Book Title: Sadhna Path
Author(s): Yashovijaysuri
Publisher: Vardhaman Sevanidhi Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006261/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanApatha mAdhanApatha zAdhanApatha dhana pathAdhanApatha brAdhanApatha brAdhanApatha dha dhanapatha zAdhanApatha zAdhanApatha zAdhanApatha brAdhanapatha brAdhanApatha brAdhana AcArya yazovijayasUri Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI OMkArasUri jJAnamaMdira graMthAvali - 43 pUjyapAda devacandrajI mahArAja kRta prabhu suvidhinAtha jinastavanA para svAdhyAya sAdhanApatha AcArya yazovijayasUri vardhamAna sevAnidhi TrasTa 11, TInavAlA bilDIMga, tribhuvana roDa, muMbaI-400004 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakala : 1250 mUlya : 80-00 rUA. H prakAzana tithi pUjyapAda, dAdA gurudeva zrImadvijaya siddhisUrIzvarajI mahArAjA svargArohaNa ardhazatAbdI varSanI pUrNatAH vi.saM.2065, bhAdaravA viMda 14 prAptisthAna : sevaMtIlAla e. mahetA 4-DI, siddhagiri epArTamenTa, aThavAlAinsa, surata. phona : 2667511 mo. 98241 52727 E-Mail : omkarsuri@rediffmail.com, mehta_sevantilal@yahoo.co.in sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA, ratanapoLa, amadAvAda-380 001. - dhIrUbhAI vaDecA 101, zrI bhuvana, pahele mALe, 289, esa.vI.pI. roDa, muMbaI-04 phona. : mo. 9323176315, 23876315 - AcArya zrI OMOMkArasUri ArAdhanA bhavana vAva paMthaka vADI, dazAporavADa sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-7 surezabhAI ke. mahetA, phona : 94293 55953, 26580053 - vijayabhadra cerITebala TrasTa hAIve, bhIlaDIyAjI (ba.kAM.)-gujarAta phona : (2744) 233129 mudraka : kirITa grAphIksa 209, AnaMda zopIMga senTara, ratanapoLa, amadAvAda-1. phona : 25352602 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : tAraka chAyA : zrI dharmacakra tIrthamaMDana paramatAraka devAdhideva zrI maMtrAdhirAja pArzvanAtha bhagavAna : divya AziSa : pUjyapAda, vacanasiddha yugapuruSa AcArya bhagavaMta zrImad vijaya siddhisUrIzvarajI mahArAjA pUjyapAda, niHspRha ziromaNi munipravara zrI vinayavijayajI mahArAjA pUjyapAda, bhaktiyogAcArya, saMyamaikadRSTi AcArya bhagavaMta zrImad vijaya bhadrasUrIzvarajI mahArAjA pUjyapAda, virya munipravara zrI janakavijayajI mahArAjA pUjyapAda, saMyamaikaniSTha muniprava2 zrI hrI~kAravijayajI mahArAjA pUjyapAda, tapasviratna munipravara zrI vilAsavijayajI mahArAjA pUjyapAda, zAsanadhurINa AcArya bhagavaMta zrImad vijaya OMkArasUrIzvarajI mahArAjA pUjyapAda, vardhamAnataponidhi AcArya bhagavaMta zrImad vijaya bhadraMkarasUrIzvarajI mahArAjA : AziSa : pUjyapAda, prazAntamUrti AcArya bhagavanta zrImad vijaya aravindrasUrIzvarajI mahArAjA pUjyapAda, AgamaprajJa zrutasthavira pravartaka muniprava2 zrI jaMbUvijayajI mahArAjA pUjyapAda, ArAdhanArata munirAjazrI jinacandravijayajI mahArAja sAheba pU. sAdhvIjI kalpalatAzrIjI mahArAja (mAtuzrI mahArAja) 3 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMdanA VANDANA vaMdanA VANDANA vaMdanA VANDANA vaMda vaMdanA pUjyapAda, dAdA gurudeva zrImadvijaya siddhisUrIzvarajI mahArAjA (pU.bApajI mahArAjA)nA svargArohaNanA ardhazatAbdI varSanA avasare teozrInAM caraNomAM vandanA danA VANDANA vaMdanA VANDANA vaMdanA VANDANA vaMdanA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMta kabIrane pUchavAmAM AvyuM ke jIvananuM lakSya zuM hovuM joIe. bhaktahRdayI e saMte kahyuM : "buMda samAnA samuMda meM...' jIvananA buMdane paramanA samaMdaramAM bheLavI devuM joIe. varasAdanuM eka phoruM : havAmAM laherAtuM; dariyAmAM paDe to zAzvatInA saMparkane e pAme. have ene kyAreya naSTa thavAnuM na rahyuM. zAzvatInA A layane pUjya AnandaghanajI mahArAje A rIte zabdabaddha karyo : "aba hama amara bhaye, na mareMge." eka padamAM pUjya AnandaghanajI mahArAja kahe che : varSAbuMda samuMda samAnI, khabara na pAve koI; Anandaghana che jyoti samAve, alakha kahAve soI..." varSAnuM buMda. dariyAmAM paDyuM. have ene alaga kaI rIte tAravI zakAya ? e ja rIte parama cetanAnA samaMdaramAM AtmacetanAnuM buMda bhaLyuM. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa, kharI majA have che. buMde potAnA astitvane khoyuM, paNa pUro samudra eNe meLavI lIdho. have dariyAnuM koI paNa biMdu hoya, tenA jaLamAM pUrA dariyAI jaLanuM pratinidhitva rahevAnuM. dariyAI jaLanA tamAma guNadharmo e buMdamAM rahevAnA. kabIrajI have kahe che : samuMda samAnA buMda meM.' biMdumAM pUro samudra jhalakyo. pUjyapAda, saMghasthavira AcArya bhagavaMta zrImad vijaya siddhisUrIzvarajI mahArAjAnI tapaHpUta kAyAmAM parama cetanAno samaMdara umaTelo dekhAto. potAnA svatvanuM emaNe prabhumAM nimajajana kareluMne ! "samuMda samAnA buMda meM." AthI ja, AvA sadguru bArI jevA kahevAya che. eka bArInI vyAkhyA zI hoya? tame chatanI nIce ho ane bhIMtonI vacce ho tyAre asIma avakAza joDe tamane saMbaddha karI Ape te bArI. lokhaMDanI grIla ke sTIlanI grIlanuM hovuM ke lAkaDAnuM cokaThuM ke sTIlanuM cokaThuM hovuM e bArInI oLakha nathI. ghaNIvAra kabATa ane bArI bahArathI sarakhA dekhAtA hoya, paraMtu tame kholo ane aMdara bhIMta hoya to kabATa. ane kholo ne aMdara kAMI na hoya te bArI.. sadgurunI A zUnyatA - ahaMzUnyatA prabhu sAthe ApaNane joDI Ape che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAdazrIjI vidyAzALA (amadAvAda)nA temanA khaMDamAM hatA tyAre zabda dvArA ke mastake varada hAtha vaDe vAsakSepa ThavI zaktipAta karatA'tA. Aje e ja kArya temanA AbhAmaMDala dvArA thAya che. jyAM atyAre pUjyapAdazrIjInI mUrti che, te khaMDamAM thoDIvAra sAdhaka ekAgracitte, ahobhAvapUrvaka besaze to ene anubhava thaze ke paramacetanA sAthe potAnuM anusandhAna thaI rahyuM che; gurucetanA dvArA. tame e khaMDamAM patharAyelI UrjAne pakaDI zako to tame anubhavI zako ke sadguru ahIM ja che. e UrjAne pakaDavA zuM karavuM joIe? AgaLa kahyuM tema mAtra ahobhAva jo sAdhaka pAse hoya to e ahobhAva sAdhakanI rIsepTiviTI - UrjAne pakaDavAnI kSamatA banI jaze. tame atyAre jyAM beThA cho e khaMDamAM keTalAMya AkAzavANI kendroe ane TIvI sTezanoe choDelAM zabda ane dazyanAM mojAM ghUmI rahyA che; paNa tame emane pakaDI zakatA nathI. reDiyo ke Telivijhana pAse e AMdolano pakaDavAnI kSamatA che. ahobhAva sazakta rIte UbharAyo. rIsepTiviTI AvI. have sadgurunI UrjAne tame jhIlI zakazo. ane e UrjA paramaguru sAthe tamane saMbaddha karaze. paMcasUtraka yAda Ave : "amo paramaguru saMboLo." sadgurucetanA dvArA sAdhakanuM paramaguru cetanAmAM maLI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javuM. "buMda samAnA samuMda meM." dAdA gurudeva ! Apa sadehe vidyamAna hatA, tyAre amArI pAse ApanI UrjAne jhIlavAnI kSamatA na hatI. Aje Apa sadehe vidyamAna nathI, UrjA deha vidyamAna cho; zuM evuM lAge che ke amo ApanI UrjAne jhIlavA mATe samartha banyA chIe ? jo hA, to amArA para kRpAno dhodha Apa varasAvo ! jo nA, to ApanI UrjAne ame jhIlI zakIe evuM baLa amArAmAM pragaTAvo ! Ape ja badhuM karavAnuM che. jo ke, Apa karI ja rahyA cho A kArya.. ame ahobhAvamaya thaIne ene svIkArIe. - yazovijayasUri zrI kalApUrNam tIrtha, devalAlI. (mahArASTra) caitra vadi-5, vi.2065, pUjyapAda vinayavijayajI mahArAjAnI dIkSAtithi. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ra ....... 7 C....... C....... : anukrama : sAta Dagale mokSa . prazamarasanI anubhUti............... ....... sAdhanAnAM cAra caraNo ........ bhItaranI vaibhavI duniyA.............. 49 pa ........ AtmasmRtinI pagathAre 6....... keTalIka zreSTha prArthanAo tanmayatA potAnA ghara bhaNI maMjila eka, mArga aneka. 1 9 8 22 67 86 105 119 127 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanApatha Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanA-praveza | sAta Dagale mokSa ! eka sAdhake potAne maLela sAdhanAdIkSAnI romAMcaka kSaNonI vAta mane karelI. prabhunI sAdhanAne meLavavAnI atyanta taDapI hatI ene khyAla hato ke sadgurudeva dvArA ja prabhunI sAdhanA maLI zake. e arasAmAM, pUjyapAda adhyAtmayogI AcArya bhagavanta zrImad vijaya kalApUrNasUrIzvarajI mahArAjA amadAvAdamAM birAjamAna. A sAdhaka pUjyazrIjI pAse gayo. vinaMtI karI : gurudeva ! mane sAdhanAdIkSA Apo ! karuNAmaya pUjyazrIjIe rAtanA nava vAgyAno samaya Apyo. e samaye pU. sAhebajInA khaMDamAM hatA mAtra sAdhaka ane sAdhanAdAtA. pUjyapAdazrIjIe e sAdhakane pUjyapAda devacandrajI mahArAja sAheba kRta zrI suvidhi Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta Dagale mokSa jina stavanAnI eka eka kaDImAM rahela sAdhanAo sUkSmatAthI ApI. e sAdhake potAne maLela A apUrva sAdhanAnI kephiyata varNavI mane kaheluM ke mAre mATe e eka kalAkano gALo jIvanano svarNima samayakhaMDa hato. sAdhanA-jagatathI sAva aNajANa evA mane e mahApuruSa sAdhanAnA durgama girinA pagathiyAM caDhAvya ja gayA, caDhAvya ja gayA. "zikharAnubhUti zuM AvI saraLa hoI zake ? eNe mane pUcheluM. meM kaheluM e camatkAra e mahApuruSanI AMgaLIno hato. tame emanI AMgaLI pakaDI lIdhI. have tamAre kyAM caDhavuM hatuM ? have to e kRpA caDhAve ApaNane, je pAMgaLAne giri kudAve che. paMguM laMghayate girima. bhaktahRdayanI bhInAza ane sAdhakahRdayanI tINa Attara sUjha; e bannenuM majhAnuM sAyujya che devacandrIya stavanAmAM. navamI stavanA zarU thAya che : "dITho suvidhi niNaMda...." prabhunuM darzana thayuM. paNa kevuM darzana ? eka to darzana che ahobhAvanI bhUmikAnuM. bIjuM darzana che guNasparzanI bhUmikAnuM. ahIM zarUAtanuM pagathiyuM ja - paheluM pagathiyuM ja moTuM che. sIdhI ja zuddhamAM chalAMga ! guNasparzanI bhUmikAmAM. prabhunA samAdhirasanuM darzana ("dITho suvidhi niNaMda samApirase bharyo ho lAla') kyAre thaze ? jyAre bhItara samAdhirasano Acho so sparza thayo haze tyAre. anyonyAzraya ahIM cAlyA karaze. prabhunA samAdhirasanA darzanathI nijanA samAdhirasano sparza.... e pRSThabhU para vizeSa rUpe samAdhirasanuM darzana. sparzana paNa ahIM dhAradAra banaze. yAtrA agharI, paNa madhurI. sadgurudevanI joDe cAlavAnuM che ne ! eTale ja bhakta pUchaze : "have saMpUraNa siddhi taNI zI vAra che ?" sAta Dagale (sAta kaDIe) mokSa ! mahimA mAtra DagalAMno nathI, mahimA sadgurudevanI sAdhanApatha Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta Dagale mokSa sAthe cAlavAno che. AvI ja vAta 'prazamarati prakaraNa'mAM bhagavAna umAsvAtijIe karI che : 'chaiva mokSa: suvihitAnAm.' ahIM ja mokSa. ahIM ja mokSa, hamaNAM ja mokSa. prazamaratinI e Arya mokSapathanI majhAnI vAta kare che : 'nirjitamadamadanAnAM, vAkkAyamanovikArarahitAnAm / vinivRttaparAzAnA- mihaiva mokSa: suvihitAnAm / ' ahaMkAra ane kAmathI para UThela, mana-vacanakAyAnA vikArothI rahita ane paranI AzAthI mukta evA sAdhako mATe ahIM ja mokSa che. ahIM cha caraNo thayAM. kramazaH e caraNo joIe. paheluM caraNa : nirahaMkAra dazA. ahobhAvanA layano huM bacelo hoya, ahaMkAranA layano huM gayela hoya te nirahaMkAra dazA. prabhunuM darzana karatAM thayela AnaMdane bhakta abhivyakta karI zake H mane khUba Ananda Avyo prabhunuM darzana karatAM; paNa ahaMkAranA layano huM na pravezI zake. 'huM'nuM vidAya thavuM kendramAMthI. prabhunuM padhAravuM bhItara. sAdhaka guru pAse gayo. kahe : gurudeva ! mane sAdhanA Apo ! gurue joyuM ke sAdhakanuM ahaMkendra prabaLa che. ane hRdaya khAlI na hoya to tyAM sAdhanA kema karI pravezaze ? e jhena guru hatA. emaNe sAdhakane kahyuM : pahelAM cA to pI ! kITalImAMthI guru pote cA pIrasavA lAgyA. kapa bharAI gayo. rakAbI sAdhanApatha 3 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta Dagale mokSa bharAvA lAgI. rakAbI bharAI gayA pachIya guru cA reDavA lAgyA, para relAvA lAgI. je jAjama sAdhaka kahe : gurujI, gurujI ! have to cA jAjama para DhaLe che. gurue kahyuM : tuM samajyo ? kapa-rakAbI bharAyA pachI cA nAkho to e kyAM jAya ? tema tAruM hRdaya kacarAthI - ahaMkArathI bharAyeluM che. huM sAdhanA mUkuM kyAM ? bIjuM caraNa : niSkAma dazA. kAmanA hoya mAtra svane pAmavAnI. ane e kAmanAmAM bIjI badhI para saMbaMdhI kAmanAo vahI jAya. enA mATenI prAyogika vidhi AvI che : svanI duniyAno Achero Ananda paNa ekavAra sparzI jaze to paranI duniyA chUTI jaze. kevI majhA ! trIjuM caraNa : manaHsthiratA. manogupti. mana zubhamAM ja rahe. ane zuddhamAM javAnI kozIza cAlu hoya. zubhanI taLeTI. zuddhanuM zikhara. prabhue zubha mATe eTaluM badhuM ApaNane ApyuM che ke ApaNuM mana azubhamAM jAya ja kema ? svAdhyAya, prabhubhakti, vaiyAvacca, keTalA badhA majhAnA zubhanA AyAmo prabhue ApyA che ! svAdhyAyamAM paNa keTalA grantho ! phAIvasTAra hoTelanI thALI....! have lArI-galle koNa jaze ? zubhane ghUMTavAnuM ane zuddhamAM javAnuM. zuddhamAM javAno eka nAnakaDo abhigama ApuM : mAtra paMdara miniTano. pahelI pAMca miniTa, 'titzayarA me pasImaMtu' jevuM koI pada ghUMTI daza miniTa zuddhamAM javAnI kozIza karavI che. sAdhanApatha 4 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta Dagale mokSa zuddhamAM javA mATe nirvikalpa bhAvane ghUMTavo paDaze. to daza miniTa mAtra draSTAbhAvamAM rahevuM che. vicAra AvI jAya to ene paNa jovo che. AvI beThako divasamAM be-cAra vAra karI zakAya. e pachI samayagALA para paNa ene laMbAvI paNa zakAya. cothuM caraNa bhASA samiti. zabdo e rIte vaparAya ke e zabdo svanI bhItara UtaravA mATe mAdhyama bane. sAdhakanI prajJA e joyA karaze ke potAnA dvArA bolAtA zabdo sAdhanAmAM avarodha rUpa to nathI banatA ne ? prabhunA pyArA zabdo koI sAdhaka bolato hoya, bolatI vakhate lAge ke zrotAo bhAvavibhora banIne sAMbhaLI rahyA che ane zabdonI asarathI loko prabhAvita thaI rahyA che ane e vakhate sAdhakane ahaMkAra UchaLI Ave to....? to eNe tyAM ja bolatAM aTakI javuM joIe. zabdo para bhaNI laI janArA na ja joIe. bhASA samiti sAdhakane svabhaNI laI jAya che. pAMcamuM caraNa kAyagupti. sAdhakanI kAyA sadhAyelI hoya. sAdhakanI kAyA enA potAnA niyatraNamAM rahe. eka sAdhaka ekavAra muhapatti vaDe khabhAne pUMjato hato. ko'ke pUchyuM : vinA kAraNe kema khabhAne pUjo cho? sAdhake kahyuM: pAMca miniTa pahelAM eka mAkhI mArA khabhA para beThelI. mArAthI sahasA tene uDADavA mATe hAtha mukAI gayo. hAthe e rIte UcakAvuM nahotuM joItuM. atyAre A javAnI sAdhanApatha Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta Dagale mokSa kriyA dvArA hAthane huM zikSA ApI rahyo chuM ke havethI sahasA UMcakAvAnuM nathI. A abhyAsa kAyAne sAdhI Apaze. chaThThuM caraNa : paranI AzAthI mukta hovuM. nirapekSa dazA. bhakta kavi kahe che : 'AzA orana kI kyA kIje ?' bhakta pAse eka majhAno sAdhanAkrama che. e prabhu ane sadguru para saMpUrNatayA Azrita banI bIjAnI apekSAthI mukta bane che. e to gAze : 'dezo to tuma hI bhalo, bIjo to navi jAcuM re....' prabhu ! tuM Apaze e ja huM tArI pAsethI laIza. bIjAnI pAse huM hAtha lAMbo nahi ja karuM. yAda Ave che bhakta rAvaNa. aSTApada parvata para teo prabhunI bhakti kare che. temanI bhaktinI tanmayatAthI prasanna thayela dharaNendra pAchaLathI rAvaNane kahe che : mAgo, mAgo ! mAgo te ApuM.... tamArI bhaktithI huM prasanna thayo chuM. mahAmanA rAvaNa kahe che : AvA prabhu maLyA pachI, bIjA koInI pAse huM hAtha kema laMbAvI zakuM ? kevI nirapekSa dazA ! A cha caraNone sAdhaka ghUMTe to ene jIvanmukti maLI rahe. ane A stavanAnI sAta kaDIo ghUMTAya eTale mokSa. 'have saMpUraNa siddhi taNI zI vA2 che ?' da kevI rIte kaDIone ghUMTIzuM ? sAdhanApatha Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta Dagale mokSa kaDIomAM batAvela sAdhanAne AtmasAt karIe. paheluM ja caraNa : dITho suvidhi niNaMda samAdhi rasa bharyo ho lAla." pUjyapAda devacandrajI mahArAjAe to samAdhirasathI sabhara prabhunuM darzana karyuM. ApaNe have karavAnuM che. e mATenI sAdhanA kaI ? lAge che ke mAtra e mATenI prabaLa jhaMkhanA ja e mATenI pRSThabhU banI raheze. kyAre maLe samAdhirasathI bharapUra prabhunuM darzana. kyAre? kyAre ? A jhaMkhanAno anta darzanamAM Ave che. eka yuvAne sadgurune pUcheluM prabhu mane zI rIte maLaze? zI rIte? sadgurue eka nAnakaDuM sUtra ApyuM: 'tuma miTo to milanA hoya.... tuM miTI jAya, ogaLI jAya, pIgaLI jAya to prabhunuM milana A rahyuM ! candanAjI miTI gayAM ane prabhune pAmI gayAM. sulatAjI ane revatIjI miTI gayAM ane prabhune pAmI gayAM. vaibhAvika svarUpe ogaLI javuM e ja to svAbhAvika rUpanA milananI prakriyA che ne ! cAlo, prabhunA milananI, jAta sAthenA milananI madhurI yAtrAe nIkaLIe. sAdhanApatha Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhirasathI pUrNa prabhunuM darzana thayuM ane e sAthe ja AtmasvarUpanuM smaraNa thayuM, vibhAvothI dUra haTavAnuM thayuM ane svasattAne prApta karavA mATe samyagdarzanAdinA patha para cAlavAnuM thayuM. stavanAnI prathama kaDI prazamarasanI anubhUti sadgurue sAdhakane dhyAnadazAno abhyAsa karavA sUcavyuM. sAdhake gurudevanI AjJA svIkArI. sAdhakane khyAla che ke vicAro (vikalpo) vinAnI bhItarI jAgRti te dhyAna che. potAnuM potAnAmAM hovuM te dhyAna. sAdhake be-traNa divasanA dhyAnAbhyAsa pachI gurudevane phariyAda karI H gurudeva ! dhyAna mATe besuM chuM, paNa sva-guNanI dhArAmAM javAnuM thatuM nathI; koI ja jAtanA saMbaMdha vinAnA uTapaTAMga vicAro ja e vakhate cAlyA karatA hoya che. guru hasyA. kahe : 'tane vicAro kyAre AvatA nahotA ? sUI jAya tyAre UMghamAMya svapno rUpe vicAronuM vaheNa cAlatuM ja hatuM ne ! dhyAna mATe tuM beTho tyAre eka Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti vastu, dhyAna kheMcanArI e banI ke, tane AvA vicAro Ave che eno tane khyAla Avyo. matalaba ke pahelAM vicAro AvyA ja karatA'tA, tane khyAla nahoto Avato. have uTapaTAMga, dhaDa-mAthA vagaranA vicAro vahyA kare che manamAM, eno khyAla Avyo." gurue vahAlathI sAdhakane samajAvyuM. sapheda vastro paherIne mArga para janAra sajjananI pAchaLa kAra AvatI hoya ane bAjunA khADAmAM rahela kiccaDa para tenuM paiDuM paDe to kAdavanAM chAMTA pelA sajananAM vastro para paDaze ane sapheda vastro para te DAgha dekhAze. paraMtu dhULeTInA divase raMga ane kAdavavALA vastro para AvA chAMTA paDaze to khyAla nahi Ave. tane khyAla Avyo, guru pUche che : tArI mananI bhUmikA agAu karatAM svaccha banI che; jethI tane vicAro AvI rahyA che teno khyAla Avyo ? sAdhake kahyuM : acchA, to to AmAM kAMI nirAza thavA jevuM nathI. barobarane ? gurue kahyuM H nirAza nathI thavAnuM, paNa sAvadhAna to banavAnuM ja che. vicAro Ave tyAre vicAro AvyA e khyAla tane Avyo. have tAre AgaLa dhapavAnuM che. vicAro Ave tyAre temane jovAnA che; temAM bhaLavAnuM nathI. be divasa pachI sAdhaka hasatAM mukhe gurudeva pAse Avyo. "gurudeva! vicArone jovAnI prakriyA saghana rIte karatAM vicArono vega ghaNo ja ghaTI jAya che." jAgRti vadhe, vicArono vega ghaTe ane svanI vaibhavI duniyAmAM dhyAnamAM javAnuM thAya. dhyAnano UMDo anubhava te samAdhi. sAdhanApatha Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti A pRSThabhU para stavanA zarU thAya che : dITho suvidhi jida samAdhirase bharyo ho lAla, bhAsyo AtmasvarUpa anAdino vIsaryo ho lAla; sakala vibhAva upAdhi thakI mana osaryo ho lAla, sattAsAdhana mArga bhaNI e saMcaryo ho lAla... dITho suvidhi jiNaMda samAdhirase bharyo ho lAla.' samAdhirasa vaDe sabhara prabhune bhakte joyA. prabhunI kRpA ke prabhunuM darzana thayuM. AtmaguNomAM sthiratA te samAdhi. ane evI samAdhithI pUrNa prabhunuM darzana thayuM. prazna ahIM majhAno thAya ke prabhunA AvA darzana mATenI bhaktanI sajjatA kaI ? ema lAge ke stotra, japa, dhyAna ane laya (samAdhi)nA kramathI bhakta samAdhinI AMzika dazAne anubhavato hoya tyAre tene pUrNa samAdhirasa vaDe sabhara prabhunuM darzana thAya che. bhaktano sAdhanAkrama A rIte cAlaze H stotra, japa, dhyAna, laya. eka pyAro zloka yAda Ave : 10 pUjAkoTisamaM stotraM, stotrakoTisamo japaH / japakoTisamaM dhyAnaM, dhyAnakoTisamo layaH // dravyapUjA karatAM bhAvapUjArUpa stotra caDhiyAtuM. ethI japa, dhyAna ane laya kramazaH caDhiyAtA che. cetanAne kramazaH svamAM DhALavA mATenAM A majAnAM sAdhano che. 1. svopajJa stabaka. 9/1 - devacandra covIsI. sAdhanApatha Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti logassava' sUtra jevA sUtrane raTavAnuM cAlu thayuM eTale jagatanA koI paNa padArtha ke vyakti para ADedhaDa jatI vicAra-prakriyAne sAdhake eka sUtramAM kendrita karI. e vakhate eno upayoga mAtra e sUtramAM hovo joIe. to cetanA sUtrAnugata banI. Ama juo to keTalo moTo A camatkAra thayo ! ATalA badhA vyApamAM phelAyela upayogane eka nAnakaDA sUtramAM kendrita karI levAyo. paranI gaMdakImAM gayela Atmopayogane svamAM laI javA mATenI vacalI kaDI paikInI eka hatI A sUtrAnugata cetanA. sUtra pachI che japanuM caraNa. "logassava' sUtramAM kendrita thayela cetanAne have eka nAnA padamAM lAvavAnI che. e mATe "tirthIyarA me pasIyaMtu jevuM pada ApaNe pasaMda karIe. eno japa karavAno che. have upayoga mAtra A nAnakaDA pada para kendrita karIe. padAnugata cetanA maLI ApaNane. have ene guNAnugata cetanAmAM pheravI zakAze. potAnA koI paNa ekAda guNamAM upayogane laI javo; kSamA guNamAM, AnaMda guNamAM... A che dhyAna. tamArA guNomAM ke tamArA svarUpamAM cetanAnuM javuM te dhyAna. ane AtmaguNomAM sthiratA te laya. samAdhi. AvA dhyAna ke layanA upayogamAM rahelo sAdhaka prabhunA samAdhirasanuM darzana karI zake che ane evA darzana thayA pachIno eno AnandodgAra kevo haze ! "dITho suvidhi niNaMda samAdhirasa bharyo ho lAla..." atyAra sudhI prabhunAM darzana mATe javAyuM, paraMtu vicAronuM pUra cAlu ne cAlu rahetuM hatuM. vicAronI kSaNe kSaNe badalAtI manobhUmikA para prabhunuM darzana/prabhunA guNonuM darzana kaI rIte zakya bane ? sAdhanApatha Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti vicArone sAdhakanA manojagatamAMthI bhUMsI kADhavAnI eka vidhi upara batAvI. jhena saMpradAya kaI rIte A kAma kare che e eka jhanakathAmAM jovA maLe che. eka sAdhaka guru pAse gayo ane eNe pUchyuM : bhagavAna buddhanA caherA para kevo prazamarasa relAto haze ? gurue ene bocImAMthI pakaDyo. potAnI pATa pAse rahela bArImAMthI ene nIce pheMkyo. sadbhAgye nIce dhULa ja hatI. jevo sAdhaka nIce paTakAyo ke tarata gurue bArImAMthI potAnuM moTuM bahAra kADhI pUchyuM : have khyAla Avyo ke bhagavAnanA caherA para kevo prazamarasa relAto haze ? nIce paTakAvAnI ghaTanA ekadama Akasmika hatI. eTale jevI e ghaTanA ghaTI ke eka-be kSaNa mATe sAdhaka dimUDha banyo. A kSaNomAM vicAro nathI hotA. gurue joyeluM ke jyAre sAdhake pUchyuM tyAre e vaicArika, uparachallI bhUmikA para hato. ethI ja A prazna teNe pUchela. jo e dhyAnanI suvarNamayI paLomAM hota to gurunA caherA paranA prazamarasane joIne buddhanA caherA paranA prazamarasanuM anumAna e karI leta. gurue pelI kSaNa pakaDI lIdhI. e kSaNe mukha bahAra kADhIne pUchyuM : have khyAla Avyo ke bhagavAnanA mukha para kevo prazamarasa relAto haze? ane, sAdhakane khyAla AvI gayo. kaho ke AcherI anubhUti maLI gaI. gurjiephe paNa Avo eka prayoga karelo. sAMjano samaya. eka sAdhaka emanI pAse Avyo. eNe kahyuM : gurudeva ! mane sAdhanA Apo ! gurjiephe joyuM ke enuM mana sthira nathI; sAdhanA zI rIte ApI zakAya ? 