________________
પોતાના ઘર ભણી સૂક્ષ્મ વીર્યાચારમાં આત્મશક્તિનું ઝરણું સ્વગુણોને પુષ્ટ બનાવવા તરફ જ વહે.
ક્ષાયોપથમિક ગુણોને લૂંટવામાં જે આનંદ અનુભવાશે તે પરથી અનુમાન થશે કે ક્ષાયિક ગુણોનો આનંદ કેવો તીવ્ર હશે. અને એટલે સાયિક ગુણો મેળવવાની રુચિ પ્રબળ બન્યા કરે.
ક્ષાયોપથમિક ગુણને સાધવો એ કારણ સાધના છે. ક્ષાયિક ગુણને આરાધવો તે કાર્ય સાધના છે. જેમ કે વૈરાગ્ય કારણ સાધના છે, વીતરાગતા નિષ્પત્તિ છે.
અત્યારે વૈરાગ્યને ઘૂંટવાનો છે. એ માટે જોઈશે સાધકની ઊંડી સાવધાની. પ્રભુની વાત તમે કોઈકને કહી રહ્યા હો, સામી વ્યક્તિ રસપૂર્વક અને સાંભળી રહી હોય; પરંતુ બોલતી વખતે તમને અહંકાર ઊઠે તો....? તમારે એ બોલવાનું બંધ કરવું જોઈએ.
રાગનો ખાડો છે, વૈરાગ્યની માટી છે અને વીતરાગતા એ સમથળ ભૂમિ – સહજાવસ્થા છે. તો, વૈરાગ્ય કારણિક સાધના થઈ. જેટલો રાગ છે, વૈરાગ્ય ચૂંટ્યા કરો. રાગના ખાડામાં વિરાગની માટી નાખ્યા કરો.
વિરાગ શબ્દની બે વિભાવનાઓ છે. એક તો ઉપર કરી તે, રાગને ઘટાડવા માટેનો જબરદસ્ત પ્રયત્ન કરવો. વિરાગ એટલે વિગત વાગતા.
બીજી વિભાવના છે વિરાગ એટલે વિશેષ રાગ. પ્રભુ અને સદ્ગુરુ આદિ પ્રત્યેનો વિશેષ રાગ તે વિરાગ.
તો આ વિરાગ – વિશેષ રાગથી પેલી વિરાગાવસ્થા મળશે. અને વિરાગદશાનો આનંદ માણતી વખતે લક્ષ્ય વીતરાગદશાને પામવાનું હશે.
સાધનાપથ
૧ ૨૩
