________________
૧૧
શ્રી લધુ ક્ષેત્રસમાસ વિસ્તરાથ સહિત.
गिरिवित्थरदीहाओ अडुच्च चउ पिहुपवेसदाराओ वारसंपिडुलाउ अड्डच्चयाउ वेअहूदुगुहाओ ॥ ८३ ॥
શબ્દા :
મિરિવિથ-ગિરિના વિસ્તાર જેટલી રીહાબો-દીઘ, લાંખી
મગસન્ન-આઠ યાજન ઉં'ચા
રણવિદુવેલ–ચાર ાજન પહે!ળા અને ૪ ચેાજન પ્રવેશવાળાં
તારાઓ-એવાં દ્વારવાળી
વારસવિદુષ્ટા૩-૧૨ ચાજન પહાળી મકર(યા-આઠ યેાજન ઉંચાં વેબૈતાઢચ પતની તુનુાઓ-એ એ ગુફાઓ
ગાથાર્થ:--પર્વતના વિસ્તાર જેટલી લાંખી, તથા આયાજન ઉંચાં ચાર ચાજન પહેાળાં અને ચાર (ચાર ચેાજન) પ્રવેશવાળાં દ્વારવાળી, તથા ખાર ચાજન પહેાળી અને આઠ ચેાજન ઉંચી એવી બૈતાઢચ પર્વતની છે એ મહાગુફાએ છે. ॥ ૮૩ ૫
વિસ્તરાર્થઃ—પતના વિસ્તાર ઉત્તર દક્ષિણ રીતે ૫૦ ચેાજત છે, માટે વિસ્તારમાં આવેલી એ ગુફાઓ પણ પ૦ ચેાજત લાંખી છે. તથા એકેક ગુફાને ઉત્તર તરફ અને દક્ષિણ તરફ એમ એ એ દ્વાર છે. તે દરેક દ્વાર આ યેાજત ઉંચાં ૪ યાજન પહેાળાઈવાળાં અને ૪ ચેાજન પ્રવેશવાળાં છે. વળી એ ગુફાની પહેાળાઈ અંદરના ભાગમાં ૧૨ યાજન છે અને ગુઢ્ઢાની ઉંચાઈ આડ ચેાજન છે, એવા પ્રકારની સમિક્ષા અને લકવ્રપાત્ત નામની એ એ ગુફાએ દરેક બૈતાઢય પતિને હાવાથી સ મળી ૬૮ ગુફાઓ છે, અને ગુફાનાં દ્વાર સ` મળી ૧૩૬ છે. એ દ્વાશનાં કમાડની પહેાળાઈ દ્વારથી અધ પ્રમાણની એટલે એ એ ચેાજનની હોય અને ઉંચાઈ તે ગુફાને અનુસારે ૮ ચાજ જ હાય તે સ્વતઃ વચારવું. ॥ ૮૩ ।
અવસરઃ— વૈતાઢચપતની દરેક ગુફામાં એ એ નદીએ વિલક્ષણુ જળવાળી છે તે આ ગાથામાં કહેવાય છે—
तम्मज्झ दुजोअण अंतराओ ति ति वित्थराउ दुणईओ । उम्मगणिम्मग्गाओ कडगाउ महाणइगयाओ ॥ ८४ ॥
શબ્દાઃ—
સમા-તે ગુફાના મધ્યભાગે ટુનોબળ અંતરાઓ-એ ચેાજત આંતરે ત્તિ ત્તિ વિત્થરા૩-ત્રણ ત્રણ ચેાજન વિસ્તારવાળી તુળો-એ નદીઓ
૩મ્મા-ઉન્મુતિકા નામની નિમ્મો-નિમગ્નિકા નામની ૪૩-કટકમાંથી ( પહાડની કડાહેામાંથી નીકળીને )
મહાનાયાઓ-મહાનદીમાં મળેલી છે
૧. એ એનાં સ્થાન આગળ ૮૬ મો ગાથામાં કહેશે.