12 sAdhanApatha Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti emaNe kahyuM : suthAro hamaNAM ja gayA che ane A bIma barobara goThavAyo nathI; tuM upara caDI jA to ! pelo upara caDyo, gurjiepha ene sUcanA Ape che : jarAka jamaNI tarapha bImane khesava. pelAe te pramANe karyuM eTale gurjiepha kahe : are, thoDo vadhu jamaNI bAju khasI gayo. senTara nahi pakaDAyuM. have jarA DAbI tarapha khesava. Ama eTalI vAra AmathI tema ane temathI Ama karAvarAvyuM ke pelo thAkI gayo. divase kAma karIne sAMje ahIM Avelo ane sAMje A zrama. thAkanA kAraNe jhapakI AvI. gurjiepha joI rahyA. ekAda miniTa tene UMghavA dIdho ane pachI temaNe nIcethI bUma mArI : eya, zuM kare che ? pelo jAgyo. UMghanA A samayagALo bahu ja mahattvano hato. jyAre vicAro kAraNe - hArI gayelA. gurue tenI sAme joyuM. sAdhaka taiyAra hato have. gurue enI AMkhomAM AMkho parovI H zaktipAta thaI gayo. nIce UtarIne sAdhaka gurunAM caraNomAM paDyo. - rAtre adhavacce UMghamAMthI tame UTho tyAre jojo : ekAda miniTa tamane khyAla nahi Ave ke tame kyAM cho ? eka sAdhu vihArayAtrAmAM hoya to rAte UThe tyAre tarata ene khyAla nahi Ave ke e kayA gAmamAM che. ekAda miniTamAM to jJAnataMtuonI zRMkhalA cAlu thaI jAya che ane ene khyAla AvI jAya che. akasmAta thAya kAra vageremAM - tyAre paNa ekAda miniTa pheMkAyela mANasane zuM thaI rahyuM che ke zuM thayuM che eno khyAla nahi Ave. thoDI kSaNomAM khyAla AvI jaze. - upara kahelI jhenakathAmAM A ja prayoga karavAmAM Avelo : sAdhakane acAnaka paTakavAmAM Avyo. tenA vicAro thaMbhyA ke tarata gurue tene prazamarasanI anubhUti karAvI. sAdhanApatha 13 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti eTale, guru bevaDI prakriyA kare che. parama rasa pIvA mATe sAdhakane taiyAra paNa kare ane sAdhaka taiyAra thAya tyAre parama rasa pIvaDAvI de. dITho suvidhi niNaMda samAdhirasa bharyo ho lAla, bhAsyo AtmasvarUpa anAdino visaryo ho lAla...." prabhuno samAdhirasa jotAM, anubhavatAM potAnA svarUpanuM smaraNa thayuM. anAdithI vIsarAyela svarUpanI yAdamAM khovAvAnuM thayuM. A AvuM che : relavenA DabbAmAM eka bhAI beThA che. bhAthAno Dabbo joDe ja che. bAreka vAgye jamavAno vicAra karyo che. chApu vAMcavAmAM teo evA mazagUla banI gayA ke savAbAra thayA toya khyAla na Avyo. e vakhate bAjuvALA sadguhastha potAnuM Tiphina kholyuM ane jamavAnuM zarU karyuM. khAdyapadArthonI sugaMdha nAkamAM jatAM ja A bhAIe ghaDiyALa sAmuM joyuM. "are, savAbAra thaI gayA che ! cAlo, huMya jamI lauM." sagRhasthanA Tiphine potAno bhAthAno Dabbo yAda karAvyo. thepalAM ne sukhaDI potAnI pAse che ja. yAda pelA sajjane karAvI. prabhuno samAdhisa jotAM potAnI bhItara rahela tevA ja rasanI yAda sAdhakane Ave che. pachI zuM thAya che? be vAta karI che ahIM : "sakala vibhAva upAdhi thakI mana osaryo ho lAla, sattAsAdhana mArga bhaNI e saMcaryo ho lAla...." sIdhI ja prakriyA mUkI che : khAvAnA samayanI yAda AvatAM chApuM vagere UMcuM mukAya che ane bhAthAno Dabbo kholIne jamavA mATenI prakriyA zarU thAya che. 14 sAdhanApatha Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti ahIM paNa, svamAM javAnI prakriyA sivAyanI badhI ja, vibhAvanI upAdhiothI mana haTI jAya che ane anaMta guNamayI svasattAne pAmavA mATe samyagdarzana, samyajJAna, samyakracAritra rUpa mArga tarapha prayANa thAya che. svarUpanI yAda.. keTalI to madhamIThI che e ! e yAda AvatAM para tarapha je kSaNe kSaNe javAtuM hatuM, te baMdha thayuM. sakala vibhAva upAdhi thakI mana osaryo ho lAla.' ahIM mana zabda bahu ja saTIka rIte Avyo che. manamAMthI badhA ja vibhAvo kharI paDyA. samAdhi-zatake sAdhaka mATe mUkela sarasa vizeSaNa yAda Ave : "jo khinu galita vibhAva." Avo ja sarasa prasaMga paramapAvana uttarAdhyayana sUtranA mRgAputrIya adhyayanamAM Ave che. mRgAputra saMsArane tyAgIne dIkSA levA jaI rahyA che tyAre sUtrakAra maharSi kahe che : purva va paDe tai, nikhitAba nAgo / kapaDA para paDelI dhULane khaMkherIne koI cAlI nIkaLe tema mRgAputra cAlI nIkaLyA. svabhAvanI duniyA gamI : vibhAvo chUTyA. prAraMbhika sAdhake eka sAvadhAnI rAkhavI jarUrI che. vibhAvo khaTakyA, thoDI vAra gayA; pAchA AvI jaze. to zuM karavuM? AcArAMga sUtramAM prabhue A mATe sarasa sAdhanA ApI che : "phittehA, bAvati, pasa maLatti pavRti..." prabhu majAnI vAta sAdhanApatha 15 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti kare che : bhAI ! tuM vastronuM paDilehaNa kare che, paNa mananuM paDilehaNa kare che ? ane, jyAM mananuM paDilehaNa thaze tyAM manamAM rahela vibhAvo nIkaLI ja jaze. eTale vidhi e thaI ke manane jovAnuM satata cAlu rahevuM joIe. jhena gurue vihAra karatA ziSyane kahyuM : tuM pahelA mukAme relave sTezananI bAjunI dharmazALAe pahoMcIza. tyAM tuM eka rAta rokAIza. e dharmazALAnA munImane tuM khAsa joje. e munImanA kriyAkalApane tuM joje. tane bhItara UtaravAnA pATho maLI jaze. ziSya sAMjanA samaye e dharmazALAe pahoMcyo. munIme ene rUma ApI. rUma ApIne potAnI khurazI para e besI gayo. gADI AvI ane yAtrIo AvatAM teNe yAtrIone rUma ApI. sAMje tapelImAM khIcaDI banAvI, khAdhI. tapelI sApha karI kabATamAM mUkI sUI gayo. ziSyane to gurue kaheluM eTale munImanA kriyAkalApane eNe jovAno hato. eNe miniTa-miniTanI munImanI kriyA joI; paraMtu emAM ene kaMI navInatA na dekhAI; na sAdhanApoSaka koI tattva tene emAMthI jaDyuM. savAre munIma UThe te pahelAM e UThI gayo. munIme prAtaHkRtya karI kabATa kholyuM. tapelI lIdhI. tene dhoIne svaccha karI temAM dUdha garama karyuM. pIdhuM. ziSya thoDIvAra pachI tyAMthI nIkaLyo. vihArano tabakko pUro karI e gurujI pAse Avyo. eNe kahyuM : gurujI, e munImamAM evuM to kaMI mane dekhAyuM nahi. gurue ene pUchyuM ke eNe zuM zuM joyuM hatuM. eNe badhuM kahyuM. gurue kahyuM : sAMje tapelI dhoIne eNe kabATamAM mUkelI. chatAM savAre eNe 16 sAdhanApatha Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti pharIthI vIMchaLI, dhoI. eno matalaba tuM samajyo ? lAkaDAnA kabATamAM tirADa vATe paNa je dhULa gaI hoya ene teNe sApha karI. mana para A rIte vibhAvonI dhULa lAgyA ja kare che. ethI e dhULane satata svAdhyAya, prabhusmaraNa Adi vaDe kADhI nAkhavI joIe. mananuM pAtra thaI jAya svaccha ! AtmasvarUpanuM smaraNa vibhAvonI smRtino cheda uDADe che. eTale e paNa eka mArga thayo ke satata svarUpanI jhAMkhI thayA kare evA 'samAdhizataka' jevA graMthone raTatA rahevuM. 'samAdhizataka'nI pahelI kaDImAM graMthakAra lakhe che : 'kevaLa Atamabodha ko, karazuM sarasa prabandha.' racanAno uddeza che mAtra Atmabodha. svane jANo. svamAM DUbo. ane enI sAme parane choDo... ekaso pAMca kaDIo. paNa kahevAnuM ATaluM ja. svamAM DUbIne bhItaranI mastI jemaNe mANI che e mahopAdhyAya zrI yazovijaya mahArAja bIjuM kahe paNa zuM ? 'sakala vibhAva upAdhi thakI mana osaryo ho lAla...' ahIM sakala pada paNa bahu majAnA AyAmamAM mukAyuM che. sAmAnya rIte, amuka vibhAvothI mana glAni pAme che. badhA ja vibhAvothI kyAreka ja e dUra haTe che. ekanA eka gharamAM rahIne kaMTALelo mANasa pharavA jAya che. gha2 jUnuM hoya to ene navuM banAve che athavA navA vistAramAM navo baMgalo kharIde che. sAdhanApatha 17 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti roTalIthI thAkelo mANasa bhAkharIne pasaMda kare ke bhAkharIthI thAkelo mANasa paroThAne pasaMda kare evuM che A. ahIM vibhAvo chUTatA nathI, mAtra badalAya che. eka philosophare AjanA mANasanA sukhanI vyAkhyA karatAM kaheluM ke DuMgara para DoLImAM koka yAtrIne besADIne jato DoLIvALo eno jamaNo . khabho dukhatAM DAbe khabhe DoLInuM lAkaDuM mUke che. tyAre tene hAza thAya che. paNa e hAza keTalI kSaNanI ? pharI A khabho dukhatAM bIjI bAju jenAthI pote thAkyo evA ekAda vibhAvathI ane e paNa thoDA samaya mATe mukAvAnI vAta nathI A. badhA ja vibhAvo thakI lAMbA samaya mATe mukAvAnI vAta che. mananA stara parathI to vibhAva gayA ja. krodha paNa lAMbo cAle to kadAca manuSyane eno thAka lAge che, paraMtu thoDA samaya pachI pAcho e krodhane zaraNe jAya ja che. vibhAvano thAka barobara nathI lAgyo. vibhAvo manamAMthI haTyA nathI; kAraNa ke e evA DaMkhyA nathI. evA sAdhakone joyA che, jemane zabdono paNa thAka lAge, vicArono paNa. vadhu bolavuM paDe ke vicAravuM paDe to teo thAkI jAya. pachI dhyAnamAM jaIne tAjA thAya. be saguruo vihArayAtrAmAM eka sthaLe bhegA thayA. eka ja makAnamAM UtaryA. bAju-bAjumAM beunAM Asano. bannenAM ziSyavRndone thayuM ke Aje to jalaso ! AvA moTA be guruo kevI tattvacarcA karaze. ApaNe sAMbhaLyA karIzuM. 18 sAdhanApatha Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti banne guruoe ekabIjAne zAtA pUchI. Akho divasa bAjumAM besavA chatAM kAMI ja goSThI emanA vacce na thaI. bIjI savAre alaga alaga dizAmAM beya guruo viharyA. banne guruonAM ziSyavRndoe potapotAnA gurudeva AgaLa phariyAda karI : amArI to kevaDI moTI AzA hatI ke Apa beu kevI jJAnagoSThI karazo. Apa to kazuM bolyA ja nahi. beu guruoe potAnA ziSyavRndane Apela uttara eka sarakho hato : "anubhUtinI soya hAthavagI hatI, tyAM zabdonI talavAra vAparavAnuM amAre prayojana ja kyAM hatuM? keTalI sarasa, hRdayaMgama vyAkhyA ! anubhUtinI soya. zabdonI talavAra... anubhUtimAM DUbela vyaktitva pAse zabdo zI rIte raheze ? zabda paNa vibhAva che. ane vibhAva manamAMthI gayo. yuvA pravacanakAroe eka vAra mane pUcheluM : tamArI paribhASAmAM saphaLa pravacanakAra koNa ? meM kaheluM : potAnA zabdo paranI zraddhA jenI haTI gaI te saphaLa pravaktA. prabhunA zabdo para ja enI zraddhA haze. meM umereluM H anubhava to e tamane thavo joIe ke prabhu tamArA kaMThano upayoga karI rahyA che. ane ethI pravacana ApavAnI e dekhItI kSaNomAM anubhava evo hoya ke "e" bole che, tame sAMbhaLo cho. paramAtmAne sAMbhaLavAnI kevI majA Ave ! sAdhanApatha 1 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazamarasanI anubhUti ravIndranAtha TAgora yAda Ave : prabhu ! huM to bAMsurI chuM. havA thaIne tuM vahe che mArI bhItarathI. ane eTale je kaMI saMgIta sarjAya che enI mAlikIyata tArI ja che. prabhunuM darzana, AtmadazAnuM smaraNa, manamAMthI vibhAvanuM kharI javuM ane svarUpa prAptinA mArga bhaNI cAlI UThavuM. pahelI kaDI kevI sarasa rIte khUle che ! kArya-kAraNabhAvanI zRMkhalA racAtI jAya che ane sAdhakano paga svanI duniyA bhaNI maMDAya che. sAdhanApatha Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) AdhArasUtra dITho suvidhi jiNaMda samAdhirase bharyo ho lAla, bhAsyo AtmasvarUpa anAdino visaryo ho lAla; sakala vibhAva upAdhi thakI mana osaryo ho lAla, sattAsAdhana mArga bhaNI e saMcaryo ho lAla... 1 prazamarasanI anubhUti samAdhirasathI pUrNa prabhunuM darzana thayuM ane e sAthe ja AtmasvarUpanuM smaraNa thayuM, vibhAvothI dUra haTavAnuM thayuM ane svasattAne prApta karavA mATe samyagdarzanAdinA patha para cAlavAnuM thayuM. sAdhanAkrama samAdhirasathI pUrNa prabhunuM darzana. * AtmasvarUpanuM smaraNa. * vaibhAvika upAdhionuM dUrIkaraNa. svarUpa prAptinA mArga bhaNI prayANa. sAdhanApatha 21 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m prabhu ! tame jJAtAbhAve jagatane juo cho. badhA dravyone potAnI zuddha sattAthI paripUrNa tarIke juo cho. paranI pariNatine adveSapUrNa rIte Apa upekSita karo cho. ane potAnI anaMta zaktinA Apa bhoktA cho, tema avaloko cho. stavanAnI bIjI kaDI sAdhanAnAM cAra caraNo ziSya sadguru pAse Avyo. ene lAgeluM ke AtmAnubhUti potAne thaI gaI che. eNe sadgurune e aMge pUchyuM. gurue enA caherA para joI javAba Apyo : A pANImAM to hoDakuMya tare ema nathI ! ziSya samajI gayo ke e je anubhavane AtmAnubhUtino samaMdara kalpe che; gurunI najaramAM te chIcharA khAbociyAthI vadhu kaMI nathI. e jaMgalamAM gayo. AtmAnubhUtinI duniyAmAM javAya eTalo UMDe e gayo. thoDIka saMtuSTi thatAM e gurudeva pAse gayo. gurue kahyuM : have hoDI tarI zake ema che. trIjIvAra guru pAse sAdhaka gayo tyAre gurue ene bAMhomAM samAvyo ane kahyuM : have Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo sTImaro cAlI zake eTaluM pANI che. matalaba ke AtmAnubhUtie sAruM evuM UMDANa prApta karyuM che. azabda-vAcanAmAM AtmAnubhUtinI dizAmAM javAnAM sAdhakanAM cAra caraNo stavanAnI prastuta kaDImAM AvI rahyA che : tume prabhu ! jANaMga rIti sarva jaga dekhatA ho lAla, nija sattAe zuddha sahune lekhatA ho lAla; parapariNati adveSapaNe uvekhatA ho lAla, bhogyapaNe nija zakti anaMta gaveSatA ho lAla.. A kaDInI be vAcanA thaze : zabda vAcanA ane azabda vAcanA. zabda-vAcanAmAM kaDI prabhu tarapha khUle che. azabda-vAcanAmAM kaDI sAdhaka tarapha khUlaze. kramazaH beune joIe. 'tume prabhu! jANaMga rIti sarva jaga dekhatA ho lAla.." pUrI duniyAne prabhu jJAtAbhAva/draSTAbhAva vaDe jue che. kevaLajJAna ane kevaLadarzana vaDe prabhu jue che, jANe che; paraMtu na to sArA pratye rAga che; na kharAba pratye dveSa che. prabhu mAtra jANI rahyA che. joI rahyA che. nija sattAe zuddha sahune lekhatA ho lAla." prabhu sarva dravyone potapotAnI sattA vaDe zuddha, nirdoSa, niHsaMga jANe che. saMsArI AtmAmAM zarIra ane AtmAno saMyoga ane emAM upajatI mamatva buddhi te AtmAne vibhAva-pariNatithI yukta banAve che; parantu sAdhanApatha Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo prabhu dareka AtmAne tenA mULa svarUpamAM zuddha, guNothI paripUrNa joI rahyA che. parapariNati adveSapaNe uvekhatA ho lAla.' kAma-krodha vagere tattvo, jJAnAvaraNIya Adi karma e badhuM che para-pariNati. prabhu para-pariNatinI upekSA kare che, Adara nathI karatA; parantu e upekSA adveSapUrvakanI che. dveSapUrvaka kAma-krodhAdinI upekSA, tyAga e upekSA ke tyAga nathI ja. prabhu to vItadveSa che. dveSa kaI rIte thaze ? bhogyapaNe nija zakti anaMta gaveSatA ho lAla.' prabhu svaguNono bhoga kare che. ananta guNamaya, parama caitanyarUpa, paramAnanda svarUpa, sahaja sukharUpa nija zaktino prabhu bhoga karI rahyA che. A thaI zabda-vAcanA. have azabda-vAcanA. azabda-vAcanAmAM kaDInAM cAra caraNomAM cAra sAdhanAo apAI che. pahelA caraNanI sAdhanA bAhyajagatanI joDe saMbaddha che. sAdhakano bahA2nA jagata joDe saMbaMdha kevo haze ? jJAtAbhAva prerita saMbaMdha haze tyAM. potAnI najIka rahela padArthone sAdhaka be bhAgomAM vaheMcaze : jarUrI, binajarUrI. binajarUrI padArthonI koI vicAraNA enA manamAM pravezaze nahi. potAnI sAdhanA mATe jarUrI padArthone e jANaze; paNa mUrchA vagara. sAdhanApatha 24 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo eka munirAja potAnI pAse rahela vastra, pAtrane oLakhe che; paNa e padArtho sAthe rAgAtmaka saMbaMdha temano nathI. vastra, pAtra sAdhanA mATe jarUrI che; mATe e rAkhe che. paNa e para rAga zeno hoya ? muninuM pUruM astitva prabhuthI otaprota che. tyAM bIjAne rahevAnI guMjAIza ja nathI ne ! hA, zarIranA stara para vastro rahI zake; paraMtu gamA-aNagamAnA svarUpe manamAM emano praveza varjita che. lIcinA jIvananI ghaTanA mane yAda Ave che. lIci yuvAna hato. tenA gAmamAM Avela maThamAM eka prabhAvazALI saMta AvyA. lIci emane vaMdana karavA gayo. saMte lIcinA caherA paranA vairAgyane joIne pUchyuM : 'dIkSAnI keTalI vAra che ?' pahelI ja vAra potAne maLela sAdhaka. paNa guru pheIsa-rIDiMganI kaLAnA svAmI hatA ne ! lIci kahe che : gurudeva ! dIkSAno vicAra to che, paraMtu manamAM avaDhava cAlyA kare che H dIkSAmAM kevuM phAvaze ? manamAM vikalpo cAlatA rahevAnA kAraNe nirNaya levAto nathI. guru hasyA. emaNe kahyuM : vAha ! tuM kharo buddhizALI ! je mane, vicAroe, tArI buddhie tane agaNita vAra naraka ane nigodanI sapha2 karAvI; e buddhine tAre pUchavA javuM che ? evo eka joradAra prahAra buddhi 52 lAgyo ke buddhi chU thaI gaI ! eNe kahyuM : gurudeva ! atyAre ja mane dIkSA Apo. huM ApanAM zrIcaraNone samarpita thavA icchuM chuM. gurue lIcine dIkSA ApI. ane e vakhate potAnA saMpradAyanI paraMparA pramANe potAnI cAdara lIcine oDhADI. paraMparAmAM bahu ja mohaka rIte kahevAyuM ke lIcie gurune oDhyA hatA. sAdhanApatha 25 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo sAdhaka A rIte prabhune oDhavA cAhe che; ekAda senTImITara paNa potAnA astitvano hisso prabhunI bahAra na hoya e rIte. prabhune, prabhunI AjJAne pUrepUrI oDhavI che. pachI paramAM kyAMthI javAze ? sAdhaka satata sparzato hoya prabhune. ane zvasato hoya paNa prabhune. hiMdu gurue vAcanAmAM kahyuM : tame nadIne Utaro tyAre pANIne sparzatA na ho e sAvadhAnI jarUrI che. ziSyo samajI gayA ke guru zuM kahevA mAge che. ghaTanAnI nadIthI aNasparzAyelA rahevAnI A vAta hatI. thoDAka mahemAno AvelA, teo A vAta samajyA nahi. emane thayuM ke bhAI, guru mahArAja to AkAzamAM UDI zake tevI labdhivALA haze. ethI teo nadI Utare toya pANIno sparza na thAya. bIjA ja divase gurune kyAMka bahAra javAnuM thayuM. Azrama nadIne kAMThe hato. mahemAnoe vicAryuM ke joIe, guru mahArAja zI rIte nadI Utare che. sAmAnya manuSya Utare te rIte ja guru nadIne pele pAra gayA. mahemAno vicAramAM paDI gayA. bapore gurue e saMdarbhamAM kaheluM : nadI UtarAI tyAre pANI kadAca mArA pagane sparyuM haze. paNa huM to mAtra ne mAtra prabhune ja sparzato hato. prabhune sparze sAdhaka. parano sparza ene zI rIte thaI zake ? 2 6 sAdhanApatha Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo jANaMga rIti sarva jaga dekhatA ho lAla.." bAhya jagata joDe jJAtAbhAva vaDe rahevAnuM AMtara jagatamAM javAnI kevI majA ! ekavAra bhItara DUbAyuM. bhItaranI vaibhavI duniyAne sparzAyuM. e vaibhava maNAyo. have bahAra rasa kevo ? pharajanA bhAgarUpe bahAra avAze. te te kriyAkalApamAM joDAI paNa javAze. paraMtu bhItara liptatA nahi hoya. dazavaikAlikasUtranuM eka gAthAsUtra A saMdarbhe yAda Ave : " ya vi6 sugaM saLaM, mavahU avaqsamarivuM ? eno eka artha Avo che : joyeluM ane sAMbhaLeluM badhuM sAdhu kahI zakatA nathI. A gAthAsUtranuM UMDANa majAnuM che. kaMIka jovAyuM, kaho ke AMkhoe kaMIka joyuM; kAne kaMIka sAMbhaLyuM; sAdhaka to che bhItara; ene zo khyAla hoya? ane ethI joyeluM ke sAMbhaLeluM te kahI zakato nathI. kabIrajI kahe che : "kAnoM sunI so jhuThi saba.." ane AMkhe dekhyuM te kevuM ? paraMparAnI pyArI kathA yAda Ave. sthUlabhadra muninI sAta sAdhvI-baheno gurudevane pUche che : amArA bhAI mahArAja kyAM che ? gurudeve kahyuM : pelI guphAmAM te che. sAdhvI-baheno e bAju jAya che. sthUlabhadrajIne potAnA jJAnathI sAdhvI-baheno AvI rahI che e khyAla AvatAM potAnI vidyAno prabhAva batAvavA emaNe siMhanuM rUpa dhAraNa karyuM. sAdhvIjIo AvyAM. guphAmAM bhAI mahArAjane badale siMhane joI gabharAI gayA. "bhAI mahArAja kyAM ?" guphAmAM AjubAju koI khAMco nahoto. "zuM thayuM?" sAdhvIjIo gurudeva pAse AvyAM. "sAhebajI ! tyAM to bhAI mahArAja nathI.' gurudeve potAnA jJAnathI ghaTanAne joI. emaNe e paNa joyuM ke have sthUlabhadra mULa rUpamAM AvI gayo che. temaNe kahyuM : jAva ! tamane tyAM ja sthUlabhadra maLaze. ane sAte sAdhvI-baheno e sAdhanApatha 2 7. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo tarapha cAlI : pagamAM saheja paNa kaMpa nathI. 'najare joyeluM khoTuM hoI zake. gurudeva kahe te khoTuM na ja hoya. jJAtAbhAve jagatane jovuM che. pUjyapAda AnandaghanajI mahArAja sAdhakanI A jANavAnI rIta aMge kahe che : "saba meM hai aura saba meM nahi, tU naTa rUpa akelo; Apa svabhAva vibhAve ramato, tU guru aura tU celo...." sAdhaka upayoganA stara para potAnI AjubAjunA padArthomAM hoya che; paNa rAgAtmaka ke dveSAtmaka layamAM e kazAmAM hoto nathI. ane pachI majAnI vAta karI : svabhAvamAM rahe te guru, vibhAvamAM AthaDe te ziSya; enI prAraMbhika sAdhanA che ne ! bIjA caraNanI sAdhanA mukhyatayA cetanA-jagata sAthenA vartAva aMgenI che. "nija sattAe zuddha sahune lekhatA ho lAla." dareka AtmA guNavaibhavathI paripUrNa lAge sAdhakane. jJAnasAra yAda Ave : "brAnandapUrvena pUrNa na atyAra sudhI ghaNI badhI vyaktio apUrNa lAgatI hatI; doSothI bharelI lAgatI hatI; kAraNa ke ApaNo jovAno dRSTikoNa khAmIvALo hato. jhariyAnI kolasAnI khANamAM kAma karIne sAMje koI majUra nIkaLe to tenuM zarIra kolasAnI rajakaNathI rajoTAyeluM hoya. te kALo habasI jevo te vakhate dekhAto hoya. paNa ene oLakhanAra vyakti jo jANatI hoya ke A to chagana che, ane e bahu ja goro che; jyAM naLa nIce besaze ane uparathI kolasAnI rajakaNo nIkaLI jaze tyAre e ekadama goro dekhAvAno ja che. 28 sAdhanApatha Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo ApaNe doSothI bharelA dekhAtA koI vyaktitvanuM - zAstra cakSu dvArA - AvuM sohAmaNuM bhaviSyanuM rUpa joI zakIe ? eka bIjo dRSTikoNa doSonI duniyA pratye. paricita vyakti che. svastha. ane acAnaka sAMbhaLyuM ke tene kensara thayuM che; zo pratibhAva ApaNo hoya ? hamadardIthI bharela hoya pratibhAva : are, emane kensara thaI gayuM ? zabdomAM sahAnubhUti, bhInAza TapakatI hoya A ja niyama doSonI duniyAmAM lAgu na paDe ? paricita vyaktimAM rAga, dveSanI tIvra mAtrA chalakAyelI jovA maLe tyAre sahAnubhUtino bhAva pedA thAya ne ? ApaNo jIvaSa ahIM niyamane badalI nAkhe che, je kAraNe ApaNane ahIM sahAnubhUtine badale tiraskArano bhAva thAya che. bauddhika rIte ApaNane pratIta thAya ke rogonI duniyAmAM je niyama che e ja doSonI duniyAmAM lAgu paDavo joIe. paNa pratIti alaga rUpe thAya che. sAcI pratIti mATe zuM karI zakAya ? pramodabhAvane vadhAravo te samyagU upAya che. manuSya-sahaja nabaLAIo sAdhakamAM na joIe. mAnava-sahaja nabaLAI A che : ATha daza sabhyonuM kuTuMba hoya to potAnA sivAyanA sAta ke nava sabhyomAM kaI UNapo - mAInasa poInTsa - che teno khyAla Avavo. sAdhanApatha 2.8 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo sAdhakamAM A nabaLAI na pesI jAya mATe teNe pramodabhAva svIkAravo joIe. potAnA sivAyanA jeTalA sAdhako potAnA vRndamAM che, e eka eka sAdhakanA guNone ahobhAvapUrvaka vicAravA. A pramodabhAva tiraskArabhAvane rokaze. eka bIjo paNa sarasa upAya. "namo siddhANaM' pada dvArA traNe kALanA siddha bhagavaMtone ApaNe namIe chIe. bhUtakALanA siddha bhagavaMtone praNamyA. vartamAnakALamAM mahAvideha kSetramAMthI muktine pAmanAra siddha bhagavaMtone paNa ApaNe praNamIe. paNa bhaviSyanA siddha bhagavaMtonuM zuM? koIka vyakti para tiraskAra manamAM Avyo na Avyo ne tarata ja namo siddhANaM' pada yAda AvI jAya to ? tame e vyaktine namI raho. jhUkI raho. pramodabhAva vadhAravA mATe eka majAnI vicAraNA. agaNita janmothI ApaNA "huM'ne ApaNe kendramAM rAkheluM. vyaktio paNa e ja sArI lAgelI, jemaNe ApaNA "hune puSTa karyuM. agaNita janmonI A bhUlanuM prAyazcitta A ja hoya : ApaNA "huMne kendramAMthI parighamAM mUkI daIe. ane badhA ja prANione kendramAM lAvIe. dazavaikAlika sUtre A ja vAta karI : "sabUmyaukhUbasa..' bhAI, tuM sarva prANiono mitra bana ! sarasa vAta thaI. game evI vAta. sarvamitra thavAnuM kone na game ? paNa e mATeno mArga kayo ? "mUyADuM pAso." samyak rIte prANione jovA te A mATeno mArga che. atyAra sudhI bIjAono 30 sAdhanApatha Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo upayoga "huM'ne puSTa karavA ja karyo A asamyak rIta hatI. dareka prANimAM rahela siddhatvane pichANavuM te samyak rIta che. eka kIDIno AtmA ApaNA karatAM vahelA siddha nahi thAya ema koNa kahI zake ? agaNita janmonI ahaMkendritatAnuM prAyazcitta A paNa thaze : ApaNI jAtane ApaNe sahuthI hIna tarIke svIkArIe. eka vRkSa bIjAne chAMyaDo Ape che; huM evI chAyA bIjAne nathI ApI zakato; mATe huM e vRkSa karatAMya hIna chuM. bhakta kavi sUradAsajI yAda Ave : "mo sama kauna kuTila khala kAmI, jina tanu diyo so hI bisarAyo, aiso nimakaharAmI." ApaNI potAnI avadhAraNAnA/mAnyatAnA cazmAthI ApaNe lokone joyA che. are, sadgurune paNa potAnI avadhAraNA vaDe ja jovAnuM thayuM che ne? eka bhAI mane maLelA. mane kahe ke amuka sAheba mArA sadguru hatA. paNa pachI emaNe eka pravRttimAM bhAga lIdho (sAdhutAne vighAtaka e pravRtti nahotI, mAtra potAne e gamatI nahotI), meM tyArathI emane guru mAnavAnuM choDI dIdhuM. meM vAta sAMbhaLI. pratibhAva na Apyo. e bhAIne pAcho mAro pratibhAva joIto hato. meM kahyuM : gurue zuM karavuM ane zuM nahi e gurunA guru nakkI karI zake. eTale tamane gurunI bhUla jovA kayo adhikAra hoI