuM. hADakAMne khare, jenAmAM ALasa nahi ke | "dhaNi dhaNiyANI vacce cAlatI laDA mahenata kare kaMTALe nahi e je purUSa te. | ImAM vacce paDanAra mANasanA hAtha kALA hADakAMne bhAgya, ALasu kAma kare caMca. | jANavA." LAI nahi e; jenAthI mahenata na thAya hAtha khaMkheravA, koI jokhama bharelA kAathavA je mahenatathI kaMTALe te; tana | bhamAMthI hAtha uThAvI le. dene mahenata na kare eH harAma hADakAMne. 2. kAmamAMthI pharAgata thaI javuM. hADakAMne mALe, hADapiMjara, lehI mAMsa | 3. AzA choDavI-mUkavI. vinAnuM mAtra zarIranuM bekhuM; cheka sukala 4. uDAvI devuM; pAra mUkavuM. kaDI zarIra; lohImAMsa pUratuM nahi ane hAtha kheMcI pakaDa, khaMcAvuM; AMcako khAve. hADakAM bahAra dekhAtAM hoya tevuM zarIra. 2. (kharca karavAnA saMbaMdhamAM) karahADakuM namAvavuM, mahenata karavAne keDa ne cI kasara karavI. namAvavI athavA nIcA namI mahenata "A uparathI meM temanI mitrAcArI karavI. choDI dIdhI ane eTale hAtha kheMcI pakarADiyA jevI Doka, aDavI-ghareNAM ghAlyA De ke basa upajanA pramANamAM ja kharca sivAyanI ughADI Deka. karave jArI rAkhyuM." Apa madada karavI; sahAya karavI. arebiyana nAITasa
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAtha ghasavA. ] (15) | hAtha jhAlo. hAtha ghasavA, pastA kare; pazcAtApa hAtha javA, Teke ja; AdhAra jave. darzAva. 1. hiMmata hArI javI. 2. hArI thAkavuM. "eka kAma zarU karyA agAu tenA 5kAMI vaLatuM nathI tyAre chevaTe hAtha gha- riNAmane vicAra kara" e vAMcI hakIma savA paDe che" gabharAye, tenA hAtha javA lAgyA ane "kaLajuga dvApara maLine AvyA tenuM moDhuM phIkuM paDayuM." puSkara kerI pAse re; hasta ghase ne mastaka mAsika sAra saMgraha. pUNe, mukhe muke nizvAsare-kaLajuga. 3. hAthe kAma karavAnI zakti javI. naLAkhyAna. hAtha joDavA, basa kara-bahu thayuM, have baMdha AvyA te dhasIne paNa pAchA vaLyA kara, hAryA thAkyA e arthamAM vaparAya che. hAtha ghasIne. " are rAma rAma! viSNave nama: tArA draupadIdarzana. svabhAvane to have hAtha joDyA.' tyAre mALIe ghasIA hAtha brahmarAkSasa. meM zIda karI strInI vAta." 2- mAphI mAgavI, kAlAvAlA karavA. naMdabatrIsI. hAtha jove, sAmartha jevuM zakti-zArIrika "ghasyA rUSie baMne hAtha, baLanI parIkSA karavI. ema zikSA ke bhAra kahyuM dhika dhikka pRthvInAtha; mAravAnA saMbaMdhamAM belAya che. kahyuM anucita karma te kIdhuM, arjuna kuMvara tuM sAMbhaLa vAta, pANI puSTiyAganuM pIdhuM. " ANIvAranA jeje hAtha; mAMdhAtA khyAna. kuMvara teM mUkayAM bANa, hAtha calAva, mAravAnI tajavIja karavI. 