________________
ભીતરની વૈભવી દુનિયા સુધી પહોંચી શરીરની સાત ધાતુઓમાં વ્યાપ્ત થઈને શરીર અને મનને શુદ્ધ કરે છે.
આમ, શુદ્ધ ભાવે મંત્રજાપ કરવાથી તે ક્રમશઃ વૈખરીમાંથી મધ્યમાની કક્ષાએ અને ત્યાંથી પશ્યન્તીની કક્ષાએ પહોંચશે. છેલ્લે તમે પરાવાણી સુધી પહોંચશો અને ત્યાં તમને આત્માનો સ્પર્શ થશે.
અનુભૂતિની કેવી આ મઝાની પ્રક્રિયા ! વૈખરીમાં સ્થૂળ મંત્રોચ્ચાર કરતાં સાધક આત્માનુભૂતિ સુધી પરાવાણીના પડાવે પહોંચે છે.
લાભ કોનો? પ્રાપ્તિ શેની? સ્વગુણની. સ્વરૂપની.
જેમ કે, જ્ઞાતાભાવની પ્રાપ્તિને ભીતરી સુખ સાથે સાંકળતાં કહેવાયું : જ્ઞાયકભાવ જે એકલો, ગ્રહે તે સુખ સાધે.... અને જ્ઞાતાભાવ ઊંડો જશે તો ચારિત્રનો લાભ થશે.
ભીતરી પ્રાપ્તિની પરંપરાની એક મઝાની વાત આત્મનિંદા દ્વાáિશિકામાં કહેવાઈ છે :
આજ્ઞાપાલન, આપ્તતત્ત્વતા, મમત્વ આદિનો ત્યાગ, આત્મકસારતા, નિરપેક્ષદશા.
આજ્ઞાપાલન વડે આતતત્ત્વતા એટલે કે તત્ત્વની પ્રાપ્તિ થાય છે. આજ્ઞાશ્રવણ માત્ર થયું હોય તો જ્ઞાતતત્ત્વતા - તત્ત્વોનું જ્ઞાન - થઈ શકે; પણ તત્ત્વપ્રાપ્તિ માટે તો આજ્ઞાપાલન જરૂરી છે.
વૈરાગ્ય આદિ તત્ત્વોને માત્ર શ્રવણ દ્વારા કેમ મેળવી શકાય ? એ ઘંટાશે, આચરણના પથ પર ઊતરશે ત્યારે જ પમાશે.
૫. સવાસો ગાથાનું સ્તવન. -ઢાળ-૪, કડી-૬. ६. कदा त्वदाज्ञाकरणाप्त-तत्त्वस्त्यक्त्वा ममत्वादिभवैककन्दम् ।
आत्मैकसारो निरपेक्षवृत्ति-र्मोक्षेऽप्यनिच्छो भवितास्मि नाथ ॥- आत्म.द्वात्रिं.-९
૫૬
સાધનાપથ
