Rudhi Prayog Kosh

SR No.: 023264
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhogilal Bhikhabhai Gandhi
Publisher: Gujarat Varnacular Society
Publication Year: 1898
Total Pages: 378
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 29 MB

Page 21

આંખ ભારે થવી. 1
પણું મોટા હતા એટલે જોનારની આંખ એકદમ ભરાઈ જતી, ’
સરસ્વતીચંદ્ર.
આંખ ભારે થા. ( નિંદ્રાના દબાણુથી અયવા નિદ્રાએ મૂકેલા ભારથી) સુવાની વૃત્તિ થવી. ૨. અદેખાઈ થવી, ૩. આંખ દુઃખવાનાં ચિન્હ જણાવાં. માંખ મળવી,ઊંધવું અથવા ઊંધની લહેરમાં આવવું. આંખ આંખ મળવી એટલે એક નજર થવા.
” ગાવિંદ રાયન આમતેમ આળાટતાં કાંઇ ચેન પડતું નહિ અને ભાગ જોગે આંખ મળી જાય તે નારાં સ્વપ્નથી નિદ્રા વિક્તિત થલી હતી.
( ૧૫ )
૩. જૂની વાતા. “ યાં રમિયારે વાલમ રાતલડી, ભડથ ડતા હીંડા છેલછબીલા ભળી મળી ભમે
રે આંખલડી. કર્યાં. ”
નર્મકવિતા.
આંખ માંઢવી, ધ્યાન સખેલી નજરે જોવું. આંખ ભાસ્ત્રી, ઇશારત કરવી, કમક્ષ ફૂંકવાં; શિકભાજીથી જોવું,
હોવું
આંખ મીંચવી, ઊંધવાની તૈયારીમાં અથવા ઊંઘવું. ૨. મરીજવું.
“નીંચાતી મારી આંખ મરણથી, તેય રહે એ કીકી જેમ મીંચી આંખમાંરે-૬યાના
ܕ
સરસ્વતીચંદ્ર.
આંખ મીંચીને, આગળપાછળના વિચાર કર્યા વિના; કશાની દરકાર રાખ્યા વગર સમતો.
વિના;
ત્
ખનું કર્યુ.
કેટલાએક તે ધેટાના ટાળામાં જેમ એ
ક ઘેટું બીજાની પાછળ જાયછે તેમ દેખાદેખી કરેછે તે ખીજા કરે તેમ આંખ મીંચીને વગર વિચારે કર્યા જાયછે, “
“ સુંદરને નિદિ આખો મીંચી જગ લીપણે બહુજ મારી હતી, તે તેમના જાણવામાં ન હતું.’’
સાસુવહુની લઢાઇ.
r
નમૅä.
“ માળા મર્મ નવ જાણું, આખા મર્મીચીને મણુકા તાણે, કવિ બાપુ.
૨. ઉતાવળે; જલદીથી. ૩. ધ્યાન ધરીને; નિશ્ચય કરીને,
આંખ મીંચીને અંધારૂ કરવુ, આંધ ળિયાં કરવાં; આગળ પાછળને વિચાર કરવાથી જે કામ ન થતું હેય તે વિચાર કર્યા વિના એકદમ કરી નાંખવું; આંખ રાખવી ( ઉપર), દેખરેખ રાખવી; નજર રાખવી.
આંખ સારીછે, અૌષ્ટિ છે; દયા છે; રહેમ નજરછે. આ ડેાસાની આંખ સારી છે' આંખ હેાવી, મહેરખાની હેાવી; દેખરેખ હાવી; નજર હેાવી.
kr
“ દેવતાએ લઢાનું પરિણામ જોવાને તસર થઇ રહેલાછે; તેની આંખ આપણા ઉપર છે, માટે રે શૂરા રજપૂતા, ત. મારા ક્ષત્રિનામનું સાર્થક કરો.
કરણધેલો.
૩. ધણુંજ પ્યારૂં હોવું. ( આંખ જેવું) એતા મારી આંખ છે.”
86
આંખચાંલ્લા કરવા, ડે અવસરે સ્ત્રીઓને કપાળે ને ગાલે, ઝાડ, પશુ, પક્ષી, વગેરેનાં ચિત્રા, ગુંદરને બળેલાં સેાપારીથી કાઢીને તે ઉપર હલકી કટારી ચેાઢવી. આંખની કીકી, કાળજાની કાર; ધણુંજ ધ્યાૐ; આંખની કીકી જેવું વહાલું; આંખનું કાચુ છે, થે।ડું `ખાયછે; આંખે ઝાંખ મારેછે; આંખનું તેજ કમી થયુંછે. “ ભરવાની અગાઉ સાત આઠ વર્ષ ક