Page Text
________________
ધરનું નાક. 1
ડીઆને કરવાના છે, અવેર કરતાં ન આ· વડે તેા ધરને ઠેકાણે ધંધાલિયું થઈ રહે.” એ બહેને ઘરતું નાક, જેના વડે ઘરની આબરૂ જળવાઈ રહે તે.
( ૧૦૫ )
ઘરને ઉંમરે, ધર કે વતનની નજીક. ધને ખૂણે, ગુપ્ત રીતે, બધા લેાકેા રૃખે નહિ એવી જગાએ–એવી રીતે.
“ મોટાં છેકરાં ને ઘરને ખૂણે શીખામણુ દેવાય તેા સારૂં. ”
"
ઘરના ઓરડા-ખૂણા તપાસવા,-ધરમાં દ્રવ્ય સંબંધી તપાસ કરવા, દ્રવ્ય સંબંધી પેાતાની શકિત જોવી.
“ ઘરના ઓરડે તપાસ્યા વગર નાતજાતમાં મેઢાઈ મેળવવા માટે લોકા મરી પડે છે પણ તમાચા મારી મેાં રાતું રાખવું ને ખાટું ડાળ ધાલવું એ ચેામ્ય નથી. ”
એ બહેનેા. ધરના થંભ, ધરના મુખ્ય આધાર, જેતે આધારે ઘર ચાલતું હોય તે; ધર-કુટુંબમાં જે પુરૂષ સાનું ભરણપોષણ કરતા હોય તે; જેને આધારે ધર–કુટુંબની ઈમારત ટકી રહેતી હાય તે.
અ
૨. ધણી. (ધર–સ્રીનેા) ઘરના દીવા, જેતે વડે ઘર નભતુ` હાય થવા ઘરની આબરૂ રો।ભી રહેતી હૈાય તે; સુપુત્ર. ઘરમાં આા વાંસ ફરવા, ખાવાપીવાનું કંઈ ન હોવું; ઘરમાં કંઇ સરસામાન ન હોવા; ધરમાં માલ મતા ન હોવી.
( આડા વાંસ કરે એવી સરસામાન વિનાની છૂટી જગા હૈાવી. )
ખાર હાથના વાંસ ફરવા પણ મે
લાય છે.
[ ધાંચીની ધાણીએ જોડાવું.
(
ધરમાં રંધાવું, ફાયદો થવા; પ્રાપ્તિ થવી; કામ સિઝવું–સિદ્ધ થવું. ઘરમાં શંખ વાગવા, ( સાધુ લોકા શખ વગાડે છે તે ઉપરથી ) ઘરમાં કાંઈ માલમતા ન હેાવી; સરસામાન કંઈ ન હાવા; કાંઈ ખાવાપીવાનું ન હોવું. ધરમાં હુાંધા અથડાવાં, ધરમાંખાવાપીવાનું— માલમતા કંઈ ન હોવું.
ઘરમાં ભૂત ભૂસકા મારે છે, ખાવાપીવાનું કાંઈ નથી.
૧૪
“ જ્યારે ગુરૂએ એમ કરેછે ત્યારે પછી સેવાને ઘેર હાંલ્લાં અથડાતાં હાય તા ૫છુ તે મેાટા ગુરૂના સત્કારને માટે દેવુ
કરે છે તથા આડેશીપાડોશીને શરમમાં
નાખે છે.
در
નર્ભગધ. ધરડમાં પડવું, હાર પડવું; ચાલતું થવું; શરૂ થવું; સરાણે ચઢવું. (ગાડું ધરડમાં પડે છે ત્યારે સહેલથી ચાલતું થાય છે તે ઉપરથી) ચીલે પડવું પણુ ખેાલાય છે. ધરતુ પાન, વૃદ્ધ માણસને વિષે ખેલતાં વ
પરાય છે.
ભ્રૂલાઈ જવુ, ઘણી નુકસાનીમાં આવી પડવું; *સાવું; કાઈ નાણાં લઈ નાસી ગયું હોય એવી સ્થિતિમાં આવવું.
ધસી પીવું, નલેખવવું; દરકાર ન રાખવી; ખેદરકાર રહેવું; પીજવું; ન ગણવું.
""
* નિસાફ અરે અળગા કેમ તમે કીધારે, સત્ય સાટા ના લીધા, ન્યાય શું ધસી પીધારે, તારાલક્ષ્મી. ધસીને ગુમડે ચાપડવાના? કાઇ સ્નેહી-સગુ` હાય તે જરૂરને—અડીને પ્રસંગે પણ કામમાં ન આવે ત્યારે તેને વિષે ખેલતાં એમ વપરાય છે.
ધાંચી ખૂટવા, દિવેલ ખૂટ્યું. (હસવામાં) ધાંચીની ઘાણી જેવું, ( લૂગડું ) ઘાણીના
જેવુ; ધણુંજ મેલું; ચીકટવાળુ બાંચીની ઘાણીએ જોડાવુ; ધાણીએ જો
| SR No. | 023264 |
| Book Title | Rudhi Prayog Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhogilal Bhikhabhai Gandhi |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society |
| Publication Year | 1898 |
| Total Pages | 378 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 29 MB |