2. jhaDapathI kAma karavuM. hamaNuM tAre leuM prANa. hAtha cATavA, bhUkhALavA-sudhAtura thavuM; lA kavi bhAu. lasA thavI. . "tuM re hoya te karIne laDa, mAre hAtha ce hove, "A kAmamAM tene tAre hAtha joDe che. mArA hAthane tIkhe hAtha cokhkho che eTale tenI dAnata zuddha svAda cAkhaeTale hoMziyArI Avaze." che. niraparAdhI hovuM, pramANika ane vi | vanarAja cAvaDe. zvAsu hovuM hAtha dIThA nathI teMya zuM mAhArA, hAtha cokhkhA nathI, ema rUtuvALI strIne eraTA dehane svAda cAkhe, kAMI levA ApavAnuM kahevAmAM Ave che satya kahe re alyA kema beThA ahIM, tyAre tenA taraphathI bolAya che. ko taNAM jhuMpaDAM rIjhI rAkhe." hAtha coLavA, pastA pAma-kara. aMgadaviSTi. hAtha chUTa ho, udAra-sakhI-kharacALa hAtha jhAla-pakaDa, madada karavI; Azaro { Ave. 2. mAra mAravAnI Teva hevI. * * * * mujapara rIjhe rAdhAenA hAtha bahu chUTA che eTale hAthathI nAtha, samULa avivAre te TaLe, harijI mAra mAra kare che athavA mAra mAra kare jhAlo muja hAthaeve che." , dayArAma.
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAtha TADhA karavA. ] [ hAtha nIcA. 2. paraNavuM. 3. -mukata thavuM; choDI vegaLuM mU3. aTakAvavuM. (kaMI ajukatuM kAma kavuM-(kAma); koI kAmanI jokhamadArIkaratAM) mAMthI hAtha uThAve. (nirAzAmAM athavA 4. grahaNa karavuM. nAumedImAM.) hAtha TATA karavA, sukhane lhAle, hute pApathI mArA hAtha joI nAkhuM. pitAnI hayAtImAM lagna karI hAtha TADhA nahi kare te oriye jyAre vItaze?" "e te mANasa mArIne hAtha dhue be behe. nahi eve che." hAthe Thare, sAro anubhava tha; mahAvare tArAja lohIne ghuMTaDo laUM tyAre ja tha; TevAvuM. huM kharI hAtha joine mArI pAchaLa paDayo hAtha Thoka, hAtha ThokIne sATuM nakkI karavuM; che paNa temAM tAruM satyAnAza vaLaze!" hAtha thavA, hAtha ugAmI mAravAnI tajavIja maNi ane mohana. thavI. jokhama keTaluM mAthuM rAkhyuM che? Ate te kharuM, paNa chokaruM moTuM thayuM gaLathI te hAtha devaDAvI mUkyA che. eTale enA para kAMI ApaNAthI hAtha vIramatI nATaka. thavAno che. ?" hAtha nAkha, kuTavuM (strIomAM ) hAtha dAba, lAMca ApavI. eka kuTe che mahA krodhamAM, bIjI ThAlA 2. saMketa kare (hAtha dAbIne). nAkhe hAtha re-sarajanahAra" hAtha dekhADave, evI rIte zikSA karavI ke - kavi bApu. kho bhUlI jAya. ali, kharuM pUche to mane hAtha nAkha2. (jozIne) tAMja barAbara AvaDatuM nathI eTale mane hAtha de, madada karavI. hAtha Apavo paNa che te tyAM AvatAM e zarama lAge che." kahevAya che. bhAminIbhUSaNa. "vaLI dIdhA che hariye hAthare, hAtha nAkha, lUTavuM. avasara Avyo che." AbarUpara hAtha nAkha." bodhaciMtAmaNi | gaLe hAtha nAkha" e premamAM. bhaNatAM zIza raheze dhaDa jujavAM, hAthe nApAka hovAnuM mukhyatve strIne aTarAma nahi Avaze hAtha devA." | kAva Ave che tyAre tenA hAtha nApAka che aMgadaviSTi. ema bolAya che. " " kAMI eTale badho jabaro nathI hAtha nIcA heThA paDavA, nirAza thavuM; Ake e zilAhuM ekalo upADI zakuM, mATe | zAbhaMga thavuM; nAumeda thavuM; nirAdhAra thatamAre hAtha devo paDaze." vuM; hiMmata hArI javI, AdhAra jatA rahe nibaLA paDe. arebiyana nAIsa, koTavALe devInA maMdiramAMthI jAdugara hAtha dhazA, nirAza thavuM; niSphaLa thavuM; A hAtha AvyA hatA te vAta jaNAvI paNa zA sukavI. koIe tenuM zuM thayuM te jaNAvyuM nahi tethI 2. zaMkha ke devALuM kADhavuM; pAse rAjasiMhanA hAtha heThA paDayA." nathI ema jaNAvavuM. gu. junI vArtA.