zake ? koI ziSya jyAre ema kahe ke mArA gurue Ama kema karyuM ? tyAre huM ene, e ziSyane hasatAM hasatAM paramagurunI padavI ApuM chuM ke bhAI, sAdhanApatha 31 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo tuM to dAdAguru banI gayo ! saMta kabIranA ziSya hatA saMta kamAla. nAnakaDo Azrama. ekavAra eka samrATa emane vaMdana karavA gayo. caraNomAM bahu ja kImatI hIro mUkyo. jatI vakhate samrATa pUche che : A hIrAne kyAM mUkuM ? kamAle kahyuM: jyAM mUkavo hoya tyAM mUkI de. manamAM emaNe kahyuM : bahAra, zerImAM ghaNA badhA kAMkarA che, to Aya kAMkaro ja che ne ! nAkhI de enA bhego. paMcasUtrakanuM cothuM sUtra yAda Ave : "samanvekSaNivo ." maNi, suvarNa ane mATInuM DheDuM traNe muni mATe samAna che. rAjAe kahyuM : upara, lAkaDAnI vaLI che te para mUkI dauM ? saMte hA pADI. samrATa bahAra nIkaLyo. rathamAM beTho. paNa avadhAraNAnI phremamAM e have saMtanA citrane phiTa karavA mAge che. huM ghaNIvAra hasato houM chuM ke lokonI potAnI avadhAraNAnI phrema nAnI hoya ane sadgurunuM citra moTuM hoya to teo citrane thoDuM kApI nAkhe ! samrATa vicAre che ke saMte nispRhI hovAno dekhAva to ghaNo karyo. hIro jyAM mUkavo hoya tyAM mUkI de.' paNa have thoDIvAramAM ja e hIro tyAMthI nIkaLI jaze. ene vecavAnI prakriyA zarU thaze ane karoDo rUpiyA maLatAM bhavya mahAlaya jevo Azrama thaI jaze. - pAMceka varSe rAjAne pharI e raste nIkaLavAnuM thayuM. pahelAM to vicAryuM ke bhavya Azrama thaI gayo haze. paNa Azramane evo ja - pahelAMnA jevo - joI Azcarya thayuM. toya avadhAraNAnA cazmA haTatA nathI. vicAre che ke hIrAne vecavAno moko nahi maLyo hoya, athavA bhAva sAro vadhu maLe e mATe vilaMba karyo haze. 32 sAdhanApatha Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo jhUMpaDImAM jaI saMtane vandana karI samrATe pUchyuM : pelo hIro kyAM gayo ? saMtane to yAda paNa nahotuM. e pUche che : kyo hIro ? samrATa kahe che : pAMca varasa pahelAM huM Avela tyAre meM bheTa dharela. saMtane haju yAda nathI AvatuM. majhAnuM sUtra ahIM khUle che : jyAM rasavRtti tyAM smaraNa. tame e ghaTanAne bhUlI javAnA, je ghaTanA ghaTI tyAre tamAro saheja paNa rasa nahoto. rasavRttino abhAva to smRtino abhAva. ghaTanA vakhate ja tame hAjara nahotA, pAchaLathI zI rIte e ghaTanAne tame vAgoLI zako? samrATanA mananI avadhAraNA kahe che ke saMtane badho ja khyAla che. paraMtu niHspRhatAno aMcaLo to oDhI ja rAkhyo che. samrATe yAda apAvIH meM hIrAne Apane bheTa dharelo. e pachI uparanI lAkaDAnI vaLI para e mUkelo. - saMte kahyuM : joI lyo tyAM. jo koI nahi laI gayuM hoya to e tyAM ja haze. rAjA manamAM vicAre : "koI nahi laI gayuM hoya to." pote ja kyAMka chupAvI rAkhyo haze. sArI kiMmata Ave tyAre meLavavA mATe. samrATe vaLI para hAtha mUkyo to enA Azcarya vacce hIro tyAM ja hato. dhULanA Dhaga vacce e tyAM hato. samrATa navAI pAmyo. eNe pUchyuM: have A hIrAnuM zuM karavuM? - saMta kahe : mAre to e kazA upayogano che ja nahi. loka kalyANa mATe tame ene vAparI zako. - samrATa have rathamAM beTho tyAre tenA avadhAraNAnA cazmA sApha thaI gayA hatA. loko mATenI paNa ApaNI eka avadhAraNA che : A vyakti sArI, A kharAba. huM ghaNIvAra kaheto houM chuM ApaNe loko sTIkarsano jaththo 33 sAdhanApatha Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo moTo rAkhIe chIe. najIkanI vyaktio ane upayogamAM AvatA padArtho para "sAruM' ke "kharAba"nuM sTIkara lagAvyA ja karIe chIe. AgaLa joyuM tema koI vyakti kharAba che nahi. duniyAmAM sahuthI kharAba hoIe to mAtra ApaNe. mAtra huM. bIjI badhI ja vyaktio sArI che. upaniSadgA RSi eka pAro maMtra Ape che : "mitrasya vakSasI pazya" tuM mitranI AMkha vaDe duniyAnA lokone jo. badhA ja mitro ja che. thoDAka UMDA UtarIe. ghaNA badhA loko para tiraskAra, gusso AvyA kare che; kAraNa zuM ? apavAda rUpa e ja loko haze je ApaNA "huMnI AratI utAratA haze. tiraskAranuM mULa che jIvaSa. jIvaSa kAraNika paNa che ane anAdithI poSela che mATe akAraNika paNa kyAreka che. samajIe. kAraNika jIveSa eTale ApaNI managamatI vastunI prAptimAM je avarodharUpa bane tenA para ApaNane dveSa thaze. kAraNa eka ja ke potAnA rAganA sAdhananI prAptimAM te avarodhaka banyo. AthI paNa UMDano eka jIvaSa che, jene ApaNe akAraNika tarIke oLakhAvI zakIe. dekhItuM koI ja kAraNa na hoya ane chatAM cetanA pratye tiraskAra thayA kare : A lobhiyo che. A dhUtAro che. A Avo che. Ane akAraNika jIvadveSa eTalA mATe kahyo ke ahIM te te vyakti kazAmAM avarodhaka nathI banyo.. lAge ke ApaNI cetanAmAM bahu UMDe sudhI A roga prasarI gayelo che. koI paNa kAraNa vinA koI paNa vyaktine halakI batAvI devI. A akAraNika jIvadveSamAMthI ane kAraNika jIvaSamAMthI sAdhaka nIkaLI zake. 34 sAdhanApatha Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo mAtra thoDI jAgRti ane tame jIvaSanA kaLaNamAMthI bahAra ! riMjhAI prasiddha saMta hatA. ekavAra teo eka vihArayAtrA mATe nIkaLavAnA hatA. yAtrAmArga emanA mATe sAva navo hato. e yAtrAmArga para jaI AvelA eka saMte emane kahyuM : ahIMthI trIjA mukAme je gAma Avaze tyAM eka bAMsurIvAdaka che. zuM adbhuta bAMsurI e vagADe che ! Apa thoDo samaya kADhIne paNa ene acUka bolAvajo ane enuM bAMsurIvAdana sAMbhaLajo. e bhaktahRdayI mANasa che, eTale ApanI anukULatAe AvIne te bAMsurI saMbhaLAvaze. riMjhAI e gAmamAM AvyA. maThamAM UtaryA. eka bhAI AvyA vaMdana karavA. emane riMjhAIe pUchyuM : tamArA gAmamAM eka sarasa bAMsurIvAdaka rahe che ema sAMbhaLyuM che. mAre enuM bAMsurIvAdana sAMbhaLavuM che. to enuM nAma zuM? ene saMdezo zI rIte mokalavo ? - pelA bhAI kahe : sAheba, e to coraTo che coraTo. ene jo maThamAM pesADyone to tamArAM pAtarAM ne kapaDAM laI jato raheze. e bhAI gayA. riMjhAI e bhAInA kathanathI saheja paNa prabhAvita na banyA. eka saMta tarIke emane khyAla hato ke sAmAnya loko A rIte bIjAonA mAInasa poInTsamAM rAcI rahetA hoya che. thoDIvAre bIjA bhAI AvyA. riMjhAIe temane pUchyuM : ahIM eka sarasa bAMsurIvAdaka che ema sAMbhaLyuM che. mane ema paNa jANavA maLyuM ke kadAca ene corInI lata lAgelI haze; paNa mAre to enuM bAMsurIvAdana sAMbhaLavuM che. pelA saddagRhastha kahe : sAheba, Apa enI bAMsurIne jarUra sAMbhaLo. ane sAheba, koI navarA mANaso hoya ne e enA mATe nabaLI sAdhanApatha 35 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo vAto phelAvatA rahetA hoya che. paNa Apa enI bAMsurI sAMbhaLazo to Apa ja kahezo ke A mANasa ane cora; kadI na banI zake. riMjhAI A bhAInA kathanathI prasanna thayA. bAMsurIvAdakane temaNe bolAvyo. tene sAMbhaLyo. varSo sudhI rijhAInA mAnasapaTalamAMthI A vAdakanI bAMsurInA sUro bhUMsAyA nahotA. jIvaSa kema Ave che ane e kema jaI zake che te beu ApaNe ahIM joyuM. tamArI thoDIka jAgRti : jIvaSa chU ! jAgRtinI ochAzanA samayagALAmAM anAdinI saMjJAo bIjAM vyaktitvamAM na hoya tevA paNa, doSo dekhADaze ane jIvaSanuM vaheNa relAze. nija sattAe zuddha sahune lekhatA ho lAla." dareka AtmAne e anaMta guNothI paripUrNa che e rIte jovAnA che. A thaI bIjI sAdhanA. nimittonA jagata pratyenA sAdhakanA pratibhAvone kaDInuM trIjuM caraNa zabdabaddha kare che : "parapariNati adveSapaNe uvekhatA ho lAla....' rAga ke dveSa pedA thAya evuM koI nimitta AvI paDyuM, to sAdhaka zuM karaze ? te nimittane haTAvaze; paraMtu e nimitta ApanAra koI vyakti prati ene dveSa nahi thAya. AvuM thaI zake : eka munirvAda cAturmAsArthe eka gAmamAM jAya che. cAturmAsanA praveza pahelAM gAma bahAranI sosAyaTInA upAzrayamAM rahela hoya che. navarAtrInA pahelA divase gAmanA upAzrayanI AjubAjunI mAIka sisTIma jorathI cAlu thAya che. AkhI rAta svAdhyAya, dhyAna vagere na thayuM. sAdhanApatha Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo paraMtu e munivRMdanA manamAM paNa evo bhAva nathI ke zuM laI maMDyA che A badhA ? amAro svAdhyAya vagere thayo nahi. kazuM ja nahi. munivRndanA movaDIe savAre zrAvakavRndane pUchyuM : gAma bahAra sosAyaTIno upAzraya che, tyAM AjubAjumAM garabA-maMDaLo kharA ? zrAvakoe kahyuM : nA, jI ! tyAM bilakula avAja nahi Ave. muhapatti paDilehaNanI vidhi karela hoI munivaro roja sAMje sosAyaTInA upAzraye navarAtrImAM jaI AvyA. nimitta to guru che" evuM sAdhako kahe che. buddha eka janmamAM pADAnA avatAre jhADa nIce pADo baMdhAyela che. jhADa para eka vAMdaro rahe. je vAraMvAra pADAne parezAna kare. AMkhamAM AMgaLI nAkhe. nakhoNiyAM bhare.. pADo kazo ja pratibhAva na Ape. sahana kare. e ja vRkSa para rahela eka vyattaradeve pADAne enI bhASAmAM kahyuM : A vAMdaro tane ATalo herAna kare che to ene bodhapATha Apa ne ! e nIce kyAreka hoya ne tArI eka lAta ene vAgaze toya e kho bhUlI jaze. pADAe kahyuM : vAMdaro to mAro guru che. eno tiraskAra kema karI zakAya ? devane navAI lAgI : vAMdaro guru zI rIte ? pADo kahe che : mArAmAM samabhAva hovo joIe ema mane lAge che. huM e mATenI sAdhanA paNa karuM chuM; paraMtu koI parIkSA na le to mane zI rIte khyAla Ave ke mArAmAM samabhAva che. vAMdaro mArA samabhAvanI parIkSA kare che. eTale e mAro guru ja kahevAya ne ! sAdhanApatha 37. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo zrIpALa rAsamAM paNa Avo ja saMdarbha maLe che. dhavala zeThane jelamAM pUravA mATe laI javAtA hoya che tyAre zrIpALa kumAra rAjasevakone kahe che : emane choDI do ! e mArA upakArI che. dhavala zeThe zrIpALa kumAra para zo upakAra karyo ? zrIpALajInA manamAM kadAca A ja vAta hatI ke mane samyagdarzana sparzatuM tyAre ja kahevAya ke jyAre mArI bhItara samabhAva pragADha rUpe hoya. paNa e che ke nahi enI cakAsaNI koI kare tyAre ? zrIpALajIne lAgyuM ke dhavala zeTha potAnA samabhAvanA parIkSaka hatA. gurupade hatA. zrIpALajIne dhavala zeTha dariyAmAM pheMke, emanAM vahANone haDapavAnI ceSTA kare. ane chatAM e ja dhavalazeTha zrIpALajIne maLe tyAre zrIpALajInI AMkhomAM ratAzano TIziyo paNa na phUTe, hRdayamAM saheja paNa tiraskArabhAva na upaje, tyAre thAya ke dhavalajIe mArI parIkSA lIdhI. jo ke mane potAne to zrIpALajInI dRSTi AthI paNa sUkSma pratIta thAya che. dhavalajIe kAma karyuM ane zrIpALa emane upakArI mAne e to sAmAnya vyaktitva paNa karI zake. zrIpALajImAM caitanya pratye Adara hato. revaransa phora lAIpha. jyAM cetanA tyAM Adara. ApaNA yuganA sAdhanAmanISI pUjyapAda paM. bhadraMkaravijayajI mahArAja sAheba kahetA ke jIvasattA parano anAdara e jinasattA parano anAdara che. prabhune badhA ja jIvo vahAlA hatA, atipriya hatA; e AtmAo parano ApaNo prema prabhu paranI ApaNI zraddhAne abhivyakta kare che. nimittathI rAga, dveSa thAya ema sAmAnya vyakti kaheze. nimitto ApaNane bhItarI duniyAmAM laI jAya che ema sAdhako kahe che. 38 sAdhanApatha Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo ko'ke kaMIka kahyuM. bane ke tamane e aNagamatuM lAge tevuM kathana hatuM. kAnane na game tevuM, manane na game tevuM. paNa AtmAne game tevuM ! davA mATe AvuM banI zake ne ! pravAhI kaDavI davA ke sudarzanano ukALo jIbhane priya na lAge; paNa zarIrane svasthatA prere tevAM hoya. to, sAmI vyaktinuM kathana sIdhI rIte game tevuM na hatuM. kadAca ene mIThAzathI bolavAnuM phAvatuM na hatuM. paNa enA kathanamAM je satyAMzo hoya tene ApaNe svIkArI laIe to... ? to ApaNane lAbha ja lAbha che ne! hiMdu paraMparAmAM guru dattAtreyanI hRdayaMgama kathA Ave che. temaNe emanA jIvanamAM maLela eka eka nimittane guru tarIke svIkArela. ekavAra emaNe eka samaDIne joI. je mAMsano TukaDo potAnI cAMcamAM laIne Avela. enI cAMcamAM mAMsano TukaDo jotAM ja bIjI mAMsa-lolupa samaDIo enA para tUTI paDI. pelI samaDI samajI gaI ke jo huM mAMsano TukaDo pheMkI nahi dauM to huM ja marI jaIza. eNe mAMsano TukaDo jamIna para pheMkyo. bIjI samaDIe e TukaDo pakaDyo. to enA para bIjI samaDIo tUTI paDI. A paraMparA AgaLa cAlI. A samaDIne jeNe mAMsano TukaDo pheMkI dIdhelo - guru dattAtreye gurupade sthApI. -- bolo, jeTalA nimitta vadhu teTalA gurujano vadhu ! jalaso ja che ne! nimittothI gabharAvA jevuM kharuM ? AgAmI kALamAM upajanArA paryAyonA parapoTAone jo sAdhakanI divyadRSTi joI zake to e paNa vairAgyanuM poSaka banI zake. sAdhanApatha 39 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo evo sAdhaka mahelane bhaviSyakALanA iTa-paththaranA DhagalArUpe joI zake ane rUpasI koI yauvanAne zvetakezI vRddhAnA rUpamAM joI zake. nimitto ATalA upakArI hovA chatAM, ApaNI aNaAvaDatane kAraNe, ApaNe temano samyak upayoga na karI zakyA. nimitto tamane paranI duniyAmAM ghasaDI jatA nathI; tamArA upAdAnanI azuddhi ja tamane e bhaNI laI jAya che ema nizcayanaya kahe che. vyavahAranaya kaheze ke rAga, dveSa, ahaMkArane utpanna karanAra nimittonA saMsargamAM sAdhake na AvavuM joIe. kadAca AvI javAya toya prayatnapUrvaka nimittone choDI devAnA che; paraMtu e nimittonI pAchaLa dekhAtA koI vyaktitva para dveSa karavAno nathI. "parapariNati adveSapaNe uvekhatA ho lAla..." sAdhaka pAse joIze jAgRti. e jAgRti nimittane dizAsUcaka pATiyAthI vadhu mUlya ApatI nathI. roDa para tame cAlatA ho tyAre ghaNA gAmo tarapha jatA mArgo e mukhya mArga parathI phATatA hoya che, e gAmonA nAmane batAvatA pATiyA paNa hoya che. paraMtu e pATiyuM tamane e tarapha parANe laI jaI zakatuM nathI. jo tamAruM gantavya mukhya mArga para ja AvavAnuM che, to game eTalA mArgo phUTe; tamAro paga e dizAmAM javAno nathI. ema, sAdhakano mArga jo nakkI thaI gayo ke rAga-dveSanI zithilatA e ja mAro mArga; to enI vRddhi karanAra nimitta eno mArga kema banaze? svarUpano vicAra, teno bhAva, tenI anubhUti A sAdhakano mArga che. 40 sAdhanApatha Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo samAdhizataka' jevA graMthono svAdhyAya svarUpanI vaibhavI duniyA pratye ApaNA mananA kemerAne jhukAvaze. AvI AnaMdamayI duniyA zuM hoI zake che? sAnanda Azcarya sAdhaka anubhavaze. A vicAra thoDI kSaNo - pA kalAka, ardhA kalAka - sudhI manamAM ghUmarAyA kare te che bhAva. vicAronI duniyA alapajhalapa hoya che : vicAra Avyo ne gayo. bhAvonI duniyAmAM sthiratA hoya che. eka ghammaravaloNuM cAle : potAnA A aizvaryamaya svarUpane pote zI rIte pAmI zake ? jenI vibhAvanA karatAM ATalo AnaMda Ave che, enI anubhUtino Ananda kevo to divya haze ? manamAM A ja bhAvo ghUMTAyA kare. anubhUtivAna sadguruone maLavAnuM paNa thAya. emanAM vacano para UMDI anuprekSA/bhAvanA thAya. bhAva anubhUtimAM palaTAze. tamane tamArA aizvaryano AMzika anubhava thaze. tame ja Anandaghana cho A vAta sAMbhaLelI, vicArelI; tenA para UMDuM bhAvana paNa thayeluM hatuM. Aje tame Anandaghana cho e ghaTanA tame anubhavo cho. vicAra, bhAva, anubhUti A che sAdhakano mArga. have durvicAra ke durbhAva tarapha dorI jatAM nimitta para sAdhaka najara paNa nAkhaze kharo ke? AvA sAdhaka mATe zrI dazavaikAlika sUtra kahe che : "naye viTTa, mitra pAse na ya vesu mAM re..." vahoravA gayela munirAja. koIka gRhasthanA ghare gayA. vahorI rahyA che koI saMta. to A munirAja DelInI aMdara UbhA raheze. paNa kaI rIte? traNa vAto lakhI che; je munirAjanI aMtaraMga sAdhanAne sUcave che. yatanApUrvaka teo UbhA che. kAyAne evI sAdhelI che ke eka ja sthitimAM e UbhI rahe. saheja paNa AghI-pAchI e na thAya. sAdhanApatha 41 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo maunapUrvaka muni UbhA rahe. koInI joDe kazI vAta karavAno irAdo nathI. potAnI jAta joDe jyAM hoTalAIna para saMparka cAlu thaI gayo; tyAM anyo joDenA saMparkanI vAta kevI? mAtra dharmalAbha' jevA eka-be zabdo teo bolaze. bAkI kaMI ja nahi. kAyayogane kSetre kAyA sthira. vacanayoganA kSetre mauna. to manoyoganA kSetre zuM haze ? " e savema re." bahAranA koI paNa padArthamAM muninuM mana jatuM nathI. aMdara ja UtarI gayuM chene mana ! AvA sAdhaka mATe nimittonI duniyA jevuM kaMI kharuM ? huM ghaNIvAra kaheto houM chuM ke bhaktanA zabdakozamAM nimitta zabda pAnepAne che; paraMtu sAdhakanA zabdakozamAM nimitta zabdanuM astitva ja nathI. bhaktano saMdarbha majAno che : huM bolyo ema nahi; prabhu mAre kaMThethI pragaTyA; prabhue mane nimittarUpa banAvyo : "e"nA zabdo lokone ApavA mATe. * sAdhakano saMdarbha e che, jyAM nimitta jevuM kaMI ja nathI. mane pelA bhAIe kaMIka aNagamatuM kahyuM, AvuM sAdhakane lAgatuM ja nathI. mAruM karma ja AmAM javAbadAra che. sAme rahela vyakti nahi ja. cothI sAdhanA svanI vaibhavI duniyAmAM UtaravA mATenI che : bhogyapaNe nija zakti anaMta gaveSatA ho lAla.." sAdhaka bhoktA che, paNa pararUpano nahi; svarUpano, svaguNano. zAstromAM eka sarasa daSTAMta apAyuM che : kUtaro sUkkA hADakAnA TukaDAne calAve che. sUkuM hADakuM. emAMthI zuM nIkaLe ? paNa jozathI kUtaruM 42 sAdhanApatha Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo hADakAne dabAve tyAre enA potAnA peDhA ane dAMtamAMthI lohI jhare che ane e mAne che ke A hADakAmAMthI kevo rasa jharyo ! sAmAnya manuSya mAne che ke padArtho, saMpatti vagere dvArA mane sukha maLe che. sAdhakane khyAla che ke sukha, AnaMda potAnI bhItara ja che. bahAra e che ja nahi to kyAMthI maLI zake ? eka paMkhAvALo gAmaDAmAM paMkhA vecavA gayo - pUThAnA paMkhA. koke pUchyuM : kiMmata zuM ? paMkhAvALo kahe : so rUpiyA. loko vicAramAM paDI gayA : pUThAno paMkho so rUpiyAno ? enI karAmata zI che, bhAI ? paMkhA vALo kahe : e jAdUI paMkho che. kyAre paNa e tUTe nahi. e jamAnAmAM vIjaLIka paMkhAo nahotA. eka jaNe e paMkho kharIdyo. ghare jaI jorathI havA nAkhavA lAgyo ne paMkhAnAM pAMkhiyAM chuTTA! e to barobarano ginnAyo. pahoMcyo paMkhAvALAnI pAse : zeno jAdUI paMkho ? A paMkho to ardhA kalAkamAM tUTI gayo. khAvALo kahe : sAheba, A jAdUI paMkho che. ene vAparavAnI rIta paNa jAdUI che. tame to sAmAnya paMkho vAparo e rIte A paMkho vAparyo haze ? pelA bhAIe hA pADI. paMkhAvALo kahe : sAheba, navo paMkho tamane bheTa ApuM. ane ene vAparavAnI rIta paNa tamane zIkhavADuM. tame khurazI para beThA ho to sAme Tebala para paMkho rAkhavAno ane havA khAvI hoya tyAre tamAre paMkhAne nahi halAvavAno, paNa tamArA zarIrane halAvavAnuM. kevo jAdUI paMkho ! loko bhogo bhogavI rahyA che evo bhrama seve che, temAM paNa A jAdUI paMkhA jevuM nathI ? bhartuharie A vAta spaSTa karI: "mo na mupl:, vayameva muple' ame bhogone mANyA ema nahi; bhogoe amane mANyA che. sAdhanApatha 43 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo eka aMgrejI kahevata paNa A vAta kahe che : Man takes the first cup of tea, then tea takes the man. 21- yicu g VLCu HILBLZL pIe che, pachI to cA mANasane pIve che. AthI ja, taittiriya upaniSaddanA RSi kahe che : "raso vai :.' rasa eka ja che paramAtmA. bAkInuM badhuM che kucco. tame ekavAra prabhunA guNonI vaibhavI duniyAmAM pravezo to na tamane khAvAnuM yAda Ave, na pIvAnuM, na UMghavAnuM. tamArI cetanA paramAtmamayI banI jAya. ane eTale AnaMdamayI. mArA dAdAgurudeva pUjya AcArya bhagavaMta zrImadvijaya bhadrasUrIzvarajI mahArAjAnA jIvananI eka ghaTanA mane yAda Ave che. ame loko vihArayAtrA karatAM bhoyaNI tIrthe gayela. dAdA gurudevanI vaya e vakhate nevunI AsapAsanI. sthitaprajJa e mahApuruSa potAnI aMdaranI vaibhavI duniyAmAM masta hatA. ekavAra sAMje temanA nakha utAravAmAM AvyA. neIlakaTara teozrInI pAtaLI cAmaDIne saheja lAgI gayuM. upAzrayamAM aMdhAruM UtaravA mAMDyuM hoI khyAla na Avyo. rAtre e jagyA saheja dabAI haze, lohI vadhAre nIkaLyuM. e lohInI gaMdhe hajAro kIDIo AvI. savAre sADApAMca vAgye lagabhaga pUjyapAdazrIjI pAse ame gayA tyAre joIne dimUDha banI gayA : hajAro kIDIo page evI rIte vaLagelI ke paga kALo-kALo dekhAya. mAtra kIDIo ja kIDIo. dhIre dhIre, jayaNApUrvaka kIDIone dUra karI. pachI pU. gurudeva A. bha. zrImad vijaya OMkArasUri mahArAje dAdA gurudevane kahyuM : sAhebajI, rAtre Apane khyAla to Avyo ja haze - kIDIo caDhavAno; amane izAro sudhdhAM Ape na ryo. to ame karmacArI pAse prakAza karAvI joI leta ke zuM thayuM che ? 44 sAdhanApatha Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo dAdA gurudeva pAse emanuM ciraparicita smita hatuM. temaNe kahyuM : saheja lAgeluM kharuM, huM rAtre bAra vAgye UThyo tyAre; paNa pachI jyAM sUrimaMtranI mALA gaNavA mAMDyo; pachI mane khabara ja nathI paDI kaMI. jApanI kSaNomAM bhItara UtarI gayelA e mahApuruSane zarIranA stara para zuM thaI rahyuM che eno khyAla paNa kyAMthI Ave ? irSA Avene AvA mahApuruSonI ? sAdhakano saMkalpa : huM kartA svarUpano, huM bhoktA svaguNano. saMkalpanI vADa jo joradAra hoya to paramAM javAze nahi. sAdhaka paramAM kyAre jato rahe che ? eka sAdhake mane eka bIjA sAdhakanI vAta karI; je sAdhanAnA prAraMbhakALamAM ja rasto cUkI gayela. bahAranI koI vyavasthAmAM e 'paDI' gayela. (keTaluM vAgyuM haze ? sAdhanA AkhIya cUra-cUra thaI jAyane ?) mAro pratibhAva Avo hato : ApaNe pote mArgacyuta na thaIe enI khAtarI barobara rakhAvI joIe. meM umeryuM : pelo sAdhaka eTalA mATe pathacyuta thayo ke eNe svanA Anandane hastagata nahoto karyo. bhItarathI Ananda / paripUrNatA na maLe to mANasa ene bahArathI pUrI karavA phAMphAM mAraze ja. 'huM mArA svarUpano bhoktA chuM' A saMkalpa sAdhakane svanI duniyAmAM praveza apAvaze. svanI duniyA. zuddha upayoganI duniyA. zubhathI tame zarUAta karI zako. paNa zubhane ghUMTIne zuddha upayogamAM javAnuM che. sAdhanApatha 45 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo tamArA jJAna, darzana Adi guNomAM ke tamArA zuddha svarUpamAM ja tamAro upayoga rahe. pU. devacandrajI mahArAja aSTa pravacana mAtAnI sakjhAyamAM kahe che ke muni potAnA upayogane zuM azubha bhaNI javA deze ? haragija nahi. sAdhakanuM potAnA mana para kaDaka niyaMtraNa joIe. je kSaNe lAge ke azubha vicAra manamAM AvI gayA; e kSaNe ja ene khyAla AvI jAya ane te potAnA manane temAMthI UMcakIne zubhamAM mUkI de. zubhanI taleTI, zuddhanuM zikhara, A che sAdhakano yAtrApatha. azubhanI khINa A yAtrAmArgamAM AvatI ja nathI. eka saMta prArthanA pachI roja kahetA : prabhu ! mArA te aparAdhanI mAphI Apajo. ekavAra AzramamAM emanA samakakSa bIjA saMta AvyA. temaNe prArthanA pachI uccArAtuM A vacana sAMbhaLyuM ane pachI ekAMtamAM pUchyuM : tame kayA aparAdha mATe prabhunI kSamA iccho cho ? saMte potAnA pUrvajIvananI vigata kahI : kApaDanA teo vepArI hatA. ane ekavAra dukAne beThelA. samAcAra maLyA ke ghare Aga lAgI che. bAjunA dukAnadArane dukAna bhaLAvI teo doDatA jAya che ghara bacAvavA. manamAM ghaNI cintAo che : ghara baLI gayuM haze ? gharavALAone ijA nahi thaI hoyane? zuM bacyuM haze? tyAM ja eka bhAI sAme maLyA. kahe che : cittA na karo. tamAruM ghara bilakula salAmata che. pADozInuM ghara baLI gayuM, tamAruM bacI gayuM... e vakhate vepArI khuza thAya che. harSollAsamAM AvI jAya che. bIjI ja miniTe thayuM : are, mArA pADozInuM ghara baLI gayuM ne huM Anendrita thAuM 46 sAdhanApatha Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo chuM ? pachI temaNe saMnyAsa lIdho. ane roja prabhune kahe che ke prabhu ! mArA te aparAdhanI mAphI Apajo ke mArA pADozInI vipattinA samaye eka miniTa huM prasanna rahelo. azubhamAM javAnI AvI eka kSaNa jo A rIte DaMkhe to bIjIvAra azubhanA DhALamAM ApaNe DhaLI zakIe kharA ? kevI majAnI cAra sAdhanAo eka kaDImAM AvI gaI ? jaDa jagata pratye jJAtAbhAva, cetanA jagata pratye maitrIbhAva; nimittono adveSapUrNa rIte tyAga ane svanI aizvaryamayI duniyAmAM praveza. sAdhanApatha 41 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnAM cAra caraNo (3) AdhArasUtra tume prabhu! jANaMga rIti sarva jaga dekhatA ho lAla, nija sattAe zuddha sahune lekhatA ho lAla; parapariNati aSapaNe uvekhatA ho lAla, bhogyapaNe nija zakti anaMta gaveSatA ho lAla.. 2 (prabhu ! tame jJAtAbhAve jagatane juo cho. badhA dravyone potAnI zuddha sattAthI paripUrNa tarIke juo cho. paranI pariNatine adveSapUrNa rIte Apa upekSita karo cho. ane potAnI anaMta zaktinA Apa bhoktA cho, tema avaloko cho.) sAdhanAkrama * jaDa jagata pratye jJAtAbhAva. * cetanA jagata pratye maitrIbhAva, pramodabhAva. * nimittonA jagata pratye nimittone ApanAra pratye dveSa vagara, nimittono tyAga. * svarUpanI duniyAmAM svanuM ja bhoktApaNuM. 