________________
મંજિલ એક, માર્ગ અનેક આ કડીની સાધના સાધકના ચતુર્મુખી કર્તવ્ય પર કેન્દ્રિત થાય છે. જડ જગત પ્રત્યે સાધકનો દ્રષ્ટિકોણ જ્ઞાતાભાવનો છે. ચેતનાઓને અનંત જ્ઞાનાદિથી તે પરિપૂર્ણ માનશે. નિમિત્તોનો ત્યાગ થશે, પણ એ નિમિત્ત આપનાર પ્રત્યે દ્વેષ નહિ હોય અને સ્વની દુનિયામાં સ્વગુણનો ભોગ એ એનું કર્તવ્ય હશે. પરનો ભોગ કાયા કરતી હશે, ત્યારે પણ સાધક એને જોતો હશે. એમાં ભળશે નહિ.
ત્રીજી કડીનો સાધનાક્રમ સ્વની વૈભવી દુનિયા ભણી જવાનો છે (અશબ્દ વાચનામાં) દાન આદિ જે પરનું થતું હતું, તે હવે સ્વનું થશે.
પ્રભુના અદ્ભુત યોગની વ્યાખ્યા સ્વરૂપ ભૂમિ તરીકે અહીં થઈ છે. સાધક પણ સ્વરૂપ દશા સાથે જોડાણ મેળવવા જ સતત ઝંખે.
ચોથી કડીનો સાધનાક્રમ આ છે :
પ્રભુનું દર્શન, મોહની શિથિલતા, આત્મસ્મરણ (નિર્મળ, અખંડ, અલિપ્ત એવા આત્મસ્વભાવનું સ્મરણ), આત્મરમણતા, ધર્મધ્યાન, શુક્લધ્યાન, વીતરાગદશાની પ્રાપ્તિ.
આમ જુઓ તો, પહેલી કડીના સાધનાક્રમનો જ આ વિસ્તાર છે. પહેલી કડીમાં પ્રભુદર્શન, આત્મસ્મરણ, પર-રમણતાનો અભાવ (જે અહીં આત્મરમણતા રૂપે આવેલ છે) અને સ્વરૂપની પ્રાપ્તિના માર્ગે ગમનમાં ધર્મધ્યાન આદિ છે.* ૩. દાનાદિક નિજ ભાવ હતા જે પરવશા હો લાલ,
તે નિજ સમ્મુખ ભાવ ગ્રહી લહી તુજ દશા હો લાલ; પ્રભુનો અદ્ભુત યોગ સ્વરૂપ તણી રસા હો લાલ,
ભાસે વાસે તાસ જાસ ગુણ તુજ જિસ્યા હો લાલ... ૩ ૪. મોહાદિકની વૃમિ અનાદિની ઊતરે હો લાલ,
અમલ અખંડ અલિપ્ત સ્વભાવ જ સાંભરે હો લાલ; તત્ત્વરમણ શુચિ ધ્યાન ભણી જે આદરે હો લાલ, તે સમતારસ ધામ સ્વામી મુદ્રા વરે હો લાલ. ૪
૧૩૦
સાધનાપથ
