________________
આત્મસ્મૃતિની પગથારે સાધકે ઉપયોગને અખંડ રાખવા શું કરવું જોઈએ ? ઉપયોગને ખંડિત કરનાર ગુનેગારને ઓળખી તેને પકડી લેવો જોઈએ.
| વિકલ્પો શુભ ઉપયોગની ધારાને ખંડિત કરી દે છે. સ્વાધ્યાય કે ભક્તિની મજાની ક્ષણો ચાલતી હોય અને રાગાત્મક કે દ્વેષાત્મક વિકલ્પ આવી જશે તો...? તો પેલી ધારા તૂટી જશે.
આથી જ સાધનામાં નિર્વિકલ્પ દશા પર ભાર મુકાયો છે. “નિર્વિકલ્પ ઉપયોગમાં, નહિ કર્મનો ચારો.”
ઉપયોગમાં યા તો વિકલ્પો રહેશે, યા તમારી શુભ વિચારણા અથવા શુદ્ધ સ્થિતિ રહેશે.
એ માટેની સરસ પ્રક્રિયા “સમાધિ વિચાર’ ગ્રંથમાં આપેલ છે : નિશ્ચ શુદ્ધ સ્વરૂપ કા, ચિંતન વારંવાર; નિજ સ્વરૂપ વિચારણા કરવી ચિત્ત મોઝાર. અતિ સ્થિરતા ઉપયોગ કી, શુદ્ધ સ્વરૂપ કે માંહી; કરતાં ભવદુઃખ સવિ ટળે, નિર્મલતા લહે તાંહી. એહ ઉપયોગે વરતતાં, સ્થિરભાવે લયલીન; નિર્વિકલ્પ રસ અનુભવે, નિજ ગુણમાં હોવે પીન. તિણ કારણ નિજ રૂપમાં, ફિરી ફિરી કરો ઉપયોગ, ચિહું ગતિ બ્રમણ મિટાવવા, એહ સમ નહિ કોઈ જોગ.
શુભથી શરૂઆત કરી : નિજ સ્વરૂપનું વારંવાર ચિંતન કરવું. આ ચિંતન સ્વસ્વરૂપમાં, સ્વગુણમાં ઝંખના પેદા કરશે. “મને આવા ગુણો ક્યારે મળશે ? મારું આવું સ્વરૂપ મને ક્યારે સાંપડશે ?
ઝંખનાની તીવ્રતા શુદ્ધ ભણી યાત્રા કરાવશે. એટલે જ દુહામાં કહ્યું કે હવે શુદ્ધ સ્વરૂપમાં ઉપયોગ અત્યંત સ્થિર બને છે. ૧. સવાસો ગાથાનું સ્તવન. ૨. સમાધિ વિચાર, દુહા-૧૯૯, ૨૦૧, ૨૦૩, ૨૧૫
૭૬
સાધનાપથ
