Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01

Author(s): Bechardas Doshi
Publisher: Dadar Aradhana Bhavan Jain Poshadhshala Trust

Page 270

शंका.
समाधान.
द बहुमान.
२५०
श्रीरायचन्द्र - जिनागमसंग्रहे
शतक २१. जेगे हाथमा राखी है, एया से स्कंदक परिवाजके [ 'पहारेत्य' ति] जयाने माटे संकल्प क. 'गोयमाई' ति] 'दे गौतम! ए प्रमाणे मंत्री [ [ से काहे 'ति ] हवे ते कसे बसते, [ 'कई व' ति] कथा प्रकारे जोवाथी के सांभळाची, [ 'केवभिरेग व 'सि] अने केला पत स्कंदकने गलीश [ एग श्रीगौतमे भगवंतने पूज्यं हवे भगवंत तेनो उत्तर कहे ). [ 'सावाची नाम नगरी हो' सि] वस्ती नामनी नगरी छे, अथवा श्रावस्ती नामनी प्रसिद्ध गुणवाळी नगरी हती. शं० ---ते श्रावस्ती नगरी हमण पण छे तो तेने 'हती' एम शामाटे कही ? समा०-३ जेवी असलना बखतमां ते नगरी हती तेवी अत्यारे नथी, कारण के अवसर्पिणीकाळ पडतो काळ छे माटे ते नगरी आगळना जेवी समृद्धिवाळी न होवाथी अत्यारे छे, तो पण तेने 'इती' कही. [ 'अदूरागते' त्ति ] पासे आव्यो छे, अवधिस्थाननी अपेक्षाए पण नजीक आवेलो होय अथवा घणी छेटी पाटनी अपेक्षार 'एक गाउ' कोरे मार्ग अदूरनजीक गमाय छे, माटे कहे के [ 'बहुसंपते' ] अत्यंत पाने आयी गएको, एचो मनुष्य विसामो वगेरे कारणने लड़ने बगीचा बगेरेमां पण गयो होव माटे कई छे; [ 'अद्यागपविच' ति] मार्ग उपर पबेलो रस्ते पडेलो, तेनुं तात्पर्य शुं छे तो कहे छे के, [ 'अंतरापहे वट्टह 'त्ति ] ज्यां जवानुं छे अने ज्यांथी नीकळ्यो छे, ते बे स्थाननी वचेना मार्ग उपर छे. (आगळ श्रीगौतमे भगवंत महावीरने पूछयुं हतुं के, हुं ते स्कंदकने कया प्रकारे जोइश ? ते प्रश्नना उत्तर सारु [' अंतरापहे वह ' त्ति ] आ सूत्र कल्युं छे) आ सूत्रथी ते प्रश्नंनो उत्तर केवी रीते मळे छे तो कई छे के, जे आयनार मनुष्य नजीकना मार्ग उपरं दोष तथा लगभग नजीक आधी गएको होय तेनो मेय मळनार जणने साक्षात् ज थाय छे, तो आ स्कंदक परिव्राजक पण लगभग नजीक आवी गएलो छे तेथी ते श्रीगौतमने साक्षात् मळशे, ज्यार एम स्पारे ते केवी रीते मनीश ते प्रचनो उत्तर 'ते, श्रीगौतमने साक्षात् मळशे एवा तात्पर्यवाचं सूप कहेबाची ज कहेबाइ गयो तथा 'हुं तेने केला समये जोईश" एवा प्रकारना श्रीगौतमना प्रशनो उत्तर ['अजेवणं दच्छसि ] आ सूत्रयी पाय अर्थात् 'तेने आज ज जोईश' तथा 'तेने क्यारेटला वा जोईश ए प्रशनो उत्तर अनुमानची ज जाणी शकाय तेम छे. जो श्रीमहावीर भगवंते आ कंदक संबंधी बात नपोरे कही होय तो क्योर पहीना समये एक मुहूर्त पछी वा थोडा बधारे समय पछी ते कंद श्रीगौतमने मळ्यो जोइए. कारण के जे नजीकमां आवी पहोंचेल होय तेने आवता वंधारे समय लागतो नधी, पण मुहूर्त या थोडो बधारे समय लागे छे. पण वधारे वखत लागी शके नहीं . [ 'अगाराओ' त्ति ] 'घरथी 'नीकळीने' ए अध्याहार छे अर्थात् गृहवास मूकीने साधुपणाने प्राप्त करवा अथवा साधुपणे प्रव्रज्या लेवाने समर्थ छे ['अम्मुद्रे' ति] उमा चाय के पोतानुं आसन छोटी दे छे. स्कंदक परिब्राजक असंवत छे तो पण तेने बहु पासे आवेलो जाणीने श्रीगौतम भगवान् उमा धाय हे तेनुं कारण आहे ते कंदक परिवाजक भविष्यकाळां साधु भवानो के माटे रोना उपर श्रीगौतमने ( पोते रागवाळा होवाची ) पक्षपात काय हे तथा श्रीमहावीर भगवंते ते कंदक संबंधी जे कांइ वातचित श्रीगौतमने कहेली छे ते यातचित स्वंदकने महेपाधी श्रीमहावीरमोशनातिशय प्रकट करवो अने ते द्वारा ते स्कंदकने श्रीमहावीर तरफ बहुमान माय ( माटे ते श्रीगौतम उभा पहने कंदक परिव्राजकनी सामा गया. ) [ 'हे खंदय !' त्ति ] ए संबोधन छे. [ 'सागयं खंदय !' त्ति ] हे स्कंदक ! तारुं आवकुं ठीक थयुं छे, कारण के महाकल्याणना सागर श्रीमहावीर भगवंतना संसर्गची तने कल्याण पवानुं कारण छे. [ 'सुसार्गेयं' ति] वधारे स्वागत छे. [ 'अनुरोग संदय' ति] हे स्कंदक! ताई आय उचित मधुं छे. [ 'सागयमपुरागयं' ति] तारं आगमन सागत अने अन्यागतरूप छे.
-
त्ति
"
७. जेणेव इति यस्यामेव दिशि इदं भगवत्समवसरणम्, 'तेव'ति तस्यामेव दिशि 'अये समस्ये 'ति अस्ति एषोऽर्थ:'अड्डे समड़े' ति पाठान्तरम्, काका च इदमन्येयम्, ततश्चार्थः किं समर्थः संगतः इति प्रश्नः स्यात् उत्तरं तु 'हंता, अस्थि' सद्भूतोऽयमर्थ इत्यर्थः. 'णाणी' इत्यादि. अस्याऽयम् अभिप्रायः - ज्ञानी ज्ञानसामर्थ्याद् जानाति, तपस्वी च तपस्सामर्थ्यात्, देवतासांनिध्याद् जानाति इति नः कृतः 'रहसाकडे' सि रहस्कृतः प्रच्छन्नकृतः हृदये. एवाऽवधारितत्वात् 'धम्माचरिए' सि कुत एतत् इया:“धम्मोवएसए' ति उत्पनज्ञान- दर्शनधरः, नतु सदा संशुद्धः, अर्हद् बन्दनाद्यत्वात् जिनो रागादिजेतृत्वात् केवली असहायज्ञानत्वात्, अत एवाऽतीत—प्रत्युत्पन्ना-ऽनागतविज्ञायकः स च देशज्ञोऽपि स्याद् इत्याहः सर्वज्ञः सर्वदर्शी. 'वियट्टभोइ' त्ति व्यावृत्ते, व्यावृत्ते सूर्ये मुङ्क्ते इत्येवंशीलो व्यावृत्तभोजी - प्रतिदिनभोजी इत्यर्थः. 'ओरालं' ति प्रधानम्, 'सिंगारं' ति शृङ्गारोऽलंकरणादिकृता शोभा, तद्योगात् शृङ्गारमिव शृङ्गारं अतिशयशोभाद् इत्यर्थः कल्याणं श्रेप: शिवम् अनुपद्रवम्, अनुपद्रवहेतुर्वा धन्यं धर्मधनन्धम्, तत्र वा साधु, तद् वाऽईति मङ्गस्यं मङ्गले हितार्थप्रापके साधु मङ्गस्यम्, अलंकृतं मुकुटादिभिः विभूषितं वखादिभिः तन्निषेधाद् अनलंकृतविभूषितम्, 'छक्खण-पंजण-गुणोपये' ति लक्षणं मानो-न्मानादि तत्र मानं जलद्रोणमानता, जलभृतकुण्डिकार्या हि मातव्यः पुरुषः प्रवेश्यते, तत्प्रवेशे च यद् जलं ततो निस्सरति तद् यदि द्रोणमानं भवति तदाऽसौ मानोपेत उच्यते उन्मानं तु अर्धभारमानता. मातव्यपुरुषो हि पितो यदि अभारमानो भवति तदा उन्मानोपेतोऽसी उच्यते प्रमाणं पुनः साऽङ्गुलेनाऽयो तराशतोच्छ्रयता पदाद्द:"जलेदोणं अद्ममारं संमुहाइ समूसिओ उ जो गयओ, माणु- म्माणपमाणं तिहि सतु लक्खणं एवं" व्यञ्जनं मतिलकादिकम् अथवा सहर्ज क्षणम्, पचाद् भयं व्यञ्जनमिति गुणाः सीमाम्यादयः, उक्षण व्यञ्जनानां वा ये गुणास्तैरुपेतं यत् सत् तथा उप
"
·
१. आ रूपमाथी 'अयि' अग्य्य पण नीकळी शके छे अने ते 'अयि' अव्यय आमंत्रणार्थक छे. २. विभक्तिनो फेरफार थवाथी वर्तमान काळनो अर्थ थयो छे. ३. विभक्तिना विपरिणामने लीधे आ रीते अर्थ थयो छे. ४. आ बन्ने शब्दो सरखा अर्थवाळा छे. सरखा अर्थवाळा शब्दोने बोलवा ए दूषित नथी, कारण के, एक सरखा शब्दोनुं उच्चारण मानसिक वेगने देखाडे छे. ५. अहीं भुपिनो प्रयोग होवाथी रकार लागेलो छेः श्रीअभय •
१. छान माना त्रिविमेतत्-अनु
www.jainelibrary.org/