Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01

Author(s): Bechardas Doshi
Publisher: Dadar Aradhana Bhavan Jain Poshadhshala Trust

Page 330

३१० श्रीरायचन्द्र-जिनागमसंग्रहे
शतक २.-उद्देशक १०.
आकाश. ६५. प्र०—केतिविहे णं मन्ते । आगासे पण्णत्ते ? ६५. प्र०—-हे भगवन् ! आकाशना केटला प्रकार कह्या छ ? ६५. उ०-गोयमा ! दुविहे आगासे पण्णत्ते, तं जहा- ६५. उ०-हे गौतम ! आकाशना बे प्रकार कह्या छे. ते लोयागासे य अलोयागासे य.
श्रा प्रमाणे:-लोकाकाश अने अलोकाकाश. ६६.प्र०-लोयागासे गं भंते । किं जीवा, जीवदेसा, ६६. प्र०-हे. भगवन् ! शुं लोकाकाश ए जीवो छे. जीवना जीवप्पएसा; अजीवा, अजीवदेसा, अजीवप्पएसा?
देशो छे, जीवना प्रदेशो छ, अजीवो छे, अजीवना देशो छे के
अजीवना प्रदेशो छ? ६६.3०-गोयमा ! जीवा वि, जीवदेसा वि, जीवप्पएसा वि; ६६. उ०—हे गौतम! ते जीवो पण छे, जीवना देशो पण छे. अजीवा वि, अजीबदेसा वि, अजीवप्पएसा वि. जे जीवा ते नि: जीवना प्रदेशो पण छे, अजीवो पण छे, अजीवना देशो पण छे, अने यमा एगिदिया, इंदिया, तेइंदिया चउरिदिया, पंचिंदिया, अजीवना प्रदेशोपण छे. जे जीवो छे ते चोक्स एकेंद्रियो छे, बेइंदियो अणिदिया; जे जीवदेसा ते नियमा एगिदियदेसा, जाव-अणिदि- छे, त्रींद्रियो छे, चतुरिंदियो छे, पंचेंद्रियो छे अने अनिद्रियो छे. यदेसा, जे जीवपएसा ते नियमा एगिदियपएसा, जाव-अणिंदिय- जे जीवना देशो छे ते चोक्कस एकेंद्रियना देशो छ भने यावत्पएसा; जे अजीवा ते दुविहा पण्णत्ता, तं जहाः-रूवी य, अरूवी अनिद्रियना देशो छे. जे जीवना प्रदेशो छे ते चोक्कस एकेंद्रियना य, जे रूषी ते चउन्विहा पण्णता, तं. जहाः-खंघा, खंधदेसा, प्रदेशो छे. अने यावत्-अनिंदियना प्रदेशो छे. जे अजीवो छे खंधपएसा, परमाणुपोग्गला; जे अस्वी ते पंचविहा पण्णत्ता, ते बे प्रकारना कह्या छे. ते आ प्रमाणे:-रूपी अने अरूपी. जे रूपी तं जहा:-धम्मस्थिकाए, नो धम्मत्थिकायस्स देसे, धम्मस्थिकायस्स छे तेना चार प्रकार कह्या छे. ते आ प्रमाणे:-स्कंध, स्कंधदेश, पएसा; अधम्मथित्काए, नो अधम्मत्थिकायस्स देसे, अधम्मत्थि- स्कंधप्रदेश अने परमाणुपुद्गल. जे अरूपी छे तेना पांच प्रकार कायस्स पएसा, अद्धासमये.
कह्या छे. ते आ प्रमाणे:-धर्मास्तिकाय, नो धर्मास्तिकायनो देश, धर्मास्तिकायना प्रदेशो; अधर्मास्तिकाय, नो अधर्मास्तिकायनो देश
अने अधर्मास्तिकायना प्रदेशो तथा अद्धासमय. ६७. प्र०- अलोगगासे णं भते । किं जीवा, पुच्छा तह . .६७. प्र०- हे भगवान् ! शुं अलोकाकाश ए,जीवो छ ! वेव।
