Page Text
________________
ખાડા કાઢી નખાવે. ]
ખાડા કાઢી નાખવા, જડમૂળથી ઉખેડી નાખવું; નાશ કરવું; ખાડારૂપ નડતું એવુ જે કઈં તેના નાશ કરવા.
tr
“ખાડા જ્યમ ક્ષત્રિને કાઢી, શ્રાદ્ધ સાચુંતું
પણિપતે,
મારી કાઢવા તેમ મુસલ્લા, બ્રહ્મ લગાડ્યા એવિ લતે.
( er )
પાણિપત.
“ પાડે પાડા લઢે ને ઝાડાના ખાડા કાઢે એ કહેવત છે. ”
૨. ધમકાવવું; ધુમાડા કાઢી નાખવા. ૩. સહાર કરવે.
( માણસ કે ઢારને. )
' મુંબાઈની મરકીએ હારા માણસાના ખેડા કાઢી નાખ્યા.’
ખાડા નીકળી જવા, નાશ થવા; સહાર થવા; “ ધાસ ચારાની તંગીથી ઢારમાં ભૂખમા તે મરકી ચાલી તેથી તેમના નીકળી ગયા. ”
ખાડા
ખેડૂને )
વધી
( એ ખાપરીમાં પવન ભરાવા, મિજાજ જવા; શિરોરી કરવી; તબિયત આકરી થવી; ગર્વિષ્ટ થવું; ફાટી જવું; છાકી જવું. ખાળિયામાં જીવ આવવા, એકા એક ગભરાઈ જવાથી અથવા કાળ પડવાથી જીવ ઉડી ગયેા હાય તે પાછા હૈઠે બેસે અથવા નિવૃત્તિ થાય ત્યારે ખેાળિયામાં જીવ આવ્યા એમ કહેવાય છે તે ઉપરથી નિવૃત્તિ જીવમાં જીવ આવવા; નિરાંત વળવી; જીવ હેઠે બેસા; ચેન વળવુ.
થવી;
re
જીવ વેાણાં ખાળિયાં તે, ખીજી ખીજી ઘેર ગઈ; રાહી રાધા ચંદ્રભાગા ત્યાંની ત્યાં એશી રહી.
tr
દાણલીલા—સિંહ મહેતા.
તેના મુખના એ શબ્દો સાંભળતાં વાર મારા ખાળિયામાં જીવ આવ્યા; મારી સધળી ચિંતાના વિનાશ થયા, એટલુંજ નહિં પણું
[ ખાળે સાપવું.
તેના પરના મારા પ્રેમમાં વૃદ્ધિ થઇ. અરેબિયન નાઇટ્સ.
તેથી ઉલટું ખાળિયામાંથી જીવ ઉડી જવા, એટલે ગભરામણ થવો; ગભરાટ ઉ પજવા; ઉચ્ચાટ થવે.
“વધામણિયા વધામણી કહેછે તેમ ખેાલને હુકમની રીતે માલવાથી મારે તેા ખેાળિયામાંથી જીવ પણ ઉડી ગયા.
در
કેશરીચરિત્ર. ખાળે બેસાડવું, કન્યાને તેનાં સાસુસસરાના ખેાળામાં બેસાડવી. ( વિવાહ, ચાંલ્લા, નાળિયેર આપતી વખતની એ એક રીત છે.) ખોળે માથું મૂકવું, સંકટમાંથી બચાવવાને કા
ઈ સમર્થની સહાય કે એથમાં જઇ રહેવું; તન સોંપી દેવું; આશ્રય ધરવા; શરણે જવું; તાખે થવું.
“ સેવક કચેરીએ કચેરીએ ધક્કા ખાઇને થાકયા અને સરકારને ખાળે માથું મૂકવાની ઘણીએ તજવીજ કરી પણ તે વ્યર્થ ગઈ. (ગર્ધવસેન. )
જેતે ખેાળે માથું હાય, તે તેને ઝટ કાપે,
જેને વચને છાતી સાંપી, તેનુંજ વચન ઉથાપે,— દુનિયાં જાડાંની ઝૂડાંની, એ અનુભવ વાત પ્રમાણી ’
નર્મકવિતા.
ખાળે લેવું, દત્તક કરી લેવુ. ખાળે સાપવું, ભરાંસાપર આપવું; આધારઆશ્રય સમજી હવાલે કરવું; કાઈની સભાળ નીચે આપવું; ભલામણુ કરવી; ભાળવવા આપવુ.
“ મંદીરના ગુરૂજીરે મંદિરના ગુરૂજી, મંદીરના ગુરૂજી, સુદેવજીરે, તમારે ખેાળે સપું, મે તન. માસાળ પધારો. ’–
નળાખ્યાન,
| SR No. | 023264 |
| Book Title | Rudhi Prayog Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhogilal Bhikhabhai Gandhi |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society |
| Publication Year | 1898 |
| Total Pages | 378 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 29 MB |