Page Text
________________
ખડા ખસકું. ]
( ૭૬ )
તપયાખ્યાન.
“ એ તેનાં કાર્ય હું એકલેા કરીશ પણ પાંચસે હજારનું ખત એમને તે। અત્યારે જ ખડખડતું આપે।. ઝાઝું રાવું શું ?' એમ તેને પરણાવવામાં જે બચ્યા. ! ! ખતરવટ થઇને લાગવુ, પછવાડે લાગવું; કડા લેવેા. ( આગ્રહથી )
૨. ચાનક રાખવી; કાળજી રાખવી; આગ્રહપૂર્વક પાછળ ભડવું,
૩. ભૂલ ખાલ્યાં કરવી; ખણખાજ કરવો, - પેલી કુમુદડી રાંડ મારી પાછળ ખતરવટ થઈને લાગી છે. ”
د.
ખડખડતુ નાળિયેર આપવુ પણ મેલાય છે. ખડાખાસટું—ખાટલું, અણુબનાવ.
(૫ડાઇજે મળે ધ્રુવં. જ્યાતિષમાં વર અથવા કન્યા એમની પરસ્પરની રાશી થકી પરસ્પરની રાશી છઠ્ઠું અને આઠે હોય તા તેને ખડાખાસરું કહે છે;—— षष्टे स्त्रीपुंसयोर्वैरं मृत्युः स्यादष्टमेघवं द्विद्वादशे च दारिद्र्यं नव पंचमे कलिः ॥
શીખેાધ.
ખડિયાખડખડ, ( ખડિયા+ખડખડ ) સમૂળગા નાશ; તળિયા ઝાટક.
ર. ભાગી તૂટી ગયેલી હાલત. ( ઘર, કિલ્લા વગેરેની ).
૩. મેાટી આફ્ત; નુકસાન. આ પ્રયાગ વિશેષણ રૂપે વપરાય છે. ખડીયા ભરવા, ( ખડિયા ભરીને ગામ જવા ઉપરથી લાક્ષણિક અર્થે ) ઉપર ઉપરના લઈ જવાય એવા સામાન લેઈ ઉપડી જવું; ઉઠાંતરી કરવી; જતા રહેવું;
[ ખબર લેવી.
ફાટવું, છેકરીમાં કહે છે. મતલબ કે ખર્ચ હતા તે
સરસ્વતીચંદ્ર.
ખતરે મટાડવા, ( શંકા મટાડવી તે ઉપરથી) ઝાડે ફરવા જવું.
ખતે પડવું, પછવાડે લાગવું; કાયર કરવું; સતાપવું; પાછળ પડી કનડવું.
૧. ચાનક રાખવી; આગ્રહપૂર્વક ભડવુ . ( કાઈ કામની પાછળ ).
૩. ભૂલ ખાળ્યાં કરવી; ખણખાજ કરવી; ખંતથી કાઈના દોષ કાઢાં કરવા; નિંદા કરવી.
ખપ્પરમાં લેવું, ખાઈ જવું; કરડી ખાવું; ચૂસી લેવુ.
૨. મારી નાખવા, નુકસાન કરવાના હૈતુથી પોતાના કબજામાં લેવું; નુકસાન કરવાની ખાતર પોતાની દોટમાં લેવું.
r
• મેં હવે લીધા છે. એને ખપ્પરમાં, '
ઉચાળા ભરવા.
ખડીયા પાટલા માંધવાં પણ ખેલાય છે. ખત ફાટવુ, ગુજરાતી લોક્રે! દીકરીના અવતાર પથરા જેવા ગણે છે; કારણ કે તેઓ તેને નકામી અને એજારૂપ ગણે છે. આવી ખાસીયતથી અિનતજવીજે ઉછરેલી ખિચારી છેકરી જો બાળપણમાં કદાચ પરણ્યા પહેલાં ગુજરી જાય તે તેનાં સગાંવહાલાં તેના માબાપને જે કાંઈ જેવા તેવા શાક
પાણિપત.
જણાતા હાય તે શમાવવા · અરે! એ તે ખખ્ખર લેવી, માર મારવા-નુકસાન કરવાની
ખપી જવુ, નાશ પામવું; મરી જવું; ભેાગ થઈ પડવુ. દેવીના ખપ્પરમાં આવવુ એટલે દેવીના ભાગ થઈ પડવું.
"C
એક શિએ ફરશુરામે,
ર ક્ષત્રિ ચકચૂર કર્યા;
રહ્યા ન યાહ્નેા એક જીવતા, ખપ્પરમાં સા ખપી ગયા.
,,
| SR No. | 023264 |
| Book Title | Rudhi Prayog Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhogilal Bhikhabhai Gandhi |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society |
| Publication Year | 1898 |
| Total Pages | 378 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 29 MB |