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAtha patha che. ] { sAva hAtha pahoMce che, parakhavI che parathI | 3 rogAna vagekhuM pejuM devuMbhAravuM ? ke vAparI zake evo che. hAtha meLavavA, (vAmA ) hAtha pILA karavA, jama rAI pIThe coba | 2. sAmasAme hAthohAtha laI cAvAno lhAvo le. ' lAvI-cAvavI. hAtha pheravI javuM, thorI javuM; hAthamAM je hAtha lAMbo karavA, madada karavI athavA Ave te laIne cupakIthI cahna thavuM. Apa. hAtha dhAmA, kaMI kAma karAM aTakavuM ( 2 vacce paDavuM. aDhAva karave; evI koI tajavIja 2- 3. khalela paherAvuM; cAlatuM kAma vI ke jethI kAma thatuM aTake. baMdha paDe evI tajavIja karavI. ' hAtha bALavA, hAthe khAvA karavuM. "bhAI ! hAtha lAgavuM, jaThavuM; maLI AvavuM hoya bhAre vA bAyaDA marI gaI che te rAja | jANa, jaya pahoMcaze hAtha bALavA paDe che 2. yukita phAvavI, cetAM-latAM phA 2. jAte-paDe kAma karavuM; bIjA u para AdhAra na rAkhatAM poteja kara- hA vaLa, sAre anubhava-mahAvo thave; vuM. haiyuM bALavA karatAM hAtha bA ! TevAvuM. (kaI lakhavA cItaravAnA kAmamAM LavA sArA." hAtha vALa, mahAvare rAkhI kaI kAma 3. AgaLathI hAthe sahI karI kabUlpata karavAmAM hAtha lAyaka kara. karI ApavI. hAtha bALyA che pahelethI te have zuM hAtha vALaza, keI bhase janArane DhAM strIcAle evuM che? oe mAthe hAtha daI rahavuM; rAga kADhI | vilApa kara. hAtha besa, sAre anubhava tha; TevAvuM. hAtha mAre have, (kejI viSayamAM) pralakhavA cItaravAmAM ne bharata bharavA vahuhevuM heziyAra hevuM. tethI ulaTuM mAM tene hAtha beTho che." "hAtha kharAba hovo. hAtha bharAvA, (paisAtha-pachI game te harA bhAgelo paga caDhAvavAmAM A dAktaramana ke lAMcana) khAnagI rIte sUthanA ne hAtha kharAba che. te strIne hAtha bhamaLI ke kArabhArI ane vacalA mANasanA ratamAM ghaNe sAre che ema tame jaladI hAtha bharAya te vasana cAluM rahe." satIcaMdra, jANI zakazo." hAtha leDamAM havA, jyAre paisAnI chuTa 2. pavitra vastune aDakAya evo e na hoya tyAre ema bolAya che ke bhAI khe he hAtha gharA nathI' ema hAla te mArA hAtha bhIDamAM che eTale tene aTakAvavALI strIo pazu, bole che zI rIte madada karI zakuM? hAtha zA-ArALa ho,akSaNa hAtha mAravA, (upavAsa). kharAba havA, 2. (kavAmAM) 2. bA Ape e pANika ane hAtha mArA caravuM; corIthI sArI peThe cokhe na le maLavavuM. ka, phAyI evi kANuM sa 2. keIne harAvavuM. thaka ke ahita thAya e have
