Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01

Author(s): Bechardas Doshi
Publisher: Dadar Aradhana Bhavan Jain Poshadhshala Trust

Page 61

शतक १.-उद्देशक १.
अनारंम ।
मादिविचार
असंयत जीवसरत मुनि श
चलमान चलित.-निर्जीयमाण निजीर्ण.-एकार्थ छ ?.-नानार्थ छे..-उत्पन्नपक्ष.-विगतपक्ष.-सर्वजीवस्थित्यादिविचार, नैरयिकस्थिति. नैरयिकश्वासोच्छास.-नैरयि
कमाहार.-माहारपरिणाम, चितोपचितादि.-नैरयिकपुद्गलभेद.-चयोपचयादि.-अपवर्तनादि.-नैरयिकपुद्गलमहणादि.-नैरयिककर्मबंधादि.-असुरकुमारस्थिति.-असुरकुमारश्वांसोच्छास.-असुरकुमाराहार-आहारपरिणाम.--चितोपचितादि.-असुरकुमारकर्मबंधादि...--नागकुमारस्थित्यादि.-सुवर्णकुमारादि.पृथिवीकायिकजीवस्थिति.—पृथिवीकायिकजीवभाहारादि.-जलजीव, अग्निजीव, वायुजीव अने वनस्पतिजीवस्थितिमाहारादि.-कीटपतंगविचार.-दींद्रियजीवस्थिति-आहारादि.-लोमाहार.-प्रक्षेपाहार.-त्रींद्रिय-चतुरिंद्रियजीवस्थित्यादि.-पंचेंद्रियतियचजीवस्थित्यादि.-मनुष्यस्थित्यादि.-वानव्यंतरस्थित्यादि.ज्योतिष्क-सूर्यचंद्रादि-स्थित्यादि.-वैमानिकस्थित्यादि-शुं जीव आत्मारंभ, परारंभ, तदुभयारंम के अनारंम छे.-जीवभेद, आत्मारंभत्वादिनु कारण नैरयिकादिवैमानिकपर्यंतजीवनो आरमारंभादिविचार.-लेश्यावाळाजीवनो आत्मारंभादिविचार-शान, दर्शन, चारित्र, तप अने संयम शुं ऐहमविक, पारभविक के उभयमविक छे!.-असंवृत अनगार सिद्ध थाय .-असंवृत मुनि शामाटे सिद्ध न थाय?.-संवृत अनगार सिद्ध थाय!-संवृत अनगार शामाटे सिद्ध थाय?.-असंयत जीव देव थाय -असंयत जीव शामाटे देव थाय ! अने शामाटे देव न थाय!. वानव्यंतर देवोना रहेठाणो-देवलोकोकेवा होय?-उद्देशकसमाप्ति अने गौतम विहार.
१. प्रश्नः-से णणं भते ! चलमाणे चलिए ?, उदीरिजमाणे १. प्र०-हे भगवन् ! जे चौलतुं होय ते 'चाल्यु ( ए प्रमाणे उदीरिए ?, वेइज्जमाणे वेइए ?, पहिज्जमाणे पहीणे?, छिज्जमाणे कहेवाय) ? तेम ज जे उदीरातुं होय ते 'उदीरायु', वेदातुं होय ते लिने ? भिजमाणे भिन्ने ?, डज्झमाणे दडे ?, मिजमाणे मडे ?, 'वेदायुं', पडतुं होय ते 'पडयुं,' छेदातुं होय ते 'छेदायु,' भेदातुं निजरिजमाणे निजिण्णे ?.
होय ते 'भेदायु,' बळतुं होय ते 'बळ्यु,' मरतुं होय ते 'मर्यु',
अने निर्जरातुं होय ते 'निर्जरायु' (ए प्रमाणे कहेवाय) ?. १. उत्तरः-हंता, गोयमा ! चलमाणे चलिए, जाव निजरि- १. उ०-हा, गौतम! चालतुं होय ते 'चाल्यं', यावत निर्जजमाणे निजिण्णे.
रातुं 'निर्जरायुं', एप्रमाणे कहेवाय.
१. मूलच्छायाः-तद् नूनं भगवन् !, चलत् चलितम् ?, उदीर्यमाणम्-उदीरितम् !, वेद्यमानं वेदितम् ?, प्रहीयमाणं प्रहीणम् ?, छिद्यमानं छिन्नम् ?, भिद्यमान भित्रम् ?, दह्यमानं दग्धम् , नियमाणं मृतम् ?, निजीर्यमाणं निजीणम् . हन्त, गौतम ! चलत् चलितम्, यावद् निजीर्यमाणं निर्णम्.
१. भगवंत महावीरना समयमा जे अनेक दार्शनिको हता; तेमां जमालि नामना भगवंत महावीरना भाणेज पण एक दार्शनिक तरीके हता. तेमनुं समस्त मंतव्य तो अमारी जाणमा नथी तेम ते क्याय उपलब्ध होय तेम जणातुं पण नथी, पण भगवंत महावीरना अने तेमना सिद्धांतमा खास भेद शो हतो ते जणाववाने श्रीजिनप्रवचन साक्षिभूत छे. भगवंत महावीरनो आगम अनेकांतवादपूर्ण छे, एटले ते आगम एक ज पदार्थने पण अनेकप्रकारनी दृष्टिओथी भिन्न भिन्न रूपे जोइ शके छे. श्रीयुत जमालिना मतनुं प्रदर्शक उदाहरण नीचे प्रमाणे छ:--एक शाळवीने आपणे सूतर आपी एक कपडं वणवानुं कपु. ते शाळवीए आपेल सूतरथी कपडं वणवानुं काम पण शरु कयु. बीजा बे चार दिवस पछी ज्यारे आपणे ते शाळवीने पूछीशु के, 'सूतरनुं शं थयु ?' त्यारे ते कहेशे के, 'सूतरनुं कपडं वणायुं छे.' खरी रीते तो पूरुं कपडं वणायुं नथी, तो पण शाळवीनुं कहेg लोको साचुं माने छे अने तेम मानी तेने पैसा धीरवा वगेरेनो व्यवहार करे छे. जो ते शाळवीर्नु कहेण साचुं न होय तो लोक एवो मूर्ख नथी के तेने साचुं मानी पोतानो व्यवहार चलावे. आ प्रसंगमा जमालिनु एवं मंतव्य छे के, ते शाळवीनुं कहेण अने तेने साचुं मानी व्यवहार करनार समस्त लोक खोटो ज छे; कारण के कपडं पूरुं वणायुं नथी छतां शाळवी अने लोक 'कपडं वणायुं छे' एम माने छे. श्रमण भगवंत महावीरनो एवो सिद्धांत छे के, शाळवीनुं वक्तव्य अने लोकमत बन्ने साचा पण छे. तेओ कहे छे के, निश्चयनयने अवलंबी कपडानो सूक्ष्मभाग वणायों होय तो पण 'कपडं वणायु' एम बोलवामा असत्यता नथी अने व्यवहारनयने अवलंबी पूरुं कपडु वणाय त्यारे ज कपटुं वणायुं कहेवाय. ए ज प्रमाणे ('वणातुं होय ते वणायु' ए प्रमाणे ) 'चालतुं होय ते चाल्यु' वगेरे उपर्युक्त पदो जाणी लेवां. तात्पर्य एज के, जे वात एक नजरथी अवलोकतां खोटी लागे ते वात पण बीजी नजरे साची देखाय छे माटे वात खोटी छे एम न कहेतां पोतानी दृष्टि एक पक्षीय छे एम कहें ए श्रेय छे. आ जमालिना मतनुं विवेचन करवा माटे
भ० स०