48 sAdhanApatha Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanAnI trIjI kaDI bhItaranI vaibhavI duniyA prabhuno adbhuta yoga che svarUpanI bhUmikA. e yoga tene ja saMpUrNatayA jJAta ke anubhUti thAya che, jenI pAse prabhu jevA guNo hoya che. eTale ke kevaLajJAnI mahAtmA ja prabhunA A adbhuta yogane saMpUrNatayA jANI zake. avanIndranAtha AjanA yuganA bahu moTA kaLAguru hatA. ajanTAnI citrakaLAne punarujujIvita karanAra zreSTha citrakAro paikInA eka. ekavAra teo kavivara ravIndranAtha TAgora joDe beThelA tyAre temanA ziSya nandalAla bosa eka citra dorIne lAvyA. gurune batAvyuM. avanIndranAtha ekadama gusse thaI gayA. citrane emaNe jamIna para paTakyuM ane kahyuM : naMdalAla ! tuM AvuM citra dorIne lAve ? ane mane tuM A citra batAve che ? tane zarama na AvI AvuM citra laIne AvatAM? naMdalAla gUpacUpa tyAMthI cAlyA gayA. ravIndranAthe avanIndranAthane kahyuM ke tame kema naMdalAlane A rIte dhUtkArI nAkhyo? tenuM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA citra kaMI khoTuM na hatuM. ane tamane barobara na lAgyuM to emAM sudhArA sUcavavA hatA. paNa A rIte ene tame haDadhUta karyo te mane na gamyuM. avanIndranAthanI AMkhomAM e vakhate AMsU hatA. rUMdhAyela kaMThe emaNe kahyuM : ravibhAI ! naMdalAla mAro honahAra vidyArthI che. mArA seMkaDo vidyArthIomAM mAruM mana jenA para TharatuM hoya tevo ziSya A che. mane ene Thapako ApatAM apAra darda thayeluM, paNa e jarUrI hatuM. have tame jojo. paMdareka divasa e nahi dekhAya. paNa jyAre bahAra Avaze tyAre navo khajAno laIne Avaze. kaLAgurunI AgAhI pramANe ja banyuM. naMdalAla ajanTAnI guphAmAM pahoMcI gayA. paMdara divasa sudhI na khAvAnuM bhAna, na pIvAnuM.. sadIo, sahastrAbdIo prAcIna e bhAratIya citrakaLAnA adbhuta pratinidhi samA citromAM teo khovAI gayA. paMdareka divase teo bahAra nIkaLyA tyAre caherA para upalabdhino AnaMda hato. hAthamAM citrapothI hatI. sIdhA ja teo potAnA kalAguru pAse gayA. temanI AMkhonuM teja ane caherA parano bhAva joIne ja gurue emanI upalabdhinuM anumAna karI lIdhuM. ane ziSyane bAMhomAM samAvI lIdho. citrapothI joIne to guru. atiprasanna banyA. guru Ape che ziSyane jJAna. jJAna che bhItarI dAna. AMtarika dAna Adi para majhAno prakAza pheMkatI stavanAnI A kaDI : dAnAdika nija bhAva hatA je paravazA ho lAla, te nija sammukha bhAva grahI lahI tuja dazA ho lAla; prabhuno adbhuta yoga svarUpa taNI rasA ho lAla, bhAse vAse tAsa jAsa guNa tuja jisyA ho lAla. 3 lAyopathamika bhAvanuM dAna kevuM hatuM ? emAM paranuM - padArthanuM, saMpattinuM dAna apAtuM hatuM. to lAbha paNa tyAM parano ja svIkArAyelo. 50 sAdhanApatha Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA paisA maLyA to lAbha thayo ema kahevAtuM. AvuM ja bhoga, upabhoga ane vIryamAM hatuM. bhoga para-padArthono hato. upabhoga (eka vastu - dAgInA vagere - vAraMvAra vAparI zakAya te upabhoganI sAmagrI kahevAya che) paNa padArthono. ane Atmazakti para tarapha phaMTAyelI.... dAna vagere tattvo svasammukha bane che tyAre bhItaranI duniyA jhaLAMhaLAM banI rahe che. prabhu ! ApanI zuddha vItarAgadazAnI sanmukha AvIne e dAnAdi tattvo AtmAvalaMbI banyA. have dAna svarUpanuM, lAbha svarUpano, svaguNano. bhoga svaparyAyano. upabhoga svaguNono ane vIrya AtmapariNatinuM. Ama, dAnAdi tattvo svasammukha banyA. ane svarUpAvalambI, svaguNAvalambI banyA. A thaI prabhunI aizvaryamayI duniyA tarapha khUlatI vAta. A vAtane pU. devacandrajI mahArAje zrI supArzvanAtha prabhunA stavanamAM A rIte varNavela che : akSaya dAna aciMtA, lAbha ayatne bhoga ho jinajI; vIrya zakti aprayAsatA, zuddha svaguNa upabhoga ho jinajI. 7/4. prabhunuM dAna akSaya. kyAre paNa te ghaTavAnuM nahi. satata cAlyA ja karavAnuM. jJAna guNa cAritra guNane vadhAraze. cAritra guNa jJAna guNane potAnuM audAsInya Apaze. prabhuno svarUpa lAbha aciMtya. koI icchA - vicAra na hovA chatAM, aciMtya lAbha maLyA ja kare che... (manoyogane pele pAra che prabhu.) prabhuno bhoga che ayatna. sAMsArika manuSyonA bhogamAM keTalo to prayatna hoya che ? ahIM to bhoga che svaguNa ane svaparyAyano. paNa sAdhanApatha 51 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA koI yatna nathI. ApameLe e bhogadazA cAlyA kare che. upabhoga vAraMvArano bhoga svaguNono cAlyA kare che. 'zuddha svaguNa upabhoga.' eka guNanI sthitimAM prabhu samaye samaye raheze. A samaye je anaMta guNono bhoga thayo, te paNa samaye samaye raheze; eTale guNono upabhoga thayo : vAraMvAra thavAne kAraNe. prabhunuM vIrya - Atmazakti paNa aprayAsa cAlyA kare che. - - prabhunI aizvaryamayI duniyAne zabdothI to kema joI zakAze ? paraMtu sAdhanAkALamAM Ano nAnakaDo anubhava zI rIte thaI zake e vicAravAthI prabhunI alaukika duniyAno Achero khyAla Avaze. ane e AtmaguNothI chalakAtI duniyA bhaNI paga mAMDavAnuM mana thaze. cAlo, sAdhaka kaI rIte e duniyA bhaNI yAtrA zarU kare che, te joIe. svanuM dAna. jJAnamAM ramaNatA, UMDANa Avaze e cAritra guNa dvArA jJAna guNane apAyela dAna thayuM. e ja rIte paramAM cittanuM javuM nahi te cAritra guNane jJAna guNa dvArA apAyela dAna che. jJAnaguNa jJAtAbhAvanI kakSAe doDaze. paraMtu emAM udAsInabhAvanI tIkSNatA, nirlepabhAvanI parAkASThA cAritra dvArA maLaze. 'adhyAtma gItA'mAM, AthI ja, pUjyapAda devacandrajI mahArAje kahyuM che : 'jJAnanI tIkSNatA caraNa teha...' jJAnamAM Avela UMDANa - udAsInabhAva e ja cAritra. e ja rIte, jJAtAbhAva pa2mAM cittane javA nahi de. kAraNa ke jJAtAbhAva mukhyatayA jJAtA-jANanAra tarapha kendrita thaze. ane jANanA2 1. svopaza stabaka, 7/4 - devacandra covIsI. 52 sAdhanApatha Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA AtmA tarapha jyAM cittavRtti kendrita thaI; AnaMdano jyAM ajasa phuvAro cAlI rahyo che; paramAM citta kema jaze ? atyAra sudhI paramAM citta eTalA mATe jatuM hatuM ke ApaNI pAse bIjo koI vikalpa nahoto. mAtra jhUMpaDI ja jenI pAse che, e mANasa baMgalAno vicAra kyAMthI kare ? paNa jo baMgalo maLI gayo, to jhUMpaDI chUTI ja javAnI che eya hakIkata che. AtmasvarUpanI pichANarUpI mahela maLyo; have paranA jhUMpaDAmAM kema javAya ? yogazAstra TIkA AtmajJAnane AtmAnA svasaMvedanarUpa ja mAne che. eTale ke AtmAnubhUti. deha ane AtmA ekameka hovA chatAM, pote dehathI bilakula bhinna che Avo anubhava jJAtAbhAvanA UMDANamAM thAya che ane tyAre Atmadarzana thAya che.3-4 to A rIte svanuM svane dAna thayuM. jJAnaguNe cAritraguNane parabhAvamAMthI pIchehaTha ApI. cAritraguNe jJAnaguNane udAsIna bhAva Apyo. eka prazna thAya ke guru ziSyane jJAna Ape tyAre pa2ne sva (jJAnaguNa)nuM dAna thayuM ne ? 2. AtmajJAnaM ca AtmanaH cidrUpasya svasaMvedanameva mRgyate, nAto'nyadAtmajJAnaM nAma // yogazA. TI.7/4 3. AtamadirasaNa jeNe karyuM, teNe muMdyo (DhAMkyo) bhavabhaya kUpa re. -zrIpALa rAsa, 4/7/37 - 4. khIra nIra pare pudgala mizrita, paNa ehathI che aLago re; anubhava haMsa caMcu jo lAge, to navi dise vaLago re. sAdhanApatha samakitanA saDasaTha bolanI sajjhAya, 62 53 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA ahIM, A kendrabinduthI, nizcaya ane vyavahAranI majhAnI pagadaMDIo phUTe che. nizcayanaya kaheze ke vaktA mAtra potAnA svAdhyAya mATe bole che, athavA lekhaka potAnA svAdhyAya mATe lakhe che; bIjAone te kaMI ja Apato nathI. bIjAne maLe che enuM kAraNa enI upAdAnanI yogyatA che. A dRSTibiMdu eTalA mATe mohaka che ke ahIM vaktA ke lekhakane ahaMkAra na panape. huM to mAtra svAdhyAya karato hato... majhAnuM A dRSTibiMdu. vyavahAranaya zrotA tarapha ke vAcaka tarapha khUlaze. zrotAne thaze ke sadgurue kevI karuNA karI ? potAno kiMmatI samaya mane phALavyo. mane jJAna ApyuM. ahIM zrotAne ahobhAvano lAbha maLe che. ane ahobhAvanI bhInAzanI pRSThabhU para e vacano varase che. svanuM dAna... zabdo para che, vicAro para che; eTale mAtra korA zabdo ke korA vicAro bIjAne ApavAnuM mana sAdhakane nahi thAya. anubhava ja potIkI ghaTanA che. e anubhUtinA 2se rasAyela zabdo, bhInA zabdo ke evA bhInA vicAro anyone ApI zakAya. eTale ja, paraMparA e hatI ke ja sAdhaka bole. e pahelAM na bole. - anubhava * AtmAnubhava thayA pachI bolanAra anubhUtivAna haze tyAre sAMbhaLanAranI paNa e bhUmikA niSpanna thaI zakaze. 54 ApanAra svanI bhUmikA 52. lenAra paNa svanI bhUmikA para. tyAre je thoDA zabdoya apAze te svanuM svane dAna thaze. sAdhanApatha Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA anubhUtinI ApaNI paraMparA kevI to mohaka che ! AcArya padanI pUjA (navapada pUjA)mAM mahopAdhyAya zrI yazovijaya mahArAja eka sarasa vAta kare che : dhyAtA AcAraja bhalA, mahAmaMtra zubhadhyAnI re; paMca prasthAne AtamA, AcAraja guNa khANI re. AcArya bhagavaMta mahAmaMtra-sUrimaMtranuM dhyAna kare che. dhyAna karavAno matalaba e che ke e sUrimaMtramAM je pado Ave che, te padomAM varNavAyela svarUpa jevI temanI cetanA bane che. arihaMta prabhu ke labdhidhArI munivara ke gautamasvAmI mahArAjanuM jyAre dhyAna dharAya tyAre cetanA te te AkAramAM palaTAvI joIe. svAmI muktAnanda 'so'ham'mAM lakhe che : A maMtro bahu sArA che, paraMtu temane (zabdAtmaka maMtrone) kharekhara maMtra na kahI zakAya. sAco maMtra e mAtra akSara ane varNano saMyoga nathI. e eka aMtara-spandana che, je mananA mULa sudhI dhabakatuM hoya che. sAcuM pUcho to aMtarAtmAnI zuddha, vicArarahita sthitinA anubhavane ja maMtra kahI zakAya... jyAre mana te spandananI aMdara DUbIne ekAkAra thaI jAya che tyAre te spandana maMtra banI jAya che. zivasUtra kahe che ke AvuM aMtarmukhI mana e maMtra ja che : vittuM mantra:'. ''siddhayogIo A mULa srota sudhI pahoMcyA hoya che. maMtrajApa karatAM teo AtmA sAthe saMparka sAdhIne tyAM ja sthira thayA hoya che. tethI to temanA zabdomAM - vANImAM AtmabaLa vyApta thaIne rahetuM hoya che." 'sarva nAdonuM mULa A je AMtara spanda che, tene zAstro parAvANI athavA parAvAk kahe che.' parAvANI sudhI javAnI rIta A che : gurue Apela maMtra tame japo cho tyAre tenAM spandano tamArA prANa sAthe bhaLaze. A spandano hRdaya sAdhanApatha 55 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA sudhI pahoMcI zarIranI sAta dhAtuomAM vyApta thaIne zarIra ane manane zuddha kare che. Ama, zuddha bhAve maMtrajApa karavAthI te kramazaH vaikharImAMthI madhyamAnI kakSAe ane tyAMthI pazyantInI kakSAe pahoMcaze. chelle tame parAvANI sudhI pahoMcazo ane tyAM tamane AtmAno sparza thaze. anubhUtinI kevI A majhAnI prakriyA ! vaikharImAM sthULa maMtroccAra karatAM sAdhaka AtmAnubhUti sudhI parAvANInA paDAve pahoMce che. lAbha kono? prApti zenI? svaguNanI. svarUpanI. jema ke, jJAtAbhAvanI prAptine bhItarI sukha sAthe sAMkaLatAM kahevAyuM : jJAyakabhAva je ekalo, grahe te sukha sAdhe.... ane jJAtAbhAva UMDo jaze to cAritrano lAbha thaze. bhItarI prAptinI paraMparAnI eka majhAnI vAta AtmaniMdA dvAaizikAmAM kahevAI che : AjJApAlana, AptatattvatA, mamatva Adino tyAga, AtmakasAratA, nirapekSadazA. AjJApAlana vaDe AtatattvatA eTale ke tattvanI prApti thAya che. AjJAzravaNa mAtra thayuM hoya to jJAtatattvatA - tattvonuM jJAna - thaI zake; paNa tattvaprApti mATe to AjJApAlana jarUrI che. vairAgya Adi tattvone mAtra zravaNa dvArA kema meLavI zakAya ? e ghaMTAze, AcaraNanA patha para Utaraze tyAre ja pamAze. 5. savAso gAthAnuM stavana. -DhALa-4, kaDI-6. 6. kadA tvadAjJAkaraNApta-tattvastyaktvA mamatvAdibhavaikakandam / AtmaikasAro nirapekSavRtti-rmokSe'pyaniccho bhavitAsmi nAtha // - Atma.dvAtriM.-9 56 sAdhanApatha Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA vairAgyanI prApti mamatvano - mArApaNAno cheda ja uDADaze ne ! ane parano cheda UDyo to bacyuM te potAnuM. AtmakasAratA. AtmA sivAyanuM badhuM ja have asAra, nirarthaka lAge. pU. cidAnaMdajI mahArAja kahe che : pudgala khala saMgI pare, seve avasara dekha; tanuM azakta karyuM lAkaDI, jJAna bheda pada lekha. lAkaDIno Teko koNa le? 'tanu azakta. zarIre azakta hoya te. e ja rIte pula rUpI khala-duSTa vyaktitvano saMga AtmA kyAre kare ? jyAre pudgala - khAvAnA padArtho vagere - vagara na rahI zakAya tyAre. paNa, eka - be ke cAra divasa bhojana vagara rahI zakAya to khAdyapadArthonI saMgata sAdhaka nahi ja kare. ane, kadAca bhojana vagerenI kriyA thAya tyAreya sAdhakane temAM rasa nahi hoya ane tethI e AtmakasAra ja banI raheze. AtmakasAratA AvI. have paranI koInI/kazAnI apekSA na rahI. nirapekSa dazAmAM mahAle sAdhaka. yathAkhyAta cAritramAM to A nirapekSa dazA eTalI gADha bane che ke mokSanI icchA paNa rahetI nathI. nirapekSa dazA. AtmakasAratAthI Avela nirapekSa dazA. nAgabhaTTa bahu moTA vidvAna hatA. gAmanI bahAra, jaMgalamAM eka jhUMpaDImAM rahetA. Akho divasa zAstro vAMcyA kare, lakhyA kare. ane A jJAnAnandamAM bhojananI to yAda paNa kyAMthI Ave ? koIka ApI gayuM bhojana to khAI lIdhuM. 7. adhyAtmabAvanI - 16. sAdhanApatha 57 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA ekavAra tyAMnA zAsaka bAjIrAva pezvAne khyAla Avyo ke potAnA rAjyamAM AvA moTA vidvAna rahe che, to pote emanA mATe kaMIka kare. rAjyanA atithigRhamAM emane rahevAnuM kahI zakAya, tyAM ja teo bhojana le ane zAstrasaMracanA karyA kare; potAne lAbha maLe. bAjIrAva pezvA eka divasa nAgabhaTTanI jhUMpaDIe AvyA. pote temanI sevA karavA mAge che ema kahI rAjyanA atithigRhamAM padhAravAnI vinaMtI karI. nAgabhaTTe kahyuM : tame mArI sevA karavA mAgo cho ne ? pezvA kahe : hA, jI. nAgabhaTTa kahe: to beso ahIM. zAstranI A paMkti barobara besatI nathI; jarA eno artha karI Apo to ! bAjIrAva kahe : mAro to A viSaya ja nathI, mahArAja ! mane zI rIte Ano artha sUjhe ? nAgabhaTTa kahe : to bIjI koI ja sevAnI mAre jarUra nathI. pezvA nAgabhaTTanI niHspRhatAne namI rahyA. bhoga ane upabhoga svaguNono. eka guNane sAdhaka eka divasamAM vAraMvAra anubhavaze to ene upabhoga kahevAze. divasamAM ekAda vAra anubhUti thAya svaguNanI to e bhoga. draSTAbhAvanA-darzanaguNanA bhoganI vAta laIe. kevo AnaMda sAdhaka pAse e vakhate hoya che ? pU. devacandrajI mahArAjanA jIvananI eka ghaTanA yAda Ave che. eka upAzrayamAM teozrI pravacana ApI rahyA hoya che. bhAvako ekacitte jJAnI gurudevane sAMbhaLI rahyA che. te samaye pAchaLanI jhADImAMthI eka sApa 58 sAdhanApatha Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA Ave che. dhIre dhIre pATa para e caDe che. pUjyazrInA paga para thaIne dhIre dhIre e sarakI rahyo che. loko stabdha thaI gayA che. paNa pUjyazrI mAtra joI rahyA che. mAtra jovAnuM. sApa paga para lasarI rahyo che to ene jovAno. enI kazI ja pratikriyA nahi. jIvana pratyeno rAga hoya to bhaya upaje. paNa e na hoya to bhayano cheda UDelo hoya ne ! sApa paga parathI nIce Utaryo. pATa parathIya nIce Utaryo ane jhADImAM jato rahyo. pUjyapAda devacandrajI mahArAjanA jIvananI ja eka bIjI ghaTanA : paramatAraka sImaMdhara prabhu pAsethI pUjya devacandrajI mahArAjane parama jJAnI tarIke sAMbhaLI saudharmendra brAhmaNanuM rUpa karIne pU. devacandrajI mahArAja pAse Ave che. pUjyazrIne potAnA zrutabaLathI khyAla AvI gayo ke A saudharmendra che. to paNa emaNe pravacana e ja layamAM cAlu rAkhyuM. Indra pote AvyA che, to te prabhAvita thAya evuM kaMIka boluM evo vicAra sudhdhAM temanA hRdayamAM jhaLakyo nathI. AcArAMga sUtranuM eka sUtrakhaMDa teozrInI dRSTimAM te vakhate haze. athavA to ema kahIe ke AcArAMgajInA e sUtrakhaMDanuM jIvaMta saMskaraNa pUjyazrInA te kSaNonA vyavahAramAM pratibiMbita thatuM hatuM. sUtrakhaMDa A hatuM : "nahI purasa sthati, tahAM tucchassa sthati..." prabhunI potAnA sAdhaka paranI zraddhA ahIM zabdomAM DokAI rahI che. mAro sAdhaka pravacana ApatI vakhate zrImaMta ke daridrano koI ja khyAla na rAkhe. kAraNa ke e badhAthI aprabhAvita hovo joIe. Indra pUjyazrInuM pravacana sAMbhaLI AnaMdita thayA. sAdhanApatha 59 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA jJAtAbhAva. dRSTAbhAva. mAtra jANavuM. mAtra jovuM. eka sAdhake mane pUcheluM ke A beumAM zo pharaka ? pharaka A che : jANavAnI bAbata thoDI vyApavALI che. tamArI AMkho baMdha hoya ane sAme koI ghaTanA ghaTita na thatI hoya toya mana smRtinA AdhAre ko'ka ghaTanAne AkAra Apaze. ane jJAtAbhAva tIkSNa na hoya to sAme na ghaTI rahelI ghaTanA, luptaprAya thayelI ghaTanA paNa sAdhakanA manamAM rAga-dveSa janmAvI zake. draSTAbhAvamAM jovAnuM che. te samaye koI ghaTanA ghaTatI hoya to e ghaTanAne mAtra jovI, tenA kAraNe rAga-dveSamAM na javuM A draSTAbhAva thayo. Ama, ghaTanA ghaTe tyAre draSTAbhAva... paNa ghaTanA na ghaTatI hoya atyAre, paNa smaraNa thaI Ave ghaTanAnuM, te vakhate temAM rAga-dveSa na karavA te zAtAbhAva. mahAtmA buddha eka vRkSa nIce beThA che. dhyAna hamaNAM pUruM thayuM che. AMkho khullI che. thoDIvAre be-pAMca bhAIo Ave che. emanI pAgala bahena gharamAMthI bhAgI chUTI che. pagerA parathI A bAju thaIne nAsI gaI hoya tevuM lAge che. paraMtu zilA jevo bhAga hovAthI pagalAM ahIM upasI zake tema nathI. ethI kharekhara kaI bAju gaI haze te khyAla nathI Avato. tyAM e lokoe buddhane joyA. e loko tyAM AvyA ane buddhane pUchyuM : eka yuvAna chokarI A bAjuthI kyAMya gaI hoya evo khyAla tamane che ? buddhanI AMkho khullI hatI. paNa emaNe zuM joyeluM ? emaNe kahyuM : paramANuono eka jaththo - eka zarIra Ama gayela; paNa te bhAI ke sAdhanApatha SS0 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA bahena; yuvAna ke vRddha eno koI khyAla nathI. mAtra 52mANuono jaththo AmathI tema jato jovAyelo. rasavRtti gaI; draSTAbhAva maLI gayo. sAmenI vyakti sajAtIya che ke vijAtIya e jonAra ApaNI rasavRtti che. paNa jyAM 52marasanA pyAle pyAlA pIvAtA hoya tyAM para rasamAM javAnI vAta kevI ? AlbarTa AInsTAIna TocanA vidvAna. sAdagI paNa emanI jabarI. ekavAra amerikI dhanika roka phelarane thayuM ke te AInsTAInane kaMIka mokale. temaNe pistAlIsa hajAra Dolarano caeNka AInsTAInane mokalyo. AInsTAIne caeNka joyo. paNa temanA mATe e dhana jarUrI na hatuM. te yuganA pramANamAM moTI kahevAya evI dhanarAzino caeNka maLavA chatAM aMdara koI ja bhAva na thayo. temaNe e caeNkanA kAgaLano upayoga pustakomAM pejamArkara tarIke karyo. kyAM sudhI pustaka vaMcAyuM che tenI nizAnI tarIke emaNe A kAgaLano upayoga karyo. emAM kayA pustakamAM e rahI gayo ke kyAMka paDI gayo eno paNa A vidvAnane khyAla nahoto. jANakArI - jJAtAbhAva hato, lepa nahoto. AInsTAIne sApekSavAdanI zodha karI. vidvAnoe ene satkArI. amerikAmAM emano satkAra karavAnuM vicArAyuM. nyUyorka zaheranA eNraporTathI temane satkArasthaLe laI javAI rahyA che. hajAro loko phUTapAtha para ane potAnA makAnanI bAlkanIomAM rahIne A vidvAnane jotA hatA. sAdhanApatha 61 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA gADImAM AInsTAIna joDe beThela rAjapuruSe kahyuM : sAheba, meM ghaNA rAjanetAonI satkArayAtrAo joI che. paNa AjanA jeTalI medanI meM kyAreya joI nathI. A vidvAnanI namra ukti A hatI : A ja saDaka para jirApha nIkaLI paDe to AthIya vadhu loko ene jovA bhegA thAya. loko to navInatAnA cAhaka che. AvI ja ghaTanA vinsTana carcila mATe banelI kahevAya che. carcila eka jagyAe bhASaNa karavA gayelA. emanA vaknatvanI jAdUI asara loko para hatI. nAkhI najara na pahoMce teTalA loko carcilane sAMbhaLavA AvelA. mitre carcilane kahyuM : tamArA nAmano kevo jAdu che ! ATalA badhA loko.. carcile kahyuM : mitra ! jo ahIM ja mane phAMsIne mAMcaDe caDAvavAno hoya to AthIya vadhu loko ekaThA thAya. bhoga ane upabhoga svaguNono. emAM je AnaMda maLe, ene zabdomAM zI rIte mUkI zakAya? svaguNa bhoganI eka prakriyA yogazAstranA bAramA prakAzamAM apAI naSTe manasi samantAt, sakale vilayaM ca sarvato yAte / niSkalamudeti tattvaM, nirvAtasthAyidIpa iva // 12-36 // mana vilIna thaI jAya, samApta thaI jAya to prakAzamAna tattvaAtmatattvano bhItara anubhava thAya che. mana upayogane bahAra bhaTakAvatuM hatuM, e mana ja gayuM. have upayoga bahAra nahi jAya. bhItara ja raheze. AnaMda ja AnaMda. sAdhanApatha Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA vIrya... Atmazakti... te sva bhaNI ja jAya. manoyoganI dizA kaI? svanI ja to hoI zake ne ! e mATe eka vyavahAru upAya : sAdhaka bhojana mATe beThela hoya tyAre stavanAnI ekAda paMkti manamAM Te, mamaLAve. stavanAnI e paMkti manano kabajo laI le to bhojanano rasa ekadama ocho nahi thaI jAya? zarIra khAvAnI kriyAmAM rokAyela haze ane mana stavanAnA rasamAM otaprota haze. sUtra A maLe H kAyA paramAM jaI zake. sAdhakanuM mana paramAM na jaI zake. paramatAraka zrI abhinaMdana prabhunI stavanAmAM pUjyapAda devacandrajI mahArAje A padArthane ghUMTyo che H 52ma rasa zI rIte maLe ? e praznanA uttaramAM teoe kahyuM : 'pudgala anubhava tyAga vaDe.' saTIka zabda ahIM 'pudgala anubhava' vaparAyo che. pudgalatyAga nahi, paNa pudgalonA anubhavanA tyAga vaDe parama 2sa mANI zakAya. khAvAnuM rahe, khAvAno anubhava na rahe. AgaLa jatAM evo anubhava thaI zake che ke sUvAnuM thAya, sUvAno anubhava na hoya. zarIra thAkyuM, te sUI gayuM. caitanya kyAM thAkela che ? te to jAge ja che. to zarIra sUtuM. paNa e sUvAnI kriyAno anubhava sAdhakane nathI. tamAruM ankonsDasa mAInDa - ajAgRta mana hozamAM hoya. kadAca jAgRta mana thoDuM nidrAdhIna thAya. paNa tamAro upayoga ? upayogane paramAM javAnuM ja kyAM che ? upayoga zubhamAM rahe. ane zubhane ghUMTIne zuddhamAM jAya. ujAgara dazAnuM nAnakaDuM saMskaraNa jAgRtimAM, svapnamAM ane nidrAmAM bhaLe tema hoza sthAyIbhAva pAmato jAya. 8. zuM jANuM kyuM banI Avaze, abhinaMdana rasa rIta ho mitta; pudgala anubhava tyAgathI, karavI jasu paratIta ho mitta. 4/1 sAdhanApatha 63 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA A rIte dAna, lAbha, bhoga, upabhoga, vIrya sAdhakanA Atmasammukha bane che. ane AtmAnI dizAmAM pagaluM mAMDyuM ke AnaMda, AnaMda... occhava. prabhunA dAna Adi guNonI vAta karI. have stavanAkAra prabhunI yogadazAnI hRdayaMgama kathA zarU kare che : 'prabhuno adbhuta yoga svarUpa taNI 2sA ho lAla...' prabhunuM jJAna, darzana ane sthiratA rUpa cAritra e prabhuno adbhuta yoga che ane e che sva-rUpanI bhUmi (rasA). adbhuta yoga prabhuno. yAda Ave pAtaMjala yogasUtra : 'trayametra saMyamaH'. dhAraNA, dhyAna ane samAdhinuM eka jagyAe rahevuM te che saMyama, cAritra. dhAraNAmAM sAdhaka saMkalpane dRDha kare che ke pote A viSayamAM ja manane kendrita karaze. e pachI dhyAnanI bhUmikAe e viSayamAM sAdhaka UMDo Utare che ane samAdhinI kakSAe svarUpamAM lIna banI jAya che. cAritranI vyAkhyA paNa A ja apAI che H nija guNonI duniyAmAM sthira thavuM te cAritra. : 10 pAtaMjala aSTAMga yogamAM chellAM traNa aMgo mahattvanAM che : dhAraNA, dhyAna, samAdhi. ane prabhue emane eka aMga - cAritra - mAM samAviSTa karyA; kevo adbhuta prabhuno yoga ! Ama, yoganI vyAkhyA A che H svarUpadazA sAthe joDI Ape te yoga.' paNa A adbhuta yoga to che svarUpadazA pote ja. sAdhanakoTino 9. vAtriM sthiratApamataH siddhepIyate| - jJAnasAra-3 10. pariSahasahanAdika parakArA, e saba hai vyavahArA; nizcaya nija guNa TharaNa udArA, lahata uttama bhavapArA. 