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAtha halakA hAvA. 1 hAtha halakA haiAvA, jenA hAtha aDakatAM bhAre bhAre na lAge-ijA na thAya tyAre tenA hAtha halakA che ema kahevAya che. hAtha hAMllAM levAM, mahA kaThaNu avasthAmAM AvI javu; je Ave te hAthamAM laI nIkaLI javA-nAsI javA jevI viSama veLA Avavo. (uThAMtarI karI cAlyA javAnuM hAya che tyAre hAMllAM vagere levAM paDe che uparathI lAkSaNika ) hAtha heThA paDavA, AdhAra naLA paDI javeA;nirAza thaI javAthI hi'mata hArI javI. hAtha have, sAmilagIrI hovI. ( 368 ) [ hAthanAM kAI e mera paNa na le. chADI hAthapaga dhoine paDe che. ' arebiyananAiTsa. hAtha paga bhAgIjavA, hAthe page nabaLu thavuM. 2. kAma karave kAMLatA DrAya evA mANasane viSe khelatAM vaparAya che. hAthapaga halAvavA, kAma karavAmAM mahenata levo; susta besI na rahetAM udyAga karavA. hAtha para levu', peAtAnI taraphanuM karavuM (mANusa.) 2. zarU karavuM-( kAma ) hAthaparavuM,bIjAhAthapara-ema * A kAma karavAmAM eneA hAtha che' eTale the|DuM dhaNuM kAma paNa teNe kareluM che. hAtha paga,AdhAra; madadagAra. 'tuMte| mArA hAthapaga che.' hAthapaga vinAnI vAta.' 2. khAMdhI na rakhAya evu; jema laIjaIe tema laI javAya evu; inasAne hAthapaga nathI. " harizcaMdrAdika sarakhA kara de, pUrNa maLe jo prasAda, paNa hAthapagavinAne devache e tA, jhAjhA karaze! vAdavivAda, dhIre anubhaviyuMre, kavana Aja tenAM kavuM. dhIrAbhakata. hAtha paga gaLI javA, hAza jatA rahevA hiMmata hArI javI-( kAMI Akasmika a nAva sAMbhaLavAthI athavA bhaya pAmavAthI) hAthapaga joDIne esavuM, nakAmA besavuM; kAma dhaMdhA vinAnuM rahevuM; susta--ALasu rahevuM; prayatna na karavA; mahenata na levI. hAtha paga dheAine, khAI khapucIne; kharI khaMtathI; AgrahapUrvaka; nirAMta. ' vizeSe karI Sabuddhi paisAdAranI pAchaLa vadhAre jAya che; lokeA tA zrImata 5 ( eka khelAyache. ) hAtharasa utAravA-levA, mAra mArI saMteASa pAmavA athavA satASa pamAya tyAM sudhI mAra mAraveza. * peAlIsanA sipAio AvI pahoMcyA pahelAM khuba hAtharasa lai ce; enA zarIranuM eka hADakuM sAjuM rAkhaze! nahi." mithyAbhimAnanAka. " pAMzarA cAlAche ke A cekIAte ne hAtharasa utAravA kahuM ? " tapatyAkhyAna. hAthathI javuM, hADa javu; vahI javuM; ADe. raste utarI paDavuM; kharAba thavuM; bagaDavuM; pharI hAthamAM na AvavuM; kathaLavu. vastu ane mANasa tene lAgu paDe che. " are A te| kaja hAthathI gayA ! have kema karavuM ? kAmadeva DAhyAne gAMDA karI deche evI vAta kAne sAMbhaLatA hatA te Aja jAte jovA vArA AvyeA. tapayAkhyAna. AthanAM kAI e mera paNa na le, rUpa-raMga guNa-zeAdha vinAnA mANasane mATe, vyavahAra na rAkhavAnA sabaMdhamAM vaparAya che. 2. bhayaMkara AkRti, malinatA, duSTatAnA saMbaMdhamAM paNa khelAya che
