Page Text
________________
આંખમાં પાણી આવવું. ] (૧૭)
[ આંખે અંધારી બાંધવી. સર્વેની આંખમાં ધૂળ નાંખી. એ એનું ધાર્યું આંખમાં રાઈ ભરાવી, આંખમાં રાઈ લાકરો; જે સખિ, એમ થાયતે સામા થ• , | ગવાથી જેવું દુઃખ થાય છે તેવું સામાનું વામાં શો માલ રો?”
સુખ જોઈ દુઃખ થવું; અદેખાઈથી પિતાસત્યભામાખ્યાન.
ના મનમાં બળવું, કોઈનું જોયેલું સુખ સઆંખમાં પાણી આવવું, રડવું; આંસું આ
હન ન થઈ શકવું. ણવાં. ૨. (ધુમાડે, ગરમી વગેરેથી).
રાઈ ભરાઈ આંખે, પરસ્પરે ત્યાં કે . અંતઃકરણમાં દયાની લાગણી થઈ ન મિત્રાઈ માસે મરી જાયે, વસંત આવવી; ગળગળું થવું; હૈયું પીગ- રૂતુનાં ફૂલો જુઇ જાઈ” ળી જવું.
નર્મકવિતા. આંખમાં પિયા આવવા, અદેખાઈ આવવો; આંખમાં લહેર આવવી, ઊંઘવાની તૈયારી ઈષ્યાને કારણે કોઈનું સુખ દેખી અંતરમાં પર આવવું; ઊંઘની અસર થવી; મંદ મંદ બળવું; કોઈનું સારું ન જોઈ શકવું. (આ- વાયુથી અથવા નિશાના જોરથી આંખ જરા ખ દુખે છે ત્યારે પિયા આવે છે તે ઉપ- | જરા મીંચાવા માંડવી. રથી લાક્ષણિક.).
આંખમાં લેહી વરસવું, કોધથી આંખે લોહીઆંખમાં ભમરીયે રમવી, આંખની કીકી | ન જેવી રાતી કરવી- ઉલ્ટેક્ષા-ધનો
ચકોર પણે આમતેમ કરવી. (રૂપક) | અભિનય.) આંખમાં મરચાંલાગવાં, જુઓ આંખમાં આંખમાં શનિશ્ચર હોવો, (શનૈશ્ચર પિતડતડિયા પડવા.
તાની વક્ર દ્રષ્ટિથી જેને જુએ છે તેનું બેઆંખમાં મીઠું આંજવું–નાખવું-ભરવું, આં- ટું થાય છે એમ જતિષ્યમાં છે. એ
ખમાં મીઠું નાંખ્યું હોય તેવી દશાઓ પહે- ગ્રહને ખલ પુરૂષની સાથે સરખાવવામાં ચાડવું; રીબાવવું; કનડવું; બૂમ પડાવવી; આવે છે. પ્રા શનૈશ્ચાત્યેવ વચ્ચે દષ્ટિઃ સામે માણસ જાણે પણ તેનું કાંઈ ન ચાલે તે ઉપરથી) વક્રદૃષ્ટિ હેવી કરડી નજર એવી રીતે દુઃખ દેવાની તજવીજ કરવી. હેવી; અદેખાઈ હેવી; જેનું તેનું ટુંક
૨. (સામાનું કાળજું બળે એવું આચ- ] રવાની વૃત્તિ હેવી. રણ કરવું. તે ઉપરથી લાક્ષણિક ) શરમી- આંખમાંથી કાળાં કાઢી જવાં, (કાળાં–કા દું પાડવુંઝાંખું કરવું; ઢાંકી નાંખવું; પાણું ળી કીકી.) સામે મોઢે કોઈનું હરણ કરી ભરવું; હરાવવું; થકવવું; ઉતારી પાડવું; જવું; સામો માણસ દેખે પણ સમજી ન૩. છેતરવું; ઠગવું; ભેળવી નાંખવું; કહેલું
શકે એવી રીતે છેતરી જવું–ઠગી જવું. ખરું માને તેમ કરવું અથવા છી
આંખમાંથી ભાલા કાઢવા, કરડી નજરે ની વાત કહી દે તેમ કરવું; બેટું સમ
જોવું; કાતરિયાં કાઢવાં; નયનબાણ ફેંકવાં; જાવીને ફાંદામાં આણવું; ભૂલથાપ
વક્રદષ્ટિ કરવી. (એ અલંકૃત પ્રયોગ કાવ્યઆપી ફસાવવું.
માં વિશેષ વપરાય છે) * આંખમાં મીઠું પડવું, બળવું. (અદેખાઈથી)
“આંખમાંથી કાઢે ભાલા દેહલા, આ પ્રમાણે થતી ધામ ધૂમથી ગોવિંદ
કાઢે મુખથી કડવાં કડવાં વેણ જે.” રામના ઘરમાં આવી ભરાતી ભૂષણલક્ષ્મી
નિર્મકવિતા. જઈ નાગરની આંખમાં મીઠું પડયું.” આંખે અંધારી બાંધવી, (બળદ ઘેડા વગે
ગુ. જુની વાર્ત, ' રે અંધારી બાંધે છે તે ઉપરથી.) માયાના
| SR No. | 023264 |
| Book Title | Rudhi Prayog Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhogilal Bhikhabhai Gandhi |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society |
| Publication Year | 1898 |
| Total Pages | 378 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 29 MB |