Rudhi Prayog Kosh

SR No.: 023264
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhogilal Bhikhabhai Gandhi
Publisher: Gujarat Varnacular Society
Publication Year: 1898
Total Pages: 378
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 29 MB

Page 353

સવારના પહેરનું નામ ]
સવારના પહેારનું નામ, સવારના પહેારસાં નામ લીધું હોય તે આખા દહાડા સુખમાં જાય તેવા; કર્ણના જેવા દાતાર.
k
નિપુણક-કેમ ભાઈ કાનું ઘર છે? શાર્જરવ–સવારના પહેારનું નામ જે અમારા ઉપાધ્યાય આર્ય ચાલુકય, તેમનું છે. ”
મુદ્રારાક્ષસ નાટક. સસ્તુ ગણી કાઢવું, ન લેખવવું; તિરસ્કાર કરવા; બેદરકારીથી ઉડાવી દેવું. સળી આપવી, ઉત્તેજન આપવું; ઉશ્કેરવું; તે પોતે કાઈપણ કામમાં આગળ ન ૫ડતાં ખીજાતે સળી આપી ઉભા રહેછે.' સળી કરી, અટકચાળું કરવું; આંગળી - રવી; શરમાવવાની કે ચીડવવાની ખાતર કાઈની છેડખાની કરવી.
૨. ઉશ્કેરવું.
કૃષ્ણકાલિકાએ અલકકિશારીની કલ્પનાતે સળી કરી એટલામાં તે મગજમાંથી હૃદયમાં અને હૃદયમાંથી મગજમાં ચડ ઉતર કરતી કલ્પનાએ અમાત્યની પુત્રીને ગભરાવી દીધી. ”
tr
સરસ્વતીચંદ્ર. સળીસચા કરવા, સાંસણી કરવી; પ્રેરણા કરવી; ઉશ્કેરીને ઊભું કરવું. સળેકડું કરવું, ચીડ ચઢે કે લડવા ઉઠે એવી રીતનું અટકચાળું કરવું; છેડવું; ઉશ્કેરવું; મજાક કરવી.
""
‘રામસિ ધજી-આપનું કહેવું સત્ય છે. આપણે કેડ બાંધીને શત્રુને સોખડુ કર્યું છે એટલે હવે આપણે ઝાઝું સમજવાનું
નથી. ”
( ૩૪૭ )
પ્રતાપનાક
સળા પેસવા, ના દાડા પહેાંચી છેવટે ખરાખી ચાય એવી અવ્યવસ્થા–કાકુટ કે કુસંપ થવા.
r
એના ઘરમાં ઘણા દિવસથી એને તા
[ સાચાં જાડાં કરવાં.
સળા પેઠી છે કે જ્યારે સારે એ કુટુંબ ખાખાવીખી થઈ ગયા વગર સોનાર નથી. ',
સાંઇ કહેજો, કાઠિયાવાડમાં બાયડીઓ બાયડીએને સાંઇ કહેવડાવે છે ( છુટા પડતી વખતે. ) કહે છે કે લાણી ખાઈને સારી સાંઈ કહેજો-( સાંઈ-શાંતિ ઉપસ્થી ) સાંઠીલાકડાં લગાડવાં, લડાઈ ઊભી થાય એમ કરવું. સાંકડું લાકડુ, ધાડા સંબંધ.
લગત લાકડું સાંકડું મળ્યું; વગત વાતથી વિશ્વમાં ભળ્યું.
""
દ્રાપદી હરણ.
સાંકળ ધાલવી, વચમાં અડચણ નાખવી; હરકત કરવી. (વચ્ચે ખીજાં દાખલ કરીને) સાંધા એસવા, વય અથવા અભિકતને લીધે નબળુ પડવું.
૨. હિંમત હારી જવી. સાકર પીસવી, મીઠું મીઠું ખેલી સામાનું મન રંજન કરવું; સાકર જેવા મીઠા મીઠા ખેલ ખેલવા; મધુર વચન એટલી ખુશામત કરવી. (કામકાઢી લેવા સારૂ.) સાકર થાટવી પણ ખેલાયછે. સાકર વાળી જીભ કરવી એટલે ખાટું લાગે એવું બેલવાને બદલે મીઠું-મધુર ખેલવું. સાકરના રવા પીસવા પણ ખેલાય છે. સાકરનું સાલ કાઢવુ, ધણુંજ જાલમી થવું; સખત થવું.
૨. ખારીક શેાધ કે પરીક્ષા કરવી.
સાચાં જૂતાં કરવાં, એનું આને તે આવું એને કહી ભસાવવું અથવા ભમાવી એક એકની પ્રીતિ ઘટાડવી; કાન ભંભેરવા.
૨, સાચાનું જાડું ને ઠાનું ાસુ કો બેસાડવું.
“ સાચાં જ્યાં એક બીજાનાં કર્મધ વિના નવ ચાલે;