________________
પ્રશમરસની અનુભૂતિ લોગસ્સવ' સૂત્ર જેવા સૂત્રને રટવાનું ચાલુ થયું એટલે જગતના કોઈ પણ પદાર્થ કે વ્યક્તિ પર આડેધડ જતી વિચાર-પ્રક્રિયાને સાધકે એક સૂત્રમાં કેન્દ્રિત કરી. એ વખતે એનો ઉપયોગ માત્ર એ સૂત્રમાં હોવો જોઈએ. તો ચેતના સૂત્રાનુગત બની.
આમ જુઓ તો કેટલો મોટો આ ચમત્કાર થયો ! આટલા બધા વ્યાપમાં ફેલાયેલ ઉપયોગને એક નાનકડા સૂત્રમાં કેન્દ્રિત કરી લેવાયો. પરની ગંદકીમાં ગયેલ આત્મોપયોગને સ્વમાં લઈ જવા માટેની વચલી કડી પૈકીની એક હતી આ સૂત્રાનુગત ચેતના.
સૂત્ર પછી છે જપનું ચરણ. “લોગસ્સવ' સૂત્રમાં કેન્દ્રિત થયેલ ચેતનાને હવે એક નાના પદમાં લાવવાની છે. એ માટે “તિર્થીયરા મે પસીયંતુ જેવું પદ આપણે પસંદ કરીએ. એનો જપ કરવાનો છે. હવે ઉપયોગ માત્ર આ નાનકડા પદ પર કેન્દ્રિત કરીએ. પદાનુગત ચેતના મળી આપણને.
હવે એને ગુણાનુગત ચેતનામાં ફેરવી શકાશે. પોતાના કોઈ પણ એકાદ ગુણમાં ઉપયોગને લઈ જવો; ક્ષમા ગુણમાં, આનંદ ગુણમાં... આ છે ધ્યાન. તમારા ગુણોમાં કે તમારા સ્વરૂપમાં ચેતનાનું જવું તે ધ્યાન.
અને આત્મગુણોમાં સ્થિરતા તે લય. સમાધિ.
આવા ધ્યાન કે લયના ઉપયોગમાં રહેલો સાધક પ્રભુના સમાધિરસનું દર્શન કરી શકે છે અને એવા દર્શન થયા પછીનો એનો આનન્દોદ્ગાર કેવો હશે ! “દીઠો સુવિધિ નિણંદ સમાધિરસ ભર્યો હો લાલ...”
અત્યાર સુધી પ્રભુનાં દર્શન માટે જવાયું, પરંતુ વિચારોનું પૂર ચાલુ ને ચાલુ રહેતું હતું. વિચારોની ક્ષણે ક્ષણે બદલાતી મનોભૂમિકા પર પ્રભુનું દર્શન/પ્રભુના ગુણોનું દર્શન કઈ રીતે શક્ય બને ?
સાધનાપથ
