Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01
Author(s): Bechardas Doshi
Publisher: Dadar Aradhana Bhavan Jain Poshadhshala Trust

View full book text
Previous | Next

Page 208
________________ १८८ श्रीरायचन्द्र-जिनागमसंग्रह शतक १.-उद्देशक ७. करे छे एम संबंध छे. अथवा वीर्यलब्धिवाळो अने वैक्रियलब्धिवाळो थइने, ['पराणीए णं' ति] शत्रुना लश्करने ['सोच' ति] आवेढं सांभळी मनथी अवधारी ['पएसे निच्छुभइ'त्ति] गर्भना भागथी बहारना मागे आत्मप्रदेशोने फेंके छे. ['समोहणइ'त्ति] तेवां प्रकारनां पुद्गलोना ग्रहण माटे समवहत थाय छे, अने युद्ध करे छे. ['अत्थकामए' इत्यादि.] जेनी वांछा धनमा छे ते अर्थकाम. जेनी कांक्षा धनमा छे ते अर्थकांक्षित. वस्तु मळे तो पण न धरावं तेनुं नाम पिपासा-तरष. [तचित्ते'ति] जेनु चित्त-सामान्य उपयोग-ते अर्थादिकमा छे ते तञ्चित्त. ['तम्मणे' ति] जेनुं मन-विशेष उपयोगरूप मन-ते अर्थादिकमा छे ते तन्मनाः. ['तल्लेसे ति] लेश्या एटले एक जातनो आत्मपरिणाम. ['तदझवसिए'त्ति] अहीं अध्यवसाय एटले अध्यवसित अने अध्यवसित एटले परिभोग करवानी प्राप्ति संबंधी क्रिया. ते अर्थादिकमां ज तचित्तादिभावयुक्त जे, ते (पूर्वोक्त) क्रिया करे ते तदध्यवसित. ['तत्तिव्वज्झवसाणे' त्ति शरुआतथी मांडी जेनो तीव्र प्रयत्न ते अर्थादिकमां ज छे ते तत्तीब्राध्यवसान कहेवाय. ['तट्ठोवउत्ते' त्ति] धनादिकने माटे ज सावधान ते तदर्थोपयुक्त. ['तदप्पिअकरणे' त्ति] जेनी इंद्रियो अथवा कर, करावq अने अनुमोदनरूप क्रियाओ ते अर्थादिक माटे ज अर्पाइ चूकी छे ते तदर्पितकरण. ['तब्भावणभाविए' त्ति] अनादि संसारमा जेने अनेकवार ते अर्थादिसंबंधी अनेक संस्कारो लाग्या छे ते तद्भावनभावित. [ 'एयंसि णं अंतरंसि' त्ति] ए लडाइने समये ['कालं' ति] मरण पामे.. ६. 'तहारूवस्स' त्ति तथाविधस्य उचितस्य इत्यर्थः श्रमणस्य साधोः, वा-शब्दो देवलोकोत्पादहेतुत्वं प्रति श्रमण-माहनवचनयोस्तुल्यत्वप्रकाशनार्थः. 'माहणस्स' ति मा हन' इत्येवमादिशति स्वयं स्थूलप्राणातिपातादिनिवृत्तत्वाद् यः स माहनः, अथवा ब्रह्मणो ब्रह्मचर्यस्य देशतः सद्भावाद् ब्राह्मणो देशविरतस्तस्य वा. 'अंतिए'त्ति समीपे एकमपि, आस्तामनेकम्. आर्यम् आराद् यातं पापकर्मभ्य इत्यार्यम् , अत एव धार्मिकम् इति. 'तओ' ति तदनन्तरमेव 'संवेगजायसड़े त्ति संवेगेन भवभयेन जाता श्रद्धा श्रद्धानं धर्मादिषु यस्य स तथा. 'निव्वधम्माणुरागरत्ते' ति तीब्रो यो धर्माऽनुरागो धर्मबहुमानस्तेन रक्त इव यः स तथा. 