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAthanI caLa utAravI. ] ( 768 ) [[hAthe page paDavuM. hakama pArekhane meM joyA che. temanA hAthamAM rahevuM, kabajAmAM rahevuM; aMkuzamAM hAthanAM koI be bora paNa na le evA te ! rahevuM te mArA hAthamAM raheto nathI." dekhAvaDA che." 2. jatuM na rahevuM chaTakI na javuM. be baheno. 3. bacavuM; vaparAI na javuM. "paise enA hAthanAM koI be bora ke nahi hAthamAM raheto nathI.' evo deya jevo che, chokarAM ene dekhIne hAthamAM levuM, koI kAma karavAnuM mAthe levuM chaLIne nAsatAM phare che, te naLa mahArAja ! athavA mAthe lIdheluM kAma zarU karavuM. haze ema tame paNa jue te nA kaho." 2. vaza karavuM. naLadamayaMtInATaka hAtha lAkaDI, AdhAra-Teke. hAthanI caLa utAravI, ( vagara kAraNe hAtha vAvaDo, corI jAya e. hAthavatI koIne mArIne.) hAtha veMtamAM, najIkamAM. mAravAthI tene zuM lAbha thaye haze ? jyAM kharekhare kasoTIne vakhata hAthadhuLa! paNa navaro hajAma pADA muDe e pra tamAM Avyo eTalAmAM meghagarjanAnI mANe mAtra hAthanI caLa utArI haze." peThe eka bhayaMkara avAja thayo." kautukamALA. jAta mahenata. hAthI lavA, (paisAdAra mANasane tyAM ja hAthanuM pAluM, uDAu, hAthamAM je Ave te mAtra hAthInI sAhibI hoya che te upavAparI nAkhanAra, te ane huM baMne hAthanAM pilAM ane rathI) paisAdAranA saMbaMdhamAM ema bolAya che ke tene tyAM hAthI jhule che." temAM vaLI mane putra prApta thayo tethI ghareNuM piyaramAM hAthI jhulatA hoya te kAmanA gAMTho ane mArI moTI mAe karela kari nahi paNa sAsare bakarI vagaranuM bAraNuM yAvara vagere saghaLuM khAI paravAya." e sAruM kharuM." maNi ane mohana bhAminI bhUghaNuM. hAthane cekhe, zuddha dAnatane; pramANika hAthIne aMkaza, julamI zeTha athavA taDAvizvAsu. bhAra sattA calAvI kAma lenAra vaDIlane hAthane che, udAra, sakhI; paracALa. mATe vaparAya che. hAthane ThaDo, TADhe; dhIme (kaMI ApavAmAM) | (kaI ApavAmAM) hAthIne paga, jenI vibhUtine AdhAre ghahAthane svastika kara, (svastika sAthi- | NA mANase dahADA kADhe che athavA nirvAha e) adaba vALavI. calAve che evA mANasa-bhUmi, nokarI, "koI koI vakhata tene pavanane lIdhe padI ke milakatane mATe vaparAya che. hAthane svastika race paDatuM." hAthe AmalInA baMdha che, hAthathI paiso na sarasavatIca | chU; kaMjusa hevuM. paise kharca jehAthamAM kAchaDI jhAlavI, dhAratInuM mAryuM Ie teve prasaMge paNa na kharacAya evA gabharAvuM; gabharAmaNa thavI. kaMjusa mANasane viSe bolatAM vaparAya che. "pradhAne hAthamAM kAchaDI jhAlI deDA- hAthe page paDavuM lAgavuM, AjIjI karavI; deDa karavA lAgyA. lAMbA hAtha karIne page paDavuM; kAlAvAlA sadharA jesaMdha. | karavA.
