Page Text
________________
થાય છે
વળગવી. ]
ભામાશી વળગવી, ડાકણ વળગવી. ( વાંકામાં—મર્મમાં. ) બાયડીનું રાજ, જે ઘરમાં બાયડીનું ચલણુ હાય છે તે ઘરમાં બાયડીનું રાજ છે એમ કહેવાય છે. ઘર રૂપ રાજ્યમાં પુરૂષ રાજા અને સ્ત્રી એ પ્રધાન છે. રાજા નબળા હાવાથી રાજ્યમાં પ્રધાનનું જોર-ચલણુ જેમ વધારે થાય છે તેમ પુરૂષપણું નખને। હાવાના કારણથી સ્ત્રીને કારભાર ચાલેછે; આ વાકય બહુધા જે પુરૂષ સ્ત્રીની સત્તાથી ૬ખાઈ જાય છે એવાને માટે નિંદા તરીકે વાપરવામાં આવે છે.
( ૨૫૭ )
.
ખાર પાદશાહી, ખાર પાદશાહી જેવું સુખ; મઝા; નિરાંત; ચેનબાજી.
બારણું કાળું કરવું, કોઇના ધરમાં પ્રવેશ કરવા. ( બારણામાં પેસતાં કાળા છાયા પડ- બાર પડવાના સંકેત છે તે ઉપરથી. ) આ પ્રયાગ નકારમાંજ વપરાય છે. જેમકે, હું તેનું બારણું કદીજ કાળું કરનાર નથી એમ ક્રોધ કે ગુસ્સામાં ખેલાય છે.
“કેટલીક અજ્ઞાન બાયડીએ તેારાવા કુટવામાં લહાવા સમજે છે, નાતમાં કાઈ મરી ગયાની વાત આવી કે ભાર પાદશાહી ?
એ બહેન. બાર બંદરનાં પાણી પીધાં છે, જે ઘણી મુસાફરી કરી પાકે માહિતગાર, બુદ્ધિશાળી, બહુશ્રુત અને ધડાઈ બડાઇને હોંશિયાર થયા હાય તેને વિષે ખેલતાં વપરાય છે. ખાર આપની રેજા, કાઈ કામ એવું હાય.
કે જેમાં બધાજ હુકમ કરનાર હાય અને સાંભળનાર કે કરનાર કાઈ ન હોય ત્યારે બાર બાપની રેા ભરાઈ છે એમ કહેવાય છે. મરાઠીમાં એજ અર્થમાં બાર ભાઈની ખેતી ખેાલાય છે.
( ખારા ચંદ્રમા.
હેનત મજુરી કરી રળવાની ચિંતા રહેતી નથી તે ઉપરથી) નિશ્ચિતપણું; ઉચાટ વગરની સ્થિતિ; નિરાંત; મઝા; સુખચેન, ( એને તે બાર મણની બાજરી છે.) બાર વર્ષના એઠો છું, શાસ્ત્રમાં ખાર વરસ સુધી નાનું ગણાય છે. ત્યાં સુધીમાં જે સંસ્કાર કરવાના તે કરી નાખવામાં આવેછે. તે ઉપરથી છ નાનેા છું' એમ બતાવવાને એમ કહેવામાં આવે છે.
ખાર મણની બાજરી, (રૂપીઆની ખાર મછુના ભાવની બાજરી મળવાથી વધારે મ
૩૩
‘એમનાં છેકરાંથી મારૂં ઘર શું ઉધડવાનું હતું ? હજી તે। ગુણુસુંદરી બાર વરસનાં બેઠાં છે? જો બિચારીએ પાપ કર્યું. ” સરસ્વતીચંદ્ર.
વાગી જવા, આક્ત પડતી થવી; સુખને છેડે ( ખાર વાગ્યા પછી સૂર્ય છે—પડતી દશાને પ્રાપ્ત થતે ઉપરથી)
આવી પડવી; આવી રહેવા. આથમતા જાય જાય છે તે
તેને એવેા ડર લાગ્યા કે જતાં શું થશે તે પ્રભુ જાણે; પ્રસંગે આપણા પણ બાર વાગી જશે - અરેબિયનનાઇટ્સ.
હવે આગળ કદાચ આ
""
વજીર સમજી ગયા કે આપણા તે બાર વાગ્યા છે તે પણ ઉપર ચઢયા, જ્યારે ડાકીઉં કરી જોયું ત્યારે ત્રણ જણને ખેલતાંજોયા, ખાપડા વજીર તે। આથી જીવ જવાની ધાસ્તીથી ધ્રુજવા લાગ્યો. અરેબિયનનાઇટ્સ. બારનું ચાય, શું આવડે છે એને ખારનું ચેાથ, મતલબ કે કાંઈ આવડતું નથી. મારા ચંદ્રમા, કછ; વિહતા; વાંધો; ઘણાજ ધિક્કાર, અણુબનાવ. ‘ મારે તે તેને ખારમા ચંદ્રમા છે. ' ( જન્મ નક્ષત્ર અથવા દ્વાદશ સ્થાનમાંથી બારમી રાશીમાં પેઠેલેા બૃહસ્પતિ ઘણા ગેરલાભ સૂચવે છે. આ ઉપરથી બારમા બૃહસ્પતિ પણ ખેલાય છે.
:
k
| SR No. | 023264 |
| Book Title | Rudhi Prayog Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhogilal Bhikhabhai Gandhi |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society |
| Publication Year | 1898 |
| Total Pages | 378 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 29 MB |