Rudhi Prayog Kosh

SR No.: 023264
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhogilal Bhikhabhai Gandhi
Publisher: Gujarat Varnacular Society
Publication Year: 1898
Total Pages: 378
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 29 MB

Page 294

ભાથે ઝાડ ઉગવાં બાકી છે. ( ૨૮૮ )
[ સાથે પાણી ફેરવવું. માથે ઝાડ ઉગવાં બાકી છે, (દુઃખનાં.) | ૨. શોકમાં) લૂગડું માથે નાખવું.
મતલબ કે ઝાડ ઉગ્યાં હોય તે દુઃખ કેટલું માથે પડવું, જવાબદારી દેવી પડવી (કાંઈ પડયું છે તેની નિશાની રહે અથવા તે ! કામ ઉપાડી લેવાની.) ઉપરથી જણાઈ આવે; એ પ્રમાણે ઘણોજ | ૨. નુકશાન ખમવું પડે તેવી હાલતમાં દુઃખી માણસ દુઃખથી કાયર થઈ બેસે છે. આવવું. માથે તાણી લેવું, કોઈ કામ પિતાની જવા- ૩. દૈવજોગે બનવું અથવા કોઈ કબદારીપર કરવું અથવા કરવાને ભાગવું. રણથી પ્રાપ્ત થવું. ૨. પિતાની જાત પર ખમવું. ( લડાઈ મહેનત, જોખમ વગેરે.)
માથે પડી વિશ્વેદેવા” એમ કહેવાય
છે એટલે માથે પડી તે ભગવ્યા વિના માથે તાલ પડવી, ભાર ઉંચકી ઉંચકીને માથાના વાળ ઘસાઈ જવા.
છુટકો નથી. “બારસે રૂપિયા માથે માથે થઈ છે, “માથે આફત આવી પડી છે.”
પડેલા જાણી નંદલાલ વ્યાસના “સોમનાથ, અન્નદાતા, જગતમાં રહી
શોકસંતાપનો પાર રહે નહિ ” શકાય નહિ એવી અમારે માથે થઈ છે.”
મણિ અને મેહન. મિથ્યાભિમાન નાટક,
વેચવાને માટે સો ચોપડીઓ મંગાવી “જાશે ચોરાશીમાં વહી,
ખરી પણ આખરે માથે પડી.” મમ્મા માથે બહુ થઈ”
સ્ત્રીઓ સ્વભાવે કોમળ હોય છે પણ ભેજે ભગત.
જ્યારે માથે આવી પડે છે ત્યારે પુરૂષના માથે થવું, અટકાવ આવે; અળગું બેસવું કરતાં પણ તેમને જેસ્સો વધી પડે છે.” (સ્ત્રીએ.)
સ્વદેશવત્સલ. માથે દુશમન ગાજવા, માથે દુશ્મનને મોટા માથે પાણું ઘાલવું, મંદવાડમાં નાહ્યા વિના ભય હો; દુશ્મન બળવાન થવા.
ખાધું હોય તે માટે સારું થયા પછી પ્રાય કાયા કેવી કથળી ગઈ ? માથે સઘળા શ્ચિત કરી બ્રાહ્મણ જમાડવા દુશ્મન ગાજે છે, ઉછળતા દરિયાની છેળો માથે પાણી ફરી વળવું, નિરાધાર અને વચ્ચે વેળુના તરતા બેટ ઉપર વસવું તેવી કંગાળ સ્થિતિમાં આવી પડવું. આપણી હાલત છે.”
૨. બરબાદ જવું; નકામું થવું; ફોગટ
પ્રતાપનાટક. જવું નુકસાન થવું; બિગાડ થ. માથે ધૂળ ઘાલવી, કજીઆમાં આગળ ૫- માથે પાણું ફેરવવું, ધૂળ મેળવવું; બગાડવું; ડતો ભાગ લેવો.
નુકશાન કરવું; વ્યર્થ જાય એમ કરવું. માથે નાખવું, હવાલે કરવું; સેપવું; પિતાને “બાપદાદાની મેળવેલી આબરૂને માથે માથેથી જવાબદારી ઉતારી બીજાને સોંપવી. પાણી ફેરવ્યું.”
મા દિકરી વાતેના તડાકા માર્યા કરે ૨. ચઢવું; વધારે સરસ થવું; તપી ને રાંધવા સિવાય બાકીને સઘળે ધંધે જવું. બિચારી સુંદરને માથે રાખે.”
દેશીઓ અહીંનાજ કારીગરોને ઘડી સાસુવહુની લડાઈ ઘણી મદદ આપી એવું કામ આદરવાની આ અર્થમાં “માથે ઢોળવું પણ વ૫- | ઉશ્કેરણું આપે તે પસંદ પડે એવી અને રાય છે.
વિલાયતીને માથે પાણી ફેરવે એવી લાક