Book Title: Agam 13 Upang 02 Rajprashniya Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुबोधिनी टीका सु. १०७ सूर्याभदेवस्य पूर्वभवजीवप्रदेशिराजवर्णनम् मेवोपात्तव्याविति सूचितम् । सामान्यतो गुणपाधान्यमुक्त्वा सम्प्रति विशेषतः स्तदाह तथाहि-करणपधान:-करण =पिण्डविशुद्धयादि सप्ततिविधम्, तदुक्तम् 'पिंडविसोही (७) समिई (५) भावण) (१२) पडिमा (१२) य इंदियनिरोहो(५)। पडिलेहण (२५) गुत्तीओ (३) अभिग्गहो (१) चेव करण तु ॥१॥ छाया-पिण्डदिशोधिः समितिः भावना-प्रतिमा च इन्द्रियनिरोधः ।
प्रति लेखना गुप्तयः अभिग्रहाश्चैव करण तु ।। इति ॥ तत्पधान यस्य स तथा, चरणप्रधान:-चरण =महावतादि सप्ततिविधम् , तदुक्तम् -- वय (५) समणधम्म (१०) संजम (१७) चेयावच्च (१०) च ब भ.
गुत्तीओ (५) णाणाइतिग (३) तब (१२) कोह निग्गहाई (४)चरणमेय। छाया---व्रत श्रमणधर्मः सयमो वयात्त्य च ब्रह्मगुप्तयः।
ज्ञानादित्रिकं तपः क्रोध निग्रहादिः चरणमेतत् ॥इति।। तत् प्रधान यस्य स तथा, निग्रहप्रधान:-निग्रहः असदाचारप्रवृत्तेनिषेधः स प्रधानं यस्य स तथा, निश्चयप्रधाना=निश्चया तत्त्वानां निर्णयो विहितानुष्टानानामव. श्यमभ्युपगमो वा, स प्रधान यस्य स तथा आर्जवप्रधान:-आजवंऋजुता माया. को रोकनेवाला होता है- इसलिये ये दोनों मोक्ष के उपायभूत होते हैं अतःमोक्षार्थियों को इन्हें अवश्य प्राप्त करना चाहिये।
अब सामान्यरूप से गुणप्रधानता कहकर विशेषरूप से उसका प्रति. पादन करने के लिये कहा गया है-करण प्रधान इत्यादि पिण्ड विशु. द्धयादि सात प्रकारका है-कहा भी है "पिंडविसोही' इत्यादि, इन गुणों से ये युक्त थे अतः ये करण प्रधान कहे गये हैं। महाव्रतादि रूप चरण ७० प्रकार का कहा गया है-जैसे 'वय' इत्यादि यह चरण इनमें प्रधान था. अतः ये चरण प्रधान थे. असदाचारप्रवृत्ति के निषेध का नाम निग्रह है यह निग्रह इनमें प्रधान था. अताइन्हें निग्रह प्रधान कहा गया है । तत्वों का निर्णय करनेरूप निश्चय अथवा विहित अनुष्ठानों का अवश्य કર્મોની અનુપાદેયતાનો હેતુ હોય છે. એટલે કે નવીન કર્મોને રોકનાર હોય છે. એથી જ એઓ અને મોક્ષ માટે ઉપાયભૂત કહેવાય છે. એથી મુમુક્ષુકોને માટે એ બને અવશ્ય આદરણીય છે.
હવે સામાન્યરૂપથી ગુણપ્રધાનતાને કરીને વિશેષરૂપથી તેનું પ્રતિપાદન કરવા માટે કહે છે કે-કરણપ્રધાન ઇત્યાદિ. પિંડવિશુદ્ધ વગેરે રૂપ જે કરણ છે તેના સાત प्रा। छ. ४ां छ:-"पिंड विसोही' वगैरे. मा २१ समनामा प्रधान३५ उतु એથી એઓ કરણપ્રધાન કહેવાય છે. મહાવ્રતાદિરૂપ ચરણના ૭૦ પ્રકારે કહેવાય છે. જેમકે ૧ ઇત્યાદિ આ ચરણ પણ એમનામાં પ્રધાનરૂપે હતું એથી એ ચરણ પ્રધાન હતા. અસદાચારની પ્રવૃત્તિના નિષેધનું નામ નિગ્રહ છે. આ નિગ્રહ એમનામાં પ્રધાનરૂપે હતે. એથી જ એમને નિગ્રહ પ્રધાન કહેવામાં આવ્યા છે. તેના નિર્ણય માટે જે નિશ્ચયાત્મક દઢ વૃત્તિ અથવા વિહિત અનુષ્ઠાનેને રવીકારવારૂપ જે નિશ્ચયાત્મક
શ્રી રાજપ્રશ્રીય સૂત્ર: ૦૨