इत्यादि पूर्व प्रमाणे पूछq. ६७. उ०-गोयमा । नो जीवा, जाव-नो अजीवप्पएसा, ६७. उ०--हे गौतम ! ते (अलोकाकाश ) जीवो नथी एगे अजीवदव्वदेसे, अगुरुयलहुए, अणंतेहिं अगुरुयलहुयगुणेहिं यावत्-अजीवना प्रदेशो पण नधी. ते एक अजीवद्रव्यदेश छे, संजुत्ते, सव्वागासे अणंतभागणे.
अगुरुलघु छे. तथा अगुरुलघुरूप अनंत गुणोथी संयुक्त छे अने
अनंत भागथी ऊणुं सर्व आकाशरूप छे. ६८. प्र०-(लोयागासे णं मन्ते । कतिवण्णे? पुच्छा.) ६८. प्र०-हे भगवान् ! लोकाकाशमा केटला वर्ण छ..
इत्यादि पूछq. ६८. उ०—(गोयमा! अवण्णे, अरसे, अगंधे जाव-अफासे. ६८. उ०-हे गौतम ! लोकाकाशमा वर्ण नथी, रस नथी, एगे अजीवदव्वदेसे अगुरुअलहुए, अणंतेहिं अगुरुअलहुअगुणेहिं गंध नथी यावत्-स्पर्श नथी. ते एक अजीवद्रव्यदेश छे, अगुरुलघु संजुत्ते, सव्वागासस्स अणंतभागे.)
छे, अगुरुलघुरूप अनंत गुणोथी संयुक्त छे भने सर्व आकाशना अनंत भागरूप छे.
१. मूलच्छाया:-कतिविधं भगवन् । भाकाशं प्राप्तम् ! गौतम ! द्विविधम् आकाशं प्राप्तम् , तद्यथाः-लोकाकाशं च, अलोकाऽऽकाशं च. लोकाssकाशं भगवन् । किं जीवाः, जीवदेशाः, जीवप्रदेशाः, अजीवाः, अजीवदेशाः, अजीवप्रदेशाः! गौतम ! जीवा अपि, जीवदेशा अपि, जीवप्रदेशा अपि; भजीवा अपि, अजीवदेशा अपि, अजीवप्रदेशा अपि. ये जीवास्ते नियमाद् एकेन्द्रियाः, द्वीन्द्रियाः, त्रीन्द्रियाः, चतुरिन्द्रियाः, पश्चेन्द्रियाः, अनिन्द्रियाः; ये जीवदेशास्ते नियमाद् एकेन्द्रियदेशाः, यावत्-अनिन्द्रियदेशाः; ये जीवप्रदेशास्ते नियमाद् एकेन्द्रियप्रदेशाः, यावत्-अनिन्द्रियप्रदेशाः; येऽजीवास्ते द्विविधाः प्राप्ताः, तद्यथाः-रूपिणश्च अरूपिणश्च. ये रूपिणस्ते चतुर्विधाः प्राप्ताः, तद्यथाः-स्कन्धाः, स्कन्धदेशाः, स्कन्धप्रदेशाः, परमाणुपुदलाः, येऽरूपिणस्ते पश्चविधाः प्राप्ताः, तद्यथाः-धर्मास्तिकायः,नो धर्मास्तिकायस्य देशः, धर्मास्तिकायस्य प्रदेशाः अधर्मास्तिकायः, नो अधर्मास्तिकायस्थ देशः, अधर्मास्तिकायस्य प्रदेशाः, श्रद्धासमयः. अलोकाऽऽकाशं भगवन् । कि जीवाः, पृच्छा तथा चैव ! गौतम । नो जीवाः, यावत्-नोऽजीवप्रदेशाः, एकः भजीवद्रव्य देशः, अगुरुकलघुकः अनन्तैः भगुरुकलघुकगुणैः संयुक्तः, सर्वाऽऽकाशोऽनन्तभागोनः. लोकाकाशं भगवन् । फतिवर्णम् । पृच्छा. गौतम । भवर्णम् , अरसम् , अगन्धम् , यावत्-अस्पर्शम्, एकम् , मजीवद्रव्यदेशः, अगुरुकलघुकम्, अनन्तैः भगुरुकलधुकगुणैः संयुक्तम्, सर्वाकाशस्य अनन्तभाग:-अनु.