________________
ભીતરની વૈભવી દુનિયા
પૈસા મળ્યા તો લાભ થયો એમ કહેવાતું. આવું જ ભોગ, ઉપભોગ અને વીર્યમાં હતું. ભોગ પર-પદાર્થોનો હતો. ઉપભોગ (એક વસ્તુ - દાગીના વગેરે - વારંવાર વાપરી શકાય તે ઉપભોગની સામગ્રી કહેવાય છે) પણ પદાર્થોનો. અને આત્મશક્તિ પર તરફ ફંટાયેલી....
દાન વગેરે તત્ત્વો સ્વસમ્મુખ બને છે ત્યારે ભીતરની દુનિયા ઝળાંહળાં બની રહે છે. પ્રભુ ! આપની શુદ્ધ વીતરાગદશાની સન્મુખ આવીને એ દાનાદિ તત્ત્વો આત્માવલંબી બન્યા.
હવે દાન સ્વરૂપનું, લાભ સ્વરૂપનો, સ્વગુણનો. ભોગ સ્વપર્યાયનો. ઉપભોગ સ્વગુણોનો અને વીર્ય આત્મપરિણતિનું. આમ, દાનાદિ તત્ત્વો સ્વસમ્મુખ બન્યા. અને સ્વરૂપાવલમ્બી, સ્વગુણાવલમ્બી બન્યા.
આ થઈ પ્રભુની ઐશ્વર્યમયી દુનિયા તરફ ખૂલતી વાત. આ વાતને પૂ. દેવચન્દ્રજી મહારાજે શ્રી સુપાર્શ્વનાથ પ્રભુના સ્તવનમાં આ રીતે વર્ણવેલ છે :
અક્ષય દાન અચિંતા,
લાભ અયત્ને ભોગ હો જિનજી;
વીર્ય શક્તિ અપ્રયાસતા,
શુદ્ધ સ્વગુણ ઉપભોગ હો જિનજી. ૭/૪.
પ્રભુનું દાન અક્ષય. ક્યારે પણ તે ઘટવાનું નહિ. સતત ચાલ્યા જ કરવાનું. જ્ઞાન ગુણ ચારિત્ર ગુણને વધારશે. ચારિત્ર ગુણ જ્ઞાન ગુણને પોતાનું ઔદાસીન્ય આપશે.
પ્રભુનો સ્વરૂપ લાભ અચિંત્ય. કોઈ ઇચ્છા - વિચાર ન હોવા છતાં, અચિંત્ય લાભ મળ્યા જ કરે છે... (મનોયોગને પેલે પાર છે પ્રભુ.)
પ્રભુનો ભોગ છે અયત્ન. સાંસારિક મનુષ્યોના ભોગમાં કેટલો તો પ્રયત્ન હોય છે ? અહીં તો ભોગ છે સ્વગુણ અને સ્વપર્યાયનો. પણ
સાધનાપથ
૫૧