'धम्मकामए' त्ति धर्मः श्रुत-चारित्रलक्षणः, पुण्यं तत्फलभूतं शुभकर्म इति. 'अंबखुज्जए' त्ति आम्रफलवत् कुब्जः. 'अच्छेज' त्ति आसीत् सामान्यतः. एतदेव विशेषत उच्यते-'चिद्वेज' त्ति ऊर्ध्वस्थानेन. 'निसीएज्ज' त्ति निषदनस्थानेन. 'तुयट्टेज' त्ति शयीत. 'सममागच्छइ'त्ति सममविषमम्, 'सम्म ति पाठे सम्यग् अनुपघातहेतुत्वादागच्छति-मातुरुदराद् योन्या निष्कामति, 'तिरियं आगच्छइ'त्ति तिरश्चीनो भूत्वा जठराद् निर्गन्तुं प्रवर्तते यदि, तदा विनिघातं मरणमाऽऽपद्यते, निर्गमाऽभावाद् इति. गर्भाद् निर्गतस्य च यत् स्यात् तदाहः-'वण्णवज्झाणि यत्ति वर्णः श्लाघा, वध्यो हन्तव्यो येषां तानि वर्णवध्यानि, अथवा वर्णाद् बाह्यानि वर्णबाह्यानि–अशुभानीत्यर्थः. चशब्दो वाक्यान्तरत्वद्योतनार्थः. 'से' त्ति तस्य गर्भनिर्गतस्य, 'बधाई ति सामान्यतो बद्धानि. 'पुट्ठाई' ति पोषितानि गाढतरबन्धतः, 'निहत्ताई' उद्वर्तना-ऽपवर्तनकरणवर्जशेषकरणाऽयोग्यत्वेन व्यवस्थापितानि इत्यर्थः, अथवा बद्धानि, कथम् ! यतः पूर्व स्पृष्टानि इति. 'कडाई ति निकाचितानि सर्वकरणाऽयोग्यत्वेन व्यवस्थापितानि इत्यर्थः. 'पट्टवियाई' ति मनुष्यगति-पञ्चेन्द्रियजाति-त्रसादिनामकर्मादिना सह उदयत्वेन व्यवस्थापितानि इत्यर्थः. 'अभिनिविट्ठाई ति तीवाऽनुभावतया निविष्टानि. 'अभिसमनागयाई' ति उदयाऽभिमुखीभूतानि इति. ततश्च 'उदिनाई' ति उदीर्णानि खतः, उदीरणाकरणेन च उदितानि. व्यतिरेकमाहः-'नो उवसंताई ति. अनिष्टादीनि व्याख्यातानि एव, एकार्थानि वा, 'हीणस्सरे' ति अल्पस्वरः, 'दीणस्सरे' ति दीनस्येव, दुःस्थितस्येव स्वरो यस्य स दीनस्वरः. 'अणादेजवयणे पञ्चायाए याऽवि' त्ति इहैवमक्षरघटना-प्रत्याजातश्वाऽपि समुत्पन्नोऽपि चाऽनादेयवचनो भवति इति. भगवस्सुधर्मस्वामिप्रणीते श्रीभगवतीसूत्रे प्रथमशते सप्तमोद्देशके श्रीअभयदेवसूरिविरचितं विवरणं समाप्तम्. गर्भस्थ जीवनी धर्म- ६. ['तहारूवस्स' ति] तेवा प्रकारना उचित साधु पासेथी. ['माहणस्स बै' ति] पोते स्थूल हिंसादिकथी निवृत्त होवाने लीधे हणो नहीं'ए कहेनार प्रवृत्ति अने ते माहन. अथवा देशथी ब्रह्मचर्ययुक्त होवाथी 'माहन' एटले 'ब्राह्मण'-देशविरति, तेनु. [ 'अंतिए' ति] पासे, वधारे नहीं तो पण एक ज, पापकर्मथी स्वर्गगमन, दूर गएलु माटे ज धार्मिक. ['तओ' त्ति] त्यार पछी तुरत ज [ संवेगजायसड्डे' त्ति] संवेग-संसारथी बीक, जेने तेथी धर्मादिकमां श्रद्धा थएली छे ते संवेगजातश्रद्ध. ['तिव्वधम्माणुरागरत्ते' त्ति] धर्मना तीव्र अनुरागथी जे रक्त छे ते तीवधर्मानुरागरक्त. ['धम्मकामए'त्ति] श्रुत अने चारित्ररूप