________________
પ્રશમરસની અનુભૂતિ
એમણે કહ્યું : સુથારો હમણાં જ ગયા છે અને આ બીમ બરોબર ગોઠવાયો નથી; તું ઉપર ચડી જા તો ! પેલો ઉપર ચડ્યો, ગુર્જિએફ એને સૂચના આપે છે : જરાક જમણી તરફ બીમને ખેસવ. પેલાએ તે પ્રમાણે કર્યું એટલે ગુર્જિએફ કહે : અરે, થોડો વધુ જમણી બાજુ ખસી ગયો. સેન્ટર નહિ પકડાયું. હવે જરા ડાબી તરફ ખેસવ.
આમ એટલી વાર આમથી તેમ અને તેમથી આમ કરાવરાવ્યું કે પેલો થાકી ગયો. દિવસે કામ કરીને સાંજે અહીં આવેલો અને સાંજે આ શ્રમ. થાકના કારણે ઝપકી આવી. ગુર્જિએફ જોઈ રહ્યા. એકાદ મિનિટ તેને ઊંઘવા દીધો અને પછી તેમણે નીચેથી બૂમ મારી : એય, શું કરે છે ? પેલો જાગ્યો.
ઊંઘના આ સમયગાળો બહુ જ મહત્ત્વનો હતો. જ્યારે વિચારો કારણે - હારી ગયેલા. ગુરુએ તેની સામે જોયું. સાધક તૈયાર હતો હવે. ગુરુએ એની આંખોમાં આંખો પરોવી ઃ શક્તિપાત થઈ ગયો. નીચે ઊતરીને સાધક ગુરુનાં ચરણોમાં પડ્યો.
-
રાત્રે અધવચ્ચે ઊંઘમાંથી તમે ઊઠો ત્યારે જોજો : એકાદ મિનિટ તમને ખ્યાલ નહિ આવે કે તમે ક્યાં છો ? એક સાધુ વિહારયાત્રામાં હોય તો રાતે ઊઠે ત્યારે તરત એને ખ્યાલ નહિ આવે કે એ કયા ગામમાં છે. એકાદ મિનિટમાં તો જ્ઞાનતંતુઓની શૃંખલા ચાલુ થઈ જાય છે અને એને ખ્યાલ આવી જાય છે.
અકસ્માત થાય
કાર વગેરેમાં - ત્યારે પણ એકાદ મિનિટ ફેંકાયેલ માણસને શું થઈ રહ્યું છે કે શું થયું છે એનો ખ્યાલ નહિ આવે. થોડી ક્ષણોમાં ખ્યાલ આવી જશે.
-
ઉપર કહેલી ઝેનકથામાં આ જ પ્રયોગ કરવામાં આવેલો : સાધકને અચાનક પટકવામાં આવ્યો. તેના વિચારો થંભ્યા કે તરત ગુરુએ તેને પ્રશમરસની અનુભૂતિ કરાવી.
સાધનાપથ
૧૩
