________________
તન્મયતા
જા. ઠંડી-બંડી બધું ચાલ્યું જશે. અને મા ઉમેરતી : જો તું જ સંગીતમાં ડૂબેલ નહિ હોય તો તું બીજાઓને શી રીતે ડૂબાડીશ ?
ડૂબવું. તન્મયતા. ‘તે’માં તમે એવા ખોવાઈ જાવ કે ‘હું’ જ ન રહે.
લીઓનાર્દો દ વિન્ચી મોનાલીસાને ચીતરતા હતા. એક મિત્ર આવ્યા. ચિત્ર લગભગ પૂરું થયેલું. મિત્ર ગયા. બે વર્ષે ફરી એ મિત્ર આવ્યા તો એમણે જોયું કે લીઓનાર્દો મોનાલીસા પર જ કામ કરી રહ્યા હતા.
મિત્રે પૂછ્યું : ફરી આ ચિત્ર હાથમાં લીધું ? લીઓનાર્દો કહે : ‘ફરી’ એમ કેમ કહો છો ?
મિત્ર કહે : બે વર્ષ પહેલાં હું આવેલો, ત્યારે મોનાલીસા પૂરું થઈ ગયેલું. પછી તમે બીજાં ચિત્રો દોર્યા હશે. હમણાં ફરીથી પાછું એ ચિત્ર હાથમાં લીધું ?
લીઓનાર્દોનો જવાબ સાંભળી મિત્ર આશ્ચર્યચકિત બન્યો : નહિ, વચ્ચે કોઈ જ ચિત્ર લેવાયાં નથી. એ જ ચિત્ર પર કામ ચાલુ છે. ‘અરે, પણ બે વરસ તમે શું કર્યું આમાં ?”
‘ચહેરાના હાવભાવ, આંખનાં ભવાં, આંખો આ બધાંને મઠારતાં બે વરસ લાગી ગયા.'
કલાકારની આ તન્મયતા હતી. તેઓ પૂરા ચિત્રમાં ડૂબી ગયેલા. સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ રેખાઓમાંય ઊંડાણ લાવતા જ ગયા. અને તો જ મોનાલીસા ચિત્ર જગવિખ્યાત બન્યું છે ને !
૧૦૬
તન્મયતા.
તમે એવા ડૂબી જાવ કે તમારું અલગ વ્યક્તિત્વ તે સમયમાં રહે નહિ.
સાધનાપથ
