________________
તન્મયતા
પ્રભુ ! પ્રશમરસના જે પરમાણુઓ વડે આપનું સ્વરૂપ બન્યું છે; પૃથ્વી પર એ રસના એટલા જ પરમાણુઓ હશે, કારણ કે એવું રૂપ બીજું દુનિયામાં ક્યાંય ન જોયું.
પ્રશમરસથી ભરેલ પ્રભુની મુદ્રાનો ભીતર યોગ થતાં જ પ્રભુની પ્રભુતા એટલે શું એનો ખ્યાલ આવે છે. પ્રાતિહાર્યો દ્વારા પ્રભુની પ્રભુતાઠકુરાઈનો ખ્યાલ પ્રારંભિક સાધકોને થાય છે. પહોંચેલા સાધકને પ્રશમરસથી ભરપૂર પ્રભુની મુદ્રાની સાથે હૃદયનું જોડાણ થતાં પ્રભુની પ્રભુતા શું છે તેનો ખ્યાલ આવે છે.
સાધકોની કક્ષાના ભેદે આ તારતમ્ય પડી શકે. પ્રાતિહાર્યોને વીતરાગ સ્તોત્ર પ્રભુનું યોગૈશ્ચર્ય કહે છે. પદ્મવિજય મહારાજ સરસ શબ્દો વાપરે છે : ‘એ ઠકુરાઈ તુજ કે, બીજે નવિ ઘટે હો લાલ.'
એક ગ્રંથકારે પ્રભુની પ્રશમરસયુક્ત મુદ્રા પર જ ભાર મૂક્યો ત્યારે કહ્યું : દેવોનું સમવસરણમાં આગમન કે ચામર આદિ પ્રાતિહાર્યો તો માયાવીઓમાં પણ દેખાય છે, માટે પ્રભુ ! તમે આ કારણે શ્રેષ્ઠ છો એવું
નથી.૨
પ્રભુમુદ્રાને યોગે પ્રભુની પ્રભુતાને ઓળખી. હવે સાધક થોડો આગળ વધે છે : પ્રભુનું આત્મદ્રવ્ય અને મારું આત્મદ્રવ્ય બેઉ સમાન જ છે; તો મારી ભીતર પણ આવો જ પ્રશમરસ રેલાઈ રહ્યો છે ને! પોતાની સંપત્તિની ભાળ પોતાને થઈ.
હતો અબજોપતિનો દીકરો. પણ પિતાની અને એટલે ભવિષ્યની પોતાની સંપત્તિથી અણજાણ. રેવડી અને ચણા કોઈ વહેંચતું હતું તો એ લાઈનમાં ઊભો રહી ગયો. એને ઓળખનારને થયું કે આનો બાપ આખી રેવડી-ચણાની દુકાનની દુકાન ખરીદી લે તેવો છે અને આ એનો દીકરો બે રેવડી મેળવવા માટે તડકામાં ઊભો છે !
૨. દેવામ-નમોયાન-ચામાવિવિભૂતવઃ ।
मायाविष्वपि दृश्यन्ते, नातस्त्वमसि नो महान् ॥
સાધનાપથ
૧૧૩