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAthevALe meLave. ] (370) [ hIrA vegha je. "are sakhi, tuM kadalIpatra levA gaI | khumArIvALA kuTuMbe hiMdaLA khAdhA hatA." tyAre eNe mane hAthe page paDI kahyuM ke - sarasvatIcaMdra. sakhi, tuM jaI jaI Ava ke te pALa hiMdaLe caDhAvavuM, (gAma) jAgRta karavuM. . koI samaye mAruM smaraNa kare che ke huM ja 2, uzkeravuM. tenA mohapAzamAM paDI vadhAre guNAtI . AzA ApI dhakkA khavaDAvavA. jAuM chuM " 4. hacamacAvavuM; DolAvavuM. tapatyAkhyAna. 5. jhaTa nikAla na thAya evI rIte rahAthevALe meLave, paraNavuM; lagnanI gAMTha khaDAvyAM karavuM. bAMdhavI; hAthameLavo kare; hAtha meLave. jeNe varaso varasa sudhI AkhuM gAma pANigrahaNa karavuM paNa belAya che. hiMdaLe caDhAvyuM che tathA jeNe vaLI vidhA"Apa jevA ne TekI zarA kSatrI sAthe mA- rthIne bhaNAvyo te najare najara joyo che, re hAthevALo maLethI huM IMdrANu karatAM te vidyArAma hajI jIvata che ane ahIM paNa adhika sukha mAnuM chuM." Ave che e moTuM Azcarya che." pratApanATaka. brahmarAkSasa. hAtheLImAM pRthvI AvI javI, evI koI e suMdarIne tuM tArA hastakamAM le ane maTI Aphata AvI paDavI ke zuM karavuM te | ne mArI najare na paDe evI rIte chupI sujhe nahi; atizaya gabharAmaNa thavI; jamAnAmAM rAkha; paNa mane te lAge che sAMkaDamAM AvI javuM. ke huM nirakhavA karatAM paNa vadhAre have "ghelAbhAI bApaDa varSamAM be cAra vAra nirakhI cUkyo chuM ne tethI mAruM mana hiMga TUMkI rajA laI ghera Ave ane ghaNAe deLe caDhI cUkyuM che." phAMphAM mAre paNa kaMI vaLe nahi, tene paNa arebiyana nAITsa. have to hatheLImAM pRthvI AvI gaI" hirajI gepALa, ghaDInI navarAI nahi ne be bahene. | kaDInI kamAI nahi evo mANasa; je hAthe jabare che, pakSa moTI che. bahu ja ughogI jaNAto hoya tene viSe - hAra utAra, Teka ocho kare; narama pA- | latAM vaparAya che. DavuM; AMkaDo nIce pADo. hirajI gepALa kAmamAM ne kAmamAM." pitAnA kuLane garva dharanAra pratApane hisAba ApavA javuM, (paramezvarane tyAM) hAra Aje ApaNe kAM na utAra?" | marI javuM. pratApa nATaka. hisAba na hove, mahatva na gaNAvuM. hArI khAvuM, nabaLA paDavuM. | hisAba laI nAkhave, sapaDAvavuM; dhamakAhAlata ziMgaDe, taMdurasta sthitimAM. | vavuM; Thapake de; jhaDatI levI. hAlate ziMgaDe meta Ave te sAruM." hIma khImanA samAcAra kahAvaje, ema hiMdALA khAvA, aMtariyALa sthitimAM pATaNavADA tarapha chUTA paDatAM bolAya che. rahevuM; jhulavuM; siddhi na thavI. havedha je, hIre vIMdhavo je ghaNe ka "ekaja peDhImAM kALacakranA vArA pherA | BNa tene vIMdhI nAkhe evo catura purUSa. badalAyA hatA. ane zrImaMtapaNuM ane ! (vAMkAmAM bolatAM vaparAya che.) nirdhanatA vacce A garbhazrImaMtapaNAnI "tuM to mAre hirAvedha je chuM."