धर्म. आनकुम्ज. तेना फलरूप पुण्य-शुभ कर्म. ['अंबखुज्जर व'त्ति] आंबाना फळनी पेटे कुब्ज-कुबडो. ['अच्छेज'त्ति] सामान्यपणे होय. ए ज वातने विशेष करी गर्भधी निर्गमन.' कहे छ के, ["चिट्ठज' त्ति] उभवावडे. ['निसीएजत्ति] बेसवावडे. ['तुयटेज'त्ति] सुवावडे. ['सममागच्छइ'त्ति] सम एटले सरखी रीते, ['सम्म' ति] एवो पण पाठ छे, तो तेनो अर्थ नुकशानिनुं कारण न होवाथी सम्यक्-सारी रीते-आवे छे-माताना पेटमाथी योनिवाटे नीकळे छे. [ 'तिरिय गर्भधी बहार भा. आगच्छइ'त्ति] जो आडो थइने पेटमाथी नीकळवा जाय तो मरण पामे, कारण के नीकळी शके नहीं. जो कदाच ते, गर्भथी (जीवतो) नीकळे तो वता मरण अथवा तेनु शु थाय ? ते कहे छे:-[ 'वण्णवज्झाणि ये' ति] जेनी श्लाघा हणाएली छे अथवा जे वर्णथी बहार छे ते वर्णवध्य-वर्णवाह्य अर्थात् अशुभ-नठारां. ['से' ति] गर्भधी नीकळेल तेनां, ['बधाई ति सामान्य रीते बंधाएला. ['पुढाई' ति] गाढ बंधनथी पुष्ट थएला. ['निहत्ताई'] उद्वर्तना अने अपर्वर्तना करण सिवाय बीजा करणो ते कर्ममां कांइ न करी शके तेवां करेलां-निधत्त. अथवा बद्ध-बांधेला, ते केवी रीते ? पूर्व स्पर्शाएला माटे. [ 'कडाई'ति] कोइ पण करण ते कर्ममां कांइ न करी शके तेवां करेलां-निकाचित. [ पट्ठविआई' ति] मनुष्यगति, पंचेंद्रियजाति अने त्रसादिनामकर्म वगैरेनी साथे उदयपणे व्यवस्थापेलां. ['अभिनिविट्ठाई' ति] तीव्र रसपणे निवेशेला. ['अभिसमन्नागयाई' ति] उदयमा आववाने तैयार थएला. अने तेथी [ 'उदिन्नाई' ति] पोतानी मेळे के उदीरणा करवाथी उदयमा आवेला. हवे व्यतिरेक कहे छे के, ['नो उबसंताई ति] उपशमेलां नहीं. 'अनिट' वगेरे शब्दोनो अर्थ कहेवाइ चूक्यो ज छे. अथवा ए बधा शब्दो सरखा अर्थवाला छे. ['हीणस्सरे ति] क्षीण स्वरवाळो. ['दीणस्सरे' त्ति] जेनो खर रांकनी जेवो छे ते. ['अणादेजवयणे पञ्चायाए यावि' त्ति अहीं अक्षरनी घटना आ प्रमाणे छः-ते उत्पन्न भएलो होय तो पण तेनुं वचन कोइ माने नहीं एवो(ते) थाय. १. आ शब्द 'श्रमण' अने 'माहन' ए बन्नेनां वचनो देवलोक लइ जवामां कारणरूपे सरखां छे' ए अर्थनो सूचक छे. २. आ शब्द वाक्यांतरनो सूचक छ:-श्रीअभय. बेडारूपः समुद्रेऽखिलजलचरिते क्षारभारे भवेऽस्मिन्, दायी यः सद्गुणानां परकृतिकरणाद्वैतजीवी तपखी। . अस्माकं वीरवीरोऽनुगतनरवरो वाहको दान्ति-शान्त्योर, दद्यात् श्रीवीरदेवः सकलशिववर मारहा चाप्तमुख्यः॥१॥ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org.

Loading...

Page Navigation
1 ... 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372