11. muzkeLa hoyaLo nono saovi dhammavAvAro / -yogaviziSThA-g 64 sAdhanApatha Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA yoga ahIM sAdhyane pamADIne rahyo che. have zAzvata kALa sudhI svarUpa dazAnA AnaMdamAM jhUmavAnuM. prabhunuM anaMta jJAna che nirmaLa, asahAya bIjA koInI sahAyanI apekSA vagaranuM), niSkrayatna, niraMtara ane badhA ja padArthone jaNAvanAra. prabhunuM darzana : yathArtha, sarva sApekSa sarva padArthono nizcaya karanAra. prabhunuM cAritra : nirAga, nizcala, sthiratA pariNAmamaya. svaguNomAM, svarUpamAM sthiratA ja sthiratA.2 Avo prabhuno adbhuta yoga kone jaNAya ? AnI AMzika pratItyAtmaka jhalaka kone maLe ? stavanAkAra kahe che : "bhAse vAse tAsa, jAsa guNa tuja jimyA ho lAla." bhAsana eTale jJAna, vAsana eTale pratIti. prabhu ! tamArI ratnatrayI rUpa adbhuta yoganI pratIti ane jJAna - sarvIze - tene ja thAya ke jenA guNo tamArA jevA che. arthAt kevaLajJAnane akevaLajJAnI kema samajI zake? kema anubhavI zake ? 12. svopajJa stabaka, lA3 (devacandra covIsI) sAdhanApatha 65 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranI vaibhavI duniyA (4) AdhArasUtra dAnAdika nija bhAva hatA je paravazA ho lAla, te nija sammukha bhAva grahI lahI tuja dazA ho lAla; prabhuno adbhuta yoga svarUpa taNI rasA ho lAla, bhAse vAse tAsa jAsa guNa tuja jisyA ho lAla. 3 dAna, lAbha vagere bhAvo je paravaza hatA te svavaza banyA. prabhuno adbhuta yoga che svarUpanI bhUmikA. e yoga tene ja saMpUrNatayA jJAta ke anubhUta thAya che, jenI pAse prabhu jevA guNo hoya che. eTale ke kevaLajJAnI mahAtmA ja prabhunA A adbhuta yogane saMpUrNatayA jANI zake. sAdhanAkrama * svanuM svane dAna * svano lAbha * svano bhoga ane upabhoga * vIrya-AtmazaktinuM sva bhaNI vahevuM sAdhanApatha Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 samAdhi rasathI bharapUra prabhunA darzanathI mohanuM zithilIkaraNa, ethI AtmasmaraNa. tenAthI AtmaramaNatA, dharmadhyAna, zukladhyAna ane vItarAga dazAnI prApti thAya che. stavanAnI cothI kaDI AtmasmRtinI pagathAre eka saMta eka jhoLI potAnI pAse ja rAkhatA. ziSyone temaNe kaheluM ke A jhoLIne koIe upADavAnI paNa nahi vihAramAM ke koIe emAM zuM che e jovAnuM kutUhala paNa nahi rAkhavAnuM. ziSya eTale ja AjJAMkitatA. eka paNa ziSyane e jANavAnI icchA nathI thatI ke gurue zA mATe nA pADI che. ekavAra eka vihArayAtrAmAM eka mahemAna Avela. be-cAra divasa sAthe rahevAnA hatA. vihAra zarU thayo tyAre icchA thaI ke gurudevanI jhoLI pote UMcake. gurue nA pADI. ziSyo pAsethI pachI jANyuM ke gurudeve ene aDavAnI ke jovAnI sudhdhAM manAI pharamAvelI hatI. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre mahemAnane kutUhala thayuM. jyAre guru ane ziSyo badhA bahAra gayelA; tyAre eNe jhoLI kholI. aMdara jotAM ja e camakI gayo. aMdara marelA mANasanI mAthAnI khoparI hatI. e kholIne joto hato ane gurudeva AvI gayA. guru samajyA ke A mANasanA manamAM zaMkA-kuzaMkA thaI ja haze : khoparI zA mATe? zuM guru koI melI tAMtrika vidhi karatA haze? gurue mahemAna ane ziSyone kahyuM : eka vakhata huM smazAnamAMthI pasAra thato hato. thoDuM aMdhAruM hatuM. e vakhate mArA page kaMIka athaDAyuM. joyuM to khoparI. ko'ka manuSyanA agnisaMskAra thayA haze; e pachI A khoparI paDelI. te mArA page athaDAI. guru AgaLa kahe che : mane ahaMkAra te samaye vadhu hato. mane thayuM ke mArA ahaMkAranA phuracA uDADavA A khoparI rAmabANa auSadha thaze. jyAre ahaMkAra UThaze, A khoparIne joIne vicArIza ke huM paNa ekavAra A rIte ko'kanA page athaDAvAno chuM. mArA zarIranI hAlata A ja thavAnI che. zarIranI A hAlatanI sAme mane Atmadarzana thaze. to avinAzI chuM..." to, khoparIne te vakhate meM laI lIdhI. mArI jhoLImAM mUkI ane tyArathI roja ene sAthe rAkhuM chuM.... Ane jovAthI deharAga TaLe che. AtmasmRtinA dhadhakatA aMgArA para pharI vaLelI rAkha UDe che ane AtmasmRti tIvra bane che. | mahemAna to Abho ja thaI gayo. gurunAM caraNomAM paDyo. potAnA aparAdhanI eNe mAphI mAgI. AtmasmRtinI pagathI para cAlavAnI vAtathI zarU thAya che stavanAnI kaDI : 68 sAdhanApatha Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre mohAdikanI dhUmi anAdinI Utare ho lAla, amala akhaMDa alipta svabhAva ja sAMbhare ho lAla; tattvaramaNa zuci dhyAna bhaNI je Adare ho lAla, te samatArasa dhAma svAmI mudrA vare ho lAla. 4 samAdhirasa | samatArasa | prazamarasanA kendra samI prabhunI mukhamudrA, prabhunI dehayaSTine dhyAnathI jonAro sAdhaka mohane tirohita karI AtmasmaraNa, tattvaramaNa dvArA pavitra dharmadhyAna ane zukladhyAna sudhI pahoMce che. ane e rIte prazamarasanA kendra samI prabhunI mudrAne eTale ke vItarAga avasthAne pAme che. kramazaH eka eka caraNane joIe. mohanI tirohita dazA. moha, krodha, lobha AdinI AsaktinI amUccha (dhUmi) thI pAra sAdhakanuM javuM. mohAsakti zuM karatI hatI ? enA dvArA svarUpadazAno khyAla nahoto Avato ane sAme cheDe parabhAvane pakaDavAnuM ane emAM ja otaprota thavAnuM rahetuM hatuM. mohAsakti dUra thatAM ja, mohanuM e dhummasa chaMTAtAM ja AtmasmRti thaI UThe che. jhena kathA yAda Ave. izAna guru pAse beThela. gurunI pAse bhaThTho hato. gurue izAnane kahyuM : rAkha nIcethI saLagato aMgAro kADhe to ! izAne cIpiyo laI Ama tema bhaTTAmAM pheravyo. paNa saLagato aMgAro ene na maLyo. gurue cIpiyAne potAnA hAthamAM lIdho. bhaTTAmAM 69 sAdhanApatha Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre UMDe UMDe nAkhyo ane saLagato aMgAro cIpiyAmAM pakaDAyela hato. gurue hasatAM hasatAM kahyuM? upara uparathI jotAM kAMI na maLe. UMDANamAM javuM paDe. moha tirohita thatAM sAdhake anuprekSAnA cIpiyA vaDe, jenA para rAkha vaLI gaI che, te AtmasmRtinA dhadhakatA aMgArAne bahAra kADhavo joIe. anuprekSA tIvra bane. zarIra, nAma vagere to huM nathI. to huM koNa chuM? eka ghammaravaloNuM cAle. ane AtmatattvanuM smaraNa A rahyuM ! AtmasmaraNa. pUjyapAda AnaMdaghanajI mahArAjanuM eka pada yAda Ave : avadhU ! anubhava kalikA jAgI, mati merI Atama samarana lAgI.. anubhava rasa meM roga na sogA, lokavAda saba meTA; kevaLa acaLa anAdi, zivazaMkara bheTA.. varSAbunda samudra samAnI, khabara na pAve koI AnaMdaghana che jyoti samAve, alakha kahAve soI.. anubhavanI kaLI khIlI. mAruM mana have AtmasmRtinA patha para che. kevo che A AtmAnubhava? tyAM roga nathI, zoka nathI, loko zuM kaheze tenI koI ciMtA nathI. phakta acaLa, anAdi, paramatatva sAthe milananI vAta tyAM che. varasAdanuM phoruM. havAmAM taratuM. samaMdaramAM paDyuM. have ene alaga kaI rIte tAravI zakAze ? e ja rIte parama cetanAnA samaMdaramAM 70 sAdhanApatha Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre AtmacetanAnuM buMda samAI jaze. ane A abheda milana thayA pachI beune alaga zI rIte karI zakAze ? AtmasmaraNa. 'amala akhaMDa alipta svabhAva ja sAMbhare ho lAla.' AtmasvabhAva amala AtmasmaraNa kaI rIte thaze ? mAro svabhAva che, akhaMDa che, alipta che; A rIte smaraNa thaze, saMvedana thaze; je anubhUtinI dizAmAM AgaLa cAlaze. - amala. AtmA che amala. rAga, dveSanA malathI rahita. AtmAnuM mULabhUta svarUpa to AvuM che ja. paNa ene yAda karanAra, AtmasmRtinI keDIe AgaLa vadhato sAdhaka paNa amala banI zake. kaI rIte ? dhAro ke sAdhaka bhojana mATe beTho. sAro khAdya padArtha che. e khAtAM rAgadazA manamAM udita thaI. ahIM sAdhakanA cittataMtranI khUbI e hovI joIe ke rAga utpanna thatAM ja khyAla AvI jAya ke rAga utpanna thayo che. ane tarata ja eno cheda kema uDADI zakAya enI zodha cAle che. anAdinI saMjJAe eka vicAra Apyo : A padArtha bahu ja sAro che. ane rAgadazAnuM vaheNa cAlu thayuM. sAdhakanI jAgRti prativicAra nahi pheMke ? zo Ano artha ? thoDIvAra mATe sAro lAgato A padArtha... Akhare zemAM pheravAze ? kevA kacarAmAM e rUpAMtirata thanAra che ? rAganA taMtune ucchedavA A jAgRti rAmabANa auSadha che. sAdhanApatha 71 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre vinobAjI nAnA hatA tyAre temanA ghare gAmaDAmAM rahetA temanA saMbaMdhIonA dIkarAo, je bhaNavA mATe A zaheramAM AvelA, rahetA hatA. jamavA mATe badhA bese tyAre bIjAone garama roTalI maLatI; vinobAjIne ThaMDI roTalI mA ApatI. ekavAra mA-dIkaro beu ja hatA tyAre vinobAjIe pUchyuM ke mA ! tuM mane ja kema ThaMDI roTalI Ape che ? mAe kahelo javAba mAnA hRdayanI jAgRtine cIMdhato hato : vinyA! mane tArA pratye sneha che ane ethI tArA pratyenA snehamAM bIjAone anyAya na karI besuM, mATe A sAvadhAnI rAkhI che. je divase saMbaMdhIonA dIkarAmAM ane tArAmAM mane saheja paNa pharaka nahi varatAya e divasathI taneya garama roTalI maLaze. kevI jAgarukatA ! vinobAjInA jIvananI jAgRtinI eka ghaTanA yAda Ave che. patrakAra pariSada hatI. moTA patronA taMtrIo, patrakAro AvelA. be prazno puchAI gayelA. trIjo prazna je patrakAre pUchavAno hato teNe pUchyuM: AcAryajI, be prazno Apane puchAI gayA che ane enA javAba Ape ApyA che. trIjo prazna mAre pUchavAno che. mAre e jANavuM che ke A vacagALAnA samayamAM Ape zo vicAra karyo ? saMbhrAnta, jANItA patrakAronI sabhA hoya. e praznonA uttaro bIje divase dezanAM ne videzanAM vartamAnapatromAM camakavAnA hoya... vidvAna mANasa paNa AvI kSaNomAM dabAvamAM hoI zake. paraMtu vinobAjI sAdhaka hatA. temanI bhItarI vAta AkhI judI hatI. temaNe kahyuM : be prazno puchAI gayA pachI mAro priya maMtra daza vAra meM raTyo che ane agiyAramI vAra e raTI rahyo chuM. 72 sAdhanApatha Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre A jAgRti hoya tyAM sUkSma rAga - huM sAruM bolyo, meM bIjAone prabhAvita karyA - kyAMthI praveze ? pAMca-sAta bauddhiko saMgoSThi mATe maLyA hoya tyAre, navAInI vAta e hoya che ke, zrotA koI nathI hotuM ! badhA vaktA ja hoya che. eka vyakti bolatI hoya tyAre bIjAnA manamAM vicAronuM ghamasANa yuddha cAlatuM hoya che : AnA muddA karatAM vadhu prabhAvazALI muddA huM mUkuM. enA karatAM vadhu sarasa huM boluM. pAMca-sAta mANasonuM A nAnakaDuM vRnda. tamArA sArA vaktavyathI becAra jaNA rAjI thayA toya zuM ? abajo mANasothI chalakAtI A duniyAmAM be-pAMca mANasone tame rAjI karyA e koI vizeSa vAta che ? ApaNA sUkSma rAgane phaTakAranAra ghaNI anuprekSAo, ghaNI ghaTanAo ApaNI cotarapha phelAyelI che. prazna e che ke ApaNe emane pakaDI zakazuM ? hamaNAM aMgrejImAM eka sarasa pustaka AvyuM che : 'pAvara oNv nAu.' tenA mukhapRSTha para lakhAyuM che ke vIsa lAkhathI vadhu nakalo A pustakanI vecAI cUkI che. A lakhANa sAmAnya lekhakonA ahaMkArane cUrI na zake ? hajAra ke paMdaraso nakalo potAnAM pustakanI chapAI hoya ane eno sUkSma rAga bhItara saLavaLI rahyo hoya ane AvuM kaMIka vaMcAya to... ? to e ahaMkAra chU thaI jAya ne ! rAmakRSNa paramahaMsano eka ziSya guru pAse Avyo. kahe : pANI para, jamInanI jema cAlavAnI siddhi meM prApta karI che. cauda varSanI sAdhanAne aMte A siddhi mane maLI. sAdhanApatha 73 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre ! be paisA ApatAM hoDIvALo nadIne A pArathI pele pAra ApaNane utArI de che. e be paisAnI siddhi meLavavA mATe teM guru kahe : mUrakha tArA kiMmatI cauda varasa bagADyA ? ziSya samajyo. ene potAnI bhUla samajAI. eno ahaMkAra tirohita thayo. AvA guru maLavA eya parama bhAgyanI nizAnI che ne ! rAganA cAra koThA che H padArtha, vyakti, zarIra ane huM. padArtho para rAga che. vyaktio para paNa che. zarIra para to che ja. ane sahuthI UMDo rAga potAnA sUkSma huM upara che. jAgRti rAganA A cAre koThAone vIMdhI zake che. amala che sAdhaka. nathI rAgano mala, nathI dveSano mala. potAnA zuddha svarUpanI amalatA-nirmalatAne sAdhaka AMzika rUpe anubhavI zake che. dveSa paNa udita thavAnI taiyArI karato hoya ane jAgRti AvI jAya to... ? to dveSa chU thaI jAya. lIci bahu moTA saMta hatA. eka samaye teo nadInI nAvamAM jaI beThA. anukULa pravAhamAM nAva sarakI rahI hatI. bIjI koI nAvaDIo hatI nahi savAranA e samaye. to lIci AMkho baMdha karI dhyAnamAM besI gayA. nAvanuM taravAnuM cAlu, saMtanuM dhyAnamAM hovAnuM cAlu. dhyAna evuM priya hatuM ke samaya maLyo nathI ke dhyAna zarU thayuM nathI. rasavRtti hoya che tyAM samayano abhAva naDato nathI. 74 sAdhanApatha Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre nAva AsAnIthI sarakI rahI che. acAnaka pAchaLathI AvatI eka nAvanI joradAra Takkara lIcinI nAvane lAgI. eka kSaNa ekazana sAme rIekazana. UbharI AvyuM : "huM dhyAnamAM chuM, mane AjubAjunI nAvano khyAla na hoya. paNa jenI nAva bhaTakANI A nAva sAthe, enI AMkhoya baMdha haze ? paLabhara krodhathI bhItara chavAI gayuM." tarata AMkho kholI. joIne tarata teo hasI paDyA. je nAvanI Takkara lAgelI e nAva khalAsI vagaranI hatI. kinAre lAMgarAyelI haze nAva. ane pavanamAM doraDuM chUTI jatAM vahI nIkaLelI. moTI naukA hoI jorathI enI Takkara lAgI gayelI. lIci hasyA : khAlI nAva che A to ! paNa pachI UMDA UtarAyuM : A ja nAvamAM nAvika beThela hota to potAne keTalo gusso caData ! ane nAvika nathI to gusso na Avyo. ghaTanA banne paristhitimAM samAna hoya to paNa eka paristhitimAM gusso caDe to tyAM doSa paristhiti para DhoLI zakAya ke potAnI khoTI vicAraNA para. potAnI bhItara chavAIne rahela jIvaSa ja kharekhara gunegAra nathI ? e pachI lIcie "khAlI nAva' zabda prayogano ja upayoga karyo te adbhuta che. kyAreka koka vyakti gussAmAM jema tema bolI nAkhe tyAre lIci manamAM kahetA : A to khAlI nAva che. upayoga rUpI, hoza rUpI mAlika kyAM jAgato che ahIM ? hoza nathI mATe ja pelAne krodha Avela che ne ! paNa jo potAnI pAse hoza, jAgRti hoya to potAne krodha nahi ja satAve.... jAgRti sAdhakane amala, nirmala banAve. amala akhaMDa alita svabhAva ja sAMbhare ho lAla." akhaMDa. akhaMDa upayoga siddha bhagavaMtono cAlI rahyo che. sAdhanApatha 75 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre sAdhake upayogane akhaMDa rAkhavA zuM karavuM joIe ? upayogane khaMDita karanAra gunegArane oLakhI tene pakaDI levo joIe. | vikalpo zubha upayoganI dhArAne khaMDita karI de che. svAdhyAya ke bhaktinI majAnI kSaNo cAlatI hoya ane rAgAtmaka ke dveSAtmaka vikalpa AvI jaze to...? to pelI dhArA tUTI jaze. AthI ja sAdhanAmAM nirvikalpa dazA para bhAra mukAyo che. "nirvikalpa upayogamAM, nahi karmano cAro." upayogamAM yA to vikalpo raheze, yA tamArI zubha vicAraNA athavA zuddha sthiti raheze. e mATenI sarasa prakriyA "samAdhi vicAra' graMthamAM Apela che : nizca zuddha svarUpa kA, ciMtana vAraMvAra; nija svarUpa vicAraNA karavI citta mojhAra. ati sthiratA upayoga kI, zuddha svarUpa ke mAMhI; karatAM bhavaduHkha savi TaLe, nirmalatA lahe tAMhI. eha upayoge varatatAM, sthirabhAve layalIna; nirvikalpa rasa anubhave, nija guNamAM hove pIna. tiNa kAraNa nija rUpamAM, phirI phirI karo upayoga, cihuM gati bramaNa miTAvavA, eha sama nahi koI joga. zubhathI zarUAta karI : nija svarUpanuM vAraMvAra ciMtana karavuM. A ciMtana svasvarUpamAM, svaguNamAM jhaMkhanA pedA karaze. "mane AvA guNo kyAre maLaze ? mAruM AvuM svarUpa mane kyAre sAMpaDaze ? jhaMkhanAnI tIvratA zuddha bhaNI yAtrA karAvaze. eTale ja duhAmAM kahyuM ke have zuddha svarUpamAM upayoga atyaMta sthira bane che. 1. savAso gAthAnuM stavana. 2. samAdhi vicAra, duhA-199, 201, 203, 215 76 sAdhanApatha Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre upayoganI A sthiratA nirvikalpa rasano, svaguNanI dhArAno anubhava karAve che. kahe che graMthakAra : bhAI! tuM tArI bhItara ja jhAMka. tArI aMdara ja AnaMdarasa paDela che. bahAra phAMphAM have na mAra. tArA svarUpamAM ja satata upayoga rAkha. kevuM svarUpa che ApaNuM ? amRtavelanI sakjhAya' kahe che : kadIye kSINa na thAya tevuM, karma AdinA kalaMkathI rahita, jJAna ane AnaMdathI bharapUra tAruM svarupa che. neti-netinI bhASAmAM paNa varNana thayuM sva-svarUpanuM tuM deha nathI, mana nathI, vacana nathI, pudgala nathI, karma paNa tuM nathI. tuM badhAthI nyAro che. eka sarasa anuprekSA adhyAtmabiMdumAM apAI che: "je dazya che te huM nathI, je adezya che te huM chuM. zarIrabhAvamAMthI rAjInAmuM apAI gayuM ne ! ramaNa maharSi paramArtha dIpa'mAM kahe che : huM deha" evA matisUtrane viSe, gUMthAI ciMtA saghaLI janonI; koNa ? e ciMtanathI hade prabo, samasta ciMtA TaLaze tamArI akhaMDa." zubha upayoganI ne zuddha upayoganI sAdhakanI akhaMDa dhArAne vikalpo khaMDita kare che. vikalpo tarapha mana phaMTAya che tyAre pelI sarasa dhArAo khaMDita thaI jAya che. 3. deha mana vacana pudgala thakI, karmathI bhinna tuja rUpa re; akSaya akalaMka che jIvanuM, jJAna AnaMda svarUpa re... 24 4. yad dRzyaM tadahaM nAsmi, yaccAdRzyaM tadasmyaham / matotrAtmathi hilva, nibaM thaye -adhyAtmabiMdu, tA.2,zlo.18 5. paramArtha dIpa, 156 sAdhanApatha 77 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre e mATe mArga kayo? zubhano ane zuddhano AnaMda tIvratAthI maNAya to paramAM javAnI icchA ja na thAya. vikalponI nirarthakatAnA saMdarbhamAM pUjyapAda cidAnaMdajI mahArAjanI eka prasiddha kaDI yAda Ave : naya aru bhaMga nikSepa vicArata, pUravadhara thAke guNa herI; vikalpa karata tAga nahi pAyo, nirvikalpa te hota bhayerI.. guNasamRddha pUrvadhara maharSio paNa naya, nikSepa ane bhaMgo vicAratAM thAkI jAya che. vikalpothI thAkIne teo nirvikalpatAmAM jAya che. sAmAnya manuSyanA vikalpo to potAnA kSudra kartutvanI AsapAsa ghUmatA rahetA hoya che. pU. mahopAdhyAya yazovijaya mahArAja kahe che : huM kartA para bhAvano, ema jima jima jANe; tima tima ajJAnI paDe, nija karmane ghANe." vikalpone choDavA ja rahyA. amala akhaMDa alipta svabhAva ja sAMbhare ho lAla." prabhu karmothI bilakula alipta che ja. sAdhaka paNa alipta banavAnA patha para che. sattAmAM rahela karma udayamAM Avaze. paNa e vakhate sAdhakanI pratikriyA zI haze ? 6. savAso gAthAnuM stavana, DhALa-3, kaDI-13. 78 sAdhanApatha Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre udayamAM bhaLavAnuM nahi thAya. ene jovAnuM thaze. azAtAno udaya cAlI rahyo che. zarIra vedanAthI grasta che. sAdhaka e vedanAnA othAra nIce dabAto nathI. e zarIramAM thatI vedanAne jue che. A jovAnI vAta, draSTAbhAva te ApaNo mULa guNa : darzana. A kSaNomAM rahevuM te guNAnubhava. guNAnubhava, svarUpAnubhava zuM kare ? pU. cidAnaMdajI mahArAja kahe che : nija anubhava lavalezathI, kaThina karma hoya nAza; alpa bhave bhavi te lahe, avicalapura ko vAsa.deg svanI aMdaranI ramaNatAno AnaMda evo tIvra hoya ke zarIranA stara paranI A pIDAno khyAla paNa nathI hoto. cAra DigrI tAvamAM zarIra sekAtuM hoya, becenI tIvra hoya ane e vakhate e dardIne samAcAra maLe ke eka karoDanI laoNTarI potAne lAgI che; to tAvanI pIDA kSaNabharamAM chU thaI jAya ke nahi ? e sukha karatAM A AnaMda to keTalo caDhiyAto che ! svamAM hovAno AnaMda. karmanA udayane jovAno thaze. baMdha vadhu paDato thaze nahi karmano. nirvikalpatAnI pRSThabhU maLI gaI. rAga-dveSanI zithilatA thaI to baMdhamAM tIvratA kyAMthI Avaze ? aliptatA ane liptatAnI vAta jJAnasAre sarasa rIte kahI che : 'alito nizcayenAtmA, nizca vyavahArataH'. 7. 53, svarodaya jJAna sAdhanApatha 79 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre nizcaya dRSTie AtmA alipta che. nizcaya dRSTi kaheze ke karmanA paramANuo jaDa che, AtmA caitanyamaya che; AtmAne karma zuM karI zake ? 'adhyAtmabiMdu' upAdhyAya harSavardhanajIe racela nizcayanayano majAno graMtha che. temAM teo kahe che : bandha, udaya, udIraNA ane sattA kharI; paNa e karmane. mAre zuM ? huM to mukta chuM. 8 vyavahAra dRSTi alaga che. te ema kahe che ke AtmA karmothI keTalo to kharaDAyela che ! tene tapa, japa, sAdhanA dvArA zuddha karavo che. bahu majAnI vAta e che ke vyavahAra ane nizcaya dRSTionuM tamArI sAdhanAmAM mizraNa kyA anupAtathI karavuM e gItArtha guru nakkI karaze. gItArtha sadguru nizcaya ane vyavahAra dRSTimAM pAraMgata hoya che. ane temanI pAse AvatA sAdhakomAM nizcaya-vyavahAranuM pramANa kaI rIte rAkhavuM te potAnA anubhava baLathI nakkI kare che. jema ke, prAraMbhika sAdhaka Avyo hoya to ene pAMca ke daza TakA nizcaya ane nevuM ke paMcANuM TakA vyavahAranuM mizraNa teo Apaze. ane ekadama UcakAyela sAdhaka mATe sAme cheDe jaIne paNa teo mizraNa Apaze. pUjya mahopAdhyAya zrI yazovijaya mahArAjanuM savAso gAthAnA stavananuM A vacana bahu ja prasiddha che : nizcayadRSTi hRdaye dharIjI, je pALe vyavahAra; puNyavaMta te pAmazejI, bhavasamudrano pAra. DhALa-5, kaDI - 4 ane AnI ja sAme cheDenuM temanuM kathana che : nizcaya navi pAmI zake jI, pALe nahi vyavahAra; puNyarahita je ehavA jI, tehane kavaNa AdhAra...? DhALa-pa, kaDI - 7 8. bandhodayodIraNasattvamukhyAH bhAvAH prabandhaH khalu karmaNAM syAt / 80 sAdhanApatha Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre gItArtha guru sAdhakanA hRdayamAM sAdhanAnuM lakSya pratiSThita karI nizcayanuM ropaNa kare che. rAga, dveSa ane ahaMkAranI zithilatA A dharmanuM lakSya che. lakSya nizcita thayA pachInI sAdhakanI sAdhanA ghaNA bhAge samyak hoI zake. kAraNa ke sAdhanAnuM - prabhue kahela kriyAmArganuM AcaraNa e karato jaze ane joDe joDe joto jaze ke potAnA rAga, dveSa ane ahaMkAramAM zithilatA AvI ke kema. banI zake ke potA mATenuM potAnuM A nirIkSaNa eTaluM tIkSNa na hoya ke jeTaluM e hovuM joIe ane to, rAgAdinI zithilatA eTalI na thaI hoya to paNa e thaI che ema mAnI levAya. sAdhanA jagatamAM A ovara esTimezana - adhimUlyana bahu ja khataranAka che. e mATe sAdhaka sadgurune ja pUchaze ke sAhebajI, mArI sAdhanA barobara cAle che ? to, nizcayadRSTi hRdayamAM AvI ane have vyavahAramArganuM pAlana thAya che to A nizcaya-vyavahAranuM dvandva bhavapAra cokkasa utAraze. have sAdhakane mAtra saMkhyAmAM saMtoSa nahi Ave. meM pAMcaso sAmAyika karyA e gaNita have enuM nahi hoya, samabhAva mArAmAM keTalo Avyo e ja te joze. pU. AnaMdaghanajI mahArAjanuM saTIka vacana yAda Ave : 'AtamajJAnI zramaNa kahAve...' mahopAdhyAya zrI yazovijaya mahArAjanuM paNa evuM eka vacana yAda Ave : liMga-veSa-kiriyAkuM sabahi, dekhe loka tamAsI ho; cinmUrati cetana guna cinha, sAco sou saMnyAsI ho. 9. gurjara sAhitya saMgraha, bhA. 1 pR. 175, pada-39. sAdhanApatha 81 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre cinmurti sAdhaka sva-guNonI duniyAne parakhe che ane temAM khovAI jAya che. svaguNomAM hovuM te ja dhyAna. ane e dhyAna mATe kriyAmArga. kevuM majhAnuM A sAyujya ! upamiti eTale ja kahe che ke munivaronI ane zrAvakonI mULaguNa sAdhanA, uttaraguNa sAdhanA ane pratilekhanAdi kriyAo dhyAnayoga mATe ja che.10 mahopAdhyAya zrI yazovijaya mahArAjanuM nizcaya ane vyavahAranuM samarthaka eka sarasa vidhAna che : koI kahe mukti che vINatAM cIMtharAM, koI kahe sahaja jamatAM ghara dahIMtharA; mUDha e doya, tasa bheda jANe nahIM, jJAnayoge kriyA sAdhatAM te sahI.11 koI kahe che ke mukti cIMtharAM vINavA jevI kaSTasAdhya che. bIjAo kahe che ke mukti to ghare dahIMtharA jamatA hoIe evI saraLa che. upAdhyAyajI mahArAja kahe che : A beu mUrkha che. jJAna dvArA (nizcaya dRSTi dvArA) kriyAyogane (vyavahArane) sAdhatAM mukti maLe che. bahu majhAno krama sAdhanAno ahIM apAyo che : mohanI tirohitatA, AtmasmaraNa, AtmaramaNatA, dharmadhyAna, zukladhyAna, vItarAgadazAnI prApti. have Avaze AtmaramaNatA. jene stavanAkAre tattvaramaNatA zabda vaDe darzAvI che. nava tattvomAM mukhya be : cetana, jaDa. emAM paNa mukhya eka : AtmA. A Atmatattvane viSe ramaNatA. 10. mUjottaranuLA: sarve, sarvA ceyaM viiA / munInAM zrAvALAM va, dhyAnayogArthamIritA 5 - 35miti, prastAva-8, ratno. 76 11. sADA traNaso gAthAnuM stavana. DhALa 16, kaDI-24. 