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ hIrA vaTAvavA. 3 hIrA vaDhAvavA, rUpiyA laI kanyA vecavI; kanyAvikraya karavA. ( marma-ThekaDI-majAkamAM ) hutA ne hutI, dhaNI ane dhaNIANI; (hatA te hatI-srI ane purUSa. * sAheba lokone hatA ne hutInuM sukha, pazu ApaNA kuTuMbanuM sukha te samajatA nathI. sarasvatIcaMdra. heThA besavuM, hArIthAkI nirAMta dharI besavuM; prathamathI samajIne nahi paNa pAchaLathI kaDhALIne mUkI daI TharI ThAma esavuM. heriyA lADu, marI gayelA mANasane nimitte thayelA sADuM. haiyAnA lALA, aMtaranI baLatarA; aMtaranI guma ciA. haiyAnI haiALI, manamAM baLyA karavuM te; aMtaranI baLatarA, - haiyAnI DhALI kene kahiye * * * *; Apa te| aMtarajAmI che, hari mahA samartha sukhadAya--mAyA; haiyAmAM DALI paNa khelAya che. huMpadanI haiyAmAM DhALI, ajJAnamAM avarANI; lAlacamAM lapaTANA nara eja DaMgANA, ciMtAmaNi, ' ArAma. 'dIvALInA hADalA sarasa gaNe sA kAya. zaNagArAne sAMcare, mAre hALI haiyAmAM hAya-saiyara huM te zI rIte sAMkhuM; venacaritra. haiyAnuM pruthyuM, jene kaMI sUjhe nahi-yAda na rahe tevuM; haiyu-kALajI ThekANe na hAya-buddhi cAlatI na heAya tevuM. haiyAnA jumyA, hari sAthe heta na kIdhuM,' [ haiyAnA hAra. * jo huM hArUM te AkhA uttara prAMtamAre tamane ApavA ane tame hArA tA tamAre tamArI mhena mane ApavI' A sarata haiyAnA phuTelA mULarAje dArUnA dhenamAM kammula karI. " ( 371 ) 3. jInI vArtA. haiyAnuM melu, manane marma na jAya--mananI vAta kAine na kahe. evuM; thoDuM khelanAra; mananA pAra na ApanAra; mIMThuM; ata:karaNu cappu na rAkhanArane viSe khelatAM vagarAya che; haiyArakhuM, " abhAgyA DAhyA thAya, ghaNA jana tyAM kaMdhelA; jo nava Atre mAtra, kahe haiyAnA melA. "> kavi zAmaLa. haiyAnuM mukyuM, jene kaMI yAda na rahe tevuM; maNuzaktinuM kAryu. haiyAnA dvAra ( jema haiyAnA hAra taiyApara ne haiyApara rahe cheteSu zveta prema ataHkarasudhI aLagA thatA nathI-lAgyA te lAgyA rahe che te) dhaNuMja vahAluM; kALajAnI kAra. * hAra muja haiyAne! e tA, nathI e hArI peThe namerA, rAvA de, rAvA de mune rAI levAde, jaIne enI khAthamAM re--yA--" sarasvatIcaMdra. " prANathI pyAsa, neNAnA tArA, haiDAnA re hAra, mana haranArA jIve! mArA prANa jIvaNa, huMtA vArIre tama para vAlIDA. eva ciMtAmaNi. " hAra haiyA taNA re, mArA kALajAnI kAra; mastakanA maNi, mArA citaDA kerA cAra.' "" kavi dayArAma.
