________________
આત્મસ્મૃતિની પગથારે ઉપયોગની આ સ્થિરતા નિર્વિકલ્પ રસનો, સ્વગુણની ધારાનો અનુભવ કરાવે છે.
કહે છે ગ્રંથકાર : ભાઈ! તું તારી ભીતર જ ઝાંક. તારી અંદર જ આનંદરસ પડેલ છે. બહાર ફાંફાં હવે ન માર. તારા સ્વરૂપમાં જ સતત ઉપયોગ રાખ.
કેવું સ્વરૂપ છે આપણું ?
અમૃતવેલની સક્ઝાય' કહે છે : કદીયે ક્ષીણ ન થાય તેવું, કર્મ આદિના કલંકથી રહિત, જ્ઞાન અને આનંદથી ભરપૂર તારું સ્વરુપ છે.
નેતિ-નેતિની ભાષામાં પણ વર્ણન થયું સ્વ-સ્વરૂપનું તું દેહ નથી, મન નથી, વચન નથી, પુદ્ગલ નથી, કર્મ પણ તું નથી. તું બધાથી ન્યારો છે.
એક સરસ અનુપ્રેક્ષા અધ્યાત્મબિંદુમાં અપાઈ છે: “જે દશ્ય છે તે હું નથી, જે અદેશ્ય છે તે હું છું. શરીરભાવમાંથી રાજીનામું અપાઈ ગયું ને !
રમણ મહર્ષિ પરમાર્થ દીપ'માં કહે છે : હું દેહ” એવા મતિસૂત્રને વિષે, ગૂંથાઈ ચિંતા સઘળી જનોની; કોણ ? એ ચિંતનથી હદે પ્રબો, સમસ્ત ચિંતા ટળશે તમારી
અખંડ.”
શુભ ઉપયોગની ને શુદ્ધ ઉપયોગની સાધકની અખંડ ધારાને વિકલ્પો ખંડિત કરે છે. વિકલ્પો તરફ મન ફંટાય છે ત્યારે પેલી સરસ ધારાઓ ખંડિત થઈ જાય છે. ૩. દેહ મન વચન પુદ્ગલ થકી, કર્મથી ભિન્ન તુજ રૂપ રે;
અક્ષય અકલંક છે જીવનું, જ્ઞાન આનંદ સ્વરૂપ રે... ૨૪ ४. यद् दृश्यं तदहं नास्मि, यच्चादृश्यं तदस्म्यहम् ।
મતોત્રાત્મથિ હિલ્વ, નિબં થયે -અધ્યાત્મબિંદુ, તા.૨,શ્લો.૧૮ ૫. પરમાર્થ દીપ, ૧૫૬
સાધનાપથ
૭૭