82 sAdhanApatha Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre AcArAMgajInuM eka hRdayaMgama sUtra yAda Ave : je AtmadarzI che te sAdhako AtmaramaNazIla che ane je AtmaramaNazIla che te AtmadarzI che. 12 AtmadarzitA AtmaramaNatAmAM pheravAya che. tame tamArA svarUpane juo ane evA to enA mohamAM paDI jAva ke tame temAM ja khovAI jAva. AtmadarzitA zI rIte Ave tenA upAya batAvatAM adhyAtmopaniSad graMthe kahyuM :17 AtmadarzI banavA icchato sAdhaka jJAnayoga vaDe aMtarmukha bane. evuM e darzana thaze, jemAM draSTA sivAyanA bIjA badhAM ja dRzyo chU thaI jaze! mananA kampyuTaranI pUrI jUnI yAdadAsta bhUMsAI jaze. memarInuM DIliTa thavuM, tamAruM tamane maLI javuM. bahirmukha dazA chUTavI joIe. jyAM aMtarmukhatA AvI, aMdaranA AnaMdano Achero sparza thayo; bahirmukha dazA chUTI. aMtarmukha dazA AtmadarzitAmAM phe2vAze. ane AtmadarzitA AtmaramaNatAmAM pheravAze. tame AtmadarzI banyA; paramAM zI rIte rahI zakavAnA ? 52mAM zI rIte ramI zakavAnA ? have bahAranI duniyAne kaho alavidA. AcArAMgajIno krama samajavA jevo che : AtmadarzitAthI AtmaramaNatA, ane AtmaramaNatAthI AtmadarzitA. pahelAM sAdhaka potAnA svarUpanuM darzana karaze, potAnI vaibhavI duniyAne joze ane te haze e vaibhavI duniyAmAM. bhItaranI e vaibhavI duniyAno vasavATa AtmaramaNatA tene AtmadarzitA Apaze. eTale ke have e sAdhakane AtmA sivAya bIjuM kaMI ja jovA jevuM nahi lAge. 12. ne aLAvamI ne abbArAme, ne aLabArame se aLaLavaMsI / 1/2/6/201 13. tenAtmavarganAAdkSI, jJAnenAntarmuho bhavet / draSTurdRgAtmatA muktirdRzyaikAtmyaM bhavabhramaH // - adhyAtmopaniSad, jJAnayoga, 5 sAdhanApatha 83 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasmRtinI pagathAre pahelI AtmadarzitA karatAM A bIjIvAranI AtmadarzitA caDhiyAtI che. trIjIvAranI ethI paNa ciDhayAtI thavAnI. AvuM ja AtmaramaNatA mATe banaze. pahelIvAranI AtmaramaNatA karatAM bIjIvAranI AtmaramaNatAmAM UMDANa vadhu haze. guNasparza tIvratAthI saMvedAto jaze. dIkSAnA eka varSanA paryAye jIvanmukta dazAnI vAta je zAstromAM Ave che teno AdhAra A AtmadarzitA ane AtmaramaNatA che. AthI ja jIvanmukta mahAtmAonI AMtaradazA para kemerA pheravIne mahopAdhyAya yazovijaya mahArAja jevA anubhUtivAna sAdhake kahyuM : jIvanmukta mahAtmAo AtmabhAvamAM sadA jAgRta hoya che, vibhAvomAM teo sUtelA che ane paradravyomAM teo udAsIna che ane e rIte teo svaguNomAM lIna hoya che.14 AtmaramaNatAmAM dharmadhyAna cAlyA karatuM hoya che. e dharmadhyAna dvArA zukladhyAna ane e dvArA vItarAgadazAnI prApti. kevo majhAno A krama ! 14. bApratyAtmani te nisyaM, vahivadhu zete / 84 udAsate paradravye, lIyante svaguNAmRte // - paMcaviMzatikA-15 sAdhanApatha Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) AdhArasUtra mohArdikanI ghUmi anAdinI Utare ho lAla, amala akhaMDa alipta svabhAva ja sAMbhare ho lAla; tattva2maNa zucidhyAna bhaNI je Adare ho lAla, te samatArasa dhAma svAmI mudrA vare ho lAla.... 4 samAdhirasathI bharapUra prabhunA darzanathI mohanuM zithilIkaraNa, ethI AtmasmaraNa. tenAthI AtmaramaNatA, dharmadhyAna, zukladhyAna ane vItarAga dazAnI prApti thAya che. sAdhanAsUtra * mohanuM zithilIkaraNa 7 AtmasmaraNa AtmaramaNa dazA AtmasmRtinI pagathAre dharmadhyAna * zukladhyAna 7 vItarAga dazA sAdhanApatha 85 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanAnI pAMcamI kaDI keTalIka zreSTha prArthanAo prabhu ! Apa tribhuvananA nAtha cho. huM Apano dAsa chuM. prabhu! mArI eka abhilASA che ke AtmasvabhAvanuM smaraNa mane satata thAo! enA ja jJAna, darzana ane cAritranI dhArA cAlyA karo ! ane A badhAnuM dhyAna satata rahe ! rAjasthAnamAM chevADe AveluM eka gAma. jainonAM pAMca-sAta ghara. madhyamavarganAM. gAmamAM eka mAjI rahe. daherAsara gAmamAM nahi. phoTAmAM prabhunAM darzana kare ane tyAre roja AMkho bhIMjAya prabhunuM darzana kyAre maLaze? emanA eka saMbaMdhIe zatruMjaya tIrthanA saMgha kADhyo. mAjI emAM yAtrA mATe cAlyAM. pahelI ja vAra pAlItANAnI yAtrA karavAnI hatI. pAlItANA AvyuM. mAjI upara gayAM. upara to bhagavAna ja bhagavAna. jyAM juo tyAM bhagavAna. e vakhate mAjIe prArthanA karI : bhagavAna ! tame ATalA badhA ahIM cho, to be-traNa bhagavAna to mAre gAma Avo ! ame tamArI barobara bhakti karazuM. prabhu ! Avo ! Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo mAjI pAlItANAthI ghare gayA e ja divase eka AcArya bhagavaMta potAnA munivRttva sAthe tyAM padhAryA. e bAju vihAra bahu ja ocho. varSo pachI AcArya mahArAja padhAryA. gAma lokoe khUba sarasa bhakti karI. bapore pravacanamAM AcArya mahArAje pUchyuM : tame loko ATalA badhA bhaktivALA cho, to daherAsara kema nathI ? mAjIe kahyuM : sAhebajI, Apa padhAryA cho. ApanI preraNAthI daherAsara thaI jAya to amane khUba AnaMda thAya. prabhunI bhakti ame barobara karIzuM. AcArya bhagavaMtane vaMdana karavA eka zreSThI AvelA. temane ko'ka bhAvaka kSetramAM daherAsara banAvavuM ja hatuM. temaNe UbhA thaI vinaMtI karIH jo zrI saMgha mane rajA Ape to huM daherAsara karAvI ApuM. saMgha to taiyAra ja hato. cha mahinAmAM daherAsara banI gayuM. ane e ja AcArya bhagavaMtanA karakamaLa dvArA traNa prabhujInI pratiSThA raMge caMge thaI. mAjInI prArthanA kevI jhaDapathI phaLI ! prArthanAne bahu ja jhaDapathI kArya karanArI saMghaTanA tarIke oLakhavAmAM Ave che. koI lAITa ona kare ane paMkho pharapharI UThe temAMya vacce prati-pratisekaMDa lAgatI hoya che. prArthanA te ja kSaNe sAkAra bane che. basa, hRdayanAM UMDANathI prArthanA karo ! prabhunI kRpAno anubhava tamane tatkALa thaze. motIzAha zeTha pAlItANAnI yAtrAe gayelA. tyAMnAM uttuMga jinAlayo joI potAne paNa evuM jinAlaya bAMdhavAnI icchA thaI. sthapati joDe hatA. jagyA joI. atyAre jyAM motIzAha zeThanI TUMka che tyAM kuMtAsaranI UMDI khINa. sAdhanApatha 87 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo motIzAha zeThe kahyuM : A khINane pUrI ahIM daherAsara banAvIe. zilpI kahe : sAheba, DuMgara para AvI UMDI khINa pUrI zI rIte ? motIzAha zeThano javAba manohara hato : je prabhunI kRpA anaMta janmonI naraka-nigodanI khINone pUrI de, e prabhunI kRpA mATe A khINa zI visAtamAM ? bhaktahRdayanI e zraddhA ane prArthanAnuM dhabakatuM smAraka Aje motIzAha zeThanI TUMkanA nAme prasiddha che. : keTalIka zreSTha prArthanAo yAda Ave : mahopAdhyAya zrI yazovijaya mahArAja paramatAraka zrI abhinaMdana prabhunI stavanAmAM kahe che : 'tere nayana kI mere nayana meM, 'jasa' kahe dio chabi avatArI...' prabhu ! tArI AMkhomAM je nirvikAratA Adi che, tenuM pratibiMba mArI AMkhomAM paDo ! 'akhiyana meM avikArA...'nuM nAnakaDuM paDeluM pratibiMba - sAdhakanI AMkhomAM - kevuM bhavya lAge ! e vakhate vimAsaNa thAya ke prabhune jovA ke A bhaktane jovo ? zaMkhezvara mahAtIrthamAM pUjyapAda adhyAtmayogI AcArya bhagavaMta kalApUrNasUrijI mahArAja sAheba beThela hoya, devAdhidevanI sAme, tyAre paLabhara vimAsaNa thatI : kone mana bharIne nIrakhavA ? prabhunuM darzana to manahara, manabhara che ja, paNa sadgurunI AMkhomAM pratibiMbita thayelA bhInA bhInA prabhune jovAnuM paNa kema cUkI zakAya ? kyAreka AMkho korI hatI ane prabhunA bhInA, bhInA mohaka rUpane avalokavuM hatuM; tyAre A prayoga karyo che : sadgurunI AMkhomAM pratibiMbita prabhune nIrakhyA che. AMkhonI e bhInI sapATI para prabhu kevA to mohaka lAgatA hatA ! 88 sAdhanApatha Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo mahAmaMtrI vastupALanI prArthanA yAda Ave : prabhu ! AvatA janma evo devano avatAra maLe ke manuSyano avatAra maLe; jyAM tamAruM darzana dohyaluM hoya; te karatAM mane cakalA ke kabUtara jevA paMkhInA rUpamAM avataravAnuM paNa gamaze; jo tamArA daherAsaranA koI thAMbhalAnI Toce ke gavAkSa para mALo bAMdhIne rahevAnuM maLe ! tamAruM paNa darzana maLaze. tamArA darzana mATe AvatA bhaktonuM darzana paNa maLaze.' mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja paramatAraka zrI mallinAtha prabhunA stavanamAM kahe che : "rIjhavavo eka sAMI." prArthanAne saMkalpanuM svarUpa ahIM apAyuM che. daDha nirdhAra : mAre mArA prabhune rIjhavavA che. bhaktanI caturAI kevI majAnI che ! bhaktane khyAla che ke lokone je rIte - prazaMsA, satkAra AdithI - rIjhavI zakAya che, te rIte prabhune rIjhavI zakAtA nathI. to prabhune rIjhavavAno mArga kayo? mahopAdhyAyajI prabhunI korTamAM ja bola pheMke che : mallinAtha ! tuja rIjha, jana rIjhe na huve rI; gho e rIjhaNano upAya, sAmuM kAM na jue rI.." tamane rIjhavavAno mArga mane Apo. mane zIkhavADo ke tamane kaI rIte rIjhavI zakAya che. tame Ama mArI sAmuM paNa na juo te kema cAle ? paramatAraka zrI arajinanA stavanamAM mahopAdhyAya zrI yazovijaya mahArAja kahe che : "vAcaka jasa kahe avara na thAvuM, e prabhunA guNa gAuM re.." bIjA koInuM dhyAna have nahi. prabhunuM ja dhyAna. 1. tvatprAsAdakRtanIDe vasan zrRNvan guNAMstava / saGghadarzanatuSTAtmA, bhUyAsaM vihagopyaham // sAdhanApatha 89 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo kema ? AgaLanI kaDImAM teo lakhe che : prabhunA zuddha dravya, guNa ane paryAyanuM dhyAna dharatAM prabhu mokSa Ape che; mATe prabhunuM dhyAna karavuM che. pyArA zabdo vahyA che : "zuddha dravya guNa paryAya dhyAne, ziva dive prabhu saparANe re." "saparANe' zabda kevo majAno che ! ApaNe to dhyAna karatA hoIe zuddha AtmadravyanuM ke tenA nirmaLa guNo ane paryAyonuM; prabhu kaheze : le, mokSa tane ApuM chuM. mAgyo paNa na hoya mokSa; manamAM enI koI kalpanA paNa na hoya ane prabhu kahI de : le, A laI jA ! saparANe" eTale parANe; paraMtu ahIM anAyAsa jevo artha meLavI zakAya. AvI ghaTanA mATe ja ApaNe tyAM eka kahevata prayojAya che : bagAsuM khAtA patAsuM AvI gayuM !" paramatAraka zrI zAMtinAtha bhagavAnanA stavanamAM mahopAdhyAya yazovijaya mahArAja prabhune kahe che : "dekhI re adbhuta tAharuM rUpa, acarija bhavika arUpI pada vare jI; tAharI gata tuM jANe ho deva, smaraNa bhajana te vAcaka jasa kare che.' prabhu ! A kevuM Azcarya ke tArA adbhata rUpane joIne bhAvako arUpI padane pAme che. paNa pachI badhAM ja pAnAM nIce mUkI zaraNAgati svIkAratAM bhakta kahe che : prabhu ! tArI lIlA to tuM ja jANe. emAM mArI buddhinI cAMca khUpe tema nathI. huM to mAtra tAruM smaraNa karIza. tAruM bhajana karIza. pUjyapAda devacandrajI mahArAje paramatAraka zrI zItala prabhunI stavanAmAM sarasa prArthanA karI che : sakala pratyakSa paNe tribhuvana guru, jANuM tuja guNa grAma jI; 90 sAdhanApatha Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo bIjuM kAMI na mAguM svAmI, ehI karo muja kAma che. 10/10 prabhu ! tamArA anaMta guNone pratyakSarUpe huM jANuM ATaluM ja tArI pAse yAcuM chuM. bIjuM mAre kaMI na joIe. prabhunI guNasaMpadA pratyakSa rUpe to mAtra kevaLajJAnI bhagavaMto ja jANI zake. eTale stavanAkAre kevaLajJAna ahIM mAgI lIdhuM ! ApaNe tyAM eka lokakathA Ave che. eka aMdha manuSya. garIba sthitimAM rahe che. eka deva tenA para prasanna thayo ane kahyuM ke eka vAkyamAM tAre je mAgavuM hoya te mAgI le. pelo mANasa catura hato. eNe mAgyuM: "mArI sAtamI peDhInA dIkarAnI vahune mArI sAta mALanI havelImAM rahI sonAnI goLImAM valoNuM karatI jouM." deve tathAstu kahyuM. eka vAkyamAM eNe keTaluM mAgyuM? uMmara moTI mAgI. sAta peDhIo sudhI saMtAna paraMparA yAcI. saMpatti mAgI. ema A prArthanAmAM bhakta sIdhuM ja kevaLajJAna mAgI lIdhuM ! pU. cidAnaMdajI mahArAjanI bhInI bhInI prArthanA AMkhone ne hRdayane bhInAza ApI rahe che (neminAtha prabhunI stavanAmAM) : "moha mahA mada chAkathI, huM chakiyo ho nahi zuddhi lagAra; ucita sahI INa avasare, sevakanI ho karavI saMbhAra...." mohathI matta chuM, prabhu ! mArI kALajI Apa zuM atyAre nahi karo ? prabhu kALajI kare ja che. kaI rIte ? paNa tuma darisana yogathI, thayo hRdaye ho anubhava parakAza; anubhava abhyAsI kare, duHkhadAyI ho savi karmavinAza." sAdhanApatha Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo prabhunA darzana vaDe anubhavano prakAza bhItara patharAyo ane mohanuM aMdhAruM have kyAM che ? sAdhaka mATenuM eka sarasa sUtra ahIM khUlyuM che : 'anubhava abhyAsI kare.' svanI duniyA bhaNI jeTalo paga jhaDapathI upaDaze, svano abhyAsa jeTalo vadhu thaze; eTalI anubhUtinI tIvratA maNAze. abhyAsa. parane lUMTavAnuM bahu thayuM... have svane lUMTIe. ekAda guNa roja lo. enI anuprekSA karo. e tamArI bhItara kema Ave e mATe prayatnoabhyAsa karo ane guNAnubhava tamArI pAse che ! prArthanA-jagatanI eka hRdayaMgama prArthanA kunnI mAtAe karI che. teo kahe che (mahAbhAratamAM) : 'vipavo naH santu zazvat.' prabhu ! amane satata vipattio maLo ! gaNita sIdhuM che. jo vipattinI kSaNomAM prabhunuM smaraNa thaI UThatuM hoya to e vipatti vipatti kyAM rahI ? e ja to saMpatti che. to bhakta vipatti tarIke kone lekhaze ? vipad vismarAM vio:'. prabhunuM vismaraNa e ja vipatti. prabhunuM smaraNa te ja saMpatti. 92 kuMdanikA kApaDIAe anUdita karelI eka prArthanA : A te kevI amArI mUrkhatA, prabhu ! ke saMsAramAM ghaNI vastuo mithyA che tevuM sAcesAca mAnIe chIe, chatAM tene ja zodhIe chIe, sAdhanApatha Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo tene ja sAcavIe chIe. te na maLatAM ke meLavIne gumAvatAM kAgAroLa macAvIe chIe. ane e badhoye vakhata ame tane gumAvIe chIe. tArI pAse AvavAno avasara gumAvIe chIe. tenuM to amane bhAna paNa thatuM nathI. jIvananI spardhAmAM AgaLa nIkaLI javAnI AkAMkSAthI pAchaLa rahI javAnA bhayathI satata doDatA rahIe chIe. koIka vAra tAro sAda saMbhaLAya che paNa ame kahIe chIe : "pachI, pachI." hamaNAM samaya kyAM che ? pachI jIvananI sAMja DhaLe khyAla Ave che ke kevI tuccha bAbatomAM jIvana vahI gayuM varadAnono dhodha AMgaLIo vaccethI sarI gayo. divasa DUbI gayo ne aMtaramAM dIvo thayo nahi. prArthanAnA A layamAM stavanAnI kaDI zarU thAya che : prabhu cho tribhuvananAtha ! dAsa huM tAharo ho lAla, karuNAnidhi ! abhilASa ache muja e kharo ho lAla; 2. parama samIpa, pR. 69-70 sAdhanApatha 93 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo Atama vastu svabhAva sadA muja sAMbharo ho lAla, bhAsana vAsana eha caraNa dhyAne dharo ho lAla. 5 prabhu ! tribhuvananAtha ! karuNAnidhi ! huM tamAro dAsa chuM. eka ja vastu prArtha chuM ke mArA svarUpanuM mane smaraNa satata rahyA karo. bhAsana, vAsana ane cAritra mane ho ! ane AtmahattvanuM ja dhyAna mane ho ! prabhu cho tribhuvananAtha." yAda Ave sakalAt stotra. kalikAlasarvajJa AcAryapravara zrI hemacandrasUri mahArAja kahe che : "pUrbhuva:svastrathIzAnamAInce pratibahe. traNe loka para jenuM prabhutva che, te AhattvanuM ame praNidhAna karIe chIe. pUjya devacandrajI mahArAje zItalanAtha prabhunA stavanamAM prabhunI A prabhutA viSe kahyuM : dravya kSetra ne kAla bhAva guNa, rAjanIti e cAra jI; trAsa vinA jaDa cetana prabhunI, koI na lope kAra (maryAdA) jI. 1/5 tribhuvananAthatvane mAtra traNe lokamAM rahela manuSyagaNa ke prANIgaNa pUratuM maryAdita na rAkhatAM jaDa dravyo sudhI vistAravAmAM Avela che. prabhu potAnA jJAnathI jIva ane ajIvanA guNo ane paryAyone dravya, kSetra, kALa ane bhAva vaDe pheraphAra thavAvALA jue che. prabhunI A jJAna-pariNatino, prabhunI AjJAno bhaMga eka paNa dravya karatA nathI. prabhunI A AjJA niSkrayAsa ane akhaMDa AjJA che. bIjI vizeSatA A AjJAdharmanI batAvI : "trAsa vinA...." rAjAnI AjJAne parANe paNa mAnavI paDe. takalIpha thAya toya e veThavI paDe. prabhunI AjJA uThAvavAmAM koI dravyane saheja paNa trAsa thato nathI. 94 sAdhanApatha Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo prabhu cho tribhuvananAtha ! dAsa huM tAharo ho lAla..." prabhu tame tribhuvananA nAtha cho. huM tAro dAsa chuM. prabhu che nAtha. saMrakSaka. zaraNAgata vatsala. ApaNuM dAsatva kevuMka che? samarpitatAno laya keTalo che ApaNI pAse? apekSAe prabhubhakti saraLa che. gurubhakti agharI che. stavanAmAM gAtA hoIe : "huM to krodha kaSAyano bharIyo, tuM to upazamarasano dariyo...." prabhu hAtha pakaDaze nahi. prabhu nahi kahe ke hA, barobara, tuM krodhano UchaLato samudra che ja. paNa jo sadguru kahe ke, tArAmAM krodhanI mAtrA vadhu che, to zuM thaze? gurunuM e vacana ApaNane gamaze ? sadgurunuM dAsatva. gamaze e ? mRgAvatI sAdhvIjI prabhunA samavasaraNamAM gayelAM. e divase candrasUrya mULa vimAne prabhune vaMdana karavA AvelA. prakAza jhaLAMhaLAM hato. emAM sAMja DhaLavA lAgI che e khyAla na rahyo. Ama paNa prabhunI dezanA.. mIThI, mIThI. zo khyAla Ave samayano ? mRgAvatIjIne upAzraye AvatAM moDuM thayuM. guruNIjI caMdanAjIe emane ADe hAtha lIdhAM : tamArA jevAM sAdhvIjI. ATalA moDA Ave ? AvuM kema cAle? mRgAvatIjI harakhAya che ke vAha ! kevA guNIjI mane maLyAM che ! guNIjI pratyeno bhaktibhAva.. AjJAviya dharmadhyAna. AtmapariNatimAM DUbavA rUpa zukladhyAna ane kevaLajJAnanI prApti. AvA prasaMge sAmAnya sAdhaka kyAM cUkI jAya che? enI buddhi ane ahaMkAra avarodharUpa bane che. pahelAM buddhi Avaze. gurue koI bhUla batAvI. buddhi kaheze : mArI bhUla che e nakkI karI Apo ! kyAM che bhUla sAdhanApatha Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo mArI ? meM zuM karyuM ? kadAca emAM raMgAyela hAthe pakaDAI gayela haze ziSya to kaheze ? tame mane ekAMtamAM kaho. jAheramAM nahi. buddhi ane ahaMkAra. mokSa dUra jato rahyo ne ! jJAnadeva, nAmadeva ane muktAbAI yAtrA karIne vaLatA hatA. gorA kuMbhAranuM gAma AvyuM. thayuM ke bhagatane maLatA jaIe. goro kuMbhAra tattvajJa hato. | kuMbhArane tyAM TapaluM paDela hoya, ghaDAne AkAra ApavA mATe. nAmadeve pUchyuM gorA kuMbhArane : AnAthI ghaDo kAco che ke pAkko e khabara paDI jAya? goro kuMbhAra kahe : ghaDAnIya khabara paDe ane bhaktanI khabara paDe. ane gorA kuMbhAre muktAbAInA mAthA para TapaluM aDADyuM. nAmadeva gusse thaI gayA. gorA kuMbhAra kahe : A bhakta kAco che ! prazna : potAnA para koI AvuM kare to gusso na Avavo joIe. paNa bIjA para - muktAbAI jevA saMta para A ghaTanA ghaTI ane gusso Avyo to te anucita kahevAze ? uttara : A sApekSa vAta che. sAmAnyatayA koI saMta pratye AvI ghaTanA ghaTe to krodha AvI zake. paraMtu ahIM e samajavAnuM hatuM ke goro kuMbhAra UMcI kakSAno sAdhaka che ane e je kaMI kare temAM kaMIka rahasya samAyeluM haze. gorA kuMbhAranI parIkSAmAM nAmadeva nApAsa thayA. sadgurunI parIkSAmAM ApaNe pAsa thaIzuM ne ? prabhu cho tribhuvananAtha ! dAsa huM tAharo ho lAla....' prabhunuM dAsatva eTale prabhunI AjJAnuM pAlana. banI zake ke zArIrika nirbaLatAne sAdhanApatha Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo vaza badhI AjJA zarIranA stara para na paLAya. paraMtu mananA stara para be vastu hovI joIe : AjJApAlananI tIvra jhaMkhanA ane AjJAvirAdhanano tIvra DaMkha. A be cIja maLI to dAsa thaI gayA ApaNe. prabhu che nAtha. ApaNe dAsa. prabhunuM nAthatva varasavAmAM che. ApaNuM dAsatva prabhunI e kRpAvarSAne jhIlavAmAM che. prabhu varasyA ja karyA che : sAdhanAnI A pagathAre ApaNuM pahoMcavAnuM prabhunI kRpAne AbhArI che. ghUMTIe A padane : "dAsa huM tAro..." ApaNuM dAsatva prabaLa thaIne bahAra Avaze. prabhunI kRpAne pUrepUrI jhIlIe. karuNAnidhi' vizeSaNa prabhunuM uccArIe ane prabhunI karuNA jIvaMta banIne sparze. caMDakauzika sarve devAdhideva prabhu mahAvIranI karuNA kevI to jhIlI ke e pUro ne pUro badalAI gayo. prabhunI karuNAnA sparza pahelAMno caMDakauzika : potAnI AMkhamAM rahela jhera vaDe anekone khatama karanAro. prabhunI karuNAnA sparza pachIno caMDakauzika : potAnA mukhane daramAM rAkhIne rahenAro. bhUlecUke paNa koInAya para AMkhanuM jhera paDI na jAya. prabhu! ApanI karuNAne ame loko jhIlI zakIe evuM baLa Apone ! mAre joIe che baLa : huM mArI potAnI vaibhavI duniyAmAM jaI zakuM e mATenuM. "karuNAnidhi ! abhilASa ache muja e kharo ho lAla; sAdhanApatha Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo Atama vastu svabhAva sadA muja sAMbharo ho lAla, bhAsana vAsana eka caraNa dhyAne dharo ho lAla.." prabhu ! mArI jhaMkhanA che ke AtmasmRti, bhAsana (jJAna), vAsana (zraddhA), cAritramAM mAruM satata dhyAna rahe, tanmayatA rahe. A kaDInAM caraNo, Ama juo to, traNa thaze : AtmasmaraNa, AtmacaraNa, AtmaramaNatA. "jJAnasAra graMtha jJAna, darzana ane cAritranI majAnI vyAkhyA AtmacaraNa rUpe Ape che. AtmAcaraNa te ja jJAna, AtmacaraNa te ja darzana ane AtmacaraNa te ja cAritra. AtmacaraNanI pahelAMnuM caraNa thaze AtmasmaraNa. bhAvakanI jhaMkhanA kevI che ? "Atama vastu svabhAva sadA muja sAMbharo ho lAla." sadA. haMmeza mATe mane khyAla rahe ke huM zarIra nathI. caitanyathI, AnaMdathI chalakAto AtmA chuM. hamaNAM eka saMgoSThimAM meM bhAvakone pUcheluM: tame pahereluM khamIsa te tame nathI AvuM tamAre vicAravuM ke raTavuM paDe kharuM ? "huM eTale khamIsa nahi, huM eTale khamIsa nahi." AvuM raTavuM paDe ? javAba "nAmAM maLyo tyAre meM AgaLa vAtane vadhArI. meM kahyuM : jevuM khamIsa tamArAthI bhinna che, tevuM ja zarIra tamArAthI bhinna che evuM tame jANo cho; "vAsaNa nIni yathA vidAya...4 jevI bhagavad gItAnI paMktio 3. cAritramAtmacaraNAt, jJAnaM vA darzanaM muneH / zuddhajJAnana sAdhyuM, yiAtrAmA jiyAna| - jJAnasAra, 13 4. jIrNa kapaDAMne choDIne koI navAM kapaDAM pahere e ja rIte AtmA junA zarIrane choDIne navuM zarIra dhAraNa kare che. 98 . sAdhanApatha Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo tame TAMkI zako cho; AtmAne agni bALato nathI ke zastro ene chedI zakatA nathI ema tame uccAro cho ane chatAM dehAdhyAsa kema maTato nathI? uttara mATe lokoe mArI tarapha joyuM tyAre meM kahyuM ke khamIsane tame vAraMvAra zarIra parathI kADho cho, pahero cho, pharI kADhyuM, pharI paheryuM.. AvuM ja jo dehabhAva mATe thaI zake to dehabhAva zithila banyA vagara na rahe. dehabhAvane kaI rIte utAravo ? "deha te huM nahi AvuM ciMtana uparachalluM na rahe ane astitvanA chellA paDa sudhI jAya tevuM thavuM joIe. to dehabhAvane zithila thaye ja chUTako. gurjaepha vIsa varSa sudhI eka sAdhaka pAse rahelA. "TIcarsa oNvuM gurjiepha' pustaka lakhavA mATe eka vidvAna prophesara gurjiephanA badhA ja prazikSakone maLelA, temAM A prazikSakane paNa maLyA. prophesare temane pUchyuM : vIsa varSa sudhI gurjiephane Ape zuM zIkhavyuM? prazikSake kahyuM : zvAsa kema levo te meM ene zIkhavyuM. e to barobara. bIjuM Ape zuM zIkhavyuM? bIjuM kaMI ja nahi, mAtra zvAsa kema levo e zIkhavatAM ATalo samaya lAgyo hato." lekhaka navAImAM paDI gayA, tyAre prazikSake kahyuM ke tamane jo e zIkhavavAnuM hoya to tame vIsa varSe paNa e zIkhI zako ke kema e prazna rahe. pachI temaNe umeryuM : zvAsa levo eno artha tame loko eTalo ja karo cho ke phephasAMne prANavAyu pUro pADavo. nahi, zvAsa levAno matalaba che astitvanA chellAmAM chellA paDane ojasuM pUruM pADavuM. dehAdhyAsa miTAvavA mATe paNa huM deha nathI" e ciMtanane uparachalluM nahi, paNa astitvanA chellA paDa sudhI e pahoMce tevuM karavAnuM. 