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ haiyAmAM aMgArA uThavA. ] ( 372) [hRdaya bhedI nAMkhavuM. haiyAmAM aMgArA uThavA, haiyAmAM baLatarA haiyuM ThAlavavuM, mananI je vAta vAraMvAra khaTauThavI; kALajuM baLavuM. kayAM karatI hoya te koI hitecchune kahI laMkA baLane baLo tenI vADI, mana halakuM karavuM; aMtaranI ciMtA-baLatarA haiDe uThe che aMgArA. kaho chocha caMdana gArA, te bahAra kADhavI. vaLo spAma Aja savAra." haiyuM paDavuM, TevAvuM; Teva paDavI; mahAvare the. narma kavitA. haiiyuM phuTI javuM, akkala bahera mArI javI; haiyAmAM gajanI kAtI che, puSkaLa vera che ! bhAna khasI javuM bhAna ke lAMbI paheca | (peTamAM ). na hovI. haiyAmAM gokhale che. peTamAM vAta kI haiye dharavuM, manamAM utAravuM; lakSapara levuM kAzakavI; gupta vAta bahAra na pADavAnI pra | LajI rAkhavI. kRti hovI; vAta bahAra jaNAvA na devI. haiye hAtha rAkhave, dhIraja rAkhavI; nizcita haiyAmAM lakhI rAkhavuM, na visarAya ema rahevuM; coMkI na uThatAM zAMti dharavI. haiye hAtha rahe eTale dhIraja-hikaravuM yAda rAkhavuM. haiyAmAM rAkhavuM paNa maMta-rahevI. vaparAya che. haiyAmAM hAtha mUkyo hoya to kare kUTa saradArabAne na dekhatAM tene haiye hAtha nIkaLe, jANe piTamAM kAMI kapaTaja nahi; paNa rahyA nahi." haiyAmAM lepa depa kaze e nahi; kazAnI gu. junI vArtA. kaMI mAhItija nahi ema vAMkAmAM vaparAya che "thoDI vAramAM bhaNela tethI, satyabhAmAne hAthanA cALA karI) are khuba pastAvo karaze; re, ene kaMI jANe che ? mAre moDhe kaDhA pachI haiDApara rAkhi hAthane. vavuM haze kema.? haiyAmAM hAtha mUka heya IzvarathI nahi Daraze-jIva." to kore kaya nIkaLe! haju jarA vadhAre narmakavitA. ajANyA thAo eTale ThIka paDaze.' haIyA karavuM, pacAvI paDavuM; vagara hakanuM - satyabhAmAne. laI levuM. hayA sagaDI, haiyAnI baLatarA. haiyA sadhI heziyAra rahejo, sAvaceta raheje. agAu keTe bAMdhI che eTale kALajuM niraMtara | cArane bhaya bahuM haze tethI pATaNavADAmAM baLyAMja kare che. AvelA mANasane vaLoTAvatAM huMze-huMzihaiyuM kabula karatuM nathI, hiMmata cAlatI | yAra rahejo ema kahevAno cAla paDayo nathI (koI jokhama bhareluM kAma karatAM.) | jaNAya che. haiyuM khAlI karavuM, mananA ubharA-mananI heLI vALavI, kharAbI karavI; dhULadhANI baLatarA bahAra kADhI zAMta paDavuM. karI nAkhavI. " gAmano gAMdaro dekhAte baMdha thaye tyAre teNe brahmAMDane nisAso nAkhyo, | heLInuM nALiyera, agharA kAmamAM-AphatamAM roI roI AMkha rAtI karIne haiyuM khA pahele dhasAro karanAra mANasa. lI karyuM. jyAre thAkI tyAre ja tenuM rUdana baMdha thayuM." "keTalA eka dhanavAna thavAnI dhADamAM be bahene. A pAra ke pele pAra ema haLInuM nAtethI ulaTuM haiyuM bharAI AvavuM Liyera thaIne jhaMpalAve che temAM teoe eTale raDu raDu thaI javuM., bhoga joge kharAbakhasta thaI jAya che." haiyuM rAtuM hIma che, nirAMta che. jAta mahenata. * pAnabAIne pAdhare prema, joI haiDAM thayAM TADhAM hema." hadaya bhedI nAkhavuM, jemAM asara karavI; hAramALA. | pigaLAvI nAkhavuM. majAnI kasura paDe te.