________________
આત્મસ્મૃતિની પગથારે
! બે પૈસા આપતાં હોડીવાળો નદીને આ પારથી પેલે પાર આપણને ઉતારી દે છે. એ બે પૈસાની સિદ્ધિ મેળવવા માટે તેં
ગુરુ કહે : મૂરખ
તારા કિંમતી ચૌદ વરસ બગાડ્યા ?
શિષ્ય સમજ્યો. એને પોતાની ભૂલ સમજાઈ. એનો અહંકાર તિરોહિત થયો.
આવા ગુરુ મળવા એય પરમ ભાગ્યની નિશાની છે ને !
રાગના ચાર કોઠા છે ઃ પદાર્થ, વ્યક્તિ, શરીર અને હું. પદાર્થો પર રાગ છે. વ્યક્તિઓ પર પણ છે. શરીર પર તો છે જ. અને સહુથી ઊંડો રાગ પોતાના સૂક્ષ્મ હું ઉપર છે.
જાગૃતિ રાગના આ ચારે કોઠાઓને વીંધી શકે છે.
અમલ છે સાધક. નથી રાગનો મલ, નથી દ્વેષનો મલ. પોતાના શુદ્ધ સ્વરૂપની અમલતા-નિર્મલતાને સાધક આંશિક રૂપે અનુભવી શકે છે.
દ્વેષ પણ ઉદિત થવાની તૈયારી કરતો હોય અને જાગૃતિ આવી જાય તો... ? તો દ્વેષ છૂ થઈ જાય.
લીચિ બહુ મોટા સંત હતા.
એક સમયે તેઓ નદીની નાવમાં જઈ બેઠા. અનુકૂળ પ્રવાહમાં નાવ સરકી રહી હતી. બીજી કોઈ નાવડીઓ હતી નહિ સવારના એ સમયે. તો લીચિ આંખો બંધ કરી ધ્યાનમાં બેસી ગયા. નાવનું તરવાનું ચાલુ, સંતનું ધ્યાનમાં હોવાનું ચાલુ.
ધ્યાન એવું પ્રિય હતું કે સમય મળ્યો નથી કે ધ્યાન શરૂ થયું નથી. રસવૃત્તિ હોય છે ત્યાં સમયનો અભાવ નડતો નથી.
૭૪
સાધનાપથ