5. saine chitti zALa, nainaM rati pAvalI: I sAdhanApatha 99 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo AtmasmaraNa, AtmacaraNa, AtmaramaNatA. Atama vastu svabhAva sadA muja sAMbharo ho lAla...' sadA AtmasmaraNa thAya che ? kyAre kyAre tamArA svarUpanI smRti thaI UThe che? vibhAvamAM paDyA. ahaMkArano udaya thaI gayo. e vakhate yAda Avaze ke A ahaMkAra e mAruM svarUpa nathI. cAlo, tame rastA para cAlatA ho ane koI dhakko mArIne tamane khADAmAM pADe to tenA pratye kayo bhAva thaze? krodhano ja ne? mane pADyo eNe. A ja vAta bhItaranI duniyAmAM laIe to... ? koIe tamArI prazaMsA karI, tame ahaMkAranA khADAmAM paDo evI bhUmikA thaI gaI. tame e sajajanane kahI dezo ke bhAI, A prazaMsA tamArA mATe anumodanA rUpa haze, paNa huM A prazaMsAne pacAvI zakuM ema nathI. eTale maherabAnI karIne mArI prazaMsA na karazo. prazna : anumodanA A rIte karanArane nA pADI zakAya? uttara : mULa vAta e che ke tamane e prazaMsAnA zabdo sparzavA na joIe. cAlo, koI tamArI prazaMsA karaze. tamane ahaMkArano udaya thayo. tame tamArI bhItara UThatA e vibhAvane jozo toya tamane samajAI jaze ke tame prazaMsAne yogya nathI. to, AvuM thatuM hoya to prazaMsA sAmAne karavA do. tame AtmasmaraNamAM lAgo. paNa prazaMsA sAMbhaLavAthI moTuM nukasAna thatuM hoya to tame sAmAne vinaMtI karI zako ke kama se kama, e tamArI hAjarImAM tamArI prazaMsA na kare. sAdhake to " tunI stutiH' banavuM che. mIrAM kahe che : "koI ninTa koI baMde meM apanI cAla calegI..." kaI cAla che mIrAMnI ? prabhunA mArga para kadama para kadama bharavAnI. eka vidvAnane eka bhAIe kahyuM: tamArI gerahAjarImAM phalANA bhAI tamArI khUba ja niMdA karatA hatA. vidvAne kahyuM : mArI gerahAjarImAM koI 100 sAdhanApatha Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo mane mArI nAkhe toya mane vAMdho nathI ne ! | gurjiepha mATe paNa AvuM baneluM. eka vAra koIke kahyuM ke misTara vAya temanI bahu ja AkarI TIkA karatA hatA. gurjiephe kahyuM H misTara vAya kevuM bole che te mane khyAla nathI. paNa mArI niMdA lijjatadAra rIte sAMbhaLavI hoya to misTara eksa pAse sAMbhaLavI. | gurjiepha kahe che : ekavAra huM kaoNphI hAusamAM aMdhArAmAM beTho kaMIka ciMtana karato hato. tyAM misTara eksa emanI mitramaMDaLI sAthe AvyA. huM aMdhArAmAM hato, thAMbhalAnI pachavADe, eTale dekhAuM ema nahoto. misTara ekse be kalAka sudhI je sarasa zabdomAM mArI TIkA karI che; huM khuza thaI gayo ! AtmasmaraNa pachI AtmacaraNa. samyagdarzananA stare nirdhAra che potAnA guNo tarapha, potAnA svarUpa bhaNI cAlavAno; to e thayuM AtmacaraNa. samyajJAnanA stare AtmAnA guNono, AtmasvarUpano khyAla che to e rIte, jJAna rUpe - jANapaNA rUpe AtmacaraNa thayuM. cAritranA stare tame nijaguNa sthiratAne lakSya rAkhI cAlI rahyA cho, to tyAM AtmaguNo bhaNI, svasvarUpa bhaNI cAlavA rUpa AtmacaraNa thayuM. eTale, samyagdarzana maLyuM tyArathI dizA Atmatattva taraphanI ja raheze. lakSya zuddha svarUpane pAmavAnuM. jANakArI paNa e zuddha svarUpanI ja. ane cAlavAnuM paNa e dizAmAM ja. pravAsI AvuM ja kare chene ? e pahelAM nakkI kare che ke eNe kyAM javuM che; muMbaI, dilhI ke amadAvAda ? lakSya nakkI karyA pachI potAnuM gaMtavya sthaLa zI rIte Ave enI sAdhanApatha 101 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo jANakArI e meLave che. amuka TreIna ke amuka basa pakaDavAthI potAnuM lakSma sthaLa maLaze evuM e nakkI kare che. pachI te cokkasa gADI ke basamAM bese che ane potAnA lakSya sthaLamAM e pahoMcI jAya che. AtmasmaraNa. AtmacaraNa. AtmaramaNatA. A trIjuM caraNa paNa mahattvanuM che. cAlavAnuM zarU karyuM, paNa lakSya bhUlAI gayuM to ? to dizA pUrvane badale pazcima AvI jaze ne ? lakSya paNa bhUlAvuM na joIe. ane lakSyanA satata smaraNa sAthe mArganI pasaMdagImAM koI goTALo nathI thayone ? e khyAla rahevo joIe. eka bhAI dilhI jato hato. dilhI have pacIseka kilomITara dUra raheluM. cAlIne e jaI rahyo che; aMtariyALa vistAranA mArga para, jyAM kilomITara-sTona nathI. savAre nAsto karavA te eka hoTelamAM gayo. nAsto karIne bahAra nIkaLyo. vAdaLAthI chavAyeluM AkAza. dizAno khyAla na rahyo. je bAjuthI Avato hato, e ja dizAmAM javAnuM teNe cAlu karyuM. sAmethI eka mANasa Avato'to. pravAsIe pUchyuM dilhI keTaluM dUra? pelo majAkiyo mANasa hato. eNe kahyuM : tame jAva cho e dizAmAM jAva to 600 kilomITara thaze ane moDhuM pheravI nAkho to pacIsa kilomITara thaze. AtmaramaNatA. lakSyAnusaMdhAna zuddha AtmasvarUpanuM satata rahevuM joIe. 102. sAdhanApatha Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka zreSTha prArthanAo eka yuropiyana prophesara. mastakamAM kaMIka gAMTha hatI. jenA kAraNe mAthAmAM satata dukhAvo rahyA karato. TreIna bAjumAMthI pasAra thatI hoya ane avAja Ave evo dhamadhamATa aMdara cAlyA karato. eka anubhavI DaoNkTara maLyA. jemane cahero jovAthI A dardano khyAla AvI gayo. temaNe davA karI. prophesara nIrogI banyA. have je zAMti maLI e anubhavatAM emane khyAla Ave che ke emaNe keTalA varSa keTalI azAMti bhogavI ! atyAra sudhI zAMti mANelI ja nahi, ane satata pIDA, satata ghoMghATa cAlyA karato, tyAre A vagaranI bIjI koI zArIrika sthiti hoya che eno emane khyAla nahoto. AvuM ja vikalponA ghoMghATanI duniyAmAM banyuM chene ! satata vikalpo cAlatA ja rahyA che eTale nirvikalpatAno AnaMda anubhavAyo ja nathI. paNa ekavAra e anubhavAI jAya to... ? to vikalpo chUTI jAya. AtmacaraNa ane AtmaramaNatA pachI kyAre na chUTe. AtmaramaNatA. tame ekalA cho have. paNa A ekatva keTaluM to vaibhavazALI che ! aMgrejImAM kahevata che : Two is company, three is crowd. be bhegA thayA eTale kaMpanI, mitratA. traNa ekaThA thayA eTale ToLuM. ApaNe tyAM sUtra AvuM che : One is company, two is crowd. tame ekalA to kaMpanI (tamArI ja ne !). be bhegA thayA to ToLuM. tame dravyathI ekalA ho cho. bhAvathI ekalA raho cho ? manamAM eka paNa vyakti ke vastunI smRti na hoya - mAtra AtmasmaraNamAM ja tame ho - to tame ekalA bhAvathI. sAdhanApatha 103 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) AdhArasUtra prabhu cho tribhuvananAtha ! dAsa huM tAharo ho lAla, karuNAnidhi ! abhilASa che muja e kharo ho lAla; Atama vastu svabhAva sadA muja sAMbharo ho lAla, bhAsana vAsana eha caraNa dhyAne dharo ho lAla... pa prabhu ! Apa tribhuvananA nAtha cho. huM Apano dAsa chuM. prabhu ! mArI eka abhilASA che ke AtmasvabhAvanuM smaraNa mane satata thAo ! enA ja jJAna, darzana ane cAritranI dhArA cAlyA karo ! ane A badhAnuM dhyAna satata rahe ! sAdhanAkrama 104 keTalIka zreSTha prArthanAo AtmasmaraNa 7 AtmajJAna * AtmAnubhUti 7 AtmaramaNatA AtmadhyAna sAdhanApatha Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanAnI chaThThI kaDI tanmayatA prabhumudrAnA saMbaMdhathI prabhunI prabhutAno sparza, (Atmadravya eka sarakhuM hovAthI) potAnA Atmadravyano paricaya, enA guNo pratye bahumAna, e guNone pragaTa karavAnI IcchA ane e mATeno prayatna thatAM sAdhaka siddhipadane pAme che. vilAyatakhAMnuM bhAratIya saMgItanA kSetre moTuM pradAna che. temaNe potAnA bALapaNanI vAto AlekhI che. bALapaNamAM bhautika abhAvonI vacce UcharavAnuM hatuM. ziyALAnA samayamAM na pUratuM khAvAnuM, na pUratuM oDhavAnuM ane savAre cAra vAgye saMgItajJA mA temane riyAja mATe jagADe. vilAyatakhAM kahetA : mA ! A kaDakaDatI ThaMDImAM riyAja zI rIte karuM ? mArI pAse oDhavAnuM sveTara ke zAla nathI; ApaNI pAse tApaNAnI sagavaDa nathI; ghara paNa ThaMDu-ThaMDuM che. dAMtanI vINA vAgI rahI che, tyAM tuM riyAjanI zAstrIya saMgItanA abhyAsanI vAta karI rahI che ! sAregamane huM ghUTuM zI rIte ? mA kahetI : beTA ! tuM saMgItamAM DUbI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA jA. ThaMDI-baMDI badhuM cAlyuM jaze. ane mA umeratI : jo tuM ja saMgItamAM DUbela nahi hoya to tuM bIjAone zI rIte DUbADIza ? DUbavuM. tanmayatA. 'te'mAM tame evA khovAI jAva ke 'huM' ja na rahe. lIonArdo da vincI monAlIsAne cItaratA hatA. eka mitra AvyA. citra lagabhaga pUruM thayeluM. mitra gayA. be varSe pharI e mitra AvyA to emaNe joyuM ke lIonArdo monAlIsA para ja kAma karI rahyA hatA. mitre pUchyuM : pharI A citra hAthamAM lIdhuM ? lIonArdo kahe : 'pharI' ema kema kaho cho ? mitra kahe : be varSa pahelAM huM Avelo, tyAre monAlIsA pUruM thaI gayeluM. pachI tame bIjAM citro doryA haze. hamaNAM pharIthI pAchuM e citra hAthamAM lIdhuM ? lIonArdono javAba sAMbhaLI mitra Azcaryacakita banyo : nahi, vacce koI ja citra levAyAM nathI. e ja citra para kAma cAlu che. 'are, paNa be varasa tame zuM karyuM AmAM ?" 'caherAnA hAvabhAva, AMkhanAM bhavAM, AMkho A badhAMne maThAratAM be varasa lAgI gayA.' kalAkAranI A tanmayatA hatI. teo pUrA citramAM DUbI gayelA. sUkSmamAM sUkSma rekhAomAMya UMDANa lAvatA ja gayA. ane to ja monAlIsA citra jagavikhyAta banyuM che ne ! 106 tanmayatA. tame evA DUbI jAva ke tamAruM alaga vyaktitva te samayamAM rahe nahi. sAdhanApatha Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA vivekAnaMdane saMnyAsa levo che. e agAu thoDIka Arthika javAbadArIo pUrI karavAnI che. temaNe guru rAmakRSNa paramahaMsane A vAta karI. temaNe kahyuM prabhune kahI de ! prabhu badho mArga karI Apaze. narendra (vivekAnaMdajInuM pUrvAvasthAnuM nAma) maMdire jAya. 3-4 kalAke maMdiramAMthI bahAra Ave. rAmakRSNajI pUche che : "mA"ne - prabhune kahyuM? tArI javAbadArInI vAta emane karI ? narendra kahe che ke gurudeva ! huM prabhunI prArthanAmAM DUbI gayo. mane to kaMI yAda ja na AvyuM ! guru khuza thayA. narendrano prazna tarata ja ukalI gayelo. dIkSA maLI gaI. narendranI prArthanAmAM UMDANa hatuM. kAraNa ke e tanmaya, prabhumaya banI gayela hato. tanmayatAnI A pRSThabhU para stavanAnI kaDI Ave che : prabhu mudrAne yoga prabhu prabhutA lakhe ho lAla, dravya taNe sAdharma svasaMpatti oLakhe ho lAla; oLakhatAM bahumAna sahita ruci paNa vadhe ho lAla, ruci anuyAyI vIrya caraNadhArA sAthe ho lAla. 6 yoga zabda ahIM bahu ja mahattvano che. prabhunI mudrA to prazamarasathI bharelI che. enI joDe have yoga, joDANa sAdhavAnuM che. emAM tanmaya banavAnuM che. emAM DUbavAnuM che. dITho suvidhi niNaMda samAdhirase bharyo ho..." thI zarU thayelI prazamarasanA darzananI yAtrA have prazamarasa sAthenA joDANanA paDAve AvI gaI che. yoga abheda milana karAve. prabhumAM je prazamarasano sAgara che, tenAM ja buMda bhaktanI cetanAmAM paDe. bhakta paNa banyo prazamamaya. sAdhanApatha 107 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA A abheda milananI eka sarasa vidhi bhaNI izAro pUjyapAda mAnavijaya mahArAje karyo : manamAMhi ANI vAsiyo, have kema nIsaravA devAya; jo bheda rahita mujasuM milo, to palakamAMhi chUTAya.' prabhune manamAM padharAvyA. basa, have prabhune zI rIte javA devAya ? abheda milana thAya to ja prabhune choDuM ! bhakta pAkko che ne ! yoga prabhu sAthe. yoga prabhunI mudrA sAthe. paMDita haribhadra mArgamAM cAlyA jatA hoya che. sAmethI madamatta hAthI dhasyo Ave che. jIva bacAvavA teo bAjunA jaina daherAsaramAM pesI gayA. tIrthaMkara prabhu pratye bahumAna to nahi ja. prabhune joyA ane kahyuM : vapureva tavAcaSTe spaSTaM miSTAnna bhojitAm / na hi koTarasaMsthe'gnau, taruH zAGmalAyate // tamAruM zarIra ja kahe che ke miSTAnna vagere sAruM laI rahyA cho. (nahitara, ATalI puSTatA zarIranI ane mukhanI AvI kAnti kyAMthI hoya ?) jhADanI bakholamAM agni hoya to jhADa navapallavita dekhAya nahi. (tapazcaryA vagere zarIramAM hoya to zarIra kRza dekhAya.) e ja paMDita haribhadra muni haribhadra banyA ane prabhunAM darzane AvyA tyAre uparano je zloka saheja pheraphAra sAthe bolyA : vapureva tavAcaSTe spaSTaM vItarAgatAm / na hi koTarasaMsthe'gnau, taruH zAGmalAya te // 108 sAdhanApatha Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA bhagavAna ! tamAruM zarIra ja kahe che ke tame vItarAga cho. bakholamAM Aga (rAga) hoya to vRkSa (vyakti) navapallavita na dekhAya. pahelAMnA darzanamAM mudrAyoga nahoto. havenA darzanamAM mudrAyoga che. ane e mudrAyoge muni haribhadrane 'lalitavistarA'nA racayitA bhakta haribhadrAcAryamAM pheravyA che. yoga. mudrAyoga jevo eka zabda paraMparAmAM che sadguruyoga. 'jayavIyarAya!' sUtramAM bhakta prArthe che prabhune H suhagurujogo. prabhu ! tuM mane sadguruyoga Apa. bahu ja manovaijJAnika AyAmamAM A prArthanA khUlI che. bhakta prabhune kahe che ke prabhu ! tuM mAtra sadguru mane ApIne chUTI jaI zakato nathI. tuM sadguruyoga mane Apa ! huM sadgurunAM caraNomAM ogaLI jAuM, pIgaLI jAuM, mAruM vaibhAvika huM chinavAI rahe. saMta kabIrajI yAda Ave : pahale hama the guru nahi, aba guru hai hama nAMhi; prema galI ati sAMkarI, tAmeM do na samAhi' pahelAM jIvananA kendramAM 'huM' hato ane guru na hatA. Aje guru kendramAM che ane 'huM' nathI... tamAruM kendramAM na hovuM te yoga. sadguruyogane samajAvatAM huM kaheto houM chuM ke tyAM eka vattA eka barobara eka che. ziSya chU thaI gayo ne ! pANInA glAsamAM patAsuM keTalo samaya rahe ? sAdhanApatha 109 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA sadguruyoga ja paramAtmayogamAM pheravAze. sadgurunAM tamArI tarapha khUlatAM be ja to kAryo che : tamane prabhumilananI pyAsa nathI jAgI, to sadguru pyAsa jagavI de. ane pyAsa jAgI che to sadguru prabhumilana karAvI Ape. pU. devacandrajI mahArAja ApaNA graMthaguru che. ane e graMthaguru ApaNane prabhumilana karAvavA mAge che. teo A kramathI prabhumilana karAve che : mudrAyoga, prabhutAnuM jJAna, svasattAnI jANakArI, bahumAna, prAgaTyanI ruci, udyama (vIrya). je udyama (vIrya) AtmaramaNa (cAritra) rUpa banIne tyAM ja kriyAzIla rahe che. arthAt jJAnAdi anaMta guNone vikasita karavAnI prakriyA dvArA saMyama, tapa, dhyAna AdimAM joDAIne anaMta jJAnAdine pAmIne siddhAvasthAne pAme che. prabhu mudrAne yoga prabhu prabhutA lakhe ho lAla, dravya taNe sAdharma svasaMpatti oLakhe ho lAla." traNa caraNo ahIM AvyA : mudrAyoga, prabhutAnuM jJAna, svasattAnI jANakArI. paheluM caraNa : mudrAyoga. ahIM samApatti dhyAnanuM nAnakaDuM saMskaraNa AvavuM joIe. prabhunI mukhamudrAmAM je prazamarasa bharelo che, tenuM pratibiMbana bhaktanA hRdayamAM paDaze. kSINavRtti sAdhaka potAnA nirmaLa aMtarAtmAmAM dhyAna vaDe prabhunA prazamarasanI nAnakaDI AvRtti potAnI bhItara lAvaze.' 1. maNAviva praticchAyA, samApattiH parAtmanaH / kSIvRtta bhavet ththAnA-ttarAtmana nirmaLe che - jJAnasAra-30 110 sAdhanApatha Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA rAga, dveSa, ahaMkAranI vRttio kSINa banatAM sAdhaka kSaNavRtti banaze ane eTale ja tenuM hRdaya nirmaLa banaze. A prakriyA - nirmalIkaraNanI - satata cAlavI joIe. saMjJAonA, temanA pratyenA AkarSaNanAM dvAra khullAM hoI rAga, dveSanI raja AvyA karaze. paNa ene sApha karavAnuM paNa tIvratAthI cAlavuM joIe. A nirmalIkaraNa mATe sAvaraNI kaI ? rAga, dveSa, ahaMkArano kacaro kacarA rUpe lAgavo e sAvaraNI che. atyAra sudhI kacaro jamA ja thayA karyo mana-gharamAM. kAraNa ke e kacaro kacarA rUpe lAgela ja nahi. acchA, kacaro kacarA rUpe lAgaze kyAre ? koIno sApha oraDo joyo haze tyAre... mATe ja saMtonI pavitra AbhAmAM vAraMvAra javAnuM kahevAmAM AvyuM che. tyAMnI nirmaLatA jotAM ApaNI gaMdakI khaTake. gaMdakI haTe, ane nirmaLa aMtarAtmadazAnI sapATI para prabhunA guNonuM, prabhunI vItarAgatApUrNa mudrAnuM pratibiMba paDaze. kyAreka sAvaraNI sAdhakane lagAvavI nathI paDatI. sadguru tene nirmaLa banAvI de che. eka sAdhaka sadguru pAse Avyo. vinaMtI karI : gurudeva ! mane sAdhanA Apo ! sadguru ahIM bahu moTo prayoga kare che. zaktipAta dvArA potAnI sAdhanAno - nirmaLatAno yoga teo sAdhakamAM kare che. temaNe sAdhakane kahyuM : Azramano kacaro tuM kADhyA kara ! sAdhaka pAse to sIdhI draSTi hatIH guruno zabda, potAnI sAdhanAmaMtra. e to sAvaraNI laI savAra, bapora, sAMja Azramane sApha karavA ja maMDI paDyo. sAdhanApatha 111 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA roja savAre gurune vaMdana mATe AvavAnuM. ane ekavAra pravacana sAMbhaLavAnuM. A sivAya satata te Azramane sApha karato rahyo che. ema karatAM bAra varSa vItyAM. je divase bAra varSa pUrA thaIne tenA Azrama-pravezane teramuM varSa besatuM hatuM e divase savAre gurune vaMdana mATe sAdhaka Avyo. gurue tene pUchyuM : zuM kare che ? sAdhaka kahe che : gurudeva ! Ape kaheluMne ke Azrama svaccha rAkhaje. basa, ApanI e AjJAnuM pAlana huM karI rahyo chuM. enA caherA paranA AjJApAlananA ahobhAvane, AnaMdane gurue joyo. ane gurue kahyuM H jA, tAro badho kacaro Aje nIkaLI gayo ! bAra janme paNa je kacaro - rAga, dveSano - na nIkaLe te bAra varSe nIkaLI gayo. sadguruno prayoga, dekhItI rIte, Azrama sApha rAkhavAno lAge; paNa teo sAdhakane ahobhAvanA e zikhara para pahoMcADavA mAgatA hatA, jyAM zaktipAta thAya to jhIlAI zake. ahobhAvanI sazakta bhUmikA vinA sadgurunA zaktipAtane kema karIne jhIlI zakAze ? nirmaLa hRdayanI sapATI para mudrAyoga. bIje kyAMya na hoya tevI A mukhanI ane zarIranI mudrAne nihALavAnI. bhItara tene pratibiMbita karavAthI prabhunI prabhutAnI pichANa thAya che. mudrAyoga vakhate thatA jhaMkAranI majAnI vAta bhaktAmara stotramAM AlekhAI che : yaiH zAntarAgarucibhiH paramANubhistvaM, nirmAvita-stribhuvanaiva-nAmabhUta ! tAvanta eva khalu tepyaNavaH pRthivyAM, yat samAnamaparaM nahi rUpamasti // 112 sAdhanApatha Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA prabhu ! prazamarasanA je paramANuo vaDe ApanuM svarUpa banyuM che; pRthvI para e rasanA eTalA ja paramANuo haze, kAraNa ke evuM rUpa bIjuM duniyAmAM kyAMya na joyuM. prazamarasathI bharela prabhunI mudrAno bhItara yoga thatAM ja prabhunI prabhutA eTale zuM eno khyAla Ave che. prAtihAryo dvArA prabhunI prabhutAThakurAIno khyAla prAraMbhika sAdhakone thAya che. pahoMcelA sAdhakane prazamarasathI bharapUra prabhunI mudrAnI sAthe hRdayanuM joDANa thatAM prabhunI prabhutA zuM che teno khyAla Ave che. sAdhakonI kakSAnA bhede A tAratamya paDI zake. prAtihAryone vItarAga stotra prabhunuM yogaizcarya kahe che. padmavijaya mahArAja sarasa zabdo vApare che : 'e ThakurAI tuja ke, bIje navi ghaTe ho lAla.' eka graMthakAre prabhunI prazamarasayukta mudrA para ja bhAra mUkyo tyAre kahyuM : devonuM samavasaraNamAM Agamana ke cAmara Adi prAtihAryo to mAyAvIomAM paNa dekhAya che, mATe prabhu ! tame A kAraNe zreSTha cho evuM nathI.2 prabhumudrAne yoge prabhunI prabhutAne oLakhI. have sAdhaka thoDo AgaLa vadhe che : prabhunuM Atmadravya ane mAruM Atmadravya beu samAna ja che; to mArI bhItara paNa Avo ja prazamarasa relAI rahyo che ne! potAnI saMpattinI bhALa potAne thaI. hato abajopatino dIkaro. paNa pitAnI ane eTale bhaviSyanI potAnI saMpattithI aNajANa. revaDI ane caNA koI vaheMcatuM hatuM to e lAInamAM Ubho rahI gayo. ene oLakhanArane thayuM ke Ano bApa AkhI revaDI-caNAnI dukAnanI dukAna kharIdI le tevo che ane A eno dIkaro be revaDI meLavavA mATe taDakAmAM Ubho che ! 2. devAma-namoyAna-cAmAvivibhUtavaH / mAyAviSvapi dRzyante, nAtastvamasi no mahAn // sAdhanApatha 113 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA ApaNI hAlata AvI ja hatI ne ? ke hajuya che ? "dravya taNe sAdharma svasaMpatti oLakhe." caraNe ApaNe AvyA ? zroNa nAmano eka zrImaMta zatAbdIo pahelAM ApaNA dezamAM thayo. dIkSA pachI bauddha bhikSu tarIke enuM nAma koTikarNa zroNa tarIke prasiddha thayuM che. karoDa sonAmahoranI kiMmatanuM mAtra eka alaMkAra kAnamAM paheravAnuM enuM gRhasthapaNAmAM hatuM - bIjA alaMkAronI kiMmata to adhadhadha... - tethI bIjA zroNa nAmanA bhikSuthI tene alaga oLakhAvavA koTikarNa zroNa tarIke temane prasiddhi maLI. koTikarNa vidvAna paNa sArA hatA. prakhara virAgI hatA ane pravacano temanA bahu ja asarakAraka rahetA. eka nagaramAM temanAM pravacanomAM savAre, sAMje lokonI bhIDa umaTI che. eka zeThANI sAMje pravacana sAMbhaLavA gayAM che rojanI jema. pati paradeza gayela che. koTikarNanAM pravacanono jAdu evo nagara para cAlyo ke pravacananA samaye zerIonI zerIo sUmasAma hoya. pelAM zeThANInA ghare coro AvyA. zerI AkhI sUmasAma. cakaluMya nA pharake. coro aMdara corI kare che. corono netA bahAra Ubho Ubho khabara rAkhe che. acAnaka kAma paDavAthI pelAM zeThANInI dAsI ghara tarapha Ave che. dUrathI jotAM ja samajAI gayuM ke coro gharamAM che. te pAchI phare che potAnI zeThANIne kahevA mATe. corono netA A joI gayo. eNe potAnA sAthIdArone kahyuM : tame mAla-sAmAna laI ApaNI pallImAM jatA raho. huM pelI bAInI pAchaLa jAuM. e kone vAta kare che, e pachI zuM prakriyA thAya che; e badhuM joIne huM AvuM. - dAsI doDatI gaI zeThANI pAse. kahyuM : jaladI jaladI cAlo. gharamAM cora che. phojadArane jANa karIe. zeThANI pravacananI evI gherI asara nIce hatI, eNIe kahyuM : mahArAja kahe che e ApaNI aMdara raheluM dhana ja sAcuM che. peluM to badhuM nakalI che. nakalI bhale koI laI jAya, mane enI paDI nathI. mane pravacana sAMbhaLavA de. 114 sAdhanApatha Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA coronA netAe joyuM ke koI pratikriyA ahIMthI thavAnI nathI. cAlo tyAre huM paNa thoDIvAra kathA sAMbhaLuM. ardho kalAka eNe pravacana sAMbhaLyuM. ene paNa lAgyuM ke A to badhuM nakAmuM ja che. mahArAja kahe che te dhana ja sAcuM che. coranetAe potAnI pallImAM jaI sAthIdArone kahyuM : huM to sAcuM dhana meLavavA mahArAja pAse jAuM chuM, A dhanano to koI ja artha nathI. e bhikSu banI gayo. 'svasaMpatti oLakhe...' potAnI saMpatti zuM che e jene samajAI gayuM e ene meLavavA nIkaLI paDe che. ApaNI paraMparAmAM dhannA-zAlibhadra, dhannA kAkaMdIjI; keTalA badhA munivaronI vAta Ave che ! karoDo-abajo sonAmahoranI saMpatti emane kAMkarAthI vadhu na lAgI. ane sAcI saMpatti meLavavA teo nIkaLI gayA. potAnI saMpattinI bhALa maLyA pachI sAdhaka zuM kare che ? traNa vAto lakhI che ahIM : bahumAna, prAgaTyanI ruci ane te mATeno prayatna. bahumAna. potAnI guNasaMpatti pratye bahumAna. 'vAha! AvA sarasa guNo mArI bhItara che ! prabhunI anahada kRpA ke huM mArA sudhI pahoMcI zakyo.' dhannAjI munivara ke zAlibhadra munivara rAjagRhI nagarInA vaibhArigira para rahetA haze tyAre kevo AnaMda mANatA haze enI kalpanA have thaI zake. prabhu mahAvIradeva rAjagRhI nagarImAM samavasaratA ane tyAM teonuM samavasaraNa maMDAtuM tyAre dhannA munivara ane zAlibhadra munivara AvatA. prabhune vaMdana karatA. dezanA sAMbhaLatA ane pachI vaibhAragirinI guphAmAM sAdhanApatha 115 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA jaIne prabhue kahela zIkhane AcaraNamAM - sAdhanAmAM kema rUpAMtarita karavI tenuM maMthana karatA. e munivarono e svamAM DUbavAno AnaMda ApaNane sparzI jAya ke nahi ? vaibhAragirinI e guphAmAM dhyAnastha dazAmAM besIe to e munivaroe choDela pavitra AMdolano maLe ja. sametazikharanI yAtrAe janAra eka bhAvaka mArI pAse AvelA. meM emane sUcavela ke RjuvAlikAne kAMThe dhyAnamAM jo ardho-poNo kalAka rahI zako to jarUra rahejo. prabhunA kaivalyanI prApti vakhate je AMdolano sarjAyAM haze, te dharatIe saMgRhIta karyA che; tame e AMdolanone dhyAnadazAmAM meLavI zako. dareka tIrthakara bhagavaMtonI dIkSA ane temanuM kevaLajJAna vRkSanI nIce ja thAya che. e vRkSo jo sacavAyela hoya to vRkSa ApaNane ghaNAM AMdolano ApI zake. kAraNa ke vRkSanI AMdolanone pakaDavAnI kSamatA tIvra che. ApaNA parama bhAgye rAyaNa vRkSa ApaNane maLyuM che. dAdA RSabhadeva pUrva navvANuM vAra zatruMjaya para padhAryA, tyAre teo rAyaNa vRkSa nIce rahyA che. rAyaNa vRkSe prabhunI UrjAne khUba pIdhI che. ApaNe enI pAsethI e UrjA meLavI zakIe. bahumAna potAnA guNo para. e bahumAnabhAva e guNone pragaTa karavAnI icchAmAM pheravAze; kaI rIte mArA A guNone huM pragaTa karuM ? pUjyapAda mAnavijaya mahArAje paramatAraka zrI anaMtanAtha prabhunA stavanamAM A vibhAvanAne zabdadeha Apyo che prabhutArI aMdara badhA 116 sAdhanApatha Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanmayatA guNo je pragaTarUpe che, te ja mArI bhItara DhaMkAyela che, karmothI AvarAyela che. to huM paNa e AvaraNanI bhIMtane toDI nAkhuM, jethI mArA guNo pragaTa thaI jAya. e AvaraNanI bhIMtane toDavI zI rIte ? teo kahe che : 'tapa japa kiriyA mogare re, bhAMgI paNa bhAMgI na jAya; eka tuja ANa lahe thake re, helAmAM parahI thAya...' tapano, japano, kriyAno hathoDo lIdho. ghA para ghA lagAvyA AvaraNanI bhIMta para. paNa e bhIMta tUTI nahi... paNa tArI AjJA rUpa hathoDAno, prabhu ! jyAM sparza thayo tyAM e bhIMta kakaDabhUsa karatI tUTI paDI. tapa karyo, japa karyo, kriyA karI; paNa meM karyuM evo bhAva Avyo ane enA kAraNe ahaMkAra puSTa banyo to AvaraNanI bhIMta tUTe zI rIte? guNonuM pragaTIkaraNa thAya zI rIte ? paraMtu, prabhunI AjJA sadgurudeva dvArA mane maLI... keTalo huM baDabhAgI... Avo eka ahobhAvano laya satata vaheto hoya bhItara to pelI bhIMtane tUcce ja chUTako ne ! guNa prAgaTyanI icchA te mATenA prayatnamAM pheravAze. majhAnuM sUtra AvyuM kaDImAM : 'ruci anuyAyI vIrya.' AtmazaktinuM jharaNuM kaI bAju vaheze ? ruci, icchA laI jaze e bAju. prayatna kayo thaze ahIM ? 