________________
પોતાના ઘર ભણી
સૂત્ર પોરિસી. ત્રણ કલાક સુધી સૂત્રોને ગોખવાના. મહાપુરુષોએ તે તે સાધનાને ઉઠાવનાર જે ધ્વનિ આપ્યો છે, તેની આધારશિલા પર સાધનાને ઊચકવાનો પ્રયાસ કરવો.
નાનો હતો ત્યારે પ્રશ્ન થયેલો કે પાક્ષિક સૂત્ર (પક્ષી સૂત્ર)માં એક સરખા આલાપક આવર્તિત, રીપીટ થાય છે. શા માટે એક સરખો શબ્દસમૂહ વારંવાર આવર્તિત થાય છે ?
ધ્વનિનું શાસ્ત્ર ઉકેલાયું ત્યારે જવાબ મળ્યો કે પહેલા મહાવ્રત માટે સાધકના ચિત્તની જે પૃષ્ઠભૂ જોઈએ છે, તે ચોક્કસ ધ્વનિ દ્વારા મળી. હવે બીજા મહાવ્રત માટે પણ એવી જ ચિત્તની પૃષ્ઠભૂ જોઈએ છે, તો ધ્વનિ એવો જ જોઈશે ને ?
સૂત્રપોરિસી ધ્વનિના આધાર પર કામ કરે છે. અર્થપોરિસીમાં અર્થાનુપ્રેક્ષા. અને એકાદ શબ્દના ઊંડાણમાં જઈને જેટલા અંદર ઊતરાય તેટલું ઊતરવાનું.
જેમકે, પ્રશમરતિ પ્રકરણની અર્થાનુપ્રેક્ષા ચાલતી હોય અને ધ્રુવ મોક્ષ: સુવિહિતાનામ્' પદ પર અનુપ્રેક્ષા થાય ત્યારે પકડાય કે આ જીવન્મુક્તિની વાત છે. એક વર્ષના દીક્ષાપર્યાયે જે જીવન્મુક્તિ મળે છે, એની અહીં વાત થઈ છે.
અને એ અનુપ્રેક્ષા સાધકને જીવન્મુક્તિનો આનંદ લેવા પ્રેરશે.
પંચાચારમયી અત્યારની સાધના માટે સાધકે કઈ રીતે આગળ વધવું; જેથી ક્ષાયિક ગુણોની પ્રાપ્તિ માટેની ઇચ્છા પ્રબળ બને ?
સ્થૂળ જ્ઞાનાચારની સાધનામાં સાધક નક્કી કરે કે રોજ કેટલી ગાથા તે કરશે. રોજ કેટલા કલાક નવું વાંચન, સ્વાધ્યાય આદિ કરશે. સૂક્ષ્મ જ્ઞાનાચારમાં જ્ઞાનસારનું મૌનાષ્ટક કે અનુભવાષ્ટક અથવા
સાધનાપથ
૧૨૧
