________________
આત્મસ્મૃતિની પગથારે
આચારાંગજીનું એક હૃદયંગમ સૂત્ર યાદ આવે : જે આત્મદર્શી છે તે સાધકો આત્મરમણશીલ છે અને જે આત્મરમણશીલ છે તે આત્મદર્શી છે.
૧૨
આત્મદર્શિતા આત્મરમણતામાં ફેરવાય છે. તમે તમારા સ્વરૂપને જુઓ અને એવા તો એના મોહમાં પડી જાવ કે તમે તેમાં જ ખોવાઈ જાવ.
આત્મદર્શિતા શી રીતે આવે તેના ઉપાય બતાવતાં અધ્યાત્મોપનિષદ્ ગ્રંથે કહ્યું :૧૭ આત્મદર્શી બનવા ઇચ્છતો સાધક જ્ઞાનયોગ વડે અંતર્મુખ બને. એવું એ દર્શન થશે, જેમાં દ્રષ્ટા સિવાયના બીજા બધાં જ દૃશ્યો છૂ થઈ જશે!
મનના કમ્પ્યુટરની પૂરી જૂની યાદદાસ્ત ભૂંસાઈ જશે. મેમરીનું ડીલિટ થવું, તમારું તમને મળી જવું.
બહિર્મુખ દશા છૂટવી જોઈએ. જ્યાં અંતર્મુખતા આવી, અંદરના આનંદનો આછેરો સ્પર્શ થયો; બહિર્મુખ દશા છૂટી.
અંતર્મુખ દશા આત્મદર્શિતામાં ફે૨વાશે. અને આત્મદર્શિતા આત્મરમણતામાં ફેરવાશે. તમે આત્મદર્શી બન્યા; પરમાં શી રીતે રહી શકવાના ? ૫૨માં શી રીતે રમી શકવાના ? હવે બહારની દુનિયાને કહો અલવિદા.
આચારાંગજીનો ક્રમ સમજવા જેવો છે : આત્મદર્શિતાથી આત્મરમણતા, અને આત્મરમણતાથી આત્મદર્શિતા. પહેલાં સાધક પોતાના સ્વરૂપનું દર્શન કરશે, પોતાની વૈભવી દુનિયાને જોશે અને તે હશે એ વૈભવી દુનિયામાં.
ભીતરની એ વૈભવી દુનિયાનો વસવાટ આત્મરમણતા તેને આત્મદર્શિતા આપશે. એટલે કે હવે એ સાધકને આત્મા સિવાય બીજું કંઈ જ જોવા જેવું નહિ લાગે.
૧૨. ને અળાવમી ને અબ્બારામે, ને અળબારમે સે અળળવંસી ।
૧/૨/૬/૨૦૧
૧૩. તેનાત્મવર્ગનાાદ્ક્ષી, જ્ઞાનેનાન્તર્મુહો ભવેત્ ।
द्रष्टुर्दृगात्मता मुक्तिर्दृश्यैकात्म्यं भवभ्रमः ॥ - अध्यात्मोपनिषद्, ज्ञानयोग, ५
સાધનાપથ
૮૩