'caraNadhArA sadhe...' samyak cAritra AtmaramaNatA rUpa banIne UMDe ne UMDe jAya che ane e rIte anaMta guNonA prAgaTya svarUpa siddhAvasthA sAdhakane maLe che. sAdhanApatha 117 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) AdhArasUtra prabhu mudrAne yoga prabhu prabhutA lakhe ho lAla, dravya taNe sAdharmDa svasaMpatti oLakhe ho lAla; oLakhatAM bahumAna sahita ruci paNa vadhe ho lAla, ruci anuyAyI vIrya caraNadhArA sadhe ho lAla... 6 tanmayatA prabhumudrAnA saMbaMdhathI prabhunI prabhutAno sparza, (Atmadravya eka sarakhuM hovAthI) potAnA Atmadravyano paricaya, enA guNo pratye bahumAna, e guNone pragaTa karavAnI icchA ane e mATeno prayatna thatAM sAdhaka siddhipadane pAme che. sAdhanAsUtra 118 * prabhumudrAno yoga * prabhunI prabhutAno sparza * AtmadravyanuM jJAna potAnA guNo pratye bahumAna e guNone pragaTa karavAnI icchA icchAne anusAre prayatna sAdhanApatha Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanAnI sAtamI kaDI |potAnA ghara bhaNI 000 sAyopathamika guNo kSAyika guNonI jhabanAvALA thayA che. sAyika guNone prApta karavAnI zakti paNa vyaktarUpe ullasI rahI che. have saMpUrNa siddhinI keTalI vAra che ? prabhu ! Apa ja traNe jagatanA AdhAra rUpa cho. prakhara vaijJAnika AlbarTa AInsTAIna eka sAMje eka sagRhasthane ghare gayA. e bhAInI ghaNA samayathI icchA hatI ke AInsTAIna potAne tyAM Ave. temanA AvavAthI e bhAI prasanna thayA. cA-nAsto thayo. rAtanA naveka vAgyA haze. have muzkelI e thaI ke A mahAna vaijJAnika e bhUlI gayA ke pote koI jajamAnane AMgaNe AvyA che ane potAne ghera potAne have javAnuM che. teo ema mAne che ke pote potAnA gharamAM che ane A koI bhAI mahemAna tarIke potAne tyAM Avela che. ziSTAcArane kAraNe AInsTAIna kahI zakatA nathI. paNa manamAM akaLAya che ke A bhAI kyAre rajA leze. sAme pelA bhAIne Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA ghara bhaNI thayuM ke sAhebane ArAmano samaya have thaI gayo haze. paNa AvaDA moTA vidvAnane "tame jAo" evuM paNa kema kahevAya ? pahela AInsTAIne karI : UThazuM have ? jajamAne kahyuM : hA jI, gADI taiyAra che. Apane ghara sudhI mUkI jaze. pharI kyAreka pagalAM karajo. tyAre AInsTAInane khyAla Avyo ke bIjAnA gharane potAnuM ghara pote samajI beThelA. vibhAva to paranuM ghara che ja. kSAyopathamika bhAvanA kSamA Adi guNo paNa para ja che. kSAyika bhAvanA guNo ja potAnA che. A layamAM stavanAnI kaDI zarU thAya che : lAyopathamika guNa sarva thayA tuja guNarasI ho lAla, sattA sAdhana zakti vyaktatA ullasI ho lAla; have saMpUraNa siddhi taNI zI vAra che ho lAla, devacandra jinarAja jagata AdhAra che ho lAla. 7 sAdhakanI lAyopathamika guNonI bhUmikA che. e bhUmikA sudaDha thatAM sAdhaka kSAyika guNono icchuka bane che ane e guNone prApta karavAnI tenI zakti kriyAnvIta bane che. sAdhaka pUche che prabhune : have saMpUrNa siddhinI keTalI vAra che ? prabhu ! tame ja traNa jagatanA prANIgaNanA AdhArarUpa cho. kAraNa ke jeTalA siddhipadane pAmyA, pAme che ane pAmaze te tamArI mudrAne joIne, prazamarasa sabhara ApanI mudrA sAthe otaprota thaIne ja pAmyA che, pAme che, pAmaze. kSAyopathamika guNonI bhUmikAne sudaDha banAvavI. jJAna guNa kSayopazamabhAve atyAre che. sUtra porisI ane artha porisImAM jJAna ghUMTAvuM joIe. 1 20 sAdhanApatha Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA ghara bhaNI sUtra porisI. traNa kalAka sudhI sUtrone gokhavAnA. mahApuruSoe te te sAdhanAne uThAvanAra je dhvani Apyo che, tenI AdhArazilA para sAdhanAne UcakavAno prayAsa karavo. nAno hato tyAre prazna thayelo ke pAkSika sUtra (pakSI sUtra)mAM eka sarakhA AlApaka Avartita, rIpITa thAya che. zA mATe eka sarakho zabdasamUha vAraMvAra Avartita thAya che ? dhvaninuM zAstra ukelAyuM tyAre javAba maLyo ke pahelA mahAvrata mATe sAdhakanA cittanI je pRSThabhU joIe che, te cokkasa dhvani dvArA maLI. have bIjA mahAvrata mATe paNa evI ja cittanI pRSThabhU joIe che, to dhvani evo ja joIze ne ? sUtraporisI dhvaninA AdhAra para kAma kare che. arthaporisImAM arthAnuprekSA. ane ekAda zabdanA UMDANamAM jaIne jeTalA aMdara UtarAya teTaluM UtaravAnuM. jemake, prazamarati prakaraNanI arthAnuprekSA cAlatI hoya ane dhruva mokSa: suvihitAnAm' pada para anuprekSA thAya tyAre pakaDAya ke A jIvanmuktinI vAta che. eka varSanA dIkSAparyAye je jIvanmukti maLe che, enI ahIM vAta thaI che. ane e anuprekSA sAdhakane jIvanmuktino AnaMda levA preraze. paMcAcAramayI atyAranI sAdhanA mATe sAdhake kaI rIte AgaLa vadhavuM; jethI kSAyika guNonI prApti mATenI icchA prabaLa bane ? sthULa jJAnAcAranI sAdhanAmAM sAdhaka nakkI kare ke roja keTalI gAthA te karaze. roja keTalA kalAka navuM vAMcana, svAdhyAya Adi karaze. sUkSma jJAnAcAramAM jJAnasAranuM maunASTaka ke anubhavASTaka athavA sAdhanApatha 121 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA ghara bhaNI dazavaikAlikasUtranuM cothuM adhyayana ghUMTavAnuM. eka varSa mATe eka ke be graMtho athavA eka-be prakaraNo (aSTako, adhyayano) te ghUMTaze. | darzanAcAranA pahelA vibhAgamAM prabhunI bhaktimAM savAre devavaMdana, sAMje caityavaMdana vagere nakkI karavAnuM. sUkSma darzanAcAramAM pU. devacandrajI mahArAje racela zrI abhinaMdana prabhunuM ke suvidhinAtha prabhunuM stavana eka varSamAM ghUMTavAnuM... hA, eka varSe eka stavana. A cUMTavAnuM anubhUtinA stare thaze. eka, eka kaDInA sAdhanApatha para cAlavAnuM thaze. pU. cidAnaMdajI mahArAja yAda Ave : "anubhava abhyAsI kare." jema abhyAsa vadhu tema anubhavanI tIvratA Avaze. cAritrAcAranA prathama vibhAgamAM samitio para pUruM dhyAna Apaze. iryA vagara pAMca ke daza DagalAM bharAyAM to teno paNa khyAla, jAgRti sAdhakane joIe. AvuM dareka samitimAM. sUkSma cAritrAcAramAM zubha rUpa guptiomAM satata rahevAnuM thAya ane zuddha rUpa guptiono abhyAsa zarU thAya. jemake zubha manogupti eTale mana satata zubhamAM ja rahe. azubhamAM na jAya. zuddha rUpa manogumi eTale manovilaya. jene unmanIbhAva kahevAya che. tame sIdhA ja svaguNanI dhArAmAM have jaI zako. (sUkSma cAritrAcArano matalaba bIjo kAMI nathI, paNa jAgRti vadhI e pachIno samayagALo. athavA to jAgRti satata cAlatI hoya tevo gALo. dareka AcAranI sUkSmatAmAM A vAta samajavI.) tapAcAranA prathama bhAgamAM bAhyatapane ghUMTavAno. jethI atyaMtara tapamAM saraLatAthI praveza maLI zake. - sUkSma tapAcAra eTale atyaMtara tapAcAra. svAdhyAya, dhyAna, kAyotsarga vageremAM lInatA. roja 20 ke 40 logassano kAyotsarga karavAnuM nakkI karI zakAya. vaiyAvacca vagere atyaMtara tapane paNa ghUMTI zakAya. varyAcAranA prathama bhAgamAM sAdhaka nakkI karaze ke dareka kriyAo te apramattapaNe karaze. 122 sAdhanApatha Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA ghara bhaNI sUkSma vIryAcAramAM AtmazaktinuM jharaNuM svaguNone puSTa banAvavA tarapha ja vahe. kSAyopathamika guNone lUMTavAmAM je AnaMda anubhavAze te parathI anumAna thaze ke kSAyika guNono AnaMda kevo tIvra haze. ane eTale sAyika guNo meLavavAnI ruci prabaLa banyA kare. kSAyopathamika guNane sAdhavo e kAraNa sAdhanA che. kSAyika guNane ArAdhavo te kArya sAdhanA che. jema ke vairAgya kAraNa sAdhanA che, vItarAgatA niSpatti che. atyAre vairAgyane ghUMTavAno che. e mATe joIze sAdhakanI UMDI sAvadhAnI. prabhunI vAta tame koIkane kahI rahyA ho, sAmI vyakti rasapUrvaka ane sAMbhaLI rahI hoya; paraMtu bolatI vakhate tamane ahaMkAra UThe to....? tamAre e bolavAnuM baMdha karavuM joIe. rAgano khADo che, vairAgyanI mATI che ane vItarAgatA e samathaLa bhUmi - sahajAvasthA che. to, vairAgya kAraNika sAdhanA thaI. jeTalo rAga che, vairAgya cUMTyA karo. rAganA khADAmAM virAganI mATI nAkhyA karo. virAga zabdanI be vibhAvanAo che. eka to upara karI te, rAgane ghaTADavA mATeno jabaradasta prayatna karavo. virAga eTale vigata vAgatA. bIjI vibhAvanA che virAga eTale vizeSa rAga. prabhu ane sadguru Adi pratyeno vizeSa rAga te virAga. to A virAga - vizeSa rAgathI pelI virAgAvasthA maLaze. ane virAgadazAno AnaMda mANatI vakhate lakSya vItarAgadazAne pAmavAnuM haze. sAdhanApatha 1 23 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA ghara bhaNI A ja rIte, kSAyopazamika bhAvanI kSamAne ghUMTIne asaMga kSamA sahaja kSamA pAmavI che. kSAyopamika bhAvanI kSamAne kaI rIte lUMTavAnI ? pahelAM nimitta Avaze tyAre krodhanA udayanI zakyatA raheze. paraMtu sAdhaka svAdhyAya Adino sahAro laIne kSamA lAvavAnI koziza karaze. prAthamika staranI kSamA hoI ahIM vicAravuM paDe ke krodhathI mane nukasAna thaze, mATe huM krodha na karuM vagere vagere. kSAyopazamika bhAva ghUMTAto jaze, tema kSamA sahaja banatI jaze ane pachI asaMga kSamA maLaze. AvuM dareka guNamAM thaze. eka sarasa vibhAvana 'samAdhizataka' graMthe ApyuM che : 'guNa ko bhI mada miTa gayo...' sAmAnyatayA jJAnano kSayopazama sAro hoya to ahaMkAra Ave. paNa sAdhaka jyAre mAne ke kSAyopamika bhAvanA A guNane choDavAno che, to enA para ahaMkAra kema thaze ? jUnA gharamAM mANasa raheto hoya. bAjumAM navo baMgalo taiyAra thaI rahyo che. navA baMgalAmAM kyAre rahevA javAze ? evuM te satata vicArato hoya tyAre jUnA ghara pratye keTalo rAga haze ? AvuM ja kSAyopazamika bhAvanA guNo pratye thaI zake. kSAyopamika bhAvanA guNomAM ahaMkAra na Ave e mATe bIjI draSTi : je paNa guNa che, te prabhu taraphathI maLela che. eka paNa sAro vicAra, sAro bhAva prabhue ja Apyo che. 1. mAvAmAvAmyatvAt zatAzayamya, - lalita vistarA nonanAhALa padanI TIkA 124 sAdhanApatha Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA ghara bhaNI have jo e guNanI mAlikIyata prabhunI che, to sAdhakane ahaMkAra kyAMthI thaze ? pAMca gAthA ke daza gAthA thaI, to prabhuno AbhAra manAze; ke prabhu! tArI kRpAthI gAthA thaI. paNa dhAro ke gAthAo na thaI to... ? to prabhune kahI zakAya ke prabhu ! teM jJAnAcAranuM pAlana to karAvyuM. kSAyopathamika guNa sarva, thayA tuja guNa rasI ho lAla..." kSAyopathamika guNone A rIte ghUMTavAthI kSAyika guNone meLavavAnI ruci prabaLa bane che. ruci prabaLa banI eTale e guNone prApta karavA mATenA mArge AgaLa dhapAze. "sattA sAdhana zakti vyaktatA ullasI ho lAla...' potAnI saMpUrNa sattAne - nija svarUpane prApta karavAnI zakti vyaktarUpe, spaSTa rUpe, AdhikArika rUpe pragaTe che. kSAyopathamika guNone lUMTavAthI kSAyika guNone mArge javAno utsAha paNa prabaLa bane che. e mATeno mArga paNa spaSTa thAya che. ane mArga para cAlavAnI zakti paNa. sAdhaka prabhune pUche che : "have saMpUraNa siddhi taNI zI vAra che? have keTalI vAra, prabhu ? nimitta kAraNarUpa prabhunI prazamarasa-sabhara mudrAno yoga ane e kAraNe upAdAnamAM Avela zuddha svarUpa pragaTa karavAnI ruci, e rucine anukULa zaktinuM prAgaTya... basa, have keTalI vAra, prabhu ? huM to Apane ja pUchIza, prabhu ! kAraNa ke Apa ja amArA sahunA AdhAra cho. ApanI kRpA vaDe ja amane siddhi prApta thavAnI che. sAdhanApatha 125 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA ghara bhaNI (8) AdhArasUtra kSAyopathamika guNa sarva thayA tuja guNa rasI ho lAla, sattA sAdhana zakti vyaktatA ullasI ho lAla; have saMpUraNa siddhi taNI zI vAra che ho lAla, devacandra jinarAja jagata AdhAra che ho lAla...7 lAyopathamika guNo kSAyika guNonI jhaMkhanAvALA thayA che. kSAyika guNone prApta karavAnI zakti paNa vyaktarUpe ullasI rahI che. have saMpUrNa siddhinI keTalI vAra che ? prabhu ! Apa ja traNe jagatanA AdhAra rUpa cho. sAdhanAkrama * lAyopathamika guNone lUMTavAnA * kSAyika guNone pAmavAnI jhaMkhanAnI tIvratA * te mArga bhaNI prayANa * siddhi 126 sAdhanApatha Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavanAmAMthI niSpanna thato sAdhanAmArga maMjila eka, mArga aneka bAMglAdezanI pATanagarI DhAkAthI so kilomITara dUra eka gAma hatuM. enAthI thoDe dUra, aDAbIDa raste khetaramAM eka Azrama. jyAM eka saMta rahe. yoga paranI emanI pakkaDa adbhuta. eka yuropiyana prophesara koI satsaMgI pAsethI A saMtanA te viSayanA pAradarzI jJAnanI vAta sAMbhaLI tyAM AvavA nIkaLyA. DhAkA eraporTa para UtarI temaNe TeksIvALAone A gAmanuM nAma kahyuM. paNa evuM aMtariyALa A gAma hatuM ke koI TeksIvALAe e gAmanuM nAma paNa sAMbhaLyuM na hatuM. pAkko roDa koI e dizAmAM jato nahoto. acAnaka eka gADI prophesara pAse AvIne UbhI. DrAivare pUchyuM kyAM javuM che? Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMjila eka, mArga aneka prophesare gAmanuM nAma kahyuM. DrAivara kahe : tyAM saMtanA Azrame javuM che ne ? prophesare hA kahI. DrAivara kahe : besI jAva ! gADI cAlI. prophesare joyuM ke rasto evo aTapaTo hato ke jANIto DrAivara na hoya to gothAM ja khAya. e gAma AvyuM. gAmathI khetara sudhI javAno to rasto ja nahi. paNa DrAivara anubhavI lAgyo. gADI sIdhI Azrama pAse jaI UbhI rahI. prophesara eka rUmamAM UtaryA. phreza thayA. pUchyuM: guru kyAre maLaze? hamaNAM maLaze ema kahevAmAM AvyuM. gurunI cembaramAM jaIne joyuM to je vyakti gADIne DrAIva karI ahIM sudhI Avela te ja gurunA Asana para! guru hasyA. kaheH tame ATale dUrathI jJAnapipAsA laIne Avo to mAre ATalo pratibhAva to Apavo ja joIe ne ! ekAda mahino prophesara tyAM rokAyA. pAtaMjala yogasUtra khUba UMDANathI teo tyAM bhaNI zakyA. have javAnuM hatuM. paNa have kyAM vAMdho hato ? guru taiyAra hatA. DhAkA eNraporTa sudhI mUkI gayA. sanI kevI A karuNA ! sAdhanAnA aDAbIDa mArga - jyAM ApaNI buddhinuM saheja paNa gajuM nathI - sadguru ApaNane ArAmathI laI jAya. prastuta stavanAmAM aneka sAdhanAmArgonI carcA AvI. maMjhila eka, mArga aneka. maMjhila che rAga-dveSAdino saMpUrNa vilaya. mArga che rAga-dveSAdinI zithilatA. to, koI paNa mArge cAlanAra sAdhaka e joze ke potAnA rAga-dveSa zithila thayA ? jo thayA hoya to e jANI zake ke potAno mArga sAco che. 128 sAdhanApatha Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMjila eka, mArga aneka jo ke ahIM to sadguru ja ApaNane haMkArI rahyA che. teo bhinna bhinna mArgonA jANakAra che. teo kahe tema cAlazuM. A stavanAmAM mArgonI je carcA thaI che, tenI vizeSatAo joIe. pahelI kaDImAM sAdhanAkrama Avo che : samAdhirasathI bharapUra prabhunuM darzana, AtmasvarUpanuM jJAna, saghaLIya vaibhAvika ghaTanAothI mananuM upara UThI javuM ane svarUpanI prApti mATenA mArga - ratnatrayI - tarapha sAdhakanuM cAlI nIkaLavuM.' prabhunA darzana dvArA nijarUpanuM smaraNa thayuM ke oha! mAruM svarUpa paNa AvuM ja che. to mArA svarUpane mAre pAmavuM hoya to ene azuddha karanAra tattvothI huM dUra thAuM ane enA zuddhikaraNanI prakriyAne amalI banAvuM. keTalo sarasa A mArga ! bIjI kaDInI sAdhanApatha (azabda vAcanAmAM) Avo che : sAdhaka jagatamAM nirlepa rIte, jJAtAbhAve rahe. badhI ja cetanAone te guNothI paripUrNa tarIke svIkAre (dharmAstikAya Adi dravyo paNa svasattA vaDe paripUrNa che tema svIkAre), para tarapha laI janArA nimittono te adveSapUrNa rIte tyAga kare ane potAnA anaMta jJAnAdi guNono pote bhoktA che e rIte rahe. 1. dITho suvidhi niNaMda samAdhirase bharyo ho lAla, bhAsyo AtmasvarUpa anAdino visaryo ho lAla; sakala vibhAva upAdhi thakI mana osaryo ho lAla, sattAsAdhana mArga bhaNI e saMcaryo ho lAla....1 2. tuma prabhu jANaMga rIti sarva jaga dekhatA ho lAla, nija sattAe zuddha sahune lekhatA ho lAla; para pariNati adveSapaNe uvekhatA ho lAla, bhogyapaNe nija zakti anaMta gaveSatA ho lAla...2 sAdhanApatha 129 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMjila eka, mArga aneka A kaDInI sAdhanA sAdhakanA caturmukhI kartavya para kendrita thAya che. jaDa jagata pratye sAdhakano draSTikoNa jJAtAbhAvano che. cetanAone anaMta jJAnAdithI te paripUrNa mAnaze. nimittono tyAga thaze, paNa e nimitta ApanAra pratye dveSa nahi hoya ane svanI duniyAmAM svaguNano bhoga e enuM kartavya haze. parano bhoga kAyA karatI haze, tyAre paNa sAdhaka ene joto haze. emAM bhaLaze nahi. trIjI kaDIno sAdhanAkrama svanI vaibhavI duniyA bhaNI javAno che (azabda vAcanAmAM) dAna Adi je paranuM thatuM hatuM, te have svanuM thaze. prabhunA adbhuta yoganI vyAkhyA svarUpa bhUmi tarIke ahIM thaI che. sAdhaka paNa svarUpa dazA sAthe joDANa meLavavA ja satata jhaMkhe. cothI kaDIno sAdhanAkrama A che : prabhunuM darzana, mohanI zithilatA, AtmasmaraNa (nirmaLa, akhaMDa, alipta evA AtmasvabhAvanuM smaraNa), AtmaramaNatA, dharmadhyAna, zukladhyAna, vItarAgadazAnI prApti. Ama juo to, pahelI kaDInA sAdhanAkramano ja A vistAra che. pahelI kaDImAM prabhudarzana, AtmasmaraNa, para-ramaNatAno abhAva (je ahIM AtmaramaNatA rUpe Avela che) ane svarUpanI prAptinA mArge gamanamAM dharmadhyAna Adi che.* 3. dAnAdika nija bhAva hatA je paravazA ho lAla, te nija sammukha bhAva grahI lahI tuja dazA ho lAla; prabhuno adbhuta yoga svarUpa taNI rasA ho lAla, bhAse vAse tAsa jAsa guNa tuja jisyA ho lAla... 3 4. mohAdikanI vRmi anAdinI Utare ho lAla, amala akhaMDa alipta svabhAva ja sAMbhare ho lAla; tattvaramaNa zuci dhyAna bhaNI je Adare ho lAla, te samatArasa dhAma svAmI mudrA vare ho lAla. 4 130 sAdhanApatha Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMjila eka, mArga aneka pAMcamI kaDIno sAdhanAkrama : AtmasmaraNa, samyagnAna, samyagdarzana, samyakcAritra ane e badhAne viSe satata dhyAna. [AtmasmaraNa, AtmajJAna, AtmapratIti (AtmAnubhUti), AtmaguNomAM nimajjana - ramaNatA ane svarUpadazAnuM ja dhyAna.] smaraNathI dhyAna sudhInI A kevI majhAnI prakriyA ! badhA ja paDAve Atma zabdane mUkIe to paDAvonAM nAma AvA thaze : AtmasmaraNa, AtmajJAna, AtmAnubhUti, AtmaramaNatA, AtmadhyAna. yAda Ave pUjya cidAnaMdajI mahArAja : 'AtamadhyAnathI re, saMto sadA svarUpe rahevuM; karmAdhIna che sahu saMsArI, koIne kAMI na kahevuM.' svarUpamAM ramaNatA. pararUpamAM ramaNatA nahi. chaThThI kaDIno sAdhanAkrama : prabhumudrAno yoga, prabhunI prabhutAnuM jJAna, AtmasvarUpano paricaya, svarUpadazA pratye bahumAna, svarUpadazAne pragaTa karavAnI icchA ane te mATeno prayatna. 5. prabhu cho tribhuvananAtha ! dAsa huM tAharo ho lAla, karuNAnidhi ! abhilASa ache muja e kharo ho lAla; Atama vastu svabhAva sadA muja sAMbharo ho lAla, bhAsana vAsana eha caraNa dhyAne dharo ho lAla... 5 6. prabhu mudrAne yoga prabhu prabhutA lakhe ho lAla, dravya taNe sAdharmsa svasaMpatti oLakhe ho lAla; oLakhatAM bahumAna sahita ruci paNa vadhe ho lAla, ruci anuyAyI vIrya caraNadhArA sadhe ho lAla. 6 sAdhanApatha 131 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMjila eka, mArga aneka sAtamI kaDIno sAdhanAkrama : kSAyopazamika guNone evI tIvratAthI ghUMTavA ke kSAyika guNone pAmavAnI prabaLa jhaMkhanA pedA thAya. jhaMkhanAne anurUpa zaktinuM prAgaTya, siddhi mArga bhaNI sAdhakanuM prayANa. 7 : sAdhanAkramonA mULamAM traNeka caraNo che H 52mAtmadarzana, e dvArA AtmasvarUpa darzana ane pachI AtmAnubhUti. pUjyapAda devacandrajI mahArAja ApaNI kakSAe UtarIne ApaNe je rIte Atmagirine caDhI zakIe e rIte caDhAve che ApaNane. jemake, pahADanAM pagathiyAM UMcAM UMcAM hoya, daza ke agiyAra iMcanAM UMcAM; to sAmAnya pravAsIne e caDhatAM hAMpha caDI jaze. paNa be pagathiyAMnI vacce eka navuM pagathiyuM umerI dIdhuM hoya to ! to pAMca-pAMca iMcanAM ke sADA pAMca iMcanAM be pagathiyAM thaI jAya. paNa caDhanAra vRddha puruSa hoya to mULa be pagathiyAMnI vacce bIjA be pagathiyAM umeravA joIe. A krama ahIM levAyo che. kevI sadgurunI A karuNA ! A karuNAne jhIlavI che. zI rIte jhIlazuM ? emaNe batAvela sAdhanAkramo paikInA eka sAdhanAkramano abhyAsa karIne. sAdhanAmArgonI bAbatamAM A stavanAne phAIva sTAra hoTelanI vAnagIonA kArDa jevuM gaNAvAya che. paNa menukArDa joIne saMtuSTa thavAnuM 7. kSAyopazamika guNa sarva thayA tuja guNa rasI ho lAla, sattA sAdhana zakti vyaktatA ullasI ho lAla; have saMpUraNa siddhi taNI zI vAra che ho lAla, devacandra jinarAja jagata AdhAra che ho lAla. 132 sAdhanApatha Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMjila eka, mArga aneka hotuM nathI. e pramANe vAnagIono oNrDara ApI tene khAvAnI hoya che. 'tamane game te vAnagI'nI jema ahIM 'tamane game te sAdhanAkrama' tame AtmasAt karI zako. athavA to sadgurune pUchIne tamArA mATeno sAdhanAkrama nizcita karIne e kramane AtmasAt karavo che. rAmakRSNa paramahaMsa eka vAta bahu sarasa rIte kahetA : vizvano nakazo kAgaLa para chApelo hoya, emAM keTalA samudro hoya? paNa tame nakazA para hAtha pheravo to e hAtha keTalo bhIMjAya ? ane nakazAnA kAgaLane koI nIcove to keTaluM pANI nIce Tapake ? samudra. paNa kAgaLa parano. sAdhanA. graMthastha ja rahe to...? sAdhanAne hRdayastha banAvavI che. tamArI pasaMdagIne eTalo avakAza jarUra che ke sAta kaDIomAM Apela sAta sAdhanAkramamAMthI tame koI paNa upara cAlo. cAlavuM che. "reveti varati varati varato ?'. cAlazuM ke doDazuM? pUjya AnaMdaghanajI mahArAja (paMdaramA stavanamAM) to doDavAnuM kahe che ane e paNa zarIranA vege, kalAkanA pAMca-daza kilomITaranI jhaDape nahi; mananI jhaDape doDavAnuM kahe che. "doDatA doDatA doDatA doDiyo, jetI mananI re doDa.." sadgurunI kRpA doDAvaze. ApaNe doDazuM. sAdhanApatha 133 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pU.AcArya yazovijayasUri mahArAja dvArA lakhAyela pustako * darisana tarasIe ... bhA. 1-2 (bhAgavatI sAdhanAnI sasUtra vyAkhyA) >> ' bita jAye prANa ....." (pUjyapAda siddharSi mahArAja kRta jinastavanA para saMvedanA) so hI bhAva nircanha ....." (samAdhizataka, kaDI 1 thI 30 upara vivecanA) * "Apa hI Apa bujhAya ....." (dvitIya AvRtti) (samAdhizataka, kaDI 31 thI 51 upara vivecanA) AtamawnI zramaNa kahAve .....' (uttarAdhyayana sUtranA 15mA sabhikhkhuM adhyayana upara saMvedanA) * "mere avaguna citta na dharo ...." (dvitIya AvRtti) (kumArapALa bhUpALa kRta "AtmanindA dhArnAizikA para saMvedanA) RSabha jinesara prItama mAharo re... (zrI AnaMdaghanajI mahArAjanI stavanAo para saMvedanA) (stavana-1 thI pa) * prabhuno pyAro sparza (parama pAvana zrI dazavaikAlika sUtra (1 thI 4) paranI vAcanAo) AtmAnubhUti (yogapradIpa, jJAnasAra Adi graMtho tathA pUcidAnaMdajI mahArAjanAM padomAM maLatAM sAdhanA-sUtro para vizleSaNa) - ativana paroDha (hRdayapradIpa patrizikA para svAdhyAya) * anubhUtinuM AkAza (pU. devacandrajI mahArAjanI aSTapravacana mAtAnI sajhAya para anuprekSA) * rome rome paramaparza (devAdhideva prabhu mahAvIranI sADAbAra varasanI lokottara sAdhanAnI AMtara kathA) prabhunA hastAkSara (parama pAvana uttarAdhyayana sUtranAM keTalAMka sAdhanAsUtro para svAdhyAya) dhyAna ane kAyotsarga (dhyAna ane kAyotsarga vizeno zAstrIya sandarbho sAtheno svAdhyAya) pravacana jana je sazuru kare (navapada sAdhanA) ekattano vaibhava (dvitIya AvRtti) (smaraNa yAtrA) raso saka (pUjyapAda devacandrajI mahArAja kRta zrI abhinaMdana jinastavanA para svAdhyAya) paramA tAsa mArge (pUjyapAda devacandrajI mahArAja kata zrI mahAvIra jinastavanA para svAdhyAya) Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhanAtha jAdhavanAtha jAdhavANa jAdhavapatha jAdhavapatha ghadhanAtha , zrI devacandrIya zrI suvidhi jina stavanA para svAdhyAya jUdhanAtha jAdhanApada jAdhanApatha cAinApatha jAdhajApatha AdhanApatha 2aa