Page Text
________________
નથી. ”
• ઊંડાં મૂળ. ]
( ૩૮ )
[ ઊંધું વાળવું. ઊંડા મળ, જેનું કપટ કે મર્મ જલદીથી ઊંધી પાઘડી મૂકવી, દેવાળું કાઢવું. (નાસમજવામાં ન આવે તેવાને માટે વપરાય | દારી બતાવતાં ઊધી પાઘડી મૂકવામાં આ
છે. એનાં મૂળ તો બહુ ઊંડાં છે.” | વે છે તે ઉપરથી ) ઊંદર બિલાડીનું હોવું, ઊંદર બિલાડીના ઊંધી પુતળીનું, (પુતળી–કીકી.) ચંચળી, જેવું વેર–શત્રુતા-અણબનાવ હે.
નાચી ને તીરછી આંખ કરીને જેનાર ઊંદર બિલાડીને મેળ પણ એજ અ- (પુરૂષ અથવા સ્ત્રી;) જેની આંખની કીકી ઈમાં બેલાય છે.
ઊંધી હોય તે. (માણસ.) “ધનલક્ષ્મી અને કુંવરબાઇને ઊંદર બિ- હાથીને માટે કહેવાય છે કે તેની આંખની લાડીનું છે. એ બેને ઊભા રહે પણ બનતું પુતળી ઊંધી છે.
ઊંધું કરી નાખવું, ખાટલે પાડવું; પથાઊદરિયું કરવું, દાંત કરડીને કોઈ વસ્તુ રી વશ થાય એમ કરવું; માંદું પાડવું; કાપવી.
ઊંધે મોઢે પડે એમ કરવું. ઊંધાં પગલાંનું, ભાગ્યહીન, ખરાબ પગ- (મુખ્યત્વે કરીને મૂઠ, ચોટ વગેરેથી ઈ
લાંનું. એથી ઉલટું ઉજળાં પગલાંનું, જા કરવાના સંબંધમાં વપરાય છે.) ઘણું એમ માને છે કે ઘરમાં જે કોઈ ભા- ૨. રીબાવવું; પીડવું; કનડવું. (અતિગ્યશાળીનું આવવું થાય તો તેના સુભાગ્યને | શય કામ કરાવીને.)
ગે બહુ ફાયદો અથવા સુખની વૃદ્ધિ ઊંધું મારવું, ઉલટું કરી ખરાબ કરવું-નુકથાય છે અને કઈ કમનશીબની સાથે પાનું સાન કરવું; ધારવા કરતાં અવળું કરી બપડવાથી ઉલટી હાની થાય છે. જેનાથી ફાયદે ગાડી નાખવું. થાય તે ઉજળાં પગલાંનું, અને જેનાથી
ચોપદારે ઈષચંદની વાત કાઢી ને દીહાનિ થાય તે ઊંધાં પગલાંનું કહેવાય છે. વાની કામના અધિકારીઓ રવજીંદપણે ઊંધા પાટા બાંધવા, આડું અવળું સમ
લેકનાં કામ કેવાં ઊંધાં મારે છે, તે દરેક જાવીને ભમાવવું; ઉલટું ઉલટું બતાવીને કોરટે ઉથલાવેલા હુકમનામ ઉપરથી બભોળવી નાંખવું; સમજફેર કરી ઊંધે - તાવી આપ્યું.” તે દરવું.
ગર્ધવસેન. “ભાઈ, ઘતને ઘાટતો અમે જ ઘડી બ- ઊંધું વળી જવું, છેકજ થાકી જવું; ઉઠવાતા તે ને? સ્મરદ્ધકને ઊંધા પાટા બાં
ની પણ શકિત ન હોય એવી સ્થિતિએ ધનાર અમેજ. જે અમને ભૂલી ગયા તે પહોંચવું; હતા તેવા થયા એમ જાણવું.”
“કામ કરીને પાછા ઊંધા વળી ગયા !” પાંચાલી પ્રસન્ની ખ્યાન. ૨. બગડી જવું; ખરાબ થઈ જવું; પા૨. આગળ પાછળનું કાંઈ ન સૂઝે એ
યમાલ થવું; ધૂળધાણી થવું. મ કરવું. ઝંપલાવું; શુદ્ધિ-ભાન–સમજ ન ગુજરાતનું રાજ્ય ઊંધું વળી જાય ને રાખવી. આંધળિયાં કરવાં.
રાજા પદભ્રષ્ટ થાય કે લઢાઈમાં માર્યા જા “તે ઊંધા પાટા બાંધીને કુવામાં પડ્યો.” ય, એટલી જ તેની ખુશી હતી. ” ઊધાં વાજાં વાગવાં, ખેલ બગડે; જે
કરણધેલ. ઈએ તે કરતાં ઉલટું જ થવું; ખરાબી થવી, ઊંધું વાળવું, ફેરવી નાંખવું; બગાડી દેવું (દૈવયોગે)
ડાટ વાળવે, ઉલટું કરી ખરાબ કરવું,
| SR No. | 023264 |
| Book Title | Rudhi Prayog Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhogilal Bhikhabhai Gandhi |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society |
| Publication Year | 1898 |
| Total Pages | 378 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 29 MB |