Rudhi Prayog Kosh

SR No.: 023264
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhogilal Bhikhabhai Gandhi
Publisher: Gujarat Varnacular Society
Publication Year: 1898
Total Pages: 378
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 29 MB

Page 81

કાપરા પાક આપવા. 1
ગામના મહેલ્લામાં કે આસપાસનાં ગામડાંમાં વેચી વેપાર કરવા ( અમુક પ્રકારની દુકાન સ્થાપીને નહિ. )
૨. કોથળામાં ચાલવું; કેદ કરવું'. શહેરમે ખરકમદારકુ અનેક એટલા, ગુનેગાર કરે કોથળા ” એ કહેવત છે. કોપરાપાક આપવે, માર મારવેશ ( વાં
કામાં. )
(04)
કારૂ' ભીનું કરવું, નાના બાળકને ભીનામાંથી કારામાં સુવાડી કારામાંથી ભીનામાં `તે સુઇ રહેવું. ( માએ. )
કોરે લૂગડે આવવું, કલંક રઢ઼િત કે ભાગવ્યા વિના આવવું.
*
કરસનદાસ પણ કારે લૂગડે ઘેર આવી શયા નહિ.
સ્વદેશવત્સળ.
કારા મારો કકડધજ, ધન-માલ વિનાને; દાંડ; ભભકા ભારી ને ખીસા ખાલી–પાસે કાંઈ હાય નહિ એવી સ્થિતિના જે કાઈ તે.
[ કવચની શય્યા.
ય; કંઢાળા ભરેલું; કંટાળા ઉત્પન્ન કરે તેવું;
અકારું; રદ કરવા જેવું; નમાલું.
..
હાનીકાળીએ કરી જવા,(લાક્ષણિક) ઉચાપત કરવું; પચાવી પડવું; વગર હકેલઈ લેવુ; આઈ કરી જવુ.
"C
૨. વેગળા; લાગતું વળગતું ન હોય એવા; સબંધ વિનાના; અલગ. કહ્યા ધાન્ય જેવું, અળખામણું;
અગ્નિ
ખઇના ખાટલા, ( ખય–ક્ષય. ક્ષય રાગ એવા ભયંકર છે કે તે લાંખી મુદ્દત સુધી મંદવાડ ભોગવવા છતાં પણ ભાગ્યેજ મટે છે તે ઉપરથી) પૂરૂં થતાં ધણા કાળ લાગે ને ઘણી માર્થાકૂટ કરવી પડે એવું કામ; મહેનત કરીએ તે કંટાળા ઉપજે એવું લાંબા વખત સુધી પહોંચનારૂં જમરૂં કામ. ખંખેરી નાંખવુ, ઉડું લેવું; ખુબ ધમકાવવું; જખરા ઠાક દેવા.
૨. માર મારીને હલકું કરવું. (લાક્ષણિક)
જુવાન જોઈ જોગી કહે મુખે, તારૂં હમણાં નહિ ઠામ, કાલા ધાન્ય જેવા તું દિસે છે, જા ભજ જઈ બેઠા રામ, કાન નહિ આવેરઅમે ન જાયે ભાળ્યે ”
ધોરાભાત.
કાહી માંહ્ય કાપી નાખવી, જે મનથી ઉતરી ગયું હાય તે દૂર કરવુ–વિસારે મૂકવું.
બીડું લઈ ભડ એમ ખેલીઓ, પાંડવ પાંચને કરૂં કાળીએ. ’
કવિભાઉ.
કાવચની શમ્યા, કવચની શય્યામાં સુવાથી મનની જેવી અસ્વસ્થતા રહે તેવી અસ્વસ્થતા ઉપજાવનારૂં એવું જે કંઈ તે. શાંતિ અને સુખ ટાળનારૂં એવું જે ભય ભરેલું સ્થાન તેને વિષે ખેલતાં વપરાય છે.
ખ.
ખટું થઈ જવુ, ( દિલ-મન–જીવ ) ના ઉ. મેદ થવું; લિગીર થવું; નિરાશ થવું; આશાભંગ થવું; ઉતરી જવું. ખડખડોગ, કંકાસ; કજી; લડાઇ. ખડખડી' આપવું, ( ખડખડતું એવું જે શ્રીફળ-નાળિએર તે આપવું તે ઉપરથી લાક્ષણિક અર્થે ) રજા આપવી; ખરતરફ કરવું; શ્રીફળ આપવું; દૂર કરવું; નાકરીમાંથી રદ કરવું; કાઢી મેલવું. ( વાંકામાં વિદ્યાય કરતી વખતે નાળિયેર આપવાને રીવાજ છે તે